gezichten van het gielsbos jaarverslag 2012
1
1 januari 2012:
Komst van twee paarden op boerderij kondigen samenwerking met vzw De As aan. Bewoners rijden weer paard in Het GielsBos!
19 april 2012:
Het GielsBos in de ban van de eerste steen. Onder enorme belangstelling van bewoners en medewerkers, leggen Vlaams minister Jo Vandeurzen en gedeputeerde Marc Wellens de eerste steen voor de fundamenten van de eerste zeven woningen. Startschot van wat voor Het GielsBos het grootste project van de 21e eeuw zal worden, het Masterplan Wonen.
29 februari 2012:
Uitrol van model van Individuele Ondersteuningsplanning. Participatie en betrokkenheid van ouders als partners in zorgplanning van bewoners voort-aan een feit. 27 maart 2012:
Vernieuwend woonconcept FLEXwonen boven doopvont. Flexibele en aanpasbare inrichting van individuele bewonerskamer behoort in toekomst tot mogelijkheden.
Naar een geïntegreerd dossierbeheer. Een jaar vol opleiding in ORBIS-dossier.
2012 Uit dialoogcafé met “babbeltafels” groeit nieuwe hedendaagse en gedragen missie. Houvast en toetssteen voor nieuwe projecten rond de bestaansredenen van Het GielsBos.
Cijfers, tabellen, vergelijkingen, waarderingen, inschattingen… Diepgaande voorbereidende studies en analyses voor renovatie van dienstengebouw (centrale keuken en wasserij) en behandelgebouw (zwembaden en sporthal).
13 december 2012:
Algemene Vergadering: wissel van de wacht. Marc Wellens - voorzitter van de vzw - draagt vaandel over aan nieuw gedeputeerde voor welzijn Peter Bellens.
20 september 2012:
Verbreding van ons aanbod. Engagement tot fusie tussen Het GielsBos en ’t Margrietje als antwoord op nieuwe uitdagingen en ontwikkelingen in de sector: ruimer aanbod aan grotere doelgroep.
24 december 2012: Oktober en november 2012:
Bijzonder woonoverleg op paviljoen Egel rond FLEXwonen. Verfijning ontwerp individuele kamer met optimaal comfort als streefdoel, vanaf 2014.
Basis voor financiering fase 2, 3 en 4 van Masterplan Wonen. VIPA verklaart aanvraagdossier voor financiering ontvankelijk.
2013 17 december 2012: 1 oktober 2012:
Bekrachtiging van splitsing vzw Gouverneur Kinsbergen. Vanaf 1 januari 2013 vaart Het GielsBos, als onafhankelijke vzw, een autonome koers.
Uitvoering nieuw sociaal akkoord. Aangepast middagmaaltijduur en activiteitenaanbod als hefboom voor realisatie van gezonder en comfortabeler dag- en nachtritme voor bewoners.
Stedenbouwkundige vergunning voor bouw van fase 2, 3 en 4 van Masterplan Wonen is principieel aanvaard.
Beste lezer, Ben jij goed in inschatten? Heb je enig idee hoe vaak we in 2012 in Het GielsBos het woord “verandering” over de lippen lieten gaan? Wij hebben het alvast niet geteld. Wat we wel zeker weten, is dat veranderen, opstarten, aanvangen, hervormen … op alle domeinen binnen de organisatie aan de orde was. Soms stond het einddoel van bij het begin scherp geformuleerd, soms ontdekten we gaandeweg de weg om te gaan.
Alle geplande veranderingen dienen slechts één enkele intentie: “volwassenen en kinderen met een beperking een veilige en geborgen thuis bieden in Het GielsBos”. Deze intentie, geformuleerd in de nieuwe missie van Het GielsBos, zal ons de volgende jaren helpen een organisatie uit te bouwen die de toekomst van alle bewoners en medewerkers garandeert. Kortom: Het GielsBos, gedreven door buitengewone mensen. Wereldwijd kondigt 2013 zich aan als een jaar van besparingen en bezuinigingen. Ook wij moeten nauwlettend de rentabiliteit van onze organisatie in het oog te houden. Waar we echter
Pol Vanden Weygaert Algemeen directeur
nooit op zullen besparen is menselijke verbondenheid. Want voor ons zijn hartelijkheid en oprechte menselijke vriendschappen geen luxeartikelen, maar eerste levensbehoeften. De verhalen uit het jaarverslag vertellen je hoe mooi oudere en jonge bewoners zich verbinden, hoe studenten een blijvend contact met bewoners koesteren, of hoe medewerkers een bewoner een aparte plaats geven in hun hart, … Stuk voor stuk werden deze verhalen aangedragen door medewerkers, die vonden dat deze gezichten een plekje in het jaarverslag van 2012 verdienden. Laat je inspireren.
Guy Bruyninckx Directeur zorg
Bruno Stappaerts Financieel directeur
gezichten van het gielsbos
danny PR-assistent Danny is de jongste van de drie gebroeders Wuyts die Het GielsBos rijk is. Alle drie hebben ze een sterk karakter, en een willetje waar je niet omheen kan. Danny is heel betrokken met de buitenwereld. Hij houdt van sociale contacten, maar is toch pas écht op zijn gemak in zijn vertrouwde omgeving van Vos 4. Daar heeft hij zijn eigen plekje, voelt hij zich volledig aanvaard zoals hij is. Eén van de karakteristieken die kenmerkend zijn voor Danny, is dat hij volledig opgaat in de emotie van het moment, en daar soms ook in vast komt te zitten. Dan heeft hij het moeilijk om een overgang te maken naar een nieuwe situatie, of bv. om in te gaan op een voorstel om een uitstap te maken. Om te voorkomen dat hij al op voorhand spanning opbouwt omwille van een aankomende activiteit, worden weinig vaste activiteiten ingepland, en gebeurt er veel onaangekondigd.
6|
jaarverslag 2012
Eén van de mensen die Danny vaak als een vingerknip uit een dergelijke blokkade kan doen vrijkomen, is stafmedewerker Hilde. Zij is verantwoordelijk voor de rondleiding van bezoekers, en stapt dan vaak spontaan naar Vos om deze bezoekers aan den lijve te laten kennismaken met de werking van Het GielsBos in de woningen.
nog een kans zal geven, en besluit hij toch nog deel te nemen. Voor Hilde is Danny’s medewerking de mooiste illustratie om aan bezoekers te tonen hoe belangrijk het is om aandacht te hebben voor de mogelijkheden van mensen met een beperking, eerder dan voor wat ze níet kunnen.
