2
n°157
ENSENHADOR Editorial
2016, la fin d’un “temps” de l’occitanisme ?
p3
Actualitats
Abracadas de l’IEO
p4
Socializacion de la lenga mercsé a la corsa landesa
p4
Un forum interregionau, òc ! E après ?
p4
Observacions finalas sus l’aplicacion dels dreches economics, socials e culturals per França
p5 p 6-8
Sèrgi Labatut, l’òmi e l’artista Miquèu Arnaud : un engatjament militant
p 9-10
Dorsièr
Occitània Tribuna liura : Colera : Bye, bye Occitània ! Mapa d’Occitània Tribuna liura : lo tròne de Darius
P 11-14
Projèctes
Las anoncias de l’emplec
Projèctes
L’occitan sus internet - las paginas occitanas
p 16-17
Tecnologia
Que soi… aicí / perdut / pec
p 18-19
Publicacions
Deu latin au gascon, e a l’occitan Extrèits de libes Sortidas (libes, CD…)
p 20 p 21 p 22
Federacion
Las adreças
p 23
P 15
An obrat per aqueste n°157 : Laurenç Gòsset, Pèire Brechet, Ana-Maria Poggio, Thierry Kippeurt, Alexis Quentin, Gèli Fossat, Sèrgi Labatut, Sèrgi Viaule, Miquèu Arnaud, Micheu Chapduelh.
Institut d’Estudis Occitans Association reconnue d’utilité publique dep. 1949 11 rue Malcousinat, 31000 Toulouse - 05 34 44 97 11 direccion@ieo-oc.org / www.ieo-oc.org
Crèdits foto : Andriu de Gevaudan (p. 3), Laurenç Gòsset, Alexis Quentin, Sèrgi Labatut, Miquèu Arnaud, Wknight94, Tots drets reservats.
Editeur et directeur de la publication : Pierre Bréchet Imprimeur : ALBEDIA Imprimeurs 26, rue Gutenberg BP 90449 15004 AURILLAC CEDEX Dépôt légal : septembre 2016 Date de publication : 15/09/2016 DT n°015/15/002-AN - SU INTEGRAL
Venètz sòcis de l'Institut d'Estudis Occitans ! Nom, prenom :…………………………………………………….……………………………………….... Adreiça :……………………………………………………………...……………………………………… CP :………... Vila :………………………………… Corrièl :...……………………………………………. Vòli prene l'adesion per l'annada (recebrai la revista Anem Occitans) 30 € - individual 12 € - estudiant e caumaire 38 € - cople e associacion M'aboni unicament a la revista Anem Occitans ! 4 n° l'an : 15 € 20 € fòra Estat francés (virament obligatòri, ref. bancàrias : CEMP 13135 00080 08106194919 56) Abonament de sosten : a comptar de 25 €. Vòli sostiéner l’IEO e far un don de .......... € l'IEO es reconegut d'utilitat publica : lo vòstre don es deductible dels impòstes. Per exemple, s’avètz un revengut impausable de 1000 €, podètz faire un don d'un montant de 20% maximum siá 200 €. Auretz alara una reduccion d'impòstes de 66% de vòstre don siá 120 € de reduccion d'impòstes. L’IEO es sostengut per:
n°157
3
EDITORIAL
Farai pas aquí de grandeis analisis e/ò de grandei teorias sus l’istòria e l’evolucion de l’occitanisme mai un simple constat d’un estat de fach, d’una situacion que tuèrta mon viscut e mon sentit de militanta de vièlha data… Ai cabussat dins lo pairòu de l’occitanisme (e l’IEO), en 1963, qu’aviáu setze ans ; èra ma promiera experiéncia d’un estagi d’estiu de descubèrta e promocion de la civilisacion, la cultura e la lenga occitanas (La Ciutat - 13). L’i costejèri per lo promier còp d’actors màgers dau militantisme occitan d’aqueste temporada, venguts de tot l’espaci occitan coma Robèrt Lafont, Carles Camprós, Guiu Martin, Aimat Serre, Rogier Lapassade, Joan Bodon… e pron d’autrei ! L a d u b è r t u r a s u s «l’idèia occitana » : un ample territòri que li disián Occitània, definit entre autra per la lenga occitana (dins totei sei variantas) m’aviá convinçuda e anava condicionar puei un partida gròssa de ma vida... Debanèron lei decenias ; d’acòrdi – pas d’acòrdi, siáu estada sòcia de l’IEO, l’ai quitat, l’i siáu tornada e ne’n pass i… mon engatjament s e diversificava mai totjorn per faire avans dins l’amira comuna de « l’idèia occitana ». Dau temps, segur, lo movement occitan eu tanben evoluissiá, se desvolopava, de novèleis associacions
crebavan l’uou e d’autrei fasián fogaça, d’unei se politizavan… mai maugrat de divergéncias d’analisis, de concepcions diferentas de l’accion, dau biais de faire e de l’estrategia d’aplicar, leis actors de l’occitanisme tenián au mens sempre l’empenta vèrs aquesta amira comuna : l’idèia de LA lenga occitana a travèrs l’ample de s on ter r itòr i l ’Oc cit ània (32 departaments e quauquei brigas d’autrei, La Vau d’Aran e dotze valadas dau piemont italian). D’angelisme, pas mai ! Es evident qu’a la lònga deis ans, dei personalitats en preséncia e de l’evolucion de la societat, la coexisténcia entre totei lei tendéncias siguèt ben de còps pron tumultuosa e pas sensa garrolhas… mai la tòca comuna teniá lo còp : defendre l’unitat de la lenga e l’ample de l’espaci occitan. E ara ? 2016 : fin d’un « temps » de l’occitanisme ? Promiera alèrta : d’unei (perqué sa vision de l’accion es pas retenguda) esitan pas d’obrar au sabotatge volontari d’una accion unitària e importanta de defensa de la lenga en perilh.
solidaritat occitana inter regionala, la coeréncia de l’espaci a son profiech personau… replegat ambé d’ulhièras sus son pichon relarg… Sensa manco voler veire e conoisser lei consequéncias nefastas, a tèrme cort, lòng ò mejan, de son iniciativa per leis autrei ! Son fiers de tancar dins la cabèça dau m ond e, p er d ’ annadas , l’impostura qu’Occitània es aqueste trocet format per la fusion LR/MP… Esitan pas de mostrar son mespretz per leis autrei regions e totei leis actors qu’investisson despuei tant d’annadas son temps e son energia dins la sauvagarda de l’idèia occitana. Chanut ! Capitan de metre en òbra la division dau movement occitan, deis occitans e deis occitanistas… causa que lo poder francés maugrat tota sa volontat capitava totjorn pas de finalizar !!! Alora, òc, au-delà de la confiscacion dau nom, lo pus grèu per ieu, es encara aquesta mentalitat qu’es a virar e perdre la vision de « l’idèia occitana ». Qu’aguèsson pas pensat (ò vogut pensar) que bastava ren que d’ajustar un qualificatiu a « Occitanie » per qu’aqueste nom venguèsse efectivament una dubèrtura per leis occitans sus un avenidor luèga d’una barradura, es una vergonha (subretot quand mai d’unei te parlan de lònga de « Paratge, larguesa e convivéncia » !!!). N’en poiriam rire, la situacion metèsse pas encara mai en dangier l’unitat de LA lenga occitana e la coesion de sa socializacion per la seguida… Per ieu, senti qu’aquò marca ben la fin d’un « temps » de l’occitanisme e me tèn pron pessimista per l’avenidor… E vos que ne’n pensatz ?
Segonda alèrta pus grèva : au mespretz d’aquesta « idèia occitana » comuna que ne’n parlavi, un pichon grope de personas, sensa concertacion, esita pas de rompre la
Ana-Maria Poggio Vici-presidenta de l’IEO Ais-de-Provença, esto 26 de setembre de 2016
4
n°157
ACTUALITATS
11/06/2016 - Tolosa : Conselh d’Administracion de l’IEO 01/06/2016 - Brussèlas : Intervencion de l’IEO au Parlament Europèu. 07/06/2016 - Genèva : Amassada deu Comitat deus drets economics, sociaus e culturaus de l’ONU 21-22/06/2016 - Donostia : Acamp peu Protocòle linguistic 1-3/07/2016 - Castelnau d’Ari : Preséncia de l’IEO au Forum interregionau organizat dens lo
cadre de l’euro-region 21-24/07/2016 - Rodés : Preséncia de l’IEO a l’Estivada 29/08/2016 - Besièrs : Creacion d’ua navèra seccion regionau, resultat de la fusion entre las seccions Miègjorn-Pirenèus e Lengadòc 03/09/2016 - Carcassona : Conselh d’Administracion de l’IEO 03-04/09/2016 - Carcassona : Seminari deus administrators de l’IEO
Socializacion de la lenga mercés a la corsa landesa
Qu’èra lo 14 de julhet, a Nogarò, au parat deu Còrn d’aur de 2016, que lo president de la FFCL, Franck Serve, l’IEO, e l’Inspeccion academica de las Lanas que sinhèn ua
convencion per un lexic francésoccitan pertocant a la corsa landesa. Mercés ad aquesta collaboracion, lo lexicòt que serà difusat dens lo cadre deu projècte « gascon », que tòca eslhèves de las classas de primari dens las Lanas e Gèrs, e tanben au parat de las corsas organizadas per la FFCL (Bigòrra, Bearn, Gironda, Òut e Garona en mei deus dus departaments dejà citats). Aqueste partenariat qu’estó possible mercés a Bernat Dubarry, afogat de corsa landesa e ancian responsable deu desvolopament de
l’occitan au Conselh departamentau de Bigòrra, a Anna-Maria Lailheugue, ensenhaira dens las Lanas e a Bernat Marque, President deu Comitat Armanhac de la FFCL.
