ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Συστάσεις για την αύξηση της πρόσβασης της κοινότητας των Ρομά στα συστήματα επικύρωσης της μάθησης
Διευρύνοντας την πρόσβαση των γυναικών Ρομά στα συστήματα επικύρωσης της μη-τυπικής και της άτυπης εκπαίδευσης
Διευρύνοντας την πρόσβαση των γυναικών Ρομά στα συστήματα επικύρωσης της μη-τυπικής και της άτυπης εκπαίδευσης Κωδικός έργου: 527507-LLP-1-2012-1-ES-GRUNDTVIG-GMP
Συστάσεις για την αύξηση της πρόσβασης της κοινότητας των Ρομά στα συστήματα επικύρωσης της μάθησης ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Οι Ρομά είναι μια από τις ομάδες που βιώνουν σημαντικό κοινωνικό, εκπαιδευτικό και εργασιακό αποκλεισμό στην Ευρώπη. Ενώ πολλοί από αυτούς έχουν αποκτήσει πολύτιμες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες μέσω της επαγγελματικής ζωής, η πλειοψηφία δεν διαθέτει τα τυπικά προσόντα. Η επικύρωση της μη-τυπικής και άτυπης μάθησης αντιπροσωπεύει γι’ αυτούς έναν τρόπο να ξεπεράσουν και να αλλάξουν αυτήν την κατάσταση. Ο κύριος στόχος του έργου ROM-ACT είναι να διευρυνθεί η πρόσβαση των γυναικών Ρομά στα συστήματα επικύρωσης. Αυτό το κείμενο παρουσιάζει μια σειρά από συγκεκριμένες συστάσεις για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Αυτές οι συστάσεις βασίζονται στην ανάλυση του ROM-ACT για τα υφιστάμενα συστήματα επικύρωσης στις χώρες εταίρους, την εργασία στο πεδίο με τις γυναίκες Ρομά και τις διαβουλεύσεις με διάφορες οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της εκπαίδευσης στην κοινότητα και της εκπαίδευσης ενηλίκων. Αν εφαρμοστούν, τα συστήματα επικύρωσης της άτυπης και μη-τυπικής μάθησης θα χρησιμοποιηθούν ευρύτερα από τις γυναίκες Ρομά, καθώς και από άλλους, και θα φέρουν αποτελεσματικά και βιώσιμα οφέλη για τις κοινότητες και την ευρύτερη κοινωνία. .
I. Εισαγωγή Ο κύριος στόχος των συστημάτων επικύρωσης της μη-τυπικής και της άτυπης μάθησης είναι να καταστήσουν ορατό όλο το εύρος των ικανοτήτων ενός ατόμου επιτρέποντας έτσι την αυτοανάπτυξη και την πρόσβαση σε περαιτέρω εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας. Αυτή τη στιγμή, οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σημειώνουν πρόοδο στην οικοδόμηση των νομικών και πολιτικών πλαισίων αναγκαίων για αυτά τα συστήματα. Ωστόσο, τα περισσότερα από αυτά, μέχρι στιγμής, δεν είναι προσιτά σε ευάλωτες και μειονεκτούσες ομάδες, όπως οι Ρομά, και οι τρέχουσες διαδικασίες επικύρωσης δεν έχουν ακόμη προσεγγίσει τους βασικούς δικαιούχους. Ο κύριος στόχος του προγράμματος ROM-ACT είναι η διεύρυνση της πρόσβασης των γυναικών Ρομά στα συστήματα επικύρωσης της μη-τυπικής και άτυπης μάθησης, και η ενίσχυση της εκπαιδευτικής, κοινωνικής και εργασιακής τους ένταξης. Το έργο βασίζεται σε ερευνητικές μελέτες, όπως εκείνες των Workaló, Callí Butipén, Includ-ed και Drom-In, που όλες είχαν στόχο τα συστήματα επικύρωσης της μη-τυπικής και της άτυπης μάθησης ως μέσο αντιμετώπισης του αποκλεισμού, ιδιαίτερα μεταξύ των γυναικών Ρομά που έχουν ένα εύρος από γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, αλλά ελάχιστα τυπικά προσόντα.1 Το έγγραφο αυτό, κάνει μια σειρά