“Voor mij is Danny’s assistentie een echte ontdekking, zowel van zijn mogelijkheden, als van de gelegenheid om hem een werkervaring te bieden zonder dat hij zijn vertrouwde Vos 4 moet verlaten. Hij doet telkens weer zo hard zijn best, het is ontroerend.” - Hilde
Zodra Hilde binnenkomt in Vos 4, biedt Danny zich meestal aan om de rondleiding in de woning op zich te nemen. Met zijn gekende enthousiasme toont hij zijn kamer, de badkamer, stelt hij medewerkers voor, en geniet met volle teugen van de belangstelling. Het gebeurt ook wel eens dat Danny weigert om mee te werken. Hilde weet dan precies hoe laat het is, en laat hem rustig in zijn eigenheid. Vaker wel dan niet, voelt hij aan dat Hilde hem altijd
Danny laat ook een blijvende indruk achter bij bezoekers, in het bijzonder bij studenten. Hij maakt met iedereen een praatje en vraagt hun naam. Zijn gezicht vergeet je niet snel, zijn open blik confronteert bezoekers met een mens, niet zo maar een anonieme bewoner. Kortom: PR is hem op het lijf geschreven. Met al zijn sterktes en zwakheden biedt Danny aan Hilde telkens een gelegenheid om te tonen hoe kwaliteit van leven voor al onze bewoners schuilt in de kleine dingen.
Isabelle een ondoorgrondelijke dame? Isabelle woont al 33 jaar in Het GielsBos. Altijd werd ze ervaren als iemand die moeilijk te doorgronden is, waar je weinig zicht op krijgt, die je niet zomaar kan lezen. Als karaktertrek is dat niet zo buitengewoon. Toch kunnen we vandaag niet zonder trots melden dat we Isabelle nu een beetje beter kennen. Ze is een fiere dame, die opfleurt als ze in veilige handen is, en die flink haar plan kan trekken. Isabelle beschikt niet over verbale communicatie. Bovendien vertoont ze opvallend weinig mimiek, waar je emoties van zou kunnen aflezen. Haar gedrag is dus de enige indicatie van haar gemoedstoestand. En net dat gedrag bleek bij Isabelle vaak moeilijk te begrijpen. Vandaar dat Isabelle’s ABO (Aandachts Bewoner Opvoeder) ging aankloppen bij Marij, de psychologe van Egel. Ze wilde graag een inspanning leveren om Isabelle beter te leren begrijpen. Meteen ondernam Marij in samenwerking met Nicole van de afdeling OOg (Opvang en Ondersteuning van
personen met Gedragsmoeilijkheden), de eerste stappen om aan de slag te gaan met de technieken van Gerrit Vignero.
“Het gebruiken van de methode van Gerrit Vignero heeft ons nieuwe inzichten gegeven. Dit draagt bij tot de levenskwaliteit van Isabelle. Daarom was het voor ons dit jaar iets om zeker niet te vergeten.” - Marij
In een notendop: Nicole sprak vier afzonderlijke momenten af met de woongroep om video-observaties te doen. Uit deze urenlange opnamen selecteerde Marij fragmenten die dan vervolgens aan het voltallige team van Egel 5 werden getoond, om zo ontdekkend te leren kijken naar Isabelle. Al
gauw viel op dat wat je ziet dikwijls verschilt van hoe je het interpreteert. Dit kan heel confronterend en verfrissend zijn voor begeleiders. Aan het einde van deze vergadering werden geen grootse conclusies geformuleerd, ieder van de begeleiders ging aan de slag met persoonlijke acties, naar aanleiding van wat ze gezien hadden. Iedereen kon het een beetje laten bezinken, maar wat opviel is dat de begeleiders stuk voor stuk met andere ogen naar Isabelle begonnen te kijken. De videobeelden hebben hen een ander, vollediger beeld van Isabelle gegeven. Door de positieve benadering van de techniek van Vignero vonden ze nieuwe energie om begrip te tonen voor probleemgedrag, en Isabelle meer positieve aandacht te geven alvorens dergelijk gedrag zich stelt. Met andere woorden: ze keken niet alleen met een frisse blik naar Isabelle, ook naar hun eigen handelen en omgang met Isabelle. De aanpak biedt geen magische oplossingen: wel heeft de toepassing van Vignero’s techniek aan dit team een opkikker gegeven, een nieuw begin in een proces dat nooit af zal zijn. De positieve effecten van deze benadering, van het ‘ontdekkend kijken’, zijn vandaag dagelijks voelbaar in Egel 5.
|7
Annemie
en haar babbelende knie Annemie is een vrolijke verschijning. Met heel haar lichaam toont ze dat ze blij is om je te zien. In één oogopslag zie je dat ze even nadenkt, of dat ze zoekt naar manieren om zich uit te drukken. Het is dus niet toevallig dat de werkgroep Micro-elektronica al jarenlang met Annemie samenwerkt om haar te ondersteunen in haar communicatie. Deze werkgroep is al jaren actief in Het GielsBos, maar zelden komt ze op de voorgrond. Ze gaan bescheiden te werk, maar hun inspanningen zijn grensverleggend. Ze gaan op zoek naar de nieuwste technologieën, denken na over toepassingen voor onze doelgroep, en wisselen informatie uit. Het voorbije jaar gingen ze bijvoorbeeld aan de slag met een proefproject met iPads, dat op veel enthousiasme onthaald werd op de woongroepen.