Un forum interregionau, òc ! E après ? Qu’èra la fin d’un projècte, lo moment lo mei important de 2-3 annadas d’escambis e de soscadissas entre actors culturaus dens lo cadre de l’Euro-region PirenèusMediterranèa, e que se passé a Castelnau d’Ari, Aude, Occitània. Aqueste esveniment, qu’èra « lo Forum Euroregionau Patrimòni e Creacion » dab partenaris occitans, catalans e de las islas balèaras. Organizar un esveniment « occitanista », o a l’entorn de las
lengas minorizadas, dens aquesta jos-prefectura d’Aude qu’èra ua escomesa mes qu’estó, dun punt de vist de l’organizacion practica, ua capitada. Mes lo public, eth, qu’èra plan absent deus tres dias organizats au còr de la vila. Solide, Castelnau d’Ari n’es pas la vila la mei coneishuda per la soa activitat culturau en favor de l’occitan, e la causida deu lòc que podè- plaça a ocupar dens l’espaci que va suspréner. Mes las eleccions que separa Tolosa e Montpelhièr entà son passadas e que i a, dilhèu, ua minimar los desplaçament deus uns
n°157
5
ACTUALITATS
e deus autes. Qu’èra tanben l’occasion, peu navèth elegit Patric Ros, President deu CIRDOC e VP de l’OPLO, d’amassar l’ensemble (o quasi) deus partenaris de l’Amassada regionau de la navèra Region LRMP e de presentar la soa collèga elegida en Navèra Aquitània e Presidenta de
l’OPLO, Charline ClaveauAbbadie. Lo messatge deu navèth elegit qu’èra clar : que i aurà critèris (que regretava de non pas aver deu temps que gavidava l’Estivada de Rodés) e cambiaments. Lo budgècte entà l’occitan per 2016 que seré estat preservat dens la soa region, mes las diferéncias que son importantas dens lo foncionar entre l’èst e l’oèst de la navèra region. Un còp l’exercici de preséncia acabat, los militants ne son pas damorats, çò qu’es de dòu har pr’amor la programacion qu’èra de las bèras. Que se parla dejà peu Forum (que i auré ua seguida) com peu hestenau deus espòrts tradicionaus
qu’èra organizat a quauques centenats de mètres, de tornar dens la jos-prefectura audenca l’an que ven. Peu moviment culturau occitan, que cau trobar l’equilibri, o vertadèrament causir, entre un esveniment que permeti la reflexion (en anglés dilhèu un Workshop), e un hestenau. Lo chic de monde que son passats aus talhièrs de las associacions, l’organizacion quauques dias mei tard de l’Estivada, que deveré, dilhèu, incitar lo CIRDOC, coorganizator occitan deus dus esveniments, a se focalizar dilhèu sus la purmèra solucion.
Observacions finalas sus l’aplicacion dels dreches economics, socials e culturals per França Encargat de contrarotlar los rapòrts faches periodicament per los Estats sus l’aplicacion dels dreches economics, socials e culturals de 1966, lo Comitat de l’ONU per los dreches
economics e socials presentèt sas observacions finalas lo 24 de junh de 2016. L’IEO, present a Geneva lo 7 de junh de 2016 per l’examèn del
quatren rapòrt periodic de França sus l’aplicacion de la Pacha internacionala dels dreches economics, socials e culturals, constata : - que França fòrça totjorn lo tractat dempuèi sa creacion de 1966. - que lo Comitat de l’ONU, encargat de la susvelhança d’aqueste tractat, demanda a França de tornar veire sa posicion sus las minoritats e de reconéisser oficialament la necessitat d’aparar los dreches culturals de tots los grops minoritaris, e renòva la recomandacion ja facha dins sas precedentas observacions finalas. - que lo Comitat de l’ONU demanda a la longa a França de reconéisser e de promòure lo drech a las personas apertenent a de grops
lingüistics regionals o minoritaris de practicar lor lenga, coma element de lor drech a participar dins la vida culturala, non solament dins la vida vidanta mas tanben dins la vida publica, dins las regions ont las lengas regionalas son tradicionalament parladas. Per conéisser l’integralitat de las observacions finalas del quatren rapòrt periodic de França sus los dreches economics, socials e culturals, se cal connectar sul site de l’IEO e cargar lo rapòrt en francés.
6
n°157
ACTUALITATS
Qu'encontrèm lo President de la seccion de l'IEO de Tarn, Sèrgi Labatut, dens la calorassa de l'estiu de 2016. Desempuish 2 ans, cap de la seccion la mei importanta de l'IEO, que torna estructurar las prioritats de l'associacion.
Anem Occitans : Adishatz Sèrgi, que'vs podètz presentar en quauques mots ? Sèrgi Labtut : Soi nascut a Albi fa mai de 64 ans e li soi tornat aprep aver viscut vint e cinc ans en defòra de França. Comencèri de m'avesinar de l'occitanisme a la debuta de las annadas 70 a Tolosa quora encontrèri aqueles qu'an mai comptat per ieu : Renat Nelli, Bernat Manciet e Felis Castan. Amai foguesse de luenh e amb tota la distància que m'èra atal donada, ai totjorn seguit, mai o mens, çò que se fasiá en Occitania, subretot en literatura. E ara que soi tornat al país ai tornat trapar lo fial. A. O. : Desempuish 2 ans, qu'ètz President de la seccion de Tarn. Quau ei la situacion entà la lenga occitana dens lo departament ? S. L. : M'an metut president pr'amor que i aviá pas degun que lo voliá far. Mas enfin. Pensi que la situacion de la
lenga dins Tarn es mai o mens la meteissa que dins maites airals occitans. De locutors naturals n'i a pas cap de demorats e d'un autre costat existisson tot un fum d'associacions que se demenan per mantener e promòure la lenga. A. O. : Quau ei lo ròtle, o deveré estar lo ròtle, de la seccion departamentau. Avètz axesde desvolopament ? S. L. : Dins Tarn lo ròtle de la seccion despartamentala devriá èsser de se botar al servici dels cercles locals e d'assegurar lo ligam amb las institucions despartamentalas. Que las activitats se fan mai que tot al nivèl dels cercles. Es donc mai que mai un ròtle de coordinacion. En mai d'aquò cal tanben portar d'accions al nivèl despartamental coma l'organisacion d'eveniments sus tot lo despartament o la publicacion d'autors tarnèses. Aquò's mon vejaire. I sèm pas encara a l'encòp per de rasons istoricas e pr'amor
qu'avèm pas entrepres una pensada sus lo ròtle de la seccion despartamentala. En mai d'aquò foguèt desvelopat dins Tarn, e i soi pas per ren que se comencèt abans ieu, una nocion plan importanta qu'es aquela d'accion de proximitat. Son aquelas accions que se fan dins los cercles sens far cap de bruch, o se se ne fa es al nivèl local, qu'asseguran una presença de cada jorn sul territòri. Aquelas accions son complementarias amb los festenals coma l'Estivada o autres. Permetan als que son estat tocats per esemple per la musica occitana a l'Estivada, d'anar mai luenh e de se retrobar dins un malhum que pòrta la cultura occitana tota. A. O. : A l'Amassada generau de Tolosa, qu'estotz elegits administrator. Avètz dilhèu causit quauques projèctes a seguir mei particularament ? S. L. : Ara qu'ai leser que soi praticament retirat me soi dich que me caliá
n°157
7
ACTUALITATS investir mai dins lo malhum occitan. Donc me soi presentat al CA de l'IEO. L'IEO es una estructura vièlha amb tot los avantages e los problemas d'aquela situacion. Los avantages es qu'a demostrat sa perennitat mas enfin es pas jamai assegurada. Los problèmas son los de son temps. Es lo moment de se pausar de questions sus çò que volèm. Un acamp del CA sus aquò es previst leu e es una plan bona causa. Nos cal nos posicionar de cara als cambiaments. A. O. : De quina faiçon explicatz lo vòste engatjament passat e actuau entà la lenga e la cultura occitanas ? S. L. : Per ieu es pron clar. Me soi engajat dins l'accion occitanista pel biais de la literatura e de la cultura occitana. I auriá pas agut que la lenga benleu seriái pas vengut. Per ieu una lenga val per çò que produtz, per las òbras. Ai pas de ligam afectiu amb la lenga, es pas aquela de ma grand. Es quora me rendèri compte de la prigondor e de l'importància de la literatura occitana que me diguèri que valiá lo
còp de far quicòm. D'un autre costat soi plan conscient qu'una literatura existís pas que per que li a una lenga viva amb totas las possibilitats que balha als creators. Una literatura «hors sol» se se pòt dire, seriá un mostre. La presencia d'una cultura populara e/o pel pòble es tanben de primièra importancia, es l'eime vertadièr de la lenga. Mas o tòrni dire, sens las òbras seriái pas vengut a l'occitanisme. A. O. : Qu'ètz tanben un escrivan. Quau ei, segon vos, l'importancia de guardar ua dinamica au nivèu de la creacion culturau ? S. L. : Coma vos diguèri, las òbras son la part per ieu mai importanta. Cal far si que la creacion occitana se desvolopa e contunha a balhar òbras interessantas a totes los nivèls. Pendent set sègles es çò que nos a mantengut en vida. Vertat que la lenga èra parlada mas mai que mai las pensadas sus la lenga, son unita, sa filiacion istorica, foguèron portats per de creators coma Mistral o Perbòsc e tot un fum d'autres. Lo ròtle de la creacion dins l'occitanis-
me foguèt totjorn primièr. Nos cal de creacions a totes los nivels, d'autors coma Ch. Mouly e Padena coma tanben d'autres coma Manciet, Bodon, Nelli, Max Roqueta o Max Allièr. Per la musica tanben, nos cal de creators que son de lor temps, que pòdon attirar las nòvas generacions en mai dels musicians tradicionals. Çò que nos manca benleu es un vejaire sus las arts plasticas. Los qu'ensagèron foguèron lo Felís Castan e lo Joan Pennent mas foguèron pas seguit. Lo moviment occitan compren pas grand causa a las arts plasticas e se vòl pas donar la pena d'anar vèser. Es un pecat que coneissi plan d'artistas qu'an de simpatiá per nòstra lenga mas los cal integrar dins las nòstras manifestacions culturalas. Los basques lo fan. Atal la cultura occitana camina pas que sus tres cambas. Ne manca una e es plan domatge que nos podriá tanplan donar de visibilitat.
N’èra pas possible de deishar Sèrgi Labatut shens balhar enveja d’anar a l’encontre de l’artista. Que’vs balham ací-après la critica que Sèrgi Viaule e hasó de l’òdi del cercle, lo dusau libe qu’escribè, quauques temps a...