συγκεκριμένων συστάσεων για τους πολιτικούς σε σχέση με τα συστήματα επικύρωσης της μάθησης. Αυτές οι συστάσεις βασίζονται στην ανάλυση του ROM-ACT για τα υπάρχοντα συστήματα στις χώρες-εταίρους, στην εργασία στο πεδίο με τις γυναίκες Ρομά και στις διαβουλεύσεις με διάφορους οργανισμούς ενεργούς στο πεδίο της εκπαίδευσης στην κοινότητα και οργανισμούς εκπαίδευσης ενηλίκων. Εφόσον εφαρμοστούν, τα συστήματα επικύρωσης της τυπικής και μη τυπικής μάθησης θα αυξήσουν την εφαρμογή τους από τις γυναίκες Ρομά, καθώς και από άλλα άτομα, και αυτό θα επιφέρει αποτελεσματικά και βιώσιμα οφέλη για τις κοινότητες και την ευρύτερη κοινωνία. Η σύμπραξη εταίρων του έργου ROM-ACT αποτελείται από οργανώσεις από το Βέλγιο, τη Δημοκρατία της Τσεχίας, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, τη Ρουμανία και την Ισπανία. Περισσότερες πληροφορίες για το έργο ROM-ACT, τη σύμπραξη εταίρων, τις δραστηριότητες και τα κυριότερα αποτελέσματα είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του έργου: www.rom-act.eu
Ο όρος ‘Ρομά’ χρησιμοποιείται σύμφωνα με το Γλωσσάρι του Συμβουλίου της Ευρώπης και αναφέρεται στους Ρομά, Σίντι, Καλέ και τις σχετικές ομάδες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των Travellers και των ομάδων της Ανατολικής Ευρώπης (Dom και Lom), και καλύπτει μια μεγάλη πολυμορφία σχετικών ομάδων, περιλαμβάνοντας τα άτομα που αυτοπροσδιορίζονται ως Τσιγγάνοι 1
1
II. Πλαίσιο Για πάνω από μια δεκαετία, διάφορα θεσμικά όργανα της ΕΕ έχουν τονίσει την ανάγκη για αποτελεσματικά και συνεκτικά συστήματα για την επικύρωση της γνώσης, των δεξιοτήτων και των προσόντων που αποκτήθηκαν σε μη-τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα. Το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από το Νοέμβριο του 2011 σχετικά με μια ανανεωμένη Ευρωπαϊκή ατζέντα για την εκπαίδευση ενηλίκων, καθόρισε ως τομέα προτεραιότητας την επικύρωση της μάθησης. Προέτρεπε τα κράτη-μέλη να βάλουν σε εφαρμογή πλήρη λειτουργικά συστήματα για την επικύρωση της μη-τυπικής και της άτυπης μάθησης και την προώθηση της χρήσης τους από ενήλικες όλων των ηλικιών και όλων των επιπέδων επαγγελματικών προσόντων, καθώς και από επιχειρήσεις και άλλους οργανισμούς. Στη Σύστασή του για το θέμα αυτό που εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 2012, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνώρισε ότι η επικύρωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων, δηλαδή των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των προσόντων που αποκτώνται μέσω της μη-τυπικής και της άτυπης μάθησης, μπορεί να διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της απασχολησιμότητας και της κινητικότητας, καθώς και στην αύξηση των κινήτρων για τη διά βίου μάθηση, ιδίως στην περίπτωση των κοινωνικοοικονομικά μη προνομιούχων. Η Σύσταση ζητούσε από τα κράτη μέλη της ΕΕ να έχουν σε ισχύ, το αργότερο έως το 2018, και σύμφωνα με τις εθνικές συνθήκες και ιδιαιτερότητες, και όπως το κρίνουν σκόπιμο, ρυθμίσεις για την επικύρωση της μη-τυπικής και της άτυπης μάθησης που να επιτρέπει στα άτομα: Α. Να επικυρώσουν τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τα