8|
jaarverslag 2012
Het verhaal van Annemie gaat al terug tot 1988. Toen bleek dat zij haar rechterknie het beste kan controleren, dus dat deze knie de sleutel zou kunnen worden in verdere communicatieontwikkeling. Jarenlang naarstig oefenen en onderzoeken in de werkgroep leidde er in 2002 al toe dat Annemie de trotse eigenaar werd van een spraakcomputer. Met een klikcontact op de knie slaagt
“De werkgroep verricht jaar na jaar werk achter de schermen. Met Annemie willen we illustreren hoe ver we willen en kunnen gaan in de ondersteuning van iedere bewoner in zijn of haar mogelijkheden.” - Jos
ze erin picto’s aan te duiden en zo te vertellen over haar uitstapjes naar huis, over de familie die ze ontmoet heeft en het lekkers dat ze gegeten heeft. Haar contact met de buitenwereld is er sindsdien alleen maar op vooruit gegaan. Annemie blijft ook op de hoogte van de actualiteit: minstens één keer per week bekijkt ze in groep het (wereld)nieuws op de computer, waarbij zij met haar knie op tijd en stond doorklikt naar het volgende artikel. In de woongroep wordt niet dagelijks met de spraakcomputer gewerkt: de begeleiders kennen Annemie goed genoeg om haar expressieve ogen te lezen. Maar Annemie heeft de smaak te pakken. Zij kijkt uit naar de komst van de nieuwe computer in Merel: de mogelijkheden van die machine zijn voor haar eindeloos. Met haar voorkeur voor moderne technologie kan ze nauwelijks wachten om aan de slag te gaan met dit nieuwe speelgoed.
Lea en Elodie oud en jong zij aan zij Lea kan je met één woord beschrijven: een moederkloek. Een kloek met pit. Ze weet wat ze wil: bovenal haar geliefde medebewoners rondom haar verzameld zien. Zodat ze voor hen kan zorgen. Elodie heeft een even sterk karakter als haar ‘woongroep-moeke’ Lea. Met haar elf levensjaren is ze in volle groei, en ze heeft nog heel wat te verkennen in de wereld. Vijftig jaar leeftijdsverschil, is dat wel een goed idee in één woongroep? Toen Elodie enkele jaren geleden haar intrede deed bij Langoor 1 is die vraag wel eens ter sprake gekomen. Toch bleek al snel dat jong bloed alleen maar een verrijking was voor de dynamiek in de groep. Lea aarzelde geen seconde en ontfermde zich meteen over de kleine
meid. De begeleiders van Langoor 1 stonden er bij en keken er naar: voor hun ogen ontstond een prachtige zorgende relatie. Lea vertroetelde Elodie, nam haar op de schoot, hielp haar waar ze kon. ‘Natuurlijk moedigden we dit aan,’ getuigt Gerd. ‘Hoe kan je ook anders als je zoiets moois ziet gebeuren.’ Tenslotte betekende de komst van zo’n jeugdig meisje ook veranderingen voor de hele groep: Langoor 1 werd plots opgeschrikt door piepend speelgoed en andere geluidjes die voor een kind als Elodie net heel stimulerend werken. Dat zorgde voor nieuwe uitdagingen, en ook voor nieuwe energie in de woongroep.
Vandaag beschouwt Langoor 1 zich niet als een doorsnee verzorgingsgroep: ‘We zijn heel heterogeen samengesteld. Sommigen zijn mobiel, anderen hebben hier hulp bij nodig. De ene kan zich verbaal uiten, de andere moet zich zonder taal uitdrukken. En zo hebben we ook oudere en jongere bewoners. Zowel het team van Langoor 1 als de bewoners ervaren dit als iets verrijkends,’ vertelt Gerd. Elodie geniet dagelijks van haar status als ‘benjamin’, en zet grootse stappen in haar ontwikkeling onder het wakend oog van Lea.
“Verbondenheid is een gevoel dat we altijd nastreven voor onze bewoners, maar niet zo eenvoudig te realiseren is. Zoiets vanzelf tot stand zien komen, is van een zeldzame schoonheid. We doen alles wat we kunnen om dit te ondersteunen.” - Gerd
Nieuwe dingen werden uitgeprobeerd, en andere bewoners ontwikkelden samen met Elodie nieuwe interesses.
En Lea? ‘Lea zou Elodie niet meer kunnen missen. Haar oogappel is haar te dierbaar geworden. Niemand van ons zou het over het hart krijgen ze nog van elkaar te scheiden.’
|9
Guy een geboren ruiter Guy is niet in twee woorden te vatten. Deze potige veertiger laat zichzelf niet makkelijk kennen, maar één ding staat al jaar en dag buiten kijf: Guy houdt van paardrijden. Wat een hoopvol nieuws voor Guy: de komst van het paardenduo Wanda en Alina op de boerderij. Sinds januari 2012 zijn deze edele dieren thuis op Het GielsBos. Ze kwamen hier terecht na een vraag tot intensieve samenwerking van vzw De As. Deze vzw werkte al langer met paarden en mensen met een beperking, maar was op zoek naar een nieuw onderkomen voor de dieren. Het GielsBos verwelkomde Wanda en Alina, werkte een samenwerkingsovereenkomst uit met De As, en het proefproject kon beginnen. Stap voor stap vonden meer en meer bewoners hun weg naar het ruiterschap. In september zaten de directies van beide organisaties samen om het project
10 |
jaarverslag 2012
te evalueren. Iedereen was het roerend eens: dit was zowel voor de mensen van De As als Het GielsBos een voltreffer. Ondertussen plukten bewoners als Guy de vruchten. Regelmatig paardrijden heeft op Guy een verbazingwekkend ontspannend effect. Als je weet dat Guy iemand is die spanning opstapelt, en zo gezondheidsproblemen ontwikkelt, is ontspanning geen evidentie. Maar te paard kan Guy zich zowel mentaal als fysiek ontspannen. Begeleider Wim heeft intensief met Guy en de paarden gewerkt. Hij vertelt: ‘Voorheen probeerden we wel vaker om een uitstap naar een manege te regelen voor Guy. Daar kwam heel wat voorbereiding bij kijken, om dan vaak vast te stellen dat de hele onderneming voor Guy te veel was, en leidde tot onvoorspelbaar gedrag. Vandaag valt die struikelblok weg: geen bindende afspraken, geen busrit, geen druk. Guy kan gaan paardrijden zonder stress.’ Hij geniet ten volle van de aanwezigheid van de dieren. Zelfs gewoon naar hen kijken, vindt Guy al een cadeau.
En eens hij, enkel met een zadeldoek en singel, op de rug van Alina zit, zie je iets wonderlijks gebeuren: de ritmische bewegingen doen zijn gespannen houding verzachten, de schouders zakken, de spanning glijdt van hem af. Over een voltreffer gesproken: voor Guy zijn deze paarden meer dan de gedroomde vrijetijdsbesteding. Ze betekenen een onbeschrijflijke toegevoegde waarde.