Ai legit L'òdi del cercle de badas, ne caçan d'autras mai que non las butan. Una suggestion ne fòrabanSèrgi Labatut. dís una autra. Pòt quitament venir en Aquel libre ont las idèias se deba- contradiccion amb la precedenta. Una nan sens se téner, ont las reflexions proposicion ne buta una autra dins lo semblan sens seguida vertadièra, ont - valat de l'incompreneson : « E perqué almens a la debuta - òm perd en camin s'escriuriá pas de frasas sens sens ? Una tota racionalitat ; se pòt pas legir darrèr l'autra, per remembrar las cand'una sola tirada sens agafar un brave çons de las aucas e dels pibols traucats. mal de cap. Lo legir d'una alenada Sens idèias. Pas que per escriure. I a pas seriá tròp fastigós e subretot, tre las de bonas rasons de racontar d'istòrias ». Probablament qu'avem amb L'òdi primièras paginas, òm ne vei pas l'interés. D'ont mai que se poiriá pensar que del cercle, coma per L'esquinador, afar i a pas de linearitat dins lo debanar a una literatura experimentala. Que, d'aquesta pròsa : « Perdiá pas de vista siá ditz en passant, degun me'n parlèt que caliá pas contar d'istòria. Caliá ac- pas (se jamai qualqu'un ne parlèt un ceptar que se farguèsse tota sola ». jorn). Aquí-lai ont ne siem en Occitània Avoii que me calquèt qualques paginas en matèira de critica literària… Es daabans de descobrir las istòrias, totjorn matge que se siá pas mai escrich sus en puntilhats, que s'i entrevescan. Sèrgi l'òbra literária de Sèrgi Labatut, benLabatut fa dins lo trobar clus : « Tot çò lèu qu'aquò m'auriá balhat de dralhas que pòdi dire conten quicòm mai que çò de compreneson. Son univèrs es polique disi, emai disi pas vertadièrament çò cròme. Reverta una succession de moqu'ai pensat. Ni çò qu'ai somiat ». Aquò nològues amb un fum de referéncias poriá èsser una clau, emai n'es una. Lo literàrias. Son a l'encòp d'evocacions e, problèma es que nos es balhada a la per d'unes costats, d'aforismes. Lo libre es un barrutlatge, un mirgalhadís intelpagina 146. Es pas un obratge aisit. De prima lectual. Un questionament sul fach d'espausa sembla qu'unas idèias, non aca- criure e la dificultat de s'exprimir au-
trament que convencionalament. Soi ara convencit que la literatura de Sèrgi Labatut es una recèrca de nauta volada. Malurosament passèri completament a costat de L'esquinador (edicions Reclams, 2003). A l'epòca escriguèri de causas desenadas coma aquelas asenadas: « Francament aquel opuscul a pas ni cap, ni coa. Sembla pas a res, nimai servís pas a grand causa. Just, benlèu, a l'autor de se conflar d'autosatisfacion... D'unes destimborlats pensan que per que la literatura occitana valgue quicòm, cal imperativament que degun la pòsque pas comprene. Per aquò far, los que l'escrivan son pregats de remenar frasas e idèias dins una bolhaca indescriptibla ». Regreti publicament las aver escrichas. Mas m'autregi qualquas circonsténcias atenuantas, la literatura de Sèrgi Labatut - tornem o dire - es pas aisida. Atanben, l'artista assajaire deu acceptar, almens a la debuta, d'èsser pas comprés. Es lo cas de Sèrgi Labatut que, sapient çò que paratge vòl dire, jamai me tenguèt rigor de l'aver pas comprés. Amb L'òdi del cercle, a la debuta èri tanben a me cercar. Çò que legissiái
8
n°157
ACTUALITATS me passava sul cap. Quand disi « sul cap », vòli dire "naut dins las estelas". L'òbra me pareissiá ermetica, sibilina. Me calguèt de perseveréncia per contunhar a legir quicòm que compreniái pas. Es aquí qu'òm se maina que segurament se parla pas pro de la òbras de Sèrgi Labatut. Lo fach d'aver pas cap d'element de compreneson fa que, probablament, fòrces legeires se devon arrestar en camin. En tòrt, plan solide. Dintrar de l'univèrs de l'autor, dins son sistèma d'expression, decriptar son mòrse literari son pas causa evidentas. Mas es un enrequiment singular d'ensajar d'i capitar. Sèrgi Labatut se pòt vantar de m'aver far susar las sèt pèls. Amb aquesta òbra, publicada en 2009, siá sièis ans aprèp L'esquinador, avem tornamai de qué prene lo caluquitge. Lo cercle sembla circonvolucionar fèrme, que tre dintrat dedins, avem l'impression de virar en redond. E totjorn aquela fòrça centripèta qu'irresistiblament vos buta luènh del nogalh. Ademai, semblariá que l'autor i age embarrat la gossa e l'ensalada. Avem aquí una mena de logorrèia sens fin. Materialament lo libre s'arresta a un moment donat, mas contunha ad vitam aeternam. Se poriá parlar d'un monològue naricissic que passariá per patologic dins un gabinet de psiquiatre. Solament es pas aquò, o puslèu, es mai qu'aquò. Se tracha d'un tèxte eminentament poetic. Mas, totjorn a la debuta, valent a dire abans de trobar la pòrta de dintrada dins l'òbra, se cal arrapar a las paginas per seguir l'autor dins sas sembla elucubracions metafisico-poeticas. Caldriá un minimum de claus per poder dobrir las pòrtas multiplas e variadas d'aquel cercle. Las avem pas en dobriguent lo libre e es normal qu'avem aquí afar a una escritura excepcionala, rara, experimentala. Venon pauc a cha pauc. Las cal anar cercar. Dins aquel cercle tot es sosentendut, subliminal. Sovent, Sèrgi Labatut balha la debuta de la frasa, al legeire de se despatolhar per l'acabar. Balha la debuta de l'idèia, al legeire de véser se ne pòt far quicòm. Benlèu la religar a una autra ? Es un jòc de paciéncia, un agradiu trencaclòsca. Tornem o dire : i a aquí de qué ne rebutar qualqu'unes. Abans de n'aver comprés quicòm (mas òm es pas jamai solide d'aver comprés quicòm a l'òbra de Sèrgi Labatut) se pòt
qu'efectivament preguessem lo cercle en òdi. Cal ça que la avoar que la cèrca acaba, per passas, per nos pesar sus l'aligòt. De tot biais, dins aquel afar, l'autor daissa lo lector se petaçar sol amb son libre. Emai aquò se compren. Que cadun fague son trabalh : l'autor escriu e lo legeire legís. Legís segon sos mejans e sas referéncias. Cada legeire farà son interpretacion de l'òbra. S'aquò es una vertat universala, ven mai accentuada, mai evidenta quand se tracha de l'òbra de Sèrgi Labatut. Lo plaser de la descobèrta necessita un minimum d'esfòrç. Mas la recompensa es a cima de la caminada. Amb aquò, demòra la poesia e L’òdi del cercle ne manca pas : « Urós lo pescaluna que vei lo monde e las estelas per la fenèstra tampada ». E qual sap s'aquesta òbra seriá pas tot simplament un long poèma en pròsa ? Es una eventualitat qu'es de prene en compte. D'alhors, me pòdi enganar un còp mai, mas la fau meuna. Lo libre es plen de passatges de çò que poriá èsser una grand nostalgia, un languiment bèl. Es escrich sus un ritme de blues. Fa pensar a un libre de musica. De fach, Sèrgi Labatut nos fa creire que fa de literatura, mas escriure es benlèu son biais a n'el de far de musica. Es quasi sistematicament la meteissa causa per totes los escrivans. Nos fa una melodia escricha a cima de dets. Ça que la, las dissonàncias, qualques còps, pòdon susprene. Es un pauc la suspresa del mèstre. Un còp de mai los mòdes d'expressions s'entremesclan. La pròsa poetica de Sèrgi Labatut fa pensar a la ressaca doça d'una mar d'òli. O almens a quicòm que i semblariá. Jòga dels mots e dels sentits. Trabalha la lenga sus un mòde d'armonicas siaudas. L'autor gausís de cada sillaba que sembla voler longament servar en boca coma per ne destriar al melhor totes los aròmas, totas las flairas, totas las voluptats possiblas e imaginablas. En vertadièr cap d'orquèstra jòga dels concèptes e de las metafòras. Los fa s'entrevescar per téisser lo tapís sus lo qual se va pausar la beltat de las sonoritats. La poesia es la magia dels mots. Disi aquò del libre de Sèrgi Labatut, mas çò que ne disi es, plan solide, un sentit personal, l'interpretacion suggestiva d'una òbra d'art abstracha. Vòli pas, tornamai cáiser dins las errors
del passat en afortiguent qualquas vertats. Sabi pas se sul sicut de la literatura de l'autor albigés se poriá parlar de « literatura abstracha » coma o fau ? Cossí que ne vire, aquò i fa pensar. Emai i fa pensar bravament : « La forma del cairat es fargada del cercle e de cada costat la sang raja del triangle ». I auriá una literatura abstracha coma i a unas arts plasticas abstrachas ? Me tròbi desprovesit de referéncias davant las òbras (romans ? cronicas intemportalas ?) de Sèrgi Labatut. Atanben gausi pausar la question. Cadun i respondrà segon son sen. Çò que se pòt mesurar es qu'es pas una narracion ordinària. Sens jutjat de l'avenidor mai que de rasonable, me demandi se d'ara enlà se caldrà pas acostumar a veire espelir aquela mena de pròsa. Dins lo libre doas personalitats i son presentas se pòt dire de cap en cima. Se tracha de dos ecrivans albigeses del sègle setzen Matieu Bloïn, puslèu un cronicaire, e Augièr Galhard, escaissat « Lo rodier de Rabastens ». I son pas jamai nommat, mas i son de longa en ombras chinesas. Son dos autors presats de Sèrgi Labatut. Es pas estonant de los retrobar, emai velats, dins son imaginari creatiu. I es mai que mai present lo « Rodièr de Rabastens ». A tal punt qu'a de moments òm se demanda s'òm legís Augièr Labatut o Sèrgi Galhard. L'autor sembla voler entreténer la confusion. Es una pista dins l'elaboracion de l'òbra. Una autra causa, probablament mai anecdotica, torna amb constància. Vòli parlat de « Las dònas de las popas gròssas ». Ai pas grand causa a ne dire se que non per notar que tornan dins lo tèxte tal un repic. Aquelas « popas gròssas » tornan paréisser a la virada d'una pagina coma per balhar una mena de ritme pròpri a l'òbra. Aquela mena de ponctuacion en forma de crit seriá un tròp-plen o una manca crudèla ? Benlèu qu'un jorn l'analisi psicanalitica de l'òbra serà menada a bon pro e que ne saurem mai. Cossí que ne vire, e en esperant, es pas a excluir que « Las dònas de la popas gròssas » agen per foncion - conscienta o pas - de tornar regularament lo legeire mascle a una cèrta realitat tangibla […] (Seguida p. 10)
n°157
9
ACTUALITATS
Dab lo despart deu son joen president Glaudi Juniot, aperat per l'Educacion nacionau a d'autas foncions dens lo nòrd de França, lo CREO Provença (IEO Paca), gavidat d'ara enlà per Miquèu Arnaud, que's deu afrontar a situacion complicada dens la region. Que nos detalha l'accion de la seccion regionau.
