Lower R. Tractatus de corde. by Anthony Davis

s,*

if 3/ "'aar

WOOD LIBRARY-MUSEUM

OF ANESTHESIOLOGY

010k;

MaTh

I'*)Ca C'

~ <

Ad s

p, N

TA C TATU ST DE

CORDE.0 tT E M

Dce Motu & Colore S A NG(J I NI S ET

Chyli in-ectm TranJitu4

UT/

rcardoLoiver,

M. D.

,L ON1YD INI:

Typis Jo. Redmayne impefiCs facoU t4f1qry

ad Infigne Rofke-Gorotiatxe

III Vico vu1gv di6ao.DuckMac MDCLXIYX

Clariffirno vito

Dno Tbom6e A/lih ftofl, M. D. alii,forIrabuntur -/ ,

te I"Pfcmiraris,

vir ornatifre, de corde &

fanguine,

tot viros celebres, qui m ateim hanc non

poll

tant$um, tra(tafk fed & cxhaufitfce videantur", a

quicquam amplius proferri :Et me

quidem

IHarveitis quantum ad nobiliffirnum

circulati*onis

inqr

j ventt rnper tinulr,f'a b rica,mccordis , motum-

que

ita

-fangutmis-

deouf

fere aut uaddendum aut

defiderandum r-eJique-. nit.

Veriim ut ifl coe--

lorumn

yptIbefi7 Rtoeaft 1I1 prter i1Twn nLicP

fa s orbiurn. rcvIti

rninorcs quoquc epcycli planetis affi-h

ones,

na ntur , ipfi

etiam ad

phxtnorncna explicanda,

n-ece(ff,r*i ; Sic in humani corporis fyfIern'al

illo aliorumi a nirnalium, prxter cir"M culationer j:e,' ctiarf

culationem Harvei4awaia

M Il1

fut&

alia porr6 con-c

oraict,ad folidam,ta-k men varor:umn fympI tomatum

xtiologiamn

ha,ud paru~m fac iu nt.

quod

Qud & fi per xtatem

Harveirae,

&otnurn

Iicui,fifh, plura polliceri

vide tur ipfe Lib.dqe Ci r

Sang. cap. 9. Sed

culi. rW4ntu

1*Wao9swque prOp4a.'

tier Jgular pulfatioitbih,

P/k4do plus &9qsido mit:us,

&qua de caur,aoceur4itd

poflhc ex mut abfervationl-. bus a z*e

forf4n pa4mn fret. Scd, A4

Sed, quodrmaxi rnedo=

&I"lc vowo

lendum efi,

fuo,& nos fpe noftra'i

ex-

cidirnus : Cum itaque nemo

hadenus,

quo

fuppleantur ifla , vel cordis

ipfius fabricarn

rntunqcplene&cnr! ranum,vel tranfeuntis

fanguiiiis

velocitatem

& menfurare re

com.

putandain , vel venofi atquc arteriofi quoad colorem difcriirnen c1awAf re flufradumfufcepe-! fitatmifliis-cxpIicandis

quicquam, fatis

*perfeccit, ut votis ex-

ce1-

ccllentiffii i aliqua in re ultra quam"adhuc prxEfitum- fit occurrerem,

in-ipfa cordis pe,1

netralia defcendere, i'pfuimque,

vitx flontemn

rirnr & recludere conatus fum:

Non quod

totam ejus hifloriam

tradec,vel affe6us ejus omnes &

pathernata e-

docere aut fpei

noftrx

fit aut confilii : Veriurn ut quam-dixi fabricamn, variaf~ motumque ejus,

q}ue cj ufdemanomalias, ecumquc caufas & ymptomata, quantum ob,!

obfervandlo a0qipoM tui-, & a"d rem mcdicarn facere v'I'de'atur, matua-f epender'm & fulap Ciii fits explicarem. SI quid

autemn mancum adhuc & pro partis ufu & dignitate non fatis

arnpk

4idtum fiterit, id pollt. hac forfan, curn plures bac in re obfervationes

congeffecrim ,

a bfolvamn...

pleniits

Pudet interim P.iget* qedumi nonnulli in

hoc- noifro fxculo faniff ripkilofopbix promio. vendcc tamn utilem., tamok

qu'u Humano'genert falutarem opecram im-~ pendunr', non deeflce tamen ahios, quorum ea eft

five malitia in Uni-

verfos, fiv

invidia ,

nfing~ulos. ut'huic

tarn.

laudablli iniflituto- poma mm ti, illuen de bi

enl ue , q uo d -

per infcitiam majus,non poffunt

:,Inter quos

fpotrii&i-pof

rsMea quida"" Jiybernu, cxteris omnibus palma prxripere videtur: Gui, iLIrperito ipfi, alios fcire quic-

uicqua dolet; id quod qCit fcrptaab ilb,, utcunq; f'ub. larvato titulo, (O14.

C4inur convitiori non minus Errorum'plenapalAIm faciunt. Verum

quam

iffa orntt, quia ea in

parte fi cumn ic certanduneftnntam eflet mihi in arenama

fterquilinium

quam-

defcenfts

dendu, bi contradas

fbrdes vidtoria. no1i.) com~ponfet. Atqui errores quodattilnet,

cos

przuferrirnqui de cordis"

tuq~fangui-w

nis ,

etiam , de, chyli atr, e;jufque, :turn

in- fanguinem tranfitu ~(de.

quibus tam q

imperite fcripfitn,no

jam nno qud~ainta altum dormivih,nc.dumb

evig'ilaffet-fts

qu ia cos _t entio;non.j pra,teriri aliorum ifltmm reft,qu'attor fp;eciaum

feq. Tradat. capita a.. me.;. confcripta.

funt';

qux omnia., diftjndLC

tradidi,nntam'ut CJus infcitiam

(,fatis utilqulc

ja.miu

perfpc6tarmn)

nmagisldetegecre m,M

&rcomnodo CMllil proPfcr

h isfum de, SerudIar,," c V.f'ufcu1orum.. quam, Ionge aliam at quc ha&e'n-'us credita.: Dum in

eft;deprehendi ; de Sen ecerebraexitu jam,primumn dete6lo;a dc* Goalre fevn' aui*is arMriof~& variis

. d e p auca fymptomatis non

a..me pri m6 obfcrvata

hlic illic interfperfi. D7e"

n ique eau~

de Trarsfione integrTlm

junxi,,curn ob nmter a -Ut

tt celeberrirni _hujus experimenti

invenao

cui jure debitacift, Au="

thori affeEa'tur# QZuicquid horumtin

dicii tui examlii

pro~

batum non erit, excur

fa bit ingdei tui candor, nec

refpues hoc

affeWius in te mci pig-. nua teftimoniunLt hiekcio apud alo quam

diui duraturum, certe a debitUm m~e

'tui Amna6irfmd

Richarda L~E

R".

ERR A T A.

atq'ue,p.2z.Lif

antipmnUlij leg. .1SAga.l4in. 1.fibrarum, 1.8.1 irs

.3 .~ r 1.z.1. & ro&ore' p.39. 1.7. 1.ventriculo, p.4o.1.. 1. quod, p. 4!.1.17. 1.,ruttula, 1.2-3. learumquc, 1.27. 1. foras. p.4Z. .iz. 1. .Iconformatione, p.45. l. ult p.44.Ll.z 1quod',1.I.. f. eoqucedilatationcmi.) p.47.1 1.aortz, p ...91.x8. 1.in lxvum, p.5z. Lu,lt: 1. fig. quarta, p.T

quidem2 1.quarunm,

p.7

quo. ..

cor aqua,

18.

p.53.1.?o.I. fig. cjuinfta, p.5 4 i8. 1.nondumirn 6 liein, P.57.1.2.dle totunm, p. 6 1. 2 1; .1. quarumn, p. ? . l iterum, p. 8z .8. licarLim, p.8 91.9. 1.fit, po89; 1.18.l.paroxyfini,

P.5.l1x.1.

ao.1.

1.tratifinttitur,

p.i. I. L.applica-. .94. 1. coiPefo6. 1.Z4.1.erainis, p.1r1J 8.1.quocurln J.Iit.

1.,4.1. quantum, p.I14. i18.

p-119.1I7. 1.

.inhibend o,

1.16.1. earumn, prxcludat,pa Z 5 .1.z4 llp'lerunquc a, p°.31.1., 1.par,' p:134. 1.1.1. fang;uis ab, p. x35. 1.13. pro ill, 1.ab, p.13 6.1.t, hnam utu.t, :1.6. pro' etiamn, 1. autem, p. 137 cxperrc&aus, L.. dele intra, 1.15.~ 1.aquofior, p.142.1 1.14. I. confuctuduwri, Ii 5:

1.xo.l.

p-138.

41.Ie&o,0--143.l 4. I.quod, P. 145.I[.z4. 1. iml~ tervia, p.I47.l4f8 . pro tamen,

1Lnd

M,.7

1. de flueus, p015A.1+ pro & q4dem, 1. Atquei IP S65.z, I. vita, p.i 6 9. 1.Z0. L alacriores, p . 171L 1.9. k:circularem. 1.22z.1. experi.,

7174

Cord

"s An 'at6 nx.AP. 1

SrFua

Cordit iU "Uni, i

ad .Sanguins

naturaM&

.eus

feus dignof.end4os, tantucur

rcuarcm

non 410

turn ineAigA6c, fed 8&moTus"lianumrQs,pncipia%,&,dive

rfas

era ons,3egumq ue. ca a cogxofcere{ arq,u inter fe conferre, neo pu lln ipfius liqupris copian f-441 tr4 a.juxt xfim r lti mfingUls

Cbrdis/iiw Cap.1I.

mn= interfit ; op erx prctiuni exif fi.. msiLY rctr -T6ram (P leihque acihuc o_ a iis & ab ipfo cuoque ,PkWpj optatan quatm expli*-

rmiffau~i p0tius,

rimnentis alffqui poeoclare &

bre-

poeo,enarrare.

viter

Verun cumnrmotus Saniguinis Cordis

dc!OA

mlotu

qapo-nec fatis

ur, abfqtoe itchligi poteft nccperfiftere;

dehujus,

Situ &Struftura, quxdati prxfanda fint, quibus rite perpenf is atque in-

accur atepronmptuFabri-

vicemn collatis magis in

concipere, quam

erit

turn

Situs e jus ad motumn comp arantur &x qii apt.e cbnftituuur

ca turn

oun

onia

fanguinetn in partcs univerfi

cpryoris-difribuendun.

kaw F{Arii

qu1butt inc6httt

4=rntialihu

pornicm,

-ft,

fdes,niOi corporis p,t

tbtard

iid hfipce~i

tc "eoiihtAta

~itioi

dti6nfaginls

hftfi in cap tzderet cuc= trafrdio & rWibui ori y~oeoi niho6 deprnd'atnet, 1i jtto is' e c

ao~fi

'Ii

jtiuinl*~

niore 3

Capi,t. &kStru&ura. 3 quam in vafa paraifla auc de=. orfum in fubj efa propellitur: fi cordis rioros,

Situs ii apite remnoti6r effet,

ficri non

poffet. quin auit ipfumi robuftius for..-

imatumoportuit ut fortiore i6tu liquo..

projiceret, aut oh defcatum fan-. fx~penumn'er6 caput vacillaiet. animalibus autem qux longiore col-. 10capite xque ac cxteris or6odpartibus

rem guinis In

dv6u

remotus dft Cordis fitus ; neque,iia-

quia

commodi quicquamn exinde

fenitiunt,'.

capite pleruaiiquepcndulo vihw-n quxrunt, adeoquc ut ion-

fanguis,

giore'qua.m in cxteris intervallo ita

planiore

dudu & fxpius transtunditur.

dcivi incaEuc-

Pascrimaxime vicina (de qua pauca prxmittendia funt) eft membranofa ejus capfula , n dc

Pericardiar

quod. ipfwn Cor (ut cortex nilcleum) undi4; ampledtajur :Aembranat/;~* d?c firmna & robufLa cunm Pleura unidiquc comm unis & continua, nliii ub r , afisprforalr ejufdem quoqueflgu- 2~f4

dicta

^""-

ra & pce~ne magnitud inis eft cum if) Cordc,,cui fubfidiunm tarn neceffariun

13a, zcprwt3

p -+-'

ra.

C'ordis/tw

Cap.i

t in avibus minoribus, ferpenprxftaf,t tibus,ranis, & in omnibus prxterea vel minimis animalculis qux ha6dcnus dif-

fecare licuit, nunquam decfidereturi Dc ufu ejus optima fit conje6tura ex liquore quem continet; Prxterquam enim quodl cordis

parenchyma invo-

lucro ifto munitumn ne c corrumpitur ab empyematc ,

nec

plionibus. ad-

nafcitutr, cxtcris adjacentium partium injuriis minus exponitur; prxterea

in vacuo inter cor &

mnembrananm

ambkim Scrum quoddam, feu aqua tenuis, fen-per reperitur, qua externa

cordis thpcrficies continuo humcftafur, qux aliaqtii ex Perenni agitatibne

& potedt.

&t calore inarcfcere corrugari, adec6que ad m-oturn inepta reddi linde -autem humor iffe proveniar

A quo potiffimu'rm fonte profluat, ha6tenus non ita rc'le pronunriatum &

eft: Pleriquc enim humores'* ferofos

xffu cordlis in nubem denfitate hujus ab

-ckva'tos membranx coerciros in.

aquam illan condenfari & proinde

pro ratione temperamnenti plus in cali

4woribus, in frtiklis aiutem. minus abundare

5 - Cap.i.&*StrtiWtrz. a .bu darc hanc ftatuunt.

Veruin fi

orn-

ginem hujus aqux atquc caufarn eifc concedamnus, utique

non apparet quarc

majorc copia pler-umque hic loci non congeritur ; quippe cuin humnores a conltinuo cordis xftu in nubemi

tani

fufci-

intus cohiatq ue a membranA h beri & in aquam converti debent, quid impedit qu6 mninus in copiain jufto majorem, quantamiqu.c hxc capfula con-tinere non

poterit,augatur; Prxterea,

cum continui incrementi fucrit, ni fimul & exitum, alicubi habeat, aiit

tina"

ftagnatione corrumpi,

diui-

adcoquc

cordi in~fefta rcddi, at faltemn nitnia ejus inundatione, cor ipfuin obrui ncceffe: fit.

Q.Yare ut aqux hujus fontem alibi

qu=ramus, advertere oportet Naturam in variis corp oris pa~bsubi opens

parbu

ut fun6twonuiri ademi aut par ratio

efi, iifdem

plcrumique

niacbinis

atquc

inftrumentis uti; & queDnadnioduul

glaxidulas lacry males ad humorem fug-. gerendurn quo oculi illinantur atque nmadefiant,- (abf4ue quo ficci,& motui &juxt* evaderclt) 133 corCI

inhabics,

*pariter

<,6Cordtsfitus Cap.i.,

diverfas

glandulas con Ltuit, e quibus humor intra capfulam -ecxfhtllat,- & in vacuo ifto huc illuc .r >'agitatus cordis em undique al-

cordis bafin

motus redderetur.

ut,~

-1

fpatio fuperfici quo promptior &facilior eju'

4 IIt

queumn, fed Seri potius n: trni a gu inc- pro

11 r

mete'