“We hebben dit jaar met veel medewerkers hard gewerkt om het paardenproject op te starten en in goede banen te leiden. Guy’s ervaringen maken dit alles de moeite waard. Een warme dankjewel aan iedereen die hiertoe heeft bijgedragen!” - Waut
Vos 2 een team in volle bloei Het team van Vos 2 bestaat uit een groep jonge moeders. Dat leidt tot vlotte contacten, herkenbare situaties en veel gespreksstof. Maar is het ook de ideale werksfeer? Als alle teamleden een gelijkaardige thuissituatie hebben, willen ze dan niet allemaal dezelfde thuisbelangen verdedigen? Is dat niet moeilijk om afspraken te maken? Vos 2 bewees het tegendeel.
blikt dit team vandaag terug op de voorbije maanden als een ronduit positieve evolutie. ‘Hadden we geweten hoeveel voordelen deze nieuwe regeling voor onze bewoners met zich zou meebrengen, we zouden het al twee jaar eerder doorgevoerd hebben!’
In 2012 werd van de woongroepen in Het GielsBos best wel wat inspanningen gevraagd op organisatorisch vlak. Een nieuw sociaal akkoord betekende voor hen concreet dat de middag- en avondmaaltijd een half uurtje later geserveerd zou worden, om zo plaats te maken voor een extra dagdeel. Op deze manier moest voor onze bewoners een gezonder dagritme tot stand komen, met meer gelegenheid tot activiteit tussen de maaltijden. Net zoals vele medewerkers keek het team van Vos 2 niet bepaald halsreikend uit naar deze veranderingen. Andere uurroosters zou ook de nodige aanpassingen op het thuisfront met zich meebrengen, en daar zaten deze jonge moeders niet op te wachten. Iedere ouder weet dat de balans privé/werk vaak een moeilijke evenwichtsoefening is. Toch
Hoe hebben zij dit dan aangepakt? Eerst en vooral besliste het team te gaan werken met een dagdienst. Dit betekent dat één medewerker ’s morgens pas om 8u30 begint i.p.v. om 7u30, en ook pas stopt om 16u30. De cruciale afspraak bij deze dagdienst bleek dat deze persoon zich tijdens dat ene uurtje na 15u30, wanneer de andere ‘vroegen’ naar huis gaan, enkel en alleen met de bewoners mag bezighouden. Geen administratie, geen uitladen van de karren: puur ‘quality time’. Al gauw keek niemand nog tegen de dagdienst op.
samen iets leuks te doen. Ze maakten nieuwe taakverdelingen en afspraken om het ritme en de rust in de groep te bewaken. Kleine ingrepen, maar achteraf is iedereen unaniem over de heilzame effecten.
“Ik ben héél trots op mijn team. Zonder hen zakt alles als een kaartenhuisje in elkaar. Alles is bespreekbaar omdat we met open vizier met elkaar communiceren. Zo komt ieder van ons met plezier werken.” - Joke
Natuurlijk deed Vos 2 meer dan enkel dagdiensten invoeren: ze maakte ook per bewoner fiches met lievelingsactiviteiten en voorkeuren, zodat de dagdienst voor inspiratie hier naar kon teruggrijpen om
De dames van Vos 2 vinden het best confronterend om terug te blikken op hun oorspronkelijke reacties. ‘We waren vooral bezorgd om ons thuisfront. Maar ook daar zien we nu alleen maar voordelen. Niemand van ons wil nog terug. Alles verloopt rustiger, we zijn minder gejaagd, we zien dat onze bewoners er wel bij varen. We stellen vast dat we ons blindstaarden op de mogelijke problemen, terwijl we nu zien dat problemen er zijn om opgelost te worden. En dat het nieuwe dagritme echt werkt. Het wekt vertrouwen bij iedereen en dat voel je in alles. We zijn enorm trots op al het werk dat we verricht hebben en de resultaten die we er nu van oogsten. De huiselijkheid die we hebben bereikt in Vos 2 willen we nu boven alles bewaren.’
| 11
Anass acteur in wording In mei 2012 mochten we Anass verwelkomen in Het GielsBos. Merel 3 is sindsdien zijn thuis. Tijdens de gesprekken die aan zijn opname vooraf gingen, was Anass’ moeder meteen enthousiast over de aanwezigheid van een DraMuDa-team binnen onze werking. Deze moeder kent haar pappenheimer, want als er één bewoner is die helemaal mee is met de opvoeringen van Drama, is het Anass wel.
DraMuDa, kort voor Drama, Muziek en Dans, neemt al langer een belangrijke plaats in binnen de dagbesteding van onze bewoners. Het onderdeel ‘drama’
“Anass bloeit open tijdens de dramasessies. Zijn aandacht is ook zo strak op het spel gericht, je ziet hem helemaal opgaan in de vrijheid van het theatrale. Het is toch wel heel bijzonder dat te mogen aanbieden.” - Joke
maakte in 2012 een belangrijke sprong voorwaarts. Sinds eind 2011 nam dramatherapeute Joke het heft in handen en werkte een groeiparcours uit. Het begon met enkele bewoners die voorheen met de muziektherapeute hadden samengewerkt, en breidde zich stapsgewijs verder uit. Elke week vinden er improvisaties en opvoeringen plaats in het dramalokaaltje en op tijd en stond zie je Joke op het domein rondtrekken met haar kar: daarin vervoert ze alles wat ze nodig heeft om op de paviljoenen een speelse interactie op poten te zetten met kleine groepjes bewoners. En zo trekt ze elke vrijdag naar Merel.
12 |
jaarverslag 2012
Anass is voor iemand als Joke een droom: vanaf het eerste moment zie je hem zijn aandacht vestigen op het gebeuren. Concentratie ten top, neemt
hij van op zijn stoel elke beweging waar en laat hij geen enkele kans tot interactie links liggen. Hij verkent de grenzen van zijn motoriek om zo ritmisch mogelijk mee te bewegen, en geniet van de opbouwende spanning in het spel. Joke: ‘Een dramasessie met Anass is voor mij genieten. Het gaat tenslotte om interactie: hoe meer Anass’ enthousiasme stijgt, hoe verder ik ook kan gaan in mijn spel en hoe beter de sfeer in de groep is. Anass maakt soms onverwachte associaties, die het samenspel alleen maar voeden en beter maken. Het is echt zijn ding, en het geeft me voldoening dat ik hem de ruimte kan geven om er iets mee te doen.’