Anem Occitans : Adessiatz Miquèu podriatz-vos presentar en quauquei mots, que fasètz, ont restètz… Miquèu Arnaud : Adessiatz, podriáu l’èstre mai siáu pas encara a la retirada, bòrd qu’administri encara una pichona entrepresa d’exportacion, mai es previst de la clavar dins quauqueis annadas. Siáu marselhés d’origina, mai rèsti dins un vilatge pròche Marselha : Auruou. A. O. : Perqué vos èstre engatjat per l’occitan ? M. A. : Sabi pas perqué m’a totjorn interessat l’occitan ja de tot minòt. Coma mai d’un en Provença se parlava francitan dins la familha, mai es au licèu qu’ai aprés la lenga amb Lou prouvençau a l’escolo. Pasmens lèu lo biais d’escriure mistralenc m’a pas agradat qu’èra pas aisat de l’adaptar au provençau que se parla a Auruou. E quora ai començat d’estudis de lenga a la facultat, ai definitivament chausit ma draia es a dire la grafia classi-
ca. Es coma aquò que dins leis annadas 1970 me siáu marcat au Centre Culturau Occitan d’Ais. D’aquesta passa ai trobat de trabalh dins una entrepresa de comèrci internacionau e entre leis oraris d’un comerciau e lei viatges a l’estrangier, aguèri plus lo temps qu’es necite per militar. Dins aquò segur que l’occitan fasiá totjorn part de ma vida bòrd que se parlava a l’ostau de mon esposa, coma dins tot Auruou que d’aqueu temps la lenga èra encara ben presenta. Puei tanben, contuniavi de legir, de me tenir au fieu de çò que se passava dins l’occitanisme, d’anar a de manifestacions tocant l’occitan, etc. Après, fa quinze ans ara creèri ma pròpria entrepresa. Se au començament n’aviáu encara mens de temps liure, pauc a cha pauc un corrent d’afaires establit, aguèri l’enveja de reprendre un contacte vertadier amb l’occitanisme. Ansin fa un desenau d’annadas me marquèri a un cors per adultes donat per una associacion auruolenca, Charrar Pro-
vençau. En 2009 prenguèri la presidéncia de l’associacion. Avèm començat d’organizar alora de conferéncias, de seradas, de participar au bulletin municipau per que la lenga aguèsse tornarmai una visibilitat dins lo vilatge. E de fieu en cordura faguèri partit dau CA de l’IEO-13, e ne’n venguèri lo vicepresident. D’autra part, un projècte de Pargue Naturau Regionau se constituèt a la Santa Bauma, e Auruou èra dins son relarg. Amb de collègas penseriam que faliá èstre presents dins aquest projècte. Es coma aquò qu’en setembre de 2013 se creèt lo Comitat Provençau per la Santa Bauma. Coma president dau Comitat, me despatolhèri per èstre suplent puei titular au Conseu de Desvelopament dau PNR. Tèsta aquí, siam arribats a que l’occitan aguèsse sa plaça dins lo projècte de charta. E vaquí qu’ara ai pres la relèva de Glaudi Juniot a la presidéncia de l’IEO – Provença Aups País niçard.
10
n°157
ENTREVISTAS A. O. : E a despart de l’IEO siatz engatjat dins d’autreis activitats M. A. : De segur ai ben emplit la banasta ! Se l’IEO es mon activitat de còr, siáu engatjat dins mai d’un autre pretzfach. Despuei 2013 en continuitat de Anem-Òc Provença, divèrseis associacions provençalas se son ligadas dins un projècte dei gròs : lo Forum d’Òc. Lo Forum d’Òc recampa lei grandei federacions mistralencas e occitanistas de la region, lo Felibrige, l’Institut d’Estudis Occitans, e leis associacions d’ensenhaments d’occitan. Trabalham ensems per promòure l’occitan sus lo territòri de la region Provença Aups País niçard. Ansin, siáu membre de l’AGEFOC, qu’es l’organ de gestion e de coordinacion dei trabalhs dau Forum. Siáu tanben membre d’una dei com i ssi on s tem aticas : « Desvelopament duradís e poders locaus ». Metèm en plaça de relacions amb leis elegits, lei decideires locaus, e pereu amb lo mitan economic en generau.
(Fin de la p. 8)
dins aquel ocean d'elucubracions-sensn'èsser. Es a se demandar se l'autor a tròp, o pas pro, frequentat la divesa minoana poparuda de las sèrps. Un autre biais de tornar lo legeire dins un banh de concret, es l'emplec recurrent per l'autor de dichas popularas, d'expressions idiomaticas e de provèrbis. Es un biais de restablir una cèrta complicitat culturala amb lo legeire. Son benlèu de gabitèls lançats per l'autor per lo salvar d'una negada probabla dins aquel barrejadís fraseologic. Finalament, la rason d'èsser d'aquesta perfomància artistica de Sèrgi Labatut se tròba al bestorn d'una pagina : "Las deviá pas (las paraulas) emplegar per dire causas eticament vertadièras mas esteticament justas". Amb aquesta frasa l'autor ven confirmar çò que lo legeire pressentissiá desempuèi la debuta. E d'o confirmar endacòm mai ; « Se demandava s'i aviá qualqu'un
A. O. : Fasètz un trabalh important per la lenga me sembla. M. A. : Es un trabalh que pren de temps a de bòn, es verai que fau lo clerc emai lo capelan coma se ditz, e que pasmens ai d’autreis activitats. Per exemple, siáu en carga dau concors Escriure en lenga d’òc organizat per Leis Amics de Mesclum, e tanben dau recampament de tèxtes per constituir un armanac que Leis Amics de Mesclum editan cada an. Participi egalament a la Pagina de Mesclum, pagina en occitan que pareisse dins lo jornau La Marseillaise cada setmana. Per aquesta pagina escrivi de còps que i a d’articles. Entre lo CREO, lo Conseu de Desvelopament de la Santa Bauma, lo Forum d’Òc, assajam de foncionar en partenariat coma aquesta annada amb l’AELOC e d’institutritz de classas bilingüas d’una escòla d’Aubanha sus un projècte amb leis enfants sus la Santa Bauma, sa natura, son patrimòni. Es d’alhors dins aquela mena
per escotar las frasas que fasián pas d'istòrias, que tombavan dins lo vuèg de la passejada ». Aprèp èsser anat fins a cima de l'òbra, soi tornamai a me pausar la question : Quantes siem los caparuts, los besonhoses, los que fin finala se son daissats embelinar, a aver tirat fins a l'ultima pagina ? Probablament pas gaire. Aquò fa pensar a un estat d'anma de l'autor : « De còps se disiá que seriá estat mai simple de pas ren saber, pas ren legir. Pas pensar, daissar córre ». Aquel Òdi del cercle es tanben, probablament, una reflexion a dires trencats subre lo mal d'escriure. Dins sas frasas apertièradas coma dins un catalògue de venta per correspondéncia, Sèrgi Labatut ne daissa passar qualqu'unas sus l'exutòri de l'escritura per solaçar qualques malaises existentials. Cossí butar las parets de l'imaginacion quand la vida ven tròp estrecha ? Los mots, los avem. Son a posita de totes. Cadun causís los seus. Mas cossí los
de partenariat que despuei 2015, leis escòlas son convidadas de participar a la dictada occitana organizada per l’IEO-13. Enfin, amb Jaumelina, ma frema, s’ocupam de la librariá Aire Libre, librariá barrutlaira de l’IEO-13. Siáu tanben amb Pèire Brechet dins la comission toponimica en Provença. Enfin, quora ai encara de temps, m’a pres una passion, aquela d’escriure. Ai ja escrich un roman e un autre es en bastisson. Basta ! A prepaus, se vos plai, compratz-vos un chut que risqui d’èstre enseguit coma acampaire de mandats, qué ! Per acabar, s’ai cargat l’ai, en realitat tot aquò es ligat, e se pòu resumir a una defensa acarnassida de la lenga nòstra, de la civilizacion nòstra.
utilisar ? Me sembla que l'autor torna sovent a n'aquesta preocupacion qu'es la de tot creator, emai simplament de tot uman. Amb son libre, Sèrgi Labatut met nòstre sensibilitat e nòstra intelligéncia a brava espròva. Pareis in-ter-mi-nable, emai compte tengut de sa factura particulara e originala, o es. Mas amb el : « Quand de temps cridarem laus e respiech a la frasa redonda ? » .
n°157
Colera
Quò fai de quò dins los vint ans benleu, un conselhier generau occitanista de Dordonha aviá butit a la ròda per que siá plancardada una aficha dins los luòcs publics, una aficha qu’afirmava nòstra identitat occitana. Coma lo monde saben pasmai legir e que lor fau totjorn un « visuau », deviá figurar sus l’aficha una crotz occitana daurada sus un fons roge. Mas quò era lo « logo » d’una region vesina que s’estimava ne’n aver la proprietat totala e menaçava de far un procès si quauqu’un mai, vòle dire una autra collectivitat territoriala, l’utilizava. Quò se ’chabet que fugueren utilizats dau verd e dau blu e una crotz qu’aviá totjorn dotze perlas, mas que era en plan de fugida e semblava fòrça dissimetrica. Nos podiam nonmàs reclamar d’una occitanitat de bingois. Dins quilhs temps tanben, pareissián daus diccionaris, daus metòdes, de las gramaticas de l’occitan. E occitan voliá dire lengadocian. Nos demorava nonmàs la possibilitat de publicar daus diccionaris, daus metòdes e de las gramaticas de nòstres « dialectes ». Lo lengadocian, eu, era pas un dialecte, era la lenga de referéncia. E nosautres podiam nonmàs escriure e parlar una jos-lenga, emai fuguesse la de Bernat de Ventadorn. Pasmens nos comptavan dins las estatisticas. Per far nombre. Per afortir lo nombre de locutors, agrandesir la superficia dau territòri occitan. Dins quilhs temps, la vertat era « cap al sud », devers Catalonha. Vertat linguistica, grafica, culturala. La non-vertat era ela, per consequent, drech au nòrd. Idèia que s’afortiguet enquera quand quauques conselhiers catalans en
11
TRIBUNA LIURA
occitanisme fagueren comprener aus occitans (aus lengadocians, per consequent. Me seguetz ?) que laissar tombar las periferias divergentas, aplaniriá totas las dificultats e establiriá l’unitat, tustant sus lo bec de tots los que parlavan d’un territòri multiple e d’una lenga atrocelada. Ne’n vese que son prestes a me damandar perqué dise tot quò au passat. E ben, quo es per la rason que sem passats a l’etapa superiora. Per donar un nom a las regions novelas, i aguet quauquas consultacions popularas. Queste còp avem pas unicament lo vejaire de linguistas e de militants. Quo es la vox populi que a decretat democraticament qu’Oc-
citània era las vielhas regions Lengadòc-Rosselhon e MiegjornPireneus assembladas. E per consequent que Lemosin, Auvernha, Gasconha, Deufinat son pas en Occitània e que lo monde que demòran dins quelas regions son pas occitans. Lo nom d’una region deu èsser depausat, lo nom de sos demorants tanben. Entau, quo es pasmai l’utilizacion d’un logo que nos será denegada, mas tanben la d’un nom, d’un adjectiu, de tot un vocabulari. Me diretz qu’ausarán pas portar lo pet davant sabe
pas quala instància de l’Estat francés. Dins un prumier temps benleu, mas si venen de las divergéncias politicas, economicas o autras, quo seriá dins lo possible. La region Occitània ne’n auriá lo drech absolut. Sabe ben que i a aicí o alai daus arvernistas, daus provençalistas e daus gasconhistas que son urós de quela situacion coma un anglés l’endoman dau brexit, mas e los que, en defòra de la novela granda region, se volián occitans ? Estrangiers, forastiers, fòrabandits. E avián ben rason los que parlavan de colonialisme lengadocian (desencusatz, voliá dire « occitan) : an annexat lo Rosselhon. E doman benleu la generalitat de Catalonha, las Balearas e los país valencians… Sei quasiment segur que l’Estat acceptará pas la denominacion « Occitània » e que la region portará fin finala coma nom oficiau una colhonariá de prumiera, un acronime o un quite numerò. Mas ne’n demorará pasmens qu’una consultacion democratica nos aurá denegat nòstra occitanitat. Pròva que tots los que an trabalhat per una Occitània au còp unica e multipla an pas sabut ne’n far passar lo concepte, an trabalhat per Bombaud e aurián mielhs fait de demorar coijats. Bona nuech !