προσόντα που έχουν αποκτηθεί μέσω της μη-τυπικής και της άτυπης μάθησης, συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, μέσω ανοικτών εκπαιδευτικών δομών Β. Να αποκτήσουν μια πλήρη επικύρωση, ή, κατά περίπτωση, μια μερική επικύρωση, στη βάση επικυρωμένων εμπειριών μη-τυπικής και άτυπης μάθησης Είναι ευρέως αναγνωρισμένο ότι οι Ρομά είναι μία από τις ομάδες που πλήττονται κατά πολύ στην Ευρώπη σήμερα από κοινωνικό, εργασιακό και εκπαιδευτικό αποκλεισμό. Αν και αρκετοί Ρομά έχουν αποκτήσει αξιόλογες γνώσεις, ικανότητες και προσόντα μέσα από την εργασιακή τους ζωή, η πλειοψηφία τους δεν διαθέτει επίσημα αποδεικτικά έγγραφα. Η επικύρωση της μη-τυπικής και άτυπης μάθησης αποτελεί γι’ αυτούς έναν τρόπο να αντιμετωπίσουν και να αλλάξουν αυτή την κατάσταση αποκλεισμού τους. Μάλιστα, ο πρόσφατα δημοσιευμένος Ευρωπαϊκός Κατάλογος για την Επικύρωση (European Inventory on Validation) (2014)2 καλεί 12 χώρες της ΕΕ να λάβουν συγκεκριμένα και επείγοντα μέτρα για να καταστήσουν τα συστήματα επικύρωσης προσιτά στις μειονεκτούσες ομάδες. 2
European Commission; Cedefop; ICF International (2014). European inventory on validation of non-formal andinformal learning 2014. Final synthesis report. http://libserver.cedefop.europa.eu/vetelib/2014/87244.pdf
2
III. Συστάσεις Οι ακόλουθες συστάσεις αφορούν απαιτούμενες αλλαγές του νομοθετικού και διοικητικού επιπέδου, αλλά αφορούν επίσης φορείς με αρμοδιότητες στον τομέα αυτό, που μπορούν να λάβουν πρακτικά μέτρα για τη βελτίωση της πρόσβασης των γυναικών Ρομά. Οι συστάσεις καλύπτουν 6 περιοχές: Α. Πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα συστήματα επικύρωσης, συμπεριλαμβανομένων των ωφελειών και των απαιτήσεων Β. Προσφορά σε κατηγορίες ικανοτήτων και προσόντων Γ. Διαδικασία επικύρωσης Δ. Κόστος διαδικασίας επικύρωσης Ε. Ειδική στήριξη για την αντιμετώπιση εμποδίων που σχετίζονται με την οικογένεια ΣΤ. Κατάρτιση του προσωπικού που εμπλέκεται στη διαδικασία επικύρωσης Α. Πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα συστήματα επικύρωσης, συμπεριλαμβανομένων των ωφελειών και των απαιτήσεων -
Οι δημόσιοι φορείς και οι πάροχοι υπηρεσιών επικύρωσης θα πρέπει να προσαρμόσουν τις δημόσιες μεθόδους επικοινωνίας τους που αφορούν την επικύρωση, έτσι ώστε να είναι εύκολα κατανοητές. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση οπτικής επικοινωνίας και απλής γλώσσας στις ιστοσελίδες και στο έντυπο υλικό πληροφόρησης
-
Οι δημόσιοι φορείς με σχετικές αρμοδιότητες θα πρέπει να διεξαγάγουν εκστρατείες ενημέρωσης στις κοινότητες των Ρομά, με την υποστήριξη Ρομά διαμεσολαβητών και σε συνεργασία με ΜΚΟ Ρομά
-
Θα πρέπει να παρασχεθεί υποστήριξη για τη δημιουργία και τη διατήρηση σημείων πληροφόρησης σε κοινότητες των Ρομά
Β. Προσφορά σε κατηγορίες ικανοτήτων και προσόντων -
Στις προσφορές για επικύρωση προσόντων θα πρέπει να περιλαμβάνονται εκείνα τα προσόντα που ενδιαφέρουν τις γυναίκες Ρομά και που είναι σύμφωνα με τις ικανότητές τους ή/και για τα οποία υπάρχει ζήτηση στην αγορά εργασίας
Γ. Διαδικασία επικύρωσης -