Tommy de grote vriendelijke reus Tommy is een jonge man van formaat. Met zijn torenhoge gestalte moet hij bukken om met zijn schoenmaat 50 door een normale deur te wandelen. Groot en sterk is hij aan de buitenzijde, warm maar ook licht ontvlambaar aan de binnenzijde. Tommy is even prikkelgevoelig als hij groot is. En dat maakt samenleven in groep niet altijd makkelijk.
Waar er voorheen misschien met alle acht bewoners gelijktijdig gegeten werd aan één tafel, eten zij nu in twee shiften, aan twee tafels. Ieder heeft zijn eigen ruimte, waar hij over mag beschikken zoals hij wil. Wat een rust! Waarom hadden we daar niet eerder aan gedacht?
Net als alle andere leefgroepen van Het GielsBos ging Schildpad 3, Tommy’s woongroep, in 2012 aan de slag met het nieuwe dagritme. ’s Middags een half uurtje later aan tafel: logistiek moest alles dus even herbekeken worden. De teamleden van Schildpad 3 kozen voor de individuele aanpak: per bewoner deden ze de denkoefening. Welke elementen zijn voor welke bewoner tijdens de maaltijden aanleiding tot stress en hoe kunnen we die wegnemen? Schildpad 3 koos ervoor om de maaltijden te spreiden in de tijd en in de ruimte.
Toch heeft deze grote vriendelijke reus ook vaak behoefte om even weg te zijn van de woongroep, en hij kan deze nood ook goed verwoorden. Schildpad 3 ging op zoek naar manieren om aan deze vraag tegemoet te komen. En sinds een half jaar gaat Tommy nu wekelijks op een donderdagse ‘date’…
Tommy houdt niet van conflicten en lawaai, dus eet hij liever een beetje later dan de meesten, alleen aan een tafel. Dat maakt het voor hem allemaal wat makkelijker verteerbaar. En dus vindt hij meer rust, bouwt hij minder spanning op.
Als de maag begint te rommelen rond het middaguur mag hij zijn jas aantrekken om zijn ‘date’ op te pikken in het behandelgebouw. Stafmedewerker Roos ziet zijn brede glimlach dan om de deur komen piepen, en samen wandelen ze naar het personeelsrestaurant: op donderdag staan er steevast frietjes op het menu!
“Ik wilde Tommy graag in de kijker zetten omdat hij dit jaar emotioneel enorm gegroeid is. Zijn onbevooroordeelde vriendschap met Roos heeft daar een mooie rol in gespeeld. Maar ook omdat nog maar eens duidelijk werd dat verandering altijd kansen biedt tot verbetering. En dat kleine aanpassingen tot grootse uitkomsten kunnen leiden.” - Peter
Wat begon als een voorzichtig zoeken naar een vast vreugdemoment voor Tommy, groeide uit tot een uur lang babbelen en wandelen, grappen en grollen, smullen en smoelen trekken. Voor omstaanders is al lang niet meer zo duidelijk wie meer plezier beleeft aan deze ‘lunchdates’. Dus zolang de voorraad frietjes strekt, zullen Tommy en Roos wekelijks samen ‘daten’. | 13
Marc en Elke samen de mouwen opstropen Marc is een bon vivant bij uitstek: geef hem zijn kippen, een fietstochtje in de zon, een lekkere maaltijd in goed gezelschap, en hij is een tevreden man. Elke beschrijft hem als een goedgemutste mens met een warm hart voor kinderen en dieren. Hij is graag zelfstandig in zijn doen en laten, en zoekt spontaan sociaal contact. Tenminste, zo ging dat bij Elke. In november 2011 ging zij aan de slag als logistiek assistente in Marc’s woongroep in de Bisschopslaan. De eerste maan-
den vond ze niet meteen haar plekje in de woning: iedereen had zo zijn taken en activiteiten, zowel begeleiders als bewoners. Zij kwam dagelijks poetsen, maar had het gevoel dat die taak los stond van de anderen. Tot ze ’s morgens het ontbijt mee ging begeleiden: ze schoof aan bij het tafeltje van Bert en Marc. Toen leek het alsof ze vertrokken waren. De gesprekken begonnen te vlotten, en Elke voelde zich elke dag een beetje meer betrokken bij de groep. Marc was één van de bewoners waar Elke een bijzondere band mee ontwikkelde. Als je hem vraagt wie Elke is, antwoordt Marc met een enthousiaste grijns: ‘Elke! Ja, Elke: samen poetsen
“Voor mij was de moraal van dit verhaal dat mensen met verschillende taken binnen een team volledig gelijkwaardig een plaats kunnen opnemen in de groep. Het is een boeiend proces. Respect voor elkaars werk is de sleutel!” - Ilse
14 |
jaarverslag 2012
we boven.’ Marc heeft het graag proper, en poetst graag. Elke ging maar wat graag in op het voorstel om één keer per week, op vrijdag, samen met Marc de kamers te poetsen. Ze zetten de radio aan, stropen de mouwen op, en werken en babbelen er op los. Marc geniet van haar gezelschap en van het nette resultaat achteraf. Het gebeurt wel eens dat er zich vrijdags een ander aanbod aandient voor Marc: met de andere bewoners mee naar de winkel gaan bijvoorbeeld. Zelfs dan komt Elke nog op de eerste plaats: Marc kiest om thuis te blijven en samen te poetsen. En Elke kan het zich ondertussen niet meer anders inbeelden. Tijdens het ontbijt wordt dagelijks besproken wie welke taken of activiteiten zal doen. Ze voelt zich betrokken bij het geheel, voelt zich gewaardeerd als persoon doordat ze af en toe ook voor andere taken dan poetswerk wordt gevraagd. ‘Daaraan merk ik dat het team vertrouwen in me heeft. Dat vertrouwen groeide naarmate ik meer contact had met onze bewoners. Vrij spontaan dus eigenlijk. Wat zijn we met z’n allen naar elkaar toe gegroeid