Micheu Chapduelh
n°157
13
14
n°157
TRIBUNA LIURA
Que i avè un còp, un rei. Aqueste rei qu’èra lo mei poderós deu son temps. Qu’èra crenhat deus autes reis, los sons vesins, com deu son pòble. Après ua batèsta de las importantas, ganhada un còp de mei, los autes reis, los sons vesins, qu’acceptèn la lor des.hèita. Lo « bon » Joanòt, lo son cortesan favorit, que suggerè de marcar l’ahar entà ahortir lo poder deu rei de cap au monde. Que perpausè au rei de s’apropriar un simbèu qu’avè apartenut a un rei ancian. La lista qu’èra longa deus tresaurs disponibles dens las reservas deu palais reiau, mes l’espiar deu rei s’arrestè naturaument suu tròne de Darius, qu’avè per miracle escapat a la cremada organizada en son temps per Alexandre lo Gran. Qu’èra estat un tròne d’aur e de diamant suberbèth, citat dens los escrits istòrics. Lo quite Alexandre lo Gran, que prenó la plaça de Darius, s’i èra assetut dessús abans d’organizar la cremada, un chic briac. Mes lo tròne qu’èra damorat, preservat per astre e sauvat per tostemps. Solide, qu’èra aquò que calèva au rei. Darius, Alexandre lo gran, que son referéncias de las bèras, non ? Lo tròne qu’estó donc sortit de las reservas e presentat au rei l’endedia. Òh, qu’avè perdut de la soa magnificéncia iniciau : los pès qu’èran flacs, l’aur qu’èra estat raubat en partida pr’amor de l’accion de quauques raubaires au palais, e la quite seda deu sieti qu’èra en partida traucada. Lo desespèr qu’èra au nivèu de l’espèr iniciau. Mes lo rei n’èra pas un òmi a se descoratjar,
quitament se la ceremonia èra prevista per l’endedia. Que demandé au Joanòt de ne guardar que l’essenciau deu tròne e de tirar tot çò que’u semblava inutil. Lo Joanòt qu’èra pragmatic : un tròne, lo rei n’avè dejà un. E çò que hè lo simbèu deu poder, qu’es lo sieti… Que tirè donc dab l’ajuda deus servitors los pès e l’esplena deu tròne, entà ne guardar que l’embasa, que pausè, en equilibri, sus un coishin de seda arroia. Los convidats, en màger part la noblessa deu reiaume e los reis vinçuts, qu’arribèn dens la sala deu tròne e posquin admirar l’embasa deu tròne de Darius atau pausada. Puish lo rei arribè e, après un protocòle que se’n parla enqüèra dens los libes d’Istòria, que s’assietè suu tròne entà seguir la ceremonia. Lo rei qu’èra grandós com un anglés, atau de cap au monde. Que senteva, a la soa faiçon, lo pes de l’Istòria devath lo son sededer. Qu’es a partir d’aqueste moment que las causas e virèn mau, d’après los arquius. L’equilibri atau constituit deu tròne, deu coishin e de l’embasa n’èra pas deu mei agradiu entau fessèr reiau. Que calèva sovent cambiar de posicion, mes au cap d’un moment, la dolor que comencè a arribar, accompanhada d’ua grimaça sus la cara deu rei. E la ceremonia qu’èra longa, longa, pr’amor cada vinçut que devèva amuishar la soa somission au rei : qu’èran discors shens fin, presents portats au pès deu rei… La soa cara, paubròt, qu’èra de mei en mei arroia… d’aubuns que raportèn quauques lagremas reiaus que serén estadas
apercebudas… Mes, çò de segur qu’es un còp la ceremonia acabadas e los convidats tornats, lo ri qu’entrè dens ua colèra shens nom. Que prenó l’embasa entà fracassar la tèsta deu paubre Joanòt, mes ne capitè pas a brisar l’embasa, au contra deu Joanòt. La serviciau, tre lo rei partit,
que deishè Joanòt mes recuperè l’embasa per la tornar au ras deus pès e de l’esplena, damorats abandonats dens un canton. L’ensemble que damorè atau pendent sègles e sègles. L’unica traça deu tròna de Darius, qu’èran los escrits dens los libes, mes qui se pòt fisar aus libes ? Enfin la setmana passada, pendent los cavaments de las arruinas deu palais reiau, qu’estón descobridas a quauques mètres d’aicí, que son los diferents elements deu tròne de Darius qu’estón descobèrts. Que se parla de tornar bastir lo tròne tau qu’èra, de’u renovar, dab lo ministèri de la cultura… Que seré ua operacion politica, de comunicacion deu govèrn… Que i podètz créder ? E cric e crac Mon conte es acabat
AG de l’IEO 2017 : candidatar ? Las seccions que desiràn arcuèlher l’Amassada generau de l’IEO que’s poden har conseiher au parat de l’AG venenta. La virada de l’AG en Occitània qu’es tanben ua faiçon d’amuishar l’importancia de l’ensemble de las regions occitanas. 2017 que serà tanben la fin deu mandat deus administrators actuaus, ua bona faiçon de s’engatjar entà l’occitan !
n°157
15
PROJÈCTES
Que podètz tornar trobar l’ensemble de las anoncias, auhèrtas d’emplec, formacions, suu site emplec.com Animatritz/animator occitanofòna/e dins adolescents, e pratica de l’animacion. Bol’establiment segondari Calandreta de na mestresa de la lenga occitana parlada. Tolosa
La federacion de las Calandretas de Miègjorn-Pirenèus cèrca una animatritz/ un animator occitanofòna/e per trabalhar al Collègi Calandreta de Tolosa a la dintrada de setembre.
Descripcion complementària : CDD Temps partial 11 oras per setmana. Debut del contracte : lo 1er de setembre de 2016 Diplome demandat : BAFA soetat
Mission : La persona recrutada aurà Contacte : Gaëlle Pujol, Ligaira Fedela responsabilitat de l’animacion del racion Calandreta MP 11 carrièra temps peri-escolar de la pausa mièg- Malcosinat 31000 Tolosa, 05 61 22 jornala. 19 77 - 06 51 46 53 24 Competéncias requesidas : Bon relacional amb los joves. Coneissença dels
Assistant(a) administracion e projèc- racion dab lo cabinet comptable. tes Competéncias requesidas : La pratica L’Institut d’Estudis Occitans que recruta, orau e escrita de l’occitan que seré un en CUI CAE, un/ua assistant(a) admini- punt positiu. Debutant(a) acceptat/da. tracion e projèctes en CUI-CAE. Descripcion complementària : CDD Mission : La persona recrutada serà de 12 mes a temps complet. encargada d’acompanhar l’associacion dens los desvolopament deus sons pro- Contacte : direccion@ieo-oc.org jèctes associatius (petita enfancia, cors peus adultes,…) e la gestion deu secretariat de l’associacion, en collabo-
Animatritz/animator occitanofòna/e dins l’establiment segondari Calandreta Leon Còrdas a Montpelhièr La federacion de las Calandretas de
Desvolopar, encadrar e seguir los projèctes Animar lo temps peri-escolar Participar a l’animacion de corses. Participar aus acamps pedagogics
Lengadòc-Rosselhon cèrca 2 animatritz/ animators occitanofònas/es per trabal- Competéncias requesidas : la mestrehar al Collègi Calandreta Leon Còrdas sa o quauques basas d’occitan que a la dintrada de setembre. seré un plus. Mission : La persona recrutada aurà la responsabilitat : d’assegurar l’encadrament e la susvelhança d’eslhèves escolarizats au collègi en se tot conformar e sostiéner lo projècte pedagogic de l’establiment
Descripcion complementària : Eligibilitat au CUI-CAE. 20 h / setmana Diplome demandat : BAFA soetat Contacte : fede34@calandreta.org
16
n°157
PAGINAS OCCITANAS
La preséncia de l'occitan sus Internet es un otís important per assegurar sa visibilitat e son espandiment. L'IEO e d'autreis organismes an fargat de sites de qualitat, mai malurosament pas totjorn ben coneiguts. Presentam aquí una seleccion de sites tocant la lenga e la cultura nòstras. Un dorsièr aprestat per Gèli Fossat. Institut d’Estudis Occitans (IEO) www.ieo-oc.org Site de l'IEO « federau » : organizacion, missions, resorças. Lexicòts telecargables : rugbi, fotbòl, corsa CPLO camarguenca. www.locongres.org Lo Congrès permanent de la lenga Las Paginas occitanas occitana prepausa d'otís en linha : www.paginas-occitanas.com diccionaris, basa toponimica,… Site Annuari deis actors de la cultura, bilenga occitan e francés. dau torisme, de l'economia (veire la presentacion detalhada dins Anem ! Acadèmia occitana Occitans ! n°155). www.academiaoccitana.eu En 2008, lo Consistòri del Gai saAprenem l'occitan ber, fondat en 1323, prenguèt lo aprenemloccitan.com nom d’Acadèmia occitana-Consistòri Per trobar leis adreiças de cors e del Gai Saber. En linha : diccionari d'estages d'occitan. occitan-francés, lexics especialisats, conjugador. Labèl òc per l'occitan www.occitan-oc.org Thesoc Annuari deis organismes de tota http://thesaurus.unice.fr mena interessats per l'usatge e la Basa de donnadas lexicalas estapromocion de l'occitan. blidas sus leis atlas linguistics occitans (recèrca per mot, per localitat, CIRDOC – Mediatèca occitana per departament). www.locirdoc.fr Lo Centre inteBateloc regionau de http://redac.univ-tlse2.fr/bateloc desvolopament Basa textuala per l'occitan (veire la de l'occitan de presentacion dins Anem ! Occitans ! Besièrs pren°155). pausa sei servicis : catalògue en linha de la mediatèca, bibliotèca numerica Occitanica. Amics de Mesclum www.amesclum.net La Fabrica (ancianament Pòrta Es l'associacion formada a l'entorn d'Oc) de la pagina occitana dau jornau http://fabrica.occitanica.eu La Marseillaise. Veire, entre autrei, Portau de la cultura occitana : edi- la « bibliotèca virtuala » : biogracion, mèdias, musica, espectacle. fias d'escrivans occitans, estudis sus Site trilingue occitan, francés, cata- lo « francitan »,... Site bilingüe occilan. tan e francés.