humnoremn iftfumnon

~~~~'Porro

ex--

fan-'

p,aten e e , ex-

nats

~9&~c~ecwonttat ; quO~d ignis calori vel

ulu umadmotnus ,

non aliter

u nm

6tonemn

"'frur fanguini poil venx fe in natans, aut lympha e glandulis fecreta

Sgelatinamn albamn *ncrairfatur: QuaP71-?cm qudi onfiftcntian nec fudor + 4 equc urina qualicuanquc cod1ione ac" 25 qit fed vel omnnino in xh iat ",

c* in *aut

.fd '~f

auras

Sabulum induratur.

Unicurr

t~i~rantum fuper hak re obirer notandurn ,

netnpe aquarr

in pericard&o con-

tyentamn illam .foluinmodo huic experi& 'ymnto idoneam cff, qux in animali jene confrituto & j eintl,

tno

perempto reperitur, cujus utpote ifan"&

Puianitnalibus s,

Narn i fero- nutrItio diluitur miorbo defun6tis long*

aut in-

Cap.it. & Stru47ura. inappetentia & incedia confc6is,

rum nempe fanguis

quo!-

fucco chylofo

prorfus deftituitur ; neque eadern ratio eft, & impar fucce11us :Cxterum

fanioribus tamn manifefla rcs eft ut a Bovis pericardio pcerto jugulati plerumque

mnagconcretx gelatinx

namn

copiarn invcnias, qux extinifto tantum

fri-

calore partis, aut fponte fua aut a1 gore in iftam confiffentiarn conden-fatur, non aliter quam

deco"ltum C.,

cervi, ubi frigid{o aeri expoiturin gelatinamn fubito concrefcit. Verum de Liquore intra capfurlamn contento, fatis : de memnbrana

ditumn

ipsa adhuc inquirendum reflat

quxtlit

caufa tuna fingalis turn efficiens ,quoc$

Homine

pericardiumin fepto tranfverib femp er accrefcat, cum

idem iin qua-

drupe dumn genere liberuna & aiq uanto f'paio ab ipfo remnotum f4crit. Itaqgue

/inalemquodt attinet, diverfitatis ratio non in

pota;

dia-

co yidetur , quod phrama iiranuzparterac cxterca-

rum a.nin'a1ium cxpandi non oporteat,

par. pececitas

cum

utr:ftque refpirAtioifis .ufis& }d exigat ; curn erectus

fcd

C6rdi aftu - Cap.i.

fitquhomilnis aii,

inceffus b o atquc ii figura, i c

6-fu

p'ondere defccndant, minore diaphrag-

mtis nixu atquc fyftole ad infpiratio-

pariter

nemn op us eift; porr6, cunm in exfpira-

tionc

necefiarim fit 'idemn dia-

fuam*-

phragma rplaxari & tenfionern

remittere ; curn capil

Homnine, incedit, ab hepatis odsonn

conn6tedumfunit in

te, quarndiu ercehus

ne for-

aliorunque vifccruin appenforum

poil.

dere deorfn ad6 deprimqeetur, ut neque

pulmo fatis concidere,nequc

exp rodbto

irlfoquadrupedibus opQocirca ubi

abdominis vifccra in ipfum diaphragmna

incumbunt, ipfumque inpe6tQris ca-

pondere

vitateni fuo impellunt, i a accretio exfpiratiorn q9idW

partiurn

inlutilis,3 infPiirationi; utcrn,

debitamn

diaphragmatis tentionern imipediendoQ, prorfus incommioda fuiffet. Idcoque Pericadum i;i brupsis

bc-

rum relinquitur, nc diaphragmiatis, fy-.

ftolx officcrct; inHonmine autenifepto

alligatur, ut cjufdein inter cxfpirandum~ ~iacn auvarct.

Ycruml

Cap. t. &~S'truFlura.

Verun fi quxratur, quid fit quod

hujufirodi connexionem in humnano'

pectore efficiat; ego caufarn (fi con-

Infans geflationis

je6turx locus fit) certe aliamn non vidco, quamr quod in utero mnaterno concluflus,

poffremnis

men-

fibus, capite deorfirn adrnatricenm de~x'niifo

(quo

partui magis opportunus

fiat) plerunque jaceat; unde fit ut vif-

infimni

cera

ventris toto pondere fuo

diaphiragmqati incumbentia otiofo adhuc & ab omni nmotu

feriantim, ipfum

cordi propiu~s admoveant, & conti-

fim

guurn eoufque detineant, donec

fen-.

aggluticur, & tarn ar6te tandem

accrcfcat, ut libcrare fe non poflitaut

itertim, reeedero.

Ex codem hoc vifcerunm inferiorum in foetu~s thoracem.decubitu, non tanturn

ficri

;arbitroir

quod fepto tranf-

vcrfo pcricardiumn adhxrear, fed &i cundern in causa eW e fufpicor , quod Conus cordis inhumnano

genere

miulto

anirnalibus d; . hurnani cordis fed & toti lateri applidiaphragrna; id quod 'riiI o rnagis quamn in e cxteris u ei-pcitn

,kcatur

nolkm

Cordis

t o

itiwu Cap.i .

mlem &tgravamen innitenrium if~ cerum contingere vix pottrat : quare

jjnum quo6d auten

hfimrani,

fini-.

cordis conus ini latus vergat, hoc idea fieri ar-.

bitror

truncus

Venx cavx dia.

phragma pervacdens & juxta dextrunm codislams. afcendens*, xolvi

illud inibi ad-

non finit ; curn vero in finifiro

pe6toris clatufro liberuni eturfpatiurn

ncquec quic.quanprohibeat, ab accutnbenriutn vifcerumi

mole cordis conus

fimper.'in lxevunri defleftitur, ipfique lareri tam prope accumnbit, ut ex hac par'te vibrationcs ejus (concIA dneprxfcrrim pulnmone inter randum, atque in Ixevum converfi) ad-

finiffro

cxfpi-

rnota manu tamn facile palpare videaniur.

His ita prxmiffis proxime oft endcn-

lcum venit quibus fulcris Cor ipfumq i0nnitatur, quibus fuftentacul isalligetur .&quam motui ejus inferyiant hxc orn niaaut obfequantcur.

faltem

Et qui dern plurima funt qux -fufli-

".endo

cordi auxiliares mnanus praflanr,

Prxcipue autem a. vafis fanguiferis (quibus velut tot radicibus accrcfcic) paren,

C.2ap. 40 Strt4fra. fiA)bo i.

parenchrmA

jms

dcpendct atq}uc

bafis

tenditur> quin &, cum cordis hiatus & orificia lata recipiendo expri. mendoque contormata lit,

aniguini

ita'omnino

ficri debuit,x quo

miunerz

ifti magis opportunum atque idoneutn redderctur; .Q ziar ftabile auterm

fun..

datmentumi ad cordis motum perficien.. dun praxftent fanguifera, poftd4 fufiuts, curn de cordlis motu, dice&ur. Qu re quodi proxime~ de parvafa

xeftat,

tibus cor4i agendum crit ; inter quas fiquidem nervi vafaque fanguifera ex-

perreptantia primo

nam ejus fuperficiem ixn confpe6tun yeniunt,

pris26

quoque ante cxteras tra6tanda fwat.

DifceptaElm eft olim-, An v4f fan.

guWfera conc origitwm fumerent, aut a

in ipfi. terminarentur. Ve ruin cx quo, C 1hrveIu prima vitm po tu

i14minot

nicUlari

atque rudimcnta in cicatriculd4A docuit, atque & pulex rnotu

fi- iinutuix ejus bullx artexias ve1u

tot fiftulas & canales fanguini. conve-

hendo excudi, non' eft quod di is

Quod

quzftione hxreamnus : autc;m fpeatat, fanguini tantum rc-

V.nas

cu~m

'ferendG

Cordi#zfitw

ferenido

Cap.i.'

partibus, corporis omnino

& in

natxflint, utique exiftimandurn eft, ab cextremo undique corpore oriri,

cor, ubiliquorem fuuma exonerant,, paenirn quis dilxriter terinrari: erit flumnina a mari in quod fefe exone-

Neque

feoda fontibus & minoribus'riVerum

rants

vulis oriinemi fharn haurire. alia funt 'vafa qu4x turn originern a cor-

de captint, turn in ipfum quoque terminantur: Cordiis c.nim parenchyma uti toti corpori calorern & nutrimenturn

porrigit, ita & fibi eodem nmodo

proljcit ; neque enirn xliuante intra ventriculos fanguine

folum calet, aut

fucco nutritio intra ventriculos coF,k cor.qui chylus ixparietibus fed aie faturatur, sfn dislin maiffLovit dfcrinmine

(Ut

potea-patebit) agglutinari non potefta per;'va ejus

una cumn fanguine

per toturn

parenchymia diftribuitur,ibique

nutrimenturn ejus faceflit, tinuo

irn

&pro con-

dilpendio, novo fubinde pabulo,

reparatur.

Vafa

autern qux fanguincln in cor-

dis parenchyma convehunt duo tantumn

funt, fed & in duos truncos utrinq}ue n3o,

.Cap.. & SruHIura

mox ab'origine divifah. Q oruni-orificia

circa

principium aortx immediate c-

travYalvulas femilunares aperiuntur, co-=

di6ax, qu'd truncis non'

ronarix

ide

ftaaim in

parenIchyma deniijiC

fa6toq prius circuitu quo commodius. uniqiue fefe

expiic ent,

cordis rbafr

anpleduntur & cingunt : JE.licet ab

ipsa onigine in oppofitas ,cordis regi-> ones ab invicemn re-cedant, .circa extremas tamen

p arts rurfus' conyeniunt

fi,,uni.li

&pallirn aperis ofculis invicem cm

aliquis perCtun Caloris vitalis atque, nutrimentiy necef; n unicant, adeo -ut

injiciatur, difpergatur :

utramqueftirnuYl& feineI cnim eadcm' ubiqu~

Ei-f. urgeat, ne alibi deficiant,, anato.; A Pf haic abunde providetur.; Unaurcm arterix dux zfanguinom,a4 adimnentum & caorcrn cordi fuppedi-

've-Ix

fubminiftranr, pariter & duz

tandum, ab ambitu

fio coronarix quoque

diax, reducendo fanguini infcrviunt. .ne

quis in pofterum dubiten an venx

capillares -apcrtis ofculis in inv icem h)ient, fi intueatur conun clordis vixi;uini* cuju'pjasn aniamalis r ecens nati

;aut

apb 14Crd~~fc~ inquo af7z hxc planiora exifit; tu1tc1li

apice

fanguirtOie

ab hic "in

lam venafl urgeat propellatoe, flIhl

fefto6 viebit,

ci16

liquokeinfangui*heum

venA huja.us lateribs in

tius t)crcurrere ; & vice

fa--.

vcersa. alte..

Iillan

il.

Idehir

rum ven'cftricli iteflino l iv'i vcf &cerebrievenire certus fai, ut nullu dubitemnvafa cap llari a (ej*ufdern generis)

per omnes corporis partes infcf

De thores'

0Iif

Nervis; quiifcki,t cordis &:fangtinis non irnmerit'6 plerique Au.

cordi tinnatis,

mnotumn

frIebant

proxime acce-"

Arque

dunt,. qui, circulationem 1'cet agnof.. cgnr, earn tanien tarn khito & rf1adi.*

, ~finguinein

neo paffu firi itartUM

crdci=t m

guttatimn iniftillAri,-& ebtullitione folun . eordc

~raautument;

taliqi

gt;p~r64.6-,n c6rdis wiititcuu

iiotu,s, ad

fan~

h ferat pa.

Jhumier6o

parum ,snervis &utr , atqL*, axnihuldignum oPinm~w verudi fi qs tet0in6fam ft&b-

fibrofam cordis

ui,.:

Caip,or. &Stu&ura.

intetextanmperpendat, exiffimareeut

quoque oportet, flotantam vim ii

fruftra datarni, fed ciden officio cunt

reliquis

fa&aim aatque confii

mtufculis

tutam cife : Plurimas eninti nervorum

fibrAs aque fiurculos a nervis odtavi aris accipit,

qui omiCs interaitcriamf

& aortam incedentes iti

pulMonalemt

swuriculas utrinquevarias pro pagines di en ei co d s ftt tm ittunt) varie ,&dexplicantur, tiAMT'ncri cqui inCordtt dfu

rituili

autrecens nati cujufpiami animna1is

PertomCxITanfupicilen iistnittfefias

apparerlt; quakl

ver-o

ilnifkLa

tiu'~idi pi xftanrt Pofteal icetur., 1i tcrea advertere non a-lClnuti cri quc too fp urs pto diversa at'imiA liumifgur

per nerVos varie

ii cot

inj

fitant : cm enimnnula vis aut factuk

'ft t4(us -nima-1es w

rnoveiidf cOrebro infit, qua i-i

dlfptllat'

Cor fuiim flan0guinrm qLUe liqjuor x tcfus &C

(ut

cini

o invivlutti iitus ft~A.dfurn vehrt

x natura

fua folugh

aqua cx Alemnbico fu6:

pn&rtdftillant,; ideo fit"ut capiut, antpnlis: me dulla fupra',-rciqqum&

coa=~

conffituatur, aut pro libitu erigi atque ttolliporch:Et hicet fa.tendum fit, i fanguiis

in cerebruim appulfu fpiritus prout

per mseatus & poros cer bri , -in reliquo

prop0h1,

corpore, continua'' nextvos

fubfequenibus feric &C ficefoein, a

arque

quadamr

&fpi nalcm nmedulfam urgeri, cumn tamien difficillugis

liquor ifle nervofus furfurri

ufq-ue

qu' dcorfum impelli atque prord oe t ui ft :ut cerebrum

-quo

ant.faltem Spinalis mecfulla fupratele--

quum corpus collocetur aninialis

je6&as

bui-

liquor

facilius in on-mes partes ffib-L

influat

defcendat.

ERquidlem

conjc64u x diverf is narvor uml

fpinali_ medulla in

arque in exortus priFmam; Mii .Hotriine,

quadruiped bu& ~nfam :dedkir;

Q..ippe,in ffiominc qul

capire & pi&erola faftusc el eri omu QbhIf, exortti obl deorlhn,M' :feruntut in Brutis+ utem

ie_etiani

quorum medull'a fijtiiaiis fupra corpust

de0r._um

colOCarur,. eryi omnes .e et r,,Am fnali ,medulla

exorti, rc$

parip

paris ner4oa in Cot humanutm inferan; tur, in Brutis plerifque longe aliter fc res habet,

quippe przter provagpines

paris nervorurn

pl'u

rro o6tavi diftribiutas rimi inifuper fuirculi a nerva tercoft,ali ubi re6ta fuper Cb)r tranit a

in.,

ini ejus parenchyma dimittuntur, quo

faciliu'is ad Cordis motum adju'vanzdum influant, prout cuilibet in,vitulis;equis

primo, ftatim hoc ideo- naturA quafi Bru & majoribts Animnalibus

intuitu occuiret ;

inanifefto indicio fubfidium

tisterrain comparatumn ne capita, qux prona fpe6tant, a

eie,

non fatis facile

aut Eopiosc

renit.

fpiritus aniinales imnperti-

Explicatis

ad hunc modum Vafis

Parenchyma feue potats Mufctlarem ejus Ssbftantiam Cordis,.

tandem ad

quA&quidemn obfervare per~iu,de eft, ipfam ra otnnes Corporis Mfuf. culoa accur:ite conforinari. GCai

fup

.c-

ninm cxteros omnes operis neceffitate &tconftantia multurnl cxcellat; utique'

par fuit

u~t

ftru6turax quoque elegantil

eofdem longe fuperarer. autem nobiliori ufui

Q nanquam

deftinari & pecu-

liarr

hari q.uadam texturA fua miulturn prxi

fare videatur, at hoc halct- cuto reliquis Mu.fc lis commn-une planc ibris, &Iniftrunientis, licet diverturfba*ica eu (ai rat ione

difpiis

qu6d Jlfdern;,

tumn mtus InftiL ja,nLur

Qod

ut,

c ai s ncontcren o e c r ci M #i f t uh M r ufculu d .'obliquis m-

autem quenmabet ini toto corPore cu-

jus fbrx arque mnotus rcati f'int non 11mco & fitmplici ventre (uti- ab Aiia-a tomlicish laenuS fcripTurn eft, qui dups. folurnmodo Mufculos in.corllo biven-

tres agrnofcunt) nequ.c. capite & cauda& dmnar*, ncque fibroa,ab iltero extre111o tcndinc. in alium reda~ ferri certur

eft, (prout in Tab.

,f.

i.-~

delindari

f9- Scdf et.) omn~cs biWventres funt j & bi t. eorurn carne~ prout idiversa

Origin ,e

-ita

exhib. t. In

qua.

diverfo s '& oppofitos, fines fcruntur. PrR out 2Tib ;. F z.

a, e di

-9

tn'rn?we.

Due veetres five doplex Miffemlu ppfitos fes re-

cam fbrvi*

c ,c

Tendinir utriuf in quem

tar,

fibrxue-pars-exterior' Omwles infermwv

Atquc hx~c qidtieft fabrica Mufculorum omniumn in univerfo corporec, five in, femore, tibia, brachio, & collo

Humnano ; porro, Mufcuki abdomninis

Maxilla,res, Tenporales, Diaph'ragma,. Intercoffales- externi & interni) ut vocant, (quorum f inguli funt uinius, Mufcu.Ii bitii ventres) codemn ordine

qjuidemn

&t-nodo conformnantur.

fpecimen fimplicis eu-

ununm tantuthr

jutfvs

Atq'ue ne

Muhl bivents cxhibeam

litn unum' &alterum Mufculi mag4s ,

COMPOfiti Schematifirumn pr'op6nere:,

Q alcm in 7-b.3: Iig.; culi

luMbaris f&

4.&

canca varia i nm f6cirs1-infet F.

dof m

gPra Mufcuili Ui'lius partenm abdonmink proxim am-nlcum n u,fibris^ e domnin6 n m eredtis e

fn qua,

tibuscexhibet.l

a Pots

cf4tfoofapr9-pe re*es.

b Pars~riiir

b ted,o4icu

Cordt ivftw Capfi

c c .Pibrae

ret/e utrinuae i3 t'cndinem

defrncrntibs. QEuarta

autern Figura ejufdem Muf-

culi lumbaris latus exhibet qua fpiiix

verte&iis accurnbit, quod quidemn di-

qu'afi Mufculis conflat, quorum

verfis

cujufque tundo in diverfam vertcbrani affigitur. In

qua,

AI:1</f rZi pars intcrior deorfium in tenditern abiens.

b b b b b 4fcufiparvi adverJi risr; quorum tendine..

c c c c c c 122finguliu vertebrws

ftiassmplatntur

late

jaxta

&faurfam

tenduat.

Cujus quidetn uttiufque iateris

,du-

dus atque ordinefn, in Figura quinta finlul reprxfentantur; UCt uno intuitur conft,

eundemn

Mufculu m Cffe, fed,

fibris in diver#fa tendere.

rn fexrta autcm Jigura ejufdem Ta-

bulx, exibetur Mufcu1us quidanm oh forimai PIum ris mlii

difthus qui i ex-

tremnitatt..Cruris.ovini o+ccurrit, & ab

offce femoris cxorituw & in longuni tctn-

.&StruEhura,.

Cap.rt.

definit, qui offi tibix ovinx Et cuim aii Mufculi p1wres, fibris fuis plumam cum penna^accurate referant, hic quidem e duplice plums conftat atque uti ad MVufculi bi.tendinem

annectitur :

;

ventris norm arn, ita & ad

quo-

finiiem

que motumr componi videtar. Verum

'Deltoe

his omnibus maxime compofitus ift quemn Mufculum von. cant ; cujus quidem plures, ventres funt atque vario in oppoiita refpedtu p1an oflendunt naturam , quanquam prx

in diverfis corporis partibus circa for-

nmandos M,ufculos varia artc & fxpiu~s Iudat, at femper ad Mufculi biventris ordinem atque rationem collimarc.

Prout

in 7ab.

ret. In qua

Fig.r. luculenter appa-

a a Pars Mu/ca/iDe/toei dis tendino(fuperior qu e nfifcap/Ix dai.

caI4 arngechtur.

b b b b Pars tendinwfa in~ferior

brachiaoxreditur.

ynedib

cc c di

Y4entres ers fJApcruII tendetrnese

d ddd

Yrntres

ej#s ;

4ernses.

deorlum tnI? uQ~ar

(ord4s tzt.u

!Cap.it.

QZuare autem Mufculi biventres in collo fic appellati

jun6tis tendinibus

medio conveniunt contra quam inin aliis omnibus totius corporis Mif Ofervari potefl, culis

incausA conjicio

cffe, quod cumi~ venamn jugularem ex utroquc colli latere tranfcendant, niti ibide-in attenuari & tendines comnmitti

per

provi{Lin

eiect,

venarn compri-

defcen-

nmendo fanguinis e cerebro rulcum inmpcdirent. Prout in

[UMm

Zab.4. Figo.2. Plan'epatet. In qua

a a Vena jugularis. bb

Miufcur bzve,;er.

c c Dus

tcnpdiner.

Vbi tenzdines utriafjye conjirn-. untar.

Poteramn hic idtos

piures alios Mufcl-1os

non injucundo fpe6taculo

de-

lineare,fed'CU~M omnibus eaden texturx ratio fit, darn 9 uid

proxime reflat ut often-

Mufcul-us'cujus fil5rx *tque

red~o

rnotus oblique, circulares Itint c&i cornmunc habet. Ut

C ap . & Stru'/gra.

23 ad Geonietrix Leges,.

Ut autpci, linea,re4la obliq=x Index cfl, ita cx Struduira Mufculi redi tanquarn comn-

circularils hacCordis

ptimn, edifcendaduplici cft. Quemnfibrar'i

norma^

mnuni

Machina o

admodumnenimrire6tus

ord.ine conftat, in diverfa,s & oppofitas Mufculi partes tendenrium, qux ubi

contrahu fibi invicem adducunt, ita & confiMnili

ntur , tendines fuos propi'tS,

plane modo in Cordis Machina conflituenida ejufque peragendo mozu acci-

Quippe'c duplici fibrAin ordine rtw

dit.

ab ipfo ortu in contrarias Cordis

par-

tes abeuntium Potiffirnur con.formra-

tur ; quo neque quicquamn luculenitius librarumn Cordis ternminta-

apparet, tionemn,

five

five du4tum &feri'rn earutn

perpendamnus.

Et quidem in-Corde bene exco6to&

ab auriculis fuis & vafis majoribus feparato, tendo fatis va!id.us app aret qui

vinemn

ejus circ4 oflia undique ciA-

mna

git

manletitur, cujusprslaliuain fumrnitatc. fepti i~ bufdwmn animna-Jibus offeam fi bffanti~ n d ratur, ln quern tendi-nem fbr,~ car-

quidein

Cordi1 itt Cap.i,

ne ux cxternumn Cordis ambiturn complicant & confhituUnt dextrorfumn inferuintur. Verum fibrx car_

ubique

anek interiores

qux ventriculis proxi-

mx fuint, du6Stu plane oppofito in ipfumn ililum tendinem inferuntur, uti v"idere cft

in Tab.z.Fig. f.

Ubi,

a p/hum qua~Dexter vemtricie4*sj guinem vena~cava excipit.

ma'~ zpf'mm inpulmomem ex.-

o/hio

pel/it. c 0oVium qua~ji"ner vextriculA/

ginnem pumox'e redemtowe ci. a

n-ex--

qua imm

//iem in aortam# expelhkt. cc c Tendo undiqjue cirea oJfa Gordir

d obiu z

Wirx

cofltim06 f f f ff ab exteriore Gordi am..

bita undiquaque redeunt,, in ten..

dinem Cordis dedate.

g gg' g9 Fibre iuntertares dudiupan& exterioribwa oppojitov in eundem tendinem dejfnextes.

Cunm itaqueceonfiiteritiibras Cordis divetfo 'rerzminar,i, 16plc

m~odo

Proxime

Proxime~ oftendendum eft du6t'u quo-. que fimili

per,totumi utriufguc vcntri-

cu1i circuitum complicari ; cxceptis itaque paucis & tenu oribus

fihris qux

per cxtimam dextri' ventrikuli

fiuper.-

ficm rede~ furfunm elatx in bafin tertmantur, uti in 7Tab. z. z. de4nica4 tur. In

7rdi4.

a Bafr's

Fig.,

qu4' r

redxfurfrm 'verfia

b4ft*

tederter. Reliqux omnes utrique ventriculo communes cduplicenm tantium feriem atque ordinem penitus contrariumn

fed,

affeEtant : Fibrx

exterioribus

quidem re&tis hikec

in dextro ventriculo

proxime fubjeax oblique

dextrorfurn

afendentes in bain Corcdis tcrmninan-

fuo, amnbitu Hdcicema cochleam fatis apte refcrunt. Prout vidceftL In qua tur, & fpirali

five

abzinFig..

a Bajs Cordes,' b Co #us.

irtm 've,itricalum

yu~e fix cemp/star"

c Fibra

%,CordiitM Cap.x

ramir

irn'er/itio utrifte

ve~

Ord45 exctfienzExternms hifce fubje6tx funt aix 'tr

cu1z pa 'afis

ibrx ptio ribus prorkts contrarix :

enim e teriores ai finiftro Cordis l4-

tere verfus dextruin porre&* ad bafini ejus termmnatur, hx,du&

plane op-

Emergunt enirn cirlatere undc oblique verfus finiftrum larm, pofito icrunturn, c.luInq

qe a dextro C6rdis

utrumuque Cordis ventriuum circumn-

aur-:

lemx ad batin uiniftri lateris gwnt, alteramnque L(deicem inverfi ordiis conllituunt. Prout in Tab. z*. . ipanufifcun ef. qua

.Bdfis cordid .

b CoQ ras. c DUex&#m,mdt,m. d

Sijir'tm.

Rbr,_

dextri

v'entricud.

f Fibra in/ri.

Qarum ommumiferiemricomplicazpercipiet tionem atque ordintmr um aut ovinzumr ex car:Cor nare

qui

bubul

facile

Cap-i. &'St,udUra-z nare tentaverit.

funzt

cuticula

prioris ordinis

Cordis vixduiri (parata

Prirnat velut facie facilek confpici pof

fiunt, a1ix ai*temn qux

mTagis

pro-.

fnolatent, non nifi prioribus ademptis in confpe6tum veniunt." In ius

perfequendis magn., non opus ipf tra6tus cocumx -convolutioquafi nes ducentIe adco planx funt & rfprodarn. 4t vero licetfila crafliota in glo-. autemi eft cautela, &

cnim

obvix ut filo

res

uktro

convoluta primo afpchu valde

referant,ad corum tamimorenm atquc

eodem prorfius ordine non contcxun-

f.Tpius

tur; ne que enini continuo quafi

aut. repetito

filo,

circuitu ventricul-

los Cordis circunmambiunt, ideoque vcluw glomeres filorurn pcrpctui ferie revolvi

non poffunt:- licet enimn externa

fipata tA, quantum

Cordis miembrana oculis conjicere

fuerit, putaret a-

liquis fibras onhes oblique a bafi ad

Cordis apicenm uno &tcontinuo du&tu

pertingere, qui tamecn ipforumx du6tus

ab alterutro extremo emetiri tentaverit,

icarumn

facel comnperiet vel diiidiatrurn

pauciffimas

faltern fparii

Cordif#tu Capr.

2$ iffius

ambitun conficere, fed ubi pau.

liulum ab ipfo tendine emerferint, fub

prxcedentibus & tur,

fibris mox intorquenvi(ium prorfus fi.

aufugiunt: de

bris enim obliquis exterioribus neutiquamn fileri

debet, Non omnes bafi a

pertingere, fed quxdam

i1la-

in conum rum, breviores funt &kubi medium Cordis andiitum extra attigerunt, inflar

arcus

ftatim

& &

inflexi incurvantur, in ten,diuieni alterius lateris ventriculi obliquo du6au inferuntur. quali ordine infledautur & fibris carneis inde commnunicatis quafi arrepinvicemn manibus fibi mutu6

Q ux

hinc cis

fuc-.

curntex Tab.z. Fig.y. plane conftat. Ubi,) a,

Tndo circa Oium 'ventriculi dex-

tri. b Ienado circa a//jam

wvdpr fsi-

c Fibr2 ab uno tendine in atium

pr.

reUxtucm fibris intermedis hinc inde

rec7is. d Locwt ubi

muDear

fab/idium par-

po/lqam dextram 'vezzrriculri

Cap. i. &Sr2lua

tricalurn compkexdefur n, i ,Jc udtur, & ob/iqutc i ten~dinzem defi# umt.

fi,/ i *verriculi

Perfpe&o fibrarum utrique ventri-

du6tu,

culo communiumi reftat ut, abfciWod dextro ventriculo quo drdinefi-

n iftri

fibrx

ferantur

pariter expencia==

rflus ; & quidenit uti eideiri officio& infetviunt, hta fimilis ubiique#

ambo rnachinx ratio atque forma occurrit

duplici eninifibrarum ordine iifque in-= oppofitos omnino tendines definentib9

inifruitur: Fibrxe enim exteriores totum finiftri ventriculi a.rtbitum

per

dcx-

trorfum comiplicatx fpjirali flexu allurgunt ibidemique in bafn Gordis tsrminantur uti Figura 6. exhibet in yz

finiffer ventriculus in latus recurnbw ut quo ritu fibrx circa conum Gor=. dis conveniunt, palam fiat. libi, a Bafis veMtriculi,

b Conmu.

cc c Fibr,e i'b/iqae dextrrfuIm afcetA,derntes,

verf

baf'i

Lati dextro ventricuclopraximzm.

C.4atftn Jirm.

God

A"tCap.,i.

At neque' omes in hoc ventriculo non nifi pluribus abruptis coufque feab ipsA bafi in conumn pertingunt, parari

Pofunt, plurimx.enim inmedio

C;ordis ambitu e communi vi & tra.'httdefle6tunt, & fub fibris

proxime'

prxcedentibus de merfx in tendinem.

lateris oblique akcendunt, ad-

Qpofiti

coque brevriorem du6hu fuo circulun

defib

iEunt.

Prout in Fig. s. fupra

Conf1itit. InXeriopres autem fibrx contrario

prorfus incedendi ordine furfuni ob-

lique finiftrorfumn onmes in bafin afcendunt, ejufque tcudini inferuntur, atquc intcriorecm ventriculi

parietern

cohhituunt.

Qux quiderni contrari ordiriisfibrxl

qutuo onir

uierint ad conuin circa ipfun~i-n

& fefe mutu6, contorquentur C ordis concurrunt,

mecn ut reli

;adco ta-

6aum in ndiod

centrurin

tenuiflinaa Cordis pars fit :C~us coicorfionis mrodumn atque

qtridem

fibrarunm in ex'trror. finiffri ventriculi

p'arI*t* ttu'fI illis il

apicemn Cordis- conCrfnP

irteriore

Citca

contorfionem°

fiOftcm

3apte

fatis,

Fig .

.xhibcv~

J t

qU4, _aa 7ezdo dextri lateris. w

b Tendoji/ri. c Fibrxe ahq.uAt exteri#yis p ad. C:d Fibra ixteririsparietw, e brarx?r

mtriufquerdiscira c#n#m

dii coantok., Ex

quo perfpicuti fatis videtur' fi-

fibi

brarum externi & iterni. =re *spror

fis c ontrario modo fe rf;nvtOufq etianm opppfitos periee vcun- adeca u

duln Co.rdis

parictes

in dk'+cr4 con-w

ffiugant, utro7q'c In and i oztrahcrc. P a flifaiumn "ngispatebiti

angu. -nfra.

Unilc'um hoco comniinifccndumi r-

ftat,. Noh omnnes quidemn fibras in ten-dinem, cirfi o~a Codi~cniu imediate defin,ere; aliquas inl carneas quas vocant columnas cx

utroque venitric.li

fmniftri- later protu-

berantes termaaci ; 4qux tamn co-

lunnx varios. t ndcincs in meznbranas i itraIes di4das &. um ipfo tcndinc in bafi

3,7~ Cordi4't

Cap.i..

bafi Cotdis conjun& as, emittt;t Adc 1

modo

ut ad motum, Cordis

five hoc aut jill 9affcquanrur.

perinde

qu*lm"

Vidimus huc ufque,

fuerit

bafin Cordis Wt'i&

diverko o rdine' fibrax carnex ;Cordis

latera- & ,paieroces cingunt filpereft unic,

qu4f't affab

omnes circa

conum C ordis complicentur, exponanmus ; quod quoniam elegannu~s _de-e linea'e uitnm ddfcribcre in

promprut

e~ft, ho,tfo1un

fuffic et, prout, a~iisruai

adverttere

tfotas 7odi~ o eft, ia&fibras oines .motrices u-. triufqh irachinas hitcrvelutmprrnoipii:

du,

Prcijf

Cor~dis &buli e:xtofti&

d6tas

2Dbkiff i ofLendit, in Fig.8. Tab. z qui

aa a a a

Fii5r4txterorrs,]~raidu,#

in covor,velm%t

tese; tl

ineri ltmxcui

cma~rm cq#~$

vnriculifibrxt

cotaiod cxtcrna's du6tu fruu, cotai acudfta & ficn

camiat

ars interior

entricul

proxima pcrpcndatur,

cofl

flabit-

C ap.i &Struffura.,

33-

flabit quoque fibras ejus, inverfo pri-

oribus ordine, velut in circulum' pariter componi. Quandoquiden

denique- majore

eft

nixu & vibratione opus ad fanguinemi in remotifhimas corporis

& partes

quaim in vicinos tantu\m laxos pulmones opellendun, ide.o obf-rvanz-

dumn eft, ventriculum finiftrumn m1a jori fibrarum robore,

iifque craffioribus; quNim dextrum firnari.

ha6tenuse

Stru6aura Cordis txteriore de auriciilis merito hic aliquid dicendum eft, lneque enim miinore

perluftrata.,

artificio formna6tur, quaim C or ipfum, licet ninore

Quill

mole conlent ;

par utriufque ufus & fabricx ratio effi

Mufculus enim utraqu el

mro prs,&

ulc

Qyini.-

fibrarum ordimae conffruuntur ;

uti motu s earumn Cordis motullI

anteced u i it , it a

nervo L a' m sp f

ab mo d~avi t in parisfr n ,

fortiuntur : Et quidem fibrx duplici &

contrarlk refpeau ill oppofitos tenl-

fi fu4lcro quippe

dines feruntur, tendo in.Cordis ba auriculis etidam conumunis cui Veluti

-inrituntur;

eft,

altera,

atmh

Corrdi/tau Cap. t

;auriculx duriore &

auten p~arte

axtrx-qua V-4

nam cavamn refpicir,

tendin:o-

to Plane' circulo firmatur : inter quos fibrx alix in

hunic, in ilium alix ter.

miPnantur, uti in Cordis Humani au-ricula

dextra' inversa & explicata

flat,. inT4br a

1.fg.

con

In qua

a a Ba]hs' a'tcdle ubi tendini

Cordis

b b b 7idino/?i circulta qa'a vexa~ cava d{/nib~utur. c Fibrxecarrne, hinc inde inZ di'vetfos tendines delatiicumfbrilis

.in plumam Obr-

intermediis 9qua]

d rw~ianignai coranzaria. e e ke alix minaores0fntguinia Core referenda corihute f Pairsauriculxjfuperior.

De~ ufu calruin infrai dicetur: interea obfervandwrn ell, inter auricalam dextram & fniftramny non caa

proportio-

ne-vu dari,. qualis=inter Cordis ventriculos mutuo intercedit. Ventriculi femper pafli. enaim cumn fimul & xquis bus ma,oYeautur, cumq uc ad re

gtirem

Capi

&SrF a

pulmonecs circuidextro Ventriturn, plus, fanguinis &cornmoduin per

ca14

fuffundiinon debuit, quAin per

finiftrum expediiri potuit; nrecef'e ideo coniftafuit, ut pari fere

capacitate

rent;- paucillim enim faniguinis partc a

(qux vafis lymphaticis in

pulmhonis

pul mone ab-

lkgatur & niutrimento atque irrigationi infcrvit) excepta, utrique

Cordis firius xq}ualem- continent& difiribuunt meinfurarn.

Gum itaque tarn regularis & ubique

ventricukorumn rein omnibus conftansfuerit,quid in causa &habitudo fpeftus fit quod auricuix etiam pani invicem.

Proportione nullatenus r4fondeant,; aliud in promptu concipere non eff; quam curn auriculx ad conjiciendunir

venttricuJo's fanguinemn coi}ffitutx videantur,

natx atque

fanguinisautem'

e vena cavAi in dextrum 'Cordis ventriideo mrajore culum~ influxus lenis illic & amnp1iore auricula opus eft, qux

fit,-

fanguineni tanta copia intra ambiturn fuumn excipiat ventriculo injiciat, quanita ferc' ad finuni illius expIenidum

fufiiciat: e vena pulmonali autemn ctum

Ca. C p.propter fanguis lapf um' & preffus confefhti & copofiu~s urgetur; hoc folum requiri videtur -t prxerla36

Cordziftf

pnamonis in

cxfpiratione

,fubfidentiam,

col-

ex-i

benti in finiftrumn ventriculum ftinguini mnotus fortior iinprimatur, ejjuf4ue curfus

promnoveatur aliquantulum, ade6-

que tantx auricuix fiubfidiuni non de-.

fiderat.

Po ffquatn ad hwic modw-n exter-

fbperiiciemr

namr Cor:dis

atque textu-

tam- exjpliJcuinius, proxime reftat, ut quio inltus apparatu inflruuntur omnia, confpi nms. Prout auten externa Cordis,. Eacies 1xvis & x~qualis eft proPtre ornmodiorem motum,., ita, ob candemca,ufarn inteini ej4us

parietes in-

Xquales maxim'~ f'unt & difpari ritu contexmntur;, quippe per totam intus cavitatem- in

divcrfai interfhitia & ful& fibris carneis

cos, C or excavatur, rum nec

in ox-nrium animalium cor-.

dibus aqu hoc acidit, neque quibus

adf'int

ifii ordine atque mole fa.y

bricantr,W Q..ippe,, uti 4zJigm 'mu4 obf rvavit,,

tliw/#

pro diverfoai.A

Cap.i. ,&*Stru&'ura.- 3 7 inalium gencre,' atque cjufdcrn fpeciei

inagnitudine atquc robore plurlmu'ln

dif,crcpant. In

Ani-.

cnlm

miajoribus

malibus, quorum fangt is loit*6 trajici &fortiore motu urgeri p-'of1lulat, ventriculi Cordis carneis fibris &

parvis

qLyAfi mnuculis mnulrifariarv~ hin c inde intus firmantur ; atquc in fcro-

protenfis

liculos varie finduntur ; quc6cuc gran-, dliora Animalia fuerint, co mfajorCs atquc p.1-uciores iftx fibrx carnex reperiuntur, fcrobiculi altiuis iinpri.-

mnuntur.

fed &

In humano autem Corde, 4i-

pepeatiplici

brx mninores fuint, fed pepea& mulk ferie difponuntur, & fupra quani

in aihis olmmiumn cordibus qux ha*6aenus videre licuit, numnero fiores exfifhtn.

QEarum quidem feriem atque ordinenm exhibet 7a.S.ij triculi

qua

in qua finifri ven-

interior finus explicatur.

plmo?za/if rie' a na p~2 flm Cords explicatur. bAmriculafixnirfa C,ordis,

C.Forazvvn

Ovale, per

vena cava

antte #ire

ladfaqguis~4

rede ante

pr1codt ojl/UM InJllite

nfiOz/ri

yen-

(ordis fi'ui Cap.x

38$

d d Dux nembranxe ritraler. c c Carnexe coImrn,c cx, utrolvue tricul, latere protuberantes.

uen

pul-

f B~afi Cordis, ubifanguis?e vena ventriculum rnflu;it, gJocasfiub mnemrbratzis mnitralibasubi

monain

emittiur in aortam. li Comit Cordis. i ii i

Fibw," carnexe hinac inde per totam

anteriori.r

ventricu4i amrbitumn

at-m

tAE

Porr6,uti in majoribus Brutis ventriCordis intus fibris

culi

quaim in

majoribus homnec;

ica auricuix quo-

largiori bus

quc, nempe in equo & boj'e, veluti illuc protenfis

fibris

digritis huc in diveri fpatia diftinguuntur,j quibus inviccn addudis latera

ilarumn ad

pRlicantur cxprimnrdum fanguirier mnutuo corn: Quin &, de cxteris ventriculorum

fibris nulli dubiumn elke debet,

quin mnotu i Cordis & lateribus ejufdemn conftringendis infcrviant. Uti vero fibtx iftx carnex ad Cordis parietes

conffringendaos ita quo ar&ius

Oonferunt,

plurimnurn

hoc fiat&

31i1-

C ap.it. &Struhura. 39q internx venn-kulorum partes fibi rna g ,is -

appropinquent,

filurx iflx five

lulci in aninialiurn grandiorurn cordibus apprime coniducunt ; neque enimn lxvis

&xqualis intus fuperficies

idern pateretur. Quocirca hujufmnodi interflitia five fiffurx in 'ventriculurn

potiffirnumn fniftro occxurrunt utpote

qux huic foluiri neceffarix atque ufu efWe videntur : Q.1ippe cumir parex

enchyma ventriculi finiftri e fibris oh-

lique

circularibus prxcipue conflet,

atque undique in fefe velut in circulumn

confiringatur ,-

non

potuir tarn

prope, & in anmbitumn tarn ar6te con-

dnotui

trahii, nifi excavati intus fulci &rugx hiujufmnodi locum accommoda-

rent; Ventriculi autern dextri pareos c&rn tenuior & finiftri quafi ap-. multo

pendix, ejufdern lateri attextus

fit,

rnotuiue tanEumi femiicirc*ulari coar6te. tur,

tarn

proffundx fovex norj

admodumn requiri videbantur: Veru'm, cumr propter lateris tenuitatern ab irruiente fanguinis torrente aut

fuppref-

fur Cordis motum ai nim~ia ejus copi, idtra debittun tonunm dificudi eoufq ue D 4

o,1

Cordtf

Caa

confLrihgerpc poffit,. ut fibrx ejus itcrumn & reftitupre non valecant (quo"d in afinittto venitricul. rote robur & craffiticn neutiquamn timendumn eft) in dextro huj.ufinodi incomn

pa.riei

Inoda qu 6 mchius prxcaveantur, car-

neus quidamn Mufculus rotundus& fattis validus circa mediamn ipfius regionemn a fepto Cordis in hlatus oppofiturn

porrigitur; prout in Corde ovino,

b6iiifquc videre eft ; in HumnanQ"

autemn Corde duxT vel tres carnex jufmnodi fibrx

hu-

plerunque rcperiuntur;

quarurniquidemn ufumT fi1 non adducen-d&,ejus pAnieti, at faltern nie nimnis conducunt. diah attr, Cordis

pIurimumn internl facie&

Itic

ufquc ex--

plicat~, proxime~ recftat dicendumn 'de

papillis & colpmnis carheis, valvulif~ue circa diverfa Cordis ofia conftis,

fangujinemn

atun qua tuan q ut

dem

venis , xcipit , arterias. expel-

Qux it'aqne in dextro venrriculo occurrunt funt quvda rts c &oblonlax, c lareribus exT, ertcr6fcentts & farfui, porre uar,

papillx

carunculx

Cap,21i6 StruFIur4,o qu.Tdam quarum fummo apice teninofx procedunt, & meinbranis dida funt, qux a-figurai Tricufpides ano(untur. Meum,branx autem iffT fibrx

circa niarginern

hujus ventriculi ex-

Ortx. undique oftii ej'us limnei cingunt, adc6 ut cum inucro Cordis in omnni

Syftole verfus bain adducatur, papil-

lIx quoque furfumrn motx

fibras

fuas

quafi lora multuni rcl4xata remnittunt; quo

fit, ut

alligantur,

mcmrbranx quoque,

quibus

lax~%pendentes fangutine in a

otnni C;ordis Syftole expreffo. quafi vela'~vento impleta furfum

propellan-

tur, proinde'que of-turn illud Cordis

tamn accurate occiudant, ut liquoris ne Una gttulla in auriculaarn refluere

lit,7

pof-

pulmione s,qua' data porta,to-

fed in USxpellatur :

ut in omnj Syftole (Cordis, cono ad bafin propi-. us addudo,

Vert'rm

papilix fibras ftias mWumr

relaxant, ita in

diaflole conw~ iterurn

recedens , paila

orumique fibras Pailascuinfimuldeducit; undclfit ut mern--

Cordis

bran quoque derra&x oftium recludant, &languin i ab au-ricul, imp ulfoarsi a aeriant. A'tquc

Protinuis

Cordifku(i

Cap.i1.

quidem ita fieri & in Cordis fyffol'e ac diaflole hanc

Atque hxc

Orfe omn

a6ionein & nmnus valvularum, fa.-

tis confLat; verin geffdi rationem &

perficiendi modumn non nifi

fitu &

ftru..1ura papillarum quibus alligantur, ita facile- eli concipere. Nam, 1icet certiffimium Cir, memubranas tricufpides ai fanguine

fiirfumn in SyfLole regurgi-

tarite eoufque, veli inftar, inflari

do-'

nec venrriculi orificium prorfiis obturent ; quo,tarnen mnodo & partiuui confirmatione hoc contingat, obfervatu

digniffimurn efi.

Inhis

autem,

tribus, rei totius ratio & machinx arti-

ficiumi confiftit. i

Quo6d papilxT extra lateris interni

fuperficiemr longiuXs eminent & protuberant. . Qu6d non in eadem omnes,fedl in

diversa' lateris paecnftfunt.

;

Quo'd papillx in latere membraoppofito, pus, quibus alligantur, conftitutx

funt.

NimirunOohc fitu & fabrica papil-

larum

ecicitur,ut membranx aliquanco

temnper

Cap.I.

StruElura,. 43

fiemp,er fpatio6 lateribus ventriculj diftarites prim quai i6tu fanguinis in omni Syftole furfum repercuffi, facile' attollanitur ; cumir enim, remillis papillarum fibris, tarn lax' &tranfyerfimi a

fieri non ndQvnrcl poteft, quin regurgitanite

4 aliter impellantcxplicentu ur feei

fanguine intra ambitum ipforum cxcepto, non quatm vela ai vento, , & quoufque lora reIllaautem eoufmittunr,

donec

quc cedere ai naturd datum cli, memnbranx undijue extenfx Qrificiutf

ventriculi omninooccludant..

imrnediate' ventriculifi'paricti orirentur,

Verumn exdemn fibrx

ex ipfls lateribus

interno utique inembranx accubantes dis

propi'is

Corfanguinemn

retro excipere ; atque ab eodecm fur-

fum attolli non poffent, frd eadem qua4 influxerit via iterurn expelli pater,entur. Papillarwm vero ufum atque rationem meliius intelliget quifpiam, fi carnleas columnas e lateribus fimiftri ven-

triculi extuberantes atque ecdem pror-

perpcnfunt,

fus officio deffinatas dttente, ; Non cnini motum fa6ltx

dAt

Cord ist u C,ap.r.

4A+

aut membranas fibi annexas contra-. oftiolum Cordis apertum potius retineret) fed ideo6 folum, con., flitumx funt, & extra reliquan interni ventriculi fuperficiemn in tant'~m eminlent, ut Melnbranas a lateribus ven.hunt

(qu6d

triculi

fati's difitantes teneant, quo

fac%.ilius

fanguine ab

infra .fufufo re-

Cordis,

pulfx orificium illud cui attextx fulnt,prorfiis clatidant. Q uamu quidemn muembra,narul-i fublevation em. & orificii ihfus inde occlufionern.imnmilo per offiunlwel conum Cordis fyphone,& ie6li aqua quis imitari poterit, &aperte confpicere, modo aunicula

facile' & vena pulmonalis ad bafin Cordis

priu's abfcindantur ; Idemque pariter

iet, fi Cora qua,fere repletumn circa co..

nurm comnprimatu.r. In dextro ventriculo mefnbrana omnes fibras fuas a .papillis haud

reae2 prxftant, accip

hoc

pariter

di-

; illarum-iunt tamen ope

ut fangawnis ;recurfum impediant:quippe cuim undique

contigut fuerint, quam pnni'mmembralix ilIx

qux rede' fibras ~\papillis

nf ertas hiabent,

fatnguinc fubleven-

ur,

Cap. vI (2&Strui/ur4. 4 5 tur, reliquas quoque quibu,s conjun6tx funt fimul attolli & a fanguine fuperius vergentc impleri & difEendi nec-

Q uodut comnmodius fiat,

eile eit :

dia-

iftirnare par cft,fanginern in omni Cordis thalamnos inje&tunminter memabranas iitas retro fe

ftoli

&parietes

in-

finuarc, eafdcirique,quo pleniorventriculi cavitas evadit, co magis attolli&

quai fufflari, prout

aqua ad

tudincn ci infhillata> vel

pleni-

fyphone

per apertuma ejus orificiurnitijeda, apparet. Cui mnultum etiamn conducit,

qu6od

fibrx

ai carneis

columanis &

pa-

pillis porre6hix fanguini apertumn per

pone membranas

fpatia fua tranfiturn iftas influenti prxbent ; prxterquam

quod fuccutiendo & mifcendo forte infer-

enimn

fangauini quafi per cribrumn

pofint; huic infuper ufui inprimis defhinari videntur, turn ut memnbranas debitos extenfionis lirni-

vire

intra

tes contineant, tuma ut fanguini aditurn

faciliorern

patefaciant, quo6 fe

undique in penitiffirnos ventriculoruma

anfra6tus & receff'us commnodiuzs ineo~que addilationcrra Cordis &

finuet,

CordiiAfau CapW

valvularum elevationemn accelerandani'

C(o-rdii immifihis &intera fibras receptus mox miag'is conferant : Sanguis enirn

ad plenitudineni affurgit, fimnulque in-

turnefcentia fua membranas fublevando fibiipfi hac via exitum prxcludit,

adeo ut cumir Cor fe conftringat fanguinemn per patulumn orificiumn in aortarn propellere nzeeffe habeat:

Uti auten! findfet' ventriculus, quia

i7najori oy'eri deft inatur & fortiore nixu utitur, turn robore turn

parietis

, i ta fibrx rnernbran'x craflitic' dextrumn

debuit;

long c antecellere

carnex colurnnx ejufque

eundemr

fihemn

dextri ventriculi cohfiinilemn apparaturn magnitudine atque firmitate Ionge

fuperant : Qu~ippe, uti Syftole fib

niffri ventticuli multo fortius vibratur, ita robuffioribus hiujufimodi mnachinis opus

fuit'ad fufinendumr ejus impe-

turn, eurnque per aortan ditigendun. Sanguis

autetri, P-Oftquatn per arterias

eruperit, ne

quacunquelde causa de-

n adem via in Cordis inus regurrnernbranx tres a Figura

gitarepoflit,

iemiulares di4t circa uttunmque Cor-

Cap.i. &Struturd.

47dis olbilum, turn qua fanguinenm in pu4 ...

monern,

turn quai in aortarn expellit, conffirutx funt, qux a fanguine re-. preffo, fiquando id fieri contingat, ex=

plicatx, adeo ar6te

fibi invicern adiap-

tantur, ut arterix canalemn prorfus ob.turent. Prout abfciff'o fe ad radicern arterix trunco & aqua vel

fpirittr

lucu lenter patet : quas quidein,

imffo

laxatas & fanguini emniffo cedentes 2ab. 4 . Fig.3., exhibet. In qua a a Parsfiny'ri vyentrica/i bb

b Tres

vzalvulx

gperta.

femilu.nares (axe

prxebeant.

conzcidenzts ut fan,gini erumpvern' exturn

c AlortRe tr#ncissaptrtHw.

d d .Duxe arterixe coronariRe immediat

extra valvulhufemiurrdres ex ort*

trance dicedentec. e Radix aorm~ ubi camn tendine Cor-

dis unitur. f f c2vembramze mitrales divif e & utrinque refexxe ut valva femilunares inz conJpe4/um vepiatJt.

Ex quo valvularurn fitu fatis conflat

qua\n faci1emn ejcato faliguln! exitumi _

prx-

C'ordisr/irtt Cap,i1

p rxbeant ; qqantum ver6 eidcm;,fi rc-

gurgitare contigerit, reprimendo in-ferviant, in 7ab. q. Fig.4. etiai COfl-

flabit. In qua

a a a Aort.R trauzcus ad radicemi abfciJus. b bb

Tres

v~a/vM/dx

femi/iunares ad

if0vicemjfbi accedentes,

& plerni

ore Janguinis recur/urn obflrentes. ccCDuh arterie Coronzarie. -quafi

per'om=-

Cordis domicilie huc ufq}ue & rece_lhs lufirato, uti ini

nes

partes

miore pofitum eft, ita e re quoque erit invifere qualIi apparatu fanguini ad illud confluo

&mox difceffuro.du6tus &

via fLernitur. I taque

antc Jimen auticulx de'xtrT,.

niempe Co loci ubi vena cava acendens

cun defcendente

fuurn

congrcffa

alveum

in auricularn Cordis exonerare

quoddam a

parata ift, tuberculum fubje6ta pinguedine elatum & notatli

valde dignum occurrit, cujus obtentu fanguis per venamn

defccndentem de-

lapfus. in auriculazn divertitur, qui alioqywin

Cap.i1 &c-*StruFlura. -+

de-

alioquin in venamn afcendentem

.,verft

crlahCor -reprimerert yaId &retardarer: Et fiquidejn-ip. crec6lo corporis: fitu .atque figura majus cumbenis fginm .fflirgentern

itpde

periculumnimm''ineret.ideo6 ve acava in humhano ctninentius

gencpre hoc iiajus &lnge o btinuit, ade6 ut fi

turn a1terutri trunco teramn vix perPnas

rout in

Pig.1. oftenditur. In a

llen,,

liubercolam

digi-~

winmiferis, ,in'

ab*

kb.; .

qua

cawv~ trucia rdt ioJia de/texdens. b Trfsc#is vexxe cavxe re67 afcendens

rcciW inter xtramn me

intercedexs. ti.,,Zurcche

oJIi,m.

, 'ardmez Ovale.,

Car lkv"Mmin ro?rioJit* recumbensa'

n quadruedibus autern veluti Ove,,

Can, Eqo Bove, cur4fus fanguiis gb ke'utro +corporis,cxtremno xqgaeft &propter bilior: & uafi,,in -

.planp

Cordis dependenti mnoler

itf -utcrqhi ycnpx

watqu pon-;

cavx truncus aliE-

quantluriA

Co rdt fr ta'Cp

quantUlumn infuper verfus Cor dcclivcs futnt, liret tanto diverticulo opus nlon fit, ornni tarnn non

prorfiis deftitui-

P rout in7azb.r. Fig.2z. app aret, hI

tur.

qua

'ew[deza tr/

caVSIX

afccndew l-is truncla-. Ti' def c Tul,erc#/.rm litra~i vri ddi, a

Venxe

wa-

d 4t/ricua dextr4. c [orwwea oval/e.

gy yena C'oronoria. hCrIJiffii t aife Porr

rp?d~S

a u mvbics in ,o

ne fa ng u s

nfl u v io

duni

u ~j.gprgitem faciat auri-cuala coiitr'a6la Iibcrutni ei ln, rcf,um non, XtftLtm

concedit, ide6 vena cavaict Ioci in majoribus Aimaiibus tar Hoine qut4m Brutis tota ,c"cum4irkmfc'ulofa -eil; turn u vena tra juflos e~

t limnitestrunurn

tentionis

ictn

coo rCeat,b tur eti i

ut fangu qumln -fu coim ?Ictur inA auricu1, Maipxun cP

Ca. .

Stthid

CItuM

validiius urgeat. qU1den,u ut aur-icula ardiu~s compreh__Uendat &in Cordis ventricuiumn ulterus ideo fibrx ipffus iternt ai ra-. dice auricuix, ubi Cordis cont1nuo

pro-

pellat,

bafi

jungitu.r, re&$i extrorfurn vdrfus venam cavam p orriguntur,

faniguiheniMquekal

illa, fuggeftum in fe rapientes i qu4

digitis

comnple6tuntur & corinua vice

fibrxT

mxox Cordi tradunt : EtprofecIt6 if-vin auriculis mnajoris Animalis yeluti Equi & Bovis digito5

imi*arum

pro-

Mole fu.I xquant, atque offcium

cul,dubio idem

Et protubcrait

exequuntur.

uti ante dextri ventric4lr liirnenia a venx cavr afcein-

cill.is

curm

defcenden6 tis congreflti

nenioi-ra impedit qu ' minu~s fanguis akilla dcRutis, alterunm ab6 IAafccnira. dentcmn decubitu fuo deprirnat extra finififri ventriculi oftium, noni Mninre artificio cautum eff,ne fangui , qui cui im petu projicitur, in has aut partes itnquc diftribuatur: rilas

enini

-cumn

oftiuti JUud Cowdis furfu

rcctI6

quirprmun

aperiatur, i aali animnpulftmn excipit re6Ux'paritea

guinis

'regionem noiA pofret fnguinerfh dc cretT

ad cap'itis

'ieri

quinrapide !niftlk

ill

4ni1p1ari fenfim ' adeoque",parres inferionis corporis -vipabulo hAee. Quod divinths Artifex c b

mfu imp etum u d r

tali fuo genio 8& cfle -tit

t.t

,Prarionis

fraudare necincomnmodum prorfus evitaret,ide6

in Aimalks qorumn Corda fortiA'i rnovcntur, aortx truncwiA Cordi

(qui-

proxirmus et )adeo coneexuit, Ut faiguis in arterias axillares & cerwi& cais,non reEkt, fed amituvelutfaa6o offabre

incurrat ; nrnf,, ii-i-IiTed1o 9inter ventrtculmn & -artefia's ifa fipatio-, aort

(vari+o :Ctrlen in Fdiverfig difcriin*ne) infleftitur : quoqienfit ut

pIluri,nmi

incurvatus ife anguluq fanguinis ejeti impeturn & primnum idtum

fuffineat ,

& mia'irnun ejus~ torreltarrt verfus

aortx trunctum defc'ndeniteat dirigat,

qui alitef

fuperroribus

arrerix

ramnis- rlirniius i4Apenderetur

aortx

eafque

plus f atis diftendecrer,,&iinpetu fuo "caput c1t6 = x onntria len'

peffundaret.

~xhiet7b.i

Inq [AI

a° 4or4f

l...ort H ai1nanxradix. xe

bTr4nlcts ejas defcendels.

c Angulus mbi incurvatur., d t,rteria axilarisde-vtrrt.

e A~rteria cervica/i dcxtra. f Cervica& i/ra. g 1xIIarisJinifra. h Dmxe arterix~corornarixe.

[c]

quA Ficura,aorta in incurvatu fatnguinis i projefti impetumn torrenten ini truncumn defcendentemu refle4hrit: ne verb , iliac propellatur, arterix axillares & -cer-r La

C orde

plurir'i'n

totus

iAcales intermedix eo modo conftru

funt,

prxterfluentis faniguinis par.

tern debitam~ neceffaari' exO iiant; quippe latus art-erix cujullibet dextrum

'liqu

inilroQ aulh' elatius eft, unde in riajorp trunco rransfuii pars aliqu

intercipi oportet. -Prout e Tk.. g-~z

faciliL'IS coiwcipicture In,qu: aa

a' Pars arteri,*

,, or o rA'"r#juf

e 4~nti pr qs r #a © a xt c ,z jpit

Fcc

Latcr4

,a,

dextn

iargrndernajfj

Cap.i.

5+Cordiftu

g,Ur't,aixem&

prxerfteztem rnterctpi-

uae fX'gvs6allidi.

dCanzalis acrua dfe40ens. Si vero arterix iftx ex'utr-oque Iatcre

fanguis fere'

~rue rec

tur,

difccderent , illibatus earumu ora uti Tabk i. Fig.3. oftendit ;

fum

eft, qu6 pioris ratio nalius perci-

rotus

prxterlabere-

quarn,

lict nun.qu.arnoccurrat, apponere vi-

piatur* Ant quamnver6 Cordi s ,Mufpzulut

dirn-ittarnus, fipereft ut ad-4e tramus-quod in Fe tu adb2uc inutero -manu

clufo

port,

ubi,,rcfpirarlio

libCe

fieri noq~

&pride totu~ far guis per perrranfiren.eceffc non hacautur defe t maxima :~iSeju quip

pu1ntc bet

OPvid'

*AJiVi -icransferatur; t u l i nu per

exclu fo fra tuberculum illud Indum,

mmnrediate

memora-

turn, fqramnpn (Ovaledi6&um,) invenamn puhtionakin roxm aduaanr~ anlte finiftri ventri ulf, foxas aperitur, per quod'.maxim

nfwngihis

ai~

yc~cav , redudtiimM~ediate antcdextri

tri ventriculi limemn in vcnamn

pneurno.

nicam infufa cumn reliquo fanguine a nutritioiie puln-onis redcunte fiinul in fhniftrumn ventriculumn dcmittitur. Ne autern eadern via aredeat, menmbrana

quxdamn undiq uc forarninis ejus limbo nill in parte infima' attexitur, & tanquamn velum infra ofhii cjus infimnum ambitumn in venx pula-ionalis trunco laxe dependetr, adco ut fanguini a ven1 cavA affluenti facike cedat, &foquafi ultro pandat ; cx adverfo autern latere, fi fanguis e vena pulino.

ras

nali in

forte fangui-. puirnonalis

venamn cavain rerneare

urgeatur, nmembranaiffa prirno nis appu lfu venx

laterlt

arfte applicatur , adc6que incurfum ejus omnino repellit, non abiii prorfus modo ac du6tus ureteris ia-,

dlupicern vcficx

tus, rer

tunicam

Prfora--

liberum & apertumn Urinx influxot

umn, refluxunm ver' omnnin6

prohibet.

Et fiquidemn fanguinis reliqui in ven-. triculumn C ordis dcxtrum inafluentis, &'ab ill arteriamn pulmonalemn cje&i copia omnem per pulmonies adhiuc

pertranfirp nulla cogit nccetlias, ideo E4

(odvAtus Cap..

,56

adpartcmn ejus pulmone divertendam i

'canalis in(iiper -arteriafus ex arterilt Apulmnonali in'aortain ipfam apetitur, unde fanguis c dcxtro ventricullo expUl.fUs rnagnl CX pare r flum cana1cem in' aorram trajicitur; atque un~ -cu~mreliquo Ling uine in totum corpus -difpergitur; -qutum autem cx-

ftus

.cluditur & rcfpirare incipit, -foramen '&L canalis ifte, Utpotc qtduil nihil

uiltra'opus eft, fenfim & in dies coalef-4

'cunt, donec cluditur,

viunni

in ligaientum imper-

patilatiirn degencrat. CuJus fora-!'

miis&

ig3.

il e

hoc tandem' penitus oc--

-mcmbranx figura, in 7ab. I.

cOnftar.

qua

a a aa Limbg ftbraminis avair ad dem membrwo,inrafor,4i;wiw E rteiub c

wrbitam depenzde.' anwais in vena~cavd affluMens. J Ib _de?mYv en am pultiandiem in..

ee'e Lvcra~ tebi membranam repel/ita &p.er

apertum

quafibfteM tnCordis

dcfcriptionc jam tradia ,

Cordis.

reftat ut varia pjus .difcripmina,

in! diverli generis =anpmalibu ,

_potuMni

avibus

Pifcibus, ierpentOius, ranis, reI.iquifqu ninorum g-enium anitnalculis, Fecen,

feam; eorumque rationes exp,licarem: vertu cua lit corum amnbitus ut txdio t,najore quam fru&u enum e:tantus

r44nda fint, fufficietpotiora eorurr hx& qux ad in perfediatiimalibus hiftoriami clucidandarn paxirnprmiferviunt, hic loc

nomena, oribus

Cordlis

opr

Avibus'itaque,

In iommemorarce.

ve-

lui co1umba, gallina', pullo gallinacco, anfere, aliifque, Cordis fabrica bus ornin6 firi, iifue pro proportione x ,quemagni~ ac in grancdioribus alinmalibus contexitur : licet enim ex-. vcntrer;us fepti. tF4nfverf latus

firill

qu,od

triculo

dextro,proxiMUMOet, jxVeM&8

~qua1em faciem reliqu~ , e fa

eft, quinm

interior

pars attoa fi bro-

*hibeF

lateris

stii

valvulis

feinilunaribus

qua in pulmonenm & aortanilutriqu

patent,

ventriculi ambo donantur ; in autem live ingreifu in ventri,pulum dextrum valvulx tricufpidcs

oriflcio

omninci

fupcrpicir,3, omnnin6

o~f

defunt, 'fed illar'utri vie re6ie

tua

auriculan oftiurn ventriculf camea quxdan i valvula deAc

pendect)igarx prorfus femldu nars patda verfius Cordis *-

4conu.m

,quidem

femper, linguincmf in omni contrA&-

ififfuf4tn, Plcno&aperto-femnper mnoxexciprr, &quo m agis repteore, 6 rfo inUM' turw c rh'svnrl one

bit,{ reliquiquc ffanguin.is

(lat), um prbhtliibet:

dexter ventriculus IUS&

ibiden ef.

quanqluam attm ex

uno

latere

pla-

lxvis fuerir; finiater tarnr in

oni V oIurfim gcnerc, quantum -cun-

que parvi fu6erint , cx

mtni parre L.

br6fus cfl, carneifque colunis'-extea reliqus fihr s cmincntibus, quin & . valvu0s _mirralib s ade6 affabre

con

inruis

cjqnatur.,

Pu,knorig cnini

ut nihiL fan uinis

rnitti

fpe6aculo

:inant.

ucunco

conrfiTar, Licono C or..

dis.abfci(T aqua e fyphone in vcntr-.

+culumi injiciatur,membranas iftas quafi

fijfiar as moc

exturnekcere,

&araiii

fime"fibi undique occurtentes, oftiumi illud .Cordispenitus prxcludere; ade6 ut{

quacunque

Ali

atquc imnpctti

aqua, 11n

Cap-020 ( t U& ra.

iri&a'a fiieri - n.ihfil prtefluere patiJatur,

ftrnpartis

fed pw-,r aortgz tota exilit.

fangui-

Et uti in minoribus hifce 'ad reliqu o corpori d itribuendum,

hujuS conformationem x~que ac ajoibus awmralibus -perfe *am

conflat; ita dubitanaum non: eif, in ftlihimi olmni"Um Natourzx produ&is

c1ii

Cor-

nunquamornon defidcrari, fed de 1icet bivecntre nrot gau deant , urn-

non Prorfus dellitui;n cujus Aici tamn abica ciutn oculis nonade4 obvia fuenit de illa, aup lius non dif %i~rarn. iamnen

cAP. IL.

Cordit Motim priore Exrcitatrione, fatis f&s egmus de Situ & Stru6tura Cordis; ej'us perfe6tiAunamn

+bi .fabrcan

&fup&a omnlxem humnani ingenii cap.turn vario apparatu & arte confoarma-tam ciefe co .'f tit. Quis autetn lif9uc

qua-

6,o Cordu; motus. Cap,2 Iifq.ec nachinx hujus admir nd~mo-i tus ufufque fuerit, jam

dendum cit*

proxime' often-

Itaque nobilis hxc C ordis compages, ati cx varlo fibrarngn ordine mufculi nomcn. apud Hzppcratem &antiquos obtinuit; ita nmotumeupa neMufcularem effe, Infignifmus

medicos

Harveina cx Vivorum diffedione redet obfe~rvavit. tensdi,

Namn curn ex omni

& fictw~dmm,

dud zem canfiringi4 inz omni mq

dar5efie

parte

fibrarm , mnenrari,& :, Illi ,videbatur

amnem

erzv

q.uidni aiho nem cjus cumn reliquis niufculis communemn effe pronuntia-ret? Id quod Gap. z. de Mowu Cordis

kcre ,A-Y'cmli conceptis

verbis videtur afferere,

enim, inquiz, cam mo ventmr &' in aJaifm a, vigorantrr tend'ur, ex moilibmw dri Atnt, attollunstmr, & in--

cralfantar, &/imiiter Con.

Poflquam

igitur Hrveirfs Cordis Inotuim data 61 pera tarn accurate obfervavit, ipfam-que cumn nMaximo vigore atque itupetui

forte i.bres virosdocUit, Hagelandum, fiv%e robu(tirnG ordis

vibrari

rniretur

Gart firmr,

aliquis

aliofque celec-

i6d

fabricam,~

Cap. z. Co rdiy rnotu;. fabricarn ,

ejus in omrn

imagnofque.

Syfle nixus,

five- celeremn fangumnis

motumn non fatis atternte perpeiTderent)

dubitaiffie, an Cor feiplum rnovcat,! an potius a fanguine moycatrr

Quippe

cumn diverfos Jiquores chymicc

prx-

paratos , arque invicem commniifos magna partiurn atque efferveflud

centia ebullire , intutiefcere, &, niih libero aeri exponantur,, vafa quibus Continentur

diflingere obfervarent,

mnutato vixnomine de fanguine eandein fabulam narrarunt; quo autem faciliii hxc fententia obtiineat, fermientum quoddam nitrofuiphureum in

fidern*

Cordis ventriculo

prxterltimn finiftro

hofpitari docuerunt; fanguinemn autem

particulis*,heterogeneis, & valde fer.

mcit~riisfaturatuimqua.mprirtunhujufmodi

fieri,

fomiteiri attigerit, ilico rare-.

inflari, ac turgefcere; ut jamn amplius fpatiumr requirens fuo" potius quam Cordis impetu aortamn crwinpere atque exilire nece4fkhabeat.

Verum'nec in fanguine talem cbul-

hujuffacilc,

litionem excitari, nec in Corde

'O~odi ferxncntum adeife

erit

oftcn4crc;

6% ('ordismot-w. Cap.. oftendere ;

quanqiuamr enimn inter cor-

pora qux~ cx falibus contraria proifus

indole, prxditis coiftant, ubi commifi,

centur, magna effervefcentia atque Iufta exorirur, multaque effluvia dif-

diflrilis tarnen omnitlo&

cedant ;

fanguinis liquor exiftit, Aqua'mn ut in Corde aut v~ais fuis tarn xftuo se & fubito6 quippe quThfn mitis ejus I-

inagis bcnignx naturx

effervefcat ;

nlovimmu,

quoar, quamr benigioplerurnque fucco

perf-uffis, qutln lenis & placidus ejuLs

in veiiis verftis Cor rcfluixus, atquc ubi exi tus' ci aperitur & ini vafctlla

quairm

excipitur, cito inflar laticilTii con.crefcit,-& nullunm ebullitionis

ait

Mu61x indiciurn ormn prodit.In

turn da,riui contendunt, unide illud comtinuo ftippeditetur oflendere

buiffent". tlbiquic

de-

Si enimn arterias coronarias in: ventriculos

in Cordiftributas

di-

ejus frlucoum quondamn ifundere advertere opottet memnbranamn

cant.,

ventriculi interioremn ade6 imperviamn effe, ur, nihill in cavitatemn ejus

trarepatiaturi; prout

tinaurai

penle-

quavis.

arterus.

Cap.z. (ordis motity. 63 arteriis iftis vi injed~ manifefto .appa" ret. Si autemn particulis fanguinis ina

ter fulcos & fiflraras ventriculorum de-j

ilire

litefcentibus

fermnentum hoc

prove-

atque inflaurari aiferant, certuni

efit fcrobiculos & fulcos iftos ad accuratiorein ventriculi conftriftionemn fadtos

eife, prout fupra

di(ftum; ade6--

que in onli Cordis Spliole, connivere invicein & arWc cohxrefcere ut liulli prorfius apparcant, nec .quenquamn rc-liquiis fanguinis recondendis 1ocunM aut fpatiurm relinquant. .Q uinimo .tantumi abeft, ut ebullitio f anguinis in fi qux darpctur,

'ad

Corde,

mnoturn ejus

quicquam confefret, Ut

ilprorfus obefle atque advcrfari vi-

quippe Diaftile non ab Intuiefcentii fanguinis ventriculoiu pa-. i4c,ts difcn&enure, partim pon-

deatar ;

~fed

dpre &quantitate ejufdcen ab ijeai,

Au'ricuhis

nec non rnptu rettitutionis ex

prt provenift , lde6aque Cordis'dia-

41 9 fLan atqtie aur*cularuni Syflo1c~colitinua vice.excipit.

Ad Syfto-.

lmvero Cor4is perficiendani

ebulhx.

49fl="lOlQ g yg)nwoe xin4 conflat ; quia

64 o*di Motf

a.~

quia cum Mo tus, ejus" expanfivus'flt,

ad diducendos potius 4uarn coitraenL

parietes ixifervircz.

&osejus

Prxterea qux ebullitio, tam regularis, aut tquis. vicibus, aiut qlux tali orgafmo agitattnr,- ut poTit tanto imp?etu

fi quorem.eC(orde infemotiffitnas cor-

partes

(& ultra longe i exittus darectur)e ~j aulari,? QuiiZimo fP a7tn"guifus nilotus dCbarqi ouCorr~a, fibrofo tot Nervis inftrudto? ttini fimplicioribt s' & inifus poris

ianis, Nvcnt r i c ul i s folum n &POiclca natutr614ht be 6dia

formaripoffet, fi fanguinem

&6pere,- cUndemn autem ron

f ii cpafr ventrictilos Cordi iri

ule iin-

Cord

lfitramn.perp endatmistnnlus.in locus hujufmnodi ebukllIt1oni aptus $aur fatis anAjifs rer erfettLt. Ncqu:ee &nim fangy_uis, Auiui ~ii uifi cato aliifq tevti es fied tr;a Cjus copia ab ii ktttr' uc toita c rId s eap a peitus e qurtueie a autenAr t aek

1f~iin

aurkiliS "acit

-pkatur

Aleoicfvc

Iu4li,

ctC

Cap.. infr$

Cdimotu.

clariiis

patebit.

Porr6 ;

fiiiro poriflfimum ventri culo

cur in

fermen-,

rurn hofjitari & .ebullitio 1ong fpumofior excitari dicatur ; quare non in dextro ventriculo pariter curn ,utriufque eademn adio fit, atque, fibraruni craffitie & robore foluin ob caufarn fupra traditan difcriminentur ;

deni-

que quare non in auriculis prxcipue,' quarun morus primarius eft, & Cordi n-on tantum primnos ad Mo~tum

tus

impe-

fcd & fomitem continuo fubaminiftrant, fane nec video., nec rariornevn

reddi poffe exiftimo. Prxterea, brevemi riirnls in Cordd morami trAir fangu.is,, quan ut ab illo tantam cbullitionem concipiat, quip*w pCe nli u oculi citius per venrtriculos ejus rranfit~ urtpulvis pyrius accenfus non citiu~sdecflagrct; cui ediam accedit quod fanguis ex arteri' emiffus nullo moda 3rarefadlus anit fpurnofus. fi' vafculo prop admnoto excipiatur,

pondere,

& fed venofo confftentia. & per onlania, coloremn non abfi-

nwiis.

pirxter

FDeniqtze

CordiMn wW.

Cap:14

Denique n otum Cordis 'a fanguinis;

ebu11itione. nu.llo moo dependere, hoc ipfumn arguit, qu6d Cor vivenri anlitnali detradtum &omni

fainguizn

depletumr-

i fruftula'divifum11, non1-

ibu tamen amotu ceffat; quin.&v ani-amlium pi orum Corda longo temnpore poftquarn.',e peiffore cxfciffa funt fi leviter

acu:la irritentur,;flatini cofque Con1-

pmulWus f os tcpceterc,

d*iu

tinuare -nirnis-noturn efti; quin &, an-6 Crda firniliter acu frmulata pluribus his pofLquamn exempta funt,

guil.aruwn irerum pulfa're animnadvertuiatur; utt~

pote -uorum fpirirus inmateri,

amagis

ki~osai itretiri atque implicati., tam~ cit6 av olarnon poffunt., Verurnut exp'erimnento mnih i con.. utrurn farimunis ebullitio ulla

iiaret o nniii6 aliquitid ad fanguinis motum, experiri an detradtoR confcrret5

fiit

fmgune,aliifque liquoribus,,qui minus iztfciaut ebullire apti funt, pari prvenam cr fuippeditatis, Cor in-, fniotun fuum nihjinuns conew tinuaret. Itaque fanguinem e ven% jtiulari Canis ferc' ad rotiua rnafhe di'-

ttrca Q

Cap2 (ordis rnot

detraxi.,

. t7

iiijeat$ per vices in midium cerevifix cumn venam cruralem vino mnixtx quantitate; & hoc

pauco

pani

alternis vicibus tories repetii, donec

loco'fanguinis pallidior folumir tin.6tura loturx carnium aut clareto plurima, quA diluto f imilis c vena proflueret , Corde interim de pulfu prifino paulu.-

lum tal#rum remittente, adeo ut totum, fe e fanguinein cum cerevifi-,"

priuf-

q anai vitamn cumi morte commu-tare t:

At fiquidern

facilius' efti experirnen-

turn qu, m fidem facere, hi ftoriam hanc tnicarn quam medico fide digniflimoa accep-i aftruerc libet; Adolefcenti i65 annos nato cum magna fanguinis

copia ( qui de causa non refert) per

medi c amnent i s poiuif; jufculis

biduurn coiitinu6 erumlperer, aut

neque

arte ulla cohiberi,

eumn reficere & *recre-

arc amici & aftantes curarunt ; cum(jue ea valde avid& exptteret atque affunlcrer , fluxus fubinde- concitatior

quoquc fa(lus cft,. & tandem res Co devenit , ut maff'a fanguini5 fere tot~ quicquid jamn efiueret, dilutum ewiifi, z&

~Cordis

not e.

Cap.z,.

&a plidui* fanguinfis neque naturanA fieque fpecierni prx fe fertet,

culo qu'd roties

h-aufcrat

ipi

juI?,

quaim'fani-

gauini im~ilius- Atque eadbn'forma p er di em utium aut alreram, duravit hic aqueus f UX'LIs, conftanite intrrin Cot.di mnotu fho, donec fluxu dftmuffi con-=

r6'juvc-nis fopito

paulatim integrx falu-

reifiturus efi, & exinde in virLun ro-

bufflui q.uadratum accrevit. At pfiukqua&rvultiima huic argurnen-, to janiua claudatur, advertere oportet hue & foduo Himvi obfervata rere objici, SarIgLinein ante formatuni Cor, & poll idemn emortuum muoveri; und e facile argahitur, m otum ipf ius non

poffe

polfe Cordcedependere ; veruim,hifce ai

in promptbaeit referre.

I. Quanquan agnofcenduti

effe-,

vitalem illamn guttulam in cicatricula

hofpitantem, calore incubatus

exci-

catamn fecx pandere : Verumi id dlicen ' dutm erit membraftx cam eontinentis

bcneficio deberli; qux intumefcentem illam -guttulam'reprinmit fxmul

ac coer-

cet.ai cicatriculam eir ,,icontcutrus oril ,f

calore

~x crn

Cap.z. Cordit mot..69 fovctur,

externo diu Ijiritus in 1a tentes ffe.~quaquavcrim.I cxplicant;

partirn ini rnembranamn conti-

nenterklimprorpinexplicando gunt, atqu

atqutc invifcantur;

partimn,

membranamn illam

fibi fpatio,

diftendunt

;

qux

cun locurn faitis amplumn concedere

non poteff, quu fc rCt,

,lquor

i tenfzone ifta libe-

feipfarn contrahit &

.conIrinrit:;

QZuo fit,'Ut

intro.compulfus, exircim quxrens , viamr fibi faciat atquc .canalemu

procudar ; Atque ad hunc

rnodum ipfa 'vitx noftrx primordia &e

corporis

.latnina orturn ducere -videnT~

tur. Crumque omnis inifuper mnotus miufcularis in contra6tione pofitus

fit,

non tam ab

ebullitione ill~ilive, par.ium

lp'irituofarumin if1iguttula expanfione,

veficulz iftius Syflole huprincipinun ordiri putandum cif. Quippe *qux ,veficula ipfo fanguine fed

xnotus

jus

prior erat ; & poftka,, ubi in fanguinem mutatur ifle liquor, &ta6mtaur fimuul

ra motus fiios excrit: Veficula enim

pulfans ab ipfo principio,. liquoris in faigui nemn nmutati non tantuin CQn, fed & machina motiva

ceptaculumn

io Cordismotuf. C ap.2 ;

tra

qui hujus nixu ciCatriculx

&arteria ,

&belneficio

am~bitum

pro dilatando

feC

profert

fibi

fpatio,

vena?que pro reportando pabulo,

pro-.

cudit., z. Qud ad undulationern iianm

f anguini s in:ven a cava poll emortuam

auriculam ; arbitror illam nullo fan~

guini s inteifino

vaforumn

f0iritibus,

fed per znervos ubique diftra.

.oberral't.es'1

moturtn ilium trecmulu-

11otu ,

6is, corrugatione contingere : Non aliter quArn fpirit us in mnufculis ubique p oft mortem, diu. protrahunt.., Arque h a enus de fkrineto hoc quod in .Cordis ventri c ulo,

ipngiantur-,aliqui,

potiffithum fin iftro, q u6d :fanguinem

Sequitur

afiuenrcm C11bulfire faciat: aliortu qux ad hanc' proxm\ .accedit. kntentia* peFpendenda,lquiIgnem quafvlie uendamlin CordecnThrunt,. qui 1imnifluIm fanguinemi accendar,.ut ijn arterias :flatim exili rc fandebear. Prum abe~ft enim, guncn pervices infuum a +Cordi ign ,non alirter accendi & ia tim prorumopinentur, iventriculi

fic

"quini

pere,

'qum

cj Us

ordis

C~ip.2.

'prorfus,cf notus.

&- gniti, & falgis yclhlt pulvis nyhius a primo e us candentes

fiin aptus;i quod

accendi

flair;ia s

bi~conutu

qu l-ti

a r:atione ablit,

n-ox expcnddeinus.

xteq

ua.iri enir quod arduum eft Pr contipere, Sanguitwm eoufque rare.* fieri, ut) in Cordis ventriculos unaquaque diatlole diJapf is, tpm

folutis omnibus particulis,

pyrius acceniAs (quIOd liquori is

vafa exi*liat

,in

nulli

fubito6

velut pul-.

eft.:)

ceffn

rcon

hoc accedit,; quod Cor dis pulfu~ flatimn

niult6 celeriOr

paftu

pleniore p6tu ,, dumn chylus crudus, aptus,

hadhuc

proinde rarefieri mixnus cumf

Cordi3

reliquo fan inc

ven ri6ulos "pertranfit. ?antum etdam abeft ut crecdam fan., fua in C orde accenguinlis motum dopendero, ut nec Cordi ,

fionie ill1a caloreni'fuurn jure aliquo atur:

debrre'v*ide-,

Qu--anquarn enirt Cor ca1oris

fons, (U'nde* calo r in totum corpus emanat, ) re e~ fatis agnofccndus

non ideo, tatneha in ill

fIurn

excitari,

fitt

folo calorern

aut fangYuinen ab jib a I4

ordi motuf. Ca

tantumn incaefewre,

veriu~s

the~rmaru

forte di-

cetur, quiin aquas aLibalrico iibi crumpunt, & r on ab inte ftino

partium x1itu, quas in vifccri4~us

;errx

in tranfitu lambunt alluuntque , calo-rei filum concipere; rihil enim in

Cordk eft quo udcalori tanto cendo fufficiat : Conftar utiqu e Cor' .produ-

fe non calerec; fed, qucmadmnodur.

fanguine per arterias in fe

depolito

de-

alitur, ita quoque foveri fiderat. 7am enim zantfurn calorern, (uti J4lthu(iw in Cordefreperiri 101 ii~ &m calore .proprioin aflfafeinguine tarn Jabttamn fortem eba//itiouein excitqt, -non ef yeri/inle ; neque (. CordkAjrmna &, conf/ans paroUM J'itatio, xt tot Axnos ferende jit tam ocrem caloremn N on expertmur etiam dig t'is in Cor xmnmalhs di6f &c7 4dhsc vivexta iF/?s tamn intexfi#m calorem omnn

dicit,)

con-,

Pee

ettarn

pixgmedo qqx~ circa cor ft, in

drnqam dur4iteffp#/fet

roxcref

ere.

Cordi itaque non magis tribuendumn et yaf is & vifcearibu s womiObus, ijfqueprtxcipu6 qux in pedioris &0'-~

quLim

donijnis clauftro conclufa funtl qu6c4

fangui s

Cap.2.. Cordisvmotus. (anguis tantumr incalefcat

73Quippe,

uti fanguinemn in extrcrnis

ubj externo aefri fere\ nudlus

partibus,

8&expo-

ita pe6toris&

fitus ferru, refrigerari accidit ; pariter certumn eft, ubi in

abdominis cavitatern recipitur, ini locis adeo conclutis protinus incalefhiric eft quod hornmnes cere ; aquiliculo donati, obefi tun afa fagi~aprofunde magis &tquafi in carne fcpultx latent, macilentis frigoris patientes lint;

atque &pingmui

quo7. prx

quanquarn Corda hujtfrnodi*proxpinno.-ebveet robufLa,

ac illorum qui magis funt

graciles &rftrigofi.

Sanguini iraque in totuin Cor ipdirn caleat,

debemu,

quo6d corpora

qu6'd

hofira- calora, fuo a6tuet & vivificet.

Concedimus interim, licet major illi calor

qua'n ca teris Mufculis

dasnoft,in

tinuo

quantum,

a natura

con-

motu & in loco aded conclufo tamen

indefineuter exercetur,' ita prx cxt -

ris .corporis membris calore magis conftante & vegeto forfanfit,ut

donari

;

unde

fanguinem in fe receptuni aIi-

Cap. 1 .

7A. Cod'motum

aliquantulumn a conta6tu fuo nmagis"ad-.

huc foveat, calf ac iatque:. ;

Qui bus rit e perpenfis- clar'um~ fore

Nec motum:Cordis a febliin, ano

arbitror',

e.a

rein a cordi s

pendere.

foco ullo , ormnino de-_

Sed.quandoquidern ertum eft nos Pluq'uam poeticlo &, meraphorico

igne

proxi"",

incalefcere,oper pretium foret mo loco ple lus e-xpicare, quo. modo fa"gus ipfe lfum in fe concipit, & Caloren toti cOrpari

nittrat.

fubni-

dvm prxkter fufcepti

ilftd4n Q' ,11/4famr in De quepee -Verum

cpeis

Sdx Mrngin

fueri,

atque infuper

tra6datu

Wna,) de

incakf4:~

aliquid

nedi tarl comnpererub,tei nedicx ade6o inurius efle nole , ute%anfam hujufp!am

Cu\nvex' prxmfs fatis confiti

mtmcordis non dependere a fangui ne, proxime dicendum refIat2 quu inftrurnentis &machinis perficiatur. Ea-autem funt vel prexima. qux me-turn ejus immediate perficiunt, re& m#ta qux~ ipfumn adjuvant,

vel

Q!3x

Cap.2. Cordi5mtotul.

QUx mioturn ejus perficilunt ab ipfo

Corde proxine,perenda f int ; quip-w pcin ill ipfo partes mnotuit ejus ciendo pares- atque accormmodas adeffe omnes exinde conftat , quod nuzllus

Mufculus

its

infmrua,ior fit : Nervig

&per fuperficiem denfe explicis ipfum fibris, quoque

enim copiofc ei infertis

ejus

infpirari,

totam

omnne genus,

quaquaverfurn ihtertexris & undiq ue

ivium n4rgine

complicatis firrnaii, atque tendinofo bafnejus cingi, clarum

ef;

&ob=~

nec in animnalis ye1 mininmi

Cdrdie cus fabriea oculi aciem non e1iudit, iflorum quicquarn omnino de-

1edeaut defiderari videtur.

Qiui quidemrn achinx, apparatus geri6 demonflrat ipfum prothus Mufco4uni efTe, mocwnvrique cur'riquis

MufciAis omrii)o-firmilemn fbrTtiti. QuIo autwm

C4ordivf:ibtftn cIar~explice..

mus, " fimplici&reMufculiteti motq~ t,anq u;im reliquorurnA omniumn norma

andiomUr

Mtifculus re6tus uti e duplici cumi appenfo -utrique tendine

Itaque

ventre

conftituittu,

ita

tnotus 'e}s

duplex qUO

Cordi-s mota;. Cap. z.

quioque efi;

que quibus

quippe curm utriufquc

ventris fibrax in oppofitos tendines atfines termiinentur, ut ut memibra, per tendines conjun6hi

fint, una

eademque opera propius invicem adduci videantur , non uno tamien utriufque mnotu

'hoc perficitvr I Quippe

cum a contrariis nietis licet ad idemn centrurn fe contralhant, inde tamien fit ut oppofita ofla a4t inenibra cui

con-'

anne6tuntur, .utriufg~ue adverfxe traioni fiinul obediant, ar6tius fibi mutuornsa cedcre nfuli,snon dadou.etbe

proindeq4e

aliter periivideatar, qua.n ubi duo

inVicen~ dcxtr,"t mrplexumn mufculi

homines accepta. miutuuru

fef arcle & propiuis

attrahunt. Et cumn

cujufque

nequ+e" UfiCuis ventex,rt fi, una,&

neque fibrx

continua ferie ab. im tendine

inaiumIpergargt, yFruWn e pCub &

iduplici nuf-

fibris ini oppofitun refpihienui-

kus conftet,

dubitari obiter poffet,

Annon adverfx eorum comira6tioni

pujufque mzufculi m otus ejufdiem iniflationi,

qua&nofimplici

imucl a

mieliorejure tsi- dQen&

flando

Cap ., Cord,4 motut.

flanado fiet,quid impedit quo minu's funtcU-jufvismrufculifibrxe (qux redt &t tenuiffiunas folummodo~ merrt-

per-

branarurn fibrillas inter fe cohxrentes

A4 fe mutu3 difflentur atque divellan. tur, eoufque falteiin ut- fibrarum di-

d'olorem inferat ? Cmr etianv

itra6tio

accedit,

quo6d Mufculus ab hujufmodi'

inflationxe

extrorfum" d#iftentus

veI'

imaxime apparere deberet ; vefim ex adverfo conl}at,Mufculumriin omni motu admodum ar6te & in fefe introrfum conftringi) minorari &

durefcere, ad=.

eoque modo inflationi prorfus contra rio rn6veri.

ab explofione diverfic fpirituuIrn fibi' nmto in MVuf-

Prxterea iidolis

cubo concurrentium.,

cufli, cumnperpe' utri-

five aeris

fpiritu animali concurfu fiat,

continuo influant, quidni tuo motu jPartes, omnes exerceathtur' Et qui4 Animx in nos imiperiurii valet quze

folu minftincinmi nVtu~s prxftaret &

fomniti igniario tantumn acccndendo ins. ferviret, turbinemnque excitaret, quem pro libiti fuo cohibere rurfus non potent ? Cert vixc cred.ibile cft rcsadeo~ diy Crfs

Cordifmotuw' Capz

pore

bene coidiverfas faltemn in cor ifituto exiftere, aut inviccm. cotwrnittih aut quas anima fuo numu non

poterit"

cpercer. in nobis Non enimn tarn anima, explodere exiftimanda enfem quafi vibrare, & h c illic Varie contorquere, adigerei retrahere,

klopetaeft

quam

quem & pro placito fuo recondere item potcfft: Cumn etim motus noffros regere poffin-usy & quocunque placet

gradu mnoderari videantur,

jcumque Mufculi in

id fadti

ut fibraruM' ab op-

pofitis trahcentium nixu atque ope mo-

tus f7uos.perficiant, non video quar e 1 tarn violento ejuis modumn atque caufarnpetere dcbeaanu&. Verumir hxc obitcr difta funto,

principio Q

vero

toniamn

Cordis Strufturam.

reliquis in corpore Mufculis ratione; ut ut non flurai, analogrn ie&ct oenfumn ceft reftat ut formell,

prius

motumn quoqu.ec jus confinnicen cffe

&fecundum omnimn fibrarum duaulmf

perai

+ewincarn.

Curnitauc motus cujuf4uc

culi' biveatris

ubkque

fiat

Mufh-

fibris car-. Mlis

Cap,jz. Cordjfmotu .,

tendiines in"fefe ad mediumoppofitos contrahentilmus & cu~m ad ahioCor diuplici quoque finecis

brarum potiffim&m

rum norrn

in diverfa refpicientium ordine conflet; quaruIimquax exverfus a lxvai teriores funt

dextram

porrc6lx undiquc parenchma hyjus

cinigunt complicantque, qux vero pro_ timdiuis latent, duCtu plane' contrario ferantur ; Fieri non poelubi fibrx ilz firnul contrahiuntur, pa-

ouatcnlu quill inultwm ade,6 rietcs Cordis undiquc adducunt,

fpatia ventriculorumn intus, coarcftari & conif ringi neceTh' fit,

ut nonf inepte linteo utrinque ad exprti-

mendamn aquam contorto, aut c.ru-

rncenx a duplici filoin

divcrfa trahente

poffit;

occlufx comparari quippe fibrx conftrigeiido Corde idem omninro

prxftamt

primlario6 effi-

motumnque

citnt'r

Quin & cu~m fibrx CordIis aliquot

rcCdx, alix omncs circa conum & univvcrfum ejus ambitum contortm obliquo & oppofito du4du

fpiralibus velut

lInecis inbafin terminentur, non fohum

fltj Ut quoties fibrx hx.utrinque con_

trah141tur,

o *C Venltriculoru mo u . C p *dtruntu r

finus

ifltus

comp~rimant &1anguffent, fed Uit co-

nium bafi ptropitis adducant : cu~m quolibet nixu

enim

Fibrx

fuo" bafin

Cori deducere conentur , illa au.

fufcro tarn iilfab-ili & firmo dependeat, ut attraationi 6arum-neutern

riquanm cedere poffit,

Ein nequit

;

qui oieaqifesaccaeiat, unde turniCC)rdis compages con(t}ri6hotr

lit,

turn cona~s ejus ad bamn

propius

qu6d non aliter omnino nedifmlpane lit, ctuamr in

acccdat ; que

communi*lu

modo

u quis cfe lnme pendeng

addiu6tis fortiter brachii injaltumn evehit.

fiefe- erigit&

Q,Uin & (ut, obit r hioc inoneamn) curn. omnis motus contradiond perliciatur, & Cordis flbrx ad conftritiOnem folirn fa&x fint, apparetquoque Cordis motumn totum in Syffole po=. fPu l;cumique fibrx ultra tonuma ihum in omiicoiiftrit&ione ejus rena dantur, idcirco ubi niixus ifte ahfolvitur, mnota'quafi reftitutionis Cor iteitum relaxatur & fanguine a venis in.. fiudlnte rurfus dillcnditur ;

nullo

enlitn

Cap. I-I Cordl inots., "8t enimn cordi s motu,

nifi tenfionei-

fuam, remittente, &8 ab. irruente fan., guine diaftole ejus libratis ade6 vicibus fucccdit. Ex

perfpe6to auten- cordis motu,

auricOhrurn

ille,faciliu's cognofci po-

teftl, fiqidem librx+utrique auricula-. rum .commiunes ab una in alteram porredxt:feficiunt forfan

,ut

fimul

inhotus mneant; at cum fibrx carnex a.Jlx in teriier cordis comnmunem, protnfn,alix avero6 in circulumi n ervofwru

ferantur'

proxmu inparti-

venx cavx qu tenus ab oppofris

Ius, ftfe iiriem trAhorun :fpatium in-, tus ~oa~~i '.a1,d ad±o6que,fangui-

jeprter comnentum in cordis ftnus.

depel1ri$f n i tem cordis ..aIibris fuis. RMvWal nw a i :opus. eff ndio, aurt

perfirt

argumr qmn oud-v9ntri cuOusprovario a~~ aue motus: exigenti3, t.ot inter 1. difcrimine,, Aibras qu6d

at,

gconfruantur

Uippe

uti

non quis y ribis, ad breve atue ad loqI'guw r t~fiiendu~m qPUS'el

it.. prop~a

9wui ad mm4ore~ diftan.0

82Cordinnotut.. Cap',z.,, procul projc p&="proe de.i

tiami, vel

pariter craffid6ribus vel

beat) ventritul rni

rb ventriculus, s~bi

petz-

ut labore tu id'finifter &

fo, i &fbrarumn rob or dextrumn ta

multi'm antcccIlitf ventrieuli

&tenlues

Sed

lic t dextri

fibrx mult6 magis graciles

funt, nullo taimen corum or-

dine deffituitar

neque

putan-

inde

dum eff, non oinnino&, quia non xque

fiortiterpulfare';

mnulto

ris

proptrerf

f iniffrirari-mn vicini mav ri; quiplice _d&tr r fimiflrG RaCcl~fcat &C tws ,ad° i4lW in omni Syflale con-,

traha

u ui r; tw -

Oqiie

dim4idiatu P1 imn tantumcr Nn -

pro. -Ad dex*tri

fed adminicuIob tarien priis fibrshoc finifter ventrictks nnotum Cnfterar, ut f'pri quod c viati dextri ve 4ric1i 1u11 e&ft fempei ('r rtir hlterius

perficit: Qu ippe rantru

ef-u-

riafvetrfi latus,

fe&fi

proxi~.

num

int

m itioribus anknalibus) p1 & it inorbts4Arf; ideil't9men feptum. qua l finifh enrricufi- v wn rcf pi-

It o 1,0 excavatii fViic cit

uiifibbc4

dais'f4oiclis

ni4o

Capz ordi6 mottts. 83 sid nem conferre, ute fuperius mon-fLravi.

14c

finift, tititiun ventriculi conlri6to=

Atque ex

ibrosa^ textura

etiamn interioris fepti

abunde conflat tad trentriculi finiftri mnotum multumi con_

feptum hoc finiftri ventriculi pars fit, fibrxque toti ejus circulo undidcer;n

egevr

ltrfeip

quaque continux & communes fue-

rint. Et fiquidemn fulcos iftos & inter-

flitia

in fepto excavata ad ar6arem ventriculi canffriffionem infervire

qucimn in-

oftenfunm

fit ,

tur;

revera nullibi pervia fuerint,

patet

nde,

epte ad fanguinis ab urio ventriculo in alium tranfitum iffa inCe,rvire dicanci

folh\m muneri deflinata.

Vidimus

fed huic

huc ufque quanm robuffa

quainm fibris undique firmnata fuerit. P'roxime incumbit, cordis fabrica,;

quali vi motus fuos exerat, videamus:

reveranemno ejus fabricam fatis mirari aut attente faris perpendere vide-

tur, qui illud non cu~m maximo vigore atque impetu vibrari concedit ; Si-fanguine tanta vi quidemi. non folum ai G

pro.4

24Cordis mow projedo, fed'& ipfo

rhmau

,COrde

trl_4

alato, vel a lfcif fo emj s conov & digit&~ imm-iilfo, mn'lfefto apparet, maximo

;adeo

illud robore & nixu- rhoveri atq,ue confiringi0;

ut ,

-ex

Syftole ejus

n-on fbolun iventriculos anguflari, fan-:

guinemque ob fpatii defeatum expri-

rni; ftU car cumn imnpetu & vigore vi-

brari, atque fanguinem vegeto & vali-do parietum filbfiltu & concuffione excuti arque expelli conftet; quin, ut id fa.temn hoC in Ioco-co11 iemoreti quod cor a fj afrno aliquando correptuim tanto imnpetu concitari, ut coftas ip'fas

perfregifl-e, ornnemnque ejus Sy.

flolen

cubiculo

in-plat-ea procuJ CX-

airditam,ftuif fe; Item, ab, affiduo thoracis a. cordis

mnotu

diverberatione,

i4ldumenta- veluti flabello n-otitata

ede

verumn etian thoracein atque fternum ab illonoru e fI naturali deje6ta ,at^que extuberarc coaata a. Fern,e/io, k2orTo,& Ci .Pfixefcriptum eft; 'Etiam

hoc- accedit,

quo6d in= equis longo

curfu. redeunitibus,

fingulos cordis pul-

fus longinquo -exaucdiri folonne fit; quppq fanguis-tantra vtirmetu tune e

tenpori s

Cordis mo ts.

Cp.z

.temporispervaatajicitur, t tingLulos longe procul enumierare atque

pulfuis xque

certo edicere

poilis ac digitum ii

falienti afterix juxta admoveris; quin

viris non admio-

&cfxpe obfervavi in

dum robuffis dum in ledto decumberent, cortinas ad omnemi cordis moturn fuccuti, &z accuratuin pulfus rythmum

fervare.

Q,U-x cumw ita fe haen,oppor-

tunumn erit in quirere qiomodo cordi inftin6tus fui miothis advenit &:unde °vis ila five robur data funt, ut per to_ turn vitx curriculum mdtumn- fuum in-

defmnenter prxftare valeat.

Atque hic de modi ratione dis motus

qua' cor-

perficitur dicenidumi

fit,

effet;

quic-.

fed cuirn nimnis arduum de eA quam rite cipere, atque dei folius,

con

qui fecreta ejus rimnatur, motum quo. que ejus cognofccre in eo ukterius non

perdamn.

prxrogativa fit,

perfcrutandop opcra

Sufficier itaque hoc in loco adver-.

illarmfutos& vigo iguinem in finn,s con=

tere tantumii,. cordi vim

rem quo fa

tinuo

illabeMCII pard & confianti paffu G ~

expeii

rdm u.Cap-.2 ,

cxpclhit, nullo intus&~ contento'exci--4 .

tarin fed fuperpe velut ccelitus capite in illud dcfcendere. ,enin nobiliflirni atque fume neceffa-

Si quidern

z i ufus fuerit , ideo pro rnotu ejus prxftando tarn fedula & folicita eft ut, prxter infgnes nervorum

iatura,

di;,tiamn fpiri-

propagines ubique in illud denfe

(tributa.s , pro continuo tuum anirnaliurn influxu, cercbellum in fuper, quai perenneceorumipromptuariuim, ei accommodaverit : A cujus ieni*gna^ & conifante influentia adeo depeudet , ut, fi fpirituumn influxus minirno teraporis momento impe-

vel

,uiaur,

motuzs ejtis illico deficiat.

Ner-

vis-enim od1avi paris , in cervice arute

ligatis, autpenitus abfciflis (quQd animali

perinde,;ft,) mirumn di6hiu q, anta

pntea xqualiter

fubito mutatio! Cor quiod moderate motus fuos obiit, flatimn ab injeka ligaturai palpitare& &

Contremifcere incipit, atque ita diem

Cor& pe6*ore adiodurn fuf,de tremnulo pifolanguidam

litnurn & alrerum mniferunm axnmal

t,brcvi

Qxfpirat, protrAhit, ana vitain

tanclena

Cap. 2. Cordtrmotuf .

ex xuigufti Qu_antas autem cordis iTh5 mox patitur

prxcihione aut animal,

ligatura

fat-is conflat

immediate

tzonfequenti corporis ludxa