Ludo de zakenman Ludo is een echte ‘ancien’ van Het GielsBos. Al van het prille begin in 1978 woont hij hier. Met zijn 51 jaren is hij een gezicht dat niet meer weg te denken is. Overal zie je hem opduiken met zijn ondeugende glimlach en plagerijen. Ludo is dol op sociaal contact, maar is ook een lustige, zelfstandige werker. Jaren geleden nam Ludo het initiatief om éénzijdig beschreven papier te recycleren tot zelfgemaakte blocnotes. Wat begon als een bescheiden activiteit op de leefgroep, groeide uit tot een heuse ‘business’. Ludo levert nu blocnotes aan alle diensten van Het GielsBos, aan zijn familie, zijn werkgever van de jobcoaching… en nog zint hij op uitbreiding. Elke levering betekent voor hem een moment van professionele fierheid. In 2012 zou zijn zaakje nog uitbreiden. Ludo koestert namelijk ook een fascinatie voor technologie. Zo was hij al een hele tijd vragende partij voor een eigen gsm. Zijn vraag werd ernstig genomen, maar toch moest er even stil-
gestaan worden bij de haalbaarheid van Ludo’s wens. Een gsm zou voor Ludo een belangrijke meerwaarde zijn, dat stond als een paal boven water. De voordelen
“We hechten veel belang aan de vertrouwensrelatie met onze bewoners, op basis van gelijkwaardigheid. Tenslotte wonen zij hier, en zijn wij hier enkel om hen te helpen in hun zelfontplooiing. Ludo’s verhaal is hier slechts één voorbeeld van.” - Chris
waren makkelijk op te sommen: het zou hem extra vrijheid geven om te gaan en staan waar hij wil, en toch steeds bereikbaar zijn. Ludo zou bovendien stralen van trots, dat ook! Maar wat met Ludo’s grove motoriek? Zal hij de toetsen kunnen bedienen? Zal hij zorg kunnen dragen
voor de gsm? Wat met de kost, zal die niet oplopen als hij lange gesprekken voert? Dus gingen we op zoek naar een model dat afgestemd is op Ludo’s motoriek, zochten we een handig systeem om het toestel aan de riem te bevestigen, en spraken we af dat de gsm voorlopig enkel oproepen zou ontvangen. Maar we konden nog verder gaan: deze gsm kon ook ingeschakeld worden in Ludo’s blocnote-zaakje. Voor een appel en een ei lieten we professionele visitekaartjes maken, met als titel ‘Productiechef blocnotes’ en met vermelding van zijn gsm nummer, zodat zijn ‘klanten’ hem voortaan rechtstreeks konden bereiken. Wie van Ludo zo’n kaartje mocht ontvangen zal niet snel vergeten hoe hij met de ernst van een echte zakenman de kaartjes ronddroeg, en met een duidelijke uitleg erbij vertelde dat hij voortaan bereikbaar was op zijn gsm. Hoe een eenvoudige vraag heel wat in beweging kan zetten: vandaag lijkt het al de normaalste zaak van de wereld dat een bewoner een gsm bezit. Ludo is het levende bewijs van de grote meerwaarde die zo’n klein toestelletje kan hebben.
| 15
Ik smog, jij smogt, wij smoggen. Heeft u al van SMOG gehoord? Het is kort voor: Spreken Met Ondersteuning van Gebaren. Geen gebarentaal, zoals men die bij doven gebruikt. SMOG wordt specifiek toegepast bij mensen met een mentale of communicatieve beperking. De communicatie wordt ondersteund door sleutelwoorden in een gesproken zin uit te beelden in een gebaar. Logopediste Ilse legt uit: ‘Het grote voordeel aan SMOG is dat het een combinatie is van gebaren en langzaam praten terwijl de gebaren worden uitgevoerd. Spontaan zal je daardoor je boodschap beknopt houden, wat voor de ontvanger betekent dat hij minder “ballast” binnen krijgt, terwijl de persoonlijke interactie ook groter wordt.’ Daarom ondernam Het GielsBos al in 2009 de nodige stappen om deze manier van communiceren te leren, en zo meer en beter te hanteren met de bewoners. Veel bewoners gebruiken namelijk gebaren. Sommige kennen al SMOG-gebaren als ze hier toekomen. Dan is het van belang dat ook de begeleiding deze ‘taal’ beheerst.
16 |
jaarverslag 2012
“Ideeën voor het jaarverslag had ik genoeg! Het SMOG-gebaar van de week, dat was een handige, creatieve en prettige manier om iets dat anders nogal makkelijk verwatert weer onder de aandacht te brengen. Ik stak er zelf iets van op, en vond dat het vermelden waard.” - Christel
Toch merkten we dat er vaak nog een kloof was tussen het begrijpen van deze taal, en ze zelf beheersen en toepassen. Onze logopedisten hebben doorheen de jaren verscheidene initiatieven genomen om SMOG regelmatig op ludieke wijze op te frissen bij medewerkers. Jaren geleden ondersteunden de logopedisten Merel 2 om actief te kunnen ‘smoggen’ met bewoonster Laura aan de hand van een ‘gebaar van de week’.
In 2012 werd dat ‘gebaar van de week’ weer opgepikt, en uitgebreid naar alle afdelingen van Het GielsBos. In alle koffiekamers werd wekelijks een nieuw gebaar opgehangen, liefst afgestemd op de periode. Zo leerden we het woord ‘feest’ tijdens de feestdagen, en fristen we ‘handschoenen’ op in een koude week. Niet alleen de woongroepen mochten van dit initiatief genieten: ook andere afdelingen mochten elke week iets nieuws leren. Zo kwam het dat je in het behandelgebouw al eens op twee enthousiast oefenende administratieve medewerkers kon stoten. Of dat een directiesecretaresse ’s avonds met haar kindjes het gebaar voor frietjes herhaalde. Het team logopedisten beseft dat dit waarschijnlijk een inspanning is die ze moet blijven leveren. Ilse: ‘Samen willen we er voor gaan, ook al is het zoeken naar manieren om dit fris te houden. De creatieve aanpak met het gebaar van de week krijgt alvast in 2013 nog een staartje!’ We kijken er naar uit.