Mèdias Oc Tele www.octele.com Programas en linha de la webtele.
TèVéÒc teveoc.e-monsite.com Reportatges en linha, produccion. Viure al país http://france3regions.francetvinfo.fr/midipyrenees/emissions/viure-al-pais-0 Archius de l'emission occitana de France 3 « Occitania » e blòg. Vaquí http://france3regions.francetvinfo.fr/provencealpes/emissions/vaqui Archius de l'emission occitana de France 3 Provença. La Setmana lasetmana.fr Site dau setmanier editat per Vistedit (edita tanben lei revistas Papagai (joves de 4 a 8 ans) e Plumalhon (de 8 a 12 ans)). Aquò d'aquí www.aquodaqui.info Letra setmaniera dau mesadier provençau. Per faire viure son edicion papier, La Setmana e Aquò d'aquí an besonh de legeires : abonatz-vos !
n°157
17
PAGINAS OCCITANAS Lo Jornalet www.jornalet.com Jornau en linha.
Per noste www.pernoste.com Sites personaus Activitats e publicacions de l'assoRevistas literàrias ciacion, documents per aprendre l'occitan de Gasconha (corrector Mescladís e còps de gula Oc ortografic, lexic gascon-francés. http://taban.canalblog.com www.ocrevista.com Blòg consacrat ai culturas e lengas Lo site es en trin d'èstre reviscolat. Site bilengüe occitan e francés. minorizadas, e especialament a l'occitan. Fédérop http://federop.free.fr Reclams Colleccions de literatura occitana Renat Merle www.reclams.org http://archivoc.canalblog.com classica e modèrna. La revista es en linha Renat Merle es istorian e escrivan. per leis abonats. Se i tròba tanben Reclams lo catalògue deis edicions. Veire çai-sus dins la rubrica revistas Josiana Ubaud Site bilengüe occitan e francés. http://josiane-ubaud.com literàrias. Fòrça documents (tèxtes e fotograAquelei revistas an tanben befias) sus lo lexic, la botanica, l'etnoEnsenhament sonh d'abonats ! botanica.
Edicion IEO Edicions Calandreta ieo-edicions.com Site deis edicions de l'IEO, bilengüe. www.calandreta.org Lo site de la Confederacion de l’ensenhament laic immersiu occitan Jorn www.editions-jorn.com FELCO Site bilengüe occitan e francés. www.felco-creo.org En mai deis activitats de la federaLetras d'oc cion, informacions sus l'occitan, e www.letrasdoc.org chausida de tèxtes literaris (rubrica Site bilengüe occitan e francés. « Paraulas »).
Sites collaboratius Wiquipèdia https://oc.wikipedia.org
L'enciclopedia liura e contributiva prepausa fòrça articles en occitan. BaRuLa
18
n°157
TECNOLOGIA
Tot lo monde, o quasi, qu’a un telefonet. E tot lo monde o quasi, a enveja d’utilizar l’occitan coma ua lenga normau. Ua societat, qu’apartien a la multinacionau Microsoft, que perpausa d’ara enlà, mercés a Julian Baley, emplegat de la societat e afogat de las lengas, ua version en occitan entà predire los mots utilizats dens los SMS. Que l’avèm entrevistat... Anem Occitans : Adishatz Julian, e vos podètz presentar ? Julian Baley : Soi ingenior en tractament de las lengas a Londres, dins la societat SwiftKey. Davant, ai crescut entre lo Val d'Oise e l'Oise... Força luènh d’Occitània, donca !
son que vos editatz una revista en occitan ! Lo mond la parla, la lei e la vòl escriure, aimavi donc que pòdon beneficiar dels avantatges citats mai naut dins sa lenga. De mai, se jamai aquò pòt encoratjar d’unas e d’unes a escriure lors SMS en occitan puslèu qu'en françés, alara aquò en val la peA.O. : Perque vòstre interès per na. l'occitan ? J.B. : Soi apassionat per las len- A.O. : Qual foguèt lo critèri de gas, en general, e n’ai estudiadas causida del dialècte ? fòrça. Parlant lo françés e avent J.B. : Per ofrir de prediccions, se estudiat lo catalan, quand Nicolau cal causir una nòrma ortografica. Quint a publicat son Assimil Es puèi una causida practica : la « l'Occitan », me soi lançat dessús majoritat dels corpus qu’ai pogute ai tot viste comprés. trobar essent escriches en nòrma lengadociana, es donca la grafia A.O. : Que desvolopa vòstra so- que permetiá d'obténer la meilhor cietat ? qualitat de prediccions. J.B. : Desvolopam un clavièr per smartphone, amb la particularitat A.O. : Quala es la basa de vocade predire los mots que l’utilisator bulari utilisada per l'integracion ? va picar, segon los mots qu'a ja Es previst de l'augmentar e, se òc , escrit. Per los afogats de telefòns, de quina faiçon ? aquò permet d'escriure mai lèu e J.B. : Lo vocabulari ven de doas amb mens de pècas. Per los perso- fonts : un corpus literari que comnas mens acostumadas e que sa- pòrta fòrça òbras modèrnes (al bon pas mandar de SMS, aquò mens lo sègle 20) atal coma de la ajuda plan a grasir d'escriure un collècta d'articles en occitan que messatge ! se pòt trobar sus internet : la tòca Aqueste tipe d'esplech es ara es d’esser al mai prèp de la faiçon pro corrent, mas i a qu’en çò nòs- que lo mond s'exprimís. Per l'augtre que vos trobaretz 120 lengas mentar, me cal trobar d'autres cor(e aquò créisser encara), de las pus (atal, se un editor nos lei...) ! mai pichonas a las mai gròssas. Es Sus vòstre telefòn, lo vocabulari d'autre biais possible d'activar 3 augmenta automaticament : se lengas al còp, autre particularitat utilizatz de mots que lo clavièr ne de SwiftKey. coneis pas, los reten e los podrà predire lo còp venent : atal, se A.O. : Perqué integrar d'autres vòstre dialècte diferís fòrça del lengas que las lengas oficialas ? lengadocian, en qualques jorns, o J.B. : Sens dobte per la meteis ra- setmanas, l’aplech s’adaptarà a
vòstre usatge. A.O. : D'autres variantas poiràn esser integradas (coma i a un françés de França, del Canada...) ? J.B. : Adorarai ! Es malurosament pro dificil de trobar sufisentament de tèxts per que çò siá fasedor, mas gardi l'uèlh dobèrt e se aquò pareis un jorn possible, alara serà fach. A.O. : L'emplech permet de far coexistir 2 lengas o mai ? Coma aquò foncciona ? J.B. : Per Android (sol sistèma ont l'occitan es actualament disponible), podètz utilizar fins a 3 lengas al còp. Quand picatz, SwiftKey detecta la lenga dins la qual escrivètz e vos ofrís de prediccions dins aquesta lenga. Es vertadièrament plan practic, n'i a pas a virar de longa, e se avètz la costuma de salpicar vòstre occitan de mots norvegians (un exemple classic, vertat ?), lo clavièr s'adaptarà a vòstre usatge.
n°157
19
ENTREVISTAS
A.O. : Que pòt nos ensenhar l'esplech ? Qu'ensenha de nos ? J.B. : Aquò depend de vòstre mestritge de la lenga e de son escritura, mas la principala causa que lo clavièr vos pòt ensenhar, es l'ortografia dels mots (se es vertat que volètz emplegar la nòrma causida per lo clavièr) : quand escrivètz, se cometètz de pècas, lo clavièr vos prepausa una grafia mai corrècta (aquò fonciona tanben amb los dets, se avètz tendéncia a totjorn cachar sus las tòcas d'al costat : aquò rai, lo clavièr corregirà « solet »). Per los aprenents coma ieu, lo clavièr pòt esser util per se remembrar quinas preposicions van aprèp quins vèrbes, quins mots van aprèp quins autres, eca. Çò es pas particularament la « tòca » del clavièr, mas es un usatge qu’en fa per lo breton e l'occitan ! Quant a çò qu'apren de vos, es pro simple : per vos ofrir de prediccions melhoras, lo clavièr ensenha los mots qu’emplegatz, e cossí los emplegatz. Se tots los jorns, escrivètz a d’amics : « se retrobam al cabaret ? » Començar un messatge per « se », puèi « retroba », puis « cabaret ». Çò que lo clavièr ensenha de vos demora sus vòstre telefòn, per vòstre usatge personal. A.O. : Lhèu un ligam vèrs un didacticial e de quina faiçon cargar
l'esplech ? J.B. : Se ténètz un telefòn o una tauleta Android, vos sufís d’anar sus lo Play Store (la botiga d'applicacion de vòstre aparelh) e de cercar SwiftKey, o de picar AAA. L'installacion es gratuita. La sola causa per la quala podètz despensar de la moneda, es se n’aimatz pas l’aparéncia del clavièr (lo « tèma ») e que pas cap d’aqueles disponibles gratuitament ne vos conven (personalament, aquò ne m'es jamai arribat). A despart d’aquò, l'usatge del clavièr e de sas lengas es entièrament gratuit e, subretot, sens publicitats. A.O. : Un futur projècte ? J.B. : Mon ambicion principala, es que nòstre clavièr siá accessible a la màger part de las lengas possibles. En mai de l'occitan, ai recentament agut lo plaser de publicar mai d'une desena de lengas que ne recebon que rarament l'attencion dels distributors de logicials (l'asturian, l'aragonés, lo frison, lo luxemborgés, lo feroian, lo yiddish, lo nynorsk, lo maltés, lo curd, le maldivien, lo bas-alemand e l'esperanto). Espèri poder contunhar atal amb de nombrosas autras !