conten-

tione, qux tanta tam vehrmens eft, &

vinculis

ani-

ut, nifi firmis cohlibeatur loco difficile fit ipfum

mal,

in codein

aut corporis fitu contincre. Cur autem ab

arninal

hujufrnodi ligatura

non ikatim cxtinguitur, ratio

prxter.fuppe-

hxc elf; nempe, quia tias a~ nervo recurrente allatas, etiam infrat ligaturaxn illam propa-.

diverEix

gincs ner-vofx a

Plexu intrecoflali fub

ingrcffu petoris in nervos otavi paris,

fur culos fuos cordi4 dimit. proximck quarumn fuiftentrando

priufquam tunt, ope pro

imnplantantur; debili inotu,

quo.~

eft,

4fque faniguis flixilis 4c tcnluis fjiritus ut ut, minore copia fuppeditanri : Veriuii cu~m propter cordis

languorem & twfcninlqurfan-

tarnarc &

fiibfiiarL

iniit,

grunwefccrce

iIxfiritum copix ad pulk

fiuxn contin uanduni .diu .pares funt,

ut neceffe fit vitam ob

ifhs rois tandem cxtingu i. C.

non

d'cfc&tur,

HxTc it

88 Cordts, m-otus. Ca .20 ita effe -tam ccrtuni eft, ,ut nullus fi nervi it

bitem,

4iunicationem

'dui fta-

paulo. infra cow.'

illam cilnm nervis inter--

coftalibus ligare ntur, quin animal fyncopt afpheuxia corrcujus :quidem, expenimentum commode fieri non quia

tim

cot

peretur

poteft,

ncrvorum communicatio, ilia fub ipsa clavicula

fit & juxta vafa fanguinis

jora, ut nec ociulis <difcerni

digitis explorari.

ina-

polfit, nce

Cuim igitur motuln cordis ab in-

foTh perlici oftenfurn fit ; 'proxitne~difluxu in nervos, ei copiofe infertos,

cendum, foret, quot nAodis & quibus

de caufis'rnotus cordis alteretur-Quoniam,ver6 pro mnagno.prtium confenfu &(fympraxi, cordis motu$

pluri-

nmintendikur & rernitt turf, ideN ad -rc,n" fore arbitror,

ii prius oiien-

der~quznam partes Wlxfunt, & qua-

prxftant fubf idiumu

qu. a ndoqui d enm proxima cif pulmoni le

cordi s

pe6tore &

bus

°afini-

fas, eaque neceflitudine naturx murua' fiEnt;, ut ncualtero commoade naveri Poffit,

lpforum =opera conjun&

truni

Gap..z. CordI9 mot4s. poflit, vel diu fupereffe ;

:Cumque

interim nullo fio nifu, fed fecundaria tantum operfi hoc perficipulmones

it diap~hragmati potius & mnufculi;

iptercoftalibus acceptum- referri de-

bet, quod illi liberunm aeri commeaturn in fanguinem concedant.

Quicquid igitur aut dutum pulmonum intus obfiruit, aut ipfos extra nirais comprirnit, vel diaphragma

mufculos intercoftales libere contrahi & relaxari omnino

prohibet, aut

valde impedit, cordis quoque miotumn fimili modo afficiet. Siquidem par-

gina, pulmonis vomica, tuberculurn tium iftarum affetus, quales funt an-

intus enatum,. hydrops pe6toris, em-

Hnmodicus.& pul'pyema,: paroxyfimi fpafimodici, rifus conitinuus, quatenus vel

canalemn afperx arterixe vel vafa

mounfaniguifera occiudendto ,v Ie1

onere

mole fixa cor &

pulmornes op-

primnendo, vel liberarnpe6toris ad ex-

cipiendum aerem expanfionem cohi-bendo imp9ediunt, cordis mnotum variis rnodis alterant. Longu""

Cordis motwr.

Capa..

Longum autemn omnino eff'et ex.

plicarc,quomodo fingularis hic affe&us accidat, aut in cor fecundario redun-

dat : In quantum tamen ex, motu

pectorlis depravato,

atque

diaphrag.

matis prxcipue,fanguinis & cordis mo_ fape & graviterpervprtitur; opecus

rx pretium erit oftendere quinam

po-

tiffimumIius partis affeftus fuerint

&quomodo labetn fuamn cordi affigunt: Refpiratio autem a duobus prxcipue imnpediitur, ai rifu necnwe & fingultu. i.

In rifu enirn diaphragrna a mufT-

infirmi

fua

cu'lis ventris, vifcera in id impellentibus, in cavitatem adigi, &t tremunlo gradu veluti ad aefrem per excutiendurn, pro intra laryngem

p.e6loris partes formando rifu, relaar videtur; quo fit, ut, cumn pericardio- ipfi accrefcat, cor ipfumn cjufque bafin ad fua ipfius vafai, tamn

furfunm ufque

qua fanguinemi excipere quaam qua cjicerefolet, arde adigat, que ;

impingat.

ade6 ut, occlutis. cjuafi cordis

foribus, circuitus

fanguinrus pro rem-

pord riittatur in ; c u6dx tumore Yprl4rurn

Cap.z C'ordisrmot991 venarumrn onium in collo,

facie,

fronte plaxie patet.

& Qqamprimumn

autem rifus defnt&

debitum fitunm

duwit, ut

fyftolen

cor iteum derediensffiamdiaphragma &

diaftolem~

repeterc valeat , fanguini circuitus is redit & venarunm tumiorifte,

fupriuis

qui

in rifu apparuit, vafis iterurn de-

pletis omnnino eVanefcit : Remn ita fe habere confat, quoniam in longiore rifu prxfertim in parvulis (qtiem nutrices fxpejufl6

diurius provocant) non

folum facics a nimia fanguinis copi&,

propter imnpeditum ejus recurfum, fcit fedt & nmors ipfa imnportunas

live ;

iftas blanditia,s

aliquandio excipit:

prout hiftorix paffim teftantur.

(qui

qui,1em, Iicet z. In fingultu, noxamn atque occafionem vefltriCuIQ

plerunquc debeat, diaphragrnatis tamnen proprit aftus libitunoifro

eft ; & idebpro

fpafmuun ejus irniitari, aut

fpiritus retentione pro temnpore cohi-

Oirculo

bere polfurnus :) Cum diaphr4gmnars nervofo pericardium undique accrefcat, fieri ncui poteft,,

yulfione

quin con-

fua"ioc in coifenfimtrahat,

adc6opue

adeoque ,Etlic,t

(ordi6motuf._ Cap.2. mnotuvn cordis interturbet. brevis hujufmnodi affe6tio mag-

faciat, in fediutius *&

nas cordi moleftias non bribus tarnen malignis, ubi per forfan horas &

plures,

dies perfkverat , mnufculum adeo lacefiit &t defaitigat, ut, poithujufihnodi irrita-

-cordlis

rionis txdiur,

nihil inagis quamr

cordis dolore & anxietate conquerantur squin

fieri

pulius plurirnum in-

aliter

enimn non poteit ,quin at partium illarumn adhxfione, zrnpittit;i

alterius ipa{ino, mutua ipforum opera

;

diaphragrna

imnpediat4r neque enim tqties &ttarn violcntai Syftole corripi poteft, quin cor fimul fecurn trahat,

ade6que antipraxi fua motumn ejus durante paro:xyfmno multumi pervertat.

Uti vero fangiinis & cordis mowus

i cerebro totus dependet, prout fupra

pati;ita,ne tanta beneficia alterutri gratis data videanitur, advertere

pfu; qu6 e

non balienum u erit n -np

obiter

d, qua m emnquanem1'111cr

zioris corporis velut rex in fuos fuibditos

dornnatur", & pro miut & im-

periu

Cap.2. Cordimot u., 93,

perio fuoomniaregit&guberniat ; non

tamnen ita fupra eas fitum e~ft; ut abs=. que illarurn ope &z mninifterio, ipfum fiYperefle

pofit, aut quicquam valeat.

Oi,.uppe fpiritus anirnales, vitaque ipfa, a continuo fanguinis in cerebrum ap-. pulfu adieo cx adverfo dependent,

onmodx ejus fupprellioni mox fyn-

cope & lypothymia ficcedant ; & quiderm fi diutius affe6&us ifi P"erfeverent,-

animal-is vita prorfus evanefcit. Cujus

quod, ut fpiritus animales conftante fanguinis influxui ratio alia non eft, quai

motu cordis & peatoris pro anido cercbro per niervos deftillant, contin-

ita conflante fanguinis penu in cere-

brum depofito reLtrciri debeant; ide6:

que fi debito &perpetuo ejus veffigali ecclip-

defraudetur,: cerebrum quafi

fin

patitur,, & animal fenifu motuquc

fiio pondere concidlit ; uri ini fyncope affe6tis vidlere ehi. privatum'

A.mutua vero cordis cium cerebro,, & fibi invicem accommodata opera, tota fensfis motu~fque ratio

Dlum

dependet:,,

fciicet a cordis rnotu, fanguis

continuo' in,cerebrum & cerebellum,r jFro

94 Cord mottor. Cap.z,. pro extillandis fpiritihus tranfinittitut; & fpiriatus i vice versa, pet nervos ii cor influentes, mnotum ejus perennemn & conflantemn vicifim confervant:i Adieo ut cordi debeatur, quod

fpiri-

tus in,cerebro nunquam deficiant ;

quin & cerebrum hoc agxit ut cordis motus nunquam ceffet.

Uti autemi hxc aibo mutuum fibi

attero

fubfidiumn & miniifferium prxifaant ut neutrum fine

fupereffe

queat;

ita non mindre officii neceffitucline a

ventriculo ucrunmque depender: Quip.

noflrx ratio int his potiflinitumi

ut cibus iprxparetur,

pe vitx

conflftit,

in ventriculo .in chy-

lum

ut chylus in corde&

vafis appenfis aflumiletur in fainguinem, & Ucnilqi1 ut purior & fubtiliflima pars

fanguinis- in

cerebrum extillitr;

cumique a fanguine noifro plurima

fenmper effiluvia fecedant, atque con-"

ftans naff'x fnguinis &fpirituum ani= mailitun difpendium fiat, neceffe eft ut continno recenti vitalis ca-

2or retijiir;

pabulo.

a rque idcirco a natura

cautufn eft, ut parn

provcntu chylus in

ventrifi,44}conflciatur,

qui: liquoremi fanaguinis

Cap.z.

Cordil mrowis. 9

faniguinis pereuntem xrque certo re-a Veruim neque hoc folilm fuf-. ficit, utchylus ufque in debita' copia & farciat.

menfura fanguini fuppeditetur ; fed,

ut is ie6te prius conficirtur, fumtne necefiTarium eft : Qu~ippe fi, cx mal&

conco6tione, chylus,, partibus fpirituofis & a&ivis nonduln fermentatione diffolutis & liberatis, crudus &i impu-

ratus fanguini mifceatur ; nunYquam

volatilis aut fpirituofus fiet: ptlea (pari modo ac, Li cerevifiam novellam,

deffillati-

vcl vinum infermentatum taa; non nifi crudum & aufte-

oni

rumi minim que fpirituofum liquorem~

cxtz4aes)

Et prnde

ciun neque

Lu dabili fanguini generando, nec fii rite extillandis aptus fuerit, QwcGonoiiia aninais. dcfe4aus hofce ven1triculi, fecntndarnio luit ; verum ita ut: in ipfum.coar proxinc redundent. rrtbus,

Ade6que ubifloniachus cibuznrejicit, an-t acceptut.n",n re6te concoquir.;

valde pulfiis flatim, a naturali deficit: Prout in cachedliis, & cratenore

puJi

frequmn c debliais,

i1iibet ob

IVi rcfl

Atqua

Ca .

.Cordis'

'oir

A.tque hxc funt" inftrumnenta,

tau fx 'proxime-remiotx, quibus mro-. tutu cordis fuffentari auf alterari cbn-ng it.

Reftant alix

propiores,

.& v'e-

lut inteiAx caufax, qux motumn ejus alterant, & abefa&ant: Idque qua-tuor prx'fertimn modis accidit, i. Cot--, dis ipflus ; z. Vaforum

continent iurn;

3.. Sanguinis ; 4. Spirituumn in fl uenti-

urn cuipa.

us qujxe ab, ejufVe Pericardio provec-

prim qideni

I. -Et ipfo corde ,

niunt, dicendum.

r.Ch C\nenirn noni folurn ad fa 'Pui nis n-oturn e:pediefndumn requiritur,

ut uterque.cordil nuts cavirate tum~

-ventriceulus

turn

.1'i-

punfuumn numero ivi-

fed & ad continP andunhi nuinis circuituIll eumfque fucceffi ve- uf ue & in jufUt copia C~r cenr rJfp6ff,dcant

vafa: rite

prope1Iendurh,.ex -rei, natura

neceflariurns fuerit

ut°.pari

roboie ad

fuftentanidurn:hoc, *aulgltera- cordis firmeent .r' fequitur, ubi quic-.

Exinde

quam horurn defidletraru, fangui ni s -A,lutuoque ttiorurn ind~ rn ult n a1terrni. Q as doquidein vero ifte error natur*,

quo;

-2 p'-

quC - 0 pritriculoru

.v mn

cordis

ex a4

hAbitudo non, fir,. raro aut nunquamn

eft parenchymna de. quod

occurat.,; .non

6ta'amus.

co veba

cu'm

-Sed

cor-

dis -variis morbis & injuri-is obnoxxunj fuerit, motunm ej us multuuin quoquo alterari c y necelfe aatnai

eft. in

Si enimn ud cordis n o ir. pre

inf ammationc;ulcere,abfeeffu,,'

trurt

ant,vulnerc

fine maegni

Iaborer,adeo.ur

mo1d4is atquc difficulrate- at abfque gravi offensa fefe vibrare &contrah e non EMotumn fuum vald~

p tocflit quantum

remttit,,& fanguinemn licO~ non, ro opus

tori Uifiri4bui; unde

que

eftfanguinis

-poreft,1

reliquo cor-quo..

otusAdebilis admodum & angui..

dus exiftkit

, auteri cor proprio, velut" affe6tu ints aliquando laborat ; ita i.ULti

qua-ndoqu e vca.pfulafux

fuo, fiv

vito,abexg4 opprimitur.'4 Qu-emadlmodum ei m aqua if tape6icardio .el fa ad Ylub4i andam co ds & facilitaiindmmn v,41dT infi io innuam evenit: ut rRiai G&i uo op primt:& inde r,. five

in.. fupeifii-.

fervit i 6iew

quu~i

odsmt hydrope

enim in Cordis

.Cquurn invo-

lucrum ifhud impletum fit,

& latera.

ejus ab inumbente undique aqua eoufque comruin antur, ut pro excipicndo fanguinic dilatari non turn

fitis poffintn pulfus valdc dimiiauitur, donec

tandeim inundante magis aqua prorfus fiupprimnitur, unde fyncope & mors ipfa

fucc'edit.

fatis

diftcnld non potcft ; quia cu~m

Pari ritu hoc fieri vide-

t ur ac inhlydrope pe6doris, ubi pulmo

ca,vitas thoracis aqua repletur, pro dilatatione nullum reftat fpa-

pulmonum

tiuim; unde morbo ifto affeItis diffi-

eilis, & tandem iiulla rcpiratio fupereft,

licet funurno

conaniine fpiritum

za,mnoditralierc prout xgris non raro obfervavi. contendant;

inhujuf-

Atque, ut obiter hic dicam, currn

aqux iffivs pericardio cofltejitx nimia

copia .cordis, motui adleo offlciat, ut iplum tandem obruat verifimnile p

fupprimatque,

dI cordis q am palpitationi c ni t mhucf tu

c:ordis mnotum ab ill4 irritari ; quod

quidcm eo magis veriiimiic cft quo6d afleccus .ifte fazios & uiproviso fxpe,

Cap. z.Cordibnmotusr. aliifque de caufis exoritur ,

99 &

nuIll&

figno aut iridicio advenitumn fuum

de-

nuntiat ; prour in affe6tu jill magis explicando infra. dicetur.

luno

3. Atque, prout capfula cordis non

nomine ifli officiumn prxftare dicitur, turn illi irrIgando &t ab ex-. ternis injuriis inuniendo in'ferviat; ita neque uno mnodo ipfi nocumento effec

quo6d

aliquando accidlit. Sicuti ein acquamn fe accuniando cordi nocu-

in menturn

nimnis

affert ; ita, ubi illa

prorfus de-

ficit, ar6te adcd cordi accedir, ut ipfi

tandem undique adhxrefcat

cordisdiaphragmati cuin

unde,

accrecat quoque,

motum cum ilI conifundere& comimittere; neceffe habet :

Quod

quaiito utriufque impedimento atque incomnmodo debeat,fupra dlftendi: fiern

hiftoria patebit. civis Uxor cujufdamn fana,&

Atqjue ex h&c

magis

LondiesJis

Xtat. 30 Annorum, olii fats

lacGris per tres ultimos vitx fuar an-

nos moefta valde & melatxcholica, porto &tad motum quemnvis, anhiela, cum pu1fi parvo & fernper intermit tente,

de dQkIc inffuper cun infigni g'rava-

Cc ordi5mtt Cap.2

prxcor'dia querebatur &a

mine

fere

infeftante

continuo

; quin & crebris 1ipMo=

thymiis,

levi quovis-°corporis mbtu

fpiritiuurm deliquiis. & extremorumn in-

-in.

frigidatioi obiloxia demumn evaferat : quo ftaru I n1uis mnedicamentis

juvata, tandem viribus fenfim attriris, interiit. Cadavere aperto circa vrif-

cera inferioris vcntris nulla omtfino vitia apparebant;

dum vero6 alias partes

perfcrutaniur, cordis afffeaionem de-

prehlendimnusi inquam-onium ruml catifas merito -referamus. Thorace enin- aperto pulmones fadis fani tnalo-

fuerunt, cordi tamen toti tiquc

pericard'iu'm

adeo arde~ accreverar, ut

digi-.

tis on iP xgre ab ill feparari potu erit

porro hxc memnbrana non, uti -

pelcd,craff

oportuit, .tenuis & peicd,fed opaca & velut callofa

hinc

tur,

elaferat;

cum nullarnotu, intercapedo pro ibero & nulla, qua humedlarerocord

fi querere-.t

'aqua ad fuerat, nihil mirum

iiialis his omnibu continuo

at.r. Prxrterea cuim pericardio hurnano diaphlragma fern i

per accrefcat, ubi ®cor

pfumrn quopuie pe7icardio uniri accidir fied

C.a p.z. Cordismotuis i01 fieri non potuftr quin in oihni inf Irarone cor etiarn fecurm deducere, adeoque mortrn ,ejus tanidiu fiftere &fupprimere necelfe

habuit; unde pulst^is

ifla inrermifxio omni infpirationi

per-

petua' vice, tarn conffinter fuccedebar.

40. Qsemnaduiodui'M vero (.ut do di6tumn erat ) cordis rnotus ab. inMO--

.crernento huju-s aqux~ omnino6

fuppri.-

mi ; ita ab aiis capfulx hujus incolis valdet irritari, atque perverti nonnun-quamfolet: Qipppe f penumzro6 vermres, iatra captulaii hancgetni ar.rofione fua magnas cordi .4ilquando mroleftias faciunt; arque eordis tre-. more, anixictate, ,pulfui fX pe intenrnit., tente,

dolore

pungentle, kfyxicop , fe

produnt: Quam..qujdrn fymptoma-

tuti-

atquc animnalin

c4tervani cata-

plafi-nate e fobi6f cixozrx, tanacetis,

abjnthii vulg aris , acete7 4p;X*ir albi acerrimo in(cw7a s, etm puca mithridatio mixtis, regionj cordis bis appli-

penitus diffiparam. vidi. Atque

fi*ieius catio

busdilm

quidern de

ius

a.b i ,F13

f, oix

alterationi-

pflu$ cordis, Cut1

toz

Crdsoti.Cap,,2.

pcricardio fuo,.

cumn

ulp7t prdveni-

uint.' I I. Ciuwn vero ad fafiguinemn in oirnes

partes debite' diftribuenduni ,

trumnque cordis ventriculum,' capacitate turn

turn finiuis

pulsu^s rythrno, invi-

cemn necefTario conve.nirc), oftenfum

eff; ita vzforum ad ventriculos cordis accurata quoquc analogia & commenrnutua deber. furatio

efie

Sed cu'm

cor id ipfunci fit, quod fanguinem a fe propelleido, vafa ad ilium convehewdurn finiiu procudit ; non1 eff quod

polle

credamus, ut pars ubi va,fa fimnul non adftucrint fieri

;aliqua Quare,

fit,

ctm vafa fanunsduplicia lint & di.nmuncri deflinata, turn cordis &z

verfo

fanguinis,tnotui reciproco inxferviant;

operx-prctufl crit advertere, quomnodo utriquec aut opern fuarn conferre nata fint, pofica imnpedimecnto ali-

aut

quando

effe poWinmt.

"Ntu itqeaisefi, arterias proq fanguine a corde excipiendo, & in totutr corpas ;4 eundemn

deferendo; venas autei

reportandum' , & cordi ijiferenidumn, conflitutas eff'c :Et, pro

fangu inis

Cap.2. (ordiPnotui.

103

fanguinis impulfu atque imnpetu fufiTnendo, illas crafliore cunica has vero, in quibus fangruis curfu magis leni decurrit, tenuiore multum

do -

nari. At ficuti vafa fanguifera ab ipfo ortu a fanguine extra propulfo, aut intus redeunte, coiiformnata fuerint

;

ita

deinceps pollea ab ipfo varie immnutani polfunt ; Verumn ita, ut cordis &

arterix

fanguinis motumn valde alterent. Et Iiquidem

proxinlum cordi

minifteriuin prxfIant,~ primunm quoque earum defecdus explicarc .cpor-

tet. Qyandoquidemn trunFi craffiore

igitur arteriaruni

& robuftiore

tunic*'

donantur ; idcirco, ubi fanguini in omnnes partes x~quus & apertus adirus

patet, intra debitum ambitum ubique continentur ; ubi vero eas a materia aliqua impa6t oppleri intus atque obturari, vel a.-partium marcefcentia ab exterobliterari & exarefcere, no aliquo corpore aut accidente

aum

vel

du-

cujufpiamn comprirni aut conuoniam fanguinis

llringi concingit;

11 4

coj)i'

C6rdis monsr

tori corpo ri commenifurtaa, &vi s a corde ithprefla ead.en eflr;

fangluinis curfus in

'cunque

qua impcditur,

'itJ

Cp4

ubi-

ali-

arteria

proximx & foclix ejus

totum impulil fangu.inis imnpetumn futdhnerc

debent'

&copiam ifb deflina-

tam in fefe onnm exciperc-; und nunquami

non accidit, ubi dudtus ali

cujus arterix ciu o

l4truc'tus

aut liga-

tus fuerit, quin finguis in proxima fibi fpatiuniaanplius aperire atquc

t-efacere fagt;atque,

pa-

dum hoc fiat,

mrnous fangvinis in arteriis omibus "uxtai

pofitis multum corripi atque im-

pctu6tiu's trajic, D.cceffliabet.

San-

guis fc. in hoc vafc obftrudus &

prx-

peditus, inproxima impelli magis

at-

que arietare debet, donec pro cxpli-. cando fibi fpatio ill multum 4

dilat .,

verit. Q uod vcro artcriaram alicubi ob-, ftraftio , idem- earumn marcefcentia atq ue extenuatio reliquis vafis

prX-

flat.' Cu'tm enim ventriculi cordis, &

fanguiss omnibus va(is commenfurati fint ; fi pars aliqua aut memnbrum corpors

mnarcefcat,

fangruis ifti prius deftinatus

Caip.z. Cordij* motus. 105 deffiniatus in ajias partes corporis imnpendi 'debet ; pxoneumur vaf cjus

dilatare

.magis,,

incre

mnajufque

menturn deferre ; Atque ideo Dotif G/y/frnists,

in Rachitide affe6is, he-

patis & capitis magnitudinemn ab alia.rum partiumn rnarcefccntia re6tiffime deui;ingeniurnque fimul cu'm cerebro, ob muajorem fanguinis copiarn , "increm~entumn capere obfer-

a:ffufain

vat. Q,-uippe

cim

pars aliqua corpo-

ris marcefcit & extenuatur, fanguis ifli parti iznpendi

folitus in alias cor-

poris partcs rnan4ari debet : Et) cumi nulla pars corporis, hiepate & cerebrQ mnollior, & impulfiii magis

fanguinis

cedere apra fuerit; facile ab irruente fanguinis copia difteniduntur

ini

majore

ca, & tantamn molem atquk incre.znenrum aifLJrgLun. Paritcr omnino, & ubi arteriam aliqii£m conftringi attt comprimi tingit ; curfus

fanguinis in vicinis par-

tibus majore impetu & tur.

con-

vi accelera_.

Ligata ; puf st enimnti arteria in dv cervicaliatr sa c -

yicali, tumn etiamn in axillari ucrquc,

propter

o6 Cordi! motui. Ca pa-1. propter majorem faniguinis copiani i.

Quantum

afflfam,

vaIde augetur.

ffh6

ad motum fanguinis in aliis

acttem arteriarumn licet mninorum con-corripiendumr valet, ex' ar6La luinbox

ffrdUhra, qua ad arcenidumn frigtus utimnur, clare apparet ; cujus quidem ratio n&n ca fola eff , quod veftes ruM

nus

corpori ar6tius complicat, fed quate.. motum fanguinis in minoribms &-

exterioribus vafis coarf,tac, curfumn cJLs in interioribus concitatum magis &z intus reddir. Ideoque qui renes natura calidos obtinuerunt, nullo nmodo veftes lumbQrum regioni

plenum

ar6te alliF;ag i patiuntur,, e ne fiinui cum

repreff'o fagieab exteriore corporis ambitu, majus incendiui intus excitent.

Lit autemn arteriarum minorum conLrkioad reliqui corporis commodum

aut detrimentum fzepe

ita, cu\m

fit

vaforumn ad cordis ventriculos exa6ta commnenfuratio fuierit , & fanguinis copia omni fyfto& eje6la aortx ranis omnibus proportionetur ;

ejus per ipfum ejus truncum

dec,urfus

paulo in-

fra cor impedliatur, non fine maxima cordis

Ca p,2~. (odsmou4. cordis mnolefhia &

periculo, contingit;

quatenus nempe fanguis toti corpori debitus, &'jufL-a menfuraproportionatus, A dimidiata ejus totus cx cipi non

parte pot'eff; adeo ut neccfEi6aioin

ill cor

ipfunm cerebrum &

redundetr;&

ciunm ab propter fpatii defeaumn expelli non poteft, ipfius ventriculos op-

-Atqjue plere nimis

&fuffocare neceife habet:

hoc qudmin variis canibus

Expius expertus funa, quo6d ciun, a-

perta thoracis lxva parte, & imrnifflo

paulo infra cordis regioneni digito

aortx truncum defcendentem penitus

porisfpinawm ad

atque

comprelferim ; tantra cor-

conrentione ejulatu obnitebantur, ut cor ipfumn prene e

fer-

pe(Store exfcindi muagis tranquille renr. At vcr6 cu~m, fanguine plurimno detra6b prius, idem experimentunm in aiis repeterern, adeo ut partes fupra compreflionema fanguini reliquo exci-

piend3o pares &tfatis capaces fuerint ; nubl

fe' moleffix figno digiti adpul-

fum

patiebantur.

Lid1 vero fanguis alicubi prxpeditus

vafa proxima pro expediendo fibi tran-

1oI

Cordrmotuke. C ap.I,

vafoarnm debilitate ,

five quod fanguis

in partern aliqiatruam juflo magis

quahi

pro ejus ufu dratratque allicitur, vafa quibus

defertur copiax fux atque

impetus increrncnto adeo6 diducit at.

qne diflendit, ut in proximas p;artes m inus copiofe & debite' influat. Atqc hinc eff, quod, gonorrh cea fimpli.

ci, aut fluore uterino nimio laboran-.

tiumi fpina adeo debilitetur, cre6ti incedere aut fefe

ut vix

quoquomodlo

ffle6eie queant ;

non quod fpinalis nie-

dulla, aut nervi inde orti, fuccumn

(fi,quis hujufinodi fit) nimis in teffes aut uterum imnoendendo fuao fe fuuma

fraudent gcnio ; qtiippe non adeb liberales funt aut efle poffunt, prout quidamn vane commenti fuint,

paucif-

limnx enim & vix vifibiles nervorunm

fir

nfe i

fenatra

tern potius in hoc terix fpermaticx

rtio au-

fita eft, qu6d

_ar-

&utcrinx laxatx,

fuccumn fanguinis nutritiumn niniii & folita copia in teftes & uteruni

plus deponunt

;

proinde arterias ver-

tebrales, e regione oppofitas, fuo fq

fanguine,

109

CpIS2. Cordz motw.

fanguine, & fpina,lern medullamna uts irrigandamn {uo quoque alimnento defraudent;s quod cx rnedela quoque'

patet : quiccquid enim vafa;

magis

fpermnatica cohfhipat & confringit,

xqualemn pariter fanguinis d}flributioncm,

firnul & debitum partiurn tonurn

reftituit.

Sicuti vero arterix cujufpiamn ob-

ftruTio

aut

conftri6tio

quxvis fangui-

nis motum in partibus vicinis concita-.

riorern reddit; ita, ubi canalis ejus ali=2

farnguinis

quis aperitu'r aut prorfus difcinditur, adeo ut torrenti exitus pateat ; quoniamnper aperturn quafi ofliun magis libere & expedite

Cfflu

qu,im per poros corpori's urgeri poterat, ideo ubi

faciliu s potefi,

copiofius

affluir, & via1 quz'datur liberiore erurnpit;- adeo ut

pulfus fifnui cCim influxu

ejus in vicinis parcibus multumn

dinm-

nutu.Atuhncoptima reddi potell ratio, qaearteriotomia,ad

doqaelores, fymptomatarnitiganda inflammationes, & plurahujuf-

modi

conferat, ut

in tantumn

prxfens juvanien afferre

femnper videatur : Hoc aurenm ides as Cidit;

Cordzrrmottw, Cap,..

110 accidit;

quo6d ciuin fanguis, per artce-

fias e corde impulfus,

xgre magis &'

difficulter per poros & htabitumn corporis circulatur ; idcirco, ubi liberan

viarn na6tus fuerit , totus

& apertam

torrens ejus fimul erumpit & exundat; utnde proxiniis vafis folito fuo 1iquore

depletis'& deft itutis, impetus & pul-. fus inibi multum dirninuitur cPari

hoc fieri vidctur 'ac curm

quippe ritu

flvu,in duos amnzes aut rivulos di& xquis paf'vifus, in piano folo fibus decurrat; Li alter ripa

placidc

deje6ia

(qua priuis'continebatur) extra alveurn prxceps non folumn flucentum .ruat,;

ejus quod ultra hoc apertum prxcipitini

perglr,; quirk & proximus amnis

quo ci~

per*diverfas foffas & rivulog

(quafi tot anaftoirifes) commnunicat, diatur; uterque fc. amnis, faciliorcin Cxitu d CWina. us,$ qu ,mlm ouagis p anei fIihere

ftatimfubfidiLr, &incurfh fuo retar.. mn

modeft

habet inViAs

q ue furtn,

s t fi artcriaIcx1ru vicalis hoc Cot

latere apcri,tur, ft atii

us eraviu'f multumn

uWum #aiccrer;

aferi

mcroas patiter etia MI

Cap.2. Cordoi motus. I

ectiam fi arteria cruralis alter, .petun datur, cruris

pulfumJi1co artcrix oppofiti

plurimnum deflcc. huc.ufque quantu~m afis

Vidimus

cu jufpiam arteriofi dilatatio , con-

ftri6io , atque ampuratio ad,motun

prxftiet; fj4par= eft, ut idem a venis, contingere poffet, fanguinis alterandumn

oftendamus.

quibus

4am fanguinis

Cum itaque non tarn refert,

dec c4ufis venx dilatentur, earumi

dilatatio ac

alterxindum faiciat,, explicare

dv~m,ciii aut ob partis cuj'ui4hr preflioneni, aut

_quid

notum r}otan {com-

fanguinis cop-4m, vet

ponderi,,

( fiyp .id ipfius fiyp relaxato yeAiaum tono) five cordi ,fangu~inemi non, debita vi imnpellanti d0e;tur) rO4Ipndi djfficujatqLp, vcnas porifi, *x~u-i apiari3 & proptea ina

gravi-

4isi proptcr veopm, cavami & utramque

iliatn in infimao venre a mole uteri compreffam, _rtaz proptcr fanginis &

hnwrnn incretnntum. & difl icilenm abWiaeriobus: pgrtibus afcernfurm; in

-tti}ibus,&:

ordtS Mii!o

iiu4um

propter

mnej;ncholicis,, i;

vsena tibi-.

6ibiaruim*i magnos varices difficndi 1xpce,numero con0igit: fainguis fc. in rediti prxpeditus-, aut- fufficienti a tergo. noh oribus

jimpulfus,

in veniis inferi-

di Utius fiftitur, &tande m pon-,

d fuio ac mokbl cas difedt ut fibi a fPatiumff accluirat. Atque

A4plius ide6 ubi le6to rursuXs iftx fctm

nixfunt,

tradunt,

vel!

propter faci-

librern"fiinguiis i erfus cor recurfum,

v6nx -iftx prodinus ihaniuntu : veru'im dinr iog.' confuetudine amnpliata fuerint ; ita facie prifhnuin

hn6o

ronurn rretfhtui pofTnt aut coart~h -in

qii; fanguinem a ,c- rde & vena cava.

dih'etendo', circulationis-

in ,*&

filwnr

fe.i

c 1ue vatke torrumpant; un a, puls# d,ficiecntia,, virium languor

propter V&lnas illaft*

lde

dilatatasfuec-

ceutAtqua hbciiWn ita pridem i1 qutodam,rufico, qu4dt'agfiha.O&citerannos. nit,& long a'tri,hia,

pa?ne6

confea0 accuratc, obfcrvavi ; t a rt e vtic&flve .... n vent d latt in pa t d-mncre tibix finiftr

adeo verNh~bo-

ravit, ut mnagi fa;cnnis infa M tallolb ad ufque turgeret ej:us

genu

Cap. jus

.Cordi

mnotus.

incetLu valde

mnolefla

1t13

fherir

magitu= quantum quoque ex tumnorisduas 1Tibraa dine conjicere potui, fere

ratnguinis continebat : CI"IM'-ver6 ii

humum reclinatus tibiarn erigeref, aut

fanginis furfurn

manu f'accum iftum verfus leviter urgerer, tumo; exfh in venam cruralem & cavarn

guine

paulatim pedes

tranfmif'o ,

itrrn

autern

evanrui; cu~m ereaus faree,

intra breve fpatium folliculus ific irr priftinamn

molem affurebat ; quod. a

fanguinis novi itfluxu fricertum eft:r (Yumver6prxrttponderis ilius mole%iam infiiperimbecillumn, & fi kdiatiius ifte tumor perfeveaveritr

pau_

fe waId& languidum conquereretur, derento

fanguini & inter=. ( quod ccpto cordis pabulo imputAndumn ad ut"ramque moleftiatn :pra.-

puro).

cavendamn confiih*i ut vald& ftni&1, caliga aut

faffia

cingeret,

& emnplafitrn

imponeret,

quo in

levatus fuit.

Uti

tibiamn

femner acfing

po%lerum. valdc dilatatia,

vero venarum alicubi & in6luxun fanguinis

fupplenmenruni k

&A,ituo_

4.- C

Cap.IZ0

~~Moir* debituiv dIvercend o, cod.

-ftum-

nmot

ubiven n angu~ dnnIr va1 df ade rnitumn Cownpinguntur ut fangui4fi coimcatumn i.iais hn -tonceAi , dem +mno incon m odum cordia advenirQipei

liberunt

valde Obdeis ,-an4nahibus

niia ai'

propter venas.

mole & ine -

.pingedlinis

fangispror non poteft proind e in vafis fuis &c cotd ,ftagnare &-concrefcere repenin~4 ap)tus oft, ade.6que (prxfcrtfim qibu6s a natura cor vege fento

-editai-i

ornprclfas. qusa

ceris continuando. deit~ uso fup °

iorti

eft)

obtr n~i & #robufl m datum non cujufnoxios reddit. Ut autcmvenx 2iarn

ihicri

l crt, comp reffi o faninihibendo. aliquanttn-

g in i4ibttiu majora, lum alterat, ita conftri6a -aut obftru6ta 4vaf a oun' , to .prfentiUs cordi tfr-t

quo plura

pericufp.ra dii hragma comprefio fangui-

Iutti impend

Mr tot

ficuti aortx paulo

~rpQr deb

fi1mul van~s quantitate

itun & omnnibus

proportionaturni

irpartesfi-P fiperiores congerendo cput IpfVm&c r obruit Pefliun4at;. 8

0j Cdrimt~; Cap hra fi vena

cava piul~o fupra

diaphra.

m.A in dextro petoris Latere, ubi trun Co ab om'nibus partibus difhn16to&

difeontinuo verfus cor inccdit, 'ade"

fanguinis per ilham afdici vix fupprimatur, ffuxus prorfis, dr6

eigetur,ut

meffi, hbc fiat :

quanto animalis detrimnento

Qixippe 1icer ab injeda~

venxe ligatura nullumn doloris aut cru-ciatus fenfunm corporis contentione ~ut ejulatu fatetur, mox tam en ade& fati(cerc inlcipit, ut Qbl4ger vix ifare pollit; quin & non tamn procumbere quam in terrain ruiere&

& eedibus

concidere

pe-

femel Vidi fero:cior

=n mo-

1oWluirf, non aliter quam fi viti omni' no deftitutusefret. Ratio aute n,quare cavamn raM tanto difcriffine

gari,

venarr

auortam vero adeo ~nxie comprimi fuftuleriit alia effc non vwidetur, quTh3 quod vena inib~

rrai:quille li

fangu.is

Iig;ata; infe'riori

rti

corpori-

debitus,

61u,m parti ejus plurimumn

impp,ndirur ;ade6 ejus- ii-fluxu v

que caput vitali

al d& orbatuin fpirirus,

pro-cordis motu{iuftentanc1o impertire adec

potens b-nn

cft; ut utrumque I ~ Vaci lare

Cordi& motsf. Cap.z;. &deficere multum necei

e,acillare

fuerit, quod nullo utriufque dolore

perficitur, : Comprefi autemn aorta fupra diaphtagma, fanguiis rna ex inferiori

qii

*corpori

&t vifcc..

parti fuffunditur;

qucnm

parte

maxi,-

ribus ventris debetur , totus fuperiori minori

cu~m exciperc omn1ino1 incapax fit, nimia ejus copia prorfu; opprimi &

deb'et snox

;' atquc ideo cun

fu4focari

cerebro & cordi ipfi , tantanm nmoleffijam afkerat , ad primatm cb mpreflionem

patitur

tuir. Q

& ad

animal rem tarn iniqu

fiumo conatu amoliri niti..

quidemCerirnentum cium

dignurn Per-

non uno refpe&u obfcrvatu lit, nton abs re fore arbicror fi adminimcth-odum hic oftendcro : itaque dextro latere xhoracis infra & oftavam coftlam

ftrandi firato

feptimamn

paulo infra regionehv cordis,

iiffo digito venz cav* firus dt:s eft, ad venarn

£eincnum

im-

deinde pe6&Qris. latus illud

quahi propec compellen-.

dum eft, quo tur,

palp anr

filum. facilius obduca.. ei

atque in ifto

pe6toris,

fitu

ar62e

vinculum ;

dit

Ca p.z.~ (Cord,r motus. t 17

pcftore relaxato vulnius confuiendumn autemn experiinento caniscftpaucasmaoxPeracto oblanguet valde, &intra horas expirat. In diifefti au:

tern abdomnine magna Leri quantitas

innatare confpicictur, non aliterqu mi fi afcite diui IaboralTt;- quad quidern

impedito fanguinis ab arteriis in

venas circuitu

feccrni prius expertus

fuueram;* haud pridem enim vena~s

ji-

gulares fifbdudo ius fio in canre art poft

ligraveram,

atiquot horas,

partes omnes fupra ligaturam mire

intunmefcebant, &intra duos dies canis quafi angina fiiffocatus 'hoc

interiit: Toto

non foluinm

tempore

e,x

piofi&s fluebant,

ore prolAuxit,

mineurio

lacrymax

co-

fed & purima faiva

aifumpto

non aliter quam fi flvxus ille conci-

zaretur ; poft obitum cutenm ejus a partibus tumc£f&is feparavi, atque ex-

pe6tavi quidein ut partes tumefafta

fanguine extravafaino rurgerent ; fed aliccr omnino evenit, fiquidem nutltum vcPigiuni colorem fan"

aut fere guinis obfezvare porui ; fed mufculi

Amnes

9glanduIx fero, limpido maxi -

i8Cord4;,notuf'4 Cap.2

me- diftenta & admodumn pellucidx 4parebant-; quod clare arguit ~x cOfl; f 4_nione venaru m cu~m fangui s 41 arteriis in vcnas tranfire ncquitr, k~. ram,utun.uefcccrni u pM vd4

inht4meatus

configiuratos &

apertiores

aptiorevs

&po.ros

hab,ens' in

quos Iiuat ; ciraffior aucrn fanguinis

pars propter meatuum difproporti w ncm -non onino, in illos recipitur &prop,tcre4 intra. vafa fua ftagna r co.gi.tqr. Qaanturnhxc ad Afcitis,& anafarx caufas invcffigm das condu-d~icaiiddr rchnquo ho.W cant, . zcic t folum advcLtcrc op,gt fi 01n1i1 fenpr, rInyirhAticis ex ru nZ n a ,provenire; Q9ippe plU" rirn-us ovc iIydropc -pe rois atqu ui4w abdo iini 4de = 6hf4Iu

non

phaticarum, ufto ria in

,aniuo..hfieat

yotI l.&

rtr

Ipe~

ahfolvec

njlla, corpora, r

njjagis ycedff-

Ha&ents

C ap2

Cordis rnvtifs. 11l9

H atcndus Q{enfun ,e qu cordi$ &vaforum pu CulpA aotus ipfius al-

III., Sequitur,

Lit

in, quam crirmii'

fufpicionem veierit fat guis, &Zquo ejus vitio,cordi m1ot-u.ldtur, Xpli--

:eemus. Atqueatirhs

pr'a-rcipuc-,rmodis cordi;

motu~m pcrverxtir,

i. IncraffatiQne & coagplatone.

z.Abundait&, nlia.

x'l Motus

Wordis a fanguinc aitcra .

turs .cum aut ab aljeni flixtionle, auit

propiarum partium feceffione coagullatur, & grumnecit, ade6 ut viam eJb.'i

prmx#udatc 011MU1

ipfi & traiim = &eneno aliqua.,o ac,.&I*ul prout in , illa xfymptoMa,ta cidit, unde ' crdis fc. anxietas, tremor, palpita

pefte. graviflimna

rio,

puilfus- interruflo ,

fyncope & mors repentina, fujqc,edunt. poft in.. in QuXomnia libram fca4s 1adisrejxntis

jedtam

maajore tnoklTo

mo,

dicce caleft-ti (experimrl gatl) i1v

venam cruralexn detrada prius pari fan~ gUi4iS copila quo laftirc iendo

locu

t2.o (ordiotute. Cap,a,..

locus cffth, non fine magna c6mmifc.. r2tiohr4ee1c vidi : Vix enim fcmi)ora e1ap ai ec,t quin inaxima,

prxcor-

diorum anxietatc, & opprellione cordis, &

diaphragmatis fiunmi conten-

tionc (pro expediendo fanguiinis ciruitu) afficiebatur ; quin &mox crctremore, & graviflifpris fuccedentibus, tandem inter mriferandos & querclas

bra palpitatione,

plan6tus

fyncopc extincius eft. Indiie6to,mox

ibc rav enam cavan , utrofquc cordis ventriculos , vafai pulnionum atque la61e cum fanguine

aortamn,

petiitus concreto imetea; & a2Ieo .inter fe comnpa6tus cum laq}c fanguis fuji;, ur

digitis

non ita

faicile

divelli aut

i4parark poterat : Lindc Iimilem, in pfLe1coagularionem efie non cft quad

dubitem, cium iifdcmi prorfus fignis & iymptomatibus

fcprodat.

fainguinhea

Sicut auremn mallx concretio & vias fibi in

grumiefcentia

vafis &tcorde obftruendo ejus mfo;um tandem eludlir, fupprimitque; ita ~nim4ifanguinis copiafiierir, autpluis 4cbita feri.aut chyli quancitate turgefcat,

Cap. z. Cordu motus. 121t

gefcat, vafa fu:

vcntrirglos cordis

W~mis pofint: ;gkoque,

itA replet aliquando aggravatqiieu

diftendi

fit neceffe, fads autem

contrahi non ejus

nimiA

plethora penitus obxuantur. As-,

que ide6 folennc

homfincs lauto &t

cft,

pleno vi6bu femper utentes, at ucebrios prxr.ipue frequenter fuffocari., nifi larga & matura yenx fcCfione va 4

dcplcant4r, & cly(, eribus

fangutins

aliquai pars 1:rapulx devraaur, c4UQ libcra rurfus circulaPio liar. 3. Qanmadmodum vero 1ang;uinis

pl t oa

nimnis cimplendo ri e

fuffocar, 4cot'? rcl

e6uvafTa

djs motum opprimi tr; ira e conu;L

rum

tanta

fanguinis ja6tura & vifo-

mum inauirio

fluerit,

ut ventriculos cordis irritct &tnon exco in aperc filo fxpe uma motu dcfdic ; uti in

pleat,

folum,

fatis fruftra.. hxmor-

rhagiis magros, §&diururna fame fzpe

con~tingit. HIlenus I V.

oficndiffe fufficiat

quantum cordis motus a fcipfo, vafis

fuis, atit fanguine alteretur; ultimno exd

icandurn _relIat

quormodo pro vario

varlo 4Aiii inlc lntn rcrart idntfnat.

ajts Na ..

Proutatem regularis cordis motw

a de

fj iruum p*r.,nervos inixu

.bito-

oni~dpendet, "ta pro vario illo. rum iniiwai otus ejus p1auriMUMa1.

.terat?. us iti: cordis . Acceerr ,exercitio con citatl6re,, quate cms ,a

1iotu

inve-

1uf+culorumfanguis

rriculos T jus ingoeritur

pan qoq

pArtes

uberiu-s urgcetur atqu. z quem cir nee

lek

habcAr".

cerebrum

._.pedIr,

lIbfi aliter ac in cxtera m-ajre copiaffufifundit - Un.

de fpiitu~ etiampf5,, mtuoprr fando lencio0 ad cOrdis corrlpiendum majote qu..oque co pi in ip.fiim amandanitUr. In febribu quo6itle c is motus vaIde corripitu r non qiia (~nuis ma irer ebdlliens iti aort 6 eiIiat; fe qui xftus ejut &caloris fenfus ventriculis

mnotunm

'cordis

jhfeftus"ad notumn ejus*pro

in cerebellum tran.fmiffus,

fpirituo

ice1 erandtim irritat

quia ~ates ~Aliqux

exigentia

partim quoyquc

,fanguini

effer'X&

in-1

I'sPJ~

Al 3

ritus imibi hfpiantes exagitanst &in

orgafmum

rapiunt :

Prout,etiam,a

po-

tvnigeckoii & liquoris cujullibet

fpirtuofl moows cordis

4 t~Ql4u

augcrun,

jirv,

ab lhjfnd

qtia parres fpi'rituofx iurbsin

-magn (jpiritus ~bri incolas--in,fimiles tumuittis in'cpi

in c rcbrumn

extillatx

Dinuurcord mmu. ismotus in magns.kzorh"igis,; jejuniill diuturna qiuavis agritud fe nmxrore, longo laguore,.:ffc~ts fyncpalibus, fehxibus is ;in quantum wei oh ingpiamn, aut recentis pabWli

miaUgn

fanguinis m calozein, t aaut malar fanguinis dcfn.. adeo degnr e guis, u xafa di pauperatus.ct v eius naffa fpirii.um

lflUt.

aeiema

.t&t&

Mis.in .,c=obruin.,.extillaiis, omniin~ impmx 1kir: exia'A& prp;e fpiri-. ptum unt zoa mlo atn conffirutionecm, Dpndciratniiuenram fiv ,pcnuft.

Ogn i

hk f1

A, done c f~guis v4

copil~

124 copia

Crdit moua.. C ap.-2.

augctur, vcd novo pabulQ recrCe

atur, aut crafis cjus czncnd*tior

vadit.

quidhm

Atque hxc fecundari3 ce& fpifituum cula acciduntr;

recbri

proximc' oilendendum, quo fuo fpirit-

rtiut viqio cordis motus akxeratur. 3.

;

Depravaturnenape inpaflionilbus o

veluti ira , gaudio, tcrrore fubito

cordi

quum fpiritus nimnia & plus folir! auit mnajorc impetu

copia

advolant,

motrumnqueejrs maxinji corripiunt, &

horrcfidis aliquando fubfulkibus exagirant & co*wdllunt. Quem quidem ~-

ftumn,quumn non fatis forf4n-' perpende., rn,diriuovocabulo palpitatianem

padimnnominarunt: cordis mnufculus uci eafdem ciim caeris

auth6res

At revera

perficit,

rnufculis a&iones ira ab ifdemn morbis baud iminunis e; quippcfp4M-no

&motui conivuufvo

xque

Obw

noisefl& fxepius mukto tentatur. 'In

palpitarione, enim fic diata (qui monts convultivus vere eft) cor tamn violenta

fyftole fzpenumero corripitur,

utr

ipfas

coftas loco fuo movifl'e, atque perfrC'gilfienot,m lit ; quin-&,-aiorUrnfpAfMQrurn

morum f7dei mau1i.S exci-

more, ab i

ap2 tatuir,

&Periodice recurrit; & uta lic

correpti

occafionem

plerumque

fubito tcrrare, yel ira accipiun, itz

finili quAvis de causa ineofcLcm affe&lus dcnu6 inciduint, a qua prima' cxcitati funt; ubi enirn fpiritus fe~mel in tumnulcumh & confulionem a6ti impetuzos6 nimis in cot

dcla'ti fuerinrt,

deinceps poftea oh levem quamcun-

que occafionem pariter irritati; candemnviam & chorcani affe6&abunt, & fimili fpafillo cor corripient :prou; in iis qui

videi c eft obanoxii

funt:

palpitationilfic di6tx

4. Prout aurcmi

fpiri'tus in cercbro

& cerebello in tumultus & orgafinos,

aEti cord is mufcufum aliquandonimis exagitant : Ita fxpe accidlit, ut,

tibus alio raptis aut diftra&is,

adco ar',t & rigicde

fpiri.ilfe

firingatur ut a diasi

9QEare

nihil mnagis flole dia vacet. folenne. quam, fieminas hyfterick

pafione aut epilepfia affe6tas, ingra-

vfccnte parxfn,de cordis fpafino & confri6tionc macretur)

(quafi manu comnpri-

plurimumn qucri; quo -

tcm.-

pot4

ft6Cri,m~i Cap2 pre, fi di.iturn arrerix applices,A he minimum quidem p'ulfifi fiuA'e prehendes: Atque ido difcuJ7o jiaA roym, de mnagno cordis rnine &op reftfionc .conqueruntur uia, ob impeditu cordis motumi~ fangwis in eo & illud onere opprinTbit, &vald~gti-= "

gava,

m Ogrutnel

CUO ui ffagrnats

duranted

vt:q

repetitis

dunt ,

paroxyfinoI; epk pe6tora fi' as

lrue,

ift&ibus concutiuit & contun,-

qu& cor ad motum incirent,

&a cong(ulatione fanifiem impedi-

-ant : Q§td fi diutiis paroxyfimus dii. periculum- nc talis coaguladio

ret,

cfl

finguini inducatur,quarn c-or niunquam iterum dif r6lve t &excuriet; undle Ion-

elpaiores efpix paroxyfm i Lepe

m,fortem terminantur.. Qtemadmnodun vero firitibus alio d*f'raais cordis inotus re pore +cat; ita ubi i fluxus com

prOL

penitus i=tocipitur , ejus MOWuS omj nino d eficit: tiinA'pkxit; in qu:I ro ta medullaoblongm finm' ferniet &

ob tti r i d llota, fyff isd ner-Io Nofi i4dtb 6rraL clipfin pan vicktur'; ,

ind h- cor iuiul dcn .rCliquo corpore fenfjUmotuquc penitus privatur, & ab opcrio fuo fcriatur i donec paroxyfmnus forth" difcuffus, fuPrit, quod rAr;6 ad-

wnoduni, affeCui Ciun prxdi6tis conflitrt, morunm cordis aliunde dependere, atquc cx confenfii partium diverfas mutationes illi conccfliim eca.

fu~bire; proxime, incumbui uat oftcn. dani, qui affe6kus & firnptomnata

v0ras niotu^s ejus anomalias

dli-

confe-

quantur.

Prout autemn multx ac diverfr af-

tcrationcs ifl eju . inotu fiu.n;

ita

paxtes alix qux proxinmunv cum corde

cOnfgnfumn habent,,diverfimnode xioxamejus participant, Cu'mq; cordinihil ipfo fnuiemagis affinie fuerit , nihilque'

propi's: dependet ;

ftaqocerebrum,

nihYl cft qu6d, iftis citius, coipdis in ordinationem

aut dcfet6tum luit.

i4oxx autein fymptornata quxe fanguinis liquori inducuntur, prx-

cipuc fint. z.

riL

duo

Sicordis o q a fyftl a u f qua u ,-& liquora fs nre,

larera: &

vrumi Pariercs alli-

ditur,

dirur, paululum diutius

claniguefcatr;

fiiccots ejus nuritius in, farrtes fe&.

dere, g'rum'cficrc, & gelatiri

incrafi,

in mo-

iritra

tandeffque durn cordis hinc inde

fibras

petidefites, impicatl;

& ipfis ventriculorurn paxietibius accrefccre, &

a cordis

aeiiu inidurari in-

ftpd

cipit; e3quc quantitatis mdile flumercy at?gceri, Uat utramqncue cbrdi& xpicat, Cavitatemn fe

motuzqde hod t±tuii d~mna.Atque

ejus

in tabidis ? c4che&icis , fcorbuticis

farnuliare eli (utpote quo..

folenne &t furm

pdtIfusdcbilis & intermictns cft,)

*entricttlos co~rdis &vdfai otnnia fai.fere

gufr

chylo coagulato replera effe ;

irnfar6ra

pfout in pluribut

hujufmodi

deffinais" & konga tgrittt.

dine attritis, pr.xfertitn i

P-uore rervavi;

rfuti

i n le&d dtcubuerint,

iftoa)ar-.

f;kpe ob=.

adco ut miraniduin fucritrcot

nilo modo conftriri'gi, aut reliquumn fa'nguinem ad hilc fluidumn ad

vitain

& calorem~ in partibus confervandum~

poruifTh,;

in vafis iihis prxterlabi quin &tfemnel, in quodami oxonii tabe exrim6to~, & paulo ante obirtur Iipotrh0

C p .

Crdir notus. 129

tnix frcqer~onxo

obfervavi-

dextriventriculi oftium ufque adeq ab hjuhoicarnei concietione obtu..

inteCr fibras tricufpides imnpaCtarm fuifl'e, ut pennx 6 ratum,

eatnque

tamn ar6te

aiifcrin:t aditus in ventrieuiurn, pr influxa finguinis, vix reftaret : Quin & fiiftcr ventriculus panfere modo obturatus fuic, ut

xgre

oftiutn fiordis

digitis recludi potuerit.

Oiuin concretiones ufque ade3 plurimags venas & fibras in uts adverterem ; qua &

hajufrnodi

in carnem mutatas vidi,

ucn

cumzr iWi fruklula diifecaremn,

fanguiinem

non aliter quarn fipars aliqua corporis incideretur,recenteixn effuderunt ;

cia=. ro argurnento, nutritiurn i fanguin e fuccumn alirnientumn partibus

cin ita intra vafa fiua

prxftare;

non folum in

parenchyrnata concrefcere,, fed in ip.: fum carnis cQloremn & fubftanti'am mucari aptus. iit. Cujus quid'ern co-. agulationis

hxc ratio ef e videtur; x ;

cquod, ct'mrn-crdis, motus diu elangue-. hit, & fin ii1 gcr Ieao aflixus fit ex

plano &

xquaIi

ifLQ corporis

guis 1cntQ, uxu dplatus, K

fitu, fan..-

miotus

iftarn

Coru mta

130

(prfertim, faingaline fenfimn con.

roam M- fuccus nutritius in glu.htinofus fit,)}

iftam Ptarditatem

rti6dum eu,

C,ap.z.

aid

tinenuium crefcit,

pro cordis &.vaforum con-

'&,

figurai, varie 'configuratur ; unde ,pro cordi8 polypo , verme ,& ferpente interdum h abitus eft. Ex-

quanta&

ciui utilitate quihus- conftat, exercitia &;agitationes corporis ad fa-

lutem colnferant nam qu6o f0epius in, corde faitigui&- coinquafTctur,- ad vafo..rum parietes allidatur, in habitu por-is a .contradione nmfculorum agli. ri tur &concutiatur, & denique .cor-

per

poros corporis turgeatu; eo maagis attenuart, & agiaoationibus is libe-= rari ne-edle -eft, _in quas aliter fanguinis nutritia fadis prona eli. ebili &par-Vo cordis motu z. Ui

pars-

-e

fangLunis'ftagnatio & coticreti.o indueitur;

ita,

contra, ubi.motus cordis

cu~imroore aliquiali & vigor~e .vibratur,

ejuts

1onLervatur ':Si,

_opt-ima\ mnixtio violentl aexmo*verQ interiifiat quor .viJde at&oncuf1iohn&ng s .li.uini tenuatur, undc exercifi j, i eo, la-co

o,:

Cap.V~ venit :

Crd-motus. 13

Qui fi diutius & ultna quarm

eft provocetur; propter feri defe6tuml fangauis, vehiculo fuo fE,oliaper

rus, circulationi inecptus rediditur;& cor ipfurn propter fpirituunm difpendiurnmin op ere

ftio delaffatur ;unde

lypothymna& fyncope fuccedunt.. Altque hxc funt fymnptornata efus; qux, ob cordis mnoturn hoc aut i91 modio alteratum, in ipfElm fangui-

fe6t

nemn proximNe redundant; alia autemn tunt

qux partes continentes

pariter

afficiunt. x. C m otus cordis debilis & in.. eftl, hos capitis affe6tusD fc. vertiginirm, fcotomriam, caliginein oculorumn, &tlypothyrniam inducit

ierrnittens

Q,.U.orumn fy-ptomatum ratio in hoc fita eft ; quia, curn fpirws animales viraque ipfa a continuo

fanguinis in

cerebrum appulfu depne ti cur=fus OJLus fiftaturpaululum aut fufficienti

cdpia npn fuppeditetur, tu.n, propter

-ejus def'PcCuin,

capuc

ftatimi vacillat,

oculi caliginc obduicuntur, &:tota corporis comnpages inceronum ruere apta

CA.,; atque ideaifncp K'

affe6tos in

dt>rfum

3 ~Cori~mOtus. Ca dorfumn &lhumu, n ftcrnimus, ut citiug ad vitamn reffaurentur; quoniam , utut c,or debice facerit, poterit tamedr, in ea~ fitu, fang inefn quafi duftu horizon=.

tali incgp-ut prajicerc, quam- in 6 o corp oris fitu fangainem-neo' fuf,quam

cr'e

fundere non potuerit ; ex clajus influxi. fenfus

&vita redit, &imnago ifta no6bis

atatimu evanefcit, z. Ex advcLfo autern,, ubi conrds mnotus corriitur, & fanigLxis impetuofe rri s caput trajicltur ; rmembranas

vellicando & fu&cutie.ndo, capitis

do4,

trminfart; & fpiritus anirnales, per fomnum ccrebro concentratos &

quafi ab cpere feriantes , rap,diord morm fuo cxag-itan Iicas inducit :

s &.Joco

pelletns,vigi-

Non abfimnili farfan ritt!

ac, juxca Ien-em-& plxcid& mrnfura-

tern rivulumn, foi,nus nos cito occupat ; at, juxta vortices & cataraftas, tetrore potius exci-tamnur &' expcrgiW.

cirnur.

qii cor-

Atque hi funt effedus riiui Mfotus c6rdis varios velut umbra fequuntur : Proxime reflat, ut

pus

oftendam

quomiodo fluxU&fancguiiI.

pro

Cap.z. Cord mo'tus. pro divcrfo corp'oris ftun & figurai,

I3 _Altc

ratur; &,quki a1terationerw4~atn con-

fequitur.

QLlemadiiodum (ut prius di 5tum) pro animaliumn divcrfirte, influxus

pirituunm in cor 4ivcrfius

.quoque, eft;

ita, pro vario corporis faxu & figura.

fanguinis

partes fluxus ,dIl%rimeii

fubit. Cum enimn certiffinum fan.cr

tit

guinis veiioi. rcfluxum non ab attraaione cordisI uli, fed a arteriofi fi1guni rovenire ;facile eft goricipere, quantum partium quoque

propulfui

fitu-s ad facilitandum ;aut retardandum

hunc,

rotum conferat. Veliuti enimn in homine, cu~rn crigitur, jugularibus, & venai cavA

in pedes

guis' ayenis

fan-

,4efcendente, ciis &faciJius fupo quaii pondere

(firnili

cordis

linus del4*itur;

yenx, demnifla

elc-

in manu modo atque vata mox vacux ; in vero, tugcernuntur) gidx & ef in inferioribus , & veri1

plenx partibus

qui,ver"

cava afcendentp, diflicilius & contria naturam fuam, folum ab arteriofo guine verfus cor

fan-

pFopellitur, & vi qua,-

damn urgetur, in planum autem K

jacente

corporol.

tmotufr. Cap.z. Cordi.

34 corpore

fanguis. aque facile ab utrifque,

fanguis

redit : Operx pretiumn erit adver terc,

citius par= in quo mcrnbri fitu tern earn peadt,& quid citior& tardior ejuxs curfiis producaf. Prout itaque niox & dli'es, fomnnus & vigilia, mutuo fe exci piunt & vices

m'u-

tant ; ita fitus corporis hurnani, pro

naturx indigentia, ere6tus aut proclivis i.

In Homine itaquP ere6to,

quo-

niamfanguis a fupeiiorecorpore nullo

fatis facile ini

fere alterius admniniculo cor

dcfluit ;&fanguis in inferiore

parte corporis non nifi fanguinis arteriofi i'm'pulfu. & quandoque mnufculorurn contra6lione in exercitio,' xgre

ufquefurfum urgetur: Ide6 circuitumn ejus in partibus fiuperioribus celeriorem quoquc fieri neceife eft. Quod Sp z.

feIn proclivi autei3 tbt' corporis fitix, agsp

cuim corpus a motu quoque quiefcit,

magis

reliquo prout partes extreink corpore elevantrir, ita circuitus fanuinis citiu~s aut tardiuis

per- illas ex-Effcclus

~Cap.z.

&rdis

moth-i. -135

Effc&us auteml & ilzcommroda qux

aut tardior fanguinis tranfitus

celerior in

Partib~us poll fe relinquit, duo prxr-

Ci pu fuint. i.

Humoris

-ferofi accurnulatio.

z. Vitalis colonis.dininutio.

Qux &inextr*emas corporis partes tpedes & caput) maxine redundant. In pedibus,

przrfcrti'nmorbido-rumn, poffunt, cumir i.

& eorum qui exercitiocomml2o-

,de

uti non

griu~s (,dum'eredi

fanguis xfunt) verfus cor af-

cendat, ideo ilagnatione fui & tranfitUS Mora vafa capillaria mninora fuia copiA diftendit, & in habitu corporis ; unide pedum tumres

aggeritur

xdc-

Rem ita

fe hiabcrc fe traconflat, quoniana cumtr corpore cumn reliquo ;dunt, &

miatofi & hiydropici :

pedibus

in xquali

fitu

leto

collocat'is recunbunt,

ferumn illud cumi venofo fangane per-

partibLq

circuitus reforbetur, .unde iteruni inanitis, tuanior ante

,um diemnprorfus cevanefcit.

proxi-

Prxter aurren humrorum partibus interio-

,congefi-

o nena & tardiorem in ribus circulationem, K

etiani ca1ori dilli

136b ('0rdis mausf. C ap.2.

Iut

diinutio fupervenit; ut de die m4inis frigoris {ientiamnus , quia exercitio litaur& proinde ioef,rI' novo fangunmi fu &

cordis qua(i incude adhuc recenti via

fi pedi9us reliquo corpori OIeciviaribus, quiaperitui'.Inbei:o etiamrepof?iti

ante cent, quaim pedibus magis elevandis eti nos tradarnus ; non

incalef-

7eftus componiitur : Cujus quidem ratio elfe videtur, q}uia ex ee

haxc

vationie ifta fanguis vcunofias citius a proinde liberiiXs & pedibus recedit

& copiofiu~s fanguis arteriofus influit; &,cum ill

calor in

partcm reffhtui-

tur':. Atque hoc adec6 familiate

efL plerif.

qlue frigidioris temperaturx hiomini-

bus, quorum fanguis ferofo latice magis abundat , ut frigoris

proprer

fen-

im fomnus non ante obrepat, quam le6kus ad pedes altius crigendos v(o

fternitulr".

no-

Unti auLemn pedes propter~ tardiotern fanguinis venoli recurfum intupnefcunt; & infrigidantur ; ita cere.rum, fi caput fomno

ninmis den-if-7 funm

Cap,2. Cordi,motu;. t3,.7 fq MfuCrit, 1icet calvarix integumentq incifum frigus nrlinu~s fentiat, qit tamen ex

fjftu

fanguis .non ita fa.

cile redit, inundationiemn£&rirrigation.em nimiamn confiterur ; quis enirn cx illis eft qui ita cisbat, quin proxixn4 mnane do capitis to rpore , fomno-

fa-

lentia, gravedine, aurium tinnitu, ci it umefcentia conqueritrr? qui

omnnes affetus, poffquaai exporrec&us

&tfanguis denu6 humodrcs iftos: ferofos in tranficu reforbens Icecum ii' eft,

cor

detuleri't, paulatinm evanefcunt.

Et cumtr foni obiter hic mentio

in-'

cidit,opjportunum crit hic paucis often-

dere,

qu~is capiti$ fitius inter

dormi-.

endum maxime faluri confert.

quantum igitur

tein

cerebrumn humanum

rete mirabili (quod feri fupcrflui

par.

a fanguine excipiat & a cerebro

prxvertat)

omninb

dfftitur, atque

vafa fanguifera tortuofo licet

du6tu

ad fraLngendurn fanguinik impetiun for-. maafueitcum tamen illibatumn in cerebrum deponunt, prout 7ab. S.fjg. 3. oftenldit. In qu

CordizThwu,

Cap.z.

drteri4 dux, c4rotides uI;i vari e intrant.

a a

''b AN

ODs ca1-

dl per iqflim ft-

finuofd

runtrur.

o'rebri bainjifnguinemkiantibas' emitA irteriepewetrant c Yi_ nfcu/i6 rdafrf.v

Aunt.

'vertekralES ubi intra c41-

vari4M

c e Ybi 47IIbo earam trunci in uliu

coecant & canslIi rec7e verY4 arte:

rigLS carOtida. incedktn at cam jfngantur. aYaftoi Ideo fieri nqn

potel quin ferofior

&aquafior fanguis , planum

P'rtfertim fuper

jacente corpore &capite pa.

cerebrum

influar: itrrelinato , in Cu~mqueprx?terea iI ejufmnodi fitu fan-

guis in caput fuiufus, non tam prom-

pte & fiubito qua\m cu~m ere6ffi fumus a cerebro recurrat ;

necelfe

omnin6

ci,ut ipfum, & prx~terea totum fyftemna nervofum, a nirnio fero irrigetur'. Id qu'd'-malo fuo experiuntur, quotquot affe6tibus cerebri,

fpafmnodicis,, hydropil

vertigini,

paralyfi,' fenfuum

zorpori?

C ap.

.Ci,rt.

torpori,

13.9

hujufmodi capitis morbis

cumxi rfuto Si enimn, capite demiffo & cmeliuocorpore xquali, fomno

Itradant

; propter cerebrum & ner-

vos fero nirnis irriguos, proxi.mo mane de vertigine, fcotomia, capitis grave-

'dine, balbutie,

memnbrorum tremore , linguix totius faciei tumore

queruntur, &

paffim

prx,fe ferunt ; quin &

fxpenumero inter dormiendumn aut

;turbulentis infbmniis aut incubo tPiitantur,& toto mane infequente torpidi, & graves fibi videntur,

f-omnolenti, fonumquec polkca vix aut ne vix diu

E contra qui capite altiorc ejufque ferum fuo pondere a cerebro

excutiunt :

decumbunt, quia cx ifto fitu fanguis

facilius dielabitur, ideo dulces quietos licet breviores fomnos capiunt,

&tproximomane multo alacriocres & vegetiores evigilant, &tfudium niaagis

&ad omne opus

prompti atque expe-

diti funt. Atque hic advertere obiter alienutn non erit inpeffimum ilium aliquorum

mnorem qui no6turnis & feris.pota-

tionibus (prcferr,i-m in

mnagnis

urbibus

I 4-0 Cor4smotw. Cap,. t academiis quo tcmpore

ftudiis &

iiegotiis inaximc vacant) potidfimum iaulgeit ; quo nec cerebro quicaut injurium muagis adverfum

quidem

quarn poteca eWfe.

Cumh enirn prop-

proclivcr c orporis fitum , urina a renibus fecreta non ita facile6 & promter

t uti ciu.n cre6bi fumus in veficam

delabatur (quanquanf cC (4ifficidumneft ureteres non ahiter

ppr uteteres t

quaim xf7ophagum ex tunica mufcuJ.ofa confliare, ade6que non folum conlvehenldo fed propellendo etiam fero infervire, atquc

aut Cumque ru, pondere

tia

dilatari

veficx

urinx

pro

rei exiggn-

confiingi

poIfe).

crvix, ex proclivi firlon

per &

adeq

gravetur,

fpiritibus fonmnum in cerebrum aggregatis quicfcentibus ye.tica oneris ejus fenfum non ita fed officii quafi oblita, ea copia urinx aliquando4diftenditur, ut majori recipiendax fpatium vix de tur ; inds: atque

piat,

perci..

fit ut, propter impeditum per renes ;& ureteres urinx in totum

decurfum,

corpus regurgitet ; & nifi diarrhxa^

proximo mane fecedat aut no6iaurnp

fudor9

Cap .2. L~r motas;

t 4 t

fudore- evacuetur, ifl cerebrum pars

ejus deponi debet : Et, loniga hujuf mnodi confietudinie,

eoufque illic acA&

cumulari, donec tandem in

paralyfin

tremiorern, hydropemi cerebri, lethar-; gum, aut apoplexiatn coniiciat.

Reni

mall &c crebr5, aliorunYY

faipe

ita fe habere,

expertentia edidici ; mnultoties enirn crbfcrvavi plurimos homines, in culpatx aliter valetudinis, in hoc vitaz genere fibi nimis indulgentes ,

ruodi morbos frequenter

QgLx tnala

hujuf-

inctirriffe.

effugiat aliquis

qui

bibendi tamen coufuetudine abflinerc non

potefl,

eonfulo

ut noni e6o

pri-

Us fe tradat quaim confcius iibi fuerit fe maximama ingefhi liquoris copiarn per veficam iterum reddidiffe ;

niulh3

qua'm

largius & citius evatcuabit, fr,

vefhibus exutis aut

paululurn relaxatis,

aeri ambienti fe ca ute exponat ; pro= kribiea enim tranfpiratio &tconflri6io corpots illa-mire auget urinxecopiam.

Qqod ex hoc. conftareporefL, qui:4 fxrpius vefica & majore quantitate ~~m reddit corpus aeri

cumn

uri'-

expofi-,

tumn cft, quAmn cumz teporc le&i. roiaxatur;

blaxatr coh. ftatirri

14.z Cordisritapz ade&'

tt li quis Ie.to ex per=

urinamn tota no&te

reftus

1eaam reddat, veficarn iterum exone.* coa6tus erit , &tmajorenm urinx

rare

(fi hyemalis: & frigida teiinfuerit)

copiam

intra quartam horx parpeftus rcddet, tern ab ulhima m iie

quani'

pluribus, horis, per fomnnum prius ac-

fuerat ; non aliter quaim fi quitandis veficarn exoneret antequamn nagratia.in aquam defcendat,quamcumulata

prinmum,tan-n frigidx immerfuxs fuerit, excontrachone cutis

&pororurm

occiufione majori me&nfura urinam mnox iterum deponet quam antea , licct longo tempore

fuerit.

in vetica congefta abifinenfAtis

x cautahhac (a le6do

tia priufquam largam

urinix copi..

am reddidiffe fecurus elfie,) quendam, pocula

ad,

novi

feram plerui-.

que no61em,. vitam quoque fuam a&' m.nultos aninos imo ad vividamn, yiidemique ut aiunt

fenetuhtem protu-

Verutnihxc obiter; &,quoniam fui-

pius co"pri fitus ad planuLn proxi-

Cap. 2 (~rd~moait,~

mne

accedit, non abs re. erit paucis'

Qftkndere quid ncommodi quoque ex ifU corporis pofitione , in fomnis evenir.

Q!od utclarius

fiat, prxmit-

tere oportet, 'animalium cerebra

pro,

diversa corporis figura varie quoque

coiiffituta

efte,

nullibi vero6

magis

gqiam quoad finus & ventriculos cere-

difcrinmen occurrit.

pedibus enimn qux pronoIn.ini terraini bri

capite

quadru-

feruntur, uti cerebellum fupra

cerebrum aliquantulutra incurnbit, ita

finus fuperiores

laterales inter urruinque de& fcendentes quoque fuint, & ventriculu s

pariter quartus cerebello

ibje6lus fupra reliquos cerebri ventric,ulos collocatur. In homine autern, cui caput fupra

F.eliquum corpus.

eniinetr,

.cerebrum

utique cerebello incumnbitc, (intercedcme tamen dura matre & utrurnque calvarirx

Conapri -lateraies

echlu

Iatus ad,

fdrtis firiter at-

quoqueoncefomat)p &

magis,,iA4emiffo

finus

fiti funt, &

&Jqtere .inf;gpe, _occipitis ptrinque o~wewugtps antequamn. in vcnas jugulares,

144. CIrd titt .C ap2 .iugulares- termiriantur, unde fit ut'pro-

ftrato in lc6tum corpore exc fupino

cjufdemr fitu, ubi collumr occipite mta3 gis attoliur,fanguis inivrenas jugulares

pdrius qtuam

nec-

afcendere influere effe habet ; atquec hinc pter retardatuni ejus mnotumin &

eft qu6d;

pro

circuitum, corltinuo aggeftus,; nec

facilemexitumna6&us., profundasiiIas foveas utrinque in occipite imnprimir;

hcc

atque rout honmo in aut iJlkud latus faletr, ita finus illi plus in unio Iatere in alio ex-

quiefcere

quanm

femper

cavantur ; prout cuilibet iiiternam oc-=

pitis partemi.i quo ePebellumr recumbit ccxieinplanti facile patet : Oh fanguiiis autem refluxum imp editum;

&t vaforuii exinde ineLweieceniam, foveas iftas in occipite iriprimi, ex: hoc conftat . finum~ longitudinlalem, e quo fanguis fatis Jibere decurrit, ne minimtuma ejus in calvari&

quia fupra

veffigiumn extat, ni ubi ini

rare

ditrore par

finiusilto'slaretales fefe exone-.

Si ver6o refIuw s ifta cohibitio

in mat durum os Cemnpotis valeac? ut firiufoo &

-lrofundosoa&us

rraQuiadea

in eo fibi excavet; quanto magis

fanguis

cerebrum redun=~

ipfe ejufqueferum in ipf'umque, aggraviet

der,

&licet venx

omnes fanguinem quaquaverfu~m atce°rebro excipientes in finus non dire6te

aperiantr, fed 'vclut du6tus communis

duodenum, aut ureteres inyvdicam,

in fc. intra. ,ditpIicauram

durx m2atris ali= quanto fpatio incedant; Et' quod maxi=. obfervari dignum eft, non ofculi§ mec

(qui.retior-excunti fan-

verfus occiput guirui in finis laterales

via,forct) fed ver.-'

is rontetn; retro quati curf'us ejus eft, apertis hiant quo fit, ut in rifu,

; quidemn

fpafmisA&c. in venas cerebiti finubus refundi autuurgecri non pofit; fed quo magis finudse;u"s copia e& a

turgefcunt,

mnagis dup,licamuram ifhgcxi comprimendlo, regurgitatiaaem ejus in venas pro;.

hibet,: quxomnia, melius percipieintu ex §Tab: 5.

fg,4- In qua

a a Sinu longitudina/i6apertl4.' b Orgs3 :cjts .circa d$ cr /Ae imperia efl.' c /4N laterales

gali ubi

frnAo

exdo er n at r 14rs/es Dt~ofina

:utriltrue

fe/inrat

Cap.2;.

Codip

t.4 motur. e si*ra Ikartus. f f .Locus abi finLs amnes

faguiemt

extra calvariarn iii zetaoujg/lz

rts dcponnrzt.

h h h h yenxe ex utroque cerebrilatere fingainem insjf*adefrrentes.

i ii i

i 0/cula ilarum tebi (rdiguinem

retro quam

fanguism

tinaurfx

efi ex-Sneraxt. 74b. 6. Fig. i. Exhibet frnus cere.

bri later-ales prout in venas jugulares extra calvariam terminantur. In

a%PotsfP2a bb c

abfcqffL:

longirudi"z4is

euof_,wnr

qua

/atera/es.

c Ldscs ubifinzgs lateralesutriam rn, p vcej?t6 amp/air&fove-

IV p,

arxcavirnt.

d 0'ifasgairern e

xtr4

depornrnt.

fituas

,cdkhriat*

inz

Pbi lateraes c,rejJu extra c4(VatjgtY cam ft*dwu verte. tra/ibud communifrtpt.

c e

f f DuoJi*,a tortkco/i iMcalvari?offi

excavatiadreprimeod*mfoguiiis

nta,ri;tisve*,i

tebri.

g.g P-4e

Cap..CQdismtld.147 g g Doe

dt7$w imiediate extr,4 ca!.g/anduhpituut"-

'vartam per yjuos rid inhumano

cerebro 4aam)z quam

a verntricais cerebri excipit, in 'venamju4gu/rem utrinqautexonerat: Il h T'nejaguiares. At verai

quocunqu& modo five iii

finibus five in venis fifitur, malum tamnen in cerebrumn refilit, que inibi futrsmorbis

materiarI congeric

&for-nitem abunde fubminiffrat; quippe ferum ob hujufmodi caufas inter'

piamn

anfrat2us cerebri acCumulatum, matrem eoufquc dliftendit, donec tandem vel acrimonia fuai cam erodit,;VC1 opi fui rebri

atquc fiia

perrumpit; unde in bafin ce-

defluxens*, medullam oblongatann iiervos ex ca ortos, ifagnatione iiua con-

corrunTmpit, aut

tinuo

acredine haydropQ

Jaceilit ; unde

cerebri,

coiwulfiones & dirus mortis apparatui

in capite accumulatur : Si ver6

ferulm

fubffantiA cerebri imbibatur , p alIyfes,fenf .um torpores, lethlargumn, fomnolentiam~ aliofque gravcs affeEuc illud a

capiti inducir.

*Prae

C rdifmotul. Cap.z. fubje6ftus, f quamn profuindo

Prxterea, cum ventric tflus,fquarus,

ccrebello

mrulto declivior &

magis in

fitus

re-

&quatn

hiqui in cerchro ventrriculi, ipfiIm etiam infuzdibuiumn; ideo fit Ut lympha in ventriculos cerebri e

plexuchorocide frccrta,in ventriculuin

PO-

qumiiudblmd humno-

quartumn reliquis iiagis declivem,

fcapite recliniato fomnum

quis capiw;

rurn

cx quo quidem

decubitu

cavitas

illa

plurimuni

&eoufque-nervis aggravatur, prxcordiQ.-

repletur,

ut,

ponderis ejus fentfu

rum cominunicato, fxpe cordis op-

prefflo,- &iftcubus inducantur. Atque ide6> folenne eft hydrocephalis fere

-omnibus, dlormiant

futpin i imputn& hoc aut ihd.

ut nunquai ; quin latus

decu-mbere cogantiur,

quo melius

jufrnodi moleftias prxvertan,t ,novi

qucndami

orbnoxiumr, ta~tis

fa~num~,

hu-

Inlo

incubo olim maxine virum alias robuihlum &

qui per duos annois dormi, c orriperetur haberet fervum

in dorfum converftis ; fimul affe6tuiflo vit, conTad6ut necelfe tubrnalew

,unquamn

qunl

Cap. 2. C6rdi MottI. cubernalemn in eodcm Je(,to dccumb=ntem adinittere, qui Itatimn -c gemttus &fufpiria, quibus affc6tus iile incipere tleIbat, exaudiret, ipfuln in latus alrerurn convcrteret; quiideni fadunm left femper ut infiUltus illi Mtr. Q2 in & illfai-tcs recens .ediros, motibus coizvulfivis obnoxii fuerint, nunquarn diu aut placid.e in

quo prxcaveren-

fi pluinmos

icunis

dormuire , fed variis fpafinis &

artuumn fubfultibus corripi obfcrvare ref}. Cujus quidei) hxc .cauLfa videtux,

quod fiquidem corum cem~bra mu1ta aqua hiujiftnodi fupino decubitu, qualis in cunis aqua i14 abundeC,nt,

eft,

ventriculis cerebri contenta propter fitumn mgsdclvemn in ventriculurn quartum potius quam ad' infundibulumn defluit, & gatanm

proinde medullarn oblon-

(.ex qUa

ncrvi prxcordiorum orj

untur) valc aggravar, & comprinmcndo illam, fpirituum in nervos ;ran$itumn imnpedit; unde, cordis gravamnen, & motus ;convulfixvi tandem Atque hoc ideo mnagis verifimile

fucecdum~

uain, contrario

fitu, fc. L

efq,

inmir4 14

nu riUtj

0~ Cordis Motu;. Cap.s

inu ubi caplacide &fcunre

vel in caruna put magis attollitur,

nlutricum,

magis ob

dormiunt: Hoc ipfum prx-

terea obfervarc contigit in Acad,emico ab hzinc annis

OxOn. .

ris extind~o;

curfiu,

hydrope pe6to-

poftrenlo mrorbi dePronaA facie & in-

qui fomnum nifi

-cIinato

capite capeffiere non

potuit;

fi Cum cApite in pulvinar reclinacio

fbmnorL fe Compnelret

intra rertiamn

horx partern horrmidis infomnniis & terroribus triftis femper evigilavit; ~uin &tremnor e cordis & ej ufdem -oppreffionec maxtma. din poftea affluitu fUit. In cerebro autem poft mortem perto vcntriculi aqUai funzmen diftenti reperiebanrtur, n ulia, autrm notabllis in toto capite appa"it.

(culpaprxterea

1Et 1uidemn pluribus experimenris ert6 mihi contlet nihil c-,tarrrhi a cereb-ro in partcs inferiores ullas priuift}uamx hic d e tabuli manum

defcen-

-dere,

gufero, operx~ prxtiurn crit-oftenderc

91avia Tlwchorocide atquc du6tu aqua

omnnis e

& glandLilis c pinvnrnuo e cc

per

Cap.72...(rdis motwri.per infiundibulum in glandulam piui-.

percolata,

rariam depofita &L

extra cal-

limritcs

Et quidenm

varix

deferatur.

olirm expertu~s fum in cranio vitulino f6;ramii,a iaa in

ipfumr

aquarn aut

inu

g1antiu'a ex-

inje 6tum, ftatinm

calvarix pro ftcro a

oQ&

cffiindi fanguinem cipiendo excavata,

omne in venas jugulares utrinque ex-

; adco ut humor omnnis ilire & a cerebro fecretus in hoc a.nimali in

denuo redundet, atque ex.-

onerctur :

Qo'~d

ipfurm

in cranio hu'R

hu.. glandulx huic fubje6to, fora-. occurant nunquam , at mexnT brana in quat°n recumbit, pluribus m

e enin eta in

ode 'ep

mina

calvarix ru funquanquam

mnanx,

locis ad modumn cribri peroau,per

qux aqua defllans ab aliis vafis ex utroqiue fellx turcicx, ut vocant, la. arterix carotides juxtca afcci. tere,

Pbi 4unt,'hiantibus quafi wru ' & in vcenas

ofculis excipi-

jugulares unriue

paulk inf$!a finurn tortuof um effi±di-e tur; quorum duwtus facile patebuint, fai 4qua aut e fjphone ia venamn lac

juplIarem: utrarnvis paul9. infia,:torL

ruof4Ui

15ZS4UQUoliflI motus-.C. 3.

'vprop

inicatr mox cnirn c glandulam pitui. ,tariam diverfis in Iocis crunpere at= que certo utique indicio, qui.quid fe'ri a cerebro feccrnitur, ini tuofumn finura confpicictur,

fcaturire:

fhnguinemn

miifceri.

denu-6 refundi, .

eiu

c&.

CAP. III.

becelenztate

ZCtIId/toGi

&4 9'J 10Jf

Oflquarm ad hfunc, modumn collfltit, qualis cordis

fabrica fit;

undc ejus mnorus Provenit,

ql.

buCque dc caufis motus ejus alteretur,, alte&quales effedtus & fymptom ata

ijationes iffix fanguini inducant, refRat

celeri

~t-quam curfu fanguis omnis oftendam . ~or - circukerur

proximc

pec;

Cap3

2COlOf.

fanglinis per venitriculos

cordis tradidcrunt,tar nmania & futilia .De

motu

quxcunque ante Harveium au7

thores

Eunt uz fponie f4a jam evanuerint: inter pofleros qui inQ~nimo yentam ab ipfo circulationem amplexi utcunque, ipfa hypothefi cogen-

fut,

te, Xoturn fanguinern tranfire car &

ftatuunt, de tranfitfis taine.4

circulari

celeritate & quantitate fanguinis qua-

liber vibratione expreffi ita fcripferunt, ut

fa,bricam cordis motufque ejus non

fatisatte"diTh videantur : Namnple.-

rique guttulas aliquot, aut fcrupulum, aut,draclinm~ unamn,

cia.n

ta#Ttuml-

pauci f&miun-

fanguinis fingulis puifi-

bus expelli concedunt. Et quiclem

fatendu'm' efiti diverfis animalibus pro varil corporis magnitudine,

cordis

plus- a'ut minus continere & jicere ; verum inhonmine aut, jQrF quovis anima1i tarn exiguam quanventriculos

tj;4term quolibet pulfu

tranflnirti,quaim

ftrinconfultum affrere ex fequentibus pgtebito

Equ'idem in ea opinionejfum hora" non totatm

fanunsmaffami qua.libet

felem

i 54o Sngzeini,-notus "C .

fe.re,mquod eI

fed f*pe cor trajice> tur, fedulk advertendunm eft quantumn fanguinis in cordis ventriclos, quotes& atque itettiy

ut niagis perfpi4cuum redda=

dilatantur, influit;

quantumque cx effuncditur: Ci diallbie ventriculos is,

dum conftringuntur, autem ini on-ini

fiimma diftenfione dilatariex. autop '

contra v rb in fyftoke cor,dis I;atera ram ftri. invicexn coir: #ia

appareat,

& coai4tan ut

digitum, manorem

cono abfcifliQ intromiferis) ipsa nnu vix fortis

certtiffur culum in

arbitrer -utnrnwiS venttri-

diaflole tantamitfangulnis co.-

quantam capere'po,tfb rccipe-

piarm re;,

Comprimas; 'hinceft qu6d

ii om ni autem fyflole, quicquid

prius receptum eft, totumn penitus cxAtque hoc

Fellere,

quidemn in cordi.-

bs& auriculis aniimalium recens tcorum;i

ranarum, arnguillarumr, &

edi-

fer-

pentum oculis ipfis plane-.Qbvium &

perfpicuuiri eft; quippe quoruim corda

fyft penitts deplentur

& auriculx inqualiber omnni

fanguine,. ita

ole, exCuro~

utpror&us zlb2x appareane rubicundus color ( curn

ver6

_in- diaftole

fanguis

itezutn

155

3. & cvlor.

iterum in eas influit)

pCr

vices ipfis re-

dit; quin &idem cordibus majorum gnimalium contingere cff,

iCm

dubium~

extra

prenchymatis craffit-

Jicct ob

tarn clare oculjs pcrcip~ non

pofiit. Quo

fuppofito

plfus etiam nu-

mecrentur, hiaud arduurm erit conjicere

hor

pfano

e fpaium quantum fanguinis intra er cor trajicitur sfupponamus itaque & vegeto hommie cordis yenin triculum finiftrum duas uncias, prout C1arij/f Harve4 obfervavit, fimul capere (quancpuarn multo capaciorern in

fi tota aliquibus fxpr,obifervaverimn) in onlni fyflole illv{ianguinis

quanEitas

tmillibus

c corde expellatur ; numeratis intra horam duobus

pulfuum (qua

quideiri minima omn-iumn computatio

Atuor

aft) necelfe eft fanguinis un3cias.quamille intra hzoram cor trajicere. Totidei vcro uncioe reccntas triginta &- duas libras confiituunt, dato autcrn i"n hoc homine viginti quinque libras

ffang.uini

quanti-

s ineff'e (qux major eit tas perifut qam

hoinibs

-as uimpeiqehmnbsaar atab AnatQ#nici s concelh eft, dicu:Qt enin

Sanguini 'notuf C.3.

onim

totius fanguinis in corpore

hu.T

raro viginti excedere, aut minoreni libras quindcer) certil1ime fe-

imano contenti menfuram quatuor cife libris

quetur, _totum hujufce

hominis fan

(u~m

guinem intra unicami horamn fexti-es Verumn

per cot circu1ari.

raro6

accidat tantam fanguinis copiam homini fano inefle, aut cor tain

paucis

pulfibus intra horx decurfunn movwri, rationi confonum

fanguinem in

efl-

fxpi'is qua'm corpertranfire.

plerifque aliquanto disventriculos fexties

in omnibus animialibus modo integra valetudine fruAtque ita fe habet,

antur; aliquando autemrn ulto celerius prout in

febribus, ex~ercitio violento,

&moru cordis convulfivo tranfire putanduni eft; pulfus enimn turic longe

velociores funt, & plo

proinde fan

fxpi'~s trajicitur.

udi-

contra autein

affe6tibus,

jani6tero, fcorbuto, aliifquelhujufmrodi propter quos cordis mnotus

langqidus.& inxqualis evadit ,

ayt fi

quando-vafs & ventriculi ejus chylo grumefcente inferciantur,fainguis n}ulpcrtranfit ; Q inetiam re;fPC44 to

tardius

Cap.3 .. & color.5

fpef u temperamnenti, fexius, & geatis pulfus variari folet, ut trajechi fangui..; nis menfuramn, arque circuitus vices xftimare atque definire aiccurate

im-

poffibile fit; at in fainis &robuftis ani"a malibus fangyuinem mnulta velocius

ferri & con ipfumu per'vaderej quanm vuii= go creditur aut haft-enus fcriptum elF, ipsa ventriculorumn cavitate & numero faiispatet: Atqueita omniin6 fieri fi partes fanguinenxipfiun

pulfuunm

debutr,

conflituentes,

& ihf

perperuo & com-

citato motu exagitentur, ab inVicemr fecedere &

grurecere aptas quis rcSttc

perpendat.

Verm ie quis h;tc ito da ititelli.

gat,quafi fanguinisportio aIiqua,utpote qux vafis cordi propriis aut viciniori=. bus, & ab ejus fonte noan adeo remnotis

feratur , non rnult6o citius & frequen--

tius, qua'm

reliquus per extrcma

cor.

poris delatus, per cor circuietur; ipfa

enim vaforum & partium vicinitas aliudarguit.' hoc elt quad con-.

Veru~m

tendo, non

fanguinis

partes lic&t onines aut tot vicibus pet

xquis paffibus

cordis Linus dcfecranitur,

quxcunquc tamea

Sanguinutmotu C,3.,

tamen ea

faiguinis Cop~ia aut qua rit.

fuerit , tantam certe &ttoties per

ras

cor circulari, proutprius di6aum eft.

QvAtm Celeri autem paiTh fanguis

omnis a corde per totumn corpus tra. ficitur, cipere, quarn co

non aliunde facilius eff conex fe~ri curn mixti ci-

tifirnmo per renes decurfu :Quippe cu)m

dux vel tres librx cerevifix rnatu-

tino hzauftu in ventrern demiffx intra.

feiniuhoran fcre totx,

fi rgditmetstei,a

&citiusveficarnulto

ciumr

ite-

rcddantur ; & fe~rum illud plerumnque irnidiata tanturn rurn

fanguinis afquidni ferere fas iit quatuor vel fex libras finin renes delati pars fiierit ,

guinis fero diluti per duas arterias emTulgen3tes (ut vocanit)

de tranfinitti.

in renes a cor-

Si autetr per vafa tan

parva, fi. cuni reliquis conferantur,

tanta liquoris faInguiiei copia tantillo' fpatio

pertranfeat, haud arduurx erit

intelligere, quair concirato motu reliqua ianguinis mnaiEa omrnis in czete-. ris co>rp0ris ceraturx:

parItibus

Quod

ni~Lsa4uc manifeftm apparet in ius 4 i&

aqas

acidulas mmncrales ranti

CopiA

aliquos novrrii tospil exhaUriunt 3 O~t .qui duos

fere cQngios aqux unico

man partitis-haufthbus cpotaverint, Atque intra 4uatior horas totam feri

itcr~ttnper vcficam reddidcrunt. Que quantitwer ini aqux copia

f;nguinis plurimis horninibus plus dupld exce. .

dit,' & pariter Certum

eci

eamn per u-

trofque cordlis ventriculos unia curn re-

liquo

fanguine

liepus

pcrtranh4iiex

anitequam per refes fecerni, au~t a vefi= ca

deponi potit :

_neque enim

alius a

vcntriculo &t inteftinis liquori cuilibet nihi

per cor, fanguinemn in renes &

&veficarti ttanfitus aut via a natu

conceditur;s i autemn tanta, copia&a-

qxu fauguinis,

qu raUt4nm

rencs delati por-

ti9 -c{) tam exiguo Eepore &zper tarn cei1cs arterias pertranfear,

cQr de reliqu

vafa

:rnia

fangtiinis tr

:quid

rfipu

pre-

per

n-wj9ra exi4iimanAcli?4

neque cojc rs kJiXrn fed 4 cprimentis infuper demnGnftrar, htnc fa&guiis £ f*cieffi .At

teereni

~X ima~r~c& wcri~aljar -

inr

~o Sagitr -intra

03.

otut

duodecimiam horx par'ten fe

totus effuat,

qiuidni cbonjicere icet,

totam fangLunis mafrah' multo bteviore fpatio per cot circulari : Qgfi e-

nim tanti cit6 per unicumi arterix ra-

mnum ferZ totus effiuldir; quantodc tius idenm ex trunco aortx, atut bus ejus ramis iimul difcifis cfffkeLet ?

omni-

Sed ut accurate "muagis

fus &a~dmiranda

fAnguini9 curproferri

elaritas x1liruri experinicenturm h6c unilcUm fufficiet. urn in cane majpre utramque ."rteriami c6rvicealem difcidi,a

Nim

fiilque- per orificiLum

fiifLro

pelofse latere e regione1 cordis factum digito aortx trun.cu m' inzfra cor, cor.preffi ne quid fanguiis peor illam dc.fcenderet & 8 artef.4asAdnque brachi ales fubatlscotbr urabam, quo ac'umn

cervicalts

urh

wlfons

f'o4, fanguis p-er

(prxter iliumtw in

actebrales

tranhiflum)' e-corde imp,elleret i 1 at-quc mifnim du, intra vigefimam

partem,totus dumrn foh,fit

hor~

efiluxiti :kade6 ut: n omnert eju '

.an-

s maflrI1

a t rfietrtr&

Cap.3 . &' color.

feYvarc eff in vulneribus, ubi arteria aliqua magna

difciditur, quatn brevi

mornento ita truncati fanguinem Fere omnern cumn anirnai

profundunt, quemn

tamen necelfe fuit totum-prius per cor-

dis venitriculos circulari. Verumir hic objici video cor inter

hujufmnodi vuinera & torturas multo celerius pu.lfare &z proinde fanguinem multo citius trajice.re ; at fi fanguis,

poftquamn iffx incifu~rx tai6tx fint, paulo fupprimnatur,

prius

adco' dolor omnuis & evanefcant, quod cito in

mectus junioribuis canibus fir, qui hujufinodi injurias neque xgr&, nec taindiut

tarn

in aniino ferunt,

pulfium, cordis non,

ita corripi & accelerari certumeft. LEt revera licet fatendurnfit,poffquamplurimus fanguis

pcene fatifcere

profufus eft & animal

incipit, pulfumn celerio-

rem reddi, id tamnen noni antea fit;

quarn vafa omnia ira depleta fuerint, ut

reliquus non dis

cordis venitriculis fatis implenfufficiat; atque ide6o pto con-

tinuo languinis difpendio pulfus con-

tinuo minor & crebrior redditur, ufque

durn fanguinis influxu penitus defi-

cien

i6z SanguinLs motui C.3. ciente etiam cordis motus omnino ceffet. Si autem

objiciatur fAnguinertn fa-

cifflI effluere,

qua'm per habitum cor-

cilius & proinde cidiu's cx arteria dif-

plc.&

poris circulari; cumnillic libero & nifi per varios notorrente, hic

non

anzfra6tus & obices, &ipfius quoqjuc carnis anguffias atque poros in venas feau,non alio forfandifcrimine,

fluvius

aperto alvco magis celeri-ter decurrit, quam per cribrum tra+cum

jiciatur.

.At huic objetioni facilc eritreferre, quod, non obfantibus vifcerum

corporis xque

& fanguis

angufflis, habitus celeriter a venis ac Iickt non apertis effluat , in ipfis tamen

;arteriis

venxfe6kionibus quamrndu cordis motus viget,

non

mnulto tardius effundi..

tur; quippe in canibus fxpenumero expertus firm, fi collo ar6te ligato

prout faatum prius, comnpreffo, quo fluxusfanguinis in cal-ut dirigatur, vena jugularis altediifcinidatur, pari pcene fpatio ac aortx trunco infra cor,

copia ex v=a ifti, ac ex

arteria i i

cer-

ta..

color.

dtuir

vticali detrahetur, faltem ufque maxima fang.uinis adimitur,:. P&= vero cum ob tantum ejus difpen-

pars iflea dium li u'm

gueatj

recordis motus oblan a corde proprout

debilus

pli, ita -multo parcitts & tardius c ven~quoque

profluere agnofcendum

Pofito autem tarn celeri circuitu

-faniguinig

(quern etiam me fatis probaffc.

arbitror) utique non apparebit tantun'

effe difcrimen inter fanguinem arteri-

ofuni & ilium in venis contenturn"

quantumi vulgo creditur.,

Qu~i reditus ,

funt utriufq'ue fanguinis varia M Vedigalia ex quibus con--

ilant, alibi a_me di&tuni' eft, codem-= que in loco diflferui de coloris diverif ite &a qua causX differentia hxc inter utrunique mnaxim&e nota,bilis prow cedit ; Veru -n cum pro tucci, & con-.

romia biolychnii tinuandA nimnis per cumn Janpade analo gil; DodtifL. IV'ilIy'fi authoritati &prxco6ncep'tx opi-: nioni , quain proprix.enchci°rix in re

knr

hac

fuerims, atquce dic me a1iu~d jam- edocuit,

imagis

confifus

M 2ofeV-

64Sanuinr-S ?ntUf C43a

fentcntiani

priorem meltore mutare

non pvgeit; neque enim aliorum ..

dogmata &opiniones vexare, aut

priam mutando

rnihi

in animo eff,

faccre

pro-

ipfi .ludibrittm 'quid ratio

fed

fuggecrit &experientia co.nfirmat, a-. pud

nme

plus valuit &femper

nebit.

obtr

qux

inItaque colorls diverfitatern ter f'nguiniiern venofum & arterioful-n

invDitur, a faiiguinis in corde accenfione (fi qua tamen illic concedenda Pit) neutiquam dependere certum eft: Pofito enim illan potiffimuim in corde fit utriufqu.e ventriculi fieri , cumn

par

offcium, neque alios ob ufus quam ut fiipra didum eft fibrarum robore & crafiitic difcrepent, quidni color in dcxtro pairier imnmutari debuit ?At certo conftat fanguinemn ex arteria,

puln-onali edu

imr

venofo per omnia

fimnilem ef1e, craalfanmentum ejus nem-

pe atri, colois °eft , fo1Uim rutilat:

fuperficie tenus

Quiniml-l ncc a finiftro

cordis ventriculo novum hunc ruborem

finguini imnperiicrilioC

perimnento, onficictur;

fi aenimn afpera artetia

Cap3 & coor. 11At nuciara ria inmcollo

im miffo fiiberc ar4c'

ne quid a&ris

difcindatur,&

deftiper ligretur,

pulmones ingredia--

tur;, fanguis,ex arceria cervicali fimnul

u_cn

(l qLii -aliquandiu polt prxfocatu:ri puilmonemi -erumnatri copet) totus venioftus pariter quam fi loris-perfpioietu,, non aliter .difcifa efuiLes

.CxVella

jugralari per-tusa

Hoc ego

proffifus cflkt.

cxpertus -fumn, idemqtie ex co adhuc clariius apparet quad mainuls intra 4141iftrurn cordis ventriculumn & aortT, truncumr, ffrangulat; anim~alis aut morte naturali confedti, in1-quo aeri in fanguinemn commeatus prxcluditur, totus venofo fiamilis 'ernfIrpius