Jannes en Ronald een onaangekondigde vriendschap Jannes is een jonge snaak van 17. Hij barst van de toekomstplannen, legt zich toe op zijn studies en zijn sport, is een fervente scout, en heeft bovendien nog tijd over om iets te doen voor een ander. Ronald is een gemoedelijke huismus. Hij is heel bezorgd om zijn medebewoners, heeft ze graag allemaal thuis en houdt van koken en wandelen. Voor zijn 55ste verjaardag wil Ronald maar één ding: op stap gaan met Jannes. Het verhaal van Jannes en Ronald begon in het najaar van 2011. In het kader van een schoolproject kwam Jannes in contact met Het GielsBos. Gedurende een 25-tal weken zouden hij en enkele medeleerlingen in hun vrije tijd regelmatige contacten onderhouden met een bewoner. Jannes koos voor Ronald omdat hij te boek stond als een liefhebber van wandelingen en een pintje drinken op café. Dat zag Jannes wel zitten!
De wandelingen van de Salamanderstraat naar Café ’t Centrum in Beerse verliepen in het begin een beetje onwennig, maar al gauw konden Jannes en Ronald het prima met elkaar vinden.
klinkt: ‘Ikke wel! Gij ook?’. Ronalds ‘Ja zenne!’ is nauwelijks hoorbaar door het gegrinnik.
“Ronald heeft nog weinig familieleden. Op korte tijd werd Jannes erg belangrijk voor hem. Het engagement van deze jonge kerel maakt voor Ronald een wereld van verschil.” - Linda
Jannes vertelt dat hij de eerste weken wel eens opzag tegen de bezoekjes: soms had hij meer zin om op zondagavond rustig thuis te ontspannen. Maar naarmate hun band groeide, steeg ook het wederzijdse enthousiasme. Ronald stond telkens al met de jas aan te trappelen wanneer Jannes zich met een brede glimlach aandiende voor hun wekelijkse stapje in de wereld. Ze doorlopen een vaste routine: rustig wandelend praten ze over koetjes en kalfjes, tellen ze de konijntjes op het grasveld, en bespreken of het eten die dag lekker was. Steevast moet Jannes ook meermaals antwoorden op de vraag: ‘Zijde gij blij dat ge op bezoek komt?’, waarop telkens hetzelfde antwoord
De 25 weken vlogen voorbij, het project was afgelopen. Maar Jannes kon het niet over zijn hart krijgen aan Ronald te vertellen dat hij niet meer zou komen. Bijna een jaar later verschijnt hij nog steeds wekelijks op de afspraak. Hij beleeft er zelf echt plezier aan: ‘Ik krijg zoveel appreciatie van zowel de begeleiders als van Ronald zelf, en het kost mij geen moeite. Ik zie geen reden om te stoppen. Als ik volgend jaar ga verder studeren zullen we het opnieuw bekijken. Misschien zal ik dan wat minder vaak kunnen komen. Maar ik zal zeker contact houden. Op enkelen na zijn al mijn medeleerlingen ondertussen gestopt, maar ik heb gewoon geluk gehad dat ik bij Ronald terecht gekomen ben.’
| 17
de bewoners centraal In 2012 namen we afscheid van 9 1. Bezettingsgraad bewoners en heetten we 8 nieuwe bewoners welkom. 99,53% 100,00% Bij een open plaats gaan we eerst na of er een interne overplaatsingswens 98,00% of -nood is die in aanmerking komt voor de betrokken woning. Zo vonden 96,00% dit jaar 5 bewoners van Het GielsBos een thuis op een andere woning. 94,00% Omdat overplaatsingen en opnames de nodige tijd vragen, halen we op 92,00% jaarbasis nooit een bezettingsgraad van 100%. 90,00% In 2012 kwamen 10 kinderen jonger dan 18 jaar en 3 volwassenen met een handicap logeren in Het GielsBos, samen goed voor 150 logeerdagen. Ongeveer 2/3 van onze bewoners zijn 2. Leeftijd mannen. Onze oudste bewoner is een dame van 72 jaar.
2010
99,02%
98,84%
2011
2012
en geslacht bewoners (*)
vrouw man
76-80 71-75
1
66-70
2
61-65
3
56-60
20
51-55 leeftijd
10
13 7
46-50
24
11
41-45
27
12
23
36-40
7
31-35
11
12
14
26-30
8
21-25
12
11
11
16-20
6
11-15
17
7
11
6-10
1
3
0-5 15
10
5
0
5
10
20
15
25
30
aantal bewoners
De meeste van onze bewoners hebben een ernstig of diep verstandelijke beperking.
3. Indeling volgens hoofdhandicap (*) -18 jaar 18-21 jaar +21 jaar Totaal matig verstandelijk beperkt ernstig/diep verstandelijk beperkt motorisch beperkt Totaal
18 |
jaarverslag 2012
2
3
4
9
20
8
155
183
8
7
77
92
30
18
236
284
4. Diversiteit (*)
6%
Onze multiculturele samenleving weerspiegelt zich ook in de nationaliteit en afkomst van onze bewoners.
0,5% 0,5% 3% Zuid-Amerikaans
90%
Aziatisch Afrikaans Europees
90%
Belgisch
5. Indeling woningen (*)
Het GielsBos telt in totaal 287 plaatsen, verspreid over 32 woningen.
6% 9%
woning van 10 woning van 6
9% woning van 8
13%
63%
De voorbije jaren bleven deze cijfers constant. In 2013 zullen we nieuwe gegevens voorstellen naar aanleiding van de ingebruikname van de nieuwe woningen.
woning van 7 woning van 9
(*) momentopname gegevens 31/12/2012
| 19
Werken in Het GielsBos 1. Vacatures en In de loop van 2012 traden er 87 nieuwe medewerkers in dienst. Voor de aanwerving van tijdelijke medewerkers putten we in eerste instantie Interne vacatures uit spontane sollicitaties alvorens een Externe vacatures vacature open te verklaren. Totaal Het is mogelijk dat naar aanleiding van 1 vacature meerdere medewerkers in dienst komen. <35 jaar tussen 35 en 44 jaar tussen 45 en 49 jaar
instroom Vast
Tijdelijk
Totaal
12
4
16
3
12
15
15
16
31
Nieuwe medewerkers 73 10 1
tussen 50 en 54 jaar ≥ 55 jaar
2 1
Totaal
2. Leeftijd en geslacht medewerkers vrouw man
leeftijd
28
24
66 59
13 7
70
14
65 1
62
4
52
7
44 3
20
10
0
10
20
30
40
50
60
70
aantal medewerkers
3. Jaren dienst in Het GielsBos
Langdurige tijdelijke contracten zijn een voortdurend aandachtspunt, waar in 2013 actief aan verder gewerkt zal worden.