E après ? Aqueste tipe de clavièr que se va installar de mei en mei suu telefonets. Dilhèu lo mei interessant es qu’apren a partir de la nòsta faiçon d’escriver, donc de pensar, e que facilita la celeritat d’escritura d’un SMS. La version actuau qu’utiliza donc ua probabilitat de trapar un mòt donat en seguida d’un mot. Qu’es donc limitat au mei pròche vesin. Dens un futur que d’aubuns e parlan de 5 ans, que serà dilhèu possible d’aver ua prediccion basada sus la frasa sancèra : que serà realizat a partir de l’estudi deu contèxte, de la faiçon de l’utilizator d’escriver un tèxte, ua frasa e tanben un corpus d’usatge deus mots e d’« expressions » o grops de mòt. (d’après journaldugeek.com) Aquò serà donc ua evolucion de las bonas entaus redactors de la revista Anem Occitans ! : a partir deu hons de las 10 darrèras annadas de la revista, que serà possible de redigir un editoriau, un article de hons, de har lo punt suus projèctes recurrents, e quitament peus autors los mei coneguts de la revista, d’escriver ua tribuna libra. E tot aquò en tot guardar la diversitat linguistica, solide !
20
n°157
PUBLICACIONS
Quotiens liguam occitanicam latīnitātis filiam esse ortam admonitur. Oportebat enim et meritō occitanātis dignitātem restituere. Cēterum, aliquantum irratiōnālem sive potius doctissimum studium decūrsus vocabulārum per tempora habebāmus, tanta quidem libros de hāc scientiā tractantes legere difficultās erat. Quod Andrēās Forcātus animadvertens, opus fēcerat ut lingae occitanicae flagrantes ūsui eōrum exempla suāvissima ad eosque plānē apta invenīre possent. Raro autem vox invēnerat quae de latinis locutōribus cūrāvisset. Eis quoque nexus qui latīna et occitanica vinculat maximē interesse prodesseque potest. Quamobrem, multa bona augurans, mihi hujus libri ēditiōnēm congrātulō ut ērudītis imperitiōribusque idōneam valdē moneō.
Leis autors e tot aquelei que dins lo temps prenguèron la defensa de la dignitat de la lenga occitana argumentèron de sa nobla filiacion : la latinitat. Un discors legitime que dona a l'occitan tot son ample istoric e mai geografic. L'intercompreneson entre lei lengas romanas ten tot parier a l'origina latina d'aquelei lengas. Fins ara, la mestresa d'aquelei claus de passatge se fasiá per lo metode empiric o per la lectura d'obratges sabentàs que fastigavan la màger part dau monde. Lo merite de l'obratge d'Andrieu Horcada es de se fondamentar sus la practica d'un parlar : l'occitan gascon. E de rendre accessible per l'exemple la conoissença d'una evolucion millenària. que son de bon cargar a partir deu site de l’editor, dens la pagina de presentacion deu libe. Que i a atau 100 exercices per aplicar las règlas (e las retiéner donc), com per exemple : Aculeata >R15c_______>R4 AGULYATA >R20b_______>R15c_________
L’autor que perpausa tanben 14 grasilhas de mots encrotzilhats. Per l’ensemble deus exercices perpausats, l’autor que perpausa ajudas, e subretot, que’ns balha la solucion ! Atau, n’i a pas Andrieu Horcada que vien de nat rason de non pas s’ensajar a l’Educacion nacionau e com a tot la pratica de l’evolucion… deus professor, que l’agrada las listas mots. de mots, e los exercices… Dens un purmèr temps, las règlas globaus, notadas de 1 a 27, que son resumida. Puish, eth que’ns per perpausa de las aplicar mercés a quauques exercices
Retrobar ambe l'ajuda de règlas simplas lo caminament dei mots e dei sens es un delici per cu se congosta de lengas. Ben segur, tot occitanoparlant i trobarà sa pitança estent que lei mots, alevat la variation particulara au dialècte gascon, se retroban dins l'ensems de l'espaci occitan. Mai s'oblida sovent que lo latin lenga quadrimilenaria se parla encara dins lo monde entier, s'atroba de revistas, de ràdios e de filmes en latin. Per cu conoís lo latin e l'occitan, lo plaser n'es doble e lo va ‐e‐veni de l'un a l'autre refortís lei sens e vos entraïna dins una remolinada a ne'n perdre… son latin, o lo mielhs retrovar. P. Brechet
n°157
21
PUBLICACIONS
Extrèit de La nau dels fòls, de Florian Vernet (IEO Edicions 2016)
Èrem acompanhats per l’engenhaire de servici e per un tecnician de la còla de mantenença. Archimèca los aviá causits, èran, o sabiái, d’òmes a el… e per ieu dos testimònis indispensables, ideals ! Faguèrem lo torn de l’installacion, mostrèron amb una fiertat legitima la sala de comanda totalament robotizada (un cap d’òbra de la robotica collaborativa). Fini-
guèrem per l’endrech mai espectacular de la visita : la galariá que permetiá de veire l’ensem de l’installacion just a la verticala de las tres cuvas amb la pasta blava, ròsa, blanca que virava doçament, amb tota la perspectiva de tudèls e de serpentins per refregir la preparacion. D’aquí, l’agach portava fins al fons de l’usina e podiá contemplar tota la cadena de condicionament. Èrem totes quatre sul pontilh : « Excelléncia, vos deuriatz pas tròp sarrar de la parabanda » li bufèri a Archimèca (ipocritament, ja que sabiái per avança que fariá lo contrari), « Ieu, risqui pas, qu’ai tròp lo vertige ». Lo vegèri sorrire, trufarèl e mespresós, se clinar coma per bravada sus la parabanda, pivelat per la pasta blava fluorescenta que bategava e gorgotava quatre mètres en dejós. Tampèri los uèlhs, tibèri ma volontat, activèri mos neurònas. « E ara, porcàs, tomba ! » pensèri, en me reconcentrant tant que me foguèt possible, « Tomba e crèba, per tot çò que me faguères passar, tomba, o vòli ! ».
Extrèit de Lo papagai e lo robòt, de Sèrgi Gairal (IEO Edicions 2016) Pel moment lo papagai se deu pas interessar gaire a una convèrsa, que « vòla pas plan naut ». Aparentament s’es acostumat a la gàbia. Que siá chinesa o espanhòla, càmbia pas grand causa per l’aucèl engabiat, que los accessòris sián en doble o pas. Aqueste sembla pas brica malurós. Quora manja, quora se banha, quora se balança, quora se miralha, quora cascalha, quora fiula. Quora passa d’un accessòri a l’autre en sautejant, quora en ensajant d’alatejar. Comprendrà lèu qu’es pas la pena de desplegar las alas. A mens que contunhe, sonque per far japar lo can, que, cada còp qu’alateja subtament, la reaccion es immediata. Si que non, cossí se mainariá qu’es engabiat l’aucèl nascut dins una gàbia ? Antòni es anat far la partida de petanca quotidiana, lo telefòn esquila, Florença despenja. Es la dòna Casal que los ven felicitar. – I sèm pas per res. Son las felenas qu’emplenèron las bilhetas.
– Es pas tròp gelós lo can ? – Gelós, cresi pas. Japa quand lo vei alatejar per s’anar ajocar sus la barra pus nauta, mas aquò dura pas. E los vòstres ? S’endevenon ? – S’endevenon… Me’n seriái passada, qu’ara me fau de meissant sang per dos. – Vos compreni… mas me demandi quora i veirem clar… – De qué parlatz ? – Après anonciar la desaparicion dels cans, seriá pas normal que lo jornal anoncièsse que son tornats ? Perqué o fa pas ? E l’anóncia de la desaparicion de la canha dels Romieus, que n’es pas una, qu’eles n’an pas parlat a degun, que la canha canhòta totjorn en defòra de la proprietat ? – Francament, dòna Bartasson, cal arrestar de se copar lo cap, que ieu lo me copèri pendent mai de tres setmanas, e cugèri lo pèrdre. Amb tot aquò, son cinc quilos qu’ai perduts. E mai encara, me sentissi estranha a passadas. Me demandi se me caldrà pas anar veire la psiquiatra.
bada, butida per quauqu’un que voliá li prener son sac o quauqua ren entau, un Darnaudguilhem trapet lo Dedé per lo braç e lo trainet en collega, qué, e sei pas dau genre a me boilimita de la scena dau crime. « E quela-quí, era tota sola ? » rar daus afars daus autres, ai ben pro daus L’arcandier espiet de bingois lo còrs que Riublandon e Fer- meus… » E aguet una espiada malurosa a ne’n far fondre quauqu’un coma lo comissanand ne’n fasián aurá lo torn. « Veniá ri. Darnaudguilhem lo sovent, totjorn sola, sabe pas çò que velaschet mas lo confiet a niá far. Benleu espiar, nonmàs… Es surtiLe Goff, depausicion… da après tot lo monde, coma d’avesat. Io Le Goff romet ben un ai barrat ma fenestra, que i ’viá ren pus a pauc que auriá mielhs aimat demorar quí veire. E puei dau bruch, un crit, quauquas ente i aviá de l’animacion que nonmàs paraulas nautas que ai pas compresas… tornar au comissariat tustar a l’ordinator Lo temps de tornar drubir, era quí, esplauna ora de temps.« E après, qué ne’n mida sus lo trepador… fau ? – L’ora ? – Laissa-lo partir. De tot biais, lo troba– Pas enquera mianuech, que sent Basili a rem plan dins pas longtemps… eschinlat benleu cinc minutas pus tard. – E quo es pas tu que as credat ? – Io zo ’nava far ! Si si, comissari ! Quand ai vut que eratz desjà quí. Au començament, vesetz, l’ai creguda nonmàs tom-
Extrèit de Svedige, de Joan Ganhaire (IEO Edicions 2016)
22
n°157
PUBLICACIONS
— LIBES — André Hourcade Des histoires de mots, du latin au gascon IEO Edicions Col. Textes et documents (joscollection occitan) 2016, 336 p., 18 € Se vos setz totjorn demandat perque se ditz « chivau », mas cavala, o que setz de donar de sens a vòstre vocabulari, la responsa es aicí. Andrèu Horcada nos dona una part essenciala d’un trabalh qu’aurai desirat mai complèt, mas que servirà de referència a tots los amorós de l’occitan en general, e del gascon en particular. ———— Danièla Jullien De mèu e de juscla / De miel et d’euphorbe Dessenhs de Denise Laperrière
L’Aucèu libre 2016, 48 p., 10 € Tèxtes de pròsa brèus : la trevança d'una femna per l'evocacion de la Camarga e dei ribas de Ròse, en quista d'un òme, amaire, fraire o paire. ———— Franc Bardòu Cançonièr d'un temps esperdut Tròba Vox 2016, 80 p., 15 €.