per reperitur. Poftremo n , quis ultra vel dubitan-

di locus f uperf it ,

experiri animum

poftquam finfu' ilium & vita omnis deferuefubiit in cane ffrangulato,

uft,an fanguis,adhuc fluidusw in,ven cava unique .-in dextrum cordis -ven-triculum & pulmOnes impulfus par tt per,ye'narn pncumonicamn C

Roridus

.totus- rediret;

Suine, .atque

itaque

infufiatis

proptulf'o fan--

firnul, nec nog

66 Sanguini0JmGts C.3.

fiqui.4

&pcrfo atis pulinonibus , expe&atip11j eventus optimrn efp(ondi t, demn xquc purpurcus in patinm red4~us eft ac Li cx arrxvventis, 4cfraherem.r.

Quegxadmodumvero fariguinis artpriof i colorem floridq.m & purpura-

in corde icntem uIIa, aur alibi alias acquiri oftenfuim cf1 fanguinis color ab ul1' ejus in yenis exrin4~iont dpndct: fieret ab acccnfionse

Pon

ita nequce ater

vcnof i

Si enim hoc

quidni

fanguis arteriofus poftquamn extravafatus eft, cumn jamn procul ornni dubio pcnittus exting,ua ur, friln cQor

Q.Pocirca

cum ita fe res _habeat, prOxImo in loco vidaidum , cui qu6d refert g accepun tandern fanguis eer

eft tm h upuk c ts

uatur; Atquc oc pulmonibus toe

;'rn tribuendumn qq, fiquidenm cxpcr;tu~s fpm, fanguinemn, qui tdtus venofi

itift'ar arro colore pulhnones intrat,, ar-tcriofumi ounino z floridum Wxisi rcdire enn gbffcifsa. antmorp,

famcd6oris

& folle in ap

r are

Cap .3. & color.i167

cos

riami immifWo puilmonibus continentcr

fiat,&,quo acu firnul unclique per-. liber per

infufflatis, tranfitus

aeri

foratis,. vena pneumnonica prope auricularn fniranpertundatur, fanguis totus floridus iq admo-

purpureus'& turn vafctuum atque quamdiu puirnonibus recens ufque aer ,hoc

exiliect;

mrodo fuggeritur, fanguis ad plures un-e

iio libras per toturn coccineus

erumpet , non aliter quamn fi arteria pertUSa aliqua exciperetur. Qu'6d vero fanguinemn e vena pnei.monic detrad~umn venofo firnilem priuw fcripferairi, id etiamr expertus dixi, fedi cumn pulmones perforatos3 continenter infuflando animrali vitamn tairdiu

confervare nondum experimento mihi in-

notefceret : Adeo

'ut

ac&r omnis e pul-

mnone .prius ecclufus fuerit , quTa venarr pneumonicam arripere &z

pertundere potuerimn: Quod experirnenturn quo

pulmones in comti-

Celeberri-

nu& diftentione, falva interim animalis vita, diu continentur,

mo Dominomj~b. Hooke debr)atque M 4

iWtl

da-

indc mihi anfamn hujus conficicndi cife agnioko. }Verwa,,r fi quis Languinis

tam

Commninutioni

in pulmonibus, potidisquir-n aeris cum J?anguine mixtioni, floridum' hunc ip., Plus coloremn tribuendum efYe conten, dat, prerldere oportct at revera fanguis in pulmoneoiin magisquatne in Cor-

PrsLnfui,f

rninui atqu~e confringi cum

poffit

;

quippQ

pulmiones,,in Contnu^i dilarationQ~

'continea poros

ad experimnentumn hoc re6e conficil. ~ndum non video quomnodo

alitQr quami

pecr

e.orumi

tranfeundo, f cut in rliqdo corpori4

habitu , comnminuawu.

pai:-

Prxterea colorcmn hnc ru.tilun~

ticulis aeris fefe in fanguincnu ipfillu-, omnino deberi Cx eq fatis pCfpicupim efft qu6J fiqqt in,puljno,nibus per totulp floridus qu:i in antibus

-rv4ditur,

illis aerper,,Qinefls faliguinis

particul~

'w; diffu-fus cum ipfO,i AI4tr~cs Pe -mnito ita fanguinis venoki afe xe~

ix fUPP*iecs pavs-f .c

acri expo2ta i

%i~xa,4 q at,eus i~t qisq~ color' M

qux: fubjacet. u Iararvfng 1 acri cnta tu in eunde'm bievi iuta ,cl

m .Proxima q i

bitur

uinedam.

nis,polqa

placen6a f

IngW-

eeerit, r-i tAtur, brevi fpati o cuticult eu exterior& fuima (Aumd fngui firt incc,rruptus) purpureum,-cojtenI_.iti, qum.a vulgo inotumn -efrFhgidcm venoftur in parinrj exccptuth'&6diutina agitatrione commotuni :.. ,er pcniriuswrnror~U,p~Ueiio~

gtuini antas coplorum uta0ion4s co12°

cilhare, cuivdau

4s~in

~uore , prout orurn ppri'ioueis, radio s

plus nminufve. cxeipiurt di yfas.

jiizxju

c1l6run

efrn fp&'eies

foririLs

Si pcr quospl4mnonum, iAfto. fp-

ritus ae°ris,nkrofus~ in

fan' Ufiio, t r,

eumque, copioli't s , in'i it; a qu ras;fofeucd$'ttI mihiuius po -Uhis-.alt lt,i hpittu,s ni ftj§k qti in nivaftpe d1ic1 rtmp vc*1tnitj

vitrum

170 oSanguinim motus C,3 virrum mnctlurn fpiritui huic non quzanto faciiu's.laxiora

aut fin,t imperivia,

puirnonum vafa eoonetrabit Deniquc ?

Ii fuliginibus & feoohumori exitumn

,non rulos

po. pabulo

negamus, quidni pcr eofdern

vel fimniles nitrofo huic inraoitun ii'i fanguinem concedarnus.

Quare fanguinem in fuo per pul1. t~ne ranlitu aerem-haurire,

admixtioini floridum fuu omrnn

4ebere

poftquam

ejuf'que

colorem

verifinmile eftb autern habitu corporis 8t maaxime'

ifcerumn parerichymnatis-a-'r rurfus a

fangiin rnagna parte avolavit, atque per,poros corporis ex

tranfpiravi,

ianguinern venofumn fcuriorern & rationi

ibl

privatumn oh

nigriorem2 illic6 apparere,

parter confentanieunm cft

EJ;- quo conrjicere. facile ef?c, quzan-

turn

fanguini beneficium ab admixto aerc accc4t, q4antumque interfit, Sumn

faluhremn femper: &ferenumn hau..

nre, quAntunique aberrant illi , qui geris hoc fanguine conmmerciurn

curmn

ornnino)

neat.; abfque quo

poftaiisnon,

Pfri in P;4orc

fierer

minus falubritrrvercarcvris quaiIn inter

Cap.+q.

171

( coor.

amxe miflima vireta, ubicunque fc. ig.-

potcft, xque commodtercfpirarc.

nis fat commode ardlere

nos

CA!?.

ibi&

IV.

Det ?r4?sfufone Sanfg,uinsex aimali a/io in aliad r9 0 &i ccajane ab 4hxtkor i*'vc tajt

,U4

# tempore

x ha6tcnus dl6ta fuint de fan-

gunca pertinent ad circuslarem

unius corporis abfolvitur;

Nimirum

collatis quafi rationibus accepti atquc & ruenfuram

cxpenfi,

liquoris temn.. quo fangaisper verstri-

Wuos amimais

poris fpatium,

cordis e yeniis in arterias juJdem trajicitur, ad calculos revoca-

vimrus. (lumls,

Nunc qu6d porr6 tradituri

Z), ipfiu.i (rasfufone

mn acli4

ex hoc

a!l

.4ingn

17 Z

,k&a

p.+,

~rnw4 necci o nr

trnennium uiq.uant ifnje~

proXIme Yi(it

tr autr peru

l~dfpcs raut cxperiend

publi,cLIMpropofita iPlerique cogitatio.

Nam & poftquam in

res eft tanquam magnos habitura

wfus -in medicin"I

tamnen operis dffficultate'abfterriti &

n.ovitate

perculfi,

aut manus ab ex-

perimnento abfhinebant prorfus ,aut fruttra admuovebant : U tandem ve-luti obf6leta

Pythiw~r fabul , & vani-

o a l ct lorft_ . rtsT

qyua m,a_n ; a fapi e w s t

}{

Ptu

at rb u s f e

ran videretur.iibspe Itaque lubet.mihi remrtham , ut exponcre, f imuique geiacla dere, t.atiocinandi aoWe A'e prnmw~ ~xo~gia aque fofrepta3 qulbus 4n i~n cdii & auxi ls ad

often-

eft,

)vW96i~n

FC.ompies ani funt cumn alios & ipfe . experiendi (xfPi ,4u vrtai opiatos, emQlquqres

i--

1n ViVrut

ipi;erm;

.quo

id .genus medici animahin venas in-

.nuocque

-wiIs

t4fm1 ,lC

id fiat, artificip jam faris di cere quos

huiJus loci eft

evenltus

T a fuoi

eventushabuennt:.

fingula experi-

atque {cxirus

Curn ver- ibfupet

mnenta

plures alimcmnares fuccos" furniliirnodo inf1uderirni atque cum vai vini, turm cer v'fix in)edionibus fanguinemn di-

is-

vetforutmz anmaum fatis apte & z.

mWec congrucPe vidiffem, aninmum mox fubiit experiti,

Annon nMJuto~ rna,gis

fanguis div erforurn aninali convenirct

&line periculo

hiter -aut

luffi

cornrnikccretur. Et quonin in cru-A ore extravafato, fatis

caveri Poifct,

(utcunque

crebra

prx-

agitatione,

coagulict u)

parcommodius,

nativa tanien- crafis, textuta ut immutetu reeeffe idcirco lollge mii

tiumique eftf;

videbatur, anirnalig vivi & adliuc fpiranti s faniguincm illibatum in. aliud tranfnitterc ; . quod etiamn facilius videbatur-, quod 'Motulm falguimis per vafa fua tam 6itatumn rapidurn ,

per-

agi

ut in

ment*s .aliquot

totam fer

fanguinis, maffam qua data prti effluere obfervaffern;

Q.Pare fperm hinc

a lino Concipiens ad ceeirnenun

tntandur dhibu i

ejus

aninu. t

' nauus lEr

174 S4nguinul C ap.# : adap. Ft primu'm fiftlls hiuc inde

hujus,

vCfnx

in jugujugulari tatis a 1 arem~ alterius tranfmittre conatus

fum; fed cum proptcr languidum fan.

gunsvenofi motum, eum in fiftula concrefcere ftatim & fibi ipfi viamn ob-

firuere videreml,

mox aliam viain

ten-

tare cxpi & prxeuntc quafi ipsa natutri

flatui tandem ex arteria units,in venam alterius fanguiniem tranfvehcere,

novoquc hoc artificio ipfius circulationem quafi, ultra

extenderE.

prxfiitos- limites

Quocirca cumi cx voto omia cx". p e6tationi refpondercnt, tandem OxoFebraarii, anni '665. ,zii fub

fincrn

prxfcntibus Dot&ili:

Wis~/i

viris

Do6tore

Pro-

Mathematices Savilliarno, Domino Thoma

Ibanne

feifore .fi/'lingtonz,Mcdicinx Do6tor*e. Aiif_. que

ejufdem Academix Medicis

ex,

perinmentum-hoc novurn jucundo fane

fpetaculo atque optimis aufpiciis exhibui._ Nimirum cofiparatis canibus ; ,

tetifque qux ex ufu eWfe videbantur j Cx earuml utxo znediocris mragnittudinis) pcrt

Cap.A4. TranfuJio. 17 aperti vena jugulari, fanguineM'CUC quedetraxi, donec ejulatu &fumma contentionc vires

jam fatifcere & fpaf-

mos imnmincre fatis conflaret : Deinde iit

tanto hujus difpcndio alterius fatn"

guine~fiivenie cervicali arteria mol6fli, majoris ad latus ipfius alligati atque compofiti fangauinem eoufquc immifi, ufque dum ab irruentis eJUs

copii fefe impleri nimis atque opprimi inquietudine

ful' rurfus fateretur:

Q..Uocirca art ria immnittente iteruni

ligata ,

cane recipiente rurfus fan

guinem detraximus , quod alternis vicibus toties repetitum eft, duobus majoribus moloflis,

donec in (quorum

utrufue anuinem minor canis exceperat) nec anguis amplius nec vita fupereff'et: Interea urrminorif1e, licet tancunm

fanguinis per vices ipfi derra.

6tum fit immiffumique, quantum opinor totius corporig pondus xquaret, jugulari confuti , & vinculis, tamnen

quibus

detinebacur, folutis, a mei

proinu'is defilfit, oblitus mox

quo$a

fawiguine

quafi injuriarum

domino fuo adblandiri, &t fe mundarct);

inl gra.

ttine

Capt

176Sagtid

minet &Iuae n6Iteroinin' nequc aj ore in omm6dI ofmi6n indicio;, au~ f invprofluentemnfo

aut

Horum fama cumn mox Lo pervolafmt, cpto Epiflola c iy

1ir,

fimo.Royk.v im naf-rogatusfw'u trtUs experi ntn metoduh- societdtj, Regioe* Ipertircm , quLcd nmon pof a me prxftitim" in Phbohicis i Societati s Trf iirvnibw Leirmbre inzfqrite atrn

ita- mut

x6 6

ejufden

'eju gcntes& mox

pUlici. juris fa6umnefl. uftor

s ad =xrera s

Gah'ia;w p-erVagatus-

ubi fovitatt alleIti- dilig iti-Ais illam jl

tc-i

pro-*

fcu, &aliis fub-de. cxprriinenti s .nugcr tillurare, uodqPue ego foluli inbr'utis perfeenAim, ad fum. accapt modar-c:c~runtc; uti in fcrip

hoMinis-

ris

illorutxl Seqr (AM4rp,

t unc pri nu~

annl

M667.

editi s'apparetr : quc xac fatis hene &z ad gentis iftius lau--

dem

u6.d pilafophiam& medicinan

qubquo ornare adaugcre fatagunt. Veru' cumr per hominum oraj-arn ttbque volitet hxc nuper innmodo

vel,

ven tz

venta

Ca..Trawsfuio. fanguinis transfufio, &

177 .Divxfflu

quidamn Phil6fophix & Mathematices Profelf or, in'Epiffola nuper edita +.

kebcrrimi" hujus cxperimenti in ventionemn mihi prxice& f(ibi' arrogare quo jure,. qua e injurial conetur : id fecerit , leL on apparcat , liccat elar:/?ini BPylxei 0~ me literas & Meurn ad eas rcfponfumi hic loci" infe-' rere.

)

Clari/?.ime proximp die,4M,rrcurii, injfolenni Societatia

Per(avir

fhbamnenf i habito, ubi cum a .D D

Wallis" exaudiveram, dfi cillirnimil/ud experimentumt defiaguine Canum al-ex

tero in alterum tranJknittendo"te tandem 'ae d n m) fuh eliciter abfolvU fi .R rmo e

(fe prxfixte

avclbe

author

f/ii cxtui irnnoteftfceret. ..Mdeoquc eramn i/li, AReveren,do vire, retprout

at &"/aferdu- ntrrinem nr

exigerer: u

I 79SanguinisCa.+ ille earn reddidit rationem comnvendaret.

ei~rato

.fuit

apud nos

tuxe van Vr'm de tam iyxfolite

ex~imationem faxxe

latim. interrooatlfs,

qmx~ param

conawme rvaria expedire

particu-

potiuks cen-

fneuixfiripto re#an--

2uaproderes, qua~m i/ke viva voce. ter & ego coram irndicabam, te mnihi dudum

pol/icitum efYe

(ft'-

rem il/am

quando votis rojonderet) te mibi nlarraturim :

o?,uod

& te prxfJliturum

plenlas cum in me' J%fiepi ; id cetumn lunc tdrn celebrem de ejtf jue

demn fucrefa accuratiw, enarrando

foi-

citsmr inte//igeres. Hoc italue qt jam di"rnari veli6 obnixve rogo, totamnque hufris riegoii perac7i met hodum ordinze exponere,

quxetamnpro#bereJucceflit. Quod

eo prefsihs_urg

eo ,

quad ingenuOf ad-

modam vyiri ali ziot &

fats cFurn,

Gritici, nec creduli nimiurm, rem arduamj udi.cum egi caozverimt, & audac7er di

aliquot

aizte Menf s ob)iter indiica'veram, a Socictate .Re gis ad id.rogatffs,

quid.to

awtebac jam turn Oxonix tentaverwu & quanquarn turn temp orts, pr,opter in-. jatis idoJtromw,toarm qiparatax wO

Cap.±. Tranfuo1070y Neum non per owma rcs ex voto,cceffirt

; Non iIlod

de#Jera)j/'e tam en me r, rin

poilmoklun abjd' tura%s

17oc

'vocor egoj'am iomexto, ut non vacet iihi rveniam dieprecari qyuod hoc tibi facefferim negotii.

Om~od tamcn

eo mima'

invitws feci, quoniam tuo non uu in~commode judicavi/i hac occajione tam auk,catd ce/cberrimM hic ixttw te cog-

n2overit.

n*tcr quos complarc.

_eJi : mant &amnce &quidem

debzte

ntqu colunt ;

prxe cateris,

Tiai amalvt

fJimks Rob. Boyle,;,

Amico plurimium honorando D.lich,ardo Lowcr, Medi-

ciinx DO& ori, rradantur, Oxonige.

@oru4

rSo Snguifi~ Capr.4..

x 6 6.

Homorat0fsime

Ccep'i llter'ms tax,) 'vir, &prout a me exptss, totam

A guo izpfe

traxsf l'oni ordinie

met

hodum eodem,

perfeci, tibi breviter ex-

pon'am ; Ita9 iue carvms atft cu iufcuue animla/is lbet in aliadfemuejuf

faxginiemn

fimr c,

doui fia di'verf ge1 eris trans

prima atto/latar Arteria Cervicalis altera, cademPue a nervo cOJavi

parisf/eParatafe ad digiti longitudinemn denui-

detur: Deindcpars jufdcm fuperior cerebram vcrfiis vinc cilo Jlringiaurfrmo arcYogt,.e z,tpote §/uod l axare iterum aut

fo/verse pcr tatum- operatuonLs procef/um x )nl opus efl. wferiw a'cor reulox

4O-;cit, eidcm vaf addcI/7antiarnfemnidigiti a prnedit'71o v'inculo al'tera colligatio aptetur nocio ita folubili, ut pro data occa-

Jione, vinculumn adducats cum velis 4amt rmittas.

.Lzgaturis ad l>unc.modmm ex

totraque part'e d/JoJfitis [patio intermedio duobtts f/is Jub arteria trajecls fape1/n ipjf aperdur & cdamw inci-

Cap.4 . Transfflk/Yo.

iSi

frx cor t'erfl6s inferatur, ctijas exterra foramen ligneo bacillo obturanidum c.frteria autcmn, qut calamo i;iclstbfufl/is zftis arc7ius circumdu7Iis

p?erjacc

fi'rmiter vinciatur. In

alteroanimali qwodpriorisfangui-

nem.tadmittere oportt,

dcnudanda

Ven:e Jugularis portii,,wcuda femidigiti

adhibenda

longa, cujus utrigue extremo ligat'ura nodis utrinque ita connexis, ut a1d ib1iumi laxCrepo/ir aut coniringcre;

quoriom infierj?itio bina qiiojueflafubter venam ducerzda

fixt,

exinde

fac7i

inciflone,for"amini duo CaamiInferendi, quorum alter trunclr4.'venRe defcendentern /Jcans cruaorem ex aio cane

ad eor

iv:-

defrrat; a1t Jluum excipia; atque cerebrum intrufiLs verfiis ter priumw hujrfc .gnimalis fanguinem in

prorfar/urn fcuz'ella effundaz : flrurque autem, non nrfl ex occafione rim ep{fomio

aperiendurn,

Zigneo inteobtorare oporti,

&fiis

denique, utfupra, venamcircurn/igare.

u,ofac7o tandlem can~es in lau* ft invicemn 11*4m cornapfl

inclinati juxta

pot'f1

cala-. ita deligentur, mode ieri unum a/tcer excspiat: k?nt(mqai-a

morum

N , 3obtort~

192,Sangruini Cap.+.

prope

obtortis co/lis tamn admoveri no~ ideo prweer ext'remos duos c4aa-

pvof.'t,

Mos,

a/ uot intermediis opia-efl, qm sbu

&coPalentur :1/i &filgaistran -vehatar.

Yamg1ue rebtla ad hanc rttionern in--

prim,um,ape-

/?r c7s at1 ue app'aratis,jam

rian?turduo calam,i, nemnpe in hoc Ani;P/ is q=i

in venam ziI4 Jugularem

41e1iendit; in a//iero qui prodit ex Arte-rii offfs

Cervicali ; inter qiuos p0JiqMi

a/ii, guot t fis erit, interjecY7i flnt atqae 7wscem coatatbfl in utro tue laxentamr

Nod].,

ejJ,

pro arbitrio Solubiles i1rn s, fnguis lico ca/ames, non aure~r qur". per cont ,iua/am arteriam A veL ti 1 '.afomof1, imp ctuQflis traijl/t: q§u nprimin i<itur Anima9410S

per

fa'7

us rccipienris co//urm /ajueoJilrinxeris, ieri

f&et int Pheb~otaw'a, autf Ialm in

op?ofti .i-ervicis .laere

venam

dzi

com7prf r s, exempto rot nils oturacoa dperiatir

Jugularis fuperior, fingfuine alie o per

Calamus

nimiram at,

Inferi0-

ren irruent'e, proprt&inter;*m ex ihio: itv

pate/lls efolat ('partinistamer,hwc wi-

,;its atr.e interpo/atim habits femper, U d 4

& virtim ratioxe) ovec taxs-

dem

Ca,p.4. Trisfu//o.

183

dern a/ter can~is inter e;ulatus, langoresr, &Jjfmof poftremo axlimvr -c;ir 'vita/i

fucco eljftderit'.

Perad7~hl'c7n

/iiti; nodi/

m's

ve, qui

cia ,~~ luvulari_fiuper

e.xjm,"',

pius

uterpue va/amnus,

erantJo/uli/ies,

qflrnius ob'*exis ,/fiiddau/ r vena,

fl'eri poto/

nu/bo

jarn quod

fcro\ *&isiworlmodo,

eo Nuod, Iugtrdaricir ca laryngem prxelarga~exi/lenzte cr. o,una earumfr,fficiat e capit'e dofirendo. D~/ c/7 vafe confuatur cutis, laxerntur vinz-

faggimi

cu/a, c(7perxmittaur cani

prof/ire men.e

sa : Enm vero il/c t'In uaM Jfcfitatus f fom,no.) concu/fopaiuukm corpore, vivus abit a/lterius fangaine alacrior vegetior g1l',mfij o. forte &,%

valenfue Vnicurn J4 'adem fand Jtric7e\ 'vajis quin ex

hoc infjtper monendus es, Prxer

mbe

vir,

calami nop

it,a

al/igariautfibi invicemn ad., aptari Pofflnt , animalium corn

epl

tentione laxari atq'uefo/vi deylu0 &f

contingat . u; ideo con ultiOis n bduxi c coin 0?Mntno uti :

Mne

a1 wJfis, guibus

pru r ft&eti c in-

feruntur, rurlus_-gi,'e/lipofwt, ideo\ in altero extra,,m, cr^cuf NT

alicuo aY1xula

erfinnPrl' 1

Cap.

SangtdI

emimenti,

& qufecurlm's vafa dj'uer

frgnr,eo

-duplicifrmerntar, exkibet. Et minore

Tab. 7. fig..

quo

qua/em

.71-axf%foniawcoznmodo , jive vaforumn

4arn'mlia ja7at

periculo aut' impedimnento, prfrtim ubi &contorq'ueit,

var ?fe

resperagatur, unienda funt per'du"

I"a

nres

rend"s Arterix Cervi-

qaicxeuo ye l ho ve exemptxe, qux omInes

fanguinemn ab imnit

Waconjun7Xe

ternte

i/N, adreciperem ab hacpart~e ffi u-

lam convehant : cltjus Ayterix intermke-

fltiax~

dixe atque}7ub hoc habemus amplius ineficium, qi6d amima/ibus ez'aric licet

)renitentibus fiforte obediat, tox

fargui/azgnare Contigerit, lhbitu propellere.ulteriuis & iirgere,ve!pro re data prorjfus faprinere poteris. Hxc ripli quo fidem xemn in . Z1l

ta'd

contenitum ,

pro

rimx

vojram lllt i Societatipro me d tam liberarem, atque an;pl uttotef

mll/ojifUdio

' utrumt

'amt

off Cio tibi unqytam defu7ui obfrvdylt

ljooraiffmoD.D i

iro

C;ntur

yle, tia-

Lond ni..

Richardwt

ZYnum

Lom er. Hxn-C

CaD.4+* .Trdnsfu/iY. 18 Hxc igitur nion

Co in hunc locum

tranfrulimus, ut transf ufioni ipfi, jam

fa1

oxde Inventi,onis ue

tempore fe6torj atquc

Authiore melius conflarc,t, omnis

enim

a4 cxpgrimentum illud apparatus at,

in illo prxfando, operatio in fe-

que

qacnte

tabula tam

a,lioqui

fupervacuum

clare exhibetur,

fuerit de ea quic.

quam amplius memorare.

7ab.

7. fg-.

in qgu

a Fif/ula argentea. b Pars jw., que 'venx vel arter%e inferernda e4 circuarinarnulodiiplici eminenti dornararquufecM.defuper 1gitura at.

rior

rkQ. brachium

z. Exhibet fiflulam argenteam pro

fanguine in

convehe ndo fo

humanumn atmInqua

a ,a L'iu/.a ar3entea. b

Par"s ejus minor

quxe venxe

injerenda. c Pars ey#bs majp'r rsbi cipii'.

d d .Duo ejws foli

brackii

fangainem

rytr?z§ue

ex-

perforata pro

Sanguinit Cap.4..

186

pro trajiciezdo

file is#u bra6i'c

Arachio aiigetar.

c Siri in media

inter utrumjauefr1i

urn excavatuspro

fliudaimmittente

commedius excipietd, qui 'vernam

fubjeliam adeo~

comprimzit, ut nihil

interimfanzguirnis ex illa extillare aueterumperepoJt4atqueftis api'?

cemparari potell fevexe in media

4,biifuperiorishr mani. Exhibet fiftulas arterixr

Fig. 3.

tenti

emit-

& venx recipienti adaptandas

ante fanguinenm In qua,

transfundendum,

a Alrteria cervcs emirtens. b,

Eadem arrerianodei iterum folubili profingukne co'nvehendo ar~.

c Fijla

d .Locu6s ubi art'eriafAperffjialam iter annulosarae'ligatur. e

f* g

.P#laprofanguine excipiendo& in 'venam jugularem tra fmittendo. 3ena

jugalarts.

Lnocua

ubi vend adfflam

ar/i'

allhgatur.

Texa ligatanzodo iterumfo lbili. fig,

Cap.,4. Traznsfufro.

f B7

Fig.4. Exhib xtartcriam cervicalem equo

boYS exemptam & fiftulax

argentex utrinque adaptatam. qua a.

ex In

.drteria cervicalui.

Fifluiaotrinque arteridad,cptata. Pig. 5. Exhibet totum fumul apparatumi b b

fanguinis ab uno animiali in aliud transfutideni. In qua

a Vena4jugularis ad cor -Aimalkif n quod fangis tranfmitenduaeft.

b F4i,ul4 argentea in vFnam jssgtlarem

ammiffe.

c di

Vena arP

ligata

#"ena ligata

nodo

fuperfiflulam.

facile folubili ultra

fiflulam. ee

Fiftulsc &

media qua

e'ervicali5 arteria inter-

fanguinem afiflula' immit-

tente in reapientem contvebunt. f Fiflula argentea ab -arteria stmittente

fianinem ezcipiens. g

Arteria alteriua anialiu

fanguinemn

emittens. :h

Locus ubi arteriaad

fiftulam inclufe.m

acie dFligatur.

i ,Locus ubi eademt ultra fiflulam ligatur nodo

pre occafione it erum foluibili.

Fig.

i S8 Sa;lguizz

Cap..

Fig. 6.. Exhibet eudmapparatun

pro, transfundendo fanguine a bru-

.to.in hominem, cujus ufuts ex-priore fatis-intelligi

poteft.

CCim igitur Exeunte Februario, anrni 7165.

pcr 'fefta

me rimo Clar# Boylci litcrx ad proxdlatx fexto lunii Seqwentir;

fuerit;

7a.4PzsfuJfo a

Y atque

imo_ 1Jb,cembre Refponfum noftrumn Philofaphicis qux jam

Trafacioxibus, turn yp~is mandabantur, infertum: Dio?zyjii autem nulla fuper ca re mentio nifi-riregro poll anno fa6ta fuerit, &

prxterea: ipfe fateatur (utcuhique

jam ante decenniumn, ut ait, dc ea

-liquid animo conceperat) effe tamen trans#ufionem modo fieri

poflibilem' & quo

pofliet cx libellis philofo-

phicis prinxiim intellexilffe; Gui demnium tribuenda fit huijufce experimenti

inventio aiis

mus. Sed

judicandum'relinqui.

cum quorundam hominum ea

indoles atque aniimus fit ur nihil placeat, bene

quo6d ip?i non invenerint, nihil

&,fieliciter excogitatutm fit, cujus

'Cap-46. Trnsffi~4o.

18.,

fefe Authorcs effe non venditent, noxi

erit mnihi admoduin moleffum, utique nullateniits con fcio vel cogitati dIe ea r¢ cuijufpiamn a quopiam- alio, atque inde ca a rme perfe6ta Clarifflimo,"" fuiper rmvirorumn tefhmioniis abunde ornato

NtiilLs interim dubito quin

magno generis humani commodo inventum illud, cujus cuj.us firj celebrabi-. tur Li coniilta & prudenti manru pera-

gatur.

Q,,,uippe non

eft

qu6di cogitemus

fanguini humnano ilum cxterorum ani-

mnaliutn miiis quaim inter fe mutuo congruere, quod nupera Gallo: rumr experimenta abunde confirmant,.

turn

non

& nos eciam fumus in quodanm

(-A. C.

ita pridem experti

amabili qua..

dam infania detento, cujus brachio diverfis temporibus ovini aunicias in conventu I?egi c So.. c etati6 irmitti curavimus, atque id

liquot

fainguini s

abfque omuni ejus incommodo : Ye,

rir amplius ut nos hoc in cum aliquo, etiami ipfius frutu experiremur~

ftatueralnus illi

hoc idem ad nienteni

fainiorem-procurandam aliquoties repecre,

Sa gngui

Cap.4,. repetere, nifigenio ille magis quam fa= 1,90

luti fux confulens fpes niftras orinin2r

xqud

elufiffet. Verumr enim ver6 curn ex omnibus competat aiienumn fan-

thon

guinemn adiitere, neque ullurn fie tarn utile remediurn cui temneraria atcque importuna admniniftratio infarni-

prei-;

am non facile intulerit, operx urn fore exifEimno £i faltem &

paucis

in quibus corporibus potifirnumn valetudinis ffatu

breviter innuamn, & quo

-du penitiffirnicputri-

transfufio tentanda fit. Qurum igitur

b i

vaide

iiuquc corruptus eft, aut extranco

& venenato ferrmento

butus, turn labcfa6tata

quibus funt,

im-

vifcera itlquinata & prout iyi fcorbuto, lue

venereai, lepra, veneno, aut morbo aJiquo diuturno & pu infe6tis paf-

lim aFcidit, juvamnen'rido aliquod ant expe6bent.

non eft quod beneficiutn ex transfufione

NiniruIm impurus fanguis repeido

per vifeera tranfitu vitia atque inquina-

lnenta fua

its

affigit, fermenta eorum

corrturit,&tsndetmpropria

qualitate ac

Cap.~.Transfu/o.

191

indole ita iinbuir, ut lovuIs aliunde

e quocunque licZet fano anlimali fubititutus, dumn per.eafdem partes continuo circuletur, contraaa labe in eandenm diathefin cito degenerabit, non aliter quanm vinum a mucido vafe odorem & vitium mnox contrahit. Sit.

fiditcct-t .vor rgrm nifi

q uodcusque

Verim e corporibus bend confticu-

tis ti forte itnportuna venx feajione,

demunhi delp

illato vulnere aut quacunque hxmorrhagia, fanguis ea copia

tr usu deperditus lit ut fubfidium aliundc

prxfcnalcum requirat ; nul-

luzs dubito

quini brutorum

fianguis in

Q iinetiam maniacis ma vifcera, & cerebri crafis nondum amifii locum fecure poffit & cumn fru6tu fubflitui. in arthriticis & quorumi corpora robufta, fir-

putredinis,

vitiata, quin & fanguis nulla labe infeftus cft, non minus

fortaffis

beneficium cx recentis fanguinis infufione quaim vereris

randum efi.

detra6tione fpc-

hominum

(~aormut majore & operandi confuetudine cele

fiducia

berrini

I 92.

Sa)igWun,&c.Cap.4.

firmeturhujus berrimi

experimenti. ufus con

, atque utilitas innot6fcat

mnihi profe&to res vifa eff nbon

iudigtia

qux med.icorum oinniurn curx ubi&

cunque experiundi occafio fefe obtu'rit,univerfo orbi comrmendetur. Interim hoc fakcem Gentis noftrx fku fcelicitati; feu etiarm laudi tribuatur, qu6d uti

Harve"ms fanguinem, in-

tra propria vafa Circuantem corpori fuo vitam

prxftare primo6 docuerit

Ita & eum extra corporis fui ambitum

ad alterius falutcemtransferripoffe ano-bis primn6 dete6tum eft.

C AP

Capi5. V.

cAP.

De Cly/o, cjtifque i s Sanzguinezm tf"ai,

Ifit, & Ua cxtraordinariis

rrnfirn4titoe.

ratione, in cafibus g uibuf-

damn & mnagrxis ~Qhmrrhagiis, fanguis imme=.

diate':fubminiftrari poffit, incapite fat.

Jam porr6 con=.

periore dif,feruinmus. tiderandumin reftat,

quomodo neceffa-

ria-ejus dfpna,atq}ue (ut ita dicam) quotidianx :expenfx inftauranztur;

Iporeft Chyli iliumn influxu.

quod aliunide fieri non

quzarri

Chylus

autem cum cx ingefhis alimenYtis in

fermenti

ventriculo, ipfius ope; conficiatur, undc illud coirtinud ippedi tetur.paucis FrXlib-abiWusi P'rius'q.uin de Chyli in Sanguinem tratifituxatc 3 uc

Ptranfinutarione tufiius ditTeremus: A veteribusplerifque, & qu.ibufdan' apud quos icraint .. tiam NVeotericis, o&mnibus

fii

veterumn eft authoritas;

paf'

fatuitur per vas- breve caomm-ner-. dari inter lirencm &

cium quozddain

g (j~yIiinfangutinemC.% ventricu1un auque ab illo-vifcere ventr eulurnmenftruum- acidum mnutuari quod facultatem ejus concoftriccmn conftituat.-

Cui opinioni licet cir-

culatio fanguinis{fatis-apert' reclamet, cumntarmen ex ipsa fabrica & confor.. matione vaforum qu lbeni veil triculo comzmunia funt, inagis elucef.

'cum

&,quo ner-o_ ignarus am plius, moleftus , corur cct,

plen c

fit

h&c in re hic

de--

criptionemn abfolvam Yafa iraque ad -1ieneM &vcntricu-turm'

prxter nervos & lymphxdu&us,

nulla. nifi Nenx

& arterix

u aortai d paulo

fpea6tat', illa ex

prr6qie

pertingunr, 6 fupra

traclg*cm

arteriarn mnefentcericamn exqritur, unico trunco,; qui mox dividitlir in

rarnos, quorum. Prinius hepati

plures

pancreati &intcflno

duodeno totus ilipenditur,;

perottamyventri-

Secundus ubique culi fup'eriorenm regi onemn dfeniina-

arr, Aatque ide6 artcria epigaftricaappellatur. Tertius vero artcrix cxliacx rar us, onQmmum miax-imus. cLf in dluas p'zopa&ires

qui&

ropagin

ces dividitur, qirarum

Prior

verfus finiftramn licnis partern procedir,

fed

uhi lieni .appropinquat ,diflifa,

ventriculi

unum inM

(iiurculumr

quali in bivium,

fundurnm exporrigit, alium-, in

lienemn refle6tfit : Secunda, vero ranmi. hujus propago pauoulteriuisproveaa; altecarn lienis pattern fimul,itx Uatuor ftuculos cdividitur, quo.rum. dluo in lienern reliqui in ventricului i

p,,rope,

hU'\c illi'e quaquaversuim explicantur.. -_Si autem akcerutri

horuni ramio ma-

jori, atratnentum ye1 lac. e fyphone iniiciatur, c1arc &perfpicue videbitur, poftfquam liquor ad commune .iffird &. eventriculumn lienem iaiiu fimnul& femnel. deferri; Adeo6 ut Ii circulatio.fangui-_ nis id ipfurn non fiuaderer, elare tamesn patcat has arterias, bvu

-nihil 'pet

lienle in ventriculum, aut vice vers-A deferri jp'offe,cum

zfanguis

aliunde

rnul-in urrumqueprojiciatur. .Venas

autern fplesuicas. hoc non niJ.' przftare.circulauio

-poife

Linguini

q.o

t46 nagis prohat,. ve'urn ut hoc qeclauriu. sdLtc e ipforwun confQ r

naio

196 *Chyli mlfauguinem-C. ~ m~atione appareat : Venas lienares, earumnque

divaricationes, quix iquoremn

fuunm cumn venis a ventriculo rYedeunti-

bus conmmunicant, brevirer explicabi. rnus. Uti iginir omnes arterix qux fan-.

duode-

'defcrunt

guinem 'in. hepar , pancreas,

num, ventricuilum totum, hiencm'& omentum,

unico trunco cx

aorta oriuntur; ita pariter venx omfles qux,,ab onrinibus iftis partibus .Ve

niunt & fainguinem ab

illis

in unum truncum cocuntes

pro--

reducunt,

in venam~

tortam terminantur. Vcnazitaque illx q.ux,inter ventriculum &licenern brevIbus furculis fibl inviceni cino xoccurrun , & ideo6 vs appellantur, nihl aliud, funt , - llmn lumni xenarum a. ventriculi fun-

i~reeve do defcendentes ,

q.uibus

in Mcdio

£e fpatio, aihi a hiene-.royenictes -obvii hunt & mncioris owidu6tis gratia hrnul juznti-i unum trunc,in cocaxnt, qui fangui,nem ab-uroque redeiintem & jam colnmix,=.y- arfuspor. ramn convehit.; adeo _r fanguis aven xricu1o xC u s,:,altrix_ i Jene oabviax fat,w-

tr4/7t~ & trdnfmtatiO.x 97

faftus & unum truncumn cxceptus , fit quafi duo rivuli minores in ununm flavium confluentes & verfus commnunemn utrinquce Occani gremium fimul

properantes. Eodci mod:o fit in allis

vcnis qux inter dextram five anticain hienis partemn , & ventri.culi fundumn dextrumn commerciumn quoddarn facere videntur :Nimnir'~m dux vcnx u-.

trinquc prodeuntes in medio inter utrumquc fpatio quafi plIatex plures in co munem areanz excurrentes, &poftea in unicum truncumn coalefcen tes in venamn portam terminantur, Quo6d autemn nihil per vas breve frv in ventriculum dc-, venas iltas a

liene

prxter

circulationemn fangui. ponitur, nis, valvularurn etiam ftru6tura fatxs

probat;

venaru fi

*Quijppeinifto

alie-.

ne & venitriculo provenientium con-. grefflu valvulx adfunt,

qux' refluxum

Elnguinis in ventriculum aun lienemn

utrinque impediunt, nam fi truncus Rami fplenici

ligetur,

infra congreffum iflumn

& fanguinem a venis fpleni.

cis inrs,fai venas hypogaffricas m ctavl urgerc

ua ten-aw n

tumiefccnr~

ig98 ChyliifajguinernC4 tutnefccnt,

& difruimpentur potius,

,quam aliquidv'(,fnguihig tranfimittent; proiur cuilibet promp'tum & facile eriC in animali majore cxpcrini, in quo vafa

-hxc Qiri obfervarc eft canes,quibus lien anmpliorai exiftunt.

nihilo

mrinus voraces cife cxfe6tus eff, 'aque \ciborumr avidos, fed aifumpta quxlibet xque cito conficerecac fi vif-.

CcrcConflat itaquc lienem nihil ad ill inutilati non efient.

ventriculumn immediate transferrc fed aliunde atque

ex ipfo fan;uirle

peten-

dunm eft fermentum hoc' quocd ingefta

omnia in cremorem k teurn diffolvit. Cujus quoque id noan leve eft arguitnentum qu5d melan3cholia hypohondriaca affccii, humore falino-ini vcntriculurn depofito, magfia bouW-r inia fxpiffimei' tentantur, & quamdiu appetitus iftedurat,ab omni dolore corporis imnmuncs funt ; huixnore verQ ifto acri &ferino, mnataffafi quafi fa6t a; in alias co rporis

partes depofito cru-

ciratus & fpafni cientur, intrea eti.am ut'

Ventricul.i appetitus omnis

di-

gcftio' propte defcdum ejus -penituis flac-

tr an/ta &" trahnfttrlt;o. 1-99 flaccefcat; qiiod hypochondriacis fer' fanomnibus folenrne eft, atquc gunsdiathefi, quaim lieisvit.o proxi. Ceit'idun autem ventriculus omni fibrarum genere inftruaus fit, uti ciburn tnaix

primo6 complicat& poftquam pars diffoluta

demiilum undique blande ample6titur, ita ejus aliqua & in mollem mas-

nisa

mdijfuerit,

continuata ,niepreda6ta fibrarumn

propellit,, paflim per, inteiiu

contra4&one in inteftina ubi a venis la6deis

difpofiris abforbetur.

Ft quoniam vafa la6tea anguffa ad;

&perexiguis

prxdfita dcf;xcatiorem maffx fermentatx pater ex inexcipiant, ideia tantus inteftiorificiis modum ut puriorem tantumr &

funt,

teftinis

norum ambitus fa6tus eft, ut co plur;a

admittant;

quo &i ut vaforum parvitas ab ipfbruxn numero compenfetur quare cum vafa

hujufmnodi vafit

lafca

Chyli nfitfiiienti copix affumcxtumnu-

knero turn neatu omnin6 impares tint, E4co inteftina eo ingenio conftituta

funr,

i~yt i~fngailem...

~oo

CUlit,'tit,'continuo fibrarum

tmotu

py-

lOro ufque ad'inteffhnum reftum fuc-

propagato, f efe perpetua vice

ccfflve

tontralhant, & ita chylum~

deorsiim

detrudant, qluo vaforurn omnium orificiis fiftatur.- Damn vero eorum ora

Trxterlabitur

ifte fuccus,

parttes ab

.ncntofx

tilies &-ali"-

excremnentis

fepa

atue tinauraf olum dcfxcadtor &purlor in venas la6teas tranfit,

-rmntur,

&ET&rulentiorec parte, velut

Cra:fllore

eapitc n)ortu0 ini inteftinurn re6tum,

Qwo autem

demifs a. modo fecre.tio hx."c perficitur non aliunde daturintelIgc

qual-n

quod diverfi pori ininte-

-:ore Inteftirorum tunicA ita difpofiti &tonlAguiati.fumt ut cremnorem f6olulb

leurf adxnitant 1; crafliores vero'

patte,'cominuilam habeant fimilitudi' iem

iqo "LI

airpotlis5 proportionem

fitus.fit,

cunm intefti-

quos in la6keas traniflibatx,.prxtereunt

}per

'ico

otu. inteffinorum deorfumn ufque

&,,a

de-

pellnu;f autetn venx ladex in catrralietntnoruirnapertis ofcul is & inmediat& hiarent,; non fblum. fxcu. imipurior-pars ma.ff ininte" fini;

)Cnfior'&

tr4Jiat& rn)nudthZO ftirnis contentx. fed & flatus & halitus' fixtidi & pernein fanguiifercoracei

nin tranCirent; eurnque pCfflim inquiflarent. Verulm uthuju&erei experimentum

ficerem, in animali cibis prius optime 6 jejunum,. -di&um, fatiato inteffinum

vulg

ita

ubi in ilia tranfit, ar6te ligavi

atque folle per pylorum imnmiff'o acrem valide immifi,

cumque intefti-

xum illud fatis diffentumt fuerit,

ftrinxi*,

pylo-

rum pariter fortiter & dein inteffinum aere ufque adeo re

poftea

pletum & tumeta6tum manibus corn prefli, & expe6tavi ilico chylurn in venis la6teis flatirn ab infequen e aere verfuc commune receptaculum urgeri, qu6od neutiquamn tamen fceft,adeo ut certum fit venas la6teas in inteftina

hiare,

nieque fpiritum ullum autfiatum in illas admitti. re61e non

Et cu'm prxpeditus aeri aditus in venas la(6teas conflaret, experiri fubiit in

.aijo animali fimiliter, pafto,annon faci-ior liquori cuilibet tenui ingrelfus

pa-

terwt; ligata'-itaque e&dem inteffini -patte

per

pylorum fpirtum vini atramecnto

20o2;Chyli infaTwvim.s infudi,ecoque conftric atra hic tin6 url tuunidum ar6ttus comprfli lcnitrer prim6, qu&dam du6&us, tenui~ fal." tcm a&tibli liquori xqv6 ac chylo prxberi, fca aliter ornnlinl cenit; filnequeccfiif ch-ylus in ve . nis Li6teis in1teftino colore

n.mento

inteftinunm dcn1 fufpicione huit' adirum

proximis

dfto Infici, ultriu~s quicquamn ,vrfus comnmunc receptaculum impelli videM. baw ;1 .quarc opinari licer venas la6keas

.lqimnmediate c in inteffnai

non dirc6te ,c

iatpr orum ferri'antequam in cavitates inteffino~ hiare, &d o

mum prnt duduts ,-

cne

.nrnon

nmunis

urers. ua

.in

tunicas

aliter forfan ac

duodenum, aut

vpfitcam

ter-ninantur ;

ut quo fortiu?s latcera inteflquoUni fit,aut veficx ab intu.s contentis difinut,e,o,ar iiis corutn ofta clau-

di contingat.- Quaevrfrieeitnm videtur chylunm non omnino in venas

Ja6acas exprimi,3

reflinorui ipft

cum

contra6io

hujufmiodi

_n-

&corrugacio

potius aditwmprxcludat, inquaa-

tun Ic. learun rnears &caaes inter wanicas

intefainporum

perrepra-

tr~ntt~i& trnfrntati~2 res coanifringt. Adeo utrgons iftc. intePinorum czntirnuus & perifl-, ticus , ut vocant, in

fiiiem fieri

eum folummnQdo

videarur, turn ut chy-

lam in la6teas receptumn verfus

com-i

miunc rcceptaciihun urgeat, turn etiarn ur maffam chyli e ventriculo demiffamn

deors\m, ufque propdlat

&lacisomnbus bfobenamiftfat; umc autem isonbsaiobn motus ifte vertnicularis

&per vices interpolatus fucrit, probabile eft tunc temporis tantiun chy-

lumn in venas _iftas alfuxni quando aliqua inteftini a motu &z

pars rugatione

cor-

proinde ori-

con quicfcir, &

ficia ladeatum

laxiora & patentiora

fiunt. CCimi aurein chylus per

poros, & anguffias

dilui

alienumn pancreate in duopro,

ladcas trainfcat,. a ratione yidetur ab humnore e denum fccreto

hujufinodi

inteftinis

non

faciliore rranfitu

inagis &-attenugri; quippe c4n glandula illa reliquis omnibus adco affini-s.fucrit ut ejufdem fubftantiz

;at

quc texturx videatur, acque humor

pmris e glandulis quibufcunquxe fepratuis

Cyl nfangu-inem

1P0

ratus I1is omnin6, & velut tenuis

&tpellucidus'fit,

lymphas

quidni eif.

dern ufibus inferviere credendumn fit.

circa_ os & QIocirca uti fauces Confitx lymphamn fuiam inter -glandIxx'

xnafficanduzm extillant; :qua cibos perfurn}dant & emolliant, turn ut in ore volutandos , tumn ut

faitis prompte

magis deglutiendos reddant, ita imaximc verifimile mihi videtur magnamn

i11am

gadlaneo loci confitam effe,

atque du&um ifhum in inteftina aperi_ ri, ut lymia inibi fecreta

defcendenti

rnifceatur, quo anguftos 1aifearum canales prornptiu's mneat &mnagis chylo

liberc & ex'pedite' perafa;&f-

quidern chiylus in vafis la6teis aut ob

eraffitiern. fuam aut liquoris potulenti inopiam (qui pro vehiculo elfet) aliquando ftagnare' & concrefcere, & proinde vafa- illa

penitus, opplere & in-

fercire aptus fit prout in cane cujus pancreas obduraturn eft femel obfervavi, ideo

glandulx inmefenterio paf,

fim quQque contiitutx videntur ut

fi-

milem- prxterlabenti chylo lympharn affundant,

quo6 tenuior & dilutior (qua-. li~

tranfjtus& tranfmutatio. 20 5 lis

femper ultra giandulas

rFe prxtereaufus pha haxc mncfenterii

apparet) conninuo evadat.

lios

lIictin

lym

in'fer-

poitfr, curn tamen tanturnn0--peftle

vire

chlu

caipillares iflos -du&tus "fubfitcre & crAflic fua fibi ipfiviamn obiftrucre, auc

1on. iore mora concrefcere ponlit, ideo

p.rxcipue a funimo conditoec cautur

Jympha Pancre-

e turn ut tin "intefhna tranfiis prf idretur quo la&Seas, ttrAuWcar, turn ut in mecia inter inteftina &reelie videtur,

faciliuisin vi a

Cep tacqlum

edem

]

cursus

ful

ten iffimr

glandulis' nefen--

1ymphia iterum in teriKfeparatA -dirriretur,

quo rlqu.

fladiumn verfus cominlne re-

Feptaculurn abfo1vcret. In qu6 d r 'Cptacu1um veft la6te...

opanes.

veke. totidern .

aifix

xcoinriu,nc

Ia6is caftellurn fe fe exone'

r -nt;

ne inibi flagnare & concref-

ercnt ingat, ,vafalyiphaticacinni a qyux ex toto interio re corpore, tumn &'.fcrbxs & glandulis o?mnibus abdomjnn

in rovecnillpt,

contentis p

&~hi~f~ii$

.lyr-

gcp;cU1un d)unt,

z 6, Cbiyliintfanunm05

liquore fuo ild ni-. t ur ut tcnuifi&moclie cohfervgIit, turnl

eiper

tidum

facili ore per du&tus tho.W

'it~hyumpro racicos. tranfitu magis

in medi

Et &veinamn interitinerd qu^acundiluant: que de

receptaculum

fu,bclaviamn

c-u-

glandulx

lUrimz sconcrefceret , mninorCs ubique circa'vifcera pe&ri cy. di('ofii am fuam in du6tusc ciros diver isin wocis exrlilant - Oco jymph

rovid

duafi

ente.

noffrx fub- .

rervirx

lidiumlinicum cftimeatu "nbero ullibi

carerler

Ft 4uandoquide m chyl3us per rrca,pnifcrri ii

vaffi

enre6to corporis

n min; diticiIiusafcendirr

fiti frn

&+pr6iiae ob m6rtCis arditatemn ad cagulandum procivriorfuerit,

ide6

diaphltatwatis,ubi f6ina , cr-tr uines llJ gant , magnufrn hoc. receptacu-

.a..hr 1u ia. in onmaqaotfruqoisd. ifpirawioe con. ,cp4

ituitur ,

traitri

t .vad

rendnes

araifti

Icculniihunc la6teun, in+odiYlO uxmcti , rit p1urfitnu'a corftj , adco 3 u eic exxgitr ff

un coten

VII

tranfmutdtio.07

tran/itu

fCrcvs in venam fubclaviam, propiellanr, &tconflantc ve6Hgah maffm Iigu-. nis continuo pereuntem a que certt iifaurent:

Quoniam autem fanguis, viraque

ipca a continuow recenitis

chyli i-nfuxu

depcndet, neceff'e fuit ut expeizar

du6lfusf

via liber& &t

mchiyliferi c peru' totutn t det;c f e%

fub-4

aaa6him a receptaculo ad venamn claviam ufque; nifi prope cordis regionemn, duo funt & velut fcalTx latera

inter fk commnunicant; alifinem, qu.mrn ut fi alter obflru&us fuerit, chylui per alterum rnutu6 umz

-non

certe oh

afcndaf.

prxpdiatur,

Ncdenique ad ipfumn limecn imnpini-

gat aut quoquo modo ide2) oftio

plerunque duplici,nonnun.

quami erin pluribus (alit ficubi uni-

cumntantutm reperiatur, colaxiore hia-,

tu) invenama fubclavam fufflunditur ; &tne fanguis prxterlabens- apertturx ejus incurrat, ipfEtmque oppleat, idco

valvulailh quafi percLlUm obducitur, quz Einguinem a vena jufulaci& axil.-

I&d rcdctcme

rcjiciat Oc obtcnto qula1

C hyli iufa.nguin,emC,. quafi velo foramen illud ab irruenfiis

2 08

fang.,uinis affluxu prxtuniat, prout i rib. _Fig. 1z. intra explicati appa= rebit.

At8jue hxc via fola atque unica

eff qui chylus e ventriculo & itite=

fanguinemn &cor in-

'ipfum ftinis Veru~m futnditur

quia

nonnulli in codcm .cum veteribus errore etiamnu'm verfantur, venafquc mefaraicas confichylum ex inteffinis

-exciper

dente&r ftatuunt, ipfe ut.de hic

cer-

fieremn, eriam aliquando impendi tandem mihi,conftitit, tocumr chyli pe.

tior

operam, atque non unO experiment,o

num nulla' alia via quamr per du6&us chyliferos,

ini

fanguinemi infundi;> fi

enim curfus.eJus per vafai thoracica i.mpediatur,. animal qualicunque cibo fatiatuin initra pacs isfame

canitus interibit; quod in duobus penibus

diverfo licet inodo. expertus fum.

Alterius.- enini rhorace dextri lateris

intra dtias coftas inferio>res aperco;

digituan.jmmifi & unguevelutinferram refca¢ommune receptaaulurn tribus

haoris. Ap4hiu valdi curgidurn perfrcgi

tr$nfitu & tramfnut4/io. 20d9

in cavitatemnin & ravi, utdato, tranfitus ejus Chlylo

,la

rhoracis

duftus

exitu

chyli&ros penitt\s interciperc-

tur; quo faa.o & confuto vulnere animal hWc cibo quantum caperc voluit; poftea fatiavi,

cum autcm intra

pau-.

cos dies, cxpiraret, &ta me fatim d;ffecaretur, ventriculum atque intefhina quin & venas la6tcas

valde repleta,

chylo plenas inveni, nihil auem cjus in toto du6tu thoracicO alparuit, v;.. rum in eo

petoris latere , in quod

commune receptaculumn difruptumn eLt

dux librx chyli repertz fun;undc

certo conifare arbittor obprxpcditumi chyli per

du6tus thoracicos trarfitum

animal hoc ventriculo lickt cibis rcferto utcunque fame

periiffe.

Quod tamen certius redderem; fed in ad.'

fimili modo, canemi verfo feu finiftro latere intra tertiam & ut

alium

quartam

coffam

fupeiiores perfodi,

qua in regione anmbo

du6tus. chylifcri,

in unum pierunque truncumn cocunt , qui dcinceps.ex latere xfophagi iniferik ore ubi mufculo fubftrato incumabit, vcrf'us vcnaua fubc1aviam

fub comnmuni

2ioCbyliinfangt4nenC..

0Pcftoris tunica incedit ihamtiffo ita ;

que

per vulneris orificium di(oitI

clu&uin ilitum difrupto, chylus

dilfre,gi,qo

.pariter

in cavitatcn) Ixv

cedoris-'exire, ulterius vero pcectrare neutiquam. poci;quare vulnere ut" prius Curato canem pAtcas- dics.

perquo tempore ben~ pa\almelangufccere u detinut, cxpit;, pau"10 ex

pol obfii;

Cur autem thoracem ejus, ditfeca-= rem,' clauffr hi illud pc6toris , uhb duCtuskifte-diftruptus fuit, chtylo penitus$

repletuim, & pulmohem lateri ifhi agy-

quo autem'

certior g1utitiatuafm invenrws fremn canalem ifium ue adeo per-

rupruf,lcfe, Ut ntihil chlilUlterius de., ferre aquarhi e f4hdline in du--

povtierit, 6tum chyl iferumn ultra quat

inferiu9 injeci,- veru'm

camalis ifte

perruptus ftue-

rat)

penetrare non potuit, feid in caE-

~it

A'epe6toni

tota exiit; dlaro

tis argunento, chyluin per

venas

fatm&

fafaicasnon-intrare,- neque ullarn all-

fanguiinii

nifce,;t9r,am -dari viafi lqOI er anlo ex rtlru pfer vafa rhdra-

ica itiped- tam - ert& intereAt. canOjfin &hoc deniqu~e-antco .gnia

tranfitus

& trauifinuta.tio,2 1 1.

firnat chiylum invrenas influere,

mnefaraicas

non

q-u*, fi'fanguis ab anirnali

poll, dicrn paucis antea

ita

tra6itaro lunm aut akterumn adiimatur; nihi1','hly1i in ill apparcbir, optimt

Iioris

tice't

fuerit, gud~ic fiifi influxus ejus ercipercrur:.

paikts' it

inn fc

;ir

hoc modiopror'su's in

Et profed6, erit,' quen.: quam re ita cTare petra&tatI Hppatis mirandumn

,aque

piatrocinrium arniFius fufcipero ,, ut ipfi fanguificationis munus

pofltMA146

n6afferatur, Ludov. Bit/i cxpcrirncn=. turn Pccgvutrtaobji.cere.

N,r4&BiJ

anum ill ud

fruftrti fem~per

tentavi;

ex-perimentos irWupcr hoc noftro con-_

ylusnulla ai;vii nifi pcr

ficiamn, ut Ch d J:

Pecqua

sin

inflillari &

coimmifceri i&n pofkruvm credatu.r.

Quemnadrmodumeairn dwt hbus ifis

difkupti's chylus'o'mnis incaviratconi o

Ifacis effl it ,' iha fi du&tus ifle in 1xvo pe 6 toris Jatcre (o rificio'ubi prius fat6) t~nifflo

ito per horam camprirna-

tUe, ch1ylO r quia alius in fang9uinem t

AiPtus ;rn d4tur, commune recep-

-t-AW10tn; quin, C vafala6&ea oflnnfia

i11

2 t2,

hac

Chyli infangutinem C.5.,

mnefentcrio, :atque infima parte ventris ab

obftru6ione adle6 turgefcunt&

diftenduntur, ut nunquanm clariu~s aut

perfpicue' magis oftendi polfint I fiqui-

dern jucundilirno fpetaculo coniflat,

qualis eorumn fabrica, valvulx, anafto-. mofes,

quam varii

praterc a Mxandri

corumn fuerint, quarn

dens ferie toturn 3

inteftinorumn ambitumn & fuperficiem

perreptant, quam infra'receptaculumn rnultipliciordine difpofitx uriiones in

non fecus ac

puellarumn .monilibus tur_.

gefcuntr, ut certe nus a quopiamn

quicquid&diis hae-

fcriptumn aut delineatumn

fuerit'prorfus nihil fit.

Ql!in & obfervatione przterea vall

de dignurn

ex obftru4to hoc

du6tu

thoracico, chylum in vafa lymphatica turn in

pec'ore ubique & abdoninie dif pr'.

pofita. ,meitentibu s licet valvulis , ae6 infintuwi & retro urgeri, ut no foinintuitu incauris:irnponerc

uYsBli

non:,, aliunde fedeat hoc eveniit, quamn quod- fuccus ifle al§us propria via prxpedirus, .in: vafa _illa; r ~git' non aliter forfan. iuani ab in-~ &

;

licet

revcra oieo

undanite

tranFt4 & tranfmutatio. 2~13 undante mare flumina in alveos fuos repreffa irruenti xfFui locum cedunt: Atque ideo uti refluerite maxi. flumina

ita

iterum intra ripas fuas fubiut remota ii}a compreffione & chyli in

fan.

guinem introitu reffituto totus iterum

in du6tus thoracicos retorbetur & in vafis illis lymnphaticis nullum fui vefligi-

umn poft fe relinquit. Cujus experimenti adrniniftrati modum cxhibet 7ab-6frg-z. In qua a a DuaFiuchliferiduo in utsum rruncum inz fin y'ro peci7oris latcre coe-

unzt s.

b Locia ubi imf

Ofe

c c cc

comprimitar. Y avule eus

digity trancus

q#x

a regurg;tante

chyfo ex obfiruto du6/u utrinque infra compreff onem intumefcunt. d 27runctIfJupra comproaJem propter impeditum chyli tranjitam Jl.accf cens. c Yend jugularis. f Yenaaxillaris. g Eadem vena ubi ve,szR cavxe def

de,nti accedit. P3

ofiiNm

en-

24 ,by4im0fanuinemC4 h QJimm dmtWs chylir ai chyluf COvpmt#l rcc

ep/acuj( 4//tis in

4Ii

Iiamfidbcldvi4amrnfunditur. i iv1~1dapertarxe lat

vep

at qo4

f4ngainlen a venaj ugu/ari &axillariredenpt em ta t ranfvehlt

tn-

flmuenti chylto inipedrinttononJit.

Curm aurter

experimnentum hoc

exercitat~ aimn

perfici polit, ejus eX-

adc6o jucurdm-n fuerir, atque fLeab pediendi mocdum atque rationem

pau-

accuratitis enarrabo.'

Rerra6lo.itaque canis, ut itadicam,

brachio' finiilro,

paulo

'perforettur

thorax

fupra regioncm .cordis intra ter-

tiaMn quart'a" cof fami fuperiores , quzi in rcgione du6ftus ifte ex latere'xfophagi infer:iore f6pra fubffratLim f'ingnlari fcre trunco ine dit, dein mirnnifo cligito totus ~us ad mufculun ifftumi compq'lUendus ea, quo fict; ut eqdobtuta tamen infiuari qoretur; digirus ced ut ab arteria, axillari roxime~ in6umbc ee ab{hineat, atque ira per horam detinieatur (&fi artuis canis poft, i mmitfuln

'mufCuluirp guIx 'xfopha-

duTais

Ybet);

trantw~6 tranfmunteal"o. *215 ilumur di-giturn Paul Ilumr laxentur, *rnagis trainquille fel-ct) quibuis pera&tis eft , quaruffi m notatu dignrifllnu xcomnprefiiolu' ita motu.s chyli intercipitur,, nih it ejfS iq,iCtJ-a6to fanguin apparcre, nnod6' hujufmuodi 4aperatio flatimn a paffu adrniniftretur ; inter-

,.mifSa utem comrpreffionle intra dimni, diurn horm fanguini rurfus Jetrafto la5tis cri rana copia innata.bit. Poftquan- autemn totumn Chyli xratu. ab inteftinis ad venamn fubclavlamn ufquc ad hunc m:odunm exhlibul refaxt ut oftendam, quomnodQ illi cumn fanguine conveniat, & quot mutationuni vices fubeat anteguam in nutrimentum partium fa ccifere, aut in ifumnfanguincemr allmilaari aptus fucrit. Quiare advertere oportcbi.t chylun

unicun

perenni influxu fanguini eiqu e

inftillatum

fe~nfimn commilfumi (Imul cunm

1ji0 deferri, & pro longiorc aut breviore ejus in mnafsa fangrumis fermentati-

one &circuitu plus aut m ius y&elaborari.

coqu.t

Si enimn dumn adhluc recetis eft non(lum pcr plures horas in fa;tiincll

i16 Chyli InfanguineMnC.4.. exco6tus in mammas & ubera deponitur, adeb naturarn &

priffinam faciemn

fuam retinet, ut neque guflu- aut co-

lore ab ipfo chylo diffingui poffit, rrout in gravidis animnalibus fxpe expertus fum; cunm enim chylunm e comnmni

receptaculo exceptum,& ipfum fanguini d etra6}o innatantem, & la ' ip fum ab uberibus expreffum inter f6 conferrem , nullum omnnino difcrirnen

per-

cipere unquam potui (nifi. quod chylus

in receptaculo aliquantum falfior) atque idco dubitandumn non eft lac omne in ubera &t ab ipfo fanguine

mammas

per arterias mammarias

deponi ; ne-

fruftra quxrcndi funt alii du6is qui immiediare mnagis e ventriculo & intcffinis la6teumhunc fuccum in illas im cum ;fanguis hujuftranisferrent que

;

modi chylo rurg fcat, cumquc is continuo fimul cum fanguine in omnnes

par-

tes corporis propellatur, quidni con-

ad fingulos

jiccre liceat ejus appulfus hunic fuccum in uberui colatopio feparari & in vafa excrctoria & tu-

album

bulos lat'teos

tranhire.

Nec1 ue

tranf tf, & tranfmutatio. 21t7 Nequec nim chylus fanguinis

naturamr

maff.T

confufus & indolem fuam mox a e xuit ut albedinemfuarm iiico deponat, quin

diuturno aliquo (fpatio,

crudus omnino, &lati fimilis-cumn ill circulatur ,

quod- qu4fiam quotidic

quatu-

experiri poterit, fi enim animali vel quinqueho44,taut iongi6re temn-

poris intervallo pofa largiotem

paltum,

fanguis

'arteriA

e quacunque venz vel

detrahatur, magna ipfiffmi chyli la2e-

f'centis

copia cruori coagulato inna-

tare confpicietur, prout alibi obfervavi.

Quin &hoc ipfumi in

dliverfis homini-

bus expertus furn, quibus curn pofl largum jentaculum aut prandiurn vena incideretur, vafcula omnia laate magis.

quamn fanguine repleta videbantur ;

quod Phcenomenon licet. ab antiquis

Ojus Uti

medicis obfervatum

fueritratio tamnen

eos prorfiis latebat.

autem chylus fanguini licct corn-

miffus colorem fuurn pluribus adhuc retinet , ita fi diutiu~s curn ill jibl circul etur , a illius cumn

horis

diutur.O

fanguine co6tionc, albedine in ferumn attenuatur;

depofita

prorfiis

-,ienii

boiig

hyli infdnguinem

intervallo rCnopoftpaftum eiat, fpccie'S fupereft, vent

nulla la6tis

i~6o

f6d ferum folurmmodo' czri

1ato innatabit. At vero Iicet craffitie

f'c

& colore mu1tuiti inter differre vikleatur, h tamen chylus iUle fanguini

fiiffufus, turn ferumn cruori detra6to in_-

natans & lac ipfumM4cribus expreifuma

commune habent quod fi lento igu.i admoveantur, quoufque partes aquor

liores'.xhalaveri nt, in gelatinam pa.,

riter

omnima co.ncrefCzant.

Q iibus ver6 modis & quali mutati-W

onis gradu chiylus in fanguinem af1imiJatur & in nutrimentum facef. utt melius intelligatur, fciendum cft

parrium

fit,

fpiritum vitalem aliaque in liquore fan.. guinco principia a6tiva in cliylum

jugi.

ter inihilatum agere, eumq ue minuif_ time fubigerc; quin & cum chylus falc

fulphure & fpiritu copiose turgcfcat)

quamprimnum com pagcs ejus a fermen. ratione laxatur, particulx iitx a6hvx nmotus libertatcem adeptx ,

cum partlilw

fimilis & cQngcneris naturx fentfefe prompt aflociant ; bus fanguinis qux quin & in

fanguine, (uti in vino aliifque ejufmodii

tra?#utJ &tranfmutatio.21l ejufiiiodi

liquoribus) accidit, ut ub?i fpi.

doftuinici potiti fii t, particula$

ritus ornecs crafdiores &

ftxccentiores quo-

bus inripinuntwar, a mafsa fua

detur-.

bent& expediant, quo reliquamn liquo-o 0o ris parre=rn defxcatiorcmi & xcddanr.

PO'ftquamn ver6 chylus ita perficitur,

ioneus onino fit,

turn qui

liquori

fanguineo reftaurando , turn corpors toti enutriendo fuffi ciat, cumn enimi ex diverfis

prinip;iis & parrdbus oqonftct,

atquc varix & diverfimodx indolis &t naturxfuerit, ide6 pro vario partis cu.

jufque ufu & indigentia, & juxta ac diverfis & meatibus refpondet &L

poris

configtiratur , ita

vane partibus appo-

nitur ; unde pars ejus maxim*e volatilis &

fubtilis'in cerebro fecernitur&-

fpiritibus reficiendisaddicitur,pars vera3 glutinofior corpori nutricndo apponi-

reditc. grando defhinatur ; Durn vero per toturn corpus una cumn reliquo fanguine tur, pars ejus fulphurea ca.lori

trajicitur> pars

& fudoec

renes feparatur fibili aut

eju$

ferofa & falina

peIC

tranfpiratione infcn.. evacuatur, adAifa in

hiepate

220

Cbhhin/-&. C.5 hepate deponitur , reliquaque ejus rccrernenta in diversd corporis emum2toria quafi

to tidem fecernicula abfce-

dunt, unde reliqua ejus maffa depuratior ufque & clarior evadit. Atque in hoc folo vitx noftrx ratio

omniis confiffit, e opturnsuief ut fanguis maconti-nofo 6c

calorem & nutrimentumn undique circumferat, turn ut recens ufque Ehylus

dcbitra copia, &

mnenfura fanguini iniftil-

ictur, qui liquoremn ejus indies decref-

ientempari pabulo rccreet, &perenni irrigatione exhilare 9

FINI S.

Elenchus Cap itum. C-AP.

De. Situ & Strua1ura

Cordi*s.

A D0,.afangunim

naturam

eHIui di gnofr

tendos cords. motus

cognitu

eft

fr mme niecef rius Pag.it.

TDfferent: fitus cordia in dii. Ve/ianimaitbus.. ejuJ ue ratio 3 Rericardiidefrriptio &1ufu 4 Vndc

V nde/ferur4 pericdrdio coflteno twnJprovenit C u fufii in" 6= fervit iid. Qa1ift hum or caufafnaz quare pericardium

in homine fepto. tranfverfo

accrefcitfrcusac inbrutzi

Cau4fa adbhefionai ifu; cfficiQuare conusr corir humwani in&Vm de'f mu1t ai s flegftr quam ille bruatoruna

ibid., ett :a v .

(or4r,r b#fipr

& depende-t

fid4ftuiwetur

-rtginem cd-

QuXijvaf a a cor&&

piunt, es quxe in ipfum

ter-%

minaihur

(or aluicco mutritio ab atwi inu/antiamfuam depo& tci, non intra )'ntriculos

ftuos recepto alitutr

D'e Vafcodit The nervis'ejus TYe vario !/iritu!

per

13 I4

4m animdlum

nwr-'os in cor

iar4

irnflux

pro'

animna/i ftgur, e;ufr

L4I4e

Codfub/1ntia'omna6uf17? Cul4r"s c/ c~~ufcu/zh mdus. in corpore° ftmpiczf eft uti hadIns rdiu efIb

'Ventrisr

'kiatomici.

ventresfsn

fed omnes bi

18,19 ,2?

Mufrulus

A/Iufcu(ui' ltoeides exco&ui tialde compo/itusr videtur 21 e54iuJculi bilventres ti ex

utroque

cabl,

3Ven4rumjugula"%

rimlatere, /inguli etiarn

biventres funt,; et quare

jungij tendinihus in medio r@rueniunt

22Z

CQrdiS mufcul'ur tiventer, efi 23

Fibre cordis in tendinem in ba/icirca a/hia ej asconftu? infertuntur. gor excoquendum eft utftbrc apiparcant 27 Qujrq'iniflercorde ticu(scraj!_ioribus' et robufioribus/brisr dojl,4ur.

vfri

Auricularum fbr in tendkmm

nem cordis inferuntur 33 ~I,proportio inecdtin.

ter v'entriculof cordizs'; quare, non ealderm inter auricuIavu?

Q are externia cord isf sperficies

levtS efl quare interiornon Jcrobiculi atque f/furxe

.Q*..are

in, (?ni/Zro venhricuwt bd

ma;ore.r or'

Q",a1e o/fciurn prxeJ1 ntpapiU ri he & memrbranxe trcu in dextro,ventriculo ®rsquali

modo idperftciunt-,

+i,' z.

t (42,43.

Q-idprxfiantcarnex columne

'infitifro ventriculo ON q6omdo & ucre ita ex-

tra reliquam efr.v fuperfi"ciem

Qare carneecolu#in me &0P-

brie in /Fnfiro ventriculo

papilz

maores carneis~ & fbrzs in dextro 4:6

Cuii ufui tuberculum intra ve.

ante dexis inferaw

narnj cavam refZe auricu/am cord

tram Vi

4S8

Q,ae ena caVa 6%pumona-. rsreEle ante oflia cordis carjlex~

& mufeulares flint 50

Q1,.areaortapauloJfupracor in-% Fora

ForammnL obI,t deflriptio ufu

54,55

Cor omnibu! anirnalibu! mufr

cu1arisfubfiantixe efi

CAP. II.

Motu & Cordis.

NT V/unin corde lermeniNturn, aut ebullitio

fan...

m a no-g u sin cor-.

i6Ebulitione

de, eju4yfloli obeJ, add:i= 64. cftolen non requiri , (ordis mnotum non dependere a

falnOuniis ebullitione proba= tUwv experimenitis

66, 67

Objegiones refelluntur 68;,6g Q 2 (4OYr

c41orfan tdnis nan acorde 71 Rroximai motus infirumenta in core f4ntip/lus Jibrecr nereunt /]rhtusper rx cr& eos

in/Zuentes

mu~fculorum aFio

Cordis eadem eft ac reliquorum

ab flatione ejus,v autot

f; ou in uuicj

explofone J#iritttum i;1flrs.

76, 7 ' cvfodcusr quo cordis mufculus con ftri&tior fit & conus ad inomnijyflo1'afrz enztiunt

a/Jurgit

70.9, so Jle (ordis motus totus infyftole po-i fs,diafo/efolius reflituua So / l?iOfl-smotue-fl

.Q1uare/finifteri7entriculus dex-op

& crafjior 81t

tro robulior

Sancuis non omnino

feptum cordis

tran/'tper 83

.Quali-viac robore cordirfyflole

84-

perffcitur

.Corditibusper nervosrri(or inf uentibus a//iri.

vis omnis ac

-86

commupiicatur e16 eorun iiflwsus impedito cordisrmotus ibid.

dc/icit

Q.ozmodis et quibuf de caufif mnotuf cordis alteratur 88 Q ugmodo rifurper/fcitur, ctif naimiusr quomodo circua-. tionem fanguiis impedit

Quomodof ngu1tus

cordis mo3.i

tulofficiat 92.x e4' tutua necefitudo inter cor

&t7 cerebrum olenditur 93

Vtrumque -aveutricido depen f det

Qiomodo motuf cords male aifeFlo Ledaitur

azfeipfo 97

!Qfidbydrop-rcordlis admotum eju per-vertendumn confert Afmia feri copid intra pericardiun

accumulatano-n f

palpitations ibid. Seri iftius.defeFlus quale nocucaufa

mnentwni cordi ajifert

i pericar af v tdiuw mt geniti.pro e m fir

duc4flt

1.01

-m

Quare

Qare

arterixe crajiiore tunica,

verne

abtem tenui donantur i03

arteriarum aut

.Quid ob/lrudio), cormprejfiio mircefcentia inprtibusprodu4cit i604,

(10o5

uidcomprefffo aortce infrd cor prxef1at

Q. regonrh

107

i/mplici adut

.fluore uterino diulaborantiumn /Jinai adeo debilitatur ib 8 Qua ratione arteriotomia Jolo-

"re;aufert

Q omodo varices

11o

producuntur

&fi magnli fuerint

qua/c

nocumentum cordi ajferu~nt

i1l3

Q uid

g zover e caVefiiqr4 Q~JuIdiapbragma in cane prwefi-. tit

117

Teniam i(~nlig nd 9ud*d veniis jugularibus in

e,5Vfoducs

niu

canze

ligyatisfuccedit

&fcites naon fit a ruptif iym~ ibid. phaticisr v /s u4ntm/ ngl4uinis cagt4ti cordis motasi of6ci at ,deoixpe-ihi 12zQ

r&id nimia pleth?ora preflczt 0

id rotuw rm cordis acce/erat 122

Q. iddiminuit.

123

,.id

deprorat

Qud upprimit ;25 zz6 rLuidpenitur tollit Quid diminuto cordi; mottj 1289 fuccedit

Q uomod o

polypus cordis it4

2 diEu;generatur exerciti utilita; 0Jflenditur 9ujcles qjEu; in capgte pro-.

dudeZ debilis cordis motus 131

2j,id r4pidus fangumnis motusr

producitin

c4pit

Q,omodofluxus

1I3 2

fanguins pro

diverfo corpori fru & fgu, ralteratur

13 3

Circuitusfanguinisin fupebric

orilbus partibus-ce/en or, in infrrioribur 13 4

t4rdior

~ffeIur

quos ce/erioraut tardior

circul4tio

partibus ad/ert 13

Qt,.

cap;t

~fus inter

dorii

endum rnaxime f/ticon-, Xiurnxe & fer6ePotationes faluti maxime incommodax 140.

Supinus decubitus qui ratione mncom modus. Gatarrbi nona fun" q4.3

t47,

cerebro 150,

2jo du #ferurn acerebro in

f4fnulguinem derivatur ibid. CAPq

CAP. III.

De Motu &z Colore

Sanguinis. Votieffagu, omnis per corcirculetur t

;

J5VIienfura circulationi5 ab urinxe

decurfu xe/iimatur 15

FExperimentiu prxerea con-/rmatur 15 9 Rurpureuscolor fecngasinis arte-

rio/inonprocedit ab ulll-ie jus in corde accen/ione 164 0,.uod probatur experimentis 165

Arter jnguinis vUenoff color

non procedit ab ull ejui' extindionle

Rur.

furpureuf arterioji faznguinis color totus

debeturpulmoni0

bus

i66

Idem

probatur experimenitis 167

Color ie purpure4s non pro..

vkinit

a coinminutione fa?ns gninzs in fed

pulmonibwt

mixtione ejus cam admxi/o

163

aere

Sanguis non comminzuitur in pulmronibur magis quam in re/iquo corpore

ibid.

Co/orem i7urn ]Ioridumn aeri mixturxe

deberi probaitur

experirnenti aterfanguinis wno/? co-.

Vnride

lorprocedit

173

CA PO

CAP. rv.

Do T ransfufione Sanguinis. 2QV Orat iocin4ndiferie ex.

cotata,

& quibus

mediisperfcfa ft fanauinis

transfufo 172 t)bi &a4 uo primum teittata '7+ fufit. Occafi'o cam diulgndi 176

ToteS

apparatus fanguint

transfudedideflcribiur

quibus corpori bus clr q1uo

ialetudinis fiata tent4nd4 eft., CAP.

CA 1.:V

De Chy,

ejufque irl

Sanguincm tranfitu

&tranfmutatione. Votidiana fatnguinis d;f.

recenti thylo femper infiaurantt4r 193 %AQhilper vas brewc a liene in pendia a

lentricu/umn depoifitur 194 .

Defcriptio Vaforum omniuma quxe lieni cumn ventriculo communiafunt ibid. Fe'rmentum ipentriculi a/ fanguine immediate proceaf ipfo

,dit

19g

9Pr batur a4rgumento ibid.i Quare inteflina tanto ambitu EonZ-

conflituta fnt.t 199 C ui ufui potifNimum infervit motu; illorum periftalticus 200

Q uomodofecretio cby/i in

inte-

Jlinisperfictur i bid. 0Aiqua a Rancreatefecretadi..

luendo chylo maxime inferto vit

203

Q.uareganduldx omnes in ab&% in toto inferiore corpore in receptaculumlym-w phamuamdeponunt 20 5

domine

Qg,Uare receptaculumintertendinedipbrgmatis con/fli.. tuixtur zo6

DuIuf ch,ytiferi quare duplices funt

205 Officium

Of cumn valvul*e invena fu_ clavic app 9 /i6mte ubi cbyluo VI fangunemf i1fundiiur207

thy/lu; mniiper duElusfoMdm

Thoracicosinfanguinem in-o funditu 268 o?uod'variisexperimentspro=r I7attUr 20%91 21 1 o tea/i mnutdtionisc gradu &A modo cbylus iu

fangsinemn

face/it

21 8

uoodd nutrimentoapartium iufrrvit.'9

F~ I N I S.

T~q~0 a

Fj1 -

771

-j'

i i'

11T

,''

VIAN

, 1 _I

r '

/<<

Z\y

'0,

!! I

1 I

iIi

. ,'

IOH'AN.NIS CO,NRADf

PErER1

PARER GA ANATOMICA ET MED ICA S E PTE M

Ratione ac experientia parentibus concepta & edita.

000

Suiptibus J. Hi RMA144. WIDERFHOLD. Z14

DC. L X XX X

ARROPJOHANNI CONRADI PEYERI

EXERCIT ATIO ANATOMICO MEDICA PRIMA De

G.LAND VL,IS INTE3STINORLJM.

AdjefIa efj anrnLome ventriculi

valliInacer.

Edidio alcera

priore correaior. (a0

CIV, 24 & CXXXIX,r 4 .

Qquod fufpiciend6fontfapien*terfecyli F'am ampl quamn ea omnia

opera tua , ! acelebro lehova!

te,

operibu5 yls in admirationern : celebro mirsbilia opera :ua qamr maxi-

traducor

me .vovit animmf( meur.

NOBILI

NOBILI EXCELLENTISS. MEDICORUMA TRIGAF

JO HANNI JACOBO

WTPFERO

CHRISTOPHORO HARDERO

SCRETA~ ZAVORZIZ Cognatis atque fautoribus maxime

HENRICO

venerandis. S. Equum

duxi, yiri exccllentiW'

fimi , voscqui reftes imo autores experimcntorurn meorumf faepenurnc

anacom~icorum fniftis

fcripti hujus patronos

huncce Erenim fatum

quoque compellare.

fatui ac irradiationi veffrx fuos nataics lubens & gratus agnofco. Idcirco

debere

fa s

DEDICATIO f'as Cri teundem a *vobis tanquam parentib~us pe-f

tere ac exfpe&are parrocinium Neque etian 1-ndius five mag.nitudinem vcf<rx in the propenfionis five gratum erga vos anitmum mum exprimi poffe putavi, quamn pub;ico velftri culn favoris omr amnoris mel monumnenro. Eft quidern fateor exiguuim mole hoc opufctfluin, coque magnis veftris nominibus prope iridicgnuni; at gratix tamen & exifUrmat}oniis nonilihil ipfli

prudentia

, qux libros Ininiwxe Chartarumn mole fcd cowtentortirn pondere mneyeftra rribuc

tiri confuevir. Cancellos cqUiden) data opera anguiflos pofui ,

fore vec'HIgal

magnuin

ratus

lrcvilate placuiffe~. Neque etiamn vos latet exPerimenta faclenda multum &temporis & la.boris pofc ere ,. quibus poftea defigtiandis, pau-

cuila Q-)z autemn

verba minutumque charrx -f atrn filffi--

libidine cit.

profero ea non ex fcribcndi

quadam aut pruritu novandi , vrurni e

fincero anaxomnix cultu atquc veritatis experim.nto rumn antiis C p1tt hK trienrd i.nfucato fuif1c proa ipinfs Qpapropter , Yin' experietitiffi, hxc eo vobis majore ad ec ri*ocepriora, fore confido Mnt&f anato~mico- mraica &legrenda & facienrai f cio. +NIrI-! anirnos vefiros ffuci fru firtnaca rulhiplici corum vobis innocr. lit u; a ci s; w;,C utilias & ne UiS

amore,

Dernocrii

quo

.msm

ude

D ED'ICA TIO tis frugibus

glande vcfci cum prifciS aut cer-

tici tantum artis tam pulpofx inhawrere minus

arrideat. Verumenimvero hac experimentorum via , nec fatis diu nec multum trita& permagnis fcatente difficultatibus ,non adire Corinthum ,

fed"

tali

cuivis

demum. fe&tatori

contingic qui vefro, exemplo congruis naturx & fortunxe

dotibus (quales Hippocrates olim inftruc us mifiis rerum humana

Sfancivir)

rum curis aliis

ftrenue

in hac via calcanda

Quoxd qLu

difficultatibus fuperandis laborat. ai me prxtum eWfe vos credere noIos nec ego ja6aare poffum :quo enim ufque in

dem

fim hoc ftudii gencre pauculis annishaurtprogrefus ignoratis. Id

quxque fint facultates mex forte omiinis non finiftri augurium quod ambxream in limine , nec defit altius; plius penetrandi defideriumn, dummodo favente nw-

non

mine locus

&occafio

miemet

deinceps exer.-

cendi afulge at. Ad qux dum adfpiro duFnque fpiro

xtcrnis

non ceffabo encomiis celebrare

tuam ,excel lentiffime Wepfere , in ftudiis mieis juvandis navanam operam & curarn tan"

quamn

de-*

tumn non pat erzatn , ob jue has tibi boillorurn prirnitias. Tu enim me in ponen-

dis artis falutiferx fundamentis erroneo du6&u

errantem vix reddidifti fobrix , redditumique optimorum confiliorum munimine ad ardua at4

que

D ED IC AT

que fublitnia direxifti

dumque Bafilex com-y

rnorarer epiflolis tuis etuditiflmis ffu-diorurn meorum ardoremn auxifti. Eademi porro hutnaw nitas & benevolentia tua me integro bien-

v e.

nio, ex quo Bafilea domum vocatus furn, lut in finu-benigniflime fovit ac fxpiculc magno otii leVamine fuaviter recreavir. Inde quotics divirem expetrmentorumn mrne re Apolline

nofris*fub manibus naram inmueor toties miruni quantum cifiultare cor meumn fentio. Et qui aliter poffet ? In rifum hercle ac admnirationemn vel invitum raperent diverforumn bru" torumn corda pridem mortua ac diu quieta, noftrorum vero experimenroromn ope in pudia ac motumn rcf6fcitata. lacrurnas

Neque potuir

tr-ip

fad gaucdiu-m moviTe nuiperutn de pura-is ccrvorum lacrumis inventurn , alia i-

lentio involvam. Utique ftupore mcius quan verbis exprimi queat tua dulitas ,

in pcrvcf1iga ndo fe-

feliciras

inveniendo

fain

,in

dif.Crtlen-

do acumen , in agendo iliaritis , in cornimunicando liberalitas , & in xilinandis aliorumn inventis xquutn judicium. quidern

Q..x

egrcgix dotes jani ipfi quoque vulgo notiorcs funr qpam at me vili ac imnpre prxcone digear. Earuin ~nen -hoc loco meminiffe

in.

gratudinis meritis lavir. Nec

tuis

inores ,

debitx officiurn

poftu-!

Nobiliffimis Hardicre , gra-

DE D IC A TIO

pofcut cua in me collata magni norninis beneficia quibus xqua laude extollendis non fed Tulii alicujus lingua fuffecerit. Enim-

tias

meca

vero tc exercitiorunm noifrorum qualiumcunique non modo benevolum cum applaufu fpeaatorem fed nonnunquam etiam autorem prxbuiti.

Qvocirca

tux

ficut humanirari & dodri.-

ux mulcum mc debere proficeor , ita

non pa-

familiaricati filii tui clariffimni, quo ii

rum

quoque me vehemnenter obftringit. Sed quo te

obiles

experientiflime Screta piaculo tacearn ? quove

ingcnii cui dotes & benevolum erga mhe affe&um modo prxdicem, vel ut

par cet

perfolvani ? Verba encomio tuo digna me

de-

ficitinlt, nec quidquam nunc poffidco p,rxter exiguum aliqualis fcientix anatomico medicx chefaurum, cujus portiunculam ribi orfero, non

quafi

beneficiorum tu&indigeres , fed rumn memoris animi mci nota quxdam exftaea

rcr. In ce fane

quidquid in medicum poteff opti-

frequens

mum naturx benignitas & arcis exercitatio congeflic , ut vel cuo' ratum fit exemplo

ad mcdicinam legitime addifcendam arque felicicer exercendam anacomix cum chemia con-

fludium & exercitium requiri. Non penetralia medicinx pervenire datum eft facra jUn&tum

c}im nifi ferro ac igne per naturx receffus in ifta rimari cupicntibus.

Valete , yici excel-

D, ED ICAT 1O lentifimi, rnobiliflimi , experientifimi, atque excrat~arionis hujus defenflonemn animis haut invitis fufcipite , quamE tanto fore exiftimo faveriras fe proprio clypeo tueciliorern bitur potenrius. His denique aliifque conati.-

quanto

bus meis,, uti hadenus

beb rn Scaphufiz

fesiffis, porro favete. Scri--

menfe Martio anno Chrifti

cIZIJCLXX VII,

Excellentiarur vewilrarut

lium1111nus cixens

JOHANNES COVNRADUS PEY1E1uS.

I sM*401

rm Ad

LCL.orem nobilis anatomix PRAY-

',.-

;rionemn

ftudiofum

FATI 0.

N tibi , Ledor amice, exercita-w anatomico-mnedicam

inteffinorum, quam rogo accipias non quafi confum. matx exuditionis opus aliquod, quale ai juvene edl vix poceft, fed tanquamn primorum fpecimen conatuum. Equiden in majus reml extendere,5 i volupe fuiffer, +glandulis

___.,'5

facili

potuifferm negotio at brevitatis erat ha;

benda ratio. Nihil enim xque naufeam ac ion-t

gum

aut fubinde repethrum de rebus parvi pon-

eriam circtimferentia

deris fyrma verborumn movet legeniyus. Sua amp lior eft artis noftrz

fphxra quamn ur ambages mnultas aut amecr aut pariatur. Tihulum forte de glandulis inteftino.. rum velur rem novam nec pti'us auditam mlia

Define

raris ? mirari :namn glandulz bx cjug. funh cuxm humana anciquftatis,

dewn

gen.re

quanip

P RkFAT 10

forraffie

calamo tarn quanquamn numlus defigniatz. In primo enim hominum morre confec&o fi quxfitutn effet nullus

cxa&-e

parente. dubito

quin exdem fuifTent reperrx. Crevit autem I exiftimatio, non mnulto tempore

glandularumn

quamn prifca fecula parvi

dLuxerunr imo luxu.-

glan-

t nonnullorum qucrely fint niMniumn tribui , atque in explicandis ma-

riare ceepit ,

dulis

x1imi rnomenti

vifcerum a&ilonibus ftatim~ ad

quanquam animno H xc miiterum iterumnque volverem , nihilo

tam

eas vcltjt oraculum quoddam vel podius igno.rantix afylum recurri.

nuis fcapham appellandam efTe fcaphamn ratus

de glandulofis inteftinerumn plexibus

tantum

ju-

dicavi quantum oculorum fiJcs & experimenta

crebra cumn ratione diclarunt. Stylum vero rebus & arbitrio novos fuibinide terminos fcui vo-ces fingendo accommodavi, quod in rerum

prius ignorarum def7crptione impune fieri poff'e

communi virorum clarifitnorum licentia & exiflmavi ; idque eo magis exeplPo mninus fiibfiquo andiquorum monutnenta ui confc~runt. enim Hjippocrates Cous in libro #R ihu glandulas inteftinis tribuere vidcatur his verbis ; xi rcJ-r ( intcellige6VS?) ,4h ramen afrertioneni hanic non de illis

fracus

Qtiamvis

huc

dcfcribere

inanit-num induximus, fed quas nos M rpfentcri" ac omenti glandulis , accipica"

dami

PRAFAtIO

darn effie reliquo autoris conrexWu patet ; ad e

cujus inquifitionemn , cum taediofum Cit onmnia

exfcribere , te le&toremn remicto.

quantum,

Noftra xtate

primus fcio Thomas Willis , Anglus iIe edicis fcripcis elcganeiffiniis orbe Coto dla.

rus , glandulas inuimx inteffinoruin tunicxe vel potius cruflxe bombycinx affignavit quarum

defcriptio quantum cum tzaea conveniat , aut

fencentiarumn ac experimenco-

etiani pugniec ex

rum collatione tibi apparcbic. Equidem nota ignotis , vera falfis , dubiis certa vel probabilia, autoricatibus fcriptorum volumen & dikamina naturx ubique anteponere nonnunquam ctiam opponcre furn conatus. Prxrea calci exercitationis anatomen ventriyuli gallinacci adtexere vifumn eft , cum propter fingularcm adrnirandumque ftru&kurze & a&fionis modumn,

fciEu omnino jucundum nec inutilem,> tumn imprimis ob glandulas finiff rum ejus orificium denfo agmine flipances fiquidem, has (peculi loco infervire commode paffe Putubulatx

mnihi

taverim in quo facies glandularumi inteftina lium veluti per microfcopium amplificata rprxfentari

Magna

demonflari qucatutrobique & fabricx & for(icaui ad

eft

vivum

.enim

prxrer-

ufus quoque affinitas , nec ullum magnitudinis oftendic infpe&.io. cand4idk LeC&or fi rea~ius hios vel nofti

quam

di(czrimen

qux

IQUAG

PRA1EF AT 10 haunc ve! invefligaveris deinceps , ea mihii aut pu= benevolus imperti ; vel denique applaufa tuo fac ut crefcentibus annis quxdam tnmjoris hat ( aufin fortaffe momenti , quainquamn

blico.

dicere ) non parvi lint , dante Deo afped ui ,

tuo

fitat.n. Vale.

index p1armr

& ca4p'itum kjuA

exercitationis. procemium. Pars prior , hifloriam anatomicami de glandWlis in,* teflinorum continens. CAPUT I* Glandularum inteRlinalium defuiptio generalis. CAP. Ii. Glandularumn defhgnatio fpeci,alis. Pars pofterior . agens de harumn glaudultuin earrundenique variis aff~edionibus. CAP. I. De glandularumn inteflinaliumi natura& n-fu

officio.

ufu feu

CAP. JI. De liquoris feu fermtnti glandularum

materia qualitatibus & ufu.

CAP.IiI. Objedtiones quxdin nibus. CAP. I V.

GAp. V.

uina cumi

arcfponfi.-

Digrefro de motu inteflinorume. Ufus glandularum folitariarumn i' cramfs

intefinis.

CAP. V I. De affe&ionibus glandularum inteftiow

rum qua am in genere. CAP. VII. De purgantium medicaraentorum ope.w rarndi modo,itinere ex inreiiinis, efe ~is:noxts,

& urn canto.

CAP. V II.

De diarrhcxa , lienteria, &l coeliaca

paffione quxdam. CAP. I X. De dolorificis intetinorum Acdeioni-S ,dy , ileo, tenafmio. CAP. X. De fymptomatibus qqw feri in glandulis

bus fenteriacolica

ntefinorum penuriamn confequuntur.

CAP. X 1. De clyflerum utilitate , necc(itaws,

operandi modo.

CAP. X

1I.

De glndulis intciiiuorum

alVO czctis

Ad LeLf1orem

PRZEFATIO, A rerg~a edirnus tantifper,

benevole

le&or, durn per xtatern facultates3

que operibus vere

nos manum admno-

grandioribus colningat. Talia

aurem ila funt arbitratu 'quidem noitro & infigniumn quorundarn virorum, quibus ante edlitionern ea cornmontiravimus, uc cumi obletarnentuni fuave turn utilita

tern haut mediocrem animo infundere qucanr, qua variecaro & placere qua brevice rerum grata; fi quis ad legendum earn vo-

fuccin&a, luntatem afferar, quam nos in fcribendo adhibuius, atque apes prxcerea imitecur in fingulis mnodo

feulis mel invenientes ac haurienres

nunm.

1non

fiba

vene-

Lufirum cfiuxit propemnodumn ex quo

primnam exercicationem de glandulis inteftitiorum Scaphufizr imprimi curavimus s anto fucceffufortunatam , ut

probarecur bonis omnibus ,in-

deque diftra6ais brevi exc mpla

ibus

bibliopola

quidam extraneus me ad alteram,editionem foliciraret,

vioribus

gra-

u~dvero tunc temiporis prxtare opere

curis aliis &

peregrinati-onibusab *

imnpediti

P'RAFATIO.

Impedit! nequbamus,_ id nunc cumflirnore Pern ficim3us. Primo en exercitationem lllam primain emnendtttioremn damus,

quippe

aptioribus

4fdionibus ad fenfumr penitus exprimendum hinc indk cxpolitam. Dceinde priori exercitationern novam Aicimus pro au&aiio , ad hoc quidemn Atxgnantibus indL'li raticgnibus ,qua bdr literis con atas legere f~ libet liccr. Porro cum Johannes de Mutalho, eximitis Tu ricenfium medC ufu glandulartum in inteftlinis privatim 8C pt:blice nobifcuni diui multumque litigans tan-# acm a abitr,os aut.judices provocaret in re an~

fign

d'cus

cipiri iibivifapartws utiqIue ine tiicrunC , ne caufa cadcrem , xion tantum objcdiones ejus diluere

ch ii cxerciratio

in clavi medicinx propoitas, fed etiam epiftolas in nmediu u a nn adducere, i t u xquibus r .+illeecalainulm t m ni ano-ft u epiffolare iftud

ficundx de ghnadu-

lis inteftillorum adfliruimus, mr alii quorumn inter-eft

judi-

de harunm ufu ftudiifque noftris inelius Hifice fcr'iptis jam prwterea metfiodum

cent.,

hiftoriarum

junlgilnus, Parifiis divulga-

anatomnico - mtedicarutn

ante tric niiutn & quod excurrit

tam, qua quid vclimius prxfatio fingrularis doce-

bit. De-mum fchediafmata qux dam alia dc variis,

lia6a

rcbus ad anatomiam artemique rncdicamn pertinentibus fcriptafubjungimus , qux lucem nondumc vidcr,nt, atq«e adeo novitate quo+quefua & deleftare Pote runt curiofos,

nus

quormsp

alllc'ere m2aximne

defideria inpirvofqea-

nuero

PRAEFATIOO nuere ifudemus, fed ica nie temrpus incuriofe per. damnus curiofitatibus. Habes ergo, le&tor, materiem rationemque qua parerga noifra coaluerunt : cuum erit ius grate fuavi erque

gratcfe(i

hxc

frui,qux experientia & labore multiplici ItTdioq ; parca tibi

gratis offerimus acque do6namus. Vale.

Dabarn Scaphuf4, mnenfe

CIDCLXXXII

AuorufLo anno CliriLti

TRINITATI

INDIVIDLE

PARENTI CONSANGUINEIS FAUTORIBUS AMICIS QZLJIBIS

Q,,!LICQ LT1D

SUM

SANE ET POSSUNh4

JUPRE DELBEO

tT QIOD

DEBEO REDDO

MUNUS

QUWESO NE DESPICITE

QU~OD OFFERT MANUS SUPPLICIS FRUICTUUM VESTRO

PRIMITIAS

FAVORE NATAS

CRETAS CURA BENEDICTIONE MATURATAS INFANTIAE FLOREM IGNORANTIA PLIERITIAM LUSUS ET LUXU,S ADOLESCENTIAM LICENTIA SAEPE

PERDIT'

CUNCTAS MI DEUS EMENDA MENDAS

PACE CHRISTIETETPACA PACTO ME PASCE UT

SANiIGUINE SANA SPIRITU DENIQUE INSPIRA JUVENTUTIS AC VITAE RELIQUO

IN PIETATE ATQLIE VIRTUTE DEUM CURANS ET PROXIMUM PLENE C ON SUlM TO PLANE

SUMMER. FIAT.'

CON,*

~PcSCAPHUSIAE ME.NSE AUQGUSTO CI7IDCLXXXI,

INDEX 'I, qui eft

lvominum

proprioruprn, quorum tejimonium

autp~ritw~allegatur, laudatur, emendatur, ilhjiratur,ix4parerpl nzoftres. SObannes A, -iiianus

ISylv7efler Samuel Anhornius

G,I Parw, Afelihus lobannes Audoe«ns Ca4lariv

173.

87.10z.i59,163m

Thvwu~ Barrholinus

8 4.85.87.io.io6,.,12.150.154- 156.

84j.

Bartholinus Th. Fil.

158.163.i64.

Petrkm Bellonlus lohannes Bohnius TheopilmA Bonerus

200?

94.6 130a136. 16o.i64.169.177.;iI

Olaus~Borrichius

154.

15Q-

fob. Conradus Brodbekius lob. Conradwu Brunnervs lob. Aodo/phms Burcardus

24-46.98.ig8. 53.

AL T. Cicero

168.16S.1 9

Gulielmnr#s Cole Realdus Columbus

90.996,

154.

Tbhom&s Corneliuj Con fentinus Isbrandw4 Diemerbroeckius

73.1 i5. 157.0

G.lof phu Du- Verney* tohannes FerneIius Claudim~ Galenus

920

85.96,12.7.154.

97* 177..

Aul4m Gellius Conradws Gefnerus

96.2oo,

Henricw G'aferus

347-1f11i81.201. 85.93.11;. 84.85.97.165.

Francifcw~Gliffonius Regnerus de G rao-f

Ebwenfrid Hagendorn

J30

ChrijIowhorm Harderus

14.

Jehann ,s

lob.

INDEX 1,

14eobm 14arderus, Raft. 9 0. 9 3 .9 5. t53 .i6o.t 9 7. 201.

92. 46.

l ohannes Iacobwi Harderus,Scapbajianms Afauim~&Harderus Gaulieimba Harveus

1Iideggerus Philippm Conradm Hs lobannes Heurnius Hippocrates Horatius

JobanneseNan Horne Ohigerm~ Jacobx~us

73.150-197.198.

1920

-28.56.8 180. 50.

J0O.109.120. 121.

84.

lohaoines Jonf*onus

96.200.

200. If16

lohannes Kentmannus Theodorm~ Kerckringius Emanuel Kcenig Richardm~Lovvertis

95. 150.153"154.161.162.

1021.

MichI Lyferus

20.76.

lobannes Majovv

Arcel&ui Malpighiug 13.83.85.86.97.98" loha9nes dec Muralto 90. 99.104.105.107, feql. item 15 5.189.19 2. Naturml curio fi'8

Gregoriwa Nazianzenus GualihertuNeedhamn

1459

Rsdolphma Peftalozzius 17etronius

192.

105*

lob. Nicolaw' Pechlinius

86.

1890

lob. Conrada Peyerus, pater173 loh. C nvadzu Peverus, filius,13 lob Conradm Peyerusini hof Alexander Pfifterus Pj i4am~s

Pl nGus P'utarchus Petrrm-Porerius45

133.

96. 111,129. 72.

138.

IAoiel Puerarip

105.

From

i.rem.

FraocifThuRedi

PrproLfT

V riel Ritzius

944

L4arm Riverius Georgim~Rollvvagius iGalie/mm Rondeletitis

164. 940 96.200:

Jlacobm. Ruerlitigerus dIntonim. Scliachtleris C'onradw Villor Schn'idetuis Cleopkta Schobing'era BAribolomaKys Schobingcrus Henricus Screcta

192i.

85" 19J1s 192. t3.45.90"t390

Seiieca

.18

Daniel Sennerrus

C,41aras Sibelius

46.

Pbii:ppus Speckherus91*49-

Pettus Spheretus

i8s:

Carolm.Sponius Tho. Sm/helinus

96.i69.

Ncolaa Stenonis

68.59

lacobm.

18fs

loh.Chb4Jvpbari4Sturniius

lobannesSvvammerdarnius Fraxcifca de lId Sylviuis Ter'encius

bei

88;

85.16;. 46.83.8,4. 126;

Augaflinws Thoncrus

Nicolam. Tulpius

156. 3:

Goorg".a Hielronymm#Velfchiuts

lob. Gebrgiu Virfungius

36.83.84.

Eflera ElifabethaWaldkirchia.

lbb, lacobs Wepfertis

170.173.t7f-

3.9.11i,13.tdt3bi6o.6t:68:83:86

7ibamm~ Vuhartoris3.9 i6i.t65.

ba44id ZolicoferuS

Thcodgra: Zvingecrus.

941

INDEX

II,

p~i eM

A -Acu-

Rerumn memorabiliuma in parergis noifris.

parens morborumn Cidumnrejperta

inl corde vuacca

a. 154.

Adenes Hippocratidefcr pix Adenum flrmdara qzuahs

97.

dedenographiadeideaia

810.

Adminifirationum aatomicarunc princeps

e,.,igagropularamdefcriptor AeiS ouis ad Nuale:udinem AlbMgo inl utroqae oculo

Aleui durities nativa

SI.

8;. 13R.

170.

unde50

A41vi fluxus peil dyJgnteriam unde

44.

obflrmChis a glandulis tumefatlfis ppreffz optimxm remedium

54.

AMOr Aaoml#ut ad praxin dirigenda .natomia p.radlica .Anatomix laus Anatum ouentricidus gibnaceo fimils AnguitLcpericardium cordi deviwUum

1&u 69.

Ani glanduix

Anima brutorum

51.

141. 136# 144.

77. 154.

84.;03.

197.

Animalium durt pabuli ineftinaglond;dofa Animalium hifloriam,fcrbenteilaudati Animi affeduum poieflas in fualetudinem

659 138.13910

Anferam

6o.,62.

fyloveflriim anatomne

An fernm vtentriculus galinaceojimilis .4ntimonium diaphor. Martiale o4poaplexia praf rvati e

19.

77.

4t. 38.,

qppe..

Rerum memnorabilium. Xppetitus hydropico nulluts cur ? Aqua in thorace ha dropici 0~8 undc ?

146.

16os

abaomine hyaropici copFiofa hydropicorumn qu.alis

147. 158. cuir.

Jusuanturfei6ricitanies,&

Aqpofis affatim ingurgitaiis 50.

Archaus

Aromata quibus nloxia & cur Arterixe

49.

quid ad purgandtim inflJinis conferant

35. 1.5

Arterix an hient in inteflina

159.

Arte ria aJffera motus

Arteriarum diflributio per inteflina

fani

nlo.feq.

Art es quxdani tart'perniciofx 139. dAfcites Nicolat Schvpveigeri Ejus caufa &' ge.era-

i4s.

lio

157.feqlq*

XA/cit isgeneratio'aliter 4faci vuentrlcus dentatas

183.

73. 99.117.

.elves carent 2veni4 ladeis

Auiumn inteflinaglandulofa Atium

flom achus glanduiofuis

10.62.68*

ouenler callofus 72f Bilis quomodo fecern4ar ibi. urilitaibd alimentis haret te7laciter 111r an per naturamferatur in suentriculwn ?10 Bos mabidus 1018 Bioum inteflinaglandulofa iz.n&6 B?ruta

fenfia carent

105.198.

flomachogaline,

Biulbus glandu/ofus in

6x.

Cachexixc origo

Cadauera dzffecandi ratio Calculi in 'veficulafeis Cal/i in ruentriculo gallinaveo

2.190.

140. feqe

61. Eorsndem

reparatso 75. Cavia demto pancrca:cfupcrflcs

192.

u/us

64,

2 4.

INDEX 0,10-um inteflina glan4lofa

IIr $.94.

C'aprarum inteflhnaglandulofali Cajiorei ufias q:u?

104.

Cafterum ouentricuIusgIandm1of;m

684.

Cerebri morbio catapboricis enem4t4

eerebromglandul1s

51 t

annurnerasumr

Cervui inteflin44glaxdulofa Cervorurn Iacrxrna

Cheiromantige legiim4c ufu

87z.

95. t04.

338.

Chemitca dige/lionis adlumnentums;;

ichemicorum medicamentorum pr4Jlank CbolIera mor kq4 Chyit ofic:na

10F 40.

3-M874.

itcr ex zntecflinie

32.1630

diflributio iejeiuvo

f'hyla an deatur tenuu & crafaucodem tempore in eedem fst 1eto 990 an tranfiituttorpergandula4 intcfftinorgm gregales

avibmu tr4nfit per 'venas mefarocic4s

Cibi

filidifebricit4intibasnexii

Y8.99olr5. 32.1630

49.

Cicada aI0um giandnlof*vI

inteflina

Ciconia gIandulof4 'IJerrs flunrienies52 !urgantes

9.95.

Caci

5p.SY.

Cl/yflerum nec&JIti lCwc-

firibecns

& utit,4

cur4tfq4,

dolore

in ftammatum

Convulfo,quid

&unde &cur,

Car mv,rbis abxvxiAjW

7.1

17.

intef1aniglaudmIt 1cocili't inteflinaglandulofo ctIiacapafJioni C.4Uf4 & CPhJgIa rduI 4 Jolici generato

(oon

51. e6

95. 70 97v

43.P

19 z.

T49 "feq!

Rerum memorabiliume cr extenuatum phthifici expers involucri 148. flaccidum

hydropis autor

156.

'Et

154.

casr

IJ50 1519

bid.

magnum &inlaqu4l

sllofum

150.

jol

349.

microcofmi

71.

mufculao

raja v1ina4sm falmonis refufcimatu~m non

movetur

155 zoo,$

ab anima

ig9.f ql,. ibid. 198.f qq.

falire potefl demta anim.1

Corda mfortuoru4m refufcitatot Cordis motms qualis ad motum mira propenfte cord's dilataio'nonft a rarefiWi fanW,a Cordis me tus detra

68., 198. 136.

fanguine fimperfles

s Z.

Cordi neceffaria libertas Cordi ouaccino inharensocus

155. 154-.

Corpus tubulofu~m6e

Cruditates fludiis preypofieris2Z a

Crsufla intftinerum

;

5Ioi.

oventriculigallin.4cei Cuniculorum Brafilienfium inteftina glandidnf4 Cygni inteflinaglandulefa Damse inteflina glandulofa Dentes in ouewriculo aftaci Dentium reparanioibd

61 .64. 9!. 95. 95. ibid

fiappkememum in gallinis afcite impeditws DiaphragmatiS

ibid.

Diarrhwaegeneratio critica falut'ares

4!. ibid.

mows

fymptomaticet

159.

letales

ibid.

Dolor in brumta won cadit

430

colicus

j7J

Dolor

INDEX

II.

Dolor cap iti it Ihniis PorcadM* inteflinaglandlofa

IT.

950

Puodeniglanduilx~z4161

V)yfinterix ortus curatio 43.44w Dyfpnwa in afrite 4619 Elealrum metallicum antihelici Poterii in pilixa reda-

ilum adeurm

Empirici ta.xati137. Epploon corruptumn

Ernacew pericardii exper:r

45.

147.o J4.

Eyin,wli nheflinaglandulofa Ellca galtinarum

12*

Excrementorurn Experientia vig6

28.

4firitmu

73. 8$.

Experimenta anat'omica4 ut facienda

10 2.

Experimentorum pluraI;tarlauda~to Facum alvi gluten Fiebri maligna diarrhmea mnala Febribm~ epidemiis pu~rgantianloxia Febrium ardentiumfornes49

144. zU.

41. 40.

F'elts inreflinaflandulofa

f emorum tumnor in afcite

I 4 .6,es.

Fermentatio.an bi/em requirat Ferment ationis adjumentumn Fermentum vUentriculi

inteflinorum Ferr4ments in vJentriculogallinacce

11 2. 33.

2z.67. 18. La.2x, 45-48. 73.

,Fibrxinteflinorum

90.

vuentriculi gallinacei Fibri inteflinaglandulef4-

69. 954

Fluxw4 alvi pofi dyfenteriarm

Fr4gMu pa.s1a

44.21.

funiliones partium cognitm~ da,f ick 4 I4Aiaroanan~

74'

Flamum ventris origo a

280

98. Callina

Rtrutn, memorabillum. GaIin'te /ca ingliJes

73. s7.

inteflinagIandulofa

95.

57-feqq.o

ovenltricultm

Glan-dala quid

82.9 7.

104. 53"io

femorib;m lacertarwn

Glandula in

Glandulxe ako excreme

Glandulx internafabrica latens

98w

vz.

GlanduIx inteflinorurnbovis TI6~.01. canis 8. 94. i7,a ciconix 9;s. cuniculorum Brafilien. caprx

11 3.

ii.

0.8'7.8S. ?MUgkIm

hominis t;.14.89.92.94.96. leport5 1 95. ovis 12. flUiS 12. talpic irbid. tardtz 91.109. GI

.:ndula

ovulpis 9.91.

inteflinorum quotupli'ces

Quern ujium habeant

fint

95.21"7.

bornini

ovituli

8,. feqq"

9242--19"711'

C/a,tdua inteflinorum _gegples carent tens laclIs 921.94. u5d16. I11.112. qnomodo dijferans' Afolitariis Glandulmu intefinorum pertieJlhgandi modus 95. no.prifei S, Sz. t 6" Gl4ndularum 'uarteta8

overunt

ufm in genere puaflantia

flrudisra articiof.v

Glandula ouentriculigallinacei

Eas

ii6. 81. 98. 61.66.

podicis

84.103.

Glirs inteflinaglandalofa Heparvariegatum

12.95.

HiepatiS natura, officium & ufa4

pallor HirpPocratesanatomicus

Hioriaanatomico mnedica quid

192.

8 2.83. 9 9162.163-

81,

H-if de animalibus lam 5 Hornines a paftu inepti funt ad mneditationes ardu, & cur 2,I.

Hem

INDIEX IL Rlome uniouerfl compendium

149.

Horrort a paflu caufa21 Humores lentefcunt morte

103.

950

H,yxtnaodorate inteftjinaglandulofa Hydatides in abdominehydrepicorum Liydatidcs in ougin uteri Hydatiduim generatio H-ydrocephali inteflinaexaminata Hydrops ft corde

147.182.19t.

192.

i6o.184. 13" 151r.

i6o.i6i.

Hydrops artiflciahli

95.

Hyfiricis inteflina glandulofd Isluniglandua1496

115.

lejuno cur pauciores ganduk4 Ilei ortus

45. 105.

Ilei inteflini confiritaio Ileigl*da61.9.is lewu cur pra cteris inte.flinisglandulofus MlacapaJonis-caufa & caraio Iiofsarx anatome ingenhum virginis ccce Ingluiesgallinarum ~200, InfCaa vita tenacia Infel1orua di*nitas Inielinaglandulis annumerata

cur g landu/ofa fint cur abundent vafis depen dula ex abdomine fligmatica

1xieflinorum aho & omilnus

4647 19.24.

454105.

46.47* 171r.

S7. 65.

97.

3.13. 18.11Z. 19.32.33" 27.

46. 3.74.11103.

crujfla

85-.Tt.iz3.

fermentum fibrae ,glandNlmiltipliCf$

18.zo.21.45.48.

hydstides

MOM"

90.

8;feqq4 160a

29.fgq0

Rerum memorabiliumn.

Jnteflioorps motui p4rAdexas ctuis

#~fertus

26, 17.m & AJifnd&

104.105.

2.813

Apynimentum

23" 28.

'uelame_mum bornbycinum Isilitiaddiouina ,LaC Ouibuentis canis Ouenis infuJfum

143.s

118,1190

frwoributs cervorumibd Lacryma LaiJlUiin Nerntriculogalinacev J acertarum glandulxin

10id.

61.73.74.

LUtna inteffanaglandu/ofa10 1epormna extaglaedulofa Lien minimus in vetula12

108.8

Lienis ufus mente Glaferi

483.

Lienteria ortus &curofto Limes in wentriculopgaginacee

41.

63.7S. 47.o 95. .159.

Lumbrici in inteflinis pue#4

andulofa

Lapi inteflinagl Lymphajfiavua circa hepar Lymnpha vafa an aperiantar sfl afcito

15$8. 10.

.Macied CAsfiaI

Majeflas natur4 in abjeflis

65'086.

Margines vecntricudigallinacei

59.60o.

M4rpriie de vorata 'tgallij reddita

67.

,Medicinaperficienda ratio

facere licet qua atiisfjordida

Medicis

130. ouidentur

Me4 itationzurn intempefliovarum noxa

Z1,

Meleagridum inteflinaglandulofa roentriculas gallinaceo fiimilis Membranx~mucofa nariumn & faucium Memoria ouirgiiuis cwc& Menflruorum enormitas

95. 77,

fluxus infexagenlari4

Mfercurius dulcis inno'enr Mer cologiA promijfa

850

171-176. 189. 190.

40s

96.

IJNDX

Mefenteriiglandalaeaffeae

110 t48.i63.1920

h.ydatides

i6o.

Adefenterium inflammaturn 1920 A-fethodu4 biflorsarumn anatomico_medicarumquid 136. Aletopofcopia afi s 138.

Mo/a Oiuvens

64.

Alold in atero muliebri Amorbi a Parentibusimmiffi Alilorborum reliquiapaiune morbos

193. 137-

139.

7's75.76.

A4otus qua ratione fiat

Nlmtsinteflinoruam cordis

68.198.

wuentriculigallinacei

23.7-8.

'Macusinflinorum

Alugilis inteflina g/andulIofa95 tientriculasroirabil45, & efa Avl/i inteJhinag/andu/ofac Maulieris Biningenfis inteflina explorata alpini intes Iinag/andulofa Auafca abdominis extenuati Almfculi ouentriculigeallinacei

26.71.

103.

96. 95.

blIuris

27a 956 1916 59.6o.64.70.

b rica18 motus

A/ucsi/orunfa

71.75.76.

Alufica quomodo reflciat maognitado in minimis

Natura

34. 65.86.

pronidentia

Nerevi an chy/um aut medicamenta

64.

ex inteftinis

33.34. 33.

Neroui 4f/cianturab objeais.

abeunt- membranas

340

110.111.

Nervuorum per intef/lina difiributlo

34.-

pori'

0fuccas

fffiaus Obfer'uationeS anatomicx def derat, Obfer'uatiunes quzbusfacicndle

fo'fci-,

38.

130.1311.

qbcr*."

Rerunm mne

rabliumi.

Obfcrwuatio ium praR~fantia,& gtit'Ws

130.141

ObRtruUionuimfaber Archaus Z. Ol/fatim~ pharmaci utpurg t 37. Omentum putridumn 147-119. 16 3.19ke Otium parens morb-orum 139. Ova humana 14301930 Ovarium muliebre 128. Oouiumn inteRinaglandulofa zz. Ovorum Putaminaunde 74. O)vtm an, alli ponant ibid. Pancrezus Afeliti 84. Pancrea~sad glandulas inteMlinorum reiatum Pancrea4fcirrhofum 192, Pancreateprivata animalaaquomodo fuperflt. 25, Pancreatisdignitas vindicata 24e exciQ i0bid.«

8-.84-

du&lms hydrope dilatatu

OUf Paradoxonde motu intej7inorjum Para(lataglandulis annumeranigsr Partium uftu Pathematum animi PaihologiainteRinorumperficienda

4Qis

18.13.

36.98. %6. 97.

98'. 138.139. 29.

Pedes curizntumhefcant hydropicis

184.

Penis afcite intortus Pericardiiexpertiaanizaia Peric-ardiihumor qualis & unde Pericardiipori

146.

Pericardiumcordi adnatumi PericardiumjuJlo craflius

154. If 2.153-

'53,

148-150-153.feef" i5I.

Pericardiumraia Peritonei

Periarum

porti aquam fundentes a?gaMinisdevioratarum

155 .

147-159a pondws cur ininat

67. Pharmaca quomode operentr Pbarm,*no

DlEXx

acrium vioentid Fbarmacoruam

Pba4vidcorum

%terper *venaiIallem 1if'dh :idarrboaexitiofa6 JPhyfiognomix f1M .Pidaraelegans quomojo eecreel Pi/ces Iaaeis venis carent stuita intcflinorum ortm~ &

afi"a'

35. 4'.138 . 34.

99; 85:97.939

Pleuraporofa aqua fens in bydrope 16o, Polypai cordis 148.1j6.157.i9;?s Puella ilioft amateme 47. Pulmd adnatum in afcite 148. L;ms aceretionts carsfa 152. 155, Palmonibm~ neceffarid libertav 57 Palmonum nexws omnes funtpracternatrales 1524 Pu/flu myurm~ &! f ormicans in afcite 146a Eims rei caufa 156. Punalumfaliens in Ntam revoeatutn 197. An polleatfcnfui 198, P'rudentia hifloriographimnedidi 137.

&nerrooram affetliPme opiti..

Purgantiaquomodo cerebri

lentur Puargantiaquando

&quibum daeda

Cur per inteflina ev,acuant

38. 40.

36.

,Pargantimm odor alouum laxat Purgatioquomodofiat &perquas wim Purgatimm ouaidadeamna Pu lh a purgantibua in cute etcitmm Putamnina oouorum an a ealculis Pylorme an cIaufras permaneat ai

it: in chylum redaaha Puyloruegftiintrum Raja pericardium

ter devi7tIa?m

paflo donec

;o-

'1.39.42.

37. 740, owrnt ciki

12.6-

I155

ibid. ararr?

Rerug? mmnorabilitin. RA*ndrum inteflina iliofa

47.

J?dativnihs cwcitas inl rebus corporcis

98.

Refe4honis

fubitanexc procejjus

3+4.

118.

Renum fecretio explorat Refk Irationss djffici i in a/fcite catsfa 157. R?ugarumn in ventricuslogallinaceo iufu.t Auinantibus intefiina prolixa & roaldeglandulofi 12. Salmonum fexus nota certa 20016 .Sanguinisdejefho a nirniapurgatione San4guinis wotus ad oventriculurn & iriteflina cibis repla:

73.

fin:

37.

121.33.

Sapientix ditiinx laus Scholia obferwuationibus addenda Scribendi ratio in tenebris

98.143. 144. 176.

Scribens coca 173F. Scripturafacrx3 compendium 171. Scroti hydreps 146. ELjufque caufa 16©.t6i. Scuta callofa in riculogallinx, evrumque ufu~s

vent

64.7 2.

61o,

Secretienum officina

198.

SenJit carent brata

examren

Seri in bydrope Serum gelatimt [imile

158. 147. 161.184.-

Spiritus in inteflinisinifcenturfacibus Spirituum animalium natura

28. a0 .34.sz.

eorundemque motus ad ouentriculum & inteftina cibie repleta 2.1 Stomachusgaliuglandulefuis 62. Studzorum

paRiu incommoda

11.

19 413T

Succi pancreaticitiis quoufquep;ringat

Supeg.ex anatomica

142.

Suum intefihna glandniaf of2

Symptomatum obferouatisinculcat. 7abi bovins crnKfa

14. .1

Talp*

INnEX IL

1,9T

7'apaeinteflinaglandulofa

Ternperie ca/ida & ficca praditiscur alwu darus aTea/mi ortw &

1718

95. "7.7

7'ardxe iniefiinaglandu/efa Terraperarnentiobfervatio remnediUM

49"

480)1,0

T error wvhemenw quornodoperirnat T efles glan,ddi annumerati

82.97/.

T on

12o.fq.

fia

157.

an mucum dent inteflinis4

Torm naa aprg ctionibras

T ormnina "g/andulis inteflinorurntumidis T orxina in dyr~niria

5;.

Tumor inaens & faniofa in abdomine

44.,

1.9x

Valjula mit rales ofa Vilroces qrsid V d/amentuta bombycinum F/ena epia rrcx tumidx a (cite Venx laU1ex pifribus & aostbus nlle

.feq.

161. 157P 1OO. 109.

I46.t6i.

16;. 3z, 32.99.117.

V~ena mefaraicx avianchyhon hauriunt 31.

faciant Ihurmnax? Venter avuium callofus

an idem 72.

Venter praltmidusafCite

190. 19r.

Ventriculi

72.7;3.74.

Ventriculigalich &

vifus

anatomeWiNYq'iiana 3. qua mieliorem promiftt Wepferus ibid. Pentricligahinacei hWfloria anatomici uafus ac rno -it 57, iq.meclii f a#difiadn.i

fonegus

J%entriculi infardIusgallinx

730

Ventriculorum d#,ffrentia

64,r

Ventricu/as af#aci dentaaur Ventriculus crocea bile incruflatus

47.

Ventriculusgu//inaceus Wxl affiJmilarar

73"

6 4-65.6 9.

Ventriciuas glandoulis annumeratus glandlefflur.c dN6Ius

Venricuhts leb,eti antfaceo allJilng"

72. flentricuss

~Rerum memoral3i; JLUtk V'extriculo~lerna malorunm1 Ventriculu flgmofgs Vexas~ immod~erata nocen: V,eritasj ut acquirendaS7

.469

374

88.

Veritatiincumbendum

mutat

ViUm~ 'valetudinem 138. 950. Vipera inteflina glandulofa Virginie cavca fludia & commercium literarium~171 fsgq.

&quotuplex

197.

Vt/ra in ventriculogaIinaceo

736

Vmbilico editum lottum

161,

Vitat quid

161

146.

Vmbilicw~ afciteprominens V racbua apertm~

Vrina muatio in afcite

Vfwa mafculorum in

ventriculogallinaceo

Vfi asrtium cognitu difficilis

700.

98. V teri prolabfiui 189.190. V term~ tumefaaw &gibbofiw eum molisfux uberibm~ 19Z. Va/pis inteflinaglandalofa99= Zibetici cati inie!inaglandulofa 95.0 Zibetum

Finis indicis f'ecundi.

INDEX qui

1040.

III,

eQt

Parergorumipforum. I. Exercitatio I. de gJandulis inteflinorum cum anatom7e ventriculi gallinacei, pagina

II& fcqq.

IIs Exercitatio I I. de glandulis inteiilinorum cum 8t.fq" certamine epiRlari, pagina III. Methodus hi,f}oriarum anatomico-medicarum,) exemplo ringulari illuftrata, pagina 135"/Cqq" I Vs Epiflola de virginis natu ccecz fludiis,&,commer-

cio-*PecradoQ ad wciAcumn cuellp~tit'lrmpm Caarolum .

roltTm

INDE~X

11t.

,f Sponium, q cum hujus retponfione,

V. Hifloria anatomica de muliereOancreatis hydropi.ca, ciY lien -erat minimus & dudus armplus,pag.

valde iSifeq-

V.Hilloria anatomica de muliere hydropica, cujusabdomen fuit plenum tumnoribus & uterus tuberofus, pagina

V II. Miraculu'm*anatornicum in cordibus refufcitatis,& de falmonum fexu quxdam, Indic4

189.feq

s terzij

INDEX

finii.

pag. 197.fegl"

IVs

elf Erratoram corrilgendorttm, qui

1_4

licet.

quor+ inteflinorunit

piropius.

23 26pancreatis. deflinatas: 26

3%10 61

19 14

#7!

76.

17 94 1 86 it

94 6 x1l 16eas. . zo;,

tubulo.

dicatum, cormea. impetu. affabre. implentur~

cffoetumd quam. in Monlravi Cl:IfCLXXY*Lt

\ q.irsfniN #44is

EXE RCIT ATIONIS de..O

GL ANDULIS

IN TE ST INORUM.

Procacmium. Nter 3J,'gv7 Sofeu admniniftrationes anato--

SA micas , quibus fumma feculi ingenia ffrenui ., incumnbunt, palmam jure ferre poffe rnihi

nA flinorum. 4

videtur fcrutinium guix, ventriculi, & inreH-x namque funt illx commeatus

vix~ quarumn duftu quotidie alimenta,fubinde etram medicamnenta, intra corpus convehuntur, indeque viciffim excr;er.en torum proventus evcWtiur. Enimvero~ nec al%mentorum vis nec medicarnentorum energia in maffam fanguinearn & partes cumu alendas turn morbo liberandas traduci potefl, nifl ea-. dem prius loca llxc fubeant atque neceffariam in illis alterationem adipifcantur. Idcirco quarnvis Ia.

bore non adeo fernper jucando, conflet iflorum vifce.

rum perveftigatio , adeoque delicatiores multorumi manus a ram utili & neceffario opere detineantur; fpretis tamen difficulratibus harum partiumn ilru&kurxn probe exploratamn habeat oportet quicwnque five de alirnentorum in chylum converfione,

five de medica-

men'torum affuimtorum operandi ritu & rationibus, judcaaqedifcurfus veritatis amuT congruos aniIn A

z De CI*xd*l4~ Isotefiortim. nwo coniciperclvel verbis exprimere geflit. In primis

-enimn viis quid cumn illis fiat fi nefcitur, arduum- erir, tie dicarn impoflibile , quam eadem ulterius progreffa

miutationem fortiantur quamque vel maffz fanguinez vel partibus imprimant determinare. Nemnpe vefiigia naturx in hoc potiffimum negotia fi quis ab initio cun6&anter vel talo erroneo preiferit fieri non poteft ut earn poflea per tot Mxandros technis tarn variis fe fubducentem felici pede fequatur.- Prxterea tmultis viCfum morborumn fi non oninium faltem plurimnorurm eorumque prxrcipuoruin ortum a ventriculo tanquam omnium lerna malorum derivare. Et quidem hujus ipflus adhuc xvi Ccripto-

eft

res Archxum quendam ,

five larem finifiro venrric=slg

orificio famxiliaremn, tradunt nunc fomn o quafi -Endymiionis fepultum ac fegnem alimenti ingefli conico,

6tionem

negligere, unde cachexias & obflruiones omnes naCci , nunc eundem ira percitum ac nimis

'Sun

agilemn digeftionemn prx~cipirando pervertere;y unde pleraque alia corporis mala originemn ducere. & qui cumn ciborum in ventriculo folutionem ab acidq quodamn menftruo , ur vocant ,five fucco fieri exifliment, morbos omnes ab acido&eodem, fed morbofo ac prxter naturam a domicilio fuo in alias corporis partes migrante , deducunt.

fit

Qgapropter ut quid

his de rebus falva quantum fleri potefl veritate fentiendum innorefcat, omnino faLlo opus eft ut oculos nofroaventriculi non unius rantum , fed plurium; nec humani folunmodo , fe d diverfi getieris brutorum, infpedioni largiamur, non negle4fo fimul in. teftinorumn examine. Sic enim crebris demum experimentis inter Ce invicern prudenti ratiocinio collatis-yeri fu1gor ab opinionum nebulis vindicatus e-

merget. De chylificatione ( ita ventricu li a62ionern

vocant mcedici qua cibus in chylum redigitur) utr en eXern-

0.xeM1plceft

genuirtam ejus off=; coafirmgmn , obvium cinam tantum non oimnium ore proclamari venltricuumn; at penitius tamen in veritatemn inquirendi muir,aoccurrunt qlux chylificanidi mrunus tenuibus inteflinis jure mnajore , faltem iquali competere per-

fuadeant. ,Vero en fimile

efi alimenta in ventriculo

tantum di(folvi , ex illis vero diffoluris chylum in tenuibus intefinis dellnum elaborari. Nam vafa laded e ventriculo nulla egrediuntur ; neque etiam bruto-rumn vivis Cfionibus quocunque a pafu uempore

fadis cdhylum candidulm atque fincetmurn in ventricLdo unquamn fuiffe reperCum evInci porcfh; cujus locci liquamen cinerei & tionnunquam obfcurioris cc:loris prom-ifcue reperitur , quod interdum etfam conifien-. tia fuma aquam mnentiri vidimus. Verumiinflituti non eft hoc loco ifIhxrc omnia examinare ; nec enim Utni; verfalenm quandamn ventriculi & inteflinorumn defcri.. ptionem molior,

quiippe compluiribus jam a

teniaaaaat

arque nuperrimc ab accuratifr3io ThoniA Willis exa&e fatis traditam , nifi quod in ejus complementutd cxcellentifrimi viri johannis Jacobi Wepferi noffd obfervationes meditationefque de gula ventriculo ac inteftinis publico jam promiftfas appritne faduras fpes

fit. Mihi pol amplas

tantorum virordmn meffes

bond

tum Deo fpicilegium agere fpicafque aliquasper in~ teflinorum diffri&tum Jove propitio conquifitas exi(4-" tuo hocce manipulo luici ufuique publico expofuiffd fatis erit. tnirmvero pnkter eas quas hadenus defcris pras accepimnus partes in inteflinis alix quzdamn oc" Currunt , ab anatomicorumn nemine quantum ego quidem viderim fatris excade traditx~: Vulg6 namqud tunicaceus tantt m tubus aut Miembranarum contextus inef[lina dicuntur, nequ!e prxter fibrarum agmen quidoharn in ius prmterea fubeffe putatum

eft. Verurn

huic fibrarutu fiamini infuper corpora glarndulofa Ai uan

V)e GlandaIl' ifrftisoram

quamiplurima paliintertexta diligens oflendit inve-w fligatio.

Qpianquamn atutem fubtilifimus quoque Wil-

lis hujufcemodi glandularum quarundam in pereleganti fua ventriculi & inteflinorum diagraphe pharrnaceuticae rationali inferta menrionem faciar,earumque ideam tabella delineatam exhibeat, tamnen prxt-er eas ab ipfo traditas aut alix~ nobis apparuerunt aut aliter faltern atque diverf mode quam ipfe defcribit conformatx ac difpofitx. Proinde operx pretiumn mihi videtur paulo exaitiore defcriptionis methodo primum de ius in genere quxrdam prxfari , deinde fpeciatim ,fubjungere quo modo quaque diverfitate in compluriumn animalium inteflinis ipCoque tandem homine fefe conrpe&ui notlro exhibuerinr; denique in partium iflarum munia atque ufuIs, quaniturn fieri poteft genuinos, affe&tionefque varias inquirere : nec !difplicuerir defcriptionis feriem uno alteroue fchematifmo, quantum quidem manus & ktli inertia permittit , illuf}rari.

PARS

Exercitatia I.

PARS

PRIOR.

Hiftoriarn anatomicam de

glandulis inte-

flinorum continens. CAPUT

GlandularurvinteJIfirnaIium.Defcriptiogenerali. __Enuia

acu perfeL%orum tus e animalium uirn rer intofln hinc inde variis intervallis corpufckuloriu glanduloforum agmina five plexus conflpiciendos feprxbent, di-

verfx magnitudinis atque figurx.Pr'imo enim exigui in inteffinorum principio , deinde grandiores ini ipforum progreflu,

demnum muaximni in eorundem- exitu, confpiciuntur.

EUtglandulofo & ubi ingens inteflini tradais hujufmodt plextt denfe ac velutcracematim confitus apparet: idque circa ilei extremitatem fere por~petuum eft, cui glandulx hx adVeo videntur effe dome#}icx'ac neceflarix , ut quamvis cxtera inte,flina its fubinde ege ant, ramnen hoc nunquam deflituatur. imo ficubi in duodeno atqjue jejuno defunt , in ileo defedus ille numero fippletur. Horum vero plexuum glanduloforum; facies modo in orbem conciniuata, modo in ovi aut oIiex figuram oblonEgamn aliamve angulofarn ac nmagis anomialamn difpofita cernitur. Intra finguloA

[11rq)

6 ~ Gandah 7nf1iOyliU'ru r'um .autem plexuum fphxram five anmbitum glandu1r nunc . lures nunc pauciores fuiofifiunt. Aliquatndo decem tarum manipulatim , fxpe viginti, -quadraginta

aut plures catervatim

junguntur ; interdumn

multitudine pene intiumeribili in quiendam quafi exerc' turon currunt atque, iinignem inteinl tradtumn obfidenr. Ipfarum porro glandulartim e4 cff firuo@urx &p"oftus ratio , ut baf'1!-uS vel interdutn IMIS

1i1ti(1

med.ix inteffhni tunicx inifift..-tes non raro per exrerioremn forinfecus tranrPareantr, ficque citra difTh.

upuat.

aonemn intef'tinorlf.ni 00,11o iifd mnpropius admoto conQpzci Apicibus autem faistatzquam exi-e guis papillis irtter crunxa villos in ipfamn inteflini cavi.,

tatem profpiciunt.. Apices ifli poris five pufillis foramninibu.s infagniti ac pervii funr, dumque fuppofito digito premuntur humorem exfudanr plerumque fubvifcidurn. QZtod ad fubflantix corupageni attipet ~landuli hx qu~ibufdamn molles ac veluti pulporw funr, ira ut muco inteffinorum fortius & incautius deterfo ipfarum glandulartim veffigia apicesque fxpe deleantur. Inaihis fyRlafis feu coofiffeiitia paulol compa&ior

110tatur, utpote ve-I iteratx~ deterionis vim imipune fuftinens.Magnitudo quoque glandul arurn pro anuimaHUM Mole ac xtate variat. Plerumque milii femnen aut raphani, noilnunquam & lithofpermi vu'garis) xquant; alibi hos quantiratis rerminos aut fu.pcrant aut infra fubfiftere vifuntur. In recens.naris,five infantibus cos

five brutorurn catulis non femper aurdemum indagine admodvmn rolerti reperiuntur. Color tarn plexuum quam r-;11ndularum ius contentarum nlunc pallidus

nunlc aliqtiantulumn rubicundus apparet , *11terdurn Plat)e candicar, ,& liquor glandularurn papils cxPreffu;. etiam aibore imbutus cernitur. Vaf'a denique

fanguii,1). arteriarum nemppe venarumqtie capillaec~a

menta hifce glandularumi plexibus 'numerose inte-

eft nervulorum filamenta quoque fociari , -quemliber vifum prx exilitate & candore fere fubterfugiant. Dc xuntur ; quibus neceffarios in ufus dubiurn non

his plexibus infuper advertere licetecos , quarnvis iri

omnibus tenuiumn inteftinorum regionibus occurrant indaganti, non tamen pariter intra privatum cujufque

provincix diftri6aum~ ubique reperiri. qua mefenterii

Ea enim in

ambitus cum intefinis cohxret

.parte

eos nunquam ha6tenus obferva4f'e memini, fed femper in loco oppofito aut laterali. In ileo autem glan-.dularum agmen numerofius congregari quam in reliquis intefinis fupra jam innuirnus. Irno przter plexus

glandulo Fos

tenuium inteflinorum, quos modo

defcripfimus , aliud glandularum genus in cramfs inteRlims , caeco nimirum, colo & redo , cum brurorurn -nonnullorum turn ipf us etiam honminis , confpicirur: qqx~ glandulx illis quas

jam)jam defignavimus nonnihil

quidem grandiores funrrt & ad lentis ferme magnitudincni & fiauram accedunt, veru~m non uti priores

inenimagcoina five plexus conglomerantur. Longium ab inivicem diflant ac velut in flationes folirarias diffinde funt, haut fecus ac fi hinc inde per intefiiia hxrcce veluti per agrtim diCperfm forent.

Jifdem in.

fc ulpta quoqu e funt foramina excretoria , per qux tranftrus eff in exiguam cavitatem ceu loculum ,quo mucus fubvifcidus continetur.

-CAPVT. Glanduar,vin intsJ?inalium

IL,

deJigitiefpeciaIt;.

is ita in genere prxmitis fequitur jam ut fpe-i

cial_ia quaedam exempla a parabilibus maxima

animalibus cruta ad majo rem dekiripxionis

fidew per. p &iow

S~ ~

DeGkIANA1x1.veftitor#m

fe&ionemnque fubjungamus. Arque ut Afele dome..

harum ducam, in ejus inteflinorumn examine fiatimfhb pyloro

Rlica , qux anno hujus fxculi feptuagefimo tertio -glandularum copiam nobis prima fccit initium

quidamn ejufmodi plexus, fed pufillus quippe unguem

digiti vix adxquans, ; pauloque poft tranfverfo rum aliquot digitorum intervallo)alius prio. re nonni,hil prolixior, quem denuo exc'epit parvulus e miinimi

.apparuir

,novvnis duntaxat glandulis confians. Hinc in ileo quatuor aut quinque'alii prxcedentibus amnpliores ac numeroflore glandularum caterva flipati aquarumn bafes nitebantur runica interiore nervea ; quod egregie ofiendit hujus ab interiedia fibrosa,detra6aio. Sic enim tunica

illa una, cum glandulis

eidern infertis

exiguo negotio & integra quidem abfcedeas harurn glandularum confpiviendarum ac denionftrandarunm copiamn optim~fecit, exteriores tunicas ob fibrarumn mufculofarum crafrniieM xgre tranfpareantr, neque interius facile nifi a c%riofi invefligatoris oculo prodantur. In p+ofiremo ilei circo plexus glandulofus quinque digitos traaifverfo,s longus , fed anguflus, tranfparuir. Ea vero intefini portio cui mcf'enterii circuMferenria anne tur , glandulis o3m-

cum alias per

nino carebat. Plexus iffi fwlibns candicant , & glan-"

dulx~ compreffx humoris albidi & vifcidi momentum

antruni

effundunt. Porr~o intellini cceci glandulis quo. que refertiinmuni erart, & in re&ro apa.rt;crunlt glan-. du1w~ lenri fimile1s albidx , difper x , nec in racenos

aut plexus congeflx. Apud canes nuvnerofi quoque

plexus landulofi reperiuntur , variis ir.tervallis & quari m'a11 h*nc in le per irtcfl a tenuia di-

ulatjIrn.

fper ..Eorum in cane mnediocris magnitudinis nuper

triginta nmeravimus , eaferie difpofitoru'm, ut minimni in duodenio, majores in _maximi. deniquie in, 1o 'ejufque 6otimu ex remitate qua

paulo

jejuno,

Exercitabj 1. 9 in ccecum & re&um inferitur, proftare netarentur. Non folum autem in nervea tunica bafes iflarumn glandular-um fubfifiebant , fed quaxdam etiam altius radicarx ipfi tunicx fibrofxr infigebantur :quapropter extrinfecus rratifparentes & levi praeterea tumore extuberantes fere melius foris dcprehendi poruerunt quim inteflino diffe6lo inrerius. Apparent ramen pery facile , fi content is & muco ittrefinorurn probc ac caute deterfo digitoque extrinfecus fupipofito flu-

diofe inveftigentur :runc enim glandularumn apices numerofis vTeluti capitulis furgentes in confpe6tum prodc.unt , atque fi extrinfecus quis premendo infler Sporis fuis vifcidum humoremn exigui candoris profundL,nt.fIifdem glandulis ilei extremiras ad fpithamm unius Iongitudinem univerfa repletur , demta ea folum' parte cui mefenterium anne6titur.

Hox autem

glanduix magnitudine magis confpicux hic funt quam in

felibus , licet pari foliditate non utique gaudeanr.

Inifuper & lentib us fimile glandularumn

genus in

ccpco

intefiino canum fxpeque etiam in re&o cernitur, Ifix glanduixz quafi #papulz quxdam ant verrucx noj .initus folum profare verum etiamn extrinfecus proininerc ac tranf arere folent, egxdemnque fortijus comnpreffm humorenn craffiufculum & pultaceum exhibent, quem oblin::ndis ad commodiorem tranfitum fx~cibus de-. flinatum effe deinceps ftio loco offend.ere conabimur. His prxlo inhiantibus ab exercitatifimo anatornico & medico joh.

Jacob.o

Wepfero , fautore xterntwn

rmihi venerando , commnodum offertur fplanchnotoinia vulpis & leporis , in vicino illuftritlimorum co-. mitumn ad Danubij fontem caftro nuperrime diffedti, ubi intefhinorum plexus glandulofi etiamn reperri fuerunt. Hioriam autem utramque ipfis clarilfimi viri verbis adpong1m :I v~ulpis inteffinis tubulorum q?erum (intelligit glandulas tubularas , feu papillas glandulo-

fas,

De GIanduI Inseflincrura.

fas , parum abfirniles corpufculis illis Plandulofis & tubulatis qualia ferme in avium ventriculis vel potius extremno gulx finu inveniuntur , ex quibus ad efcam in ventriculo dilfolvendam liquor promanare folet) feaglandularamareelas (has plexus feu agmina glanduPriJarum voco) qzuatusordecim reperi ad ret7um u

fqtse.

rain duortum pa/morum diffantia a pyloro, caterxe nunc pa/mno uno, nunc unciis duabim , nunc plufquam palmo, diYlabant. Amplhtado p/erarumqueareolarumerat-dimnidii bacii mnonetx fpecies id nomninis apud nos, cujus

,diameter(

pedis circiter exaxquatr) qua-

femunciam

rundam minor. lrqignu~efi ilOa qua realo vicina efl & ad vualvul/am extenditur: longior enim pa/mno erat, la parovumn digitum. Omnes preTh emittunt liqxorem turbidurn aldbum & nonnibil vifcidumn. inteflino cw'co& eircafinemn retli p/ares quoque hbujufmodi tubu/os ,

litario0s fparfos reperi. &

,Apud leporem7

fed fo.oUero in toto

inteflinorum tra 1u atpy/oro ufque ad vualvul/arn colifow-. inveni, qriamodo fex areolastuba/orum

feug/landu/arum

rumr qualibet dimidio bacio obtegi PotuiJft. Prope finem ilei oblongam iltamn aream in plurimnis a/us con#jicmam non

reperi. In cceco & cola mira conformatiO apparuit. InteJlirNUM cecum totum fre udnare fuit a principio ires uncime lattim, juam tatitudinem ultra tres u/na quadrano-

mo/emn fifl/rum fubito,gracilefclebat, tes

ferovavit

ob banc

mnentiretur atquceuerfwa

alterurn vuenzricu/um latas declinaret. Turn

ac referebat appendicern reda pro-

renfasm ad uncias o&ao amplitudine indicis. Portiointeflini h.aatafabwiridis, ,graci/isex a/bo rubefcens erat, ob plarimna va/afangu;nea capillariaper totain eim feper.. ficiem difb erf/a ,inter

quz p/arcs circul/i minuti rubi-

w cndi palcerrime-pellucebant. In appendiceinveni maucam albicantemn turbidutm , quo deter/fo ota interna

cies

apparmit

fuperfi-.

foraminulua minutispradita, qu:buspreJffa

fiorii appendie prodiis lijuar4lbu tarbid

,i acp~anifefle

patuic

Exercitatle

jecm6

p'aturt botarn appendicemn nihil aliud effie quarn corpta awc in tubu/ofurn: namn ea difciff'a ouidi tubx/os , non gula aviurnpropejflomachumn, qui intwa ofculs aperti erant

foris cawci. Operiebant corpm- tubu/oJfim fori5 prater (ow.~ munem etiarn

fibrofa inteflinorurn membrana. Appendix

mu/to crafjo era: quarn reliqua portio cceci, cumr ob nu.,

fanguwfira appendicern reticu-

bulos turn obplurima ouafa

latimn undique amnbientia. Proximnefub valvu/a coli appa'. ru4it a/iud ofculum, paroui digiti apicem admittens ,quod in amrbiturn incifurau reblsfup,erficiarias habuit, ac fifeconfiringeret quandoque. Patuit hoc in appendiccmn aliamn diNuerfarn prorfms ab inteflino mtco , ,,#i/ern parvo

& nuentriculo rotundo nucie juglandis capaci , co/ore confi-

,flentiav~aforumquefanguineorurn multitudine nihil apriore d#ffrentem, quo que muco albo turbido Hac divifa inveni quoque earn inttu componi ex tubuls quamp/urimis, ofcu/U5 in ejsu cavitatemn biantibus. Veruim tubuli non toturn appendics occupabant narn Jfatio/a quadarn i/i de.ituebantur. Cum appendix prior turn ventriculus ifle videbatur fermentum quoddarn, illa in ccecum,

penam

ff.atium

bic in co/umn, inffilUre. Ab oflio cceci &

orificio buim

finw~

e.xpandebaturinprincipio coli area feu plexw~ tubulorum; non rotundu, fedfere triAngu/aris5, latm~ un:cinam unarn & dm&s longtu Inde preffo foris celo a minutis ofculis pro.diit mucam albcu turbida, ut ex a/iis hujujfnodi areo/is in inteflinis tenuibua

appendicibm fo/et. Hicque p/exs

colo euiarn prolpicere vuidebatur. Haxc ex MC excellen-

tut

tifflaii Wepferi, cujus viri adeo tlupenda efl induftria quoties .apud magnates valetudinis ipforum caufa

verfatur otiofas a feverioribus meditationibus atque Occupationibus horas exercitiis anatomic is affidue impendar , ac poflea vel minutim[ma quxque literis diligentiffime confignier.

Hoc exemplo

jtiniores, im-

primnis difcant nunquam otiari, cum vrare Jam pro.aveajiores torque negotiis iWvolutos iiia fa&fitare

aijis

;ersaunt

'ac

12 De Gla#,dalhv 7te~imrum cernunt audiunt. Sed vnde digretli nonniWil fuzmuns ad glandulas intefinorum* mevertamur. In fuiibus glandulofi plexus pariter crebro apparent, ,& tanta

eOt in ileo glandularum caterva ut ejus exremniras ad duas prop fpithamias its denfe conita reperiatur. In ovibus itidem infignis plexwam glanduloforumr multitudo prxflo

eft , atque

ficuti narura ruminanti-

bus inteflinorum copia & prelixitate, ita pariter iftorum plexuum numero ac magnitudine uberrime profpexitr; ufque adeo ur inteflinum ileum in extremitate ua , qua cramfs inferitur glandulz fartim flipent, excepto eo tantum loco cui extremus muefenterii limabus affigirur. In reliquo tennium inteflinorum du&ai

plurimi alii plexus, unciamr unarn vel plures longi latique , item in colo glw4duix non paucx feorfim nobis apparuerunt. comparatum

glandulofti.

in capris eodem ac in ovibus modo

eft

cumW

inteflinis eorumque plexibus

DiCcrimen tantrm in numero feu fre-

quenria leve occurritr

capris enimn pauciores obti-

gere & mninores ferme quani ovibus, atquc ipfi g1an-

dularum apices mninu~s compai & folidi. Porro eof-

dern plexus er.iam in bobus reperire efi, quib'us uti mnagna corporis ventriu1m ac intefhinorumn moles narurm nmunere obtigit, ita infignis quoquc pleauum glancluloforumn,iifque contenrarurn glandularum magnitudo & nurnerus in eorurn inteflinis paffim exfla.. re f oiet. HaCque bourn glandulas , utpote illis mrino-

rum brurorum fere grandiores, anirnadverti foramninulis excretoriis iterun iterumque pertufas , ex qi bus compreffa glandularum bafi fubvifcidus & rurbidus humor gutrarimn exf lire vifus efl. Denique plexus illi glandulofi etiamn inmrinoris'momenri animalibus, uempe gliribus, ralpis , ipfoque erinaceo vulgari , as nobis deprehenfi fuere.

Imo

&volucrium inteflinis

corundemn veRigia non deeffe noravimus. Quin etiam

acmf.

xercitaia 1. 13 accuratiffimus naturx myfteriorum indagator Mar.. cellus Ma!pighius differt. epiflolari de Bombyce pag. 48. fcribitin cicadis ( viii ali's infe&to) glandularumn

Qpac

racemum ad extremumn alvi locatum fe vidiff'e.

cumn ita fint inferre quis optime poffet glandulas in omnium omnino animaliumn inteflinis , maxime

autem perfeaiorum , ex naturx prxfcripto ad necef.

faria qux~datn munia fubeffe. Veru~m antequam ex parricularibus ejuftnodi obfervationibus , e diverfi generis brutorum fplanchnoromia comparatis, univerfalem enunciationem feu axioma quadam indu-

efi

aionis fequela forruaretnus ,fado opus vifum ut imprimis etiam in humnano corpore in plexus iftos

glandulofos inquireremus. Neque voro aut exfpe&arioni noftrx defuir fuccefiuis. Viri autemn clarifimi Henrici Scretx indufix debetur quod eofdem in homine perinde ac aliis animantibuis dari nobis primnum innotuir. Itli enim vergente anno fuperiore, qui erat liujus fxrculi feptuagefimus fextus, apud illuComitem ad Danubii fontem vicinum agenti fors obtulic diff'ecandum mniliris ab alio mnilite con~foff cadaver,* in quo prztrer complura alia notaru imo pubh'ca Jute dignifima criam initeflinalium gland;ularrum plexus indagine perquam folerti invenit, cofque a quadam analogia da&yliformes haut incongrue appellavir. Eodem fere rempore obtigerunt nobis inteftina inf'antis hydrocephali , ab excel-

firfmum

figurar

Jentiffmo Wepfero Tw

7ra'u

nofiro diff &i , in quo-

rum tamen accuratiflimo examine n.eque glandu?,z feorfim difpofhrx nequne glandulofi plexus integ i ufpiam apparuerunt ; five )am ob exilitatemn fent.us

five fuerir bryone nNu1lus adhuc Tandem noftros effugerint ,

emnglandularumn iffarumn utus adevctie nec confpipl k us iflos glandulo-. vero'

cua magnitudo. fos iLs daortun virorum cadaveribus , quorm. d f c-

candorumr copiam nobis fecit

excelilentitrtius Chri-a

flophorus Harderus, evidentiftime confpeximus. Eos

rum aurem alterum alcites hydrops, alterum ventri-o malum quoddam, exflinxerat. Et culquidem li & imteflinorum diffedis inteflinis prima plexuumi vefligia ita-.

glandulz

mi-i tim apparuer-unt in duodeno .r nirurn liarix quinx, aut feptenz, juxta fe pofirx, quendarn veluti racemum a totidem acinis quod erant glandulm cotfiantem exprimere videbantur. Per jejuni diftridium nullus integer plexus occurri , fed in fpatioro heci

finu continebantur-plures ; quorum ultra quinde-

cim numeravimus, extremajue ilei portio palmum unurl & dimidiu.m longa &meris glandulis in plexum inge ntem jun&is confare videbatur. Neque virilia tantn. fed etiam fequioris fexus inteflina plexibus ifliinodi glandulotis prtdita ac inflru6ta funt,s quos in puella odenni.quam haut ita pridem diffecui &

agfatis confpicua dona.mine numerofo & tos clarifmmis fpedatoribus derhonflrare licuir, quanmnagnitudine

quam glandularum papilt ex iteflinorumn morbo ali cubi vim paffx~ viderentur.QCoacrum infignis val4e plexus glandulofus fub

pylori valvuW ibidem apiparuir.

Ut vero plexuum ifloruin fabrica prout in hominum

itueflinis fefe habeat,melius innotefcat, defcriptionem eorum penicillo nonnihil exadiore adumbratam fubjicere juvat. QZuod ergo ad domicilium five fedem attinet notare eft eos potiffimumn occupare inteflinum

ileumn, reperiri tAmen etiam in duodeno ac fubiin-de rarius licet in jejuno. Quo, autem ileumn ad intefliai

craffa proprius accedit .eo plexus glandulofos fre-. quentiores & majore s oflentat, donec in poflremo circo ex meris glandulis coagmenratum appareat-Pr'..terea plexus iili interiori runict nervez funt affixi, iutpote cum qua tolli ac abradi poffunt ; atqnae ob id etiam, cxcerius °quemadmodum brutorumn qori-

in.

dan~inteflinis ira

evidenter-non

trAnfpgrent.

Porro

obfervare eiQ valvulas conniventes ab exercitatiflino

TheFod.. Kerckringio. in fpicilegio anatomico depiaas nunquam plexus itlos fupergredi , fed in prirno velut limineo fubfittentes undique circum corurn confinfa termninari.Quod denique ipfas glandulas plexuum incolas fpe&at illx hic non petinde confpicuae aut elatz~ proflant atque in pleri(q; brutis, fed nonnihil depreffrc funt ac veluc in larebris confident. Inteflini tameni portione fecundum longirudinem divifa atque ae~ri illuirato vel luci obverfa glanduloforum agminumn obtutu gaudere lcet, qux etiam fuppofito extrinfecus digiro preflai ninimarum papilarumn fpecie in apri-. cumn confpedius emnergunt. Comnpages autem haram glandularum valde muollis & delicata exifft, proinde & ,paulo durius contreaatx mox quafi diffluentes in

pulpamentum abeunt vel plane convertuntur in pulrem. Cxterum vafa fanguinea iifdern inferi evidenter confpiciuntur,atque v-icitrlm porulos ad ilci cavitatrn penetrantes , per quos aliquid excerni queat, microfcopiorum ope fpe&are mihi licuit. Supereft alternm glandularum genus in cwco, colo & re6ao inteftino

hutrnano obviumn cujus cumn in generali defcriptione ,

mentio fatis abunde fada fir,prolixiori dedudtioni aut

hic non videtur Addi d i f Te xrque innumnerum effeac funt fiellamfirmamneuti: deinde tx~diofir repetitioni

effie imnmorandumn.

anturn fufficiat imprxCens numeram earum

quoque

eas ibi etiam reperiri ubi mefcnterium ac mcfocolort, inteflinis adlixret, imo in ipfo v;alvwx~ Bauhinianxe limbo ; idquod nuper omnium elegantiflime confpicati fuimus in afcitici cadavere , cujus internus crafforumn inteflinorui paries colore quodarn obfcuro denigratus erat,ut glandulg ill1 1Penticulz fimiles undiq; diCfeminarm fuco hoc optime~ proderentur. Has

in alto

teiusvyiri cadavere paucis poft feptimanis in xenodoa Chi*

1L6GIandghIn ~flinorm chio nofiro morte fun&i perfpicere ac commonflrafe ob ejufmodi tin6turz defedum haut ita fuit expeditum. Explicatio fchematifmnorum. ICON PRIMA. A A A. Pylorus ventriculi humani & ejus antrum aliquoufque apertum. 138. Inteftini duodeni portio fecundum longintidinerm diftha & in planum explicata ut glandularu m plexus appareat.

C C. CircuILis fibrofus pylori, va1lvulam mentiens.

D. Plexus feu agmen glandularum in duodeno. ICON SECVN\DA. AA A.* Inheflini ilei portio fecundum longitudinem dilfVe& inque planum exporreda ut glandularuim agmina in confpa&um veniant. B. Plexus glandularum olex aut arnygdati figuram reprxfentans. C C. Plexus glandulofus alius priore major & numrerofis glandulis inifru&tus. D D D D D D. Valvulx conniventes , qux

plexus

glandulofros B.CC. non fupergrediuntur fed circum eofdem terminantur. IC ONI T ERT IA. A AA. Extremniras ilci aperta & dilarara ut ejuIs in' teriora pateant. B B. Plexus glandularum maximus totamn ilei extrelnitatem glandulofam redden's.

C C. Val vula Bauhini dilltecta, in cujus limbo glandulx folitnxricccc. annotanrur. D D D. Portio coli incifii & diduwta ut ejus quoque glandulx in confpe6&um prodeant.

E E E, c e. Glanduix fWiirarix lenti fimiles per column diffeminatx. F.F. Jn eftinumcce~cum integrum. Idem inverfumr t ejus glandulx appareant.

GG.

P2A

7I3arrgq7Ymt

rumf

TcoNJI

ICON IlL

ICON~ ILL

l--it

DAN, it

-A

Ex4rc

if4liv

41k

PARS

POSTERIOR

Ui~ demque

o-iandl1arum inteflinalium carum"~ varlis affedtionibus.

CAPUT GIandularum ineitnalium feu, ofciUMn

nOtUrN & ufaw

6V6 qua

{~'*~'

T hnc quidem de priore exerciratiod; nis parte, glandularum intefiIina4. lium hifloriam cum ingnere tum fpe-

ciatim pro ingenii modulo expofuia inus. Priufquam ad pofleriore m de ,... earum ufu atque mnuniis nec non affe:w dionibns v rxis defcendam ante om-a

nia definiendum ejfe videtur urrum glandu1x hx con-* glomeratram an conglobatarurn numnero fint infed

rendaw, an vero potius glandularumn genus quoddanm conflituant inteflinis peculiare ? Quod fi plexus ilos

ex tam numerofa glandularumn congerie acervatos velut conglomneratos probe intaiemur , infu per porps fingulis apicibus infculptos contemnplamur , denique tifum ad quemn eos deflinatos effe pofimodum oflendere conabimur fedulo perpendimus , videntur tita q,uc nob is Slanduix~ illm cumin conglomeratis haut iii 4

flf GLmnAt,4 iWttj/inrwM epte convenire. E familia eninm conglobatarlim, qute a partium & corporis ambitu ini cor & Venas3 deduceMdx infervitint, facile eximi polfe videntur.

lymnphxc Nequecetiamn verofimile

eft eas chyl um exci-pere vel

tranfmittere: etet im vafa ladtea a plexibus iftis nulIa oriri confpiciuntur, atque major harumn glandu4larum caterva in jejuno & i) i principio, ubi chyli proventus uberior

eft, quam hujus medio & fine requi-

reretur. Si cui vero vifum fuerit ex hoe glandula-rum genus peculiare conilituere, quoniam conglolo mieratarum firvLarx per omnia non exa6le refponder, atque files hifcc alibi itl corpore vix inveniuntur,id quidem per nos integrum cuiqule erit, dummodo de ufu & munere earuim, quod penfum nunc aggredimur, quantum paxr efi nobi fcum conveniat. (Quamvis autern minime fir diflimulandum nos cafu potius qjuam data opera vel confilio prxvio in notitiam iforuirn pervenife , non taplexuuna glanduloforum mnen rationes defunt qux talem qualem defcripfimtis inteftinorum flru&uram glandulofam evincere poffent. Enimivero ab experimeutis fatis fuperque cornchysfia. omnimodam alimnentorum aflunmtorum lum converfionem demum in intefiinis pexagi, cumr vero elaboratior ciborum perfedtio , quam chylificationem vocan: , abfque liquore quodam penerrante, quem mnenfilruum vulgo nc4minant Chemici , alimen-. torum is ventriculo jam diff'olutorum maffx ubique

primum

juglirer afffindendo abfolvi netpueat,

tieccfle plane eft

ut fimul concipiantur organa quorumn ope fermetitans ifle liquior intefiinis fubminif}retur. Neque enim nobis arridet eorumn fententia qui extrema arteriarumn ofcula in cavirarem inrteflinorum tanto hiaru aperiri exiflinmant ut ex ius liqtuor ejufmodi immediate prodire poftir. Id vero qua ratione citra ipfiufm(,, fanguinisarteriis inerrantis profufionem here:? Im prij' . mis

Exerrdil b 1 Inis tnaffam quopiat aut incendio fcbrili incalefcen tern minimnos quo fque curn confet

fanguineam Auft

ac angiflifimos arteriarurn receffus pervadere ac impei'Vias noti raro perrumpere. Nec eriarn toti cibo.. ruin tnaflx in chylunz convertendx par edte videtur fu 'cus pancreatis, utpote qui in duodenun & fuperioremn tantumi rtimum inteffinorum difiridtumn guttatimT efthnditur :

veruti

opus efl ut liquoris ejutmnorli fupplenentra nova ex ipfis inteflinis ,prxfertim ins-

kcrioribu ts , per vices accedant.

,Atque inde forfitani

efi quod plexus illi glandulofi demurn in ileo ejufque

extrennitate qua craffa fubit , ceu loco a pancrearis comrnercio remnotiore , potiffimurn proftent. Porro Videre licet tvafa fatiguinea, videlicet arteriarumn & venarurn mefaraicarum propagines , intefbina majore

Perreprare numhero feu frequentia quarn fimplex nu-i aliquas anguinis arteriofi fuppetias ad cdnfliittendum

tritionis ufus pofl}ulat : unde colligere pronumn eft liquoremn fernentalntemn in _glandulis inteflinorun i deponi. Conflat igitur haut obfcure quern nos ple-i xibus illis glandulofis ufurn atflignernus : nempe noflra fert fententia eos liquorem periciendo chylo fervientern intra cgvitatem inreffirnorurn exflillare. Hoc pri-r ino confirmare videntr glandolofm plexuurn papillme

five

poris excerqux pratterquatn qu~od forarninulis fint etiam protuber~are confpi* nendo idoneis ciunrur, qua fua facie intuentibus fidenm quafi faciunt aliquid ex fefe potius in cavum inteflinorurn ernulge=. ri quamnut ipftttippiarn ex inteflinis de chylo aufea

perviz

rant. Per experimenta quoqute nobis innotuir glandularum' , apices linteo molli blande abfterfos & de-.; ficcatos n-iox denuo guttulis rofcidis permadefcere ,f digito extrinfecus fuppofiro tantillurin prernantprPrzterea obfervare eft animnalia cra&1b & duro pabuj lo viatantia I ceu ad cujus fuba&ionemn diffolutio-e nemnqu 112

GIandal4n

De rulixeram nemque copiofo & forti liquore opus cift, plexibus inteflinorum pluribus & numerofimfma glandularui caterva fiipatis inflruaia effe, haut levi argumento aliquid inde fuppeditairi quod folidiorum ciborum maf20

fe~penitius ditfolvendx adjumentum

C A PUT Liquorts

con ferat.

IL.

feu frntigladularumixtefin~aliuni

mnateriaJive fenis, quahtates& ufw,~

jam abunde dermoniiralfe nobis videarnur e Urn glandulis intellinorum humorem quendamn in cavitarem inteflinorum dimanare, inquirendum porro reflat cuinarn materix is ortumn fuum & natales debeat , cujufnam indolis ac profapix lit , quibus item virtutibus polleat & in qux mnunia five ufus a natura fit comparatus. Ouod ad primumn attinet liquoris materia non aliunde quam ab arteriis & nervis derivari poffe viderur: prxter hxrc enimn vafa alia nulla prxflo funt qux aliquid adducant. Nec chyli lymphxque dudtus hu-c quicquam tribuere valent. Qu~emadmodum ergo dux vim hiperfunt ,ita liquorem hunc amateria duplici conflari oppido verofimile efi, una nempe ab arteriis altera a nervis fuggefla. Arterix quidem pro fyinbolo fuo ferum vifcidum & glutinofum conferre videntnr, , nervis autem fpiriturn animalem eo deferri arbitror, cujus cum juxta fententiam clariffimi yiri Johannis Majovv indoles

fitpenerret intro aerea, ac pratrea ta is ut ocyus Euro cun&~a atque pervadat, mobilitas ejus optime ferofi iflius laticis vifciditate involvitur tantifper dum fce exferere debeat provideque hoc pa&;.o ad elaborandum chf4lum determinatur. Exc hoc itaque fpiritus animalis cum ferofo latice connubio probabile glandula,

eft

glandulatumn particulis aereis volubilibus abundet fermenti inflar inteflinaium *ucum

emergere,jui cumr

emfcax elTe & jure penetrans audire potefi. Arque hx~c ita fe habere indiciis haut obfcuris me demon.

firaturomn confido : etenim obfervare eft hominies complures fubinde efe

flatim ai paftu levi quodamn horrore fuccuti , ac interdum eti*am extremna frigefcere , denique ad a&fiones quafvis aut meditationes

arduas inidoneos reddi; quorum quidem eventuumn aliam reddere rationem difficillimum erit quam qtuod tunc temporis natura de cibi afluimti digeflione ( magnx fane molis & moliminis haut minoris opere) foli-

cita omneth fanguinis arteriofi vim & fpirituum ani-

malium praeci-puas copias v;erfus inteflina ventriculumque ablegar. Inde enim fit ut fangaeine & fpiritibus non amplius tanta copia per uni'verfurn corpus diffufi s extrema frigeant & corporis ambitus tantil.& lx moleflix fenfu leviter inhorrefcat. Pariter obvium efl illos qui mox a paflu literis five rerum arduarum meditationibus diu multumque incumbunt de gravitate ventriculi , concoquendi difficultate.

cruditatibus , capitis dolore, & inteflinorum ac alvi fegni tie conqueri, quoniari videlicer fp)iritus anim2les ad ventriculum & inteflina profeafi itide ad cere-

brum anim-x juffu intempeflive revocantur, cujus erroris caufa poflea univerfum3 corpus foepe varieque multatur. Ex qtiibus omnit-us concludere om'nnin6 li.cet fanguincmn & fpiritus ad ventriculurn ac inteflina cibis recenter ingeflis far&~a copiofius quarn cnin mnania futit affhluere ; idque hiaut alio , quod rcor, fine porius quam ut glandulis inreflinoruin fuccus ad chyJum in inteffinis perficiendum requifitus qua par eft copia fubminiifretur.

Q.Liod ver6 ad liquoris iflius fa-

cultates attinet,qucem fermento fimilemn atque ex fero fanguinis & fpiritu nervorum aereo comnbinatum effe diximus B 3

z).e Glsaxdali iteflinorum

diximius, etfi difficile explicatu fit quo is fapore gau--

dear, fius exarninari nequir, fpiritus quoque ae~reus quo vis prxcipua pendet in defun&is morre extemplo avoquoniam feordinjicolligi ac coram tribcrnale gu. a

]ar; tamen f1 quid affequi conje&ura datom eft nulin eo infignem acritnoniamn, neduit aciditaten-i aqux fordi fimileni & nonnullis etianz in ventriculo tanttdpere,decantatam ,concipere poffumL]s, utpote ham

+quamintelhina fine labe atgque irritatione vehernenti,

quam dolor perpcewus comitaretr, haut perf'errentr ur at bitrari confentancuirn Fir liquorein ifLunm ratione inclufi fpiritus aerei mobilif[im i & pepetrantii-mi pQtius, quamr faliuni acidorum corrod.enrinmque vi ac poreffte efficacem effe.

Enimvero

eft particula-

rum aereartim fpirittuo(aruti ve indoics , is genius, ut iaffxr ciboruzn affatim ingefix eorum-utr comnpa&oruin pervadere comnpagein atque rupto vinculo ful-

va-s

phureo & falino totanmaffam in chylurn redigere Pro duplici autrn materix a qua fuccus glan-

leant.

inteffinaliumn ictiam five adularum

conflatur refpc&ti geminus

ufus ei affignandus effe viderur , quoruim alter

qui partem a?ream

fpiriruofam con ernit effica-O

ciffimus & nieri-to princeps habetur :ferumn enimi arterix fuggerunt, illi tanturn vehictili finmulque

quod

vinculi loco affociatur adeoque

officio ni fallimur vi-

liore fungitur. Nimrirum de urriufque partis mnunere

brvrriaiaununabto.?mrml ciborum in ventriculo diffolurorumn mafla im. nteflina

plentur, glandul inteflinorum fucco tuinc pfurimurn t-urgentes fe prorinus per papillas exoneranr,preffx ac ad id impulfx' fibrarun mnotu qienz periflalrictim commnuniter cognomidant ; hioc faLo fpiritus aercus 9 vehiculo & cornpedibus erUipens alimenti

funo -o rma Adorirur. inc maMahm perzneat

particulaCque ejus falinas & fulphubello veluri indi&o quodam fer-

mentaw

Exercita 1. 23 motu p ugnatur,' donec craffix portiones in minimas commitxa & nonnihil volati-r nient-ationis

trmdiu

les redditx chylum abfolutiffinfium ipfoque quafi vi-w

taliraris chara6tere infignitrm conllituant. Itherea viderur rnihi vehiculum illud vifcidum dunm inteflino-. rurn parietibus interne' adhxrefcit muniminis aut propugnaculi vicem prxflare, cavendo fcilicet ne falinarurn fulphurearumque particularumn cum fpiritu aereo colludtantium- fpiculis compundxraut vc1licam~

nervex~ inteflinorum- fibrx doleant. Araue hxc ita fe habere inde fit verofin-ile, quod femper magna imaci inteflh4orum copia circa plexus glandulofos invenia-. tur ; imeo-in ilei extremo conrenta jam aliqualemn fxv cum confiftentiani na&~a m-uco hujufinodivifcido penitus obdu&a ac incruffata vidimus,

C AP U T

III.

Objec7ianes quxedam ufta cumn re4onfianibms

ufus glanduis inteefinorumn a nobis aWer% Erumn tus multis videbitur , eo quod dignitati paa~creatis plurimumn deroget,arque iufuper

forte fufpe&uis

fint,

glanduix ipfx nimis procul as ventriculo

4iffita ac

remotx quippe demnum in ileo ejufque poriflPmum extremnirate, ubi non amnplius chyli materia fed fx~cum primitig continentur, reperiundx. His int pronmru nobis erit refpondere liquoren pancreaticis non fufficere toti ciboruni maffx chylumi exaltandx quoniam fuccus alimentorurn fubinde per duodenum arq ue je*unium citius dilabitur quam pancreatis humor affatim accedar. Sxpe etiam liquwris hujus

'in

copia minor

eft quain tt ciborum

miaffx fuffici+entrr

13 4

plementumn,

imbuendm par fit. ldcirco in lhujufmodi defeCius fuip.

ne GI4ndat

Jnteftitvorm

pler xentutn , & ne quid utile atque nutritium ex ali. miento pereat , natura plexuum horum glanduloforumn fabricam molita effe videtur:; ut fcilicce x penn hocce vires fucci pancreatici , ut vocant, partinm in tranfitru per duodenum atque jejunum fraa~x partim una +curn ipfo, chylo exhaufbxr, novo quodanm veluti auO~ario maltipliceutur fcque inhaurato fermentationis proceffu chylificationis opus alias cxfpiraturuni ini vivere ac vigere pergat. Et revera ipfa ple ti difpofitio de hujuftnodi officio palamn teflari videtur. FEtenim ex obfervationibus fupra defcriptis parer inl

fleo duod-eno.,

jc)'unoatque ilei principio plexus aut

nu.-l-

los ant minoris faitem niomenti reperiri, quia videlicet fuperiori tenuium inreffinoroni regioni pancreatis

opera fatis profpicitur. In-de vero per anfratiofa

ilei itinera ficuti pancreatici liquoris energia quibuf* dam velur gradibus enervata plurimum decrefcit, ita vicifYim plexuumn numerus & magnitudo per ititerv4lla accrefcit, ficque partitis vicibus fermentantis liquoris rantum denuo afFunditunalimnentis q.uantum antea fuerat abfumtumn. Ipfam denique ilei extremi-o tatem, ad quam pancreatis fuccus viribus falvis haut pertingir, nleceffc eft: tiquore fermnentante iflrui eo-. que ex propriis vifceribus fui's depromuto , quxr caufa efl glandulas natura hic condiderit numerofCfsv mas. Tanrum proin abefi pancreas a nobis di ejusve dignitati quippiam derogari ut potius ius prewi exillimationis dotibus quibus jure gaudere potefi infigniamnus. Hxc ipfa exafRiantis meznorig rnex occurrir pancreatis excifio , a quibufdamr naturx'

cur

floccipene

nunc

curiofis- eventu fecundo nen etiam finifiro tentata : atque memini a viro clariffitno

Johanne

Conrado Brunnero Dietfcnhofiano awey,rxva nuper ac cepiffe fe proprium canem fuum pancreate ademto ourunm aliqu4miuh fuflec)aff'e incolumemn. Quod

i verumn

I. IS A~ verum fide -nullus biro admirationem urique meretur fed vix tamen zxercitdtio

eft, jiti de ingenui anatomici ,

du-

legirimne inde fubfumi pofle arbitror pancreas effe fper-

nendum & abjedii urfis vifcus adeo ut cirra valetudi.. nis detrimentum quis eo privari quear. Contingat namque canem aliudve brutum fuiperfles

viv ere, hoc

tum

vifcere orbatumn

eatenus fieri putandum eft

quarenus inteflinorumn plexus glandulofi quos de[cri. pfimus pancreatis extermninati provincia in fe fufcepta rmajoremn fermenrantis copiam fubminiftrando chylilicationis falutri confiflutnt. Verofimile autem eft anitnalia pancreate privata vigore minus agili geflus foios ac faltus peragere , quoniam fcilicet liquoris A pancreare fi adeffet fuppedirandi defefu cibus ad eamn tenuiratemn difficulter redigitur quamn chylus laudabilis exigit. Inde ergo fanguis etiam craffior exiflens penuria fubtilium particularum fulphurea. tumnq«e, quibus ad motus vividos ciendos mufculis ini'rimis,opus efi , laborat animalque nonnihil fegne ac torpidum reddir. Quod vero prxterea objicitur in ileo eitfque poflremo circo chylofam materiam haut reperird id cum experientia pugnare videtur : conflat cnitnn & la&lea vafa , quorum notitiam. Afellii indu-. flri~ debemnus , & liquidum cibum in ilis conflniis ftabulari. Si quando vero maffa craffluifcula & fmcuw lenta ibidem hxret , qualem & nos fxpe vidimus, ea

fucci

'falinar

nondum aden effceta putanda

eft

ut nihil amplius

conferat , quin potius plurimas adhuc utiles arque nutritias particulas velur fferquiliniumn Ennianutm gemmas contineat , qux demumn fucci glandu.larum ope fuba6t ac eVolutm in chyluim abecunt.

CAP UT

±6 e GlanduIis intqlinritm

CAPUT

IV.

Digres'io de metu inteftinorum.

TArndem Tmotu neque filentio praxtereundum eft quod de inteflinorum probabiliter con cipio: nempe

m-ihi videntur horum fibrx non tantumn a parte fupe.. riore verfus inferioremn coanflanti ordine contrahi, verum etiam in flatu naturali reciprocc nunc fuirfumn nunc deorfum blande ferri, idque eum in finecm ut cum glandularum fuccus bilifque a itatione hac cibis penitius imirnifceator , turn forte chylus quoque in vafa laclea fecedat expeditius. Hunc vero de intefliva norum motu conceptum animo mneo fuggeffit primuni ratio probabilis , deinde experientiax oculatm tefii= Etenim ut ciborum maffa a ventriculo tenibus inteftinis infufa chyli naturarn induat nonne miora aliqua five manfione unius alteriufque horx~ ei

mlonium.

opus

efi, perinde ac Chemicorum filii rem quampiam

digefl}ioni expofiramn antequam perficiatur aliquamdiu relinquant oporrer. Morarn autem iflarn plane quieram effe neque chyli genius, qui torpendo mnox vitium contraherer, neque intefiinorum fert patientia. Proinde g brarurn carnearumn mottimuhtro cit roque fieri neceffe efi , ut una eadeniqule pars niatix ci.borum modo deorfumr pulfa ruar modo furfum denuo compellatur. Continuato enim impetu fi ad imurni tifque a fummo devergeret conrraftio quamn qvxfo proclivis effet chylofi ne&aris cum ftercoribus confuGi excretio , aut quortus quirque immunirarm ab affecoeliaca ye! ad unicarn horam fibi polliceri

ione Qgbus

poffer?

magis adhucillufirandis arque confir-

mrandis non parum momenti addit exemplumn muli+eris cujufdam Biningenfis ab excclentifflaw Wepfero, polia-

TExercimtus

1.1

poliatro ilk)6 nofirate celeberrimno, cogntiao meo at-

que fludiorum prornotore xternumn venerando,literis confignaturn atque mihi nuper pro nmaximno fuo faYore & benignitate exhibitum. Mifella nimirum illa mulier , quam ipfe quoque prxf'ens vidi -ecx abdominis fui latere finiffro paulo fupra inguen propenden-' tern geflar interaneorum magnam portionlem, quippe duas & quod excurrit fpithamas longam, in qua conco&ionis tempore denudata deprehendimus & admota quoque manu exploravimus fibras modo fuperius nmodo inferius motum fuum ordiri materiamque inrus fluLiuantem furfum deorfumque agirari, abfque xgrotantis dolere vel torminibus. Sed & in diverfis

brutorum vivis fedionibus , quas variorurn experi-. mentorum gratia crebro adminifframnus ,aliquoties notavimus inteflina abdomine diffed&o apricantia fefe vermium ritu motirare , non tantum a fuperioribus verfus inferiora inflexis fibris fed vice verfa quoque ,ab inferioribus verfus fuperiora. Verum alibi forte riobis dabitur de his fufius differendi occafio.

CAPUT

V..

fw~ glandlarumfolitari,aroimiv craJii

ad glandulas crafforum inteflinorum, Uanrum initio quidem in ea fui fententia illas excipiendis ac velut imbibendis chyli reliquiis deflinatus effe, ea poritirnum ratione motus quod ad ipfarum radicern perrxpe invenerim humorem albidum cuidam quafi capfulx inclufum. Verum tamen poffquam nufla unquam confpicari licuit vafa ,

per qux chylus

inde

receprus ad receptaculum commune traduceretar (vafa en im ladea in has glandulas non pertingunt> contra

De GlaxdmIinteflixertim

contra vero coli cellulas & redi parietes oblinentis

humoris copiam femper prxrf}o effe animadverrerem, magis tandem probabile mihi virum

eft ac experien-

tiax confenraneum glandulas iflas ceti fontes ac fcaturigines muco inteflinorum expromendo dicari.Quamvis enim harum glandularum papillx prima vice cornpreffxi humorem quem in receffu continent xgre di. mittant, vi tamen contre6&ationis paulo fortioris ac iteratx eundem largiter,profundere non detrecHabttnt. Proinde hic prxcipuus earum ufus eWfe mihi videtur, fubminifirare humorem vifcidumn

five mucum, cujus

ope cum inteflina contra fxrcum afperitatem & acria ac filvefiria falium impuriorum fpicula velut lorica quadam muniantur , turn ipfx fxcum particulx hoc quafl glutine coagmentatx aptius agglomnerentur. Q,uod vero fpiritum animalem concernit, putamus, ejus fuppetias quafdarn, licet non tanta fortaffe copia

quanta in plexus tenuium inteftinorumi.abeunt , huc

quoque confluere : quorum fpirituum aereorum munus erit nutritias alimentorum particulas, fi qux forte feu quifquiliis immerfx latent, ab excrcmentis liberatafque laieorum ofculis abforbendas propinare, qua quidem ratjone ultima chylifiCationi manus imnponitur. fi nihil chylofi excrementoru m mahlc Inefi ipfe fpiritus fxcibus confkv

ruderibuslib.lerare

Quod fus excernitur , adeo ut re6to flare point talo Hippocratis effatum , quando excermentis

etiarn fpiritus ineffe dixit t De hoc autem fpiritu id infuper velut in tranfcurru norare lubet , flatuumn quibus una alterave coli cellula nunquam non impletur proventum vix aliunde manifeflius quamn a fpiritu nitroae-reo derivari poffe : earenus nempe , quatenus ipfe narura fua flatu-

eft, r.um lentus

& prxtrerea vi expandendi prxditus, ita ut

particulis excrementorumn nitro(is fulphureifque ;ommiffus eafdern vehementer opitulantc loci calor'e cxagi-

Extycifa110

exagitetr, dlonec contriax ac refolutx~ exhaaionum volumina conf}ituant , fubinde viventibus etian per anumn prorueinia.

C AP U T De a ecionihmu~

VI.

glandularuminteftinvalim

quxedam in genere.

enim prxter ufus haaenus recenfitos medico T perfpicaci atque folerti pIur es alios ponderis noin contemnendi fuppeditat exa6aior glandularum inteflinalium perfcruratio. Nimirumi liucufque expo..

fuimus quam utilia aeque neceffatria fanitari miunia glandulx hx tam chlylum in inteffinis perficiendo quam inreffina ipfa def:,ndendo exfequantur, nunc porro operx~ pretium forer quid ecxdem aut medica.. mentis lacefIitz , aut morborum injuria perflriC&x, turbarum non inteflinis tantummodo , fed toti xco. uomix microcofmi, creent explicare. Nam glandu. loforum iflorum plexuum notiria adferre mihi videtur &:ad explicandamn medicamentorumn, imprimifque purgantium , operationem &:ad dignofcendas

facem

demo nftrandafque complurium affe&.uum naturas, quorum vel fedes certa: vel genuinx caufx vet deni-a que modus afficiendi cognitionem nofiram fugerunr. Omnibus autem ac fingulis ordine illuftrandis ac diducendis fi animus effet imnmorari nx in magnx~ molis volumen opufculum meum excrefceret! Neqre etianm arduo huic pe-nfo ac a nemine ha6tenus ut xqum foret expenfo pares efie pofient juveniles

mei*utut laborurn

haut impatientes humeri : quandoquidemn hujufmodi operis flru6&uram a folidis experimentorum funda.. mentis exfurgere conveniat. Sed quoniam feris de-w Mmni ufuCs ab annis tale dpus vix ex1fpedanduni

D5e Gldndsh~ InteftiNermb alij quem ufu vario experientia canum eftcit ab, enixe potius rogatudi ibimus venerandum excel3

aifi

fe-.

lentirnimumque wepferum nofirumi ut obfervationum anatomicarum medicarumque faf ciculos ex amplif:f mm~ tot annorum praxeos fuz latifundiis colled~os bono publico impertiri ac ad immortalitatis aram appendere velit, Ne tamen ficco przterire pedc aut afymbolus me hinc fubducere videar in nonhu;lorumi

morborumn fontes atque fympromarum conringentium rationes digitum quod ajunt animumnque inltendere juvar.

CA PU TIVIIL D.epargantiax medicamnentaram operandimodo, itinereex inteftints , e ecU , nexts, &tif cauto.

INitio igitur de medicamentorum ptirgantiun' ut

operandi modo & rationibus quod fentio fignificern, quamvis inficias ire nemo pof it ilia vim fuarn quodatn irritante ac fermenrante potius quam hamulorum attrahentium unicis exerere , niondumn tamen exa6ke conflat per quas vias pharnmaca ex inteflinis ad fanguinem traducantur humorefque comm'Oti ad afvum confluant. Nimirum apud plerofque in confeffo eft pharmacum ventriculo ingef lum atque inde

flimnulo

fub

fpecie

tniurx

in inteftina depulfum tyrannidem

fuamr eatenus exercere, quatenus primum vel folis particularum falinarum fulphurearumnque aculeis feii virgulis nerveam inteflinorum tunicam confeflim

ad-

eo percellit, ut hzec in auxilium voc'atis fibris mufiulofis protinus adverfus vim illatam infurgens repetitis aliquot fpafmis & pharmacum ipfum & una CUxM

wo intefinuorum contenta quxque rnox dejiciar: vel feCWid-

ferundo pharmacorum nonnullorumn ea efi indoles, ut primas vias ut vocant , hoc eft ventriculum ac intefii na fine magno tumultu velut in infidiispertranfeuntia demnum in m#la fanguinea fe prodant ; ubi humores in vafis exagitando, colliquando atque rapidius circumagendo efficiunt ut cum bilis in hepate turn fuccus in pancreate , quibus etiam adde ferofum Iaticom in plexibus glandulofis , copiofius fect eta atque in intellina prxcipitata non fine torminibus alvum proluant: vel denique purgantia quxdam ejus funt feritatis ut ventriculo ac inteffinis concredira paulifper qui-

flabulo

dem velut lapus inclufus quietem fimulent, mox autemn rupta mora non rantum inteflinorum tui nicas imrimani vellicatione adoriantur, fed etialrn ulte., rius graffando in rnatfam fanguineam prorumpant. De his inquarn omnibus abundle conffat quomodo peragantur. Verurn fcrupuli adhuc himere wihi videntir in via, per quam medicamentum purgans it~ fuumn ex inrefhnisad maffam fanguineam ducit, exeadem-y que cumU humoribus mxernendis ad inteflina reducir. Accuratitlimus Willifius ut nulla in parte deficeret Omnis generis femitas Qimia Jiberalitate conceffiffe, aut cicra neceffratrenmultiplicaffe ,mihi videtur. Is erenirn prxter communem ac regium ladeorum vaforurm callem alios tramnites, nempe venas & nervos, agnofcit qua, non chy lus rantummodo fed et iam medicamentorum particmIx tam in chyl i receptaculum~ quatm immnediate in venas fanguineas atque per ner.. vos in cerebrum traducatrur. Qux duz potteriores vix an,adeo pateant tit quippiam medicamenti vet liquoris utut fpirituofi admittere pofint valde cft ambiguum.Et venas quidem mefaraicas quod fpe&ar, concedi poffet viro Olariffimno id in volucrium genere ita fe habere, utpore quibus la&.corum vafortim loco in cavitaern nte1igiorum hWant, pro** Ve.ax micfaraicz ut

De Glandiotejfluirm ut id olim experimentis in anifere & gallina

faftis

ftefaraicarun

di"

dici. Quoties enim flatus per infigniores venarum

ramos inteflina verfus a me impelleba.*

tur toties obfervare fuit hx~c fimul intuc efcere : unde aperte concludi poruit chylum ex intefQinis in veslas rnefaraicas exceptum tran mitti, quod alio adhuc experimento dlarius mihi innotuir. Nempe intefini portionem mefenterio adhuc cohxrentem, fpithamx circiter longitudine, in utraque extremitate flo ( iniinitfa prius in a,lerutram canna feu tabulo ) confiri.. &am inflavi , quo fa&o fpiritus ofctila vaforurn ingrediens venas mefaraicas implevir. Erfi vero hxc in1 anferibus ,gallinis & dubio procul criam aliis quib6,dam volucribus ita fint , inde ramen ad fimilem fabri.. cam in homine & quadrupedibus animantibus perfe.. &kioribusargumentari fas non efti, quandoquidem homini ac plerifque aliis brutis perfe6tioribus pecu.. liare vaforumn genus chylo recipiendo tranfmittendo-. ique dicatam infevit natura, quo volucres carere vi,dentur. Porro

five flatu eas infercias five

-liquore fpi..

riruofo Venx mefaraicx humanx nihil in cavitatem in-. tck~inorum dimittunt , neque vicifirm ex inteffinis fpiritu vini calido ant aere impletis quidquam in ve-. nas mefaraicas tranfitum affeciare confpicitur. Nec forte culpandus

eft valvularum obex cuni

mnefaraicis aut plane nullx ant

perpaucx occurrant. ,

in venis

Q.uare munus devehendi chylum venis mefaraicis humanis non competere arbitror. Ipfa autem denfa

illa

venarum vnefaraicarum fylva, a qua tunicx ititeffinorum nervex tot rami & capillamenta inferuntur, non tam ad exhauriendumn chylum medicinarum portiones , quod exifliniat willifius ( flquidem per venas laCteas xeque promtum nec multO 11inus compendiofum iter ad con pateat)} quanm alios in ufus magis, prxguares coniirufta efc~ videtur. Pri-

recipitndafque

IfluTi.

Exercaue

mum enitm fanguinis hocce diluvio OPUS

Cite arbitror

ad glandulas inteflinoruin fufficienti fucco inffruend%s ut ex ill debita ferinenri copia ad +chylumperficien. dum inteflinis fubminiffretur. Quapropter mul . tLlrn f'anguinis ad glandulas inteflinorum per arterias ten1pore conco6ionis muaxime ( uri fupra jam demou-

cum

ih-aram dedimus) affundatur, multas quoque venay. rum prop gines dari neceffe

9ct.1cm

reti4Luum

eft, ad revebendum fan..

juxta periodi fuxlegemn ac no--mam.

Delnde qu .m dmoduin muffi, pomnacei & aJiorum iJ g%:IILIS fLICcoCU11 fermctatio (giul haut inco6ngrue at.. hinilari etiam poteff chylificario ) tempeflate calida inelius ac expeditius fuccedit , &

Chem-nici quoque res

digerendas loco calido exponunt, iia eodemi plane confilio & fcopo videtur natura tatitam vaforum co-

piamn intimx in-reffinorum tunicx tribuilre, ut cibis

blando hoc fo'tu perpetim incalcfcentibus fermentatio eorundem feu digefio perais curriculi fuii

fladiis

pi-ompte ad per-fe6aionem chylo maturando idoneam* alIurgat. Denique ex clariffimi Willifui do,rina conflat fpiritus animnales in -fbris mnembranarum hofpi-a tantes non modo fenfum, fed & nio t um localem, ibidemi ciere : (i in gratiarn Willif ii admirtere veli.. mfus, quanquain reapfe dc his paulo aliter fenticndum~ effe arbitremur , fatendumn erit ad motus hofce peragendos etiam1 fanguinis prxfentiam reqniri ; quando.. quidem fecundum hypothefinn Willifianann motus autofem agtiofcat fpirittimn animalium expiofionem

'quod

rcpentinani

cumn fanguine effervefcentiam.

Iam porro

ad nervos quod attinet, neganduali quidem minirme pdtamus fpitirus animales intra nerveam intitnt in' teffinortim tunict exp.anfionenm fubfiftentes diverfi.& mode ram ab alimentorum ,particulis quam medica.mentorum appulfu affici, atque pro rerum appellen * tiuma indole midi ac

m'inus benigna , vel contrario C pr0 a

54-De

Glanduit !ntofinoran

proportionaata ac indomira, nunc in

Jucuandos

ptaci-

,dofque motus ac ovationis veluti tripudia agi, nunc 3d excurfiones prorfus anomalas funeflafqgti rapi :ra-. mnen fi & ntervos & eorum incolas fpiritus aereos paulo ~nitius contemplamur verifimile non apparer quidquam in eos

five de chyli maf4a five fubflantia Utmedicaenimi

mnentorum immediate tranfire ac admitti.

jam non dicaim extrema nervorum prope onin1 filamenta in menmbranaceas expanflones, 11o1 tu Lbulos,

aut ofcula , termiinari ac definere ; fkcni id certumn

eff'e putabo nervoruin poros .adco angufios credi t'it

(quo vix infAcile'largiantur. anit-nalibus datur fubtilius ac efficacius) tranitum nulli reiprxterquam fpiritui aeceo

quidquarn

Adlixc ipfe fpirituurn anigrmaliurn

genius extranex cujurquam rei a cerebro non profc6q~, licet perquam fubcilis effet ,adfUper honemn ineo judicio z~gre perferrer. QQuippe chyli particukx falinx & fulphurex utut volatiles fubflantix aprex fpirituum in nervis admixtx ac prxterea agitatx pace in belluin converfa tranquillitatem publicam microcofini turbapotius quam confervarent. Quantumi deini ad fizbitanex refe6aionis infiantiam artinet , qua inldu&us Willifius aliique judicarunt fpirituofam ahimenti af-' fumti portionem e ventriculo & intefhinis protinus ini

rent

nervos immigranten- ipfairn-immediatc inflaurare ex-

hauflum fpirituum animalium penus : nos earn magis rationem hic obtinere poffe ac debere putamus 01) quamn evenit ut complures folius rnufic auditu aut piaurg elegantis afpeciu plurimumn recreati feipfis' nmulto vegetioresevadant. Nimirumn refe ioiflapro babiliter eatenus contingit quateilus opipar ac gratS rerum fpirituofarumr particulg, oris prirnum, deinde m~fophagi , demum & inteflinorum calore plurimum expanf

ventriculi

difff bal fami inflar partiumn commuLlcot, unde

Mfarto rpnicas nerveas

fuavitr

fpig

FgercitaTh1usS fpiritus anirbales nervorum in/coix ex 1angtuore in motus jucundos fulcitati mox prx gaudio quafi exultan*. tes majori vigore e cereb'ro in totum corpus proflu~

tnt. Interim fermenti quoque rofio feu vellicatio molefla tollitur & res fpirituofa ex initeflinis per vetlas laaeas ocyime tranflens reparato fanguine mufculo,= rum robur rotiufque corporis agi litatem fo1ideinflau-o

jam,

rat. Ex quibus omnibus abuide opinor, conflar neque per venas mefaraica.s , quas alii ad la6kearur -

diflin&ionem rubras cognominant, nequae.per nervos aliquid fizre alimenti five medicamenti inteflinis aufrri, fed pharmacoruim puirgantium fubflantiam xque ac chylarn per Vafa la&tea & duLium thoracis ceu red giam viam ad cor & faniguinem tranfire. Superefi nunc ut qua via h1utnores a pharmaco moti iter fhum ad inteflina inflittiant pervefligemus. Hic reditus mihi itidem uno tantum five , coque manifeflo ac

fimnplici

fufficienti , tramnite per arterias perag,i Videtur. Noni' dumn equidem tamen adducor ut credam ipfarummet arteriarurn extima capillanienta 66tu tarn patulo cavitatemn inteflinorumn dehilcere inde fanguinis

purgamenta immediate exftNui queanr. Id enim fine

ipfius fanguinis effulone fieri non poffe fupra jam in' nuimnus. Arduiom infuper conceptu eilet quiomodo ferofas humor citra fiingainis tanto cum impetui in artea rias expulfi- admixtionem ofctila hxc tranfiret. Ubi.4 nam Carnguis in his arteriis conrentus purpuram fuain, aut quo ,gniaque vi, deponitr? Prxterea memini me antehac faftis in arterias mefentericas inieffionibus horurn ofCulorum aperturas fedulo invefligaffe qui-d

Quare

demn fed reperire nunquam potuiffe. omnino & rationi & autopfix magis confentaneum videtur

fanguinem per arrerias mefentericas adveaum priu.9 in glandulas quafdam ceu emnunftoria deponi arque denium his mediantibus a fero vi pharmtc+icoarrupta~ C ~ PU'

39-

Ve Olanddlk Ix:eftiverum purgari. Maffa namque fanguinea a medicamento purgante f'ufa atque rgpidius commora fe fe per cmunfua expedire volens ar teriarumn pulfu magiam feri copiam primo deponit in pancreas , ubi illud fequefratum per peculiarem du&urm a celeb.errinio Wirfungo pritnum ofleniun in Inteflina convchitrur. Deinde plurimnum quoque ejufdem feri una cuai fanguine defertur in glandulas plexuun intef linm, ubi pariter ope fpirituumn in iifdemn hofpitant ium fe-

4ftbria

inteflina exprinitur, fanguine per papillas cretumn cor rerefiduo per venas ad communem maflam in

du&o. Hujus feri acceffu nlon videtur taniturn prioris a pancreate fuppeditati copia augeri, fed probabile el ex tot plexibus tanquam prxcipuo fonte maximamn colluviei ferorx qux purgando dejicitur parterni dinmanare. Eniinvero confent4neumn mrihi videtur pharmaca nonnulla, qux prxter copulam fermentantemn infuper particulas acres irritantes & caufficas obtiment, haut fecus ac veficaroria, ut vocanr, cuti imnpofita a plexuum glandulis ferurn porenter elicere ac 'velut emulgere :quoniam fcilicet ob fpiritus animales ae reos irritationis vi confertimn e nervis accerf tos arque cum particalis fanguinis aut etiarn pharmuaci faliniis & fulphurecis efflagiantes calor intenfus oboritur, quo tum fang uis fufus ac colliquatus ferurn facile& ceopiofe dimitrit, rum patentiores redditi papillarum

pori tranfitumn fero liberumn concedunt. Adde quod &tunica mufculofai ob commnercii fcedus intimx~ in fubfidium veniens crebris fjafmiis & repetitis fibra.* rmfcuioiuefiittfeuaglnuatmpillis preflutim copiofius dejciatur.

Atque hinc xtiolopiam deprornere licet cur hurnores a medicarnento purgante G,ommoti per inteflina porius quam alia loca evacuentur. Nirnirumn inter alia mihi videtur pecueje6donem ca qua Uari naturx fWecrtia fiedi ut

hoflis

irru-

Exercitatio .1. 37 irrupit via moliatur , a,d quod glandularum flrufturar &

(irus

quoque prxff andum apprimne confpirar. De.-

inde fanguinis & fpirituumn animnalium impetus tunc potif[irnum verfus inteifina dirigitur ,idque ob calorem & dolorem

vi purgantium tanquam ab admoto

vefi catorio in tunica inteflinorum excitatum. Itaque ferurn eo per arterias adve&tum a glandulis copiofe in alvurn prxcipitatur, exinde foras deturbandum. Isterdurn vero a medicamentis nirnium fepticis ac corsrumpentibus tota fanguinis mama tanquam a veneno iniimr, atque timc fero plurimnum coNliquato inque glandulas cutaneas firnul effufo puflulis univerfurn corpus feedari accidit. Przterea hinc & illud elici pa-. qua de caufa fiat ut nonnulli folo medicamenri purgantis olfadlu fibi alvum folvi experiantur. Nempd

rcfl

o-ffluviis

hoc eatenus contingit quatenus, fpiritus narium ab in-o

gratis medicamenti perculfi ideam pharmaci olinm affumtni atque fymptomatum id confecutorumi reminifcentiam in cerebro innovant. Inde enim fit ut aiina hujufmodi imaginatione occupata & ci4eni irritarionis flimulum quafi prxCentem concipiens, f1. iri t bus in plexuis ime flinOrumT glandulofos conft rtimv dinifis , ilico fanguinem fundat atque glandularumn apicibus a calore- referatis ferum copiofius exprit'nat, unde alvus poflea laxatur. Porro in pro.mtu quoque