jaarverslag 2012
4 10
30
20 |
≥61 56-60 51-55 46-50 41-45 36-40 31-35 26-30 21-25 ≤20
aantal medewerkers
Het GielsBos telt 533 gemotiveerde collega’s: 80 mannen en 453 vrouwen. Zij vertegenwoordigen 451,32 voltijdse equivalenten en zijn gemiddeld 41 jaar oud. De gemiddelde leeftijd is t.o.v. 2011 bijna een jaar gestegen. In 2012 voltooiden 107 stagiairs een stage in Het GielsBos en stelden we 7 jongeren te werk uit het project deeltijds leren / deeltijds werken. De onmisbare medewerking van 125 vrijwilligers was in 2012 goed voor samen niet minder dan 2100 halve dagen werk. Dit komt ongeveer overeen met 5 voltijdse equivalenten. Ten opzichte van 2011 daalde het aantal vrijwilligers licht, maar het aantal gepresteerde uren steeg!
87
180 160 140 120 100 80 60 40 20 0
157
163
66
76
71
≤5
6-10
11-15
16-20
>20
vaste medew
76
64
75
71
157
tijdelijke medew
87
2
1
0
0
80
4. Personeelsverdeling per functiecategorie 5%
2% Directie, directiesecretariaat en stafmedewerkers organisatie
19%
Zorgondersteuning (ppd, sociale dienst, medische dienst, â&#x20AC;Ś)
Bijna 3/4 van het personeel wordt ingezet in de directe zorg voor onze bewoners.
Organisatieondersteuning (administratief en logistiek personeel)
74%
Zorg (wonen, behandeling, dagbesteding)
5. Vorming totaal uren Interne en externe vorming
totaal â&#x201A;Ź (*)
6319,32
Mediatheek Totaal
uren per VTE
37382,56
â&#x201A;Ź per VTE
17,68
104,56
-
16383,30
-
45,83
6319,32
53765,86
17,68
150,39
(*) exclusief km-vergoeding en uurloon
6. Arbeidsstelsel 100%
Om bijkomende vaardigheden te verwerven of om bepaalde competenties aan te scherpen, biedt Het GielsBos ruime vormingsmogelijkheden. 438 medewerkers maakten hiervan in 2012 gebruik. De verhouding tussen interne en externe vorming lag, gemeten op basis van het aantal vormingsuren, op gemiddeld 63,86% intern en 36,14% extern.
tusen 80 en 100% 80% tussen 50 en 80% 50% <50% 0% 0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
De medewerkers van Het GielsBos hebben heel wat mogelijkheden om de combinatie werk-gezin definitief of tijdelijk aan te passen aan hun noden.
contractueel met tijdskrediet of een thematisch verlof (ouderschapsverlof, medische bijstand of palliatief verlof)
0%
tussen 50 80% <50% 50% en 80 %
tussen 80 100% en 100%
contractueel
0
1
64
49
123
4
168
met tk of tv
14
0
38
0
72
0
0
| 21
Werken in Het GielsBos
7. Arbeidsverzuim 120.000
3,70% 4,55%
100.000
5,34%
36,18%
32,13%
80.000
35,52% 1,92%
1,31%
61,40%
58,82%
2010
2011
2012
5.268
4.894
4.309
zwangerschap
35.022
34.592
42.176
arbeidsongeval
2.659
2.064
1.525
55.657
66.099
68.578
uren
Helaas zijn onze medewerkers ook afwezig op het werk. De aanleiding is meestal ziekte, zwangerschap, af en toe een arbeidsongeval of er doen zich gebeurtenissen voor in het privĂŠ-leven (kort verlet, familiaal verlof, â&#x20AC;Ś).
60.000
2,70%
40.000 56,44%
20.000 0 overig
ziekte
ziekteverzuimpercentage verzuimpercentage ziekte < 1 jaar verzuimpercentage ziekte vanaf 1 jaar
In 2012 verlieten 97 medewerkers Het GielsBos. Wanneer we tijdelijke vervangingen hebben of medewerkers moeten vervangen die uit dienst treden, schrijven we een tijdelijke of vaste vacature uit. Zo stromen er weer nieuwe medewerkers in en komen we weer bij punt 1 - vacatures en instroom.
2010
2011
2012
7,75% 6,20% 1,55%
9,25% 7,09% 2,16%
9,72% 6,94% 2,77%
8. Uitstroom 1% 5% natuurlijk (o.a. einde arbeidsovereenkomst)
27% overmacht medische redenen
ontslag door werknemer
2% 65%
ontslag door werkgever
(brug) pensioen
22 |
jaarverslag 2012
Financiën 1. Samenstelling werkingskosten
86% 6%
personeel
3%
werking (o.a ontspanning bewoners, maaltijden,...) energie
2%
ander goederen en diensten
1%
onderhoud en herstellingen
1%
voorzieningen
1%
diverse en financiële kosten
2. Samenstelling exploitatie-ontvangsten 76%
werkingssubsidies VAPH en VIA
10%
bijdrage cliënten
5%
provinciale toelage
4%
recuperaties
4%
andere subsidies en giften
1%
diverse en financiële opbrengsten Om de kosten te financieren, ontvangt Het GielsBos o.a. subsidies van het VAPH, VIA, fonds sociale maribel en provincie. VAPH: Vlaams Agentschap voor personen met een handicap VIA: Vlaams Intersectoraal Akkoord
colofon Redactie: Annick Baeyens, Roos Van Bruggen en Kristien Wuyts Foto’s Sine Van Menxel en Koen Broos (p2, 4 en 24) Een warm dankjewel aan alle medewerkers van Het GielsBos, in het bijzonder aan alle geïnterviewden.
| 23
Het GielsBos vzw
Vosselaarseweg 1 B- 2275 Gierle
T 014 60 12 11 F 014 61 71 71 info@hetgielsbos.be www.hetgielsbos.be