Θα πρέπει να διατίθενται επιδοτήσεις για τους φορείς εκπαίδευσης ενηλίκων και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις για την ανάπτυξη και παροχή υποστήριξης στις γυναίκες Ρομά για τη συμμετοχή τους σε διαδικασίες επικύρωσης
-
Τα εξειδικευμένα μαθησιακά υλικά που σχετίζονται με την επικύρωση θα πρέπει να είναι εύκολο να κατανοηθούν
3
-
Θα πρέπει να υπάρχει διαθέσιμο προσωπικό με σχετική εμπειρία και προσόντα για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ του αξιολογητή και του υποψηφίου, και να παρέχεται γενική υποστήριξη στους υποψηφίους σε όλη τη διαδικασία επικύρωσης
-
Οι διαδικασίες επικύρωσης πρέπει να είναι σχεδιασμένες με τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλίζουν το συνολικό φάσμα της μάθησης του υποψηφίου και να σκιαγραφούνται τα προσόντα του και να λαμβάνεται υπόψη ότι σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να υπάρξει ανεπαρκής τεκμηρίωση με αποδεικτικά έγγραφα μάθησης ή/και να υπάρξουν εμπόδια αλφαβητισμού. Στα πλαίσια της επικύρωσης για παράδειγμα η αξιολόγηση αφορά την επικύρωση ότι ένας υποψήφιος έχει την αντίστοιχη γνώση, ικανότητες, προσόντα ανεξάρτητα από το πού και πώς τα έχει αποκτήσει.
Δ. Κόστος διαδικασίας επικύρωσης -
Θα πρέπει να παρέχεται δωρεάν πρόσβαση για όσους θέλουν να επικυρώσουν τη μάθησή τους αλλά δεν έχουν κάποιο εισόδημα.
Ε. Ειδική στήριξη για την αντιμετώπιση εμποδίων που σχετίζονται με την οικογένεια -
Παροχή ποιοτικών παιδικών σταθμών για τις γυναίκες με παιδιά που θέλουν να συμμετάσχουν σε μια διαδικασία επικύρωσης της μάθησης.
-
Υποστήριξη για ενημερωτικές εκστρατείες στην κοινότητα για την ενδυνάμωση του ρόλου των γυναικών, την αύξηση της γνώσης σε κοινότητες ότι οι γυναίκες έχουν γνώσεις, δεξιότητες και προσόντα που είναι πολύτιμα εκτός σπιτιού ή/και κοινότητας
ΣΤ. Κατάρτιση του προσωπικού που εμπλέκεται στη διαδικασία επικύρωσης -
Το προσωπικό των γραφείων εύρεσης εργασίας και των κρατικών φορέων που συμμετέχουν στη διαδικασία επικύρωσης, καθώς και οι αξιολογητές και οι διαμεσολαβητές θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε κατάρτιση για την ανάπτυξη διαπολιτισμικών ικανοτήτων και καλύτερης κατανόησης και ανταπόκρισης στις ανάγκες των υποψηφίων Ρομά.
-
Οι Εθνικές Αρχές Προσόντων καλούνται να διοργανώσουν τακτικές συναντήσεις δημόσιας διαβούλευσης με τις ΜΚΟ και τους φορείς παροχής εκπαίδευσης, ώστε να διασφαλίσουν ότι τα συστήματα επικύρωσης αναπτύσσονται με έναν μαθητοκεντρικό τρόπο και σύμφωνα με τις διεθνείς καλές πρακτικές.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, οι εταίροι του έργου ROM-ACT καλούν τις σχετικές αρμόδιες εθνικές αρχές να εφαρμόσουν αυτές τις προτάσεις, και καλούν επίσης τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων των Ρομά, να συμμετάσχουν από κοινού στην προάσπιση αυτών των μέτρων ώστε να εφαρμοστούν σε
4
Συντονιστής
Εταίροι
Romani Association of Women Drom Kotar Mestipen
Συνεργαζόμενος εταίρος
Αυτό το έργο χρηματοδοτήθηκε με υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά δεν αντικατοπτρίζει τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Επιτροπή δεν είναι υπεύθυνη για κάθε πιθανή χρήση των πληροφοριών που περιλαμβάνονται σε αυτό.