efl ratio cur nimiamn purgationem fequatur

tandezut

finceri fatiguinis dejedtio. Videlicet, primo fanguis a pharmaco %ralde ftrfus ac attenuarus per elanddrarunl poros dilaratos

facile dilabitur. Secundo fpiritus ner.*

voru.m aerei vehemenrer exhauriuntur , atgqie glan;& dularum crafis &. fermentum inde ormnino deiiruitur: hinc ipfe fanguis per glandularum papillas prius def. ccndit -ac perfluit,quam-ferum ab eo fecernitur. Iraque glandulx inteflinorum fimile quid tunc pati videntur +iuod tefliculi jWorum qui nimnia Venere C3

lafcivientes

C%-

-cxhauflo

7De Gl!andalls IntegfiiruIm

fpirituum & farmenti penu fanguineum iquorem geniralis loco profundunt. Dienique at medi-

camecnto nimis acri & corrodente evenit-c uutlarn villofa*m, irr.4 ipfos glandularurn plexus, abradi; turnque fimul ruptis ac apertis vaforum fanguineort;n finiibus cruoremn largiter prornanaffe experientia docuit. Utrumn autem a nervis aliud qaidpi 'm pi-,Ter fpiritus ilos aereos elici aut emulgcri poflit valde eciam

fit

in incerto. Ex its enim qux jam in prTcedentibus-expofuimus colligi manift fto poft milil videtur per anigufliffimos nervortim poros nihil meare pt xrer ipiriturn ejufmnodi fubriliMTrnumn, atque adco hypothefin illam qua liquor aliquis fpirituun ved{or in cerebro ~&nervofis appendicibus fcaturire afleritur plurimis difficultatibus fufCpedam reddi. Enitnvero foorte accidat ut in affeCtibus quibufdamn cerebri & nervofi generis Apharmaco validiore levameni aut

;adhuc

etiam fanitas reflituatur, id utique non tam inimediatx catilm continentis per nervos ablationi quami in prirniis viis aut ViCI1nis remotioris duniraxat foci

eatnurn regionibus , everfioni eatenus tribuendurn efWe

exillino, quatew-is primaria & antiquior mali minera feu fcaturigo in primnis viis nec procul ab itedlinoruni

confiniis in facix in

latens hoc paC&o eruitur: quatenus item [pi-

ritus animales antea fo rte fopiti ac fegrnes ope irritationis

nervea inteffinorumn tunica a purgantibus motuis vegetiores exftxfcitanttir. Irno proba-. bile quoque e1 tnaflarn fang uineami in coagulationes

five concretiones , apoplexiani aliave mala parituras, proclivem vi purgantiumn rarefiedi atque hoc modo a periculo ne in grumos vertatur vel nimium ferefcat commodum- vindicari.Cxterumn non clitccur quifquamv

eat inficias quin fpiritus animales ingTentem ja&uram faciant ab exhibitis purgantibus. liii nanque per ner-

vps ad icirefina co ioUjmire alle( ti uia cum fanguine

Exerritatio 1. 39 ,arteriarumdeflagrant , & juxta cum hu'moribus ac cxtcris quifquiliis exhauliuntur, uti confequens purgationem corporis languor abunde teflatur. A.ner: Vortim fpiriru aereo rormina etiam imprirnis exci4ari mnihi videntur, quando ille utpote aeireus & propter irritationem fervide commotus cum particulis fan-. griinis fulphureis & falinis efflagrans tunicas intefiinoram acrimonia pharmaci fauciatas in fpafmos creo bros atque diflentiones cdolorificas adigit. Ex his autern qux de purgantium medicamentoram operandi modo & viis havienus differuimnus obiter etiam fit mnanifeffum quam noxius fit & quam prohi cautus atque circunf pe&us effe debeat purgantium ,imprimis validiorum , ufus. Fortia quippi pharmaca yentriculo & inrefiiris irrgefia fpiritus animales & machinam corporis graviter invadunt, ac ni refilendi vis .admodumn fortis & vaiida extiterit damnum inferunt prorf(us irreparabila. Prim.o namque fpirituum animaEurm penum enormiter exhauriunt, quodque ipfitis reliquum eft arniduo vellicationis aefiro tandem in

motus prorfus irregulares atque furores convellcntes, quibus xgre demurn ant nequicquamn habenas inieceris , prxcipitant. Uinde quanta totitis ceconomix animalis pernicies ! ceu tragico eventrl idemtidem fari.s fuperquc experiuntur qui

(nefcio quo fato vel porius

fafcino) fe fanitatemquc f4amn circumforanco rum

im-m

polluris aut ipfis denique carnificibus medicafiri-s tradere mintis religioni ducunt quam ut medicorum arte conGilioque pollentium prxSdiis uti walimr. Deindc mamfa fanguinea fero fuo plurirnam defraudata in

crafi , quam prius utcunque bonamn ac laudabilem ob-

tinuerat, fxpe deterior relinquitur, adeo quidem t per medicamenta purgantia haut raro nova morborum femina corpori ingerantur. Denique & glandu-d larum intRMinAlitim vigor fuccufque in}uriaI puirgan". C4 tium

Glandt tt rIntefixaorm

40y2e

tiumn fape ita defiruitur aut eoufque

exhlauritur

deinceps neque chylificatio neque alvi deje&tio prout par eff'et ex voto fuccedac. Quaproprer in omnibus affedibus ct:m mragna fpiritumr perturbatione atque incenldio miotu enorii ant fanguini46s deliquef ac fervore , conjundis fatius omnino fuerir a purgan" tibus prorfus abflinere, quan novis flimnulis fangui~ nerm & fpiritus exagitando falutemn prius ancipitemn plane reddere defperatamn. Namn aureI hu)us fxcuII f44 cunditas atque benigna Vulcani manus ntobis ex Chemuicorum prxf1antium offin is, ceii infiruiffrma quaclam phiaretra, ad morbos ifhiufm-nodi dcbellandosrtela miultum efficaciora atque decumbentium palato ac.ceptiora porrigit, uit opus non fit nec fernper expediar primis quorurnlibet morborum invafionibus gvefliglo prxcipitem purgantiumn arietem ( ut per contem-turn nobis objeOtant) opponere. Ne vero gratis hxc ita dida effe quis exiflimnet in prommu nobis forex noxas , imo crudas ( ut levitur dicam) miortes prxpoac pertinaci purgantium ufu 0nfebribus, its im-

cenris

flero

fcprriagCfimi

primis qux~ inde ab autumno ann i hoc xvo ufque ad hyemem fequenris 'J6

cerfitis

1 ;ro

quinti grafVatS

funt, item phthifi, cruciatu colco, hydrope, &c.acexemplis variis ob oculos ponerc , quin etiarn prolixo experim eatorum cartalogo dernonfirare qua potiftEmum labe

jalappa, fcammronium , hcleborus,

& hujus farinx alia, ventriculurn ac inteflina eorumque plexus glandulofos afficiat, & qux~ ex his in ufumn prx cxteris tutius vocari queanit; nlfi unflituti nogiri carceres verbofiore harurn rerum commentatione naos prohiberent. Certe compertumn eft nobis aXmercurio dlulci rite parato & cum extrafti cujufdam blandi gra.

minus

detrinis aliquot in pilulas reda&o inteflina meant pati quam a quoquam modo memorarorumn yegtabehlumr.

Sed

Wifce

miftis ordo poflulat ut a deje. NO-

lZxercitati 1. 4 &ion~ibus vi purgantium excitatis ad fpontanea atvi profluvia aut critico , tc ajuntr, conatu natux miora defcendamnus.

CAPUT

V I II.

De diarrhw'a, liew,eria & cwliaca

pfJi one

quxedam,

ex inteflinorum.glanduUs tanquam fonlarrhccx te praxcipue fcaturire mihi videntur. fit cumn maffa fan guiaiea fero five fcnf m five confertim adgeffo turgens , aut incendio febrili liqLata efferveCcens , farcinam fuam ( qux ob particularumn craffltiemn aut viiciditatem per glaudulas cutis aliav efpiracuila evactuari nequivitr) in glandulas inteftinorumi deponitr, atque per glandulo fas earundem papillas iR inteflfina exonerat. Saxpe autems hac oneris mole excuff'a valetudinem bonam antea fupprefiTam denuo flc feliciter emergere contingir. Qjod fi vero fangninis motus aut ferrnentatio viralis vel repente injedis vcluti con-mpedibus cohibetur vel paulatim lento chronicorum. morborum fato debilitara torpefcit, t

QtLiod turn

tandem labefaato mixtionis vinculo in

Principia ful

aur partes re folvantur at fecedant omnia : evenit lit fan guinis ferum refliagnans ttiamn per glandulas inteffiiio rum veluti per cribrum fine obfaculo ac velut fua fponte Jargirer deflillet & diarrhxas quoque pariar,fed plerumque imminentis exidii nuncias;a quod phthifi-o

ci, emaciati , febreque maligna & id genus aliis morbis correpti non raro experiuntur: NonnunquaM etiam fieri potef ut glandulx intefiinorum fero nimis. vifcido ac tenaci ab acido aliquo fucco viaus culpa in inteflfinis genito coa&ax obfruantur, autr tumefa&x abcant in fcirjrhes. Hincque natales fuo~

faratxvel

416 De GIanhduA lnteflinarux vx parte ducere rnihi videtur caeliaca affedio , quan,.

do videlicet chylificarione ob defe&umn fucci glandu-

larun inteffinaliumn profirata alinmentum diffoluturn quidemn at nondurn perfe&e~ elaboratum excernitur; haut fecus ac in lienteria fit ciboruin prout afflniti fuerunt dejeiiio, quando verntriculi glandulis eodemn mnodo obffruis vel induratis fermenti fontes 0cc Iu-duntur ut nulla planze inflitiatrrdigeffio. Atqae pathologix hujus veritarernl coiifirmare videtur ipfa affc4&uumn iflorurn fanatio , quippe%qux felici(nime proexhibitis alk libus , ut vocant, hoc rowdica-

cedit wuentis acidumn illud coagulumn

eft obffruione volatilia, ut fpir. falis amnmoniaci, C.C. &c ; fixicra, ut varia ex tarraro & Marte conibinata uiedica-

abforbendo glandulas

liberantibLis :cuIjus generis funt cumn

tumn

rnina, ac inipritnis etiani antipnon.,diaphorer. Martia-0 turn; nec non deco~a ex radicibus & herbis traumnaticis concinnara, quim etiamn a veteribus eodem quidemn eventu at difpari plane ratiocinio ac propoito ini uUrm vo.cata legirnus. Hi namque cceliacam pafionernab inteflinorumn laxitate & facultatis retentricis imbecillitate ortum ducere rati fumto ab adflrin.gentibus & roborantibus , urpote contrariis, auxilio curationemn flritimn aggreClff~I, quamn adfIringendi

iatentionern fi & nos propo5rtam-ha'berern earn poteflatern in

obex,

niedicamecutis unice refpiceremus, vc-

rendurn effet nmaximne nie obflrua,ionis

a glan"

dulis rernovenJus , adflringentiurn i&tu altius impin-geretur.

Cerite purgantia , qux in hoc affeLfu

ad rcliquias colluviei vitiofx pen itus ext-urbandas a plurirnis commendantur , ,ni flatimn in principiis

maffulas comnpado exhibean---

fero nondtimin cafeofas ut e emulgeri pornit,morburn quo-

tur

gland tilis acdhuc

+quemagis pertinacein & futiefhlrm quam fanabilern reddunt : ncc dec.fi ratio , tiam irritatione ferurn ad glandu"

Exercitatio 1. 43 glandulas inteiinoarumi occlufas 'intempef1ive allicitur, quod viam exituf denegato haut inveniens tumores fcirrhofque flagnando creat & auget , a quibus & inteflinorum obftru&fiones , & tormina , & alia i*la plurima, oriri poffTunr.

CAP VT

IX.

De dolorft is imeflinorw~n aJ

fcionibwi,

dyfinteria, colica, ilco , tenzafmo. tlUod jam ad dolorificas inteflinorum xgr'tudi" attiner, quales funt dyfenteria, paffio & ilia-

sc ne

colica, tenafmus ac id genus alia ventris torwi-

na ; quamvis eorum omnium caufas & fedes primarias nec femper nec prxcise in glandulis

inteflinorum

confiiuendas aut inde 6xtorquendas efl'e contendamnus, poffunt tamen, meo judicio, imo folent perfxpe in ts , velut mninera quadam, feri paucx quidem gut-

tuix alf irrirantium falium aut fulphurum heterogeneorutni

ferocia potentiffi mx vel fponte fuccrefcere

vel aliunde co derivari , quibus adgeflis atque fibras inteflinortun lancinanitibus varii generis cruciatus ex6riuntur. lEt revera dyfenterias quafvis ,prx.fertini epidemnias , haut alia ratione nafci verifimile

eft quam quia inquinamentumn aliquod morbofumn, arCenici naturam prx fe ferens , poflquain communi

aliquo vitio in maffam fanguineam tradutum ant in ca genittin eft, hujuCque fero vifcido tan.quam aptiffimo domniciio inhxit, ad glandulas

arrerias difpellitur,

inteflinorum per

ubi fui juris fa&um tyrannide feu

feritate immani cum irritando tum corrodendo in glandulas & tunicas nerveas fibrafque fxvire incipit. Quamobrem fpiritibus animalibus

intefinuorum

inde per nervos & fanguine per arterias'

co 'is

rapide al-

44-

GlboduL rwnefix#ru*

inter fe invicem vehemnentiffim' excandePe

ac fcentibus, ignei ledis,

plane

tormirum cruciatus deje&ioni-I

bus crebris flipati oriuntur ; donec tandem, ni mnatu. re fuccurratur, infiamnmationis lerna diutius grA4ante fatalemn finem gangrxna iniponar. Sxpe quinetiam durante illr) conflidbu inreflinorul-n crucumn plexibus glandulofis abfcedere accidit; unde patefiadis arteriarum finibus ac poris ipfe cruor f=mul

rragoedix

flam cums co, & quifquiliis contentis aliis excernitur. Atque in plexibus & cruflx rarnenris, & intefinuorum mu-

hujus etiarn affeatus curatione urrarnque paginamnabfolvunt alcalia, diaphoreticis & alexipharmacis cornmnixta, quibus par tim acida & rodentia inquwnamenti illius fpicula falina in glandulis frangintur, partimn venenati feri reliquix iii maffa fanguinea adhuc flu&uantes difcutiuntLir ac ad glandulas

locum nanitur.

cutis (utpote

minus principemn, rec a'deo fenfilem) elimiQuibus medicamentis fi unurn aut alterumn

laudani opiati granunm fubinde adjicere non reformidaveris, quippe quo fj)irituum animaliufrn ad inte[lina

rabie

fedata inflamaionis impetuose ruentium augmnentum nonnihil inh betur , hatit infeliciter pro.#

ceder fanationis negotiumn. Non raro tamen dyfenpoft trina praTvia fluxurn alvi, cc cliac~o non effe videtur fe relinquere folet :cujus ratio tiihi quod plexibus ilei gtandulofis infedi feri acritnonia deratis fermenti ad chylurn con#icieudtin t)ecefTarii pars cibi in chyltirn proventus parcior evad at;

abflrnilemn,

'quare

baut converfi turn pro-quit , done c glandulis & crufla fagmnt~no reparatis ipli q: nque foates liquoris fer-~~entantis redintegr,ennir. DyCenterix vero per con-

tagium fi fceptx ratio hxCzo e porefli acres &fubtiles apiane volatiles inquinamenti venenati exhalationcs five ol-e hauflx, quDd frccuenter fieri folet five exceptx fe intefinoram qtia tenuium qua

Peranum

craffo-

crtTforutn tunicxrnervex~ & glandulis immediate ob-

jiclunt, ibique mox virulentix fux telis in fanguinem,

eo per arterias appe!lent em, & fibras rtervorum. evibratis iliumn infigniter corrumpendo liaCque porenter flimnulando fymptom~ata acerba varia & d'olores modo fupra jam commemorato pariunt. Porro planc coni1a ilei horrendam. & cormiferatione vere digti m affec tionem, a veliementi quoque fpirituum a-w nlialium excandefcentia oriri , ob quam fibrx intefhinorum concentas fxces d°orfumi propellere non valktieseaMcd-i magno cum imtpetu & prx~pofera via furfum ejiciunt. Quc2madlroduai autem rcmorm del cenfu conteata prolibcntes vari; ,cfe poffunt , ita

noni prorCus alienumn a ratione ef-Te arbirror afferere ferum in plexibus inteftinorum glandulofis aliquando crafi ej'us Iciata iiidoicmr wuflerar, adf(ringeiicem,at-

gall,-LUM

que tindaurx aut cxtrwdo xn-ulamn fortiri , adco ut forte nianipulus fibr arumn inde perculfus au iti-butus fa6ta pertinacl coniftri&ione

neque excre-

mentis neque flaribus tranfitum largiatur. Igitur his

t1triCque retentis ac in molem majoremn urque agge-, h{is, perpetuoque flimulo ad fuii excretionem follicitantibus ,fxcum ciboruniquc confufa

reje

per fu.,

periora extret-oo narflrx conatu tetitatur : Sxpe'tameta in ilei conflridione minus ar&a nec diuturna exhibitis qua tuor plu,ribusve globulis cx eledro metalR. antilieC.

Pore rii(quos clar,iffmus Henricus Screta no.

hler in 1opCre Germanico de febre c,affrenfi ingeniofWfimo e pcrientia Probatos pag.153~. commendat)fa

natio mature infticura feliciter fuccedit,quippe infigni eorumn penerrandi vi tranfirus via patentrior reddirr

vcr'~

"flini 'ira tumultuarie

Ubi eade.m inte aut inveterata fuerit ,

Aatunmgio,

fanguine arteriofo

confiridio valdcpertinaxc

ut fpiritibus animalibus cutw

exardefcentibus ina

febris, ac. tandcw gaugm~a oboriagurAfpess

falot

46 De Glxnda( lotqejinrawt falutis inde admodum in angufto relinquitur. AAt majorem autem de,ilei ffrangulatione indeque natis doloribus il;acis fententix noflrx fidemn ac lucemn nozi abs re fuerit experimenta quxdam feu exempla hoc loco fuojeciffe. Labenre fxculo fub ipfa anni feptwaa gefimi fexti aufpicia inulierem ex pago vallis Leponltinx Faito.advenam, cui eademn exitus ex hac vita qux adventus in urbemn hora fato contigerar, in xenodochio noRro prx fentibus ac infpicientibus i4: compluribus dilffcuimus, diros ante obitum ventrris cruciatus, cordis anxietates ,dejediones cruentas, tandemque vomitus perpeff'am , uti ex ejus filui.r turn

Prxfentis reliu nobis conflitit. Patefa65io abdominle ileum. alicu.bi platie conflriawn ac Velut i)jedto ]a_ queo ffraii,guIatum vidimus. Ninmiruni portio ejus quatuor digiros tranfverfos longa , plurimumn ver concrada & atiguflata intra proximx portionis fupeo

rioris cavitatem prorfus abfcondita latebat , hacque fua facie ac figura veranm ejufmnodi f6fceptionem aut

Bo eSyllib, I. cap. XV. defcribitur reprT-

ingreflum , qualis a ciarimCmo Francifco de le vio id. prax. med.

fentare vid batur. _Intus vero non intellina tatitut, imprimis graciliuml1ongi(nu,fd

tafvetiu

lus multis quafi fligmnatis notatus ac inflamnmatus erar. u~aproprcr & hinc prornrum fuerit , fuccurnaliquetn acerrimumn inteflini fibras pertriariter admodurn coegiffe , arque tandeml maculas inufrifle, palani nion rrodo concludere fed inluper afferere. Poflinide ac nuperius quidcem Diefl enhofii prxFenivibus ac inCpi. ciencibus viris clariffimis arque doffimis Matthxo

Hardero, Chriflophori Poliatri noffratis celeberrirnii cognato men dile&l Tmo; nec non. johanne C onrado Brutinero Diefifenhoflano , amico fautore

filio,

ac item CaCpare Sibelio Goor Daventrien4 ftunc apud nos mnedicinx operam dante, aliifque

fingulari ;

diffecui puellam oLaennern, ,cujus tenue inteffinuim tres ejufmodi fufceptiones aut coarCiationes c diflinLiis intervallis fpe&tandas exhiibuit, una~ cumn lumbricis mu.ltis ac alicubi velut conglomeratis. Ad-. erat quoqtue mutcus valde biliofus & croceus ; nee tantum in intekinis, fed etiam in ventriculo, cujus intcriora is propemnodum incrufiarat. Exinde moroiii

bi fata is ignaris quamvis

jtidicatu tamnen tunlc oinni-

fine torminibus & prxetiam afWertione eorumT qui cu4airn o antis habue.. rant no proclive nob is fuit puel11am

cordiorum anxietate vitam non flniviffe, qutod poflea xg

conir maturn.

Sed &

torminum

genefin

atqcue

modurn quo inteftia coarc~iata fe mrutuo fLiCcipiunt anni ftiperioris

jticundo

[ qui erar hujuIs fxculi Ceptuagefinu.s

fextus ] xffate ranx

adm~odum & utili experi-

mentoitltcralia, perquamn curiofa oculis nofiris exhibuertlnt. Etem~m inu~ffina, vivente amphibio lacefiTh ta in diverfis locis pertinaciffime mox fe conf}ringebant , contentis violenter

furfum

deorfurnque

qua

data porta protrufis arque hinc inde in cuIrIulos quafi congefiis. Inde quxdam inteffini portiones valde implemx ac turgidx , alix prorf us inanes & ar(titim-i clauCx perflirerunt, donec foluta fib rarum

mearos liberior redderetur.

ftritura

Intefltinis auremi hitic inde fe confIringentibus, & chylum five fxces furfum deorfumve projicientibus , fadtum ut inteftini

plus

five

partcsquadam alicubi dcbitoampliarentur; lix ira ampliamxac in facci morenm dilatatm intra rece-

pertint confiriatas ejufdem inteffini alias portiones vicitias, eafque finu fuo abfcondiras aliquamdiu detinuLerunt, donec fibris fe dettuo exporrigentibus inteflini pars una a latibulo al.terips velutc domnuncula limnax in propattilun priflinanmque fedem redirer. Atio que ita torminum utriu.fque generis, nempe iliacorumn fimulque colicorum,)naturam ac oriendi modos tarn

iacio*

De GI.dMlIz!toy'iVOrM

rationum m'omenris quam experimenris fide dignis explicatos dedinius. Superefi ut de tenefino qux~dam adjiciamus. Cerre mucus ille vifcidus, teniax, cruenaliquando purulentus,haut aliunde magissquarrn a gland ulis inreflini re6ai proficifci mihi videtur; id-

tus,ac

que earenus,quarenus glandulxa' fero a.kri

[quale a1iai

ulc ra generare affolet -inipfas translato aut ibidcmn produdo prirniruis in turnorern attolluntur,mox vero corruptx in faniern abeunt , qux denudatas inteflini fibras affiduc roden do atque fpiritus e nervis ad anum proritandio crebruin prurienteeiquie dejici endi cona. turn eficit. hide fanici iflius momentum fanguinis e cruentaturn Lina venis arreriifque arrofis elapfi

f1iis

cumn muco inteeflinoruin excernitur; cuimroleflix anodynis atque traurnaticis alcali fcatentibus optime fuccurritur.

CAPUT De

fymptom4t&

int:e-o Jftri iuglandulhs fixerumpern4iarttconfrqupunur. Tux

ergo oftenfurn el quomodo in vav ii gea A&enu.s neris alvi proffiis ferum e glandulisin.ellinoruwn ceu fontibus partimn nimis copiose , ut in diarrhsa, parrimn vehemnenter inquinatum, ut in dvfenteria, ceeliaca paMfone & tenefiio fcaturiat. NoftrumT dehinc crit quid lilfdem fonribus penuria feri labo-

ran,tibus aut exarcf entibus incommodi oriator recenfere.

Qgemadmbdumn itaquea in flatu fanitatis

proventum

omnibus fe rite habuitibus moderatumn feri arbi-

vnifcdi

glandulis intefiinortim conducere

tramur tarn ad chyli neceffariam prx~parationemn quaml

lhaturalem alvi lxvorem., ita eodem fero_ vel penituls deficiente vel parcius quam par eft fuggefto Ujrrurnque defide-

Exerdle

I. 4 revera defiderari benef5ciumn nofkra ferr fenteotia. obfervare eai homines tern perie admodumi calida ckca

przditos neque alirnenta affuita

re concoque..

re neque femper alvutii ex Voto lubricam experil.

Q,tiorurcn quideni fyrnptomaci m ratioues vix%aliunde coninodius quam a fcr i iflius paucitate derivare lice..

bt:nani fpiritus anImaLs per nervos ad vecricu.. um& inrefdina confert in-

advediU, atque ob vehiculi

ferofi in glaiidulis defeLhlai alimenrortim mXaffx in inediate copiorlfue affuhi, quomian fermentatioa. nemn nioderato velhernentiorem cient & Cun particuurs fali1nis fuilphureifque pugnando inpenfe ef'flagranri cibos fx~pe ad nidoremn ufque adurunt ac corrunipunce t1itc

eft quod tali tcrn,ricramnento prxditi rebus

liqui.

dis tantumr, ac its fere -quibusparurn fulphuris aut falis foibtilis ineO, juvenrur : ab aroinatum enirn alioruln.: que id genus volatiliuni Tfu noxamn fen tiunlt, quando= quidem fpiritibus anir-nalib us curm aromatuim fate aC fulphuire exardefcentibus

fervor intenlus oboriaturi

in ventriculo pritnum & inteftinis, deinde etiam it! mraffa fang5uinea. Adde quod e glandulis int,eflino-. rumn tunc parum ant nihil feri expromatur, atque venis laeleis qUidquid niadidi ,ciborum mafl'x iricfl. exa(Se abforbeatur : hinc' ergo E&cius valde indura-

tis ahrum evadere difficiliorem quid 1nirucn ? Pariter quotidiant' experientix~ teflimonio paltr i febribus ardentibus cibos .,folidiores concodiode perverfit Morbo fornitem quam corpori alimorniam prxbere, Cu jus rei ratio probabilis omiiino haec efl:

potius

ex alitmentis affuitris, imprimis aurein carnibus quM' CuIm fpintru nervortim ae.reo torretitis inVIlar ad ve.aj tricultum & intellina ruente effervefcuo; , ehylus ad.: nlodum

fervidus

generattur, cujus acceffu febrite faa..

guinis incetidium velut ab admoto framin flaomA~ contrario veroa pou.enis c ulilctr

foua

frigiDdis

50 ~ GIddid te Imfq7xorur~ _quofg~ & affatim ingurgitatis levamnen frntiunt febricitantes, quia ifia nihil vel parumn falis ant fulphuris in fe continent quocum fpiritus animnalis decertare pofint: deinde ipfe latex aquofus ut ad mnaffamnfanguineamn ubertim tradu&uIs

eft interventu fuo

particulas falinas & fulphureas difgregatr, ut poiihac ita promnte coire ac in fervorem fefe invicemn exagitare nequeant. Aqgweo autem humore recenter fic perfufa fanguinis mnaffa, quoniam aliquoram- feri partemn glandulis intefiinorumn ad fuccum vifcidum (quem

Joh. meth. ad prax. flercoris non incongrue appellat ) confituendum immittit, H3eurnius lib. i.

o; N

efficit ut fervore nonnihil attemperato alvus officio

fuo fungatur melius.

Cxterum probabile quoqgoe

eft intefiinis eorum qui alvumn a puero difficilem du-

riorecmque obtinuere glandulas admodum paucas aut cxfuccas ineffe : hinc deficiente ejufmodi inuco intefinorumi parietes quafi exarefcentes excrementa defcenfu prohibent, eaque dumn remorantur magis magifque kndurari faciunt.

CAPUT

XI.

Die dlyferom utilitate , n ecefr'te, &

randimodo.

ope-

hunc & procellofum oteanumn vafiumndaflertatiomis Erumn vortexnein quidam mex navicularn altius abripiat, neve hunmeris meis aut inteflinorumi glandulis nimiumn tribuere videar, temnpeflivum eric e tot xffu in porttim contendere; ubi dumi vela contraho de clyflerum ufti & operandi modo quxdam adflruam. Hoc remnedii genus quanquam

mnorborumn

jucunditate fua aut

gratia apud utriufque fexcusz~gros

parum yaleats nec Wiis fe facile commrendet, nece1iI

Mae

Fxetath' 1. t'ate tar en ac utilirate,.omni non privaniduhri etTe MIhi

viderur. Excretnentis eninm diuturna fegnitie alv umc

conflipanribus neque expeditius nec tutius ( dumn.-rodo febris , prxfertimn maligna, abfit & ac,er exsiay X~pao-j, quadarn ut vocant,enernata nona prorflis abhlorreat) fuc curritur quamn injet tione clyflerumn durami fxcLiil c()liigern emollientiuil_ 1Tcnafmno prxteL ea correptis diyfleres anoJy arque traurnatici crebro fed m1nori quantirate infufi g-regie pt ofunt, ita tir ci.. tra illoruun opemn xque fc i iter ac promte haut fuc. ccdat fan atio. Porro ne inconfulto plane nec frufir2 femoper fit cenatumn valde acriumn Injectio in cata.:

phoricis cerebri afFec-tibus ; fiquidemn irriratione ve-

indequie per'

rUnliciS ilItclinofumn fa&ia ; vervos motus coi:intiatione quadanli ad cerebrutn uR1ue traduda, lfpirirtts awn-ales excuffo veterno ac fopore fufciti (rpe ad nirotus prifhitos redeunr. fina primis autetn tiii venit cly fleris injeai copiarn aii-2 quando tributo quodarn mlucofo multum au&6orem excerni ac reddi, quenm mucum glandulis lorum intef1inorumn provenire exiflirnernus ar-duumn non erit judicare quanitum utilitatis ac cmolu-4 meu clyfleres conferant glandulis, ;f qua nlrnio rnu~ heniefiri in

cum a

craf

co fcatere deprehenduntur.

Nec titique contreineni~

dus aut irritus planae conatuseit quando per os exhibere

non. licet purgantia infertne iniciendi: magnati eft

en.im hum oris colluivir m hoc pa&do educi fxpenumme. ro compertum ; qtiandoquidcrm irritantia pur g, nriuni tnedicainentorumn falia nerveas inteffinorumi crafforum fibras laceffendo fpirttus animales a cereia bro per nervos ad alvumn conicifantr, quibus poileg tarn crm pharmaco quami f'anguiine effervefcentibiis Mucus tenacior colliquefcit & copiofe proledtus a glandvlis veluti mulgettir. sangyuis igitur hac arte nirnia feri cratforis & vi[cidi ubertate commroduni

Vt G/dndul4 lnhejiru vindicariM prxi{antior 'c: ad nuritionemnque apator e#adere potcfi. Quirimo clyfleres quos vo. nutrientes exigua portione fed crebro inffuGi, fi

motumn

cant

regia alirnentorurn via in faucibus prxclufa

eft, 'ad vi-

uam aliquamdiu reficiendarn conducunt, quod non experientia folum fed evidenti quoque ratione confirimari poifTe exiftimnainus.

Qpernadrnodumn enim

purgantibus injedtis hello inter fpiritus animales& acres pharmaci particulas exorto fervor adJeo intem hus producit'ur) ut tota.'fanguinis mafa inca'efcat & rrapidius in gyrumn agatur; ita verifmrile eft a liquore fpiritus animnales grate ftiaviterque mulnec in hofiem pugnani cieri. Hac autem blxi.4 da cornmotione ceu pabulo fpiritus gaudere , arque ex ea nonnihil ernolumnenti etiam- in fanguinerm re-

alimnentario ceri,

eli nain fanguis benigni hujus calo>fervare potefti. Si quis vero excreMnentis confpurcari alirnentum, ac per anumn corpus nutriendi conatumn dundare, certumn

ris fotu fermenationis fuar tenoremi ad tempus con-

fic plane irriturn

fieri , caufetur;

fint

i. refpondemus niMd

hil ex commix tione itnpendere difcriminis, cumn ubique bona mixta malis & chylo fxces ; deinde fordes alvi non magno negotio prius elui poffe. Quod fi cuii forte nimnis fordidumn videtur, hunc fecumn reputa-re vold~mus in ha.c re nihil tarn fordidumn effe, dumna nimodo ad hominis fanikaremn tuendam aut reflauranvitam conferat , cujus fe prxfedum ac geniurn quari tutelarem medicus quifque gloriatur & faluitari

darn

vult, nec via aut ratio' jucundi,or fuperfit, quod Cumi Jaude ac. honore perfici & decenter in ufur vocari prohibeatur.

CAP UT

Exercii

55'

C A P UTXII. DJe

gljndul, ite fivorum aZvo excretJs

D extremum coronidis loco ut qux de glandulis inteflinorumr toto hoc commnentario prodita,

'fit lui

Lint magis illufirentur, illafque revera dari &multis variifque malis interduni affici deinceps nemno

amrbigat, hifloriarn unam aut aireram fubtexemus de g'an dulls alvo excretis. A vi.ro excellentiffimo

Joh.

Rodolpho Burcardo medicinx~ theor. Profeffore irl Academia Bafileenfi , cum illic medicinae fludiorumtyrocinia ageremn , accepi, puero cuidam medicinarn fe feciffe qui prxviis alvi torminibus,cartnculam rubentem & vafis fanguineis prxditam figura phafeoli &' magrudine nucis mnofchatx per anum excreverit,

ficque integram fanitatem re+cuperaverit. QuiJd hat

lato

caruncula aliud erat quani glandulaa~ fero

in ea coagu-

atque temporis tradu in carneam aliquarn maf-w fain con-yacro prxtrernaturali mnagnitudine affeL'a?

H,rc enimn mole fua protuberans cumn vix remoramn interponeret tormina peperit, fadumque adeo ut ab excremnentis vi tranfeuntibus velut ex arbore poinum decuteretur , a qua vellicatione tormi-na fuerunt Ad au.-ra. Tandem vero glandula penitus avulfa ac eve creta puellus integre convaluit. bent obfervationem

Huic geminiam ha-

ephemerides nat. curic4. Germa-

nix anno 11. pag.346.a' clar.Ehrenfrid

Hagendorn

pro. featn, quxefl de juvene febr'e epidemia tunc graf.. fante cumn hmmorrhagia naritim, dyfpnaea, & liporhy. mnia creberrima correpro, cui datum pofi badzahardi.. ca laxativum cx alvo diu obilrti&a deturbavit glan:w dulas duodecim intlar nucis myrifficx~ catenatim fibi D conne"lC

DJe Glanduk Inteftinaram 3+ connexas, Ixgro faniiati mox reflituto. Idein & hie rariocimiunl valebit : ur enim in puello unica tallum glandula tdmnefada fulit, atque tormina produxit, non prius cefflatura quam glandula exce:rneretur, ita probabile ititegrum plexume~duodecirn glandulis co-

eft

hxrentibus conipofzcum intumufff &glandulatum iflarurn ceu totidemr

juveni.

Igi-Lur

intrerpo( rione al tamdiu occ!ufa fuit , dancc rcpaguli foluris ac amoMis curn x *rfa!ute recluderetur. Ultrutu

vus

obicum

,qlvero

glandulx tumnefodx~ febri priores fueriant atque

fym'promaribas indie niati5 an am dederint, an demuin a febre & fero faniguinis cwruv)tx dtrgerleraveri t ; id hoc loco definire n'on] eft opus. Mihi cnim partibus meis pro virili iamnjam defundus v.ideor , atque peregilfe quod prxflandum initin in me fufceperam, tc cxercitarioni

huic ad

fineirn perductay colophouenl

#IPOllerepa mpofi

ANAT OM4

ANATOME

VENTRLCVLI GALLINACET. Cui adje&um

eff fcholium Ceu

comnttentatio:

B Jegnrer & nervofe magnus Hiporte1Cu liibro r ot/%

vo 9 8vJ f'

91d1'cPc

'T v M

f flJ'adv , ±

ttflLct u

,ll%l

p~nropc ab in~itio.

s Wt/

v e3

7 eec-)t(Iv, a T

lioCdGcTo')v CTt CAn"cl

u4oi,

fu4

)E~ V

S"IdOT&)jIep~ ~bl~~cr /APMaYL4EP

Johannis Conradi Peyeri

GALLINACGEL .Emino infiruitur gallina ventriculo, Sfuperiore quicrnmniembranaceo, inde a callIi medio ad. flernumn feu pedo urque protenfo, qui efca far&uls & protuberaris etiamn in{vivente ibi)4\, a dem confpici vel raL-r dfprehendi poteff. Minus autem proprie ventriculi nomen ipfi competere videtur, quoniam alimenra niec refoivit nec in chyltim murat, fed receptacuii duntaxat ant facci loco efl, in quem ficca frumenti grana reconduntur, amdiu affervancda donec fufficienti macerarione nonnihil emolliantur hocque paao futuram ini alrero ventriculo diffol.utionemn prxpa-

4ftls

adrentur. Re6itxs iraque capfula hzfc difincHionis ergo

inluvies appellatur, v.ernacula noflra dier KroPf. Alter five inferior', carnofus, prope membranulamu vranfverfam , diaphragmnatis vicariam, .in abdomine

lJocatur ; qui cum efcamn fibi concreditam in miinutas terendo particulas refolvat ventriculus proprie dici iereture Nobis o iffo priore hii}oriar tantumn yentriculi

,dcti

Gali 59rentrkuhi triculi legitime fic diLlti , in quo alimentd fit commi% ni io , paucis complefi animus eft quam huc eo aptius quadrare exiftim avi quo majorem ad penitius intelligendumn ca qux de glandulis intefkinorum ini prxcedtul i exercitatione differuimus inde lucem affulgere anitnadverti. Enimvero magnitudine, figura,

colore,tota denique fubftantia ab ahjis multim dif-

fert gallinarum ventriculus , quoniam modus etiam alimet)ta ftxbigendi eft peculiaris. Etenim pleroruam-

que animalium ventriculi c tenuibus comnponuntur -mcmbranis , foris candicantibus & intus crufla villora inolli & Jirbrica obduis. At gallinx~ totus quantus c

carne folida & rubicundus apparetr, ejufquv' penetralia inxqualibus ac duris veluti cartilagicomnpa&ius

nibus incruflata exafperantur. Prius vero quam dimenfiones ej.us definiamus monendum cum ventricu-. lo gallinaxceo ita comparatum effe ut quod ante diffhdioiiem extrinfecus videtur efWe longitudo illud re(' peftu cavitatis internx vo candum fit latitude; &-quodi foris putatur effe~ latitudo id eodem refpeti longitudinem confiituat. Ut igitur exafte fingula fcrutari detur , ventriculus cam guIx & intefiini porrione, tanquam appendicibus , integer eximendus efti: tunc etenim fa&ta dimenfione duplo admodumr latior quam longus deprehenditur, )atitudine ad uncias circiter tres ,longitu dine ad unciam unam cum femiffe , craf-. denique feu profunditate ad uncias prope duas excurrente. Quamnvis autem mnagnitudo ventriculi perquam inignis videatur , ea tamen non cx amplitudine capacirtatis fed pariettimn craffirie potius wfli-rnanda venit. Ciias enim interna exigua efl , nec

fitie

tanta ut vel. nuci recipiendx~ fufficeret. Tota porro

mnachina figuram oflentatovi figurm proximam, utrin-o qjue taien tionrahil depreffam extuberantibus in meca 4io quaCi colliculis.

Exriemitates feLpicirculares &

An'ratome.9 mqualitermagnac funt ac

in obtuf"am quandam fuavi-'

terque rube ntem marginem five oram definentia terminantur. His ita confideratis adeps feu.pinguedo fublutei coloris, ventrniculo inflrata ac adhxt-f&ens,_ auferatur..

Iii narnque diligenter ac falvis quantun

lieri potefi vafis fanguineis & nervis aMfrataa palam fit carneamn Mlan moleni efe compagemn mufculorum. txo enimn inl loc~o pr,o:«berantes utrinque colliculi in cacumina alba ac veluri argenturn fplendetitia affurgere con fpiciuntur, ibi tanquam in polo aut centro fibrxe ca,rnofx~ mnafx

ambitu-emergentes coeunt ac in

tendines validiffiios decuis~tirn

jun(ix compingun-

tur..M.ufculorum anitem paria dno prxcipue conflitui arque nullo prope negotio demonfirari quetnt. Sunt prxterea & alii fibrarumr carnearum fafciculi , quos urtpote minoris inomenti ac fere cxrerorum

ramen

propagines duntaxat, haut operx pretium duximus in plu res eofque particulares mufculos difpefcere. Primum par afpeLlui obvium- vaflx molis eft , utrinquo lateribus ventriculi accumbens fortiter adnatum hxrens, qvod.eapropter deinceps laterale nun-

jifque

ctipare n.obis licebit. Mirum quam denfa fibrarurn conipage & robore id polleat. Etenim qua parte in ventremn quafi &' oram ( a~ijus ftipra jam meminimus) excuberant'mufculi pollice crafiores exiflunt. Fibrx eorumn ab uno polo pun6to tendinum ad alterum oppofiturn dui plerx~que arcuato, ita ut hemicyclum

five

defcribant, fecundurn ventriculi longitudinem fe runtur, quo rarnen a m arginibus abfunt propius eo breviores & rc-bores apparent , ut jam in margine ipfai vix anplius quinranm uncix partem longitudine affequtitur. Ibidem- obfervare eft illas & craffiores. effe & laxus aut quafi negligenter uniri. Inde vero mnagis produd'i ad unciam nunc dimidiama, mox integram.tan'an ad unicias duas elontganur invicemnque

jun-w

ren,triculi Ga//inucel' CO gurntur arimfme, Ex omnium denique fibrarum circa polos concurfu atque ut ita dicam concentratione tendines duos valde robufios conflari fuPra jam indi.' gitavimus.

Atque ralis omnino

eft mufculorum ira

jitx'iorum ph3afis our facies ut duobus corporibus lu-

natis &cornua fibi mutuo obvertentibus ac implican.' tibus congrue affimilari queat , ceu diligentiffimne notavit fummius rerumn naturx fcruaaor wepferus nofier in anatorne manufcripta ventriculi anferum fylvefri-'

urn, quamn is pro maximo

fLio

erga me publicumque

favore mihi niuper cornt-unicavcrat. Obfervandumn vero

eft feries & dua'is fibra: um in ventriculo elixato

mnelius invefiigari ac oflcndi poffe quam crudo, & fi in feparando diligentia adhibeatur prxter fibras cart1cas redas & arcuatas minutulx alix obliqux five ner.' vcx five membranacex inveniuntur , qux ramen abru-

prx mox vifumn prx' Cubtilitate fugiunt. Advertendlum etiam cft, marginecm ill-am muCculorum lateralium, quos iam def cripfirnus, fibras quafdami prioribus parallelis perpendiculariter fuperinduftas totumque mnu-

fculotrumwietrem arnbitu fuo cingentes oftentare. In oundem marginemi vafa fanguinea & nervea mufculis hifce & ventriculo dicata piimario quoque inferuntur. Ablato hoc mu cu1orurn pari una cum ten dinibus qrxcMpuaque mole fic d-c:truncata alterum par mnulto tenuius, furnma &iirna, hoc e4 dorfut-rn ac fundum veaw

triculi pervadens atque tendinibus fbis ad idern cum priore centrutii five polurn colhinans,a inconfpc6lunm ernergir. Hortim mufw4ulorumn fib rx circa medium fii ninnihil dilatatz' laxias cohxrent. Inde vero fenfimn fc(nqepropius cojd&x , in extremitates five ten(lines , qui jaxta urrumqt1e polulrn in muruos -

ample

mus ru"nt, ar6tantur. Dlafis fixrartim hic itidcrn arcuatus elf tarnquo m:iniFcffus uat ad eum invefiigan.' damn elixatio heat re#juiratuk. Sulb hiice i-ufculis alix quxft

latent

tqnxdam fibrx~ carnofx brevefque , fcutorun i mox defcribendorum limbis fupra ac infra adhaxren* tes. confpe&'tum venic membrana nervorum tendinumque ad ventriculi peuctralia proxime deducens , craffa & denfa eo in loco quo par mufTcu-. lorum laterale adnatum jhxret ; in fundo autem &

Tandem in

dorfo reliquifque ventriculi coniiniis tenuis,& delicatula exiftit, atque interius cr ufla quadam villis per-. a

pendicularibus compofira muriitur. Difcitf'a hac membrana ipfoque ventriculo fecundum longitudinem pa-i tefadto eadem crufla in utroque padiece ,Cui laterales illi mu(culi accrefcunt plurimum indurara & minimuni triplo quanm alibi crafior in qux.dam quafi fcuta callofa aut carnea fublurei coloris degctierar. Scuta hxc in externa feui averfa parre f=ini vel coucavitarenm obtinent, recipieudis rnufculis

late ralibus -,dicatam,

intus vero fulcis tranfverfis exafpcrantur & fuperficiebus n-iinime plan,is aut 1axvibtls'fe invicemn contingunr, fed inxqualibus ,ita

Lit eo fere modo

inter fe aptari

videantur quo offa nonnulla qux~ capitihus fuis & alia excipiunt & vicflimn excipiuntur ab aliis, articulatio-i nis fpecie ginglymus Grxcis nuncupata. In ipfaautenm

(ciux intcr fcutum eft i ) efca continctur, hoc cfl frumenti parti.M cuhx, exque vel confra&ix jam & comminumz vel cavitate ventriculi

utrumque

valde

exigua

etiamnum atterendx ac fubigendx, prxterea una cunm efca lapilli plures pr.Tduri, albi plerua-rque & fplen-. dentes

'knonnunquam etiam vitrorum & acicularurn

aliarumque folidarum reruni fruflula ibidem prxfRo adfuil'e mmini.Q,~pquiliis porro amotis orifciado tanquam commeatus vim~ fpe&anda fuperfunt.Alterum horum (illud videlicet per quod alimenturn ex inglu" vie ad ventriculumn accedit ) plurima notatu digna,r quippe quoruim gratia univerfam hanc anatoinen prx.cipue inflituimu.s, in comple6aitur. Priwno niamque fc-

Ti9Ivetrkcal:Ilkc w~fophagi extremiras antequam ventriculamn CubitVV~ tuberanis quendamn quafi bulbum rubentem repra fentat, quenm fi quis forinfecus contemplatur attentius plurimnis veluti orbiculis atque circeN's per nar rnufculofam tranfparentibus infigaltum eleganterque roto arnbi ti or.tatumn confpiciet.Ut vero quid circuli illidCiga:nn exa te coguofci poffir, membrana exterior murcailofa , fibris &8rediis & circularibus, uri videtur , attanlen renuus , prxdita auferatur. Quo

mcln

facdo

,tora jnzerior compagLs ex inmitneris cartioc«-

ljs fub rubcairibus, obloagis , teretibus, detifbcue ag.mine memnbranx mnufcalio x perpendicularitCer ac velt imnbri aatirn adflru&iis coagnwntnata. ce -itrrEt harunt bafes funt quidquid ailtca rniinutormrn circuloruil fpeccie extrin ecus rratifparuerar. Caruncu'x aurem Ifix, potius glandulx, tranNferfin aut per longurn diffeax tubulorum,inilar cavt depreheniduntur ,earum.0 que extreini apices in gulx cavitatemn patentibus o{:. culls confpicuis dei nunt. Pretfis glandularmi bafibus apices mucum vifcidumn & albicantemneffundunt, quo interior bulbi huIjus ftiperficies nuniquam non obdu.citur ac velut incrufftru eo den- quoque bulbi finu aut vcntriculi quafi fuburbio hxrens inrerdurn efcx portio reperirur. Ifli gla'ndul aruin phalangi orificiurn

vel

fltomachi cingenti excelUc.

i-Tirnus' wepE~rus in allctubulofi

gata anferum fylvefl!.WM anatomne corporis iiomi impoair. Paulo infra bulbumn glandulofurn fibrx qux*damn, inufculorurn paris fecundi propagit es, confpiciunrur orificiumn ventriculi ranquarn autiulo) amibire , quo eriam in loco interna cavitas admodumi angufla apparet. Alterum orificium qua fares ad inteflina parent priori vicium ac elczfdem prope altituidinis eft , & ex amplo prin~cipio autqualt aatro in py1oruin fibris re&is circularibufque prxditum & nonnih il rctorto dudu in intefina definentem coar&tur. Li--

Mues

Anwome, 63 mnes autem quidam aut fepimenitum tranfvertim in~terne protuberans inter orificiumn utrumque poni cerni1tur & hic loci non nutnquam grana exade comminuta aut liquor turbidus , chylo tamen nondumn af'Cimuilandus , continetur :fxpe etiam prxter vifcidunm mucum , aut fi mavis pituitam , nihil apparet. Tandem & triplicis generis vara in ventriculo gallinaceo ejufque duobus orificiis fpt"e6Landa, occurrunr. Atqtw

initio quidem norandae hunt arterix a vicino aortx trunco emergentes, quarum duo rami ad btflburn glandulofutn in ventricuili fuiburbio niox diveartunt, ej4fque pcnetralia in plurimos divifi fur culos & capili 1rnenta denfo agmine perreptant. EjAfern atterilx gemina propago juxta ventriculi dorfum delara fadis divaricationibus ad margines quoque & fundum & pvlorurn ufque exccirrit. Qotquot

veto furculi mare-4

gines fubeunt mox altius ius immt-erfi ac fxpiLTme divifi per omnem mufculorurn lareralium 1ubtiantiarn diffributntur. Deinde contemplandx funt vetix a ventriculo ad cavam tendentes, qux artcriis pari divarica-

ell fiphone

tionurn modo ceu comites individui ubique afl"ocian., tur. O)blervare vero hartin venarumn extremos fines omnes inter fe con11pirare atque juntdos, fe inu. tuo deofculari :erenim flaws vel liquor venax unlius lateris tubuio ant irnmiflus mox per oppofiti lateris vcnan fpirabir aut effluer. Denique confderandi ftitt nervi , quorum plures ramuli bulbo glandu-

lofo & ventriculi rnarginibus im3plantantur. Hi tameni in complura filamenta illico fcifli ac extenuati aut etiani in netnbrant4as cxpanii ulteriorenm inquifitio4a nem eludulit,

Iohauinis

Iohiannis Conracl

Peyeri

Jive CO0MMaf-ENTA TIO0 I SC HLI it anatomea? venticuiz gailinzacei.

Anta rerum naturw providentia eft ilt (;u,o cunda viventia pabulo nultuiti voluit fing-ul isad conficiendut-n ex illonutrimentum de convenenprofpexerit. Hinc

tot fere ventrli"-

cr lorurn quot animaliurn funt difcritiina. Exemplum proflat ini gallitnis cxterifque hujus cenfus volucribus , quibus natura granorumn &

frumnenti appetitum prx~cipue, infevit: Cum enimn modo haut aptiore quarn moixr Leneficio frumnenrta com w miater par opus confimnili minui pofint provida

illa

fere organorum apparatu in gallfilis frumento dee fantibus Perficer e iludOuir. u~aptopter etiamn fpivan ris gallinx -xenltic ilo ea quan- expofuimus ratioie

conftrito viventis molx nomenclawura haut incongrue tribui pofT e' iih~i videtur.

Interiora namnque

fcum dnra callofa incque plurium annorum fubjeio penetrabilia molariumn vice lavetulo acie cukcri piduni fantizuu MuCculi vero fcuta hxc undique amuplexantes totidema quafi rotx' motT ices fLitt quarum gyrationibus frumenta ex,-ingluvie perglmcei infundibulum detniWiaarque fcutortim commiffiurt inzgre

terpofira atteruntur.

Spirit-us

denique animales per

nervos & fanguis per arterias advedus fuint quafi Ventus & rivuli molz~ rotasr id eft m0ulos, infpirantes

61 Gdllinaree. ac ad matum impellentes. Ut ve?o adm irandum machinx~ hujus artificium magis elucefcat, operae pretiumn duximus partibus ventriculi gallinacei denuo ad exa4a mnen vocatis quas fingulx feorf im aut univerfx

con-

jun&imi ufus &aLfiones edant brevi oratione comple-

dti. Nec altum quorundani fuperciliurn vtilgaria hxc, imo optima quxque temnentiurn fibique fublimnioris cujufdamn fapientix~ typho aut fafu uni1ce placentiun ab inflituto nos revocabit , quippe ufu &experientia pridem edo&os in rebus opinione abjeCtis ac ufuL rrivialibus fxpe maximos opum naturx thefauros larere, qui affidua mentis contentione in lucem eruti tot Papientiffimi rerurn archite6i vefligia produnt quoc n+ec

mirari fatis nec verbis aut captu afiequi datum eft. Revera multi hoc fxculo yiri inclaruerunt , qui ad amplilfirnos maximiqtie momenti libros aut confcribendos aut illufirandos vel ab iplis infe6dis eorumque vifceribus argumenta fuinferunr. Priicos quinetiani hifiorixr de animalibus fcriptores fumma & indufiriz & laboris laude extollimus omnes, qui tamen diverfa prxter nomina externamque animalium figuram afpc&ui obviam valde pauca notarunt. Quanto itaqua probanda magis diligentia eft cum etiam detraLlt velt) inteena brntorum vifcera multiplici voluptatis&8 utilitatis foenore perveftigantur. Ut igiturifimlitu.* dini cceptx infittamus totam ventriculi gallinacci ma.d

chinam dividere nobis liceat in infundibulumn, mo-d lam ipfam & incerniculum feu recepraculum. Infun.'a dibuli nomine intelligimus bulbum ilum glandulofum, in quo magna fxpe granorumn vis aggefta reperi-a. tuir, qn,ique ex amplo finu in anguflum fenfini coa-

6&us

orificium ventricuUi finifirum conttituit,

per quod

introitus in molami paret. Atque, hujus infundib'U

munus eft deglutita vel ex ingluvie fuppeditata grana fjou. fuexi

ceaque aliquamdiu

amraa ventri-l cuh

Z)Ventricmla D

culo poltea inifundere.

Ne autem uno impe6ku

plus

illabatur, quam probe commninui poteft, fibris qui-

bufdamn mufculofis orificiuim hoc in orbem cinxit natura, quarum ope & moderata adflri&ione

curn

decubitus ille granorum temperari turn illabforum atic infuforum regurgitatio impediri queat.Prxterea efcamn hoc in loco ideo nonnihir morari neceffe efl ut priuf..

quam ventriculi te&a rubit liquore e glandulis tubulatis fubminiftrato imbuatur. Etenim flatuimus glan-. dulas bulbi incolas promtuaria aut quafi fontes eff'e, c quibus humor ad alimenta exfucca vet emollienda

acefI, fermentanJa jugtrer deflillar. Hoc fane confpicui diluenda vet infimul, quod admodum probabile

carum tubuli, patentia ofcula, & mucus ex jifdein compreffis emanans abunde perfuadent. Cumn vero innumerus prope harum glandularum numerus dena fiftrmaque feries rnagnam quoque humoris cx illis quotidie flillantis copiam fore fubfumere licebit.Sin-gulis enimn horx mninutis vel unicam guttulam ex ofculo quolibet manare concipiamnus tantum intra uinius borx fpatium efflnet quantum implendo cochle,arifufficit; ficque nydhemeri fpacio viginti quatuor

fir

cochlearia plena ex hoc fonte glandulofo fcaturient.,

qux~ norabilis bunis quantitas utiquc de nobili ali' quo & praxflanti ejus ufu reilimonium perhibet. Ipfa quinetiam g1andulofx illius coronx fabrica magni ac +eximiiiquid pirorit; tam enim affxbre omnia &fubtili artificio conftrud.a ramque cleganti ac concituio ordine difpofita vifunruar, ut muinimne credendum fit f'upervacaneam aut inutilem coltuviem ibidem fecerni vel colligi. Arduumn autem, eQffacultaree five faporen iftius humoris certo definire, quon iam caufarum nativam ejus crafin ac indolem defiruere valentidnm

fine

capi

interventu experimentum atque judicium de ill vequit. Si q4is tanwn conjedurz, nounulo weirns

W4O

tJaiWdCtt?.67 t'adio f'ulgenti locus eft on'porerurit a~of huic hurnori

exdern tribui vires quas in prxcedenti exercitatione fiwco e plexibus inteflinorum glandulohis prode unti arnignavimus. Nirnirum videtur ille mxihi ceu fermnen.: turn fpirituofumn particulifque in motu pofitis valde turgen~s efcam improxgnare feu imbuere eique virailcmr

auramn infundere , cujus vi ac i,nftinc'u. alirnenra fa-

cilius poimodum in chylurn exaltari ac perfici que~ant. Enirnvero niGi fpiricaofuis ejufmnodi humor non in gallinaruan tantum fed cxterorumn quoque anienalium ventriculis admitratur ,vix ac ne vix quiden'i explicabit mnortaliurn ullus quomocdo five gran orun%

five carniurn comneQarumn five aliarcandicanternque chbylun. conver-fitl temnpore adeo brevi co:ltingere poffit. Solurn enifiA calorem hifce perficiendis haut fafficere. rafrurnentaceorumn

rum quorumcunque id genus ciboruin difolutio& in tenuifflimum

inconcuffa

tionis & experirnentorurn fide ac robore pridem evi.4 cerunt viri clariffimi, quorum nominarcum nerninem lateant nifi inventorum hujus fxrculi plane ignarumac rudem,adfrjrbere

fupervacaneuwn Non tamnen ferrmen64

turn illud in gallinarum vent riculo aci6mr erit., % enini margaritm~ de~voratx a gallinarum flercoribus inls tegrx haut recuperarentur , fiquidem eas a vcfligidiffolvant acida:

Ja&ura vero quam pertarum poiw

deri in tranfitu Wobnonnunquam aaccidere expertus efl celeberiimus Francifcus Redi'nobilis Aretinus lapillis & fcutis deterentibus potius quam aci,do confurnenti imputanda effe mihi videtur.

Cxterumn ampliffirnus

hic pateret campus in multorum laudibus decantat* hoc fz~culo venitriculorum f'ermenta altius inquirendi; ifi eo, excurrere nim ium effet extra oleas vagari: Quamobrcm difquifhtione hac in alind tempus refer-

hoc

vata aut dot&ioribus me reli&a id loco adverteti= du~raPOPdhim j , nop In falinarn -Ve%rictlis duliP

rep#ricalo

G8lDe

taxat fed omium prxterea volucrium quas ha&enus diffecare nobis contigit, ventriculis ac {fornacho glandularum ejufmodi tubulararum catervam reperiri ; qux cum plurimis arteriolis & nervulis femper inflru6&x fiat non poterunt non peculiarem quendam humorem eumque fpirituofum ac efficacem fuggerere. Mx autem ventriculi gallinacei glandulx atIeo fimiles funt plexibus intefiinorum glandulofis, _de quibus in prx~cedenti exercitatione differuimus , ut ovum magis fimile ovo eifTe non poffit, excepta fola magnitudine,

eft

hic obfcurior. Non itaque qux ibi confpe&ior d'7oV aut alienum eritrIi& ufu convenire utrafque vel

certe parum ab fe invicem difcrepare dicamnus. Gumque homo aliaque animalia uti prxcipue caflores (quod primus noravit excellentifmmus wepferus noiier in anatomne fibri ephemeridibus naturx curioforum German. inferta) glandulas obtineant ipfi ven-~ triculo implantatas, videntur ex gallinis aliifque volucribus nonnullis ante limen feu portam- in fionmacho fecuritatis gratia Iocari. Secus enim metuendum foret ne f'cutorum callofitas & creber lapillorum attritus glandulis ipfarumve papillis ac apicibus vim inferat.

lam in mola ipfa confideranda fe nobis off'erunt mufculorum paria duo geminumque fcutum callofum ,

cum intercedente cavitate & contentis. Abje6ka aliis videatur pars gallinx ventriculus , nobis vel fola mufargumentum miiraculi culorum ejus- fag4rica cordis motu przbet. Multum fane in

fummi pervefbigando tandem

laboratum eff hadkenus, obrinuit rorum mufculorum ritu cieri.

eum cxrc-

Quocunque'tamen is

fieri paao dicatur -non omne ceff'ar dubium & admiratio. Pari modo fi forte ventriculi gallinacei mufctilos cordis adinffar moveri flaruam , neque totum di% +&umeff neque nihil : manet enim prxcipue admirao tio qui unter duos oppQfitos &xquali pollente4 robore i'

Callinaceo. 6 mnurculos ea perpetuo vigere po(fit contentio aut con-. cors quafi difcordia ut alter alterum mox tanquamn viLiorem extollat mox ceu vi6&un deprimat fubi.-

gatque: Nam cum primno flatirn intuitu appareat ventriculi carnem vere mufculofam e{ffe, prxter movendi provinciamn ifum ipfi haut alium tribuere Iicebit. Imo & rei neceffitas & fabriczr conflru&tio MO-

tum atterendis frumenti granis aptumn perfuadenr. Videntur autemn laterales mufculi eo fere motu fRuma fibi annexa torquere quo pronatores & fupinatores mnanurn, ita ut murculo dextri lareris oblique deorfumn moto alter oppofiti lateris oblique furfurn agatur & viciffirn. Qua reciproca agiratione aliquamdiu continuata fit ut effra&o granorurn cortice medulla feu pulpa exprimatur & ad farinx fubtilitatrm comminuta ac hurnori a glandulis prx1iminaribus ffllanti perrnixta in pultemn tenuem ac liquidam abeat, ex qua poflfea ininteflinis conficitur chylus, futururn fanguinis &partiumn folidarum nutrimenturn. Confertis vero'

jungunieffe

decuffatirn fibris tendines horum mufculorumn ut fibi muo porre&a quafi manu auxilio

tur cum

poffint , turn ad continenda in offcio fuo fcuta, nie vel dehifcant nimiurn vel extra ordinem dilabantur. eriam in finem carneis fibris acervatim conge-. f(is & rohore infigni pollentibus opus eratr, valido MOMu & tatltum non perpetuo paribus futuris. Porro cum mufculorum motuis utrinqrie femicirculumn defcribat fibrx eriam arcuatx & in quofdam quafi mon.ticulos hxmifphxricos concinnatx fuerunt. Infuper ne quod rupriotiis aut difiorfionis periculum immineret margines conffru&ti in jifque fibrx breviores conditx Funt & unitx laxius. Neve fummnx marginumn

Q.,qen

fibrx mufca~lora' dimiffis utrinque tendinibus medio

m2unimine carerent atizt fibi, reli&x extra cancellos, pro filirent , vel denique motu valido difrumperentur, E 3 pr

70De Yrentrickli, perpenditulares lijas natura fuperin~duxit , quibus fuibje6lz fibrx~ parallelm eeu~ a fafcia colligantur, viribus ita uniris mnotu~m potentiorem fpondentibLysMHoc experimrenturn. Si quis eni.m ventriculum gallinaceumn integrum in aqua fervente din elixet, ita tit dinibus fe corrugantibus fibrx vehemnter inrefldantur , utique rumpi eas & extra Dordinem di-

proba: teu prius

!Eademque

labi quam vinculumr illud tranf verfun- folvi comperiet. opera notare ell tendines inter elixandum ablcedent s aut a fibris carmicis tra&tione avulfaMs mem-

branamn poculiarem mentLiri , qu.x ranien nihil aliud eat prxterqulamn retdo ampliatus. MtafCuli vero dorfum officio atquc fundumr ventriculi gallinacei

flipsntes

fungi rnihii videntur lateralibus contrario. Hi emim fcuta callofa, ut diximus, fortiter conjungunt interjejiaaque grana coilterunt; at illi cum opus eft fe contrahenido fuperficies fcutorum conjun&as a fe invicemi , fa&o hiatu captatidis ex infundibulo grais fpaciumn denuo.paretur. Sunt & alii horumn mufculor,umr utus: Suiperior namquc confiringendo fefe orificiurn fi'nifirumn claudit, id quo,d infu-

diinovent

uit

juxta,

futil moix Cuit regurgitare prohibiturus. Inferioris efi inimul efiamn molx fe fubducenremn, vel nondum probe fiibaaam , includi reddere, ue

Deni

icuin alinetiturn jam fais commninutum & pultictt'x f cmile redditumn itir'ere acclivi & incurvo e ventriculo intefiinis inferendtim fit , p)robabile utrutnquo huntc muicitlumn cxpulf )ni alitnentorum3 cfl

fovend:uni Pr

,opem adferre. ad

Onnes tandem conrtuni opera veltrictili calorcnr c nfpiranc , ut mu-

tuatitio five ab herate, wfive likne , five omento reli-

quaquie vicinia ip i nullo (it opus. Eft vero tarti fcwlor"is mufcu.orurn ve.ric.ulj gallinacei ,otiiremplatio Pllribus alt.x indaginis rnedirationibus nfan1 porrgar En primo quidein de nieforut lotu qtirere

cdliiceo.7

rere

juvatnlunt ordis ceu perpettli mobilis ritu fit

continuus , an datis induciis interpund&us nonniulla qjuiete, folutusne itemn an anlimx,. parens imperio ? Vulgi quidem effato quod caret alterna requie durabile non

eftl: at deterior multo gallinacei ventriculi

fors eff'e videtur, cui nunqjuamn vacuo [inguvies bre." vifimam h'modo ullam otit moram moram Indulget.

Quin igitur hi mufculi ad perpetuos conditi laborery dicantur nil obflat , tunc tamen prx~cipue vigentes cumn & ingluvies & bulbus. feu ifundibulumn ingefta recens efca quam maxime impleatur. Dubium hin.c cordine an ventriculo gallinarumn affidui motus prarrogativa competat ?Pari quidem utrumque vircus Ii, bertate gaudere verifimile -efi}, modo libertas dicendum

it motms motus perpetui jugum ac necetitas,

Ipiritibus animalibus liberrime influentibus nec vel contra ire vel quiefcere mandanti anim x morem ge. rentibus dependens. Inde forrenm torquere arietetn in eos licebir qui cor mufculum effe aut animali motu moveri ut credant adduci nolunt. Etenim & gallinaci ventriculi carnem a mufculis veris conflare nemo quem in rem prarfentem perduxit namirx fjvor negaturn ire poteft, quos tarnen cum corde eundenm mo-p

efi naturaardua res quo pacio motus in culis cieatur defirnire. Vix enim menwe affequi datum nobis eft quis fit fpirituum animalium mottii prxrfe6iorum genius, turn inmperio animx~ haut obnoxium , hoc

eft

lcm jugemquv, expe-riri diximus.

lEa vero fumme

mur

quxr corundemn in fibras inufculorum vis atque pote-flas, quxr particularum invicem ur ajunt effervercentiumn configuratio & natum a Wuia robur. Hxrc admirani cun&a quam explicare facilius : quanquam in ius pcrquirendis mulirm laborarit clariffimi

Johannis

M4ajovv fummi actiminis indufiria, quod hoc

Ioco

I'l -

dicalfc quiam de finguis judicaffe fatius erit. Cxrte-

rum

r'e -renIrIcu! entricutus haut leve argumentum nobis Prx~bet etiam in hbumano perpetuum quendam fibra-

ru,m gallina

rum motum conflituendi ; mninime autem tantum quantum in gallinis adilruximus, fed blandum ac imnprimis fervente concoLrionis opere vigentern, Neqjue enim talibus murculis infirudus ofi venitriculus ho-V minis nec taro validus motus in

co requirirur , cibis dreglutianrur.

in ore dentato ante comminutis quamn

Quia tamen clariFfimno williifio & autopia teflibus

media ventriculi humnani

eft,

tunica

nihil nifi fibrarum

aliud his tribui munus mu cu1of,rum cotirpages nequit t)rwtcrquam ut motu jugi nunc corrugando

fefe nunc viciffim explicando alimenti maflam agitenr, agitationeque fuba&arn fenfirm & fine fenf u no* fhro per pylorum in intefina exprimant. Enimnvero

minus confentanea videtur illa comparatio trritima qua ventriculus lebeti aut facco affimilatus ad alimnentorum digeflionem non plus conferre dicebatur quam vel lebes elixandx carni vel faccus frumennto contento tribuere ac impertiri potefti largimur equidem recondi cibos in ventriculum , ibidemque exceptos quamdiu necef'fe

eft rretincei; vcrum prxter

hxc offciis adhuc aliis multo nobilioribus ventricu-~ hum fungi credimus, dum fuccum five fermentnum fuppeditat c6bofque blande commovet , adco ut cibi quidem receptactilum ventriculus appellari queat) fed fitmul & officina fir in qua

fit alimentoruni diffolu-

dio & or,gana ad producendum ferzientum contineat. nunc fcurorum callofowum ufus aOioque ft diOSumn partim eA1, partim dicend.utp reflat. Qnod ergo in niola lapides molares id fcura callola in ventriculo gallin-aceo prafllt , propter qux venter avium cal16his audit Plinio hift. nat, lib. Xf. cap.XXXVII. Hrumn autem fcurorum fuperficiebus durls afperis ill

Quis t

f'e

duculoru«n

beneficio onmif i frIvewtumn

Gaiinacet'.a

five efca teritur , inque particulas fra&a duro nodlo

durumi requirente cuneumn minuitur.

Verifimile efi fulcis ac rurfus eminentibus rugis quibufdarn illa inxqualiter exafperari ut frurnenti attritio

proinde

inter hos veluri fcopulos minori negotio celeriufque peragatur. Scutornm dein attritzr Af fubitantix jadura fibris a membrana interiore fuppullulantibus fenGimque obrigefcentibus refeationemn fuamn debet, culufmodi fupplemento confurntas dentiurn fuperfi+cics quoque reparari experimur. Pofiremo cavitatern e fpacio quod inter utrumque Ccutum efI refultantern recipiendo granorurn lapillorumnque dimenfo definavit natura, exiguam illarn quidem & rimx duntax at fpeciern habentem, fepramn tamen & conffridam. fibris, ne plus in earn illabatur frurnenti quarn regi vel digeri commode poreff. Nimio enim hujus rirmc

officio ceffantibus gallinarn ali-

infardu mufL ulis ab

quando apud nos periiffe notavimus. Quod denique ad contenta, attinet duplicis ea generis in ventriculo gallitiaceo occurrunt,{vefca nernpe & qux vefcendo non funt. lla a vario pie rumque frurnento conftant gallinarurn cupediis atque lautitiis : hxc lapillis multifortnibus, nec non vitrorum & ferramentorumn particulis. remere fed certo confilio ac inflindu ejufmodi corpuCcula heterogenea a gallinis devorari excellentiffreni yirn Guilh. Harvxus & Th. Cornelius Confentinus pridern animadverterunt, utpote ad frumnenti digefionem tritura quafi perficien" dam accommoda : ,quorumniaffertioni & nos calculumn adjicimus , perfuafi glaream illam aliaque durarumi rerumn fragmenta comminuendis granis pluritnum infervire ,atque ira dentium ( quibus oGfeis affaci ventriculus armatur) defc6&um provide fuppleri. Quian_

Non autern

ta igitur attritionis lapilli,

quos utut

fit

vis & impetus vel ipfi docent

durifinos inferviendo confurni E

1certumn

74-

De reotriefta

certum ellt, etperimentis etiamr do&fimhi Francire~i Redi id confirmantibus & demonffrantibus. Nec de-funt qui ad, fermentum aliquod! conficiendum vOI tenpcrandum arenulas atque lapillos ab hoc animalium genere

devorari putant, verumn

eft

minuas confen-

itlente veritate ; quoniam lapillorum & vitri particu' larum compages durior

& virtus edendis effeci-o

bus illis inferior. Haut enim calcem vel quofvis ex trivio lapillos gallinx abrumunt, fed cum dele&u du-. riftrmos tantunm & cryflalli' inflar fplendentes. quibus propter fummnam duritiem ufus alius tribui nullus ppteft przterquam ut eorum collifione ac attritu interpofiti frument-i comminutio promoveatur. Neque muajorem fidem illorumn opinio meretur qui puramini,bus ovorum conffituendis matriam inde generari xxiflimant, fiquidern non minor lapillorumr & arena

(fi

copia reperiatur etiam in galli ventriculo,

&autorum-

quemn ta-

men nifi valde annofum qux fides adhibenda vulgi affertionibus) nunquamn aut per miracu]rn ova ponere accidir. Plures quinetiam in avium grege reperiuntur qux tota;vira tne lapillumn quidetn deguflantes ova nihilominus cortice perinde ac gaili-M liarum ova re&ia pariunt. Ifilud autem contentorum examen pro egregio fpecirnine fervit ad denonflrandum id quod afferuimus alimenta in ventriculo duntaxat folvi ac in minutias redigi , in chylum vero demi nteffinorumn ope ex altri ac perfici. NLniquam humor chylo analogus in ventriculo gallinaceo deprehendirur , fed in inteffinis plerumque: neque potefl non atrita dilutaque frumenti maffa urgenti.. bus und que mu fculis in inteffina mox protrudi , cujus perfe&ioni & matritati cum oppido multum ad-. huc defit illi.impetratidx fuppetias intcflina ferre n.e-

enim ceffe

eft. Tandern inCerniculi aut recepraculi nomi.fundurn, pylorum item

ne tompleciiiur

wentticuli

cuI'i

'1rif4ea. c,um.ejus

intro & intefIinis. in has eniru partes como

minuita alimenti maffa recipitur , receptaque a furfure aut quifquiliis filtrando purgatur. ERi autem pylori fedes elata & exitus per ilium acclivis , nre immiffa molx frumnenta prxrcipiti labfu ante evadant aut propellantur quam fueriat comnminuta. Ob id limes etiamn intetpofitus efi , quo ceu pariete intergerino attrito-rum cum integris confuflo prohibetur : & mucumn pituitamve in antro pylori verofimile efl per cruflx villas [qux ibidem mollis & delicara fentitur] transfudare : ea enim iterum iterumique deterfa fuerit lime cet perpetuo trmen mnadet , non in gallinaceo tantumn fed etianm humano aliifque ventriculis. Fibrarumn vero confiruajio di&at orificium pylori non femper diduLis quafi faucibus patere, fed moderato

railtum dehif'cere ; ne vel nimnium una vice elabatur vel quod nondum optime fubadum. Quid tandemn cum alimenti maffa in intefiinis

fiat

hoc exponere

loco nil attinetr, fiquidem ventriculi tantuinmodo defcrip;ionemn, neutiquarn intreffino rum , fufcepertme Reffant enumeranda arteriarum , venaruM & nervorum commoda. Sine aquis & vento molendinam agitari quis vidit unquam ? Sic abfque fpiritu & fanguine gallinx ventriculum m-overi quis credat ? Sunt igitur vafa illa commeatus pro vatX ac nious incolumirate vcc&ores irriguique fanguituk & fpirituum ca.

efi

fanguine nales. In fpecie vero arteriartim munyus fibras irrigare per mufeulorumn receffus omnes

diflfo

ac cceu ne6kare faturare. Nervorurnautern eft faturas perfufa--*e fibras immiMTs fpiribus magis intendere, denique mnotu vibratas= exercere. Quod fane qut fiat pa&o explicaru difficillimum

eQt. Concipiamus

±enim licet particulas falinas atque fulphureas ad effervef cendum aptas , flaruamus infuper atque, credamu-s explode.item ac uit vocant elafican fpiricum ani-

vgrn

t~iumn

De rextricdlo

inalium ; nihilo tamen minus ad eff'ervefcentiam it-o lam

inter particulas fanguinis fulphureo falinas atque

nervorum nitroacreas , quam hodie plerique admittunt, firmius flabiliendam & quomodo ea tam or-

dinata & momentanea efTe queat evincendum magno adhuc opus erit Apolline : quanquamn hifce illufirandis infignem oppido facem attulerint yiri de re mnediica prxrclare meri e= idirionifque fulgore maximne confpicui Thomas Willis, Nicolaus Stenonis , Johannes Majovv, & alii qui mufculorum naruram motumque defcribere fuinr aggreffi. Niii autem in hoc negotio fpirituum animalium determinationem naturalem potius admirramus quam effervefcentiam cum fanguine , mens noftra cundis fe difficultatibus iiiic

extric are

eft

vix poterit. Venis in galli.' oceurrentibus ut fanguinemn a nutritiooxa ventriculo id unnris

ne & motu refiduum ac effeLium, ne flagnans impedimiento fit vel corrumpatur ,abforbtum ad cor revehere , ut denuo inflauratus ad nutriendurn vitamque confervandam idoneus evadar. Artriarum igitrir & venarum communi opera fanguinis faluri confulitur, ita ut ejus fluxus & refluxus continuo illis affetentibus his eff'erentibus integer ac illibatus permanear.

Quem in finem etiam venarumn extimas oras

alicubi jungi ac in fe invicem dehifcere expedir, ne; quo videlicet obflaculo interrupta fanguinis gyratio vitam mnotumque ventriculi peffundet , fed hac refluereprohibito fanguini

iliac evadendi locus datis portis

patefcar. Quis denique fanguinis & fpiritutim in bul-

bum glardulofum derivatoruin tifus fir, ex uts qux in

eft

prtcedenti exercitatione de officio glandularumn in inteftinis annotavimnus colligere facillimum ibi

enim fatnguinem & fpiritus etiamn ad conflandum pro alinienti digeflione ferment utr requiri diximus. Tande gaIuIX ventriculo : cui fimilis eft meleagriodurn

tutn

GC//i4ade.

dum quoque & anferum anatumque tam filveiriumi quam domeflicarum & aliarum volucrium plurium, ut fabricam unius qui novit ffru6turam alterius fimul

intelligatc, & prxterea cognofcere ex his omnibus di.. fcat qua ratione alimenta in amimalibus iffis mutentur operum naturz Deiac commninuantur,quantaque que autoris pr4fantia & majeflas. Iconibus marnu mea depiCtis hxc illuftrari curaviflem, fi id commode fieri portuiffet aut poftulaviffet neceffitas : at primo chalcographus nobis deofli, deinde gallinarum proventus tibique terrarum inveniitur tantus ut quilibet curiofus talium pervefiigator archetypum ipfum parvo negorio & furtu ihApicere ac confulere potfit. Sic tentaffe vadurn faris ; if bic, dumr datur ultra, finise

fit

PAREI?GON1

SCPNND,2M.

-jOkI. CQNRlip,a

PEYIL

IXERCITATI ANATOMIC 0-MEDICA II.

GLANDVLf S INTESTINORUM11 a~unc Qux

prinmum pri6ri auari vice accedit , cum~ certaine de earundern ufu,

Seneca,

Amplius eft exigendum q am fiitis efi, ut p r,xfletur quantumfJatis efi. In occut1s exer-. citatafw ilitas non erit

atperto

deterior,

Conradi Peycri

Iohannis

EXERCITATIO H1 GLANDWULIS INTESTiN O'RUMj

qu4 Priori 0f prio auFIarjV&

Fadenibus iiiedicinxr apud Grocs inftaurator maxim us Hippocratet

dit, quT in anatomia hofpitem non

fingulari libro pridem multa

prodi-

fuitfe pofteritati abunde teiantur: ~INec imerito ambigi po6f exiflimo an prifcorum quifpiam majorem iisr perofedi pei'am Coo unquam navarit. Glandulas etenim abjeCo ne dicam iihilo fungimrunere tanquani fuperflui aut otiofi

quid male putatas, ignorantia par-

61im ; partim etiam errore,; cxteri tantifptr A1occipenJ6

dertint, dum tioftra erare Thomas WVharronus & Ni.. tolaus Stenonis editis fcrip tis cedro digtiis eas priml a diurino negletu & [tu vindicaras indignitarem mafcule & dode affererenr. Infigniuni autrm virorunl diligentria qtianrumvis multum exinde pr9eclare geflumn licet, adenogra.phiam ramen numeris omunibus abfo.luram n ondum poMlidemus iccirco inter Ania-

fit

tumixr doriderata

;cut Weax

aum exoptarim aurorrem qul

prOe@

pre ter apparentem- cxtrinfecus magnitudinem, nij merum , figuram ,fxum, & connexionem, internz~ & latenti potimrmum configurationi , nec non varforum per eas diffributorurn omnium proportiom~ ac pofitui, quantum fieri arte & induf7tria humana potefi, pate-. faciendis pro virili incumuberet ,fra6&o cortice nucle-

urn reperturus fuimmx & utilitatis & efcaciz. Hac enim fola ratione taudem aliquando perveniemus ad abfiruxfam ferretionum notiriam , qux in animalium corpore advertentibus quidem nobis, fed caufarum

n-w

madi ferme ignaris , quotidie contingunt, parum, juiein fcrutinio humnorum & que laude digni

mirandarum idionuni plurium prxi1are ille pote4l quem glandularum natura fugit. Nam quod uno omnium affenfu flabiliendum efle atbitramur apud nos ratum efi in animalibus fecretionem nifi per glaodulas nullam fieri, atque adeo omnem ubi ubi continigit Peragi glandularum miniflerio. Nec igitur

per glandulas

aliud intelligirnus quam fecretioni deffinata organa animaliurn. Ex quo manifeflum

eft

tantam -omnino

dari glandularum varietatemn quanta [pirituum, humorum, aliaruvque rerum fecretarumn invenitur diverfitas. Imo, affirmare aufim a mufculis & o(ibus glandulas humani corporis parrem componere maximnam. E vifceribus autem plurima quoque funt etiamfi aliter audiant nihilominus glandulofa , ut cerebrum , bepar,

pancreas renes ,

, teftes

, & alia qux nunc

filentio in,

volvimus. Curtx~ enim fipelleLHilis & juventutis no-

fit de glandulisfecundas univerfts opus moliri , ad glandulas intefinorum cufirx con(ci, cum arduum

ras dirigimus , qui bus opus erat ut qux ai nobis olial de us obiter fcripta fuerunt magis illuifrarentur,atque nonnullorum prxrerea curn injuflis interpretationibus tum objeC&ionibus xquis ipfi randemn aliquando mnedi" On~am adferremnus ,

imitati hac in parte ilumortalis

glorls

glorige virumt& plus quam NecRorea faipienia prx~di. turn Georgiunm Hieronymum Velfchim, qui -dezga-,

gropilis, minoris quam funt glandulz~ inteflinorurn moinenti argumneato, bis fcripfit. Itaque ut rem pro-a

pius attingamus glanduix inteflinorum non latiierunt Hippocratemn, nec prinms ego fum eas qui vend-irem: i ti (ii'm 'Ile in hbro e1or

v c: 1;'

_) Pd4 v&v contceptis verbis;

ero

A,ccvcq

CtTa,

Uy~ vEtuoV"r dj xdVVK~ CN (9IV bSs Inde

du.,

el urefcunt ma-

Untm, qund magni putamus, prifcis anAromnicis glandulas inteflin&dtm onmnino innotiilffe, quanxMUic.

quam ho-c nom"n-lc mefen erii ac omenti glandulas fere

iatcelligerent , tiri alibi jam monu imus .alterum, quod majoris, tion ignoralfie Coumn pancrea.ris cum inteftinis commerciurn, cujus tamen inventionem hodia plerique haut incelebris yiri lohannis Georgij Vir fun.gii-diligentix adfcributir. Cererum n ova fufceprum

cum

argumenrunai commentatione illufiraturis , inteflnorum Cup-erficiei gland&ilv quardarn forinfecus ad-

hxrefcant anut adjaceant ,penerralia itero occupent alite, vifum efi nobis glandulas inteflinorum univerfas in externas & internas bipartiri. Externarum fpe-m

cies quatuor noramus, inter quas hepar primas tenet, abdominis glandularuni

maxima: quidquid enim f}a«

tuant aut obloquantur alii,jecur glandulofum eiTe celeberrimi lohannis lacobi Tepfer experientia &prxw cellentjs operurn natrv rufparoris Marcelli Malpighii obfervationes commonfirant. fltteflatur quoque co..

ram omnibus fellis" fecretio,9 cujus

'gratia id vifceris

Boe

,prxcipue conditum

tiondumque adeo ruiinofum eft)us hepatis ut pro Francifci de le Sylvii autoritate vel aliorum libidine torqueri fe patiatur, quin potius

quibus pluribus

ad inteflina conflanter pertineat, adhzrer bii lemqtie fuarn impertit. Dehinc varie atarto F

-2

fxcu1i

8fDe Gldxdmlt Imltnarum fxculis pancreati , ahjis quo rd referendum efifct glan. dulafne an carnem inter dutbitantibus , czteris de codem vana ja6tantibus , fecun das largimur tanro confidentius quanto plures prxdlantium anatomico-

rum nunc temporis ad id confpirant : poft dete&ui enim clariflimo Virfungio duatum & Sylvii atque hutic prxceptorem fccuti Regneri de Graaf fcriptis deprgdicatum ejus fuccum qucm ifle vocat triumviralemn ,

pancreas glandularum numnero excipere aut ab intefiinis divortio feparare nullus audebir , nifi anatomix facrorum ignarus aut hoflis experientix. Deinde referimus huc etiam a pancreate ufu & flruLiura diverfas quidem at inteflinis tamen chylum tranfmittendo utio liter fervientes me[enterii glandulas, quarum miaximS G afpar Afelliuas, fagax Wle Giallorum anatomicus, pancreatis quoque nomen impofuit. Id quod jurene fa.fumfit an aliquo errore, cum inter xocxx

eu pan-

creas & glandularn mefenterii canini , ad quem ladex vent undique confiuunt, multum difcriminis reperia-e riarur. viderint alii quos talia rufpari juvat. Tertias porro trib uimus fuperficiei inteflinorum externx obbhxrentibus immenfx fubtilitatis glandulis , quas aliquories in pica, corvo, gallina, & nofiram memoriam fubterfugientibus alitibus aliis vidiffe memini.Hominibus fxpe confpicux fiunt ilt hydrope , quando ftagnante fero & fanguine intumnefcunt degeneres: enimvero deV~ehdent ex tunc inteftinis :papillarum figura& arnagnitudine , aut menriuntur verrucas , quod dodo penicillo fuo utrumque fcire adumbravit Oligerus Ia.cobxus aLt. med. Thomx Barrholini vol.1I1I1 obfer. L X ILV. Agmen demum claudunt miarfuPiorum exihum fpecie fub ani fphinCiere utrinque latitantes

glans

dulme ownnium novifTimx, quas duplici oflio collaterali pervias in podicem atque obolente fpifoZ humore pieo nas Lutetit apud rx agnx agiU.tatis & peritiz auaromxcunm

Exercdtetio 11.0

jofephum

mnitrim regium Du Verney in hymna odorifera feu cato zibeti primum confpeximus, aliis quoque animalibus"rep-criundas , ptxterquami homine. Ob(ervavi tanmen earum loco ad virilis ani marginiem breves aliquot duaus, aut fi mavis lacunas, vifcido humore imbutas ac illis plane fimiles quas ina mnuliebri natura circum urethramn & alibi proflare annotavit Regnerus de Graaf tr. de mul. org. cap. V I. Internarum vero glandularum genus licet videatur intefl}inis eiffe unicum multiplicandum' forte & ipfunm venit. Primo enim crufla nuncupaumw ahjis velamen i0ntimum naturam,glandulx totrnm fapit:, affine quadantenus excuffx toties xternis Conradi Viaoris Schneideri laboribus membranx narium fauciumque muwcolzx, imo hac eademn multo adhuc potius. Univerfam autem inreffinorum cruflam glandulofam e'fe cenfct Francifcus Gliffonius in libro de gula ventric.

ini

& inteflin. cap. V Il1l, idque ratiocinio magis, uti

ipfus fatetur, quam Af & experientia edo&us, ante quem tamnen idem obfervaff e etiamn alii leguntur ina adis Anglorum philofophicis. Nimirum prudenter conjiciebat Gliffonjus mnulcentem inteflina pituitarn nifi a glandulis promanare non poffe, neque chylunm aliter colari quam per glandulofum parenchynia. Experientia denique magifira admronitus quondam in. dufirius Amfierodamenfium anatomicus Iohannes Svammerdamnius cruflx inreflinorum apices feu villos, propter quos a nonnullis anatomicis holoferico atTh'

muilata atque bombycina dia fuit, pro glandularum tubulis habuit ac eo nomine Thomax Bartholino tradidit ut anatomix fuae ultimum recenfitx & auae ipfos infereret icuncula repria{entaros. Glandulcafatrn vero wueflinorum naturam odorarus quoque ad miraCulum ufque fagax & induflrins Malpighius in epift.

91d

lacobaum Ruffumi de

eft

org. ta(I ubi hac literis pro. F 3

d1its

ZDe

6IanduIi{ fl1eftiVYMum

dita leguntur : Euacatuionem etiam in intefl?inorUm.ob1on,gb tradufZcri juouantibiaminimis glandulis cateris ue ouafvruln generibm~ in me ipfo experior; 'ramflante .4tifiro

excitatur in me 10tim6 laffiuado , carnium turgentia~ &? liquis~copiofe fvlvitur aivu.c. Ecquid fodes de his glan-

dulis melius & ad fententiam noftramn de illarumn ufu,

quam in proecedenti exerciratione propofuirnus ac0. a Malpi,ghio dici poterat ? Ar eninm apcommodatius parentes crufla icitefinorum glanduix alix aliis ma1it

jores conjun0tiorefque novo.

difcri mini anfam prx.

bent . nam im omnibus inteflinis quxdam fparfim caput extollere &hinc inde eminere videntur , quas propterc a folitarias five fporades auncupare liceat; alixa~utein in renuibus inteflinis maxirne ita conjun&x apparent , ut areolasi, plexus, aut agrina forment, De illis quas ideo tiunc focias feui gregales vocabin cx profeffo egit inl pharmac. ration. willif us , quod in priore exercitatione mnonuimnus, de his vero potif-

u,..

fimumn nos anteha'c , idque quod el cur de opella no-

fira ita fcntiamus diflin&tius & ubcrius quarn ha&enus, fcriptorum quifpiain. Q.uamvis igitur, alii foccipendantr, nondtrn ramen abjicimns aut repudiarnus inteflinorurni gandtilas, hoc in ajorem earum curam gere.ndam effe rati quo pluribus homi«emn coimodis afficiunt Ci bene fe 1habent, & damnis valent adverfe. Nihil enim in corporis hurnani fabrica tamn minutrum condidit divina_ fapientia quod eorurn attentionem non mereatur qui c mnedicos profitentur , nec parvi

fli

eft

uinquamn ducendum quod Deuin autoremnagnofcir. Sed ne acris judicii magnarque eruditionis virum

lo-

hannEem NMcolaum Pechlinumn praxtermittamus, cujus

vitula nos primum' araffe noflkatium nonnetno injule ac'nullo meo mnerito criminarus efl,cum exercitatione illni cedro dignarn de purgantibus ante opufculi mei cditionew neque viderim , nec de glatirdulis intefi-

nlorum

narum aliquid4 ea contineri aliunde intellexcerim ; teiiendumn

plane efi & ilium ante nos

elandularum.ag-

tuina in porcinis interaneis notaffe ac pinxifife igna-

rum quamvis ac dubium an etiam in humanis repe-w riantur. Qpax profe&o ficuti firmnarrientum ac robur in,flituto noffro eximium. nunc

addit, ita

tunc lucenm

prxclaram affulCt,it,i modo cognita fuiffet, Pechli niana obfervatio. Invideant ergo alii & ogganniant quantum volent, pepOi me laboris nondum pcenitet do&ioribus probati, neque piget de re eadem iterato fcribere, hortantibus

imagnis

viris & de literis x-

qe ac medicina optime meritis; quin juvat potius

Rim neceffaria ftrenue iterum iterumque excutere,

q~ux aliiinta&a, ancipiria, aut imperfe&'a reliquerunt,

quandoquidem veritati nuffa litari potfit ratione me-

dide neque filentio prztrereundus eft avi-*

lius.

ta! paternx~que virtutis ac glorix~ gnovus xmulator

Cafparus. Batcholinus , qui leporina exta e;Kaminans atque defcribe,ns glandularum ius A

Ce deprehenfarum

gregalium in

mentionem fecit a&. med.

Hafn. vol. I. obf: CXXXVI1, his verbis : Inteflini ceci

fan-egineo ; cui fubflantit fimilis

extremnitai ad oflo digitorum Iongitudiuem vafa

admnodum conliicua mnonirat, ipfaqvefbfantia quafi ex glandu6is rotundis conflIata ouidetur

a/tas

circa tena4s inteflivi in coecum ingreffurn conffikcitur,

partim inhercepta interjJirai4 duas helices, partimneleouatta

fltpra parva caflanes maantudine. N i; rmirum & hic laboriokiparentis vefligia utiliter prernrt i:pfitm.cacumn,

filii fagacitas, illufiratis its qux de circulo membranoCo glanduix fimili in ileo leporis prop i1litiumr coli ~vifo ceant. II. hiff. anat. LXXXYL. i liecom eo raverate -Congrunt vere etiam experientiz huic omnia-quxr de leporinis virceribu's in priori exercita-

ti one fchediis wepf'erianis protulim us c

,luberque

Q .nino P1Inioris confirmat ionis ergo huc annotare & F 4

De GlovduI4 !Nrwe/"NorNm

in renuibus inteflinis leporis adulti mars aliquando Parifiiis numeraf'fe m~e glandularum areolas diflinfaas undecim & in colo duas. At burfxr illins proptrccccum glandulofx peiietralia difariminaverar paries quafi intergerinus feu mnembranea valvula, ipfxque rudiculz ant redi fimile quid poro-4 rum numero cxprimnere videbantur. Inflatis demutn & exficcarjs inteflinis glandularum loco remanfcrunt cellulis pulmontm raninorum perfimiles foveolx~ quas aliquamdiu affcrvaras poftmnodum ctiam aliis aliis rerurp natrrx fludiofis f efindas exhibui"