Bernat de Ventadorn Fou d'amour : chansons de Bernard de Ventadour Federop 2016, 214 p., 16 € Bilenga Presentacion e traduccion de Luc de Goustine.
Causida de poèmas d'un dei mai grands trobadors. ————
Jean Roux Huit siècles de littérature occitane en Auvergne et Velay : morceaux Choisis EMCC 2015, 317 p., 10 € Antologia bilingüa occitan / françés dei trobadors ais escrivans d’uèi, que presenta d'autors gaire publicats, e mòstra la continuitat de l'escrich occitan dins aquesta region. ————
Renat Toscano L'Afaire dau porquet Auba novèla 10 € + 2.50 € de port. « Au moment que va durbir la Fièra de la saussissa dau Vau, un eveniment imprevist... » ————
JM Lhubac, MJ FagesLhubac, J. Ubaud Cançonier totemic lengadocian / Chansonnier totémique languedocien
Letras d'Oc/Chambra d'Oc, 2016, 320 p., 14 € Antologia de 431 poesias de l'escrivana estats-uniana (1830-1886).
3. transmission des gestes rituels languedociens. Trabucaire 2016, 160 p., 42 € Illustracions de P. François CD e DVD comprés Trabalh d'etnomusicologia sus la continuitat entre lei practicas enfantinas e lei rituaus tradicionaus de la dança e dau cant. ————
Gérard Gouiran Études sur la littérature occitane du Moyen-Âge. LambertLucas 2016. 336 p., 24 € Causida d’òbras per Gilda Russo. Recuelh de vint articles de G. Goiran sus la literatura lirica (B. de Born, A. Daniel, B. de Ventadorn, …) e narrativa (Jaufre, Flamenca, Novas del Papagai) ————
Emily Dickinson Lo Pavòt dins la nívola Tèxte anglés e traduccion Occitana de Peyre Anghilante Prefaci d'Aurelià Lassaca.
Per consultar las adreças deus editors e de las revistas, trapatz las coordonadas e las tarifas suu : www.paginas-occitanas.com
— REVISTAS — Lo gai saber N°541 Prima de 2016, 102 p. Poèmas e prosas de A. Lagarda, M. Pujol, J.-F. Brun, L. Revèst... Estudi de G. Barsotti sus lo « teatre Chichois » de Marselha. ———— Oc n°117 junh de 2016, 80 p. Convidat : Lo poèta Georges Sioui, Uron (Quebèc). Poèmas de F. Bardou. Estudi de P. Boissièra sus lei cants de boièrs en Agenés. Rubrica « Germanor » en catalan : Ricard Ripoll,…
———— Cahiers Max Rouquette N° 10 2016, 112 p., 20 € « Max Rouquette avant Max Rouquette : les commencements d'une écriture », per F. Gardy. Dorsier : « L'Italie de Max Rouquette ».
n°157
FEDERACION
INSTITUT D’ESTUDIS OCCITANS 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 05 34 44 97 11 - direccion@ieo-oc.org www.ieo-oc.org
IEO ARDESCHA Encò de Chantal Douxchamps Charrus 07230 Sant Andrieu lo Camp 04 75 64 87 74 - ieo07@ieo-oc.org http://ieo-arieja09.blog4ever.org/lenga
IEO GIRONDA Ostau occitan 171, avenguda de la Palhèira 33600 Peçac 05 56 36 30 27 - ieo33@ieo-oc.org www.ostau.occitan.org
IEO EDICIONS (IEO IDECO) 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 05 34 44 97 11 - ieo-edicions@ieo-oc.org www.ieo-edicions.com
IEO ARIÈJA "OSTAL OCCITAN" 11, carrièra Enric Fabre 09100 Pàmias 05 61 69 60 96 - ieo09@ieo-oc.org
IEO ERAU 15, avenguda Amfós Mas BP 60011 34501 Besièrs cedex 04 67 31 18 91 - ieo34@ieo-oc.org
IEO DIFUSION (IEO IDECO) Carrièra dels Ancians Combattents ZA Plana Sant Martin 81700 Puèglaurenç 05 34 44 97 11 - ieo-difusion@ieo-oc.org www.ieo-difusion.com
IEO AUDE BP 51042 11860 Carcassona 04 68 25 19 78 - 06 75 78 19 78 ieo11@ieo-oc.org http://occitan-aude.over-blog.com
IEO LÉGER NAUT "L'AURA" Centre Pèire Cardenal Charrièra Juli Vales 43000 Lo Puèi de Velai 04 71 06 17 42 - ieo43@ieo-oc.org
SECCIONS REGIONALAS IEO AQUITÀNIA 171, avenguda de la Palhèira 33600 Peçac 07 78 46 07 80 - ieoaquitania@ieo-oc.org http://ieoaquitania.free.fr
IEO AVAIRON Ostal del patrimòni Plaça Foch 12000 Rodés 05 65 68 18 75 - ieo12@ieo-oc.org www.ieo12.org
IEO AUVÈRNHE, BORBONÉS, VELAI 21, Car. Jean Richepin 63000 Clarmont d’Auvèrnhe ieoregionauvergne@gmail.com
IEO BOCAS DE RÒSE Ostau de Provença 8 bis, avenguda Juli Ferry 13100 Ais de Provença 06 15 89 59 38 - ieo13@ieo-oc.org
IEO LEMOSIN Plaça daus Vinhairons 19140 Usercha 05 55 98 28 90 - contact@ieo-lemosin.org www.ieo-lemosin.org IEO LENGADÒC 15, avenguda Amfós Mas BP 60011 34501 Besièrs cedex 04 67 31 18 91- ieolengadoc@ieo-oc.org www.ieo-lengadoc.org IEO MIÈGJORN-PIRENÈUS 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 09 62 56 09 91 - ieom-pireneus@ieo-oc.org www.lodiari.com IEO PROVENÇA-AUPS-CÒSTA D’AZUR (CREO PROVENÇA) Ostau de Provença 8 bis, avenguda Juli Ferry 13100 Ais de Provença ieopaca@ieo-oc.org IEO RÒSE-AUPS Encò de Miquèl Neyrolles Lòc-dit Martin 42560 Sant Joan Soleumielhs 04 75 23 02 71 - ieor-aups@ieo-oc.org SECCIONS DEPARTAMENTALAS IEO 04-05 "ESPACI OCCITAN DEIS AUPS" 21, charrièra de l'Estampariá 05000 Gap 04 92 53 98 40 - ieo04-05@ieo-oc.org www.espaci-occitan.com IEO AUPS MARITIMS "JÒRGI GIBELIN" Encò de Joan loís Le Basson 2, avenguda Carles Fèlix Fracchia 06300 Niça 04 92 04 27 20 - ieo06@ieo-oc.org http://ieo06.free.fr
IEO CANTAL 32, ciutat "Clar Viure" BP 602 15006 Orlhac 04 71 48 93 87 - ieo15@ieo-oc.org http://ieo-cantal.com IEO CHARANTA "CONVERSA OCCITANA" 13, carrièra Gaston Agard 16800 Soyaux 05 45 38 03 08 - ieo16@ieo-oc.org IEO DORDONHA "NOVELUM" Centre Social e Cultural 95, rota de Bordèu 24430 Marsac d’Eila 05 53 08 76 50 - ieo24@ieo-oc.org http://novelum.ieo24.online.fr IEO DROMA "DAUFINAT, PROVÈNÇA, TÈRRA D'OC" Ostal dels Servicis Publics Servici de la vida associativa 1, avenguda Sent Martin 26200 Monteleimar 04 75 46 86 52 - ieo26@ieo-oc.org www.ieo-droma.org IEO GARD 4, carrièra Ferrand Pelloutier 30900 Nimes 04 66 76 19 09 - ieo30@ieo-oc.org www.ieo30.org IEO GARONA NAUTA Ostal d’Occitània 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 05 61 11 24 87 - ieo31@ieo31.com www.ieo31.com IEO GÈRS 5, carrièra Lamartina 32000 Aush 05 62 61 88 08 - ieo32@ieo-oc.org www.institut-estudis-occitans32.jimdo.com
IEO ÒLT Ostal Lassaca 46700 Sent Martin lo Redond 05 65 24 62 82 - 06 75 72 12 33 ieo46@ieo-oc.org IEO ÒUT E GARONA "ESCÒLA OCCITANA D’ESTIU" 16, carrièra Pujòls 47300 Vilanuèva d’Òlt 05 53 41 32 43 - ieo47@ieo-oc.org IEO PUÈI DE DOMA Centre Joan Richepin (sala B12) 21, charrièra Richepin 63000 Clarmont d'Auvèrnhe 06 08 21 45 55 - ieo63@ieo-oc.org IEO HAUTAS PIRENÈAS "NOSAUTS DE BIGÒRRA" Ostal de Comuna 65350 Bolh Darrèr 05 62 93 04 65 - ieo65@ieo-oc.org IEO PARÍS Encò d'Alexis Quentin 31, carrièra Vandrezanne 75013 París ieo75@ieo-oc.org IEO TARN 3, carrièra de la Torque BP 14 81120 Reialmont 05 63 79 06 67 - ieo81@ieo-oc.org www.ieo-tarn.org IEO TARN E GARONA "ANTONIN PERBÒSC" 307, avenguda de Montech 82000 Montalban 05 63 03 48 70 - ieo82@ieo-oc.org IEO VAR "PROVÈNÇA TÈRRA D’ÒC" 147, quartièr La Roguiera 83143 Lo Vau 04 94 33 22 51 - ieo83@ieo-oc.org IEO VAUCLUSA 26, carrièra dels Tinturièrs 84000 Avinhon 04 90 67 16 90 - ieo84@ieo-oc.org IEO VINHANA Encò de Cristiana Carron Résidença dau Pitit Breulh 37, charrèra de la Valada 86000 Peitius ieo86@ieo-oc.org
23