concamnera,tiones

;atque Vfrumenimvero

quidlibet impune audenti-v

Muns.

bus hxc & plura alia o%entatonis tattum vel dicis caufa fignificdre videbimrur ac in re tenui , quo'd putanr, zquo diudius ha!rere. Aft oil moranmnr, fn quifque fibi, cui hx.c difplicent, & agat 'pro lubito

Habeat

oceultorie;

nos fcrupulgfe

ac ferio cdn&ta Venficu-

lantes id unum maxime curamus ut fimnus vratces aoC certe vGrjtatis ffudiofi, noni facile quicquamn in sphilo. fophia naturali admi.ffuri t1iC quod experientia Airmet & ipfx faepius eodetm modo ex~ificre vel ffieri eque enimn, ut prw?clare monet +cognofc zus. Chriflophorus Sturmius diffmrar. de autoritate interpretuim naturae cap. concluf. HI, unice experimnenlo

con-

Joh*

11.

y~iri uti 146 etiam diligeniijflmi, t4ntumn babere fidei poffama quavium iteratis plarium cu7m eodem

Qpamobrem ni~hil utique etiam in

eft

fucfisi

nicdicina & anato-

mnia perinde mnagni faciendum atque experimentorum multiplicatcrum collatio. Hxx antlia eft qua recondita multa ex purei profundo hjurimus, hanfev runtque hoc fwcnlo tot fapientes y in, nmagna lande wtrernaque memori; dignifinmi. Ut igitpjr pihil omittamus fcopo noiro profntrum , calculum fuunnuper denuo nobis addidit inclytus wepferus, cum

PItT= in magnx eruditionis &

experientix rarxbro li-

Exem,itand

I1%.

bro de cicuta aquatica, pref ertim cap. IX , ubi infan-W

ticidz decollari vikcera exponcns intcflinis atrente pcrluftratis

a~in

reUeo

filitaimglandulmt plurimas re-*

Perffe memnorat, in medio flu mant*fe ofculo preditats;

fimi/itrlse in 'olo, &bxt

itide

faliaria,

plertimpe

at aliquando etiam tergewinas aut quadrigeminmss; itew in cceco multai binc inde dilferfim,

ft'dp/ures

Junt4Nin ext remobI uasapice. Porroinfine

adbuc con-

ilei

ouu fo.-

p/exum

fA.agmenglandularum quale inqtuadrapedibm#gramnine , fwrne vs3/itantibu6 f nec non in lua, caniba &' ,pibaalias ouideira, ob/ervare neqluit:]J ; fed tantumn lita,rimw glandula comp/ures ,eas que reUam & colig/tdu.. M5 minores. In partibmou'ero t enuunieflinorusm rioribi,g/lndularumagmina oUfo inveniffre ampliora an.9gaJoralue, minms tamen prominula quam in pradi5ffis brutis ; plarimas adbac glandulas folitaria. quinetiam tunzica nerouee infculptafauJf f tfc ut in ea fcrohiculi apparerent,ea parte qaK taunicam reficwei feu impervuii. CGrowr agia lnalr in tunica nervesaou:id:fJ' plexmd capillares ~uineorum. )'eniqace sn duodeno notaffe infignes glandsw&tplurimmu diffas , qua detrafla tunicafibrofa appasruerint cotglomer&,%, fingulis dimidiatifeminis cannabini

ftspe.

Agmin1a

fibrofam

fan-W ovafor

,ciant

W&avo

figuram & magnitudinemprefeferentibmu, & aqua macerata etiamn poll id.4rum mortem die mucwn flillarint. Turn etiam in epiflola d. X anno

Januarii

copiofis

Chrr. MDCLXXX Bernanm ad me data ; Glandula in-

faviformes, raverttu/x,aut fim i/es favernu/i4 in poffica membrana pimuitofa pofl uouularn suet 0.1 ,corpufculapulpofa perinde at glandubt bepatis, pancreao. ts & caterx id genws. teflina/es, inquit, mihi suidenture]fe

tubm/i cxci,

vueficula

nutficulisfemnrii,au:

in limnbo palati ac tonjillarum, at proflatiufxminiv

non

In ca'vernulhufiras liquoremn ex inteflinis naugum admittunt, fed in illa potiasliquem premortur lt: mandi int eeflmvis/fiforis

r*ia

Oaliudl

a/-

u/lu,

?Ie quam,4hylum exfudanr. Efi ie qaia filUat e*$ arteriarurncapillamnentts , qua reticulatimn operiu ni mcmbranam inteflinorum nervJearn. Affientitur nobis eciam experientiffimus Screta nofikr , n~ulro partitm

Aiudio Henricus

fed quo nihil bonisprius

eff aut anriquius

veri amore p+ermotus, ixi lireris XXV'II Decembris MDCLXIX ad me f'criptis :Te exercita-

fecundam

txonemn de glandg'is inteflinorum me4itari a tienerando Wrpfero iniellexi; ubi pracuidubio ius

fiuggillationibas,

quxcfolertiam warn in experiundo elevuarsaudebant , per repetitaisobfervationes obviam ireflu debi4. Sententia de harumSglandularumnujiu retito adhuc

flat talo, neutiquam as

Abforbendo chylurn fed ,extrudendo lympharn occupat c N11ec mninorem fententix Iucew prabebit obfer'+vatioGlilielmni Cole, medici Angli celeierrirni, qut jarm ab eleg-4ntiffanwn de fecretioxe animisli traaIatum orbi

tux

liieratofat commendatus efi: enim experimentus accura invuenit intFfQinortrm fibrw~ circulares non eo modo ut baaie'nw creditum fait confliutas e]Je , fed obferva/uit eas e/effJiirales inflarferpentum ela/gicorum

Noribergen..

flumn; ita at unto v;w cjha

'#brintere pylori fPirailis de-

afcendatecontrario modk.

Tantopere quineriam inte-

fendat ad imnum jPhinderem, ejufque antagonifla ide fdinortttn glarndulis gregalibus faiffragatur TuricenGium- anatomnicus & medicus

prxclarus

Johannes d~

Mralto , ut in clavi medicinae exercitat. ViII f'cribat 11ernini amplins dubitandum effe quin exiffant; quanlde cxrero uFus quiem illis affignavimus ultro-l

qivirn

W1ts impugrnator , at, non

tainen obfliniatus: nam re-

fponQiin-es auCcultarurum fpes eft, a nobis qc~a decet animi xquitate

infra ftio loco amice,producendast

Experimeunris aurem fuis noffra non tantum confir-

mare, fed etiam ab aliorum obje&ionibus liberare,

Johannes Jacobus Harderus Bafileenf s M. D. &Prof. nec,non illufhisacademnix

irex naturx curioforumn

focius,

Fxeradtio 1'!.9t focius, cognominatus PNeon,, quem frat+erne adamar' mus$, inflituitr; uti videre elif partimn in ejus prodromno phyfiolog. cap. 11 & V11 , partim in epiflolis ad

me fuis & equibus cum fint prolixiores quamn ut huc torw quadrent potiflima decerpemnus, exercitationi noffrxr ornatum ac munimentumn conciliatura.

Ira

vero in epiflola d. V II Februarii MDCLX) X data lilud animi noflri delicium fatur :

Mirarifubit nven-0

to tam apertoglandularumintcftinorum qutofdam ex artis noRFra cultoribas tenebrim'off'undere ac ufu~m earura insuer.. tere. E go fane praterito,anno va/pemn dxjffecans fub finem inteftini duodeni inveni plexm~g/andulofos dues, quorum altercontinebatt glandulas triginta , in inferebantnir 'vafcuaafanguinea plurima. Ex its comprelfis ruifcidam & albidwu humor prodiit. In intefino paulo poll inlitium -reperi plexam lon ge viajorem &,,numerofioribaw glanedu flip~atum, cui aliquanto inferima minor aiiw

quas

je uno

fabfiernebatur,duodecimiglandua conltinens. Infra hunc

conJfficie4atxr iterum alimu oblongwa, binc rurfum unwi &alter, In ilei initio quoque unaf emicabat, puemrnmox aliM paulo minor aliafque excipiebat. Sequebantur binc p/ares majores & oblongi. Infrw vi,debatur aliu.s, q0 longitudine oequavit ;&

flatim

tandem fub

fiern

ljitbamam

major

buajiwe Pintefl7ini prominobat alitu lox-.

,gi/Jfmus & la::iJimms. Summa , tam irnnumera inl bis

pexibta #eUlandx

veniebant

glandula

merito

idu-

bit'em num tarni vuaforum , pro quorum ofcul i4 nolOlIi ea$ wenditant , qiteat effe numerma. In inteflino

falfo

cea co/o & recEIo glandxlms

filitarias itidem conWfiexi.

Deinde in cuniculorum Brafi/ienfuam inteflin%s mire conTo/atis plexai glandulofo.s eofdem , fed

ovuo figura ma-

Sis Arni/es , -in Ijejuno quidem tres minores, in i/eo vuero totidem ma4jores , notaoui. Id autom hic te mnonusife non abs

re en:t quod in cwce wnrflino bajw. animalis etiam plexm.

,glanldlIofos artim di!Jiof:o:v obf rsvarirn. i'n canibra

De Glaxdulf101 Inyispraw animaduerfts eof/dem plexa enurmerare quo que

0 mnouere tereundum-e,fl nec fx?tam tibi

"qi

metueremr. Sed quod

pofems

min'mienauf prx-

luitulini, lxorurn aliquot eodem & fequenti annq diffecui , glandulof%'s inteflinorum plexibms deftlituuntur , quin illos magno; & longos copiofosque ebiinent. Omnium autemn elegantiffme plcx s hi ft nobis eftenderunt in anatome 4paeli ruflici , cujsu hifloriam in pbyf'ol. cap. FIl propofuimus hic enim per ittm intefix#rum, qua tenu ium qua craffjjorum, trdum ~reatim & Jgillatim dij ofiti ills micabant; i hia qui.

prodrorno dem

magjs in i/li minut erant confjicua glandala, prate-

914xIrvs H-arderum

reanigricantes &.duriufcgde, cajwa rei teftes autopla~cito lohannem lacobum vefiratem & Spekberum wzofilrum, ,qait meam in diJfccando ope ram tunc ad juerun,t. Pofica menfe Decembri MDCLXX IY prafents Davide Zollicofero Sangalleonfs eodem Speklhero p/exam glandmlefum ex inteftino tenui exemtum micro, &comparucruntcorpufcala minima, examinavi

fcopio

foida, ova/ia, innuamera, quxe inter linea intercedebant.

"has

Cateruin wfa 1.alea in ghindu/as inferi nemini vel comperium velt demonffratum ei , nec chylmi unquam cx iu expriwitur, neqauc cadem c.ig/anda/arum in fingulis animalibus 6- uberras , at pro la6derum ofculi4 babenda non fint. ita expenfis ufum quoluec harum glandularum perfcrutatm~ fium, quem in prodromo phyJolog. cap. II me illuaftraturumpromi . Sunt igutur eac

frequentia

His

fo;ls pituita intefinoruxm , quam

vecteres excrernentuam

prima concoUlionis effe crediderunt, de generationis ejuo modo & viisper quas ad inteflina deferaturnihil praterea Obfcura quo que funt paortemquc falfa qac Fernelima de funC7. & humor. /ib. cap. fcripfit his verbis : Pituita in file jecore gignit'ur & in utilium tradenres.

V/I

Tri

" fuccorum numero cenfetur. MVucuw autem nariumn aut 0 ventriculi cerebri cxcrementum cfi. conUcoUions in converij iliad nun qpan ; fed caf

fanigainem

Hoc poteil

. 1ori

oui fertficcefti foles:

"t oris &in tophos cogitur. Hua~ iffecem "pref ea qua in wentricnlo & i:eflinisgignipra"creariite piuita enirn non eft , ne'fuccw~ "quidem omnino. ConcoUtioni* autern prim4s cruditae "efl, qua evinci non potait , ouel ex cibi crafis & tenacA " natura ,vet ex ventriculi inteflinorsmque imbecidlitare concrefcens. Hac pro ouirili faa Ferneliai: at tios 4' experientia doali meliora piluitam inteflinornm non afl-u UIitiA ejufmodi craditate neque alimentorumn tenacitate arcefJfima , fed ex arteriis in glandala ifiv deriroammu, qux eam a flhnguine feparane aique excernunt. Artgit hoc ipfim exc. GlifJ'onia. tr. de gala ouentric. & inteflinis,

fed,

fece-

in eo tarmen ai nobis difrntiens quod organum httjas :in6con4iltuat iniernam intesfhnorum tunicam o-titl eerum parenchbyma, quo nomine glandulm4 quoque

feu

fenuentiam non rejecerimn. Addit autern Giiff'-

intelligit

"ni;m, Nerum per quat viaspractfi ptuitaexcernitur , & "<per quas chylus recipitur, intervofcere acumen "6nosr fliperat. Inventtis inteflinorumglandulistanl-

jam

fenfa:g

fupereffe

ta herele -dJiculmas am~plius non mihi videtar. -Concludamitaquc pituita inteflinorumn maieriamfi nox

omnern, certepraciptuam, eglandulis inteflinalibusprove. nire; qux quidem pituitapraterquamquod inteftinis mstnimtnti leco fit, impewun quoque ffir3tu.t nltroareci, quo-. cam targefcit tempore conc ois, cohibet, Rurfus in

lireris d. XXIX Qciobris MQ~CLXXX exaratis alia, nova experimenra de glandulis inteflinorum mectun communicat Harderus, Mufairum ocelins, qux ira habent : In ticonia magna, quamn praterito menfe olco N'-i cotianv emfcui., nteflixa tiriumt ulnarum longitudinem tequare deprehendi, qua qua mdteriam albidam gypfofi.

suid

Ynilern qua plexus glandolofos iq4landos exhibueronj.

Horum in~fignem iol duodeno , Jinc alium in jejuno, mus ; quern inferius parvuli duo exceperucn, "qpijos paW4# rum tier Orrml

40,?0601

QMrIiMr#~

mar

f ,

quippe

Xnetfw

daspdmuIe

iirom 9-Dr anetam cum f miffe longusa fa~ccedene alio ovalis sub i/4 plexui adfait len4iffJimma. Adeo nempe provida

finern

nlatssra ettam wolueribm4 pro#e'4aumitt~oit his,Alandald. lIleifiai apperfum erat ccecumn injlar ouerrnicull du4plicatam.'. In paero epileptico , quem ,XX Septernbr is laben-

to anini priefentibm~ clarifJimi* viris 7theodoro Ziuingero, &eorgio Rollvvagieo- V riele Rhiz,o pbarmiecopola, HocbreutlineroS'angallenfi, Spekheroque nofi rate diffecai , in tenuibm~ inteflini flata admodurn diflentis ultra viginti glandulofos protuberantesoflendi , qui ownes tribws

plexas

nl~elquatuertantumn

exceptisgarxnofmn cum aliquali du-

ritieconiraxerant. Micabantautem bipracipaze in je-

juno i/eo, maximeJiub hujui finem, non admnodum longi ov,ales. Ineea & de hoc monendwa mihi videris ft fed qui de muco vifcido quemn glanrdul/. ejicere ?iobis dicuntiv &7

dubitent,de harumn licet exijlenhia certi. Mdonflrari Mlumn all egato RkuAvagia, in chemnics alimsque recentioruinlb.-

miam

cubrationibms apprimne vuerfato , qui

excellentiflunum Bob-

Lipfia exparimentis pluribmi eandem ma1curn ten"

taffr,fed irrito.conata , afveravit. N ofl rum itaquse erit

wveritatifacern ulterhmapreefrrc eiqueflabiliendac inhiare. 'Tandem in epillola. V Novemnbe. MDCLXXX per-&

fcripta mecum ira confabulatur amicl~s plane frarernus:Hoc ipfo mane cani mafculo mediocris wagniudinis,

fuijfrt

, laqueaum & hine~ ca/tram infeci. Rernotis afcu/is ibdomin's &peritonaoglanduleinteflinor rn manrfefibflmepatuerunt adflan-. tiurn oculs inter fa hxcmagoga,qut adinflarferpentis aut hederac illas andtqueperreptabant , micane atque humere targida, at forms etiam protaberarent, nullis ta men 1*. QQ odfane mnirurn, ieorum vefligiis ibidemfe o glandula didi d4reant eorum ofcula. Plexauum horum in inteflino dusodeno glanduloforuam conJfPeximms quinque. in iIeo ous inti qainque Que autewn de in £lalNu1 tur idaLjs ccneentci natsura& cViA cortiores red-

cum aliquot boris ante bene pafi;m

#ua

ferentibas.

jejuno'&

feri

deremnur,

deremur,; duos a rnsximis plexibm~ ligate prius inteflinv exfcidimusta, mucoque fiao deterfe glandalmi prtcfero 1*m

brica leniter compreffirnw

fatisprofjiti, cajuas rei tefles

ide

rnihi

lmpidw.mferuin"'4ere erunt

praflauiiffma

EM4nuel KOnig & P'hilippm~ Speckerw~. Conflu-t ergo

hinc: fatis, opinor , nos temere aihil aff'eruiffe quod non fit experientia multiplici aliorunmque tellamonio

& confenfiu fide digno probatunm : nec tamen obferva tiones iflas cuiquarn obtrudimus , ne aliis imperare

videamur, fed omnibuis placide offerimus, ea ra4ntumn xquif rna, lege , a ut fi id nominis imperiofumn

forte

credatur prece, ut bene vole recipiantuir tantifper dumn quis certiora & nmeliora edoceat. Po ffemu.s equidern pluriumn adhuc animalium , in quorumn intefiinis giandulas ant ipfi reperimus aut -ab aliis vif'as accepinius, exempla feu hiflorias addere ,nifi iallernus otio noii aburi nec prolixitate effe molefli. Specierumn ergo quarundam nomina faltem indicamus noftro exemplcr in rem proefentem ituris. Sunt autem mtlus, cervus, dama ,dorcas , lexna, lupus , hymna odorata, feu felis Zibeticus, hyiirixc, mus alpinus,, glis, talpa,

fiber ;

reptilium numero caecilia & vipera,inter aves cygnus cumn ciconia & meleagride. Poilent quinetiam glandulis inteflioa gallinacca , prxcipue inferius ubi ina cceca duo prxIonga dirimnuntur, ac inde urque alvi extremum :nam &

cloacactota interne glandulafa

0L.

Melius autem & diftinajus apparent glandulx fi intefhina primumn inverrantur , deinde infiata ligati,6 ex-. tremitatibus detiaeantur'aliquamdiu in aqua fervida. in ave wglandulas inteflinorum bis fe vidiffe per literas nuper mihi fignificavit focietatis Imperatorix naturx curioforum & Helvetix nofirS Pceon Hu~derus. E pifcibus denique nune fuccurrit memorix~ mex mugil cephalus, cujus inteflinorum~ inter o rem 84andu1x pcrindv afperam red**

Adhx~c

tarda

juxta,

fuperficiew

V6zr, GtdfkaIlddj4 sos dunt atque efi. in urero ovillo fcatus cingens membrana amnios , qua vergit ad fuoiutuum umbilicalem. Et & capitoni haic pifci mnarino, quodamnimi gratia

obi.,

ter

hic attingere allubefcit , fin gularis mirandiqud

verticil arus

opificii venriculus, quippe totus mnufculofus gallina& 4 bre cei inflar, cratrus item ac tarn a6f ut motu ac robore fuo conchylia minima cochleafqud marinas, qua ipii in efcam cedunt, cum teflulis atte rere & comminuere poflit, & plane falfi rit quorquot tnugiles tanrum limo & muco viShrtare aff'eruerunt: quam quidem ventrituli firuduram obfervatam quo-. que fuilfe eximio gentis wquore-t rurpatori Gulielmo. Rondeletio lib. IX cap. I t nos per Uteras rnonuit magnx eruditionis ac indufrix med icus Carolus Spo-. nius Lugdunenfis, & meminit poi Gefneruin

Johant-

nsJonflonus de pifcib. lib. It artic, I cap. IV. Sed de hoc mirabili ventriculo aliifqtie nos volente Deo is Mnuoho i' nofira, feu hiflori* de runinantibus (

hannis Aemyliani ynagniate,

Jo.

On*eonfidimus,-paulo

aliquando

accuratiore & experimentis fuffulta preflantimis ) forte plura traditri ad glandulas inrefti.. norum rmvertimur, coronidis loco nie quid defiderari poffe videatur exem .lo humano illuflrandas, Conti.gitz vergenris fxculi anno fepruagetimo ut Parifiis

nono

quadrartxtamen

laqueo punitx mulieris fceletat-t, ac robufix ,vifcera fcrutans anatrfiico. regiio Du Verney & noffratt

Alexandro Pftero Chirurgo

jofephcl

prxfentibus, glandularvin ple: us nov endecimn in renuibus inreflinis detegerern, quorum mtaxitbi pler.-j cque ileumn, mediocres jejuntim, untis denique & alter pufillus duodenum incoluere, fane glan-v

Prominebant

duix milii granorum adinflar, & referebanr perforaras

Per. cum crufta tolli ac abradi po.. humor vi..

in medio. paplWas , quarum bafes tun ica nervea

PawrC pendiculariter rjixx un a

iilcolumcs. Prefr;s apicibus crupit

tcidus.

Exerritdi

Vaforum aurem fanguineorum capillamenta

in glandulas ufque exporreCta erant , quippe cruore fic difienta ut nudis oculis plane confpicerenimb Gumr

in cxteris inreflinis omnibus tum~ prxcipue

Colo colo, & reC&to folitarix glandulx pl-rerea habirabant

inii-1merx, onines ca omm'no fubilantia prxditS quanm albi obtinent id gentis alix, imno fenfi eas multo effe fi, miores cercbii glandulis, quas Malpighii acutnen detexit, non,1 adco t,amen folidas quin durius con.. tred'atx di"fi~verctu. Hadenus ergo glandulas in.. tefinorumn quas novimius enumneravitwis onves.Nund

uxtra pro rwAjinmur , ac es quod nonnullis videbitur atidacix,;ut ventriculumn ipfum & inteiiina gland ulis an-numeranda ceafea-mus. Sat hercie nobis

fit

eft ad para-a

doxon iflud caurx , dumn venix fatis. Nam intefi-. ni.s maidrliftlmx omniumb fecretioni vacantibus es prorfus eveniunt qux aliter fieri poffe prxrerquamn in glandula negavimus. Deinde confirmat id etiamn adenuin quatundam firudtura finmilis inreffinorum :undd fit ut tenerrimna embryonum intefltia peniimne conlli

templantibus inter ea ipfa folutumnque reftem vel epi.:

didym ides nihil Aut perparum difcriminis obferveturir Ne quis taneni his iniftre intelledis nos rideat ob-

je&ionibufve prxcipitanter impetat, nionendumr e~

tefiiculos & parafitaas glandulis confi&nter ai nob'T acccnferi ,quidquid Galeio , Whartono , & aihis; obloquatur Graafius experientiffmus. betiique aliud mente affequi alit imaginatione fingere nihil prius po1iumnus quam glandtflas effe inreflinorum wore tor-e tos varieque conflauratos poros & meatus, int quibus

Qtiamobremn

i1w

& calla aliquid fecernirur aut percolatur. Culrtm i s perlibenter addimus qui poros

nofirum

tefli torurn , per quos chylus in vafa ladea rrajicitur, pro 6g!andul is reputantes cenfum adaugent. Cxrterut

glandulk ufum inteflinis iultiplicemn pr4p1~requem,1

admo~

GlIandmhl '~Iaftintrm 99De Admodurn enim fabri automatis fuis rortulam officii

exbrtem nullam adjiount, ita corporibus anirnaliuni f'upervacanei nihil infevit divina fapientia , mirandarum illa machinarum humanos fenfus artefque longe fuperaotium effet&rix. u,apropter licet partitirm full 6dioners nobis fint cognitu perquarn difficiles,fiquiden't opifices noftri hautrumus, & in rerumn corporearutn

noitia valde caliget mortalisrn ratio , quippe propter eas non creata , manifeftum tamen effe purarnus curn partes alias osnnes turn inreftinorum glandulas ad fui &corporis cui unitx funt confervationezn facere, tan-

tifper dumn ab inluria externa aut aliqua morbi vi tur-

'batt impedianrur aut defiruantur. Speciatimn vero. hepar inteflinis bilemn fuppeditat, ad condiendanm alirnoniarn alvum,que laxandumn, quod n,emineln fugit. Latet vero adhLc modus,'quo bilis in jecore fecernitur, latebitque opinor vel poft fubtiliffirmas M.

'ogitata,

Mal,

pighii obfervationcs & ingeniofa Glielmi Cc;le Angli

donec interna glandularum fabrica & poro" rum configurationes melius iiinotefcant, quod trmen ut aliquando fuccedat ex voto optandurn magis quamn fperandut' eft. De pancreatis utilitate in priori exercitatione diximnus , nec hta pridem fenrcnrix noflrx calculumn fuum adjecir inclyrus Wepferus tr. de cic. aquat. cap. X II I fcholio

V I I, tut opus noRi fit nos

iifdemr recenf'endis immuorari, giaros prxteream rnx indufrix & fagacitatis anatomicurn ac medicum

jo.4

hannem Conradum Brunnertim, amnicum nofirum, de pancreare & ejus fucco expcrirnenta fingularia prope-

diem edi curaturumn, ad qux diafma adjecirnus,

iudiciorn

rogati fche-

jund ipfimr forte lucemn etiam aliamdo videbit ,*6quidem luce indignum non lft, fal-'

glandularum agmina cxterxque id genus adenes Loli~rioc in a6cer4ur

trm eric. ill.uffrandis rebus accornmodatum.Quid vero t

intatAlis camodoi

in. prxce-denti

ecci

exercitatione fats fuperque expofuitnits nec retra-v ~atnus, etiamfi amnicus nofier de Murilto fd iobis opponat, uietn oliportune hic audiri poffe exi4-

joh.

ut ilii tandeni aliqLvando rcfpondear

flinarmis ,

provroc..arri. Ifmquec is in peditie co nprobatas glandi las, ur fupra innuiils , intefl}ipis larg-ittir , fed +contl plorne}ati-s eft ac Wci(n tias adftruximus ufu pel-

c'o

]ere

Wuroconfia

nega)sin diverfa abit, atque in claimedicxexercirat . V I I Ic dyhim , inquir ,craLfiorewn per ill&ugafdi11Gj lenuiorern per reliqutos rnleftin i enltisporgi } 0 ad corn ngnia recyptacul4 0,jaxforg?n ladcoru4 a"Ia4cdferri con jlcio. Verurnvi t quod res ef} tibi tear, an iNfu-i 61Malte, fenteriix tux ipfemet olinil

f~itari,

aliqllamch-a iinhA, cjuail

excwtls diligenter

omnibus

triplici de catlia infirmnam deprehendi. Prio vafoi

rtim ladeorum radices mnihi nulix uxnquam apparue. rtint in plexibus glaiidularum quanitum-viis maximise

bein.de i(ijedionibus aliisque modis iter per manifeflos glandularumn poros exc inteflinis ad mnefenteriut

rateitanti

fimiles

impetvia fuerut t onia. Tertio grlandult inihabitanit etiam in ventriculo & initeffinQ1 re&to, uide ramen venm- la&exc ntuli- aut paucilfitlnx prodeunt , taccam pifcus & aves iiultas 1a6&eis ca*

tut

rere , licet non deffituantur intedfinci,rm glandulis, Sed ncetze chyli in tenuern & crafTum dilfinionif:.

patationivc locali

mulwLn-i tribuenidum cfWe

exiflii"o

quippe cui experientia & motxas intefiinorurnrefraga-i tur.

Tale eniin

ila

difcrii-men oculi.s noftris ufurpan*

dual nimi pratbet, h'c indifc,rirnin tim permifcerco na

ftinditgqlc omnia. E cqdid vero. , fodes , ad pefcolan=

dm hyluLm

ccnuic".remi opus O

D~emum

mitoribus poriscurn

Ci imagis o.1nino UiareAnt Mnaiorcs ?

ecC1aiderni nec diffitebor chyltirm cotiflare

admittant i nultipliciw

bums ac varie configuratis partibuls, duminodo

& til fotcA ris. uwtmlas efle del?=c finugulas ut ,cujUifcuhque ~ G Iaei

100 De GlafdAI4 in?ftizorut* Iadei vais ofculum ingredi po[fint :exctementum enim cff arbitratu nofiro quidquid ofcilla hxc refpu-, tint. P ergit Mu;al tus & hac ,air, fententia mei flait quondam prxeceptorisp. m. clariimi I ohannis ouan H-orne, anatomicifummi , jui inprimnisfacculi chyliferi in homine

&c. in'vento cluet. r/elamentum is bombycinum crufJhefum kinc p/exam appe/laouit & fo/ummodo filtrando chylo in-' fervuire exiPrimaouit. pace tua , Muralte chariffime,

& pace prxceptoris tui , cui xrernum bene firt, dixerim Johannem van Home nullibi. nornientorum fuorumn glandulas intefilinorumn defcripfiffe ; de horurn crulla vero in muicrocofmro § X X LII ita fatur conceptie verbis :In tenuibmes inteflinis cr; fa interior repr fentat fltrum laneum pharmacopo/arum, cui quoad ufumn-ialde

fubRaniix bomb ycinum ieflinorumn crajla non ut pler rum quc tenuium plana efi

fimilis efi , fed

' modo :craffbrgm

nvorcatur welamenium

& xquali* , fed plicms & ra~gas babetplurimas, in ambkokw tamnen obdufla eft limnofo , pi-. rxitofo ac.glutinofo buwore. Nos inteflinis cruffamn nut.

latenus adimentes firniilitcr affn-namus chylum per earn veluti per in vafa la(lea tranfmitti. quando autem Horniuh illam guoad fubflantix modum vela-. m~ento bombycino fimilem dixit, anne ad glandulas noftras ulla ratione runc rcfpexifle credendus eli Alios porro nunc. auieres tres ex armnamentario fuo adverfum me prod ucit dilecHus hofflis, quorum mihi

col tm

impetus,

cludere fi nequeam. Primus ita invadit : Tefte quetidiana experientia obflrufisp. n. kw poris 'feu Sl/andulis in;eflina/ibmu bouwn, pancreaate reinanentee, inacies univerf corporis orit;Cr, quia chylw. bona confiflentia ad habitum defrrrinequit. Cujus vim ut alii quoque fentiant, amice hoffis , rem omnem uti gefla ex epilloi.s tuis repetitam brevij

ferendus erit

inuegro teli

efi

trr enarrabo. Conrigit T'iguri ut forte fortuna bos

befcens

wa&tayetur

etb tempore quo arevocandae fub

it udem.

ExterCiItie 11

lot

incudem exercitationi mex incubuit MUraltuS , quS. firaque tabis cau fa in inteflinis glandularumnobfirudio fe prodiditr, qua iflx adeo degeneraverant ut interanea inde quaCi pifis & arena confp'erfa penitufve fale'brofa intus apparerent. Hxc

illa experientia eft, quamn

machinx fux accomnmodaram urgot bellator, at vereor tc fatis imbecilliter :nam fi una hirundo

vernon facir,

quomodo experientix quoridianx nomen fidemque merebitur tmnica & arnceps obfervatio ? Tabis bovina" princeps caufa forte non fuit glandularum vaflatio,

fed alterius vifceris latens inq.uinamentum. QuiodGi tamen rex onmino fuerunt inteifinorum glandulot, exifliimabo non tam impedirx chyli percolationi

quarmn

Cu cci ad prxparandum chylum necelWarii oenuirix cul~pam eaf tribuendam, uti ex certanine epiflolari infr2 clarius apparebit. Se.cundus aries ihunc in moduml arietc: TVafa I,a67ea trifldarAmufculorum ferie in intima twwflca crtl1ofa, pos & b&glandutx feet pori majores obducuntur ,

fiaiunt

: bxc autems neque tienac, neque azrterie,

neque ner'ui -pertingwnt; & falac tepidum per rnefena~ricam arteriaw injeceris nihil liquorisperglandulastranfi-

fed

bit , omnis per quickm

lmenm

(nift perruptis

ad portam rejisaet: naturaliter ) injeliusper v.afx

valvuliqlurimi6

/Wlea liquor ad imneSlinalium glaxdularum poros, peroue

nire nequit. Noflro judicio inteflina vaforum laatteorum principium potius funt quam terminu~s :nam radices inde furgentes abeunt in trunicos. lix vero &

fimplices notantur, & bifldx, & trifidx vel multi plici ore prx~ditm, quo chylum quafi

intefinis hauriunt

perinde ac plantarum fibrx e terra fuccum. Deinde crufla inteflinorum plexus non obducit interjacent enim , non fubfunt illi glandulz, at incruftas quomodo craffior chykus amabo eas permeabir ? Porro venarum & afteriarumn capillacez minutix obretiunt atque perreptant & glandalas & cruRlam intdfinorumr, G 3 o ctlis

p5p

e GIndfIdt ln' i;;orum oculis tnicrofcopioque tefbus. ill~autem immnfM'a fubtilitanis nervos probabiliter comites adjungi dixiMuns, nec mutamus , quandoquidecm plexus glandu# lofi nervexe tunicx adhoxrent , indcLluc fibras fpiritumnquneanimalem recipiunt. Denique lac vaforpim angudificulter fuperans ant in itinere coagulatumn

ihias

viamn fibi forreani prxclufit ,

tit

ad extitna vaformin

fanguineorum capillamenta g!"Adu!afque perting+ere

Imo

nequiret. cum id libere per venas reverti potuerit mirumn hawi efi ad glandulas non penetraTfe :nam

ut experimenta ta;ia profpere fuccedant & ligatis vetiis opus eil, &figulari adininifirarione, & aliis, qu infignium anatomnicorum praeciara foboles Gafparus J a"tholinus edito fpecitnine curn Michaelis Lyferi cultro anatoinico nuper divulgavir. Arietum ultimus icium hac ratione minatur : Diflributtio arteriarurn, venarurn turn &Ufearum turn fanguineinm , & nervorum

figno, ii Poix inJivvt

in intelina aqualis & p)roportionatae efli,

rnu"Ms

quod peculidre,glandul1is his attribui pe ffe. ( Copioo Ires & majores grteri a pro nutr'itionec£onvJeni,t quidcms lievi , rwJibtal, bepti, glandulis conglemeratis, co;^Ji, cerebreo, a/ii que oconomniam corporis corn,flutuenpartibm , inteflinis netiquamn. Hinc ,autem quid Itarn

gibm.

f'olligi pol/Jit penes

do2ioref

)

judiciumn ef1b. 0 inopinatam

Qgod

cerraminis mtztatiotiemivel.fabulx cataflrophen! initio defer dendum tibi propiofueras, Achilles, glandularum fingulare munus ideone amplexus es tit poflea repudiares ac defereres? Quid demum fiet de craffnore chylo tuo fi glandulx inteffiniorum ilium am' plus haut percolant, vel hi colami adhuc cur id officii dubitas effe peculiare ? Qidagebas , cquid cogitabas,

publico ?htticunmaAneflioegre na

fung,entlium t1urY1 ro excluderes ? Vereor mehercules ne fenten-

partium in'Yunere

ferenria ilia tua appellent ac proteflenturo iarn t v 4tatem amnemlis calculus aliter ponendus

et , dicehdumq ue quod principes anatomicorunm uno omnes ore affirnmant , inteflina ad claff'em vifcerum tcorpus humanum conflituentium & publicx micro-d cofmi faluti dicatorumn xque pertinere ac cerebrum, cor , pulmones , hepar , renes; fiquidem primx conCO6&ionls-officina tfint, chylumique a fxcibus feparent: &tprxtcerea plur ibus fuperbire vafis quam nutritionis privarx ufus pofflulat. Quod fi tibi , chartim caput,

tirnis audaciter di&um effe videtur , age eamus una in rem pra!fentemn, ac uter vicerit ipfi potius experiaw mur quam decernendum relinquamus arbitris vel juga dicibus :hos tamen ii qui futuri funt, ad quorumn tribunal antagonifia meus provocavit , obnixe rogatos velim de utrifque nobis a;quum

juflumque3

Centianr,

quippe veritatis amorp-, non odio , diffidentibus. Interim apud nos ratum conAtutu mque manear glandulas hafce inteflinis fumminiftrare fuccum,ad d ffTol-

vendam alimoniam, & prxterea mucum five pituiCram, qua illa obliniuntur. Hxc cra-is intefinis tetinacior Af quam gracilibus, cum & glandulx differant :itaquc fxpe fuccum- aut humorem vifcidum nominare maluimus quam mucwm. Semper-autemn apparet quxrentibus , quanquam force viventibus perinde

v.ifcidus

non fit arque rcperitur in extis demortuorum :lente-

fcunt enim vel tenuiffrmi hnmorum membris-extin6ta vita obrigentibus, & qui antea tenaces erant infpif"fantrur magis. Fieri quoque poteff ut idem glandulaw rum fuccus in eodem f ibjedo

fecundum xtatis , rem-

peramenti, viduis , & valetudinis murtiones varius emergat : imo variar etiam proculdubio in unius fpe-W ciidifferentibus individutis , ficut plurima al a, ut talis haut inveniatur in Petro qualem exhibuit

JohAn-w

ne.Quid vero brutorum quorundamn podici fub

fphin&ere inhwrentes glandulm officii exfequantur me tenebris aIw involuta multac ue

fit,

id genus

G 4

latent,

1o*

De Garndais Ititefinoruli

latent, qua! fapien.rum attentionemn oppido meren-d tur: qualia receiirere plura pofLmnr, fi tiberet ; utr a.-

mnen quxdam paucis attingam , quid prodeft fibris

utriufque fexus cafforenmn, illucld caroticorumn hyfte-

ricarumque folatnen ? quenipa in uffirn pingue ex-crementum , Seplafia dignoumr fragrantes delicias, fingularibus in pube loculis colligunt & affTervmit cari zibetici mares xvue ac femellx ? cui bono fiut cer%s fub oculi cantho majore x~quiparamx olim auro , nlunc foilercmites, lacrvmxa ? E,quiad tatidem prxgrandes

Gail-4 derxx? utrinque

NarbonenCfs lacertas 'uvant in femoribus duoglanldlulz conrig x , cu tem rtro pervifuque pulcerrirnix ? De ffingulis forantes,

0tcu&lj-a

equidem conl1--6uras edere polffnius , fed taCUlffe fatijus erit tantifper du~ni ertiac indtibirati affulgeat vet pNodatur ab aliis.

quid nobis

Q icmadmodum eninm

hominum capita differunt ita varianlt qLloque fenruis$ & inde fa&tum ctiam eft uit qux~ de motu inteffinorUmi

prx~cedenri exercitatiorre differuinmus, f1ramnini haut

nihilominus di[plicerent amico noftro periffalticumn iite-. motum- naturaliter fixrfurni fic f' polTe: quod Mir$ inqzmti ad autop/jzamn tueam attinet aere alteratur Mina B?iningenfrs inteflinzumn, ita Qenlu~nervofum Pogtitur ouelicationes & convellentes mnotus , qui non amnpliul tarn dolori icifun,t propter confu~etuJinern. Dein quemn moturn in viuis animalibms diqfedis te confpe,vif e dicis is efi : nimiri m neroui abdomninis & ip/um naurn dw,"Wdum cruciatum7 & convitl:flones inteftizs caus., fatur. His accedit quod leouis catifa ciere pofjit ejorniturxp naufeamn, &i tormnina, & inteflinoryra motumn inouer-

mnnixa licet Ioh. de

OlitorumMuralto , quippe neginti ,o1iande

fe-

perite

Ler

fans. Verum hxc ipfa vornendi propepio ventriculi

r& intefiinorum morum fiurfaal quoque tendere per naturam arguitr ubi enimn & quo naturalis aut vo«. unnta ,us *tus in animale nullus cietur , ibi ac eo

Exercitatio

1.10

nec conlVulf o accidere potefft, quippv qux fola fi-nmotricis immadica & prxcipitata agitatione originemn trahit QLiamvis igitur mifeilx illius mu-* lieris pendulum intefiinum aere inuratum irritatum-P qucefui(fL lat-giamur, nihil tamen imnpedit quo minus ititeflina naturaliter quoque, furfum mnoveantur. Deso nique cu~m brura doloris xque ac volupratis expertia fisit, ceu cognitione fenfuque carentia,in ius excitati fpafr-ni & convuifiones de nativo fibrarum motu tefi-i. i oniLlp clari(1fimum perhibent, tit ne verbulo quia demi opus fit amplius. ,Sed inflat iterumn Muraltus, &Miror , air , to dubitare naturali moza bilemfiur ffin ferri ad vtentriculum , cum tamnen periflalticuminteflinerun mnotumn naturaliter etiam fi fieri dicasi

rfiwx motu enim inteflinorum permanenme naturali, hoc eft

Cui ego :define inquam mirari , charum caput;3 blando lenique, bilis

pylori anaufiias valvulamquc

fuperare & ventriculo illabi nequit, at excedente fit utique ut regurgitet & cholera exiflat ileufque mor-

borumn peffimus. Hxc aurem a literario commercio not}ro , 6 Muralte, non tam redarguendi tui ca°ufa quam ad fuccurendum aliis eofdem vel certe fimiles fcruptilos animo volventibus delibata promulgavi-

una fidelia duos Q,oin hoc etiam linimnento duriufculam dodiClimi Gualtheri Needhami fententiam itigari nonnihil muns,

quod ajunt parietes dealbaturi.'

poffe confidimus, difquif. de form. fxt. cap. IV acriter pronuinciantis mnotu inteM~inerum omnnia verfmA anxm?? pJelli, neque naturaliter quicquam

forfam

mfitti.

Tan-

4em colophonis loco Oedipumn hic agemus , quo immortalis

glorix vir Thomas Bartholinus cent. I V

epifi. LXXXV11 opus effe dixit, ad explicandam Danielis Puerarii mnedici & profefforis enevenfis eximii hifloriamnde mercatore quodamn qui auriginis &t febris viciithudinibus diw graviterque ,im-

06flid~ aaiz ea

jam

winente tabe, vYcis plurimis ovi columbiniis= Plar,mrajoribus-ircm& minoribus, coh:rrentibus, & liumore ut autoris diaione utar pultaceo plenis, alvo

editis morbo evafit. a

Nimirumn inteftinorum glan-

dulz degenerantes valetudinemn bonam abolita nuatritione tantif'per opprefferunt, dum avulfz excernexentur:; nam a mefenterio ad intefina penetrare quod Bartholinus autum4tfe videtur, facile haut potueunt.

P~in[j4

exec

~pttonj fccundv de s4l~dis iftli norum.

af johannis

lohannis Conradi Peyeri

CERTAM EN E P ISTOLARII

GLAND VLIS JNT)ESTINORUM cum viro clarismo

JOHANNE deMRLT Medico

Tigurinot

M.T.Cir,ero de fiLiib. bon.

mal. Iib.

I11.

Satt eff argu.nenti videtur quamob4rem ila natura

ntenp

primafJirtaft ita natura diIgamuns, quod eft

quP curn

utrumvis

liceat ,

-grauomneisparteiscorporl6, quamt 'ti' & de:tn hab~ere,

aptt6 ma/it ix eeodcm ufu immiou-

lo9

4Wj

,'~

RTAMEN EP ISTOLARE

GL AN DULI S I NTEST-INORUM. EPISTOLA

Jahanncs de M

aralto

Johanui Conrado Peycro S.P.D, Ra atIxtu IUI anatomisomedi'c tm d glaxdolIis iflnflinorurn nh.per ce pro qaograim4 tibi qmm paref1 refera.. Eleani certc eJiliber iii tuud , quem

per/egi,

curmquepetieris do

co metem

meam revelare amkio & o/wro cords con.Rimai. Secud bodie data Qpe rloixm tenlina tiituli, inl queorinm principie infr4 pylorum fjafio tnedia circizer ulna , oppojita wefeteriofede, glandulas i te defcriptas & depWtas nomovi, eft mnaffilas carneas,

in fe

figa.'

latas, puntis albis wuc totidemn papillis infignitas, ra owale.r, qua liquiorem album continuerunt. At bas glandulas placentulas carneas ( quas l ohanne.t

fite

{u~an Horne in microcofino

foophiltro laweopbarmacopwau..

fedai

rum quoad ufum ajmi/at, modo fubflanttiel vamei turn bomnbycinumrw ast) ovidebar mihi ouidero deriwvata.t

undiqpe tvenas laffeas ( ~o4d credo) a trunco quodam n anrx tuerfeprope mefenterii cum inteftisnis connexionem defcen-v dentes, qua ofckla harurn glandularumn trifi44 ut plurIi mt~ in#r:Qn 'td~vi i~rn~per tsrn tenue stnji

Cerame epiflj a

totdeduclaouafa

nurn paridfIathiafimni1es gandula.s reperiftniique ini

, quorumn trasnco infiate perrexitf irita pcr rawos trictJjide,sad ipfas ufq*ue p illas. Ex his an;

#Oerifirmiliter

concludo fvafa laUeca eg/andulis ititeflnorritm

exoriri, bafque nonfrrmenturn aliquod peculiare add1icere,

fed cLhylurn inteflinis in~

ouafa laEleapercolare.Narin

fliprimapraflarentturn maxim C' numcroJffimx debere xt ejJ~in emibs itefinis, mnimats ac pazctff7a in craffis: cutm pie ch Iats 6 jejuno inteflino max,im6 exfisazur, in ho0C pra catertS copiofi'ores glandula requirerentur. Deinde cumr arle'Yix ad mnedianm duntaxat tunicam inteflilloy;iM qux carnofa esZ7 perlingant, nernji ad fibras circitlare.s abeant &in tunicam nerouofiun a f JitL ntur, exvtremnitates

eiiain arteriarumncontinuentur cum

ovixipfc

fibris miifcltlofis Jer,

mentum illud tuum per arterias& vzervos in glandulasderivari

potecrit :

enim aJJerisper aYterlm mcfarai-

Ca4 imieflum Iiwr

fed

n0ia arte ad inteJinorumr ca^jitdcite per 'oen4s refi ere. Porro liquo

tern mtrire, pancreatemut uputa , nullm

fuperef? in &4 bw-e inteft'inis, tune nequse bilis aderit,,Jne qma t4men_feri/eo

craJJiorie

mentatie fieri non potefl. Adeoque fuccm glandularung

fola, quernfucci pancreatIciufusm

habare exiftimas, nibil

perficiet. Quid quod glanksl/a ill&idproprie nonfint qusod ef'uatr:nrinrcnvaieano notas, ubi tamen ali4'lsglandula omnes

res.

folent e err efe ma jo-

Pagina denique quladrageifmafe toafcril?is N~afa laici, qpx cbV/lum ad rceptac,4tar, traducamt ; pdgina ve1ro ai: alimfeflti particulm4 qtu immerfx latebant laeleorurn fbidcm propinari. Hice autem " re-# Rlea in cra)Jis inteflinis na//a

commune

rutritla ojiculis Tioruri fz'nt ,liqusa quor;Odo

conj7 f4cibtm

fequsene

fi-ribe &

concilianda4 quxfo ,X XII Febru4qriiN'D C&XPIlI.

wlae.

EPISTOL

Die

&Ianduhia Inzfefitzorum11

EPISTOLA

III

M~Annes Conradw PFeyermi Moann' de fff-Kraiao g.

exercitationemn meath Nimadverfionibus'tuis probari laetor, eo collimantibus ut glandulis inteflinorum alium ac a mneo plane diverfumn ufum tribuas percolandi chylum-. Pertinaciter equidem haut relulc$abo - Muralte charifrime, dum tu veritate me vincas oflenfis ielioribus. Ab experimento quideiaa tuo de vitulinis extis conflat glandulas omnino dari in inteflinis , qua parre tu mihi aflentirli videris;t at obfervata tibi vaforumn la6ieorumi in eas infertio fufpenfumn me tenet, quoniamn hanc ego nufpiam de.h prehendo , licet intentaturn nihil relinquam. to fane quod res cx jejuno chylum prx~cipue ex1 fugi : gtjia vero glandulx ibi rariores & mninores furt quamn alibi, cognrofces opinor ea non e6eh tran fmittea-s do chylo confecratas. Venatum & arteriarumn proipagine s ad intefinorum crufam nullas pertingere ex" perientix Yrepugnat & obfcrvationibus in pharim rat. part. I fe6. I. Pro nervis auteril fi fers x~gre, non pugnabo rtordicus, danimodo fpiritus animales glandulis abarceas, quibus adirus e tunica nervea per interme-dias fibras nonreexpeditif-fimnus?2 Porro arteriis mefentericis inje' ti humrnois licet ne gutta quidern in cavitatenm inteflinotull pe+ netrarir, aliquid tamnen ad crufiam &, glandulas uris que pertingere potuit, cum via pateat. Ilco bilis ad fermenrandumn forfan abuinde adhuc fippetit ,-deft" ciente quamvis fucco pancreatico :illa enim ml*ld

Fateris

eft

Thomnx \il ifi

nie

hoc

eft, unde nec tam promte dilabitur,fed cui fit dno&uofa alimentis hxret diutius. Czterurn felle ad ventriculun; naturalite h.ur afmdnJene cum i1aus fluida

hilomuious

-hilominusfiat ciborumn digeftio quis fernientationemi abfqae

bile etiamuin inteaiinis recens cieri potre inficiabitur?

narorum infantitim inteEmbryonum ver4 & flina glandulis omnino non deW~tuuntur, fed OCul1i nofQri eaitum fubtilitatem acuniine fuo interdum h:aut capiunt. Denique licet glandulas inteffinorufn vafits laaeis Oarere fcripferirn horuim tamen exfortia inU.ltina crafTa fciens volensque nuilibi pronuinciavi,quivnl refponfionemmrnmxqui confulere &valeve te jubco. Datum Scaph"flix X XVIJ I1Februarii anno Chrifh OCLXXVII. Ci

EPISTOLA Johannes de M~uralto

LLqxibmL

ltertas nnpiterrim'e

ItI.

Joh. Conrado Peyero S.D.

fimmo

cam gaudio accepi , ex°

operarn enervandis m*eiu argumentis to nawafJ Rvgo te unice, in malarm %ui,deo, ut tuearis q a Qujod eniin ad interpreterii wnas jeC7iones ne ob

firipflfli.

partem

coottrove,rfam nofiram attinet , res tua nondum e61 adeo Mf*v firangulati interanea pru certa 6r raza.

Heri

firavi, ubi

patenztiores pori pluribm~ inflIocit mihi appa-

ruerunt, tarnqu4m in cribro coadli.

Non dabitavi glmsw

,dulaj elTe , quzales nuper in vitulo conkJ3exerAm. Fuerunt

autem in ad'verfa Wefewerio parte , adeo ai de e.xiglentia harumn glandularumn quas to drfcripfijh nuilm4 ambi~ga # A4icrofcopiofubjedj1 wsnicas intefl;ivrum particula innameuris diftnguebazurporis feu punfiis albis & nigris, multis ramals &Jaciniis quibitf item vaforuin

fan,guinowrum

dam loaei glanduisque promuberantibs'.

In craffis in-

tefltiis mine .folitariaw vzuncgeminamn triplicatamve p4piliain notavi quemxadm7aodum ad lingux radicemn prope

etiamn exainafaucer: quibam microfcopio etiam atque ramnos capillaresc conwsspores & vuaforumn

fanvineorum

De Gladah"a lo.tflkzarum., ffTe.xi.

XNomad umn

turgida

pvrf

afa

enim ob firangrmlationemt

fangane.' Poflea

oiafa fuiffi~

tunicamn tent41.1tn

ubi

imfl:finlor amf cruf/laceam, eo loci conjfder$-Ui manfeflx~ g/vjdulx t.cdllx p)-ofint:. erat autcm ea pcrmulti5 quoque' powrt pel"UIa G-71 (j'oiofa. ualrie C?' colorati.

in x,gua

Po?rZ

flgulrlti

parte ad winlimnum od~o lacinlias /apuinUa nigri-j Uieas ouelut /.-Ocortan or,ficia faidebamn , &) cantia comnpIutr . Arter-ix mefrn:ericx ven;s me a raicis,in carnofa inz7cf'j 3 . or ym tztnic,i abf'rnebantturo nnefi q:todfin nvcr,;fZ.pio ',va.-re poti. Exdem x alai pro. portio2e per inte/inalfla utntruerfi nL diflrtbue-, naxm

ianAGw

cumn

1V afaquo-IaLVIca:;~ ffl4ahm feceram

bantur. 6 lum , adeoqpe

nuiilaw am lim continebowte chy'. in uit!lo de i tlorw~

petere

iferin in gadls exc.enttam re lcict.

Puaf

mihi noti In nuper'a efl fo1la dttbitavwian trifida ila we d:I, i1tare facit fen!entia tuav la3I'dea *&adhtx

fuierint t e;a eft glAndcuIlx chbjlum non percolabunt'. Sed

qiuxro ram ex tC cur laciniet YIx IaHex circtiglandtdlm apparuerint, finulla chyli Nuafa inde progrediunur? Deinde cur glandulis arteria hat immittantur pNurei qluam a/uis inreflinorumpartibui tantum obtinent? bfirorpraeterea cur in duodeno parustantummnodo Sl1an.. dularumnplkxvi ad;fi, &in tejauio namerofx glandulx not reperiantur,cum tamnenfermenum hic requiraturmxime ? Iino cur "Uentriculodeneeate frunt ejuffnodi glanduix, quti tamen fermentationis ciborum officirna exaftit ? Sai'va denique carn pancreatico fi ad fermentanduris cibumnf%ffcit quid opml eYl glandulis0~alius,fi' non

qfl

ufam

ficco

turn neque glandulx inteflinorum f

filcient,

fAfficii

pima liquor

bayu?rn es l alteriwi naturx : nar, glandulx ila proprie loqunocnlmrmn am denfam &

firmarn

, neque irt,qitnnhbn contigui

inxqu4Ies qlo.. unam;i U taceau fle rt i'ixpof fe uet per tam exiguos art'eriarumnfurculos optata lyrmpha copia fieppe4iletur. felim ergo "aferitdU*4 etegen1da bul plurimi coalefeunt

fciae me

exef

i x rCetUdmex ~pfo!are

exerciriique gratia opintariglandulis intelinorum effe muneris ut ehylum crafflorem &rmagi6 vifcidum percolent: 7 acea oueluti imbibit. nzam tenuiorem Muica cruR~

f ongi a

Graciliuim itaque inteR~incrumn Shndula earn chyli portionem qua per reliquos poros minores tranf'ire nequivJit, arbitratui meo recipiunt &in ouenas laleas transrfundunt. Glandalx ouero inteflinorua craffrorum cum Jfnt divuerfa abo : nempe its qux reperiunturin tenutbmA, a/jo ufm Praebentiflx mucumn

inteflints

fanguntur

,ne ficcitate alo1u'

retarde-

tur. Sunt enim glandulx ha flrsulrafiinm/es buccaliblti, parif!?hius & cateris orisfamciumlqueglanduli.Truquidew ,afferis tales glandulas qua/es inteflivorum glanduli$flin vix alibi in corpore reperiri :ego ouero inde concludo ufum quoque euam reliquiglanldiscommunem ipis tribisifacile ieon poff. Proxime autem quid ad hNcfis allaturmsauediarn. Ego interea in ouaritsflibjerdisperro intjuiramn in 'veritaterr .ic exper~imenta inea tibi ingenue communicabo. Tit vale. Dab. T"iguri I V Martzi MYDCLX XVII.

E P IS TOL A

IV.

lob. Conradw Peyerus lohannide MuraltoS. P. 1n. O amore jectiones tuas honori mihi dt:co, quas veriratis abstre fieri furn perfiuafus. Glandulas in-

teflinorum tenuiter equidem pro ingenii & fl; modulo haut alium in finem publice expofui quam ut de its aliorumr fententias quoque intelligerem vel objeaiones atque cenfuram experirer. Pafurn ramnen aptud me fodes effeceris , ni.vaforum- la&eorum c glandulis illis excortum planius demonflres. Quas enim per niicrofcopium in cane vidifli lacinias nihil aliud fhint niCi vaforum lat eorumn pendulx fibrillx, pori auremn ofcula glancdularum. Quid pun&a nigricantia fibi velint meC

lAta

ni qu.a forte poros chylo vacuos adumbrent

tut denigratos

Cafti Villns. UTruit vero diligenrer rimer ac expendamn omr ia glarndulis inteethnorumnlacinias

tales aut vafa laCtea nnfpiam inivellio ,fed arterias bcne. mulras venas , uitiquie numerofiores quamn pofcit nutritio , qtiarunm t4erioreni diffributionern prodidit etiam williis ,-licet tw conitendere velis abCumi omiles in carnea i0iiica.: Forfan duodenraatque

jejuno pancreas f'ermecnti affatitn fubminiffrat, utpIlu'

res ibi glaindnlas propterea nQn requiri putemn; quibus

tamnen cave credas vcntrictilumn carere :eft enim is

Cornieli i Confentini &aliorumn prxflantiuzn atiatomi.

eoIAur obfervatione glandn lofLis. Cxtrerumn indulge mihi quxfo glandulas inteftitnorum prI conglomneratis tanrifper adhuc habeanm , dum ta chylim uis percolari

evitncas. Fermentationi nihil prorfus oberit glandu-.

falixva aaturxti illataremnenimrequirit. ur vigear partilarum humorumn diverfiILynipham tamen enim appellari nolo; larum fuccus , etiamfi diverfx foret a &

nifi hoc norni ne humidum aqueuim ant fpirituofuni quodvis comiple6aris licentius. vero furm culos in intefinis ob parvitatem floccipendere noli: namn & narium Inembrana muco inter dam copioro plit & madet, ubi nihilomintis glandblt & vafa noa, apparent nifi minu'iffima. Sed nec,vehcmenter mihi placet'nova illa eX-plicatip fenrentix tux , craftiorehi duntnaxar chylumn manifeflis glandularum poris han.: rii:qUandoqtiidem pirope exiturn ilei crefcente glanduilarc rn n2umero la&-ea vafa decrefcunt nec confpe= io-T3 aLir amphiora obveniuat quam alibi. An non Jure defiderem tot..nonfirari tnii la6tcorurn furculos gUiot ftint glandrilarumnpapihllx &foramina qtiolibec' Plexu ? Crafui etenim- chylo traifitus effe non poteAi prxterquaixl palpabilis & mnanifefTbs. Intefiinorti

Arteriarum

CraForumf

glandl lifquid j

adicio ac difcretione

valed

gl~anldtlis xenijium aliter hau-t di Trainlt magnopere

quar

erutdmns Ck

q?1

quam rnagnitudine & titu. Lepopm rane

inteffinuti

ceecutt & colon plexibus glandularum xque ac ileus abundat. In quo etiam conveniunt omnes glandularum officium commune quidem el fecretio, at f'ecre-

torum diverfitas parit glandularum differentias. Qua-4 mobrem vere dici potefi glandulas inteflinorum, cumi

alibi in corpore tales non reperiantur utilemque humoremn intefbinis rummininlrent, fpeciem & ufum fer.vare peculiaremn. Tantumn

ef ,

.Muralte chariMfme,

quod hac vice tibi refpondere debui. Vale. Dabain Scaphufix

V1 Martii CIDIDCLXXVII. EPISTOLA

lohannes de Muralto Ioh. Conra.do Peyero S.P. D'.

GRati fpmam epifiolam tuamprid. Non. Martiiexaratam ipfa hora accepi, qua prxfentes ad hac

to obferouaverim audi.

imedium rvafa. guinea

flrjbo. Qa inboouis ihiej?ins

beri

Duodenum ad Jejuni ufque abfcijJium cum mefenterio adferri mihi curaouiprobeque purgari. Hinc priorern

mefentervii tunicam,qua etiam inteeflina obvolNit, exteriui

pinguedine liberaovi. Per tunicam ifl?am nulla difiurrebant Loco autemn intermedio tanqutam in 'vaginaconti'vebatur copiofa pinguedo, cui immerfa erant Nva/afan

&lalea. In principio duodenz fupra onifcium ducIhw bi4-. larii &f7 Pancreaticinlot4vi plexm duos glandulofos longitudine pollicem. &rprxditos ofcalspatentibus. In

iquantes

vfculumn aa em quodiisJflylumfatiemagnum imnponere mihi

flandulm,

licuiit , tam d1f/lin8la erant foramina, Praterea ad ba' i trunco /a ieo in pinguedinefepulto derivabantur rams primo arcuati poflea trifidi , per quos trajelurm liquorem adglandulaspenetrafre 'vidimmu. ExHlilla'vitau,

tern liquor poflquam

obrufo

inJirumento abrafa

faerunt

landul4a, quo faaoe ofcula fuerunt tam manifefla ut ab

adflan

117

ve G14P,duIt5 rvtej7if#rm, ,aditanibuishaberentur pro apertts canalibu. Non erant tvafa haec arterix , quia tunic4mr ebtinebants tenuifl7mam; nec ouenae , nulgum enim aderatw~aluula'um Imnpedimenuln ip/aque albicabant. Reftat ergofui]e verna1461ew~. Vnds probabiliteriterum concludo chylum craffiorem per conjji-' cua bacforamnina in venas ladew~ trajici. Tu tamen , mi PTeyere , quo e,go te complellor amore eodem me profequere 0 wvale. Tiguri T/II1 Marsj

MDCL,XXVII.S

E PJI S T 0 L A

VI.

Johannes Conradmu Peyerms lohanni de Mitralho S. P.

Dmodum luculento experimento fententi,am tuam de glandulis inteffinorum tu ffabilire vi-d deris, cui tamnen ego nondum fubfcribere. Fallor enimi aut decepit te vena mefaraica, ur vas la6teum earn putares. Hic fane creberrima illic rara & inrerdum nulla funt valvularum impedimenta; nec ficri ullo modo poteft ur per venas la&ieas chylus aut alius qluivis hu.' mor retro adigatur verfus intefflina , niCi fummo curn labore & valvularum amotione. Quis vero adeo fubtil is ut proxirne inteffina in capillamentis la&eorum valvulas floe damno perrumpere quear ? Accedit ad fententig tug deflruaionem difficultas alia, glandulas

fit in aviu m inteffinis quoque reperiri , la&'eis vafis- carentiunm fi communi multorum affertioai credimus.

Narravit mihi nuper Wepferus experientiilirnus fe Ar.. gentorati plexus glandulofos in interaneis rardg avis obfervaffe, qui vifcidum mucum prefn reddiderant. Quidquid fit fin acu rem minus tetigi occaffonemn ahiis relinquo, aufcultaturus do&tos meliora. & me ama. Dab. Scaphuix VlIId. Mardii anno Chrifli MDCLXXVII.

tangendi Vale 3

H ~E 3 Pj

erIdme?J pt?odr E PIS T-0LA VIL9

Tohannes de M1uralto Ioh. Conrado Peycro S.P.D.

iterarum

tuatrum dffecui ineRna Ridie adventm bovi, quorum cruftxg1andu1Iofd~erant okJIrutla, durx, &hinc;nde quafipiffs &~arena conferfx. occallrierantatque nigricaverInt. Bos, bic faginatiQnIs aliqu~otftpurnanaruftao?flacilentus reddebatur, unde ad rnaceliamn in wenpare deduUm6ft. Annon mnacies ideo. induicebatur bovi quia chylai craijior per ob(orudos glandudaruimporos co/arn neqiui't? Heicn ojitulins obfervaeji Lquorern injeci

Mefenterii

,£lanldud4frmiliter loco

in inteftinis in

fequentia.

ouas ialeurm, qui nullo obfiaculo nullaqne wora ad re--

ceptoculurpz ruiebat, vice auit e rf4 impirlfis humor retrocedere nolit: nam valvulg regreJJfum ubiquce imptdi00 'verut. Flatuln 9gitUr .& lac tepidumr tubulo per -a~Is Wl~etm aliud majufculhim overpis adiaere tento , fed firuflra; pert4naciter eninn regreffJhun ladis omnemn interceperent. Erant wihi tunc etiarn ad mants, intefl.ina bubida , quorumn arteriis injeiUw4 liquor !ranf it,a ~d tunicam carnofimn, nec ultra. Injetlss venx

'inteflinw..,wix/ a ffphonis

ifefaraicx humor liberiwt adhuc quamper arerias£r4nJkuit

pio

ad exu."irnas ufgue fibra4s carn;s. A experimnenho con.0 ad porosgalandu/arum; arteriaruemfanguinemn , opinor, intefJinaliumnon pertiertire. Inj:cio in arteriamnmefene ricamn lac tepidlum , quod omnne tranfttper ouenam wne faraicam nemula efoJifagUta in caouitat'em inteflinorum." injiciv lac tepidutm in art'eriamernulgen tern ,&ferum inde~ tranfu adpelouimn reliqua pars l'as regrediturper venarr;

fiat

Rurfiv

f,mulgentem ;

insglandulis inteflinorumn ta/em

fecretia

nel/am obfeirobo. Porro lnjicio liluorern aut lac in vo'6s nam canifs 'uivenzis, oppoftco in latere fanguinem ornnewC co:qui4dfit? lac /oco f ngins circusmovoitur& omnes

Irq

De GIandaI, Imtefiveram

oielitatfe-perfles

earniumfibra albtfcun:, imno caniM injeilo hoc Iiqare ali-qauot boras , nec mamen vuel gutta IaIi~isnt cavitwEem inteflinoru4m per giandidl4s dilabitur. Fateberis itaqute ,fpero , fententiarn taw? d'fula/tibm-. Vale. Tiguri

mzdti4 adbuc dum premli

XTVI MartiiA1VIDCLXXVII.

EP IS TO0L A

VI11L

lobannes Conraduwi PeyermI Johannide Maralto S.

M tat is

Agiii facio tuum experiundi fluiiium ad veri indaginem, nec diffiteor opinionibus meis objici plures pofre, quanquam a propofito nullm adhuc me dimo veant. Bovi rabido glandulas inteflinorum degeneraffe indeque naram arrophiarn effe cx_ tuis probe intellexi :at ab aliqua tenuium humorum vel falium antea diffolutorunj con)un+&ione & coagulo perinde oriri obflru&io potuit atque a cralore chylo. Imo non tam impeditx chyli percolationi quidern meo imputanda eft bovina tabes quam fermnenri glandularum defeLiui , ni caeliaco fluxu bos firnul laboraveritr, de quo altumn in literis tuis filen-. tim. Confiteri tomei ipfumn te gaudeo nihil per ve-nas laE'ieas obilantibus valvilis ad inteflina remeare.

judicio

arterix~ mefentericm~ Quamnvis ultra tunicam carnofain non procefferit,cruflx tamnen autem

inijdus liquor

& glandulis inteflinorum v,afa faideo neutiquani adimuntur , aux in irangulato cane vidiffe ipfus te-" flaris. Differente vero partium flruatura a renibus ad g,'andulas inteilinm~um argumentari nefas : non enim quodlibet feparatur in qualibet glandula. Multum eriam a lorio vel lac is ferQ difiat illarutglandularumn fecrerus humor. Sint demum exilia his glandulis vafa licer , nihil inde decedit officio,. parvitatemque

eo-w

rum .penfatfrequentia. Vldw'um quod adducis expeH 4ra

Certdamen EpIoe rimnentum, ad irnitationen forte L.ovveri ni fa&iumn* a"iud non probat quarn pofe rnoruni adeoque vitain anirnalis al iquarvdiu con fervari fine fanguine: tanetfi enirn infufi laLiis gutta nulla inteflinis inifluxerit , glandularumvufus ic-CIrc-nn inIf ingitur , quia Pon funt fecernendo lacti dicatax. Va'e. Dabamn ScaPhufix' XjII Cal. April. CIDIDCL,X VII.

cord is

EPIS.TOL,A

IX.

lohannes de Muralto loh. Conrado Peyero S.

MIqualecunau~e f1 Itto tibi claouern meawn,

q am fl non fPreveris es

cur inibi gratu/er de obtento fine :edidi enlimf koc conatuum meoruin ecimen ut tecurn aliisque

doXs1i oiris literarurn commerciumn excol erern. Anfarn ergo de qiiaruem ufu fenten-. 6iamwmean non tantum e microcofino clariffmi fohanni4 Iuafivi in glandulis inteflinorurn ,

fuan Horne ev,incere fludeo , fed etiamn privata el*m- informsatione. De crufia inteftinorurn is ita dicere folebat: Velanenturn bombycinurn eamn voco , quia forani nibus variis & diverfx' figrurx plexibus prxdira confpicirur. Cxterajopinioni incma rationes in clave ipfa eeycitat.rIII ,P4V-. 353 expofui , quarurnfolutionemn cxfpe3l o. anla;omicorum invent is qutotidianis equidern mul/tumn lxtor, fed

certwudinemn

ante -juxroquam fententix a/icui nov Jitfb-

feribam. Qaavye'cum animantia plura djfrcu jfcm ~glandula intefinorivan baut ejfe fimriles

-vidi

qux in avJiumn

J7macbo & ore confJhunt , fed tantun; manife os duCha~ forofqjue ampliores , qui in cavitatem intefliuortin biant, Deinde curm

fermentatio in

ventriculo fiat

yoro

claufov

vec anme abfo,tamn cby/ificatiOnem adaperto , alterim fermnent i neceffi&a adeoque & plexuumg1anduloforumn ufim intefltnis perit. Ad producendum ver o intjeflinorumn macurn ,lYep+uto sonf I s la.du/a squcc4era in or fitsmv w

fihli ua

.De,

GIazdmh6 imteJixe'rrmm.12

falitla & f11ccm poncreaticms eurn adauget, utglanduls intefitnorw anad idi nnf fit opm~. Vale,

Tiear XV M1aaji

AiDCLXXVII.

E PIS TOLA X. lihan. Conradus 1Peyerus lohanni de Muraito S.P.D,

p Rfpecimcn, xclarum edidifli vigiliarum fudorum quod ad 1e&'ionemn fui oculos nofiros &

tuorumn

ad gratiarwil a6tioncl-1 Vero animum calamumque autenm ago tibi non folum pro collato i ies,it. in mp munere, fed etiam pro amore & affeC-tu tuo fingulari , quo ine fcriptis tuis ad exceffum ufquc pro fequeris :neque enim nugas mneas tanti unquain puravi ut feriis tuis adjicerentur. De glandulis inte-

Gratias

Plhorum uero prolatum nihil abs te video in libro wuo ad quod in epiflolis meis nondum refponderim. Conabor, ramen aliquando tibi plenius fatisfacere

fcripto publico , favenre fupremo rerumn nofirarumt

arbinro. Expreffis xdepol verbis Hornius glandu'arami in tinteflinis niufpiam mecninit ; quodOi tamen,privatim coram dif cipulis id fecerir, quod me tarnen fugir, non repugniabo dtcilmodo fa&tum id effe confitearis

DIe in[cio , .nec ad fententiam noiiram quadrare. In elixatis autem- porcorum vitulbrumque interaneis, glacsdulx apparent, latentibus in volucriuto ftomacho ram fimiles quam ovum eft ovo. De cx~terc cibum conflii,o pyloro tamdiu omnem aff'ervari in vetriculo donec in chylum commuratus prifcorumu quorund.am comnmentum efi nec lucem hodie fufliner. Quodfi nihilomintis chylificationem in ventriculo perfici etiamnunm credas, eccur, amabo, bili &yfucco pancreatis vimn fermentandi tribuis ? Muci inteflino-

mecaflor fit

um promtnuarium cZc nequeunt co.n- llm & buccaruml f'aLF

Ctrtame, rpyaolare fauciumque glanduilx. Qui enim ille f'uam retinerer confiflentiarn? quo ingenio ac duce lareribus inteflii norum affigeretur ? Concludo hanc epiffolam acroa~mnate Pindari Thebani Olymp. od. IV , 44rEt4z 7 ~p s7xv. Vale nec amare me definc. Datum Sca,phgflx X Cal. Iunii CIDIDCLXX VII. N

E PIS

XMe

TOLA

lobannes de Muralro Ioh. Conrado Peyero S.P.D:

pErRfaj

in tuafentrntia de glandulis inteMlinorum, per-

fa7flo & ego in obfeWeinibm. Rationes roalenti utramque partemn, experimenta vero adhuc def7deranir. SemPer mnihi mirumn videtur qu4omodo in una eaderaquecrufla intej?inorum divers illi mnotm humnoram confiflere poj7nt,

ut chylm4 ab ineflinis aufrratu4r per cruRiam

"andem

!Quanqaam aliquid

&,per

fermenturn intra intefliina defe ratur.

cruflan enim a du lu

pacreatico & felleo intefYinis

infunditur, proveniunt hi dutlm aliunde hauriuntque liquorem fuum , qaem vehunt, e vifceribs~exrra integlina pofitis. Meo ereo judicio gelanduda inteflinoirm nihil aliud funt nifi tubaii, ut ipfe nofii & vix slandularum nomen merentur. Pojfito demaum rem ita habere

fententia

uti tami libro tuoflatuij, tamen antequiam quxdam nova mundo preponatur & requiritur &

temp m

experimentorum repetitio & objeblIionumn denique foilutio. Senenuiam latam unictmfl experimnentum contrariur.4

fPpe

in dgbium revocarepotefi. fValc.

lCLXXVII.

T'imtri XXIX Ialij

E p'.1

lie G/andh Intoyinoremi2

E PI STO0L

123

XII1.

lob. Conradm~ Pejerm lohanni'd;MaraltoS.P.De J)Lexibus inteflinorum glandulofis adhuc implicari I.nos ex tui s intellexi : nec ingratum id mrihi, quia mnagtlitudinem an-oris tui erga me veritatemque cognoCco. Poft expohtram vero fententiam meamn de glandulis inteflinorum quilibet per me ac pacp mea pro lubitu fentiar : neque enim fidei articulos com-~ pofui, fed anatomica experirnenta iifque non inconigrua ratiocinia, qux omnibus offzrre volui, obtrnudere nemini. Nuperrime Francifcus Gliff'onius tr. de ventric. & inteft. cruflam inteflinorum effe glandulofarn ratione fola collegit, qui & duplicem glandularum~ fpeciem ibidem agnofcir, unam chylum in venas la" Oeas percolantium , alteram humoremn peculiarem pro inteftinis fecernentium. Duo contrarii hi motus contrarii nihil involvtxnr, qaia non fiunt per eafdecn glandulas, utut fiant in eademn crunfla. Habebis itaque to aliquando quod cupis & ego quod volo. Cxterumn tubulos cutn glandulas voco fcias

velim me intelligere

gJandulofos papillarnum adinflar, quemadmodum funt etiam ilix qux reperiuntur in gallinarum aliarumque volucrium flomachis. Vale. Datum Geqcevx VII Ids Augufi

an no Chrifli C010CLXX VII.

C;rtamini*$epioIlaris deglandulis intefti. norurm

fints.

PA1RE,KGWON

1'ARERGON1

VBRTIrYM.

JOH. CONRADI PEYERI

METHOD VS IJISTORIARUM ANATOMICO-ME D ICARUM

Cxerplo afcitis rvitalium organorum vitiQ expericardii coalitu cum

corde nati illujlrata. Edirio fecanda priore corre&ior.

T. Adelph.

atf. ficn. V

IV.

kMiquam ita quViqaam bent' fubdmuta ratione 4J vitamfait 9Ain res, £t45, afa ,femper atiquidapportetnavi, Al; uidlmoseat.

Clarfimo viro G. TOSEPHO

DU, VERNEY

M. D. atque in regiaaca,deniiafcienatiarum qux

Pari(iiseft, anatomico

JOHANNES

CONRADUS

PEYER

S. P. D.

ON diu

efa,

expcrientifsim4

~ vir, cum regio inhorto lantibus nobis mulcus

deambua.

de ana-

come fermo effie.Mirabar equiSdem runc atque dolcbam in urvbe nofocomiis inftruaifsima tot

indies cadavera

neniine difTecantc

caufai explorarecur ,

terrx

mandari.

ur miortis Et qu*idnli

doluiffem ? Publicumi enim dcrimnentum & jaQura ingens.

taceam alibi magna contentione ntjmeraroque auro parari quod hic parvi

f'atur

auet anquamr

madvertebamIgitur hilorninus tua iii

pu-

inutile abjicitur. Solatio nifiiit induftria, qua

to arni-

eniti huic unde inedela damno

af}ulgerec. veras &

'ego

inl

nafocomio

fuffcagiis

quam tuiic remporis tu fpera«

in voris unice

habueram defun&tos

diffecandi poteftatem primatr

cc jam Orinuidfi vchcnmonr;r gaudco

rt8- ~

gratulor aibi,

tD C)TO TiTi

publictw.

Tibi inquamn

cuifalcemn in prxclaram adeo mnefferm imnmitrere contingit : ner

dici facile poteft

tune iftam pro=

vinciamn an hxc tantum virunm magis deceat.

peria vix darno quenquarn fupeiorem. Deinde &tnihi

Id racunm eft anatomnica dexteritate & tc

gratulor; namn experimentorurn tuorum focio ac infpe&ori

licet. Publico denique cujus fic hiftoriarurn eiffe

mncrgites integris plau.-

erit rariorumn

fuaviter fri.i convehere firis cur illos Quod ad obtre6ftores attinet, non tuisque miuncribius

eft

metuas quibus turnet es terrori futurus :nram aut ipfi livida confe&i invidia

peribunt-, aut aliquam.

do ad experimenrorum tuorumn lucemn no6tux initar mifere ccecutient.

Neque enim potes

ignorare Seccx maonito nunquam melius rorqueri invidos quam virtuti & glorix inferviendo. prx~clara in opere quod de generatione

ho., Cujus minis animaliumque meditaris fpecimina cc edi.* turumn haut inaniter auguror , ad confundendurn

dicarn dc--

omnes qut mulierumrnovario atque ovis irerumn icerumaque (cribere non erubefcunt

queils verilimam do&inatn ceu riiculam ac

Quaproper virtute, velut alter Harvejus, dete&is adverfariorum errortbus ad vericatem , quarm alii profcribua,t, ab exilio libcrandam propera. Sic exo quoran anriacis feciier laboribus ftbmpicerna imipoflibiiemn traducere.

mnacs

darn rrophxa manebunt , & Regi veftro, AcadeLpix, Urbique gloriofumn erit tantrn alui11s

civen

QLlod fuperet, vir amtclfiniie, ut hocce

'n quod ei

civem. mi.unufculum, ,

ntibi eip in ai a

Iicitiz a opdig enu n zlio-c

Vale decus anatomes

duia rogo.

Pindari Lyricorum

axque e~

poetarum optimi prxcpto

Olymp. od. VYconarc rempublicamn anatomicamn suaogiTixXT

ll4mc~L~iv. Dabam L.uteti k Parioi

Chriffi

fiorum menfe Apri lis anno Cencfino fcpcuagefmno oktavoa

millclimio fe -

Z;3o

LeeIori,S.

SIJio

tibi , L&l/Or, hanc mthodurn, exemplo i/luJ)rat4m : fed t&t ta gradrm Jfwe , tintequam proo

curras,

&rationes audi. Ad

mnedicinwperfetlionem

praerquam hjloriarumn 4ndtomicomedicarumfylvam arnpir"'exo/imo. Satis qidem fuperque ab anatomicri laboraturn efi haf/enuw,omnes bumani corpori,flbr45ac oruperluJIrantibusutgenuimss i,rnotefcat partium ufrs &compofiuio. Ferum in tanu: 4iom ubertate anatomics circa defurnUos obnuihil dejiderari

fervationibt0 adexponendam morbi Jidem caufzs, quod in arte medica adhuc indigere

palm.arium,

via

demur. £Quibu4tamen cave credau nosprimam.con-

gentiumi

fcriben dis manuam admovi4e. Majorrum dii

fed &

f4zculo

fecere; u.ti/iid pridem, hoc imprimis tatit immenfitate, non rei fuavitate, a/kaeFi. Integr ia tibi nominare focietates, imperatori , regiay ,

pofIm : rvepferosr item, Bartholinos, VJilIijios, alios

qui compnfit6s id gerns by'oriis immortalerna

,gloriamimpetrarunt.

tum

Quibut &

7fheophif,+m Bone-

flupenda diligentiaanatomictiraliorum objerva-

tiaoaes omnes turn

&' fifas quoque in unumn volume);

redigentem dccevp./o.

Narn unica hac ad veram pa-

lo-

ihologuam via ejf , extra qm errorac opinionarn vero ig aliis ferrne omnibwr, fed in hoc dibria.

Ey7

PRA4ATOW nulla, fdtietwu: quo

enimplures pdrdtr eo & sppe-

tunturplares hjIoriae.

u9ippe

po/eriresfunt priao,

rmveluti condimentgim, & hr l*um illccebrx: Nop, itaque grittasqfits magis & acceptrw pojieritati eJfepoteris quam huic operam rei uavando.

fupedle de

etiam

nimits

conjeUuris arti mirum quano

trrm certitulinisadjicitur; detec/is

fctrrafepuita tutmulo

quid,

Quinic

Rternum

infimul is quax

latuifnt.

ob-

Eteni,,,

obfecro , evidentius quam morborum coggitio;

nerne deilc7is uiti naturalScpilofopiaex ipfa reruns natura, non e

fblis libris, effe comparaxdamn. Hu;

igitur6& ego, quantum per meam juvextu~tem Iicti fymbolum conferre volui; alia,Jfpamca hbxe non dif

piicurerint,fecuturis annuS fiortanante lJco plter. COllaa turus. Zamn

perge,

vale.

tNDEX

Ad nobiliffirnum & clariffimum

AUTOREM.

falutezu F Lineribus Vulnere. Sed fiummus prxftat ntrutnq; Deus. vitJm, mirumn, conflare

Prxflant & nmedici, in-penctralia ferro, Funeris ut prcium nmunera viva ferant Artem divinam , divinas infuper onines, mitflo

Confobrine,

tuas quis neget hiftorias?

JON,imCONItAnus

PSY B1

Hof LL. C.

INDEX

Ajx

INDEX- CAP ITUM. hujus methodi.

praecpuis

CAP. _L De argumcenti nofiri capitibus &hiflorharum anatomiico- medicarum compofitiomi in genereG I I. De rebus circa fanitatem obfervandis. III1. Pe rebus pr xter naturamn. IV., De cadaveris diffedione.

V" De fcholijs.

V I. De afcite vitio cordis genito hifloria anatomico-medica, cum fcholio.

VII. De difpofitione hiftoriarum,

Iahanni.r

Iohasnnis

C'onradiPeyeri

METHODVS HISTORIARLIM ANATOMICO " MEDICARUM4k

CAPUT

.Deprxcipm,, argumenti capitibw~ & compofitionte

hjfori,arum ingexere.

eft

Iftoria anatomico"medica rerum memorabilium circa valetudinem in corpore humnano durante "

vita &

polk obitum rontingentium ac ob?

fermatarumn verbis aut literis exprefai narratio. Anatomicam idJe6 nuncupamus, quia comprehendit ea ommiaqux poft mortem in cadaveribus defunt&orumiab anatomico, vel in hujus vicem medico aut etiam chirurgo,difi'feis notatu digna, acque a natrx lege aberrantiain lucem veluti cxfon es ferro produ. cuntur. Medicam autem, quoniam

hbninum valetu-

dinis res prorperas.& adverfas,m'orborumn ac fympto..

matum injurias recenfet, perfettionis

plurimumque mnedicinx

&medico in facienda fanitc coixmod i 1 4

aece"

136 ~

.afbda p

Hi/sridy-m

accedit.:Vocantur alias etiamn obfervationes,

Imo

3I heophilo Boneto plicuit hifloriarumn anatomnicomnedicarum opus fuum anatomix praclicx nomine xna6lare ; nec inicongrue, dummodo praffikw epitheturn non de anatrne ipfa, quix fiapte talis jam ci, fed de arte medica , quo collimat, accipiatur.

'natur

Metbodus vero ars

eft hiflorias tales apte concipiendi Comnpofii fingula.rumn hiflo-

& orhrtedifponendi. riaruim defcriptionem , difpotirio plurium in cerras claf1ies diRrniburjonem, refpicir. Hif}orix apatomico-, inedicx componxendx alia jY«q five eientiamn, alia i'iyaq perfei tiooem pura & ornatum, largiuntur. lila funt Morbi fymnptomatumqlue omnium recenfi & ac organorurn aff'edorum poft mo'rtemi fcriptio: hxc virm antea x, feYus item, xtatis, tem peramenti , aliarumque id4 geaus circumflantiarumn narratio; de morbi dlenique & fymiptomnatum gene-

vifcerumn

de-

judicipim6

h~omiilis

ratione ac caufis conveniens infpettioni

Poffunt vero duobits utiiverf;;capitibus conmprehendi, priore conditionem ante mortem per omne vitx curriculum, poaceriore flatrnm cadavcris poft ani.0 mx feparationemn, exponentc. in viventibus porro

juvgt ftarum,

valetudinis fecundx &zadverfx perpondere : narnt ex utroque iiivicem probe dili.9 4unpliccm

non

gentcrnque collato parvim lucis airiologiap afylgebit.

j1itftral-Ox

pofl-

m odamt

CAPUiT

De r(bw circ4fanlit41em aljerRvaebde'

TN fcrptciniQ ;rerum fecundurn naruraw primro ii iveftigandus pefn,cujus,pertexere hifiornam anipus efl, pr uS conlgnandique pareates. Idenirn

;e t elct tuniC imprimis

qt~I4d

no-

trnsfi4' priml-

tQS

Ahamzcs-medicdrom.

tuis

in feetum feu contradx~ in utero labis vefigia137in

wnorbo Cfe produnt.

Cui etiam tanto incumbendumn

Ot1 diligenrius, quanto iflius conmunicationis ac vew lut tranfplantationis caufx & modkis una cum reme-a diis altius nos hucufque latenit. Deinde nomena ad.. fcribendumn & eo quippe propagata in feranm

genus-:

ufque pofteritatem hiilorix fide fufpicio of &~x p o ingyenii libidine fabulx tollitur.

Quod. idem prxfat

qgpoque remporis &foli natalis commniroratio. EA vero hic etiam perinde ac in reliqulis omnibus viri boni a&ioribus prudentia & circumfpedione opus aliquando namque propinqui defunCtorum nominis &c morbi divulgationem ggre ferentes concepto in hide flori odio artern fimul univerfamn convitiis omnibus p'rofci 4urn, in malamn abire crucecm ejus cultoribus. Huic igitur incommodo, fi quod.me-* tulitur, nominis proprii feu appellativi fuppreffiona obviam eundum aliifque modis tunc ira flabilienda eit relatio ut in dubium a nemine vocari queat. Poll hgc verbo dixiff'e gtatem & fexum convenit, cujus obfervationern inculcavit etiam Hippocrates, &poil eumn

ocraplhum

omnes, nec

juffis

fine ratione : quemadmodum enim em-k

pirici mAle agunt idcm medicamentum uno-ominibuk modo fille individuorum difcrimine temere porrigenita non melius faciunt illi medicorumu qui de morbi unius ejufdemque generatione & caufa difierentes apud utrumnque fexum infuperhabita oetate eandemn cantilenam rcount. Non utiql6e parumn differunt variante fexu & xtate morborum caufxe. quas imprudcdtioresaiii eafdem- perpetu o, fed prx-

do,

pofietc,

judk~abun., Dehinc temnperamendi injicieniw

da mentio : nec refert expreffis id verbi,s tis

dtintaxat fignis

fiat vel alla-

&per periphraf n& Non equi4etm

ignoro quofdam hujus xrvi philofophos, quin & tn'diPs, eXpIofa vet ru m de temperamentis dodrinol o 1 WW'SitO

138

Methdu5 !ij/?oriarum

licitos ejus

obrervatores ridere., Aft a vultu nihilo"e

minus &cure latentis fanguinis diat1 efin ac indolemi vikcerumque adeo dirpofitionem hau' fallaci judicio colligi

Po* omnes fareri tenebuntur~ quotquot animium his diligenter adverrere fluduerint. Quinimo in cadaveribus fuperfites quandoque lineamenrorum chara eres de homnrm dum in vivis effent genio tacite nos quodammodo erudiunt:. ira Hannibalem quoque ex Marcelli cadavere de forma- robore, animnoque yiri fumfiffe apud Plutarchumn legimus. Et quanquamn auguriis c phyfiogaiomia ac quxr ad earn pertinent mnetopofcopia atque cheiromantia tantum tribuamvs quantum anilibus fabulis, legitimnz tamen conje&urx quis locum deneg4,re pof.

judiciumn

f"et? Unde ad.hzc etiam non negligenter

efi atrenden-

dumi, quia interdum forte ignoti & de quo nihilfando accepimus adminifiranda venit diffe&io. jam ipfani viram reliquam oporret, quippe in cu jus tranquillirate fanitatis prora & puppia ef, in tempeflatibus naufragium. In cenfuni iraque regio voce-. tur in qua altus & educatus quis fuerit aut alias diuj

confiderare

efQ

multumque vixerit; nihil etenimn verius quam pro coeli & foli diverfirate valetudinem adtmodum variaIft

re, nec non huju6 m utatione maxt-me, notabilem fanguini ac univerfo den ique corpori alterationem it-n primni. Ad hxc* qux ad vidtim pertinent alia juxta feriem rex rerum, ut vulgo Arabumn du&tu vocant a nonnaruraliurn funt adducenda , atque ex his poiTl: mum i1x quarum anomalia morbum genitum altumque judicabim us fquidem certum omnino fit -prxcipua

fanitatis & vitS difpendia vidus erroribus de-

Erquanquam alii pathem ata animi ferme prorfus omitrere aut ulrimo ponere loco confuevetunt, nos rmen illis tam fanitatis coufervatione quact s eo Iiben~ pieroruMque affeduium produdionie benr.

,pri

tilus

AnahmmicoMedicarwom.

3 no-* eft exploratumT frequentius quo tius tribuimus

bis in hoc cardine utramque valtudinemn faepe unici verfari;id quod etiamn eruditimfmus Henricus Screta 1 ,Zavorziz in opere de febre cafirenfi ingeniofiffimodiligenter noravit. Quod de

vi&u diximus idemn

eflo de vita genere judicium . nam & hoc accurate examinato opus eft propte-r--redundntia ex ejus bo-~ nitate vel pravitate in mortales commo&~ autc de,trimenta ; notum

eft enim vitam viventes in otio fe-

dentariam infirmitate citi4~s diutiu-fque premi laborem & negotia curantibus. Sed & artium nonnullas opificum valetudini tacire infidiari.eos vel in phthif n vel paralyfin ip(famve tandem Charontis cynmbam prxcipitando quis nefcir. Huc denique & matrimonium referirnus, in quo an quis vixerit , & quamdiu , xcund?ufne , aut fierilis,F fcitu eft neceffarium, deque uxoribus puerperiae

C A PUT

III.

De rebus preter naturamn. hunc in modum profperitaris curriculo Menfo dataque rerum fecundum naturam ichnographiat

eft

ad flatum praeternaturalem valetudinis finifirax accedendum-. Hic calamitaces & muala quotquot inde

ab infantia hpminem unquam prefferu-nt aut exercuerunt enumerabuntur omnia : illa enim nothc expedit, ut eo felicius circa xtiologiam poftea' verfemur ;nami ,praecedentium reliquix futurorum' funt femina nmorborum. Imprimis autem faralis ille morbus of t

fxpe

excutiendus qui pofiremo affligens difrupto vitz

filo

animnam fuperfiite cadavere divulfiit; quippe hujus dignofenudi ergo reliqua omnia inftituumtur. Iccirco xgrkLudiace

fuis vcluc, incuaabalis 4t4u6ta princi-

Piumf

140Mbdm ejus piu progreffs & tandem caftrophe

diIigentiirL we recenfeatur , non omiffis comitibus aliis fympto-

mnatis ; quorum fane tam aexigui momentii nullum eff e poteff quin, lucis qui4 ad inveniendum prenus morbi genium afferar. Enimvero ficudi periros venatores ferani a folo veffigio atque exc ungue le'onem tnira fagacitate cognofcere ufus docuitr, ita fuimm id in mnedico prudentiz fagacitatis poife mor-a borum latibula f peciemque ex fymptomatibus colli.' Omnia autem hic figillatim recenfere velle ad qux potiffimum animus calamufque dirigendus eft, cifet fitigulorum nomina morborum & fyinptomatum

eft

gere.

aliarumve in morbis fxpiffime occurrentium muta-

tionum clafes prolixo fed inutili catalogo defcribere: artis namque peritum non pofujnt hxc later&~ Quare longius etiam eorum recenfioni haut immorantes id tantum adhuc monemus non inutiliter fr quidenm volupe fuerit ufurpata quoque remedia, commemoa rari ,quxque eorum exhibitionem fecura Junt coin. moda vel incommoda : niam & hoc ad faciendam in al-Lis eo felicius artem morbumque inmernofcendum pondeds nonnihil habeC:

CAPVT

IV.

De c*daveris d eia~ine.

TAndem ad cadaveris examen

t1us tit

vcentam fuerit

ead+em in defcribendo quxin diffecando mnethm congrue fervari potefi.. lii autem parti,vel ca-

judi-.

vitaci primum admovendus eft, nofiro quidem culter & manus in qua laborantem partem la-.

cio,

tere ex ifliiiaverimus :verendum enim ut diuturniore naihis mora ac occnipatione id negligatur aut irtr.urbetur qiod rwaximi 4d rem prxzfentem mO-s meno

inutili

huor,a- edcrl ,4 Mnent foret & antea perlufirata opportune fede fa.~ cile deprehendi potuiffer. Itaque no occaf o quz prxceps efi}, forf7an elabatur , in cereb ro locum

cum

affeCtum ponimus ocyus calvaria, fi in thorace

fier-

nu, fi in abdomine ejus integurnenta auferantur, ut nulla mora quidquid fubefi labis in confpedum

veniat. A,bfit ramen pracceps nimis impetus & fero-.

cia :nam placida & cauta in his manu opus eft ne forte Wa~antur vel temere defiruantur quorum con-o fuiiffet ex ufu. Neque vero folummodo manus & oculi, vt operentur ac videant, fed prxfens quoque animus requiritur ea folerter ac ad amuirn'm omnia obfervaturus retentu ufque quz a naturali confitutione tanquam Polycleti flatua quovis nmodo defle-ttunt , ut poLfea feliciter reddi literiNve mandari queant. Unde quidem fatis jam apparet neminem ifto difTe&oris aut hifforiographi munere fungi cum fru6tu poffe praeterquam in anatoule fanorum, hoc eft violento fato peremtorum prius optime exercitasturn. Neque id operis quod fieri affolet facile chirur-, go eWfe relinquendum , nifi anatomica peritia & dexteritate fingulariter pollenti .:fecus afinus ad lyramn vel ccecus de coloribus. A medico igitur aut infigni quodam anatomico omnia fieri oporret , ne loco veritatis errores & mendacia , quorum nimia dudvmi fait luxuries , obtmudantur. Hunc in finem adeffe etiam obfervatorum tefies expedir , ad quorum fuf.. fragia re. flagirante provocetuir. Ilonum autem eft

fervatio

omni xgritudinumn genere defun&orum cadavera,

quorum haberi c.opia poteft diffecari atque defcribi. Efl enimn haxc unica ad folidam morborum notitianm

perveniendi ratio, fexcentis verbollfimis alias fyflemiatibus artis prxflantior. Pefte tanien aut fImili

contagiofa

evifcerare religio :nam & 44Jra Mnemna uaoipulU moQrtis caufam in bb~ curio.. lue confe6&os

hauftis

144 )Ir1o$sTerru fius fcrutantes mortem,fibi mnalis eathalatida hibus ipfi confciverunt, Neque utile folumn variorti unam condere hifloriam , fed de eodem morbo hiforias plures , quia experimentorum' mulitiudo

folidi{fhnum, veritati fulcrum prxbet. Quories igitur in Parrium folidarum uns vel pluribus anomali quid & morbidi reperitur, protenus ilud folerriilime confiderandum examinandumque quantum a [egiridma naturx normia defle6&at , ut"fingula pofmodumn literis conflgnari queant. Qemnadmodurn autrm parrium & vifccrum fanorum fubftantiamn poriflimum & magnitudinemn & figuram & fitum & connexio-

eft

nem fcru.tamur, ita fimiliter qux in fubfiantia feu paren dhymare , dinienfionibus , numnero , pondere, confo."matiolle, pofitu , unitate, & aliis. , vitia .ac mutationes obvgniunt ordine notabunrur ; id quod slicubi etiam docuiffe Bartholinum accepirnus.

Th.

Qujem in finem~ expedit etiam , dummodo libeat iF ceatque , prxter cultrrn & forficem aliis inf}rumen_ tis ad cavitaxes ac vifcera. inflandumn & liquoremn ifs

vel ceramn injiciendumn uti , quorumi ab anatonlicis

hujus fxculi inganiofe adornata fupellex utiliter crevit, ut qux particulk hererogenex quibus iaipa&x~ vifccrum poris atque mearibus obice humoribus vel fpiritibus pofiro morbum excitarint peniffie confler. Q?,ia vcro rarius ctani i un1icam duntaxat pattern feu vircus ita affici , quin cxterorum ununm aut alterum imo totum "quandoque corpus fimul.confpiret,

sadeo -ant'incerta e ur

ambigua &

d iffe&ionem -partis Maxime hexfa fede"s

fit, hoc in -cafu juxra vulgaris mhe'

thodi fiin ab abdomine inchoando hincque, in tho-v

,tonfignabuntu racemn & caput pergendo omunia, prout occurrunt Neque corruptorum tantummOdo

Vifcerum mentionferi poreffi, fed etiam integrorun, gquafi pigtnentis bona cum ralis reptx' u~ita

viv.is

feucra

fentata

1A41aomiclaMedicArIX2*4

exhibeantur. Sunr porro quidam glifcentes in fanguine & fpiritibus morbi,* & ipfi farales, ubi di(fe&tionis. opera ludi pofl mortem aufugierntibus fpiritibus & fanguine propter fr-igus in partes fecedente videtur ;veruntamen etiam ex hac anatome commodi quid reriutat enimnvero oon continentes duntaxat partes, folas , fed & contentas impetumque facientes laborare & muorbis vere corripi certiores fimnus. Sx~pe autem cunLtis fagaciter perluffratis ;labis nonnihil in vircerum, quopiami runc fimul deprehendetur, qux vet ipfa fpirituum fanguinifve ano" malix ortum prima,dedit vet viciflim originem ab ifla fuam traxitr fanguin e enim -& ffpiriribus xrgrotantibus folidx partes diu manere non poffunt incolumes.

fic

C A P UT De SchoWjs.

Qartem

natura nihil facit frufra ,ita nec Uemadmodum inanem eWfe convenlit , cuii ftudet nmedicus ur auxiliarenm ileli manum porrigat. Ad finem, iraque univerfa tendant oporter. %are fuus immorrali Deo honor eriam in his deferatur, cujus fcuti prima homrinum creatio eorundemq; conrinuata per parentes

in1 inutiffimo ovo propagatio fiupendamnfapientiam atque potentiam, ira mortalium per mnorbos deffru-atio vindicem arguit. Alter finis proximi faturem artifque faluberrimx~ perfecIionem refpicir. Novimus equidem & ulrro fatemur'corruptionem! omnibus ira adnatam haerere , ut nifi morre exui aut nequeat ; quod quidem miferis non po-a tell non effe folatio , recuperandw hoc pado lntets Critatis defiderio flieque flagrantibus., Iacerca tarfen

juflitianm

feparari

144

tiflrifrum.

abhdfis

demulcendis virg trumnis mitigandgque tantirper dolorum ac mortis a'erbitati conceffa divinitus prq-

fidia afpernari non ingrati modo fed impii forer. Remedia vero cum in ufum vocari ignorata mo rbi fede .& caufis feliciter nequeanr , duce opus CAl natome, mI, fi prifcis que ac nofro Svo ceeptt ex= cuI ta fg ulis fuiffet atque ad mnedicinx

facrs

nerrio

nifi in illa rmultum ante exercitatus admitteretturi dubio procul melior effer atrtis, & medicorum Cors ac exiftimario. Ad hiftorix anatomicomedicx perfcclio4 nem igirur nmultum facir fchulni in calce adjedio quod de vifis fiuccin u*m ferens judicium morbi eziologiarn exponat.

Eft enlim fihifloria lum vclut fla mch ant

bafis, cui vero parIio1ogi intexitur Vel fuper-~ firultur. Qpare imprinis muorbi leralis genetario ira eil exponenda ut coram fpec%ari videatur. 1-ic facir primo

flatus fecundum naruram- cutr p.grernaturali

collati trutinatio j deinde partis affedg~, qug quidenl ex hifloria anaromica fponte jarn elucefcit , plenior dcrerminatio. Si vero plures ex fuerint , uai cquidem perfSpe accidit, oftendendum ell que primo & pq~ci' pue qux fecundario

velut per traducein, s t vo-=

cant t laboraverit. Poflhgc ipftim morbi genus aut fpecies , 'nferrim ubi de eo prius euade int,er omties tion conftitir sdecfiuiiamur.

iis

Omnium autefn di4d

get ifTiine funt explIicandt cum rnorbi i pfius tuim re liquorum fytrtronlatrnm omilium caufx & rationes: enim ceu grato condita aromate pinrimom fapit nATratio. CaVenimr tamcn nie fingulari quodatm ac' fortuito experitmento utniverfale protinus dogma ~xfiruatut$ non confentiente experimentorum tit;uitae :illud cnirn errorum atque ambiguiratis anfa fit- confpirantibus vero pl'b ibus experimnenrist, bifque certis ac fidis , veritas per onem £Oli itur ; quta parta*alioturn erores modtfle refC~

MU1

indui

certo tar

145 flab ilirI qtieunr& Atque ficAcditim hiftorla, qux~ prius nuda erat cul". ,And

amco 1~ha rac

tari vel verifimniles hypo hefes firmius

tus expers , ttnc atitem veffibus ac gemmulis quail o..)at ur, ill put-)iCUMt prodire fefcquearnafiiorurn ocu-

lis, guin & cearurx} fiftere haut erubefcir c:ui prxter$

eft,

ca , fi volupe coinites adjungi pofluint gravium ntornrn obfervaticn:-s, quas ctim noffris Convetnire ant ea(ckm:n iluflra re ac confirmare poffe remur ; fed ira, uar intra cancellos.

Efi

faffidio

eonn longunm verborum , juxta illud&

fyrnn & ddiff)a prc ixitai' fxpe

k.4, 1co-a rw Cavenduun itaque ne Ceplifo" phottti quondain fe ceruir di, aci Lacones idem nobis quod

evenilarb.

CA P UT

VI.

O DJe ajote v-i-io cordJs genito hbIoi

11N

viediciu

namico

fcwholio.

E method us hxc nofira , guam in praxcedeRtiexempl6 bus capitibus breviter defcripfitnus careret , notabilem de hydrope afcite ex pericardii coalitua cumn corde orto hifforiamn fubneL&ere nobi1t vimr

eft,

guami

RA ilex literis pridem ConceptanA

mnc autem nielios exaf~ciatamn ita exhibeo, \ icolaug :Schveiger adolefcens fedecim annorum,,Dafhlex proa. natus paretltibus, fed ,atgue ided

patiperculis Vj1jri viCtu.i laboribus afluettis, timiidusj ac co tem perarnienito quod veteres fanguineo pituia bis

a teneris

tofrui appellarent prxdirtis, 4piritun ; puiero diffici.=

zxtatis

liorem- trahebar , prxfertimi- curfu exercitat us. Igitut

anno decirno quinto itgravefcenre fpirandi difficRiltate ingtuinumn dolorem fentit tendenterni pungeiatemi'qUe , gui exarperabatur incefu. UJna & glterga

epti*

14-6

Af(5da tTflririn

leptimana poll fecutus eft abdominis tumor , initio quidem parvus & negle&us , indies vero altiu~s aflur-

jam quoque & pedes. Horum tumor cuti concofemora ler impreffa digirorum n.oftrorum vefligia aliquamdiux gens. Scrotumn etiam ipfum

intumefcere, imno

fervarar. In fummo quinecianm femore prope fcrotum ferumn ex ipfis cxtis poris largiter flillare. Succeffu temporis b:achium quoque finiflrum itidem intume iterumque (ponte detumefcere abfque fcere vifum nmanifefta evacuatione. Vetix abdominis cutanex ac epigaftricx plurimo fanguine difientx perpetuo tur-

eft,

gebanr,

jamqueiLnfignes & valde confpicux

evadebant.

Umbilicus antea reconditus nunc ad tranfverfi pollicis altitudinem extruf7us prominere ac pellucere.

De-

nique ultimo menfe aqua ex fcroto fa&is fuapte cuni-~ culis effluere , fed nihil hinc imrninuro ventris tu-

more, qui quadrimefiri fpacio f'adus eft ut prx inimani diffenfione xger nihil magis quam diru,. tantus

ptionem ejus merueret. Toto morbi decurfu pulf7us debilis & parvus erat,: tremulus aliquando, ultimifque duobus menfibus intermittens atque ad extremumn plane myurus & formicans.. R.efpiratio femper .difficillima cumi maxima pecioris anxierate & inani tufC negotii plurimum ufque faceffebat. Appetitus fere dejedus e.rar. Lotiurn nunic parcius reddebatur, nunc copiofius , flavefcens , turbidum cum rmulto fedimnento , aliquando lixiviijinffar pelluciduma

qua.ndoq

do. lore xnebat ac firingente freenulo intorquebatnur. Senfuumr

& coloratrm. Mingebat aurem plerumque cum & miolcflia: nam genitale metubruma fimnul tu-0 omniumn & mentis fundiones ad vitm finemi ufque illibara: manferunt. Moveri tamen corpus propter immenfum f4arcinx pondus d ficulcer potuir, iniceff'u jam inde a trihus menfihus plane abolito. Pleraque iWcaffium adbiibebantur.Topidis autemn

iedicaenra

A*ttomico A'edko*m.

imminens fcroto & inguinibus gangraena fummotai fuit. Tandem vero tot tantifque miferiis fraLaus vi-w

dtifqie adolefcens die X I V Maji anno Chrifli MDCLXX'IV cxfpiravit. No&u cadaver ab excellentiff' Hin co G!afero, anatornes tunc prufeff"ore,

ino ri

PUl

v a7,jw , diffecabatur

me una curil aliis PTX-*

iente &a,uxiliar es manus prxbente. Detra&a primuc'l abdomninis ferum' hantc inter & mnufculos ob~verfabatur , poriCfim«m autern verfus lumbos , ubi & frequenres aderant hydatides feu membranacci aqua fcatentes folliculi. Serum etiam inter pubis Cutem & M'ufculorurn abdominis tendines, nec n-on inter fcro'

cute

turn & propria teftium involucra fiagnabat , idque

memnbranulis crebris alicubi interceptum inque fubw. flantiarn gelatinat fiM'ilem fic quodammrnodo conden. fatum. ItDtra elytroidern erytroidemque tunicas nihil

feri inventum, Mufculi abdominis a peritonao facile

feparabaritur intercurrentibus aquis. Iamn patefadd abdornine maxima feri vis tan quam a foute prorupit; qua non menfurm duntaxat aliquotr, fed intoogra amw phora implera fait.

Urnatm id colore referebat,quani-.

vis deguflatum neque tarn acre neque falfurn fenitiretur. Exhauftis aquis infirni ventris vifcera pr ter odm,

nemn exfpedtationem haut multumn corr"Lupravel Vitiatl deprehendirtns. Epiploo,n equidem labern, fed fere ulnice , contraxerat narn & oinni fpoliatum pingue~ dine ac infuper putridumn erat, verfus dorfulln prx'cidiue atque ventriculurn. Peritotqxi quoque fuperficies interna afperiufcula

porofa tarnen creberrimnifque

fanguineis vAfs did+in6ta & ruben's apparuit. Hepaf forinfecus atro rubicundum intus ex pallido flavefcebat , abfque fcirrhis tarnen aliove vitio.

Lien & recs

aliquantum flaccidi , cx'tera'fajni ac illx'fi. VentciCulds &inteflina cumi pancreate omtnium calculo integra ac iIlibata }udickbanur, excepto mefenterio, cujlus I1n % dulIe

Mqlorirm ' alicubiptutrefaiax levi digitoruin atrritu in amultdul cam convertebatitur. Thoraci inerat potiffimum lerna 141Metbadw

imalorumn. Amnoto enim flerno pulmo dextri larteris pertinaciter & pleurx & diaphraginati & pericardlo adhxfit, ut inde nec manibus avelli nec integre cultro feparari poff'et. In finiffro latere liber a pleura is erat, fed pericardio tamen ac fepto tranfverfo affxus..Hunc inundavir aqua lubcruenta in finiho thcravis cavo ad uncias odo reflagnans.

Nullurn in puln-onibus puS1

fed crebri cruoris grumi, hxrentes ini ipforum va is. Pericardium valde craff um penitufque carnofuim ap,paruir, extrinfecu.s diaphragmati , uri iolct ,fed & pulmonibus infueto nexu ubique adnatum ; intrinfe-o .Cus autem fuperficiei cordis prxterea adeo ar&ce undique adaptatum adglurinaturnve ut multo dc:mum ne,gotio inde avelli fepararique potuerit. Spa tium itaque niullum inter

pericardium & cor relinquebatur, in quo

ficiem

Aioc fefe libere mnoritaret , nec, humor ullus qui fupercordis hume6karer. Cor ipfum pallidum & 6lacciduru multoque cruore diatentun erac & polypo gemino ,quorumn major finifhrum minor dextruni Subffantia urriqtue compa ventriculunp occipa vit.ductilis. five alba, iagque filamenra

Pedes

-ta, proceffus

eorum fefe rain in aortam quarn venam c,avamn & pullmnonurn vata extendeb4mc. CaruncuIx denique & coJumnnx carnex , quibus tbalarni cordis & aur icu"x ijir is cancellatx ac veluti fornictrx aut clathrarx alias de f'olent , hic fere pellitus derrirx atque oblireratwxevanucrant ut nonnifi pauca caruzn vefligia fupereffenit. A cerebri examinletemporis anguflia flos exclufit ,

inl

quo tamen paraum aut oGihil adfuilfe labis.conflans Fenfiuat& integriras fidem facir.

ration is

SCHOW

Amitomwio Medim4rrtm.

I4~

S CHOLIUM.

Omitiem veteres univerfi compen4iim dixernrnr,

nec extra oleas, cum plurimum omninlo analo. glx teti afiitatis interiti. Ut autem fidera.quoque adeffent , cor microcofmli Phoebum live folemn nun cuparunt; fiquidern ex hoc veluti fonte manantes fpi' rituum fanguinisque rivi totum corpus irradient, fo-vtant , confervent.

cum five

Qpemnadmodurn vero fol in ma-e

croc:)fti,,) nonnunquamiTve agglomeratis circa maculis turbatus five nubium cortici involutus

aliis denique modis offufcatus noftro a confpc&u"eripitur, ita cor hominis fuos quarndoque manes ac vel4t ecliples pati ex ea quam retulimus Iiifloria apparer. Enimvero adolefccnris iflius vitalia fpiritalia organa ot-nium prima imo forte flatim ab utero laboraffc verifimile cfl , utpote in quibvs prx:ipua maximaque labes fuit inventa. Quin difficilis etiamn a puero fpiri.. tus de nati-vo quodamn pulmonum impedimento coram teflatur. Non equidem' tamnen adducor uti credara inde ab infaintia earn extitiffe cordis conformarionev

:ac

qualem po{t mort,em invenirmus : fecus enim ad quin.. decim annos ufque protrahi haut potuiffet. enima ad hoc neceffaria cord is liberras. IUnde & vete-o plerique honninem affea'o corde din fuperflitem

vita

Eft

rum effe non poffe bene tradidetunt :errafTe tamnen iffos

in eo quod a morbis organicis cor propte r fubflantim

fux robur prorfus immu5ne crediderint vel hac coi citur hiftoria. Efl quidem , cordi tanqua'm munitxr arci validove mu fculo quoddain roboris pra°fidiuno; verum fortiffims quoque nice-nia frpe vinci ab hod ibus quis nefcit? Neque igitur vibrationum confantia , neque fpi ritutin &zfanguinis concentrata vis auC efficacia , iieque compaLlarum denique fibrarmr ,fatcor

ISO,etbhodw H-iatriarto

poteflas , propullarndis a corde injuriis ominibus fuffli cit ; fed fua. funt cordi venx~ ac arteriTa p*er quas xque ac alias in partes pia7i humnores interdum adducunt& quanto cordis moles eft coirpadtiar tant(o hutur mores illi pororum anguftiis feincl imrmifTi hxrent ,

pertinacius-. Idem & aliorum hujus fxculi medicoquas inter notatu rum obfervaitiones confirmuant 4igna

eft

H-arvxi

illa de carnie fungofa cordis cono

defcripfit

gen. ap~ii, exercitat. L II. Lovverus etiam hiAoriami de pericardio cordi fortiter Odnata , quam

adhxrente in tra&.. de corde cap. i I reccenfet.

Et il-

I Odobris Jufiris Wcpferus nofler in literis die .MDCLXXIV Bafileam ad me dacis fe duos fecuiffe juvenes fcribirt, fcilicet loh3nnemi Georg-itim Agricoquatuor bam die Vit Aprilis MDCL circiter annos & Andream Bley Palatinum die XXIX Apt ilis MDCLXX.IV prxterpropter viginti duorum an~norum2 , q-torum utrique pericardium ardimTme

viginti

natum,

cordi accrpverit, mnulto

fero in pe&ore cavo abdo&

Minis flagnanre. In centuriis hifloriarum- anatomicayrum T hongs Barrhoh nus affe6orum cordium itidenj aliquot exemnpla paffim annoravir, qvx~ figillatimn recenfere nimis longum foret,_-Non poffum tanen fileninvol-vere infignem illamn ab Olao Borrichio a6ts medic. Hafnienfium Bartholinianorum,vol. I obfer. LXXXIX,traditam d'e Valentino Boccatio, centurio, triplici hydrope confe&To , cujim pericardiumit4

tio

ampliatum dOenturhjue fit ut tres librim & quod fixperat acrt4 turbid -ue humnori4 fnutfuo coinp1eF,1eretur.1pJfuw Ouatem cor non Moflo tnembrana proprid]j?oIiaIbfm , ql'ar# tcrimonia humorm abfumfer4t,fed & ita pr'ofusnde exe/iun; pt exterior ipfim.~

fktbfl4nti4 in

lacinias &

iilos carneos

flaccida

purfets bei,reliquainteriore contrq&Ia , frna mrcefcente. Quam quidem hiiloriam ideo etiamn

.4ducere placuit quoniam illi haut abfimilem ansa

MD CLXXIIT

M4DCLXXffl Bafileae notaffe memini in adolefcente

phthifico & hydropico , cui nomen erat Nicolaus

Stohler,-,ab Henrico Glarero b.

mn.

diffed&o. pericar-

dium illi triplo imo quatruplo craffius erat quam pro naturae norma, & aqua far6&um loturx carnium fimiti,

cor autem permnagnum & inxequali fuperficie horri. dumn , nam carnei velut lemnifci plurimi illud externe cingebant , in aqua pericardii natitantes & branchias pi(cium- quodamm*do mentientes. Quippe & rubiv cundi erant & a bafi latiurcula in acutos apices faftigiati ferie multiplici. Propriamn cordis tunicamn alicubi

quidem corrofam foluta fibrarum compage vidimus,

fed alibi carunculae iflx integrx fuperficiei adnatz

hxrebant , aliquando femnunciam altte. Totumque adeo cor fungi fpeciem exprimere mihi vifumn eft quam cavernofam appellant , mnenfis multoTum, etiamn principum , expetitam. -Ex quibus, jam fat is ut opPinor manifeflo liquet haut ufque adeo raras & infre--

fed '&

quentes, cordis affe&iohes effe, eadem opera hinc elucefeit in hydrope fxpenumero cor falvo he' pate ac primnario atque unice laborare, omnibus

liene,

diluvii undis ex hoc fonte ananantibus.Et fane in ado.le(cente nofiro haut

video

cuinam vifceri arcitis ortus adfcribi pofit aur debeatr, prxeterquam cordi : namri

in hoc maxiima fuit inventa labes. Imno virginem aliquando Bafilex diffecuiinus robuflamnprius & bene valentem fed oborto repente afcite inopinato mortti4m,

in cujus corde tantumi intrninatis reliquis vi(ceribus Oninibus vitium latuerat. E rgo nunc etiamnflatuinins afciti cordis deflru6iionem & huic pulmonum corruprelam prxiviffe. Et pulmonibus quidem ab ortu pravam diathefini & praepofcros adhxfiff'e nexus certumn eft, quibus crefcente xtate au&fis refpiratio ufque difa. ficilior reddebatur :quippe firingentia pulmonem dextri la teris vintula efflorefcentem cum xate fanX

guiA&

fethodas TIiV1oiarim

tiec

guinem anguflatis viis plurinitm cohibucrunt. Uinde is circum prxcordia retentus

Pleno ;urgite inde

fe proripere auc expelli valens difficilem fpiritum ac timidumn prxter morem adolefcttem fecit ; niam a diiffFfo Cur impetu fangiiine in -cerebrumn 3extimnas corporis oras pendc-r. Huc jam impurus cratfiorquevi(5tus, qualis eorum effe folet quibus rcs ;vigufta doii, accedit ; cx co tianique fuggeflus chylus a3guii i ponderoftim trorpimque reddendo iter elus ac mnotum rt t, liine tardiortm cffecitQ Q uare opprdffos tardigradi fangi nis mnole pubnones parvas in extre miratc rimas hinc inde verifimile ~giff'e) &quibus tranffudanvs vifcidtan feruni atit etiamn

audacia

eft

lympha is je&is veiuti laqucis vifcofis vicinarn pleui

0rretivir

ram contigunique pericardiurn cumr diaphragmae atqloe ceu gltitine feiifim advinavir. i eo quidem adhuc facilius accidere ) otuit quo far(Shs fanguine pulmo prefrisu~fque diaplhragmrati &pleurx & pericardio accunibens unionemi cititis maturavite Id vero quo minus fin ifiro in latere perinde atgque ii forfitan efi miaitis illic pulmolnis d.xtro evenerit robur : nil tenim verlus qtiam Lim larerumn imprimi Pxo pofle altero incolunii, Quibus minus bcrc conhideratis pulmonum cum pleura unionem plurimis naturalem efle n,ec mali quidaquatn portendere perpe! ram in anarome ia afferuit D!iemerbrcckius : tint e-

Quod

ratio

nim nativa aliquadido illa vincula non -tamneu vitii aut nxivi naturam exuunt, qtiippe ex hoc velrit feminio aut malo ovo~ fxpi('fime phthifis, ni quis fatalis morb~us alims itvte irrar, exciuditur. I)c pericard.io noftra f r-L f'eti;entia liquotem cius inde prodire unde gb antiquo denotiinationcm fuam lhabuit , videlicct ipfo pericardio : nan alias indagare vias etianm .poft inquifitionem diligentillimam hucuf ue non po4

iex

tuimus , ex dcnfatis aurem AVporirbus Mlum conflari

.4natoemics Medicaru

fcmper nobis fufp eCtum fuir , quia fepenumero turbidurn, craAmur, tamque copiofum eum invenimus ut fieri nequeat a vaporibus talem fuppeditari;3 qua in re confentientem Lovverum, exa&urn cordis fcruta-. torem, habemus. Explora urn quinetiam eft optimum pericardii humnoremn ignis ope infpiflatumn coire 4ic den fari, quod, compofitis

git.

a vapore minime contin-w

PoffTem hic de liquoris in pericardia natura. &

Jacobus

ortu erudiras aliquot epiffolas inferere ,quibus

JO.."

limes Harderus Philofophus & medicus Bafileenfis amice me exercuit , fed quia brevirati nunc fludendumi alium illis locum fervato quod. rne-

rentur pretio alibi tribuem;us.

Id vcro crebra expe-. rientia nobis etiam innotuit pericardii ftiperficirn internam adinflar foliorum hyperici vulgraris innultMeris forarninibus feu poris perviamn efle,fed tric demo mvtm confpicuis quando fuppofito forinfecus digito prenE miinutis aquxs guttulis fudant, Quz~ cumn ira

fint faeile jamn colliaimus in adolefcente nofiro craffumn fanguim'~s ferum ,anguflos hos poros. ad reftauran.duin pericardii humoremn amplius tranfire nequiviffc: quare latenis illud & inhxrens angufliis ac pra rerea flagnando corruptum pufiulas primum excitaffe mnihi videtur, analogas illis qux alias in cute fxpius ex acri fanguine eflflorefcunt ; quibus detmum ini ulcufcula

Coniverfis maxiante illinc fanie feu ichore pericardium~ corde coaluir, eum prope in modum quo exu..

cumn ceraras palpebras nonnunquam oculi bulbo accrefcere accidit.

Er illud quidem tanto eriam facilius fieri potuir quanto propius ac prefhlus turgidi pulmones capfulam cordi perpetuo aprarunt. Polkea vero ar.' rofa jam per faniei vim ipfa cordis fuperficie mixtuq nlurrimento fanguis profuifus eft , quo in fibras abe-unre pericardii moles infigniter au&a crevit , ut iq 4114am nif.Tim CUmh corde tandem converteretg,rQu~i-

bus amplins illu ftrandis ac coqfirmandis conf'ert ap-

ciao Jofepho Verney,

vim*

pofituni, bruti quamvis, excemplum cujus copia inl regis Chrifliai(timi vivario nuperrime & clariCDu.

fmo

anat6mico folertiffimo, &

mnihi fa6ta ej-: nimirum immimolaux ferisin corde vac-

ca; fiartoriam acum unciam unam cum femiffe longai

invenimus, dextro ventriculo

tranfverfim

infixam,

penetrante verfus interiora cufpide ; erat aurem acus wigra prorfus muitaque ferrugine incruaata , ut cer" tum fit illam diu vivente adhuc vacca iftic hxfiff'e. Pericardium vero undique cum corde intimo nexu quodl a fanguine & fucco nutritio a cornfa&unir pundi cordis & pericardii vulncre fuifleevidentiffimum arbitramnur. Nolo jam in pericardii neceffitatem actque humoris ejus naturam ac ufum ton' o fermone digredi, quoniam alias prxrfixos cancellos ob rei uberratem me tranfmuiff'urum video:; id faltem tetigiffe fufficiat, quodalIii quidem ante me ctiam notarunt,. erinaceo terreiri pericardium non

coaluerat,

flillante

cffe, cujus tamen fubfidiumn tam necefTariumn puravit

Lovverus, tit illud in omnibus vel minimis animalculis nunquam deeffe crederet. Sed & in hominibus cor fine capfula Columbus atque Brodbeckius , uti cx

Thon x Bartholini cent. -IV hifi. XX apparet, ob'4

fit

fervarunt ; quanquam opinari fas pericardium aut pulmonibus aut ipfi cord.i potius ita rune adnarum ,practer natur,am hafiffe ut diflin&tum videri non p0tuerir : nam & in nofiri adolkfcentis cadavere cor

primo intuitu expers involucri putabatur, quod poft-

Modum diligentior inquifitio adunatum detexit.. anguillis aurem pericardium apici cordis interce-

dentibus fibris femper laxe devinciri aliquoties obfer-

vavimus, atque in ejus anatome, rudi quamvis & ferme dulitaxat fuperficiaria , quam una cunm aliis meis obfervationibus ac epiftMois fux infersamclavi medicinx

A**ltomico A?dcram. cinx publice exftare l egique Johannes de Muralto vo*luiridefcripfimus. Raix marino pifci negat pericavo ditn effe Nicolaus Stenonis de ejus anatome in epi.a

qua folum cor hofpitatur fuclucri defe&tum ufque adeo fpplere mihi videtur,

fiola ad Pifonem, fed in

cin&*a pedoris cavitas liquore mnadens alterius invo.w

potius

alterius pericardii fornmatione luxuriei quamn p~eceffitati confuluiffet natura. Cx-terum quod de anguilla _modo afferuimus in raja etiam notare eft cordis conum & latera non ab omni prorfus nexu liberat exiflere. Utut vero hxc in brutis fuas ob rationes fe diverfimodi habeant, homini tamen ad beuie valen4::m neceff^aria

eft cordis capfula

,eaque

vficuli&

omnibus praxrerquam cumn diaphragmatc & fuperne cumn vafis foluta , nec ufpiarn cordi

continua

:fecus

dJevindo & muancipato corde mala omnia ipfamque mortem nafci funeflus hi-t docet eventus.Quia enitri .cor pericardio, iflud pulmonibus, hi diaphragmati & in dextro latere pleurx vehementer adhxferunr, oppido hinc palam fit quantopere cum in motu fuo cor turn in refpirarrone pulmones detrimentum ceperiat, a,Ieo

tit jam unum aiteri impedimenro exifiens in di-

verfa ranquam os a duobus canibus diffraheretur. Qua quidemn inani contentione non potuit non maalum augeri. Etenim vellicatis hac ratione modo pulmnonibus modo pericardio & corde ferum & fanguis inde tanquam ex refricato vulnere femper denno emanans inque fibras concretum copulam ufque majo.rem pertinasioremque reddidit.

Prxterea ex

hagc

jug-i cordis fe exrTcare fatiagentis lud5a fra&is fibrarum viribus flacciditatem & mnarcorem cum auriculis~ ejus contraxere ventriculi * adeo ut eminentes intrinfecus columnx & monticuli, fuiperftitibus du=taxat paucis velligiis ferme penitus evanefcerent: obliterationem ante ha; etiamn obfcrvavi

carnei

IcujOniodi

15AMetIoIu

wFti?oridrum*

in quodam phthifico ad hydropem vergepte , cui cor ade fuit eN~tenuarum ut finifter ejus thalamus vix mediocre corium dexter vero fimplicem tunicam pa.irietum craChrie xquarer. Ita nimirumn rolers domifui con fervatrix natura rem quampiam moleflam vel in aLiionibus fuis interturbata ad impedimentum e m-n.-dio tollendurn fibras omnes & nervos -quo poteft ufqtie conflanter intendir. Rebus itaque adolefce«tis nofiri iic flantibus pulfus in corde alius cieri, quam initio debilis & parvus, pofiea, tremulus ac inixqualis, deniquc myurus, nequivit parva enim duntaxat tiebat diaflole negato dilatandi fpacio ,in fyllolae autem renitente pulnmone ac diaphragmato

cilii fentiens

ancipiti 14ic autem cordis dilatremor tationem, a rafrefa&o fanguine , non fibrarumn relaxalu(Fta.

qui

tione, proflcifci ekiflimnant pervelim mihi rantif per ,exp!icent quomodo in hoc adolefcente fieri poruerit diaflole, cunm fainpis ejus torpidus ac fegtiis & cor tantifque vinculis obrutum conflri&umque fue-

tot

,Tit?

Nullum fane ni vidtas

dent manus erit effLigium.

iFulfum eziam debilitandi magna fait polypowum ini corde potcftas, c concreti fatiguinis fibris aliquamdiu mortem-genitorumn. Hos unquam in Jentibus danrinegat contra Nicolauni Tulpivin ac Th.Bar-

ante

tholinum Thtr:od.. Kerckringius fpicileg. anatrm. obf. illos demumn mortem ex LXXIII ,exiflitnarque

poll

concreto fanguinc fortbito nafci, frettis experitmento injeti in venarn canis viventis fpiritus vitrioli. Vefanguinerm ablata enimvero quiamvis certum p1ima & fpiriribus in corde & vaCs fXpe con cretumn grumef7cere inquy canibus afftf'o fpiritu vitrioli coi-

rum

fir

re, nonduirn ta*ncn hinc evincitur in viventibus id nunquanl accidere:

narn magnum eft inter grumos &

polypumn difcrimen ; i0li enim fibris panucis ac laxe ,j,odufeque uaitis inflxnu rubent , hic inflar fere adipis

A4natomnico 211dicar#m. fe-' aJipis candicat & denfa atque ordinata rie ac robore poller. Neque polypi reperiuntur iti

fibrarum

omnibus defun&ortum cordibus , etianif fanguis & grumi adfint. Porto il1i ipfi polypi in can°bus viventibus excitati repcntiiiae mortis caufa potius quamn

rmanus C'

effc6us effe tnihi videntur , qua etiam ratione hi fanguis quovis modo in acorem degenerans cordis oppreffionem inferre poreft mortalibus. Er f'ane ex ingenti terrore fubi:a mentis conflernatio ideo quofdarn mc-dio tollir quia fangaine in polypos aba. eunte cor ita mnox intricatur infarcitrue ur expedire

non valens a

motu repen-Le ceffet. Nec varices era

miiltorum fctitentia alluid

funt quam venarum polypi.

De his autem pluira differeadi amplior forfan campus alibi dab itur. Iii t)oQro adolefcentc polvpi eo generari facilius potuerunt quo impedita cordis fyflola reffirat;te in thalamis perpetuo fatiguitic magis mnagifque elanrguit. Alter conics difficili refpirationi in . dividtus fuir pr

cordioruro anxietas &tuffis,

tam ex

cordis angufiia quam ligati diaphragniatis impedimnonto nata : nan & alibi wuagna dyfpncL-3 confedfi adolefcentis pulmones undique pleunr Aiphragmati, flerno , & pericardioaf x os obfervavimus atque dey' fcrip6mnus. Si;m-ili quoque anxietrate premnebatur

jut.

venis ilic Joh. (Georgius Agricola, cujis fupra mientionen- fecjius , quique tefle excellenriffiario \Vepfe.h ro nunquti nili pronus in getwa provolutus & cu-

bitis fufftiltus doirmire imo refpirare valuit. Eft enimrt ad vitrm prorf us nieceffaria uti cordis ira pulmonum quoque libertas. Ultimius denique & fatalis mnorbus afcites extitir , lx~fx refpirationis & motus in corde ac languentis feetus : neque enirn cerrius ex OVO pullus quam a principiis ifli,s hydrops excludi.* tuir. Quiotaiam igirur faneuinis maffa u fque tanturn in puInQiI 4ps$, pr cordiis a & aujoribus vafis

fanguine

ago

g1mje ats

l A'eahadasr flt,oaro ,glomerataby~ens in ambitum corporis & emun&oria fua tardius emnicuitr, fero per cutaneas glandulas infenfibiliter climinando retento vel meffagnance, hydropis flamen

flVe diatliefis ja&a eil , quani pituiito-

fus natura fanguis facile admiifam conflanter retinuir, Quin chylus etiamscum in corde & pulmomibus

fubigi ac ad debitam ufque pcrf7eionem evehi nequiret, in pituitam abit, non verum fanguinem : quocum laxe tantuni unita facile potuir. lErgo

illa ex hujus

aqua

fThu iterum elabi

tic in majo rem indies -molemn aggefla , snec vatis [anguineis amplius coerceri fe Vatiens , quia per habiturn coYporis iter non patuit, in. cavum abdominis fece ic; ubi daris jam viis brevi temporis fpacio in immenfumr congeffa

eft, excitato

primu'im inguinun dolore , ob peritonxi & tnufculo-= rum abdoininis illic adhxrentiLum diffenh~onemn, mox totius imi ventris tumo-re. De viis per quas feruin in abdomen confluxic amnbigui h remus , utrum lymph~ vafa an alia futrim ? Expeditif"f mum quidemn a ruptis lymphx vafis colluviem derivare : verun,tamnen fontern rarius aperiri mulra nob:is perfuadent , de quibus volenre Do alibi. Id folLimmodo nunc advertimnus aquam iflam in a'bdomnine & fapore & co-; lore a lympha plurimnum difcrepaffe, nec ruptoru n

kunc

vaforum vefligia Llfpiatn apparuifFie. CSterum expe-

rirnento alibi didicimnus aquam ex hydropici yir' ab-

domine acui ehu6am , quantumnvis fpicei colot is effet, evaporante fuper prunas in fcutella parte cius tenuiore reliquam in glutinofarn quandam fubffantiam concreviffe ; id quod'~ Th. Baxrrholino in dif quifitiong medica de fanguine vetito

pag.

LXI fimni-

liter obfervatum defcriptumnque reperim-us. Veruni Ihoc nondum fufficiens effe arbitror pro lympha extra vafa fua erran're argamentum : nam evaporatione exquamn in gesatinx fpeciein Uaandis mulico major Co ncra.-

eft

kitomico Z.1dicarum

1,9

{concrercentis hurnoris copia, & color etiarn i lyiMA pha alienus, quanquam negari non po(Ih hanc ant' malibus no-nnullis circa hepar flavefcere. Interea ne nihil dicarnus aquam fi non oninem certe magnr ejus..pattern a perironxo deflillaffe

judicamust fiqui-

dem hoc porofum plurirnifque fanguinceis vaCisdifintun1 fueric, qux natura dilataffe ac m~ultiplicaffe vi-

dettir ut hac redundans ferurn commode exant1arer:

Icaturnfx~penumero etiarn cor magna aquarumn vi ob ru-4 inundatumque vidimus

ex ipfo pericardio pmcfed.arurn Ec qui inter utrarnque cerebri meningemn

judicio, ex durs eft. Ceterumn quia omnenturn adolefcenri noiro

humor aliquando reperitur noiiro .matre

perinde atque aliis hydropicis plerifque omnibus, quos hucufque diffecare nobis contigit ( continge-. runt autern plufculi ) extenuaturn putridumnque fuiri non videtur urique de nihilo effe quod H-ippocrates de aquis hydropicorum Alinc fcaturientibus pridemi differuir. Plura ramnen experirnenta prius facienda nobis reiant quam de his certi quid publice definia-inns. Quantum autern refpirationi antea valde laboriofae obflaculi dederit nova hxc rarcina facile unwifquifque intelligetr, quetu inodo diaphragrnatis, firuaura & motuis non fugit a qua de re potiflimnum legi meretur Cafparus B3artholinus Thotnx~ filius, qui d&aphragrnatis firuCturam novarn fingulari libro haut ita pridem eleganterexpofuit. Adlia.c tranfverf abconinis mufculi , qui & ipfi refpirationi facilitandxz inferviunt , apud adolefccnremn noftrum veheinenter difienti ab fuo ceifarunt :quare diaa phragrnatis & coflarurn moru in toturn fere fic abolito fpiritus aer creberrirno nifu paucus ,per folam afpverarn arteriam agebarur , confiringenrem fele aC vici(rn dilarancemn ope fibrarum motricium ,

jarn

officio

five

Cafp. Bartb3glius dc, dia.01vt

iud

cap.

11t

quasII

fe *.

44dic*

MelAodas Iflodiaram 16om addita icone reprof entavit , itemque Thomas Wills i pharm. rationalis parte pofi,humna. Iio aqux pondus thoracis

vifcera fortiter com-pr-imens horumn coa-

lit urn oppido miultum firmavit & aux t,

ur tot diitriLdo

cumnulatoque inalis adolefcentri neceffavio p.ereunfuerit. Aquamn qux ill finiira thotracis cavitate dtur-n

relagl:6vit po&I-n-us equidem e laceratis fuperficiaw riisuImonluan diaphragmatif que lymphx~ vafis deri. vare , quamn admixta una alterave fanguinis gLitta cruenramn reddiin:. verumn quia c6amn e pleurx poris earn manare p(Ituiffe haut inaniter fufpicamur, doiiec cerclus qutid inotefcat , hc.c in medio nuilc 3iuuirus Scroti , femnorum , & extrernoramn pedumn tumor A fero , eoqtue partim fub cute colledo~ partinm in mufcu.ortnz, inter'flitiis herente ac al.icubi in hydatides copgefto originemn traxit : quia en1im1 fanguis ex areriis in venas reducendus diuturnioret-n 1in partibus mnorami ne&ens lenti(Ame prom-ovebatut ipfeclue nirnio fero imbutus atque ad tiutriendumri inidoneus erat, exundans farcinx porrio in decfivia h c loca decubuit , in quibus reflitans atque membranulis intercepta plenas liquore veficulas & alicubi gelatinx haut dilimniles ei1 cit ;cujufraodi plurimnas quoque inteelina & mefenrerwurn univerfun Oc.cupanctes diflc6to adC)lefcetlte , quen plithifis ta,n-

re-

denque hydrops confecerat , fe vidiffe

Joh. Jacobus

Harderus Bafilea pr terito anno, ad mhe perfcr'ipftr qua de re integrami hifloriam cx Theophili Bo«eti anatoia pradica

i volupe

eft

ac libet , haurire

licer: l4arun veficularu m generationern artificia,lis hydrops in bruto ad oiculain coznmonfirat :nam Iigatis,vivo cani )uigularibus venis , ur Fanguis pleno ~uraite deorfumn ferri nequciret , & fic aliqluatnditl dimiff'o cane multumn aqtix paffim fubtcute capitis in

Xne, brAna adipofa, atque mufculorum intercapedinibus

k*W',icS Mek*2 nibus mingentur i n~ti poff Richardum. L6Vertm ad Willifium etiam nos obfervavimaus. Eft & aliud hujug rei experimentumquod noruint ojmries qui circa vifce.;

rum deallbationes curiofa3s) prxprimis ventriculi ac intefitorum, nec non liquorum aut cerx in vafa fani

guinea injediones crebro verfantur :nam vel maxi 7 me invitis fepc accidit ut adaCtum fiphone in art rias fluidun, quia eadem celeritate venas capillares fubird nequit qua infunditur, vel hatumi trunci ligati fuinrt intra mnbranarum anfra&tus duplicationefque proftind2tur, ubi reflagnans fubflantiam gelatimt periiA. milemn mentit°ur. Qpinimo virgini ili cujus in pr!;cedentibus jam meminiiM s , alia fubitanei hydropis &mortis non erat qu,am ejufmnodi vinculum arterix venoCxr inje&um quippermitrales-valvulm degenerantes occalluerant in offeamn plane fubflantiam, oflium ita prxcludentem tc fanguis in ffniftrum ven' fcrotum aqua nozi triculunm penetrare nequirer. per peritonxai proceffus , 'ut vocant, defiluxit ; fed per ipfa fanguinea vafa P'atuit hoc imprimis inde

caufa

quia exoniera nte fe

per cuniculos fcroto abdomett

niihil imminutum efl. Umbilicus autem extutnuit, vif aquarum protrufus. Dole(e nos tunc*f'eflinante culroc

haut animadveriffe utrum aqua qux~ umbilicum di. fltiderar,eo per, ruptum dilatatumve peritonm~urt immnediate emerferit an vtro per urachum, quent conflar int

fceitbus urinam veherc & hydropicis non~

niunquamn denuo aptriri. Sxpe enim loquentcm audiviffe mnemini celeberrimnumn We aferrto de viro, quemk fe nroife & etiamnum vivere dicebat, pro lubitu ext umbilico ad diflans atque cum faltu mingente. Abdominis venrt rturgebant flagnantem in illis fegnirerque promotuun fanguinem. adeiffd. nullu'A potuitr, quia nulla diaphoref s nec ingefortua di'Mpatio. Adhgc fanguis aqua mulra adeo di1utu L eras

propter "Appet ,

tui

earat bnubilatus ac °ut fermentuna excirando

appets& digerendis cibis idoneum producere non pof.. 4fet , ac hydropi fomnirem potius quam corpori alimoniam prgberer unde & fuperiores artus atrophia correpti emarcuerunt,. Q uod autem finifirum brachium aliquando intumuerit fiebat a ferofo fanguine, non flatim per venas fubclavias propter angu1iatumr iter refluente. Poftea vero laxata nonnibil via moto.0 fanguine iterum d etumuir. Urinax mutationes a varia fanguinis conflitutione pendent : etenimn fiente afcite turbida minxit cumn multo fedimento, quippe xunc turba ra atque confufa erant in fanguine &t falinx fulphurexqu+e particulx nimio fero dilueI.antur atque aboripiebantur per reines. At vero depofitis aquis & afcite jam -confummato fanguis acrior

4que omnia

faclus

ac incenfus urinam paucam, acrem, & lixivii

, ffar tin&am reddidit. Mirum autem efl in adolefcente nofiro organis vitalibus adeo deffru6ais & fan"' ,guine depravato fpiritus animnales bonos atque ad fenfuurn externorum internorumque munia aptos nihilomninus vel ad ultimum ufque vitx halitumn generari poruiffe :fiquidemn inter cor & cerebrum tan-. tam officii neceffitudinem ponat Lovverus ut neuw trum

fine alrero fupereff'e poffe exiffimet. Hgc autem

abfit ideo a me dici credantur quafi iflam commercii legem in dubiu:m revocem ,quippe experitnentis firmitrer jixam, fed rantummodo ut oflendam a 4miratione non omnino carere quod fummus ille motus in corde languor nulla animo deliquia pepererit. Pal-or hepatis cxteroruimquevifteruin a :in(Shurx purpu-

reaT defe&tu effi: fiquidem ipfe fanguis nimio fero perfufiisarque dilutus nec ob interceptum in pulmonibus aeris fymibolum rite effiorefcens expalluerit. Cui accedict quod fupervenienre hydrope fanguis ad-. huc dilud~or reddirus atque purpw~a omrnis vifce-.

ruQ

rum recea-bhus eluta ftterit,perinde ac evenicif aquam fiphone ( five ilium -fumas quern Regnerus de Gtaaf

five quemn nuper ins poflerior ad hoc opus priore corn-a

tr. de vir. org. pridem defcripfir,

diaphragm. flru(i. nova Cafparus Bartholinus, nit refert .eft tamien

tnodior ) per arrerias & venas aliquoties injiciamusli

namn vet rubicuindifmmtum jecur aut lien nigertiimus* maxime fcilicct melancholici , inde albefcit. Olandulas nnefeaterii atque omerim illu vies ferof'a pofi= quarn per integrum femefire in aqualiculo fubfitierer,, .corruptione invaGir. Enimnvero inficias neutiquan t imus fxpenurnero ab harum glandularum prgtcrnao turali, tumore hydropem prirnario exoriri,; rei evidentiffima exempla .in aliis noiiris obfervationibus & hiflorits anatomico medicis de hydrope , fiqudiderna Deo ita vifum fueritr, publice aliquando proponemus. Ex diffedtione aurem patet in adolefcente noflrd illas ita corruptas fui(fe ut levi digitorurn a0tritt diffluentes in amurcam faceff'erent , quod fubiiantit glandularumifiarurn flaccidiratem duntaxat arguiri

cujus

induL&am

circumfufa colluvie. Per illas.tamen chy-w

)um nihilorninus ufque & ufque tranfiviffe fidett inc.4 dicamenra faciunt ,fuas in fanguine Vires licec ini. caffum exferentia :neque enim Svvammerdambio&

venas la&eas & nutritii chyli ex intefinis per eas Ad

comMnune receptaculurn irer in dubiurn vocanti ha6tenus adflipulari potuimus. Largimuur equidern i i volucribus plerifque & fortagtis etiam in pifcibus chyin 'urn per venas mef'araicas ,quiod in exerciratiO4ne I de glaridulis inteffinorum parte poflerio'4 cap. VII demonffravimus , ad hepar deferri .

id-A

que (hias ob rationes quia tamen idem ir' homnii' tie & quadrupedibus brutis iifdem experim.cntis fa0 biliri nequir , tamdiu curn Th. D3artholino ejufa. que filijo hauc opinionein relinquemxu; donec mao

164.

fe:hodui. PI/lormIwruM

nifeflioribus

fpeciminibus extra dubium pi'nal

tur.

CAPUT Ve

d<pfWi;i

VIIL

bifl.oriaram

y~Uod ad alterarn petkodi noflrx parremn , videlJijeet hifforiarutn difpofitionem attinet , multi-plex hxc quidemn fed fermue arbirraria exiflit :nam univerfalern omnium morborum hifforiamn con-' texere non uniuis homnins iieic xatis unius efif, fuas qjuifque obfervatiwies vel prout alveari fe ingefferunt Vel alium in ordinem congrue digeffas poffea pro lubitu red dere poterit: quibus enim multa occupatione diftra&is vix hifioriamn confcribew~di nedum dirponend"i facultas aut otium relinquitur, hi ne publico & pofferirati opera fua defint , hiflorias ea qua for& fuapte temporis-decurfu coaluerunt ferie promnent .quod prxfertimn nunquam peritura nominis fui gloria exf}rudis. hifforiarumn aliquoxr centuriis Tho.Bartholinus prAfitit. Allis vero otio magis ~bundantibus non fuas tantummodo fed & aliorumn obCrvationes confcripfiffe ac in clalTes diflin.'

(qua

vt'iio

Mnas q,uoque

her-, bas fua genera & fpeces elegauter utilirerque diiribuent,iuni imiranibus :qua iii ra %ciffe laudi erit, botanic orum folertiarn colleatas

primas Theophilo

anatomic

J3oneto utif imm lhifforiarurn oniedicarum de omnnlbts pene morbis a capite ufque ad cazl.

cemn thefa ururn ea propert,Wdum norma edenti qua

Sennertus, lUverius , & alii praxin compofuere, mew 'dIcina deber. Efl demnum &I alia plurimumn emolu.& menari adferens +ordinandiratio quando coricinnatis de uno et:,de$que , fed gravi quodam & frequenti, wrbo multis hiflo.riis in fchori vicem inregra exeruverf4 fque de ilkp difquiLjtio ijAfitui.' m~Q

ri1o

ANdlomiCo Medic*r,im. tutr , quale fpecimen illufire de apoplexia publico du-o dumf exhibuit Wepferus nofter venturis termporibus dante vitam Deo plurs addituru6. Iifdcmn etiam vcefed diverfo modo infifientemn fagaciffimnum Thorain Willis prxclara nmonumenta xtrernum celebra. bunt. 0 ur6namn plures Bartholini, wepferi ; Willifi, Bonedi, exftrgant calibus rem medicam cimnehis qui

fligiis

locupletent.

AMctbodi hifloriarupnfatom

co medicarsmn

Fins.

rAR?ELCOIVT

PAR ER GON2

9%AR77M.

JOH. CONRADI PEYERI

E PITOLA Amitiix fux ab infauntia prima octI'is captx

ftudiis & commercio literario,

ad medicum cxcellentiflimum

CAROLYVM SPONIUM eum hujus refgonfione.

M. T. Ciccro de nat, Deoti. lib., II. ~Zimo m:ultu yaod4 variifqupe deJce7ari licet , etiamfi adbibegturafpecus.

ovo

LiterA'rlam14. 'Comme"rcia

eflaflmiEM 4W

w.W

Pe VTirginis ab infantia prima oculis captz

fludiis & cormcrcio literario ad virum excellentiffimumn

CAROLUM SPONIUM Ahlitem nornine tiro plurimam zmihi of-

fic iofe nunciavit T'heophilus Bonetus, Sego interminarn redido & tibi & nunciorum optimno, utrique immortaf!iratem, Sadepro ac ob przxclaras virtutes eruditionemque felicitate digniffimo. A te fane mnedicorum principe confianter me tic aMamari nec oblivioni tradi id unumn fummis habeo in deli.ciis & voti-s. Quod vero amorem effe ccecutn vulgo ferunt

jpFe tiam

cumn fruftu verumn experior : narn canis tuis infan, ruditarem do6arinxe, atque fplendori obfcurira., ternmeanmnon difplicere amoris coecitas effcit,

Qual

pluribus.

cum tanta pofiit noli admodurm u1irari fi de ea ntuwc ad te illud admirare magis ccecaM inde a cunis virginem nobifcum paria literarurn comm.ercia

facere. Viderifne tu firmile quid unquamn vel audiveTanti pol res mihi vif'a, qu ad te aifimnanda dieferretur, rerum naturae & artis periifrurn. feculi poft Domr iz pate-

xis equidemn ignoro.

Genevx.

carrie

faetum

17o

rgrrCege

fadunm Cexti &tdecimi anno fexageimno die o&ava

Novembris , parentibus edita tam propria virtute quam avito flemniate coafpicuis confobrina mihi dileiTIma Eflera Elifabetha a Waldkirch oculis labo-

rare urprimum virali aura frui cce~pit , fuperfiitumn bonx indolis ac fpei fratrumn triunm fororifque unius natu maxima. A partu recemri tumebant illi conniventes utrinque palpebrx, cumnque triduo poft ecclefixt Chrifiianx~ facris imbuenda publice in templum deferretur , flante impetuofius Blorea , ufque eo exaf-. perabantur ut intercepta quamn mediocriter admiferant luce penirus coalefecetent. Claufas per menfem mnaglia cum mnatris folicitudine accitus Genevenhium Machaon Bonetus natu

major tandem referavit colly-

riorum adfper-fone & futu. Nihil tunc prxeterea labis aculi conrraxiff'e vifi. Brevi autem imnmato rerum flatu cum remiffionem moxbus fimularet, puftulis & ;maculis in cornea fucc,refcentibus obnubilata turbari lumina & chara filix pupilla jam matris confpe&~um

fugere , dextra primum , deinde finiftra. Q.Yibus ita periclitantibus auxiliorunm generi parentes optimi & his medicina nuili pepercit , tenport fuccurreretur. At fummnoveri ramen imnpendensocua' hs difcrimen haut potuit , nec arte caveri ne grafflare-

implorama-ab

tur ulrerius; quin potius deleta cornex

pelluciditate,

triffemn utrique luminum otfinderet albuginem. Sen.'

fuum itaque prmflantiffmrn cx ophthalmia in cunlis non fine parentunm mcerore perdidit vixdum birneAis infans , indeque jam adulta novendecimn annorum Virgo ceecirate etiamnum laborat immedicabili. Confpiciuntur fane hodieque ini ejus palpebris inflammationis ac exulcerationis pinxvfgafeflgmeae~

dextrarum enim ciliin infcrius contrrug eft ac fere pilorumn expers.

Pupillis aurem cx adverf"o pofitz

2lbugines candicant albi orculorutn inflar, dircurrentiaque

Commerdkum Literdrium. 17 tiaque vaforum capillamenta rubra illas huic reddunt

qua'm

tam fimiles ovum efi ovo. Neque cornex tunicg ab adnata diflinLiio uilla nifi fuperius remanet, ubi

fervara portiuncula tranfparens fplendoris mamenrumn exiguucn oculis immittit, magno ccecutienris folamine, diem a no6de atque tenebras a luce hac ratione urcunque difcernere gnarx. Quandoquidemi vero diligentibus Deum omnia cedunt in bonum Apofloli effatro,2 vifus caligincm mentis perfpicacia virginihuic nobili compen[avit Deus optimus & maximus.. Sit cnim oculis capta licet tamen ingenio & mcmoria plus una videt ac valet oculatis centum. Pfalterium fane toturn quinquennis non recitare modo fed etiamn -cantare fcivit. E facris vero literis docente marire pienti,fflrma inde ab unguicujis tantumn prxtrerea haufit: quanium in admiration-em aufcultantes rapere pofit.. Feederis quippe novi omnia &

veteris prxzcipuam par-a

tern memoria tenet , de quibuilibet ad falutcm perti." nentibus fcitiif.lme refponfura. Qulam fii chariffimm diligentiam plurimurn quoque adjuvit nobiliffimus pater , univerfx fcripturm facrx compendio ex Anglica pro liberis fuis in Gallicam linguam tranflato ,qui Jiber omnibus utilis publica luce f'ruitur.: Memorim robur atque pron'titudinem illam fp irit ibus animali." bus &cerebri fibris tribuendarn fentio obje&orurri vifibilium in curfu non interturbatis neu fra&iis. Lin'guarurn porro etiam & literarum bonarurn fludio operam dedit Mufa hx~c noflra, mente, non oculis ,

hope.

Uinde Germatnice,

Cal"

Gallice, & Latine, tarn bene

expediteque loquitur ac fi omnes tres lingume ipfi fo-

rent vernaculx. Patrem ferma

Rornano, Gallico.rma-

trem cumn domefficis , exteros denique Germanos

fuo

Compellat idiomate. Qinimo &Italicam callet plus quarn mediocriter. Ad linguarum -cognitioniem paul poft 1ogicx prxcepta & cumn piofphiaO naturali M, tgphiy*

Vrginis CvecA

taphyficam,etthicam, mnuficamque adjecit, fapientiai'i unicum efWe vitr condimentum rara. Qa in re manududoribus primo ufa eft parentibus, deinde con-a du&is eriam ad hoc magi f?ris Frelo,\Wafero, B3ernoul40 lio, Grynx~o, & aliis :fub quibus pauco trmpore adeo profecit , ut ipfamet fratres fuos dulciflimos poftea doceret. Ficibus infuper & tibia canere organaque concinniter pulfaire addidicit , magno fuo & audientiurn oble6tamento. Quin crefcente cum annis Oru.

4itione,

+cogitationes f7uas prx[entibus communicaffe

non contenta, animum ad fcribendurn ultimno con-i vcrtit, ut fi ullo fieri modo poflet cumr hblfentibus per literas confabularetur. Prinzcipio difficile creditum, ne dicamn imnpoflibile, tandem ex voto negotium hac ratione fucceffir. Parabatur inventoris patris diamine trabecula lignea , cui altius infculptarumn literarum traclus digitis & Rlylo tantifper explorabart fcrivruri,ens virgo , dam jildem fponte formandis aTfuefceret. Poffea aliud inflrumnentum a ligno fabricatumu, quo & ch,arra dcrineretur immota , cui infcribendum erat , & linearumn re6&itudo indicarerur , dimenfurandarum adaptatis eum in finem vertibulis.- PIUM.bagine autemn pingit , non arramento , ne qua fcriptucoraculer. En jam, honoranrde fautor, copiam tibi facio epiflxa ab ipfa Scaphufiamn a'upcr ad patrem~ tneum darx ;

ram

Nobiliffime

overum ouideo.

, ar4p/li7me , colendiJ7me,domine huilcale. Plares/aunt qirii ,te norunt, pauci te 'vident: ego 'vere quamvuis non vuideamn , te Solamina tua, ~dmonitiones , qaibuimet gratia literm4 ad patremn adornsare ovou/ift& , ita me ceperasnt ut iterum atque sterum eiimo ex 'volvtere fit mihifummis frui deliciis; &fanllo ,alip, cerevrata mentee, penfabo. IPerge inx in Me' ropenfionz edere pib ura , _predbufquoe tuis adfauer wtam perteioi anneU4 re d gnarc , ifa affdu.e

luxfo

frum

rcommetcIft JJitr4trufn.

Deom precabor Vale &f4've..

difme to mobi

,ut

Nobii

iJmi nominis

'7)

ferouet incolues~,

tai obfcrvan::ilma

fE ra Elifabetha a W1iald reb. Cun-ixero nec ingratum tibtrcfponfum fore putem iUd criani fubjungo. Ad nobilrflimx wirginis Eftera Elifabetha 4Wald&..rch, ex forore nepts ocurJm&, oculis rnwt eldrata, Ep ,aa1am cWT07,xoov.

firibisque #videfqui

Carae ocwtls toa, mira fides ! 5 cripta net uias oides: dtjfito plmra

oudes

NiwnQuamlui5perhibet wibi,tcneptis, epiftola nuper tmajfic

non 4vide4W,

video.

Euge xibia

ffefreta

MYatla animi ra-diata ocuisi, fidequo: Hi's etenirs folis qui ouidet, ii? -roidet. Nimirsrn hi penetrant cali ponetralsa Lyncew~ hi caflpmsJ7oudet, anne

foli. ouidet?

Hispia mensfohs cwlur que Deuimque tue4r. Lyncea

& fe infis lu~mine xtt orba , DoU ,

T e fine nil +uidevo,fapio nil; to mnem~ es cc Slm,ttt

meits esJf4l. mea fol4 falW,

flu

Sca

phufiued. XVT I Aug. CIOI1DCLXXIXO cu n omilvefundcbt'a Ifob.

tit

Conramts Pe,yer Secnr.

at..

61.

Carminis hujus prx1e&io amr rinam mcam taat pere affecit

ob matris infirm itatem antea valde tri-

i,4M

flis mnox ad patrcm fuum converfa; quam diouerfime-

de, exclamarer, anim'm mewalgitatur ! N-erifalfrs, dulces effundo lacrymmu. Quo parens incus initelledto ultimnum poe natis fui difichQu ex Auio eno reDetiitt

17+~~

o~giCarcd

idleml~ue Gallice fimul & Gertnanice pr2ecinendum

cum notis muficis ovanti rradmnifit. Sed ne nimium excreicat facienda

finis epiftolr. Tu ccecarum more

palpantis fcripturamn ex inclufis -perfpicies , quam ut boni confulas nobiliCTimi virginits parentes obnixe

mecum te roganc. Vale, medicorum princeps & favore tuo atque refponfionibus porro me dignare. Pabam Gencvx d. XX I I Novembris anno Chrifii

CIDIDCLXXIX&

RESPONSIO

Commercim Ziter*P;um.

I7f

RE SPON S 1O

P)Orem tux

1iterae , inclufis a praclar,d virginle W/

luxif/as

1. krchia proFfr&isgraouidx, prime afet

magnam mi-

variis

hi letitiam afflarunt, utpote to nojirietiamnumn memoa. rem palaw contefientur. Veruim kwu perleCa& animi mnotibus me a]feci eJinficiarinon po] m:= erecun~

fenfa, mox follicti.dini de dubia t

dia quippe 'vu4~

flrxc

uifa~

hyparxi, nec non commiferatipne, a,dmira"

fiper perfonaWaldk?rchi4s ante

tione atque paraclefi

lam-

data, chari/Jimatux confobrina , cufr jm hioriamn depingis Enimvuero qu~od laudibs parum mihi congruentibms m4 profeqris, invidiofofcilicet principis medi?orum titula me compellando, verecundari omnino cogor ipfumque pla= nie recufare, tanqeuan prater meritum mihi tributum: mecum enirn babito probeque novi qtuam fit mibi curtafa. pellex. Quod amorem in te meunm co~citatis fm§fiew. dlum ac fi prx hujufmodi ccitate p/uris eofaereu

babes,

nuidear

-vero ipfo

faw

quam debeam, eo meum amorem non cglu lere te intelligo; quei nunquam amicitiam adrnifi

in"

uitamqenqtam , primsnam ipfmzl pretium3 penliti

for-. coe

snorim, neminique quodfciam indigno ex p tro peto im.. petu aut me applicare ouolui , ut faciunt non

fympaia

pauici qusinimo pro philtrisgenuinis femper mihi vuirtK.

fince.. fi;

temn awt erudionem homitium propol"i ,i ad amori6 itemcam its concipiendam ac flabiliendarn. o

Ut:kvabers meum

pcrfza/at

in te amnorem legitsmm effe, neqxe vaeulir, izi poJ1Germ de&aJ cumimm1

17kPirgint

Ccrcd

fed

pbilornathiaam & polyrnahiarn 4c c4Itirn,j*hiam turn ex E'olloqpiiis tecumn habitis, turn ex epiflo/lis~ tur ex tuoramr apuf ulermmn Ie ?iiatione abunde ex® floratAm habeam. Et certe indecorrum, aliud ,fo-# ret nec rationifati6 confentaneusm , fitali amori cwco inds/ eret homto rnekcua, Iti vii aurica acerrirno uif3 Praditvapro von in i ria ej e debet. T'rifi..i 1modo

fi quid

firpens

fyrnbolo

im tile cafAs exi?nidapbe/tlxalakjrclme, pra quo umrmsquie oculi Puidendi amjiat,

fracw1hatem fam

fumnro dolerisfenfu ac

me affiecit :

ind

ab incunabu/is

tnifera ione non fine cauf.4 &~fine quis talia fanio Psel audiendo temnpe-

At wveo

ret 4lacryrni ? dotes in enii lu/uentxc, qn ib;o jaeiaramntarnpretiofifenfim ipji To!it Dews ter

rependere

max. dcoor omni leniendo incredibile pra/lare debent paregoricurn turn patienti ipJfl, parentibx-s cufl-

.Rc.

Inprimis

memrnoia turn

tvero

Wsque qtsi tanti infartnzi accepti

tanguntuY.

admirationedi n:jJfrma ?nwhi Nvidetur indu-

firia literms animo inculcandi ac depingendi, q to docili' virgo ab intgeniofhJmropatrefuit erudita, ita ut ha c ratiod-

fito modo vtacaere po,7it q1Wd cceante hos qadrasintd

nie cornmercio literario

cs haCtenus negatumfuhi.

Mlemini

annos non incelebremn quendarn ouierbi diouiini i/lb temnpore

,pulpitum

P raconemn, nornine Le V~eilheux, dorni ad mnanumn babuife'

linc inde claviculs qpoddarn quadratum confixum ,qj-vt ifdes feu chordu/t minutx atcnfx erant, beneficio quarmsm dirigebatur calamwn

finiptori mquotiesr

nirnir9mn aliqunid netau di2numn ad acroamnata diMina,

conv~enienscaufa abfenme quod judicabat: qua

7gs parabat,

jiecur,

per notIemn decum4&enti fisgaere, lmine , chart' i l-

*mrorix

wendum

#uideturea quam ex

macbinula ne fol 't rffirn

tagvit Vir

hhil4ere

inihi

ad prafau

Ivirgo,reztulerifn fais incur-

fciptionis negociutri. Aemorix felicitatem qua ,po/let eximnia tecum libenter ad ankrnaliumn ifrtuum inte,gritatemn , quo:, objeU?a vifibilia, fionibu

r g.

comMt7raim bAfrrium,L 17 non turbant nec inquietant,$ut i1a a cont'empla-M tionibus5 aliarum rerum non .avocef'itur :quem etiam in

rfonibms

-ctrcx

fcopumn Democpitzm Pkl~ofopbms

dicitur quibufdamr

fefe

e/luciflccafe, ut Laberiano verba utar apud A. Gelliumn eap. AdjunXVI11lbSXIX NV. A. fimao ifl ud credere

fait.

tr"ada'{s

Curn offlCiofiJZ u.mr epi/lolium ut: ornatiJic muirgini oro rogvque. V~ale, meisque 'verbis excellentif firni

flabute

Jbfflum Rionetumn Mivere jube.

Dat. Lugdutai Gallom

mnenfe Decembri Clll:)CLXXIX.

M 1PARERGON,1

PARER GOY R%INTYM 1l fite

HI STORIA ANATOMICA-ME DICA de

fa mina afcitica, cujus lien erat minimus &duhius pancreatis niaxiimus, ad virum celeberriniim

1IEOPH ILWLI

BONELTUM

Medicum Genevenfeim

Q. Horat. Flaccus lib. I epifL. X I II. ,Z.,uam flit uterque, 1ibewi, ccnfebo, exerceat artemcf

Et lib. I I cpift. I. *

Promitunit medici.

Qtugmedicorum efit

De muliere afcite defu n6la cuii lien fifit minimus dut',ls autemn van-

creatis maximnus. ANATO.MNICA

H ISTOaR I A a

Virum celeberrinum

THEOPHILUM

BONETUTMe

Aut invitus, fpero, fe res, o Theo" phile , cum magno femnper honore me affeceris , nomini tuo obfervationem hanc infcribi, qux quidean inea non fed prxc.eptoris mei

eft,

goo

La~

quondam Henrici Glaferi ,

magna

laude xternaque memoria dignifirmi. Reddo vero quod debeo & quod tibi pridemn conrecratum6 fuerat. Memini enim probeque recordor beatum Glaferumn hifloriatn hancce eum prgcipuc in fluem condidiffe ac fcholio illufiraffe, ut ea fepulchretum tuumn inviolabile exornaret. Qu~id auteni pollea obfiterit quo minus tibi traderetur ,utrum,

negotia yiri occupati'mmi an mors prxveniens , equidem me fuclit. Apographum fane inter fchedas incas

efa ?Ortuna alias forte

nuper inventum tanti mihi vifum

ut inde pietatis erga praxeptorem & mei in te amA-

ris monumentum erigerem. Ita vero illud fonat ad yerbwmi; Inter cadavera qa haleni* pro more in 4ca4l demnig M 3

De mnimoLien & Fdrope 4mia nofira recepto byeme quotannts'mibi di]Jh'nda incubueruint, anno ,4DCLXXII menf Ianairiounumr mnihiz obti,git mnuier% cujufdam fexagenaria majoris, macilenta,

f,4fcx qua afcite exflina furrt, in cujss apertione ft.

nue

Aquentia notatu dignafe obtu/ere.

Remnov?endo imi tris integumenta commiunia cuticulam paijim aJiubj*74 cutefeparatamn perque hujus poros tranJJudans ferumn deprehendi. c'membranailitac panueadinifibfirata hic illic hydatedimfaebt Pracater' r oparetibus

,Qi n

freqisentes zflde in reg one lumborum conjf,ficiebantur, ubi

ferohis humor diutaurniore mora condenfaua

%rumn

ge/atinam

.lqecie referebat,cute circumqaue /ivida ,corrupta 'f tenuits copio.re tran/mittente. DifjJe&Io peritonuo be-

&pancreasfuea quodque magnitudine,figua fafataaique co/ore, pro atatis hu)'m ratione naturalibm praditum reperi. Lien quoad hac omnia na:uriliterbabere quoque egf, una excepta mnagnitudine , qua fabam majufcu/am non excedebat ; fed & mem~ar qiuidemn

,fatis

vi fiw

ft-

b7rana ilaum inflitentvs partem circiterfextam putre rum exederat. Contra foramen in jejt1ni intefj4ni prin.' cipio, quod hic dutluti pancreatico pariter & poro bilario commutne erat, tanta repertum fuit amplitudinis ut digiti auricularuapicem immittere /4ccreve. Deniqae venarum, arteriarum,nervuorumque h#ic tuifceri infertorum divari-

Cationesbreviores tfjJe videbantttr quamt pro nature, lege.

Hifforiam dedimus. Scholiuni ab autore pro moduJo fuo adjcium ita haber : Qu~emadmodum in muflifr-o mentatione faces cralliores

f?cernuntur & ad do/ii fun-

dum deturbantur;fic dum cLhy4 in corde,

hepate, & liene

l'oguituratquefermnentefcitfaculentms humor, melancholiPHI Vul/go dia, necerjtate inepuitabiligeneratur. Hung vif/cera n.on pro, inu ut genitms eR~extra corpu eliminant; fed crebrisper eaperiodlis &~circuitibus ca/ore fuo copiofe magis m,ag sqae attenuant &qperfi'ciunt, perfir?/uque cua guqofa fan,guini parte mfcondg inferam c onvertunt, quo4 dir-

Ilrid

Ana

1itamic.

4eincep.t adglanduas conglomeratafait4aI4t pancreaticas per arterixs delatum infalivam fjuccumquepancresow ticum ,ad glandlas Nero conglobatai eorusndem vuafQrom ope appellens in lymphamnfiacejfit. In illo quidem mrunere obeando lieni primaspartes tribuendw/ ej1e exifiiimo;

quip,,

pe in cujhl celia/ue fiex hac fubidit, tamnque diu mnoratur,

fangaini-parts-

donec faff.cienter attenuata &~ aquoJa perm mixtafuerit, ac quoad fubtiliores partes in va/a lymas

fui

phatica a liene emergentia difiribui , quoad pauld craijieres autern una cam fanguine in vena remeare peijiit. His ita4fu4ppofitis

(qux fufJfeientibm4 rationum mornemis facile

confirmnarem, fitempors &inlituti ratio pateretar ) mav ni fe

mm eFIin bac fxmina lienem mole

minimum toti me-

lancholici fxci rwcipienda & azttenx4snda imparem faijfr; hincque adeo

fafum ,

feram totiua maffa

fanguinex

ac tartareum nimis eroaferit ,quod cam glanduIia gfalfutm pancreat is in fuccum jufit confiflentis converti non potuterit duUuam pancreaticum prima atate adhuc tenerum conltinuo tranfutt dilatavit & amplificavit. Csterum a/c^a' tern & qua inde pullularant fymptomata is quos nuna cauis adfcribenda efJ'e puto. cuam prd" fatornm vifreram robore non folum craffa attenuari, fed &7inatilia expelli per loca Lo ilvenientia debeant:, accidit u: calor eorum ingravefcente atate waximnam partem ab-

fibjiciam

Nemape

foacilen'toramm

hinc fuccre/cente indies ma jore tandem on eri/fuccumberet, hoc praternaturale in maffa/fanguinea retenac, tam in abdominiu cavitate, nec non pedibus ,

fumtus 0"

hamorum copia pene

ficqueferum

fuffocatus

femoribu

verofimile ferum, flatitti

lambisjiagnare:. Id autem duobms maxime modis conti-w efl, immediate inquamn & mediate. ImmegiJfJe diate quidem

ajanguinefeceden.s ea redun-s

davit:: camn enim arteria languidium in hoc corpore effxto

iIirituefior

per pros partium puld/arint fangais quidemn in mediii in vaenai prepelli potuit , /erum auto,m illic ob' lsntum in ouena transfiftnum viis haj't,

sautf

frigidias fait

fansinid

Dc LDee 3mno y rIdpq~e fangzsinis Motum nimiaw nloran agens Tue arumr tenues tiE7icwu difiendendo per d wmicAmo1 transfudavit. Mledian.. ri:t ereoaafis /lymphatFIcis.zdenzaccidere , quaterim

njaforttwn

zentflrnm faa

fjo

lympha ex fero hoc nimnis

potauit

&? acri acriorgenita

fiorum tunicain corrfit,

in 'va.'

abdornm fPi~cia ouianmfibi Pat'efecit. In pedibmt an-

terp aft.iticorurnatumor

fre incipere folet, quod hx parte,s

friiijJment, u:tpo:e corce ceufone calor-sprecutl re-

Quare cum fangui5 motu adwmodum lento eas tran-

mota.

fliritufere

bic fiagnare

feat ferum hoc maximefrigiduw G" owni deJ?itU tum?fl 4a ob ea; f?irn neceffe elI. Sed peculiaride ratione tumnores ejufrnodi in pedibmt frequen-.

fiunt, quia ferum tartareum innataquidemn gralui-

tiores iate

facile defeendit ,

fed difficu/ter afcendit. Lumbo.L

majore ,partem

potiJJim,atn id infeflavit Squod ,propterdectibitm in eara irmpetu ferofim fanguis afflu xit. An vero &percocos occult ofque mneatam ferurn ex abdomine eo peIzetrarit, ihs xftimandtan re/inquo qui non ignrn nui dfefic fra uafaniem interdumeeprofundo ufqran propeli & fafcias crurifraCdo circurnvolutasinficereJlydatideos in membrana adipofa obortx frfnt, pellicuaas fubjedla pinguedine divellente, quod ft diuti*s immoratur± tandem fubtilioribiapartibmu ca/ore diffipatts in ge/ativarn concrefit , uti in mu/tis cadaverumn dzfr.,lionibs.s inl wofocomio no]fro una mectimfldliofi , quos eo nomine illuc deducerefoleo,fixpe obfrvoarunt. ldem ferum cut culam Icute di'verfis in locisfeparaouit. Lumborum autem cutjs Jiroorem & putredinern contraxit ,quia ca/or nativm. ob decubitum in earn partern & waj orem ferofi humnors afflau' dumnfuffocatm fait. Tanrum ei quod in hanc hiflo-o riam autor cominentario prodirum reliqtiit in apo.-

ibia

fero

grapho nofro :nos addere plura , qua:dam erianm mnagis illuftrare ac emendare poffemus , ff inftituti radio id ferrer. Qiare hxc aliaque id genus cxercitatioPi f ngulari de hydrope refervantes coronidis loco Monea'

H/oria Axakmmica,

monemus optandum effe ut Johannes Jacobus Stxrhclinus defundi foceri fui obfervationes at-watricas & medicas edi curer, Ionge plus commodi ac laudis parituras quam rradiarus ille poihumus de cerebro,~ guanquam negue hune itiutilern aut vitupermndumn. c eceilfcam. Novimus enim- ab lft & fagaci & labo-. rum patiente viro prx~clarom experientia= thefaurumn fuiffe cows eflumr, haut aliumn in finem guam ut publi-cx utilitati aliquando exponeretur. Forte autem anfain hinc captabunt curioCi guidam de liene parvo diilierendi, cumn alii non defint gui de magno runt g uod ut fiat eft cur optemus potius quam operi manumn ipfi nunc acdmoveaw-us, quip=pe id genus exaperimentis propruis parum inflru&ti. Erir tamen aliquando favente Deo unde cniriofiratrem noflram pafcere fimul & defxderia multorumn implere forfan poo terirrfus. Cxteruzn de liene parvo unam alreramque hifioriam ex Thonero & Spherero quidem anatoix tux pradicx ,Herculeo plane aureoque operi, infer., kcripfe.'

tam eWfe novimus, fed tantw exilitatis fplenem, quan-w

tul um hic dedimus in adulta & vetaila nmulie!e, ha&ae pus fortafis nemno obfervavit. Parerai p:inaifie

I'4RER~

PARERG0CON

SEXTJC.?

hoc efi JOHl. CONRADI

PEYERI

HIS T-ORIA ANATOMICO.*MEDICA de

Muliere hydropica, cui abdomen fuit plenun-vtumoribus & Mterus tuberofus,

ad clariffimum virum

IOHANNEM Chirurgix &

MURALTO

Medicinx Do6&oreim

Petron. Arbi*ter.

vituei

cee,

temporibcrs, cum adbuc ,,ucLs viebant ark:s irryx4e,fammumque certa-

men

interhomines cr4t, ne quid profuturam fecdali

PrjfLs

dim laWee.

De tumore abdomninis hydropico CUM, wuberibus in utero

HISTO RIA ANATOMICA ad vrirutn cl2riffimumn

JOHANINEM de MURALTO,

nequeo

~~ Urnjuflitix fit fuurn cuiquc tribuert quod obi repreheaidi plane fervationem iflamn utpote tuan tibi

dcdicemn, Muralte chari Ime;a nec =.

tmu aliter

porcs quamn ben,v ole aca

ceptamn rem omnemn xqui boniquc conflulere. Naai qux~ dedifli eadefn & reddo , aft aliis verbis & fiibindte aliter hortatu tuo ie difpofita, tm con cintlior prodiret narratio,

flylo 'concinnit

Meo eft fi quid mnodo gratix ac renui. Sed ad rem. Vitx in omio ac ccelibatu fedenta.

nde

rix~ affueta femina Epifcopicellana E. R. cum ad men" flruoriim eniormitatem uterique prolapfuim

a jul

ventute fibi molfetum etmendandum therrmis Badenfibus

Helvetic is

infeliciter ufa effet peffiTme exinde

valuit. Rcducem quippe gravia uteri tormenta, limborum

196

Pe r4 drpe & n'ers tatberof borum totiufque abdominis dolores acerrimi, deni=. que convulfiones ex intervalHis crebro affigere arque

per vices modo remifflus nunc intenfius exagitare, cum

paulatina

temperiei naturalis

fanguinezx in

pirui-i

tofam mutatione, qua cachexix via f1rara. MeniiruumI tributumn fanguineum, quod fequior fexus naturx de-w bet, fexagenaria major adhuc perfolvir, exa&ori tail

rigido & accurato ut nunquam deficerec fxpeque folventem triduum vel quatriduum prx cruciatu tor-a tis lumbis ledo mergeret. A pubertate ad fene&ut-tern nihil emendata tranfiit uteri procidentia , cuJus mali pudore virgo matrimnonium oblara quavis occafione recufavir. Interea autem neque medicos fper-. nens nequie advolantres undecunque circumforaneos, datas a fingulis panaceas fpe faniratem recuperandi diligenrer in Uum traxit, abfque tamen emnolumento; Menfiruis enin tiltimo vitx~ fux quadrietinio jam deficientibus convulfiones & cruciatus hyfiericos indies vehementiores perpeffji tandem epigaftrium cruraque interdiu fibi tumnere fentit , detumefcere no&~u. Ide

Vero ab autunino pr terit.o anni Chrifto nato fupra

mnillefirnum fexcenrefitnum fepruagefimi noni abdomen tiniverfula ufque eo conflaiter intumuit , zegra femper decumbere teneretur,: atque ob tumoris incrementam fenfibile fuapr'e incedere vel negotiis dorneflicis ainplius vacare nequiret. Quo in d'fcri-s mnine confulti mediei ardijum patarnt immedica.

bili morbo auxiliumn invenire

:namn medicametnris magis magifque feAfra, obniitentib-as venter quotidke

tetirtis exflarer. L_orium! .Tgra citra difficultateit reddiditr, fed turhidumn curn fedimerito -farinaceo. Fuit& alvus illi perpetuo libeautem celer & frequens. Refpitatio labcs-

crevic, donec fefqnipedem

ra. Pulftis

riofa difficilifque anhelitus. Vomitu eriam ingetla fxpe, recr,

nec noth

bilem cunacemn

feu vifcidamn.

FA" ci

j~ora AAtomc4.191 cie demum plane degenerante , & toto corpore pra 4 cer abdomen valde extenuato , cum fanitas vi6ka fluc cumberet mors languoribus finem optatumr impo(iuir. Nuncio obitus accepto matrona nobilis Cleophea Schobingera Sangallenfis , medicinxl & anatomit amnore fingulari flagrans , atqtie ob prxflitam mulie ribus in difficili partu opem nnulriplicem clara, defiderium & curas ad cadaveris illius diffe&fionem con.

vertir. Igitur ut voti compos fiat defunt&m confat*guineos adit, precibufque orat humnaniter, perlufirandumn fibi id concedant quod neqjueant negare vermnibus.

Q,ua interpellatione affenfu propinquorum

imn-'

petrato prxftantifTimus Sylvefler Samuel Anhornius Medicus Sangalle.nfis confe6&oris munus in praefentia nobilis matronx~ jam laudatx obivit. Filo tunc comnventer u1nis duabus curn femiffe amplius

menfuratus

extumuiffe vifus

efQ. Dextro mollius finifirum hypo-a

chonriumlivebat, & hypogaflrii regio taLiui reniot tebatur. Tumnebant vero prxrer naturamn quoque pe-

des, fed imprefforum tamen veffigiorum neutiquam tenaces. Abdominis integumentis communibus dI..

vifis ernanarunt feri uncixe aliquot,. Hic etiam panniculum , quem vulgo carnofum appellant, glandulz complures a dextris ftiparun, molles, larx , & feri plenx. Mufculis dehinc ablatis , qui propemodunm ad me-mbranx~ renuitatem emarcuerant , fub peritonxo larens tumor fingularis omnia fere intus implea Vit,facci faecie inteftina operiens inteflinif-w que prgterea bonarn partern furfum ad diaphragm'a compulfis dorfo perinde adnatus hgrens ac perito. nw~o. Ex aperto tumore iffo fanies vini rubri fxcibus tam conflentia quam colore fimilis prorupit , tants, copia ur media amphora adimpleret-ur , qua! quanti asnofirates pintas circiter duodecim conflituic. Confiaa 2utciM ille ex GrAffa tuuica tanquam coxti-

quippe

c, 8C

& V ero tuberaf De ce,rina in&binias diviftus erat intercedente membrana in~tergecavitaes non xquales penitus, fed at,

edroe

trai altera nonnihil majorem. Pr ter hunc omnicim

vaf i('Cmum tumores feu abfceffus alii ininores delitue runt in Yabdornine , qui juglandem aut anferincim Ovum vel etiam pugnuxi mnagnitudine fngtili haut excedentes itidemn farti turgebaint vilcida ac farliofa illuvie. Omenti nihii prope fupilerfuit , (qUi)?C p-utredine confumti. 1Vntric'auum & intdlitia gracilba Im-

mnor vifcidus ac bilioftis imp'cvir. Mcfettrii c:l iiorqux ctm itefbtnis temuibus commit*icut infl':11nmata apparuir, & glandulT emjs plerxque indriratx. Colon intelflinum inllammatiotie corrtipttim. Lic a paulo tumnidior xquo. Pancreas fcirrhofumn. Bilem veficula fellis pallenteni nec valde amaramn in conti"o

tinnit, prx2terea calculos aliquot

vnin

fe utos friabiles, ,

betx femnen & colore & magnitud.ine & figuracquo., d.ammodo referentes. Hepar plane variegaturn:namn pars ejus quxdam alba, alia rubicunda, pars denique

grumnos

coa&us. Tu.fufca fuit , & pormx fanguis in morum maxitno vefica urinaria -tantopere adhxCit

fine dlifruptione

reparari

initegra non poffer. Turno-

rem vero fliparunt etiain vafa fangoinea, u{trinque cipca refliculotum v7el potius5 ovarii nmuliebris regionem exorta. Uterum. naturali quatruplo majoremn mireque gibbofum fetn inxqualem illufiris Schobiade Muralto Medico anatomico at-gera que chirurgo pcrquani fagaci examinandcim mnifi

Johannui

flijis Phi-, Tigurum ;ubi prmfenribus mnedicoruirn Schachtle-

lippo Conrado Heideggero ,Antonio i, Bartholomxao Schobingero, aliUclue pra'claris & 4offis viris , nemnpe Jacobo R uctlingero & Rudolpho Peflatozzio , obfervata fuir enormis durities, quafli uterus fcirrhus effet torus. In vagina & collo ned iatricis hydadies aliquot winutx nogi

fiabulabantur,

non tenax mucus copiofus. Ure rum

ver occupa-s

bant globofa, qugdamn worpora, venlis & artecriis prxdita ac utero ipf%adnara, numero quidern plura, at nmagnirudine diverfar cen in appofita icone videre, eff. I11is Molarumn nomen iniponere Iibuit, quarurn

maN~imna ovum anferintimragnitudine adx~quavirs Ili vero fuppar alia cruflx lapidex glavefcenti ac i follquali involuta erar, admirationiem pariente fpcd .m eulo. Cxterx omues qua excmtm qua in utero relidae puilandis

inflar fuerunr , vel certe

ja-gatide paruni

mapora mninoraque-ac &-fubfiantia tenaci fibrofa mnembraneave comnpofitze, fi-miles ovo. Uteri

tuba dextr2'

infigniter patuit finifira exiflente claufa. Ovoruni hurmaniorum .vefligia qugdam palpabantur in utroque tefiiculo.

Vulvx

labia

tumebant. Pulmones

ater

cruor ffagnans corruperat , nec non abfceffu,s & fcir.. rhofa qugdam tubercula. Cordi paucumn fanguiniS reffitir ,. in finiflra quidemn cavitate fluidi , iq dex%. tra vero coagulati ; ubi etiam moran vifus polypits h~on fpernendx~ magnitudinis.

Schet a.

194.e Hiydrope & udere~Tuberofo Schemiatifmnorum explicatio.

ICONV I. A A A. Uterus inxqvalis & tuberofus. lB. Tuber feul molecula carnea vel potius maffiw' la in externa uteri fuperiicie rup erne prominens. Matricis aperrx cervix.

D)D D. Tubera feu molz in utero relidx. E E E E. ><oves five finus a tuberibu s exemtis refidui. F. Tefliculus feu ovariuma dcxtrr. G. Tuba uteri; H. Ligamentuni rotundum cum vafis fanguieis. I Vefica urinaria reclinata.

Ureteres.

IL. Inteflini portio.

ICON 11. Tuber feu mola maxima utero exemta , cujus fuperficiemn perreprant vafa fanguinea complura, act a

notata. ICOIV life

Tuber feu rmola minor ,cu*us pars g incruflata erat, quaii cortice tef acco flavefcente & afpe, fe h,abebat udi reliqux maffulx. 10 ; pars

ICONES

I f. V'. Vl. V11o V11t*

Molarum cxterarum citero eXceptarum fpecies rierxfontant figura ac magnitudine d1Vcrfas.

lLiare' 9 cn.

fxtumn. -fe'am,I

7,:n

-_ -A__ _ _ _. __ __ __-_----y._.-- _ __ _:__ .___.r_ --. -_ _ _ __

_=: ,,

._.

fJcJiV.

,.r 7;

i ly =_ - I ,--_-

Yc.VIll.

PAtRERGON1

SEPTIMUMa

hoc 10HANNIS

eff

CON1RA1DI

PETERI

MJlRACVLVM ANATOMICUMw

CORDIBU1S

refufcitatis ad experientirfimum- do&ftirnumque viriim

JOH. JACOBLIM HARDERIM acedemix M. D. & P.P. nec non illfris

B3afilex

Cxfareax

iaturx curioforumn focium, di&um Poeonem 9

c,um

hiujus adJitamentob

Prxclare &fapienter M.T.Cicero qug(a.Tufcul.I.

quidem ocub cer,zimts ea quxc vide-

mu6: A*que enimn lu 1ftnfiys in~ corpore; fid N1os ne nunc

non folum phyjici docent, verum etiam medi ci qui aperta &patefilda viderunt , vix quafi quxdam ,

if7a

(uint ad oculos , ad aures, ad nares, Ajede animiperferat,e. Itaqie aut cogitatione autz aligqua 'vi morbi impediti ,a pertis atque intgrt & oculy arc-

fepe

rib,wt, nec vidmks

xec

audimu6; utf4cde intelligi

pojlt animum &videre & audire non e4i partes qux qu,ajifene1rxfunt animi, quibus fentire nihil ,

quea mens nfi id at &adj .

taren

197

Miraculum anatomnicurn in cordibus refufcitatis & de

Salmon um fexu quxdam ad

JOEL. JACO BUM HARDE RUTM Bafilex M. D. & P. P. ~'W'P,,k-6q

Itam amamus omnes , pauci quid

J&quotuplexea fit beneintelligunt, y

In animalibus fons ejus cor effic vulgo creditur; nec abfone , no** vitx -proditfanguis, qui eriamn

mine anima brutorum dicitur in facris

literis xque ac philolophorum optim-orarin libris. Hi +enim negant animantibus animam efife diverfam a fanguine & fpiritu , quem animalem vocant , prxterquam homini. Animal igitur communiter tunc vivere judicatur cumn machinain ejus vel membrumn quoddamn incluCus fanguis ac fpiritus ae-reusagirat.

Sed longre

alia poriorque vita eft quami vivunt mentes creataT,

utpotc mori nefcix , & Deus, qui vivic ab xterno in

Mternumn. Nos de peritura vita corporea hic tantifper

durm

agemu s potiamur xterna & beata. ,Agemus autem' tanquarn per ludum , cum vita hxc ipfa nifi lu-

dus non f tr; ira ramen prxterea agemu$ ut operami incuriofe haur ludamus curioGiratibus. Ovi gallinacei quatriduum incubati corculum pofiquam a moru omni ceflakte,

nullunqure vitx

fpecimen ampliuis ex-

hiberet, vitxl reddidiffe incdytus Harveus gen. anim. exerc. X VII legitur , cumn ovatione glorians fe pro

N 3

libito

JViacIu AStOMIuMM libito mifellam animarn vel morti tradere vel in lucem revocare potuiffe,Eximitim plape facinus &cunm ranto viro turn admiratione omnium digniffimum. Elucefcit vero inprimis hinc perinde ac ex obfervationibus nofiris in medium poftea conferendi s quanta fit~ fibra-. ruin cordis ad motum propenffo, qux licet inveftigatut difficillima teflimoniumn tamen ipfa perhibet latentis

Artificio(z compofirion is, mufculorumtque fabricam arguit eife ram exquifitac fubtilitatis & diverfi apparatus, ut ingenii humani hebetudinem xterntim fogi.,

fit

tura. Probarequidem Harveus etiam inflituit corculum illud faliens pollere fenfu :verum cur ei refrage,

mnur fat nobis caufx efi , fi veniae fatis. Fieri namque

motus ijfe fine fenf u potefi , & ad eum in corde cien-

dum fpirituum animaliumn vet objei alicujus extranei impre(T'io fufficit ; at fenrus animamn fuppon it, eamnque immaterialem hoc efi mentcm fentiendi facul-' przditamn, quam brutis denegamus :nec fleri unquam poff'et , fi vet maxime largiremer, ut anima f'emel 4 corpore disjunta poflliminio ad nutum no-. firum rediret. Quod autem in majoribus ac adultis

tare

aWmalibus

homniniWufque aliquando exverti fumus

prope ad rmiraculum accedit. Comtigii enim nobis corum corda aliquamdiu intermort4a in viram revocaffe :non qujidemn reducendo manes ab orco , quod horninum poteflatem fuPerans divinas aur magicas artes fed fibris eedidis motum denuo inrpi-. rapdo , quem diu poft continuarunt. [-ac de re jam olim qux~dam ii dledicatione exercitationis noflrz de

faperetr;

inteffinorurn obiter diximus. Plura deinde Joh. Jaccibus Wepferus laude fummat dignimfmus glandulis

Hift. Cicur. aquarb cap. VIII pervulgavit, fignificans pi xtcrea senerum quoque fuurn Ioh. Co nradu= Bgruanerum , magnx fagacitatis ac peririac medicuni 4ntQm$licom

exp rimerit~!'!a

imirandQ feliciter affelu

in,

a6fecutum fuifi'e.

Cordibu4f refufcmit.T9

Mrmum autet quod patravimnus

mniraculum cafh editum

eft in fele , pofiquarn abw-m.

turn feciffet demor~ ua. Hic,cum dinjam obriguiffent omnia,, abdomine ac peaore referato , cifternamn chyli.& lymphx inflmites obfervavimus cor non tanrum impleri vento ac tumefcere, fed ebiam auriculas &paulo poit fe totum fxpi'iimr,horis plufculis

primo

vibr~are. ifandem au6ta rei novitate, ut in aliis cada-

veribus , etiamn humanis, codern fucceffih eadcrn evo-, nire vidimnus , e fortuitis miracula nobis Fuccreverunt arbitrari3. Aiiis tamen fac ilius corda alia refufr6p tantur. Saxpe prxter aerem infufflatrnm,

quern cali--

dum effe expedit, opus e{i exrerno fotu. Hatic volat prxfl-et, aut fpongia fervente aqua calefa6ta. Tripu=. diant av-tr diutius ac fortius vel brevius & remiflius,

pro animalis faro. Sufpenforurn corda fac ile motuuin recipiunt fervantque recuperatum diutiffime :nami fibras nd~n fregit morbivis aut diuturnitas. qanflatus etiam per venarn cordi traditus idem prxftitit quod infpiratus in chyli receptaculum.Satius tamen eft venas nullibi hiare , ne qua aer infm&uaofe prolabatur. Sed quorfum hxc omnia ? Non aliorfilt hercle potius quat-n-ut erroris e re prxfente denuo convincantu'r, quorquot prxjudicationi fux tenaciter

Nonbundo

adhxrrentes, infuperhab itis rationibus fortirnis, cor

moveri

putant ab anima fentientc , atque negant id falire homini poffie ubi fernel mens a corporedifcc(fir. deinde etian quanta f r.eris in movendo corde efficacia , qui pr xterquam quod ranguin~em rarefaciat ventriculofque cordis dilatPt fibras ipfas IIngrediwur & motumn inflburar. Nam- conflans quoque fententia nofira fert fpiritus animales, a quibus cord is" motus primario depender, natlax effe aerex. Qnodfi

Apparet

ergo morte defun6lorum cordibus fpirirus animates hzrent fuperilites, pauci licet atque ad quietem e4rmN 4 pof i

poidi, ab a"ere tamnen infoirato excitari facile pote, motufque ciebiwr, tamditi duraturus q aruditi agitaad:t cordis rmoli pares. a& &fpiritus

runt

aderunt

Cxrerun cor faInmonis

ferfelix triquetrum pofiquaM'

a corpore avulfttm diuque jam conglaclarum fuiffet manus me; iterumn mnemini accedente calore & iterumque tripudiaffe. Conflat vero pifciiimn plurij'ns pec infe&a & alia quxdam aniralcul a motts fui ut in p4rtes aut vitzr adnmodum efe tenacia ,adeo diffe ta fefe aliquatn'diu adhuc motitcnt; idtiPrim1is fi adhibito ftimulo infLiper laceffaantur.

fotu,

non quoque Q0i apparetrnmotus iflos finie ipfo, meridiana fenfu quis enimn anirnam fentientemn dividi act lace edi

clarius

feaione multiplicari poffe exiflimnet ? Salmonibus autemn apud nos certa &

coriflans

eft fexcus nota,

t naxillae inferioris aduncitas , qux in omnnibus mari-

bus femper obfervatur ; femelIx os perinde uncurn non

habent:

tarque indubira,tum eff hoc figauim,

Quod,

i14 unice attentos. pifcatores fallat, vtr prza' +quidemnhic annotare operx prerium ter loannis lonffoni opinionem ex roftri curvatura Pec

judicavyi

fexuni tuto diflinui porfe manift,ffom fiat. quoque pifcato{ um indigcnarum fide quam

niti

Melus

Kent man-

potu.iffet Gefnerus , fi ni ambiguis narrationibus voluiffet. P)e Rondeletio vero atque Bellonio dicendum eft atit la'pfumn c-fe utrumnque, quandoo'uiderh Ac fexus difcrimipe noflris plane cOntraria fciipfertutr, aur cormm falmones aliter quarm noflri vifuntur

fuiffe

JIDANN;S

kf',C#a u nfNdIh

JOH ANNIS JACOBI HARDER

ADfl ITAMENTUM; ex literis d. XI Februarij CIDI:)LXXXI Bafilea ab ipfo ad me datis. IV ciconia 'veneno eneaaIa bora pofi aireper artP riam aortam infufflato cor pul/ftarecfecs. Motum hunc magm eidenter ouids aliquotiesin cuniculis Jrafilienfibme, pluribms poft eorum,flranguaio.. B nem horis. .Aliam licet 4iigenter ruminatu fim cauflam indagarenon potui quam fpiritm~ anima-

lis ope

fibflantiz nitroae'rexe in fibris cardiacisrefm~fcitatio'.

rem. Et quiddificff'arum de coch/tis meis dicendumn, quarumfru. corculum , ma/to tempore poH,

filulatim dre

fere

per arteriaminftfo'

mow ingemninarevidimmtf pim~?

Memini quo qae demonfirante ante annos p/ares generauiadtznmp slli cx ®vo excelentif!"rmo Glafero p. mn. punlaum f-.'

fupfita

liens emortumr pt-una ovJo refufcitatum AsYl qils heicfanxe mentis anim,am aliquam

faiJfe,,

fenfitismarm , no??

'reliquam

qusoad e]Jentiamnfed d ; endentiamn materia/em, uti crajfc phi/ofophawtur nofnJdi,, accufare audebit ? Oportebit ut talis

nondWm vtfnino redierit in poieflatem

materia, ex qua''ma/tocam labore fuit-edafla, cam tamen. 4nimali mortuo hoc ut fiat illico nece~ffsmfitc , ime mors ipfai per rediturm hunc accerfatur. Vita infanguinis "JerfuL4

fingualaspartes motu confiflit , cui in bruti*4fpirirui

nitro-

fresiu accedit, ouitarn nobl-lorem efficiens. Idanimura agi-la

tawpiI

iam

2oz

tauit

)f:raculum 4/f atomictim

multoties cprod Hilppocrates izb 40 me-g s~infcri'. ptum reliqac: rv" ct vper '~~ c~ '~e

%a k0cTd

x,6(+z

jcT

oentriculo includere abfurdum

fangaine nutriri afferere.

fijef

opinionem , f

Mentem finifiro cordis 'ifrdius adhuc il/am

Non crediderim Coi hanc

eum de alinmbms oiil b oquopoq'

Parergaifctimzifnis.

'.K

'~~\i

(

n.'

I{ 4

7-_

, e

w y , ., a

"' 4 4$

, i9

r0_ .

a----