Anem occitans ! ieo n°156 by Institut d'Estudis Occitans

n°156

ENSENHADOR Editorial

Tenir l’empenta e mantenir lo cap !

Actualitats

Abracadas de l’IEO

Novèlas de la federacion

« CE » de l’IEO

Volontariat per l’occitan

p5 p 6-7

Ficha tecnica : lo CUI-CAE Las anoncias de l’Emplec

Aprenem l’occitan : navèth site internet

PARLESC 2016 : campanha obèrta

Entrevistas

Patric Sauzet e l’aprendissatge de la lenga

Dorsièr

Ressons de l’AG 2016 de l’IEO

p 11-14

Entrevistas

Gerard Tautil : “ Encuei, siam jamai estats aitant dins l’inegalitat de dos mondes que se rescontran pas… “

p 17-19

Publicacions

Sortidas (libes, CD…)

p 20-21

Tribuna Liura

Retrach

p 22

Federacion

Las adreças utilas de las seccions de l’IEO

p 23

An obrat per aqueste n°156 : Laurenç Gòsset, Pèire Brechet, Ana-Maria Poggio, Sebastian Puggin, Thierry Kippeurt, Gerard Tautil, Patric Sauzet, Gèli Fossat, Micheu Chapduelh. Crèdits foto : Pat Thiébaud (cobèrta), Andriu de Gevaudan (p. 3), Laurenç Gòsset, Joan-Loís Racouchot, Gerard Tautil, Patric Sauzet, Tots drets reservats. Concepcion grafica de la tampa : MT Trace

p 10, 15-16

Institut d’Estudis Occitans Association reconnue d’utilité publique dep. 1949 11 rue Malcousinat, 31000 Toulouse - 05 34 44 97 11 direccion@ieo-oc.org / www.ieo-oc.org Editeur et directeur de la publication : Pierre Bréchet Imprimeur : ALBEDIA Imprimeurs 26, rue Gutenberg BP 90449 15004 AURILLAC CEDEX Dépôt légal : juin 2016 Date de publication : 15/06/2016 DT n°015/15/002-AN - SU INTEGRAL

Venètz sòcis de l'Institut d'Estudis Occitans ! Nom, prenom :…………………………………………………….……………………………………….... Adreiça :……………………………………………………………...……………………………………… CP :………... Vila :………………………………… Corrièl :...…………………………………………….  Vòli prene l'adesion per l'annada (recebrai la revista Anem Occitans)  30 € - individual  12 € - estudiant e caumaire  38 € - cople e associacion  M'aboni unicament a la revista Anem Occitans !  4 n° l'an : 15 €  20 € fòra Estat francés (virament obligatòri, ref. bancàrias : CEMP 13135 00080 08106194919 56)  Abonament de sosten : a comptar de 25 €.  Vòli sostiéner l’IEO e far un don de .......... € l'IEO es reconegut d'utilitat publica : lo vòstre don es deductible dels impòstes. Per exemple, s’avètz un revengut impausable de 1000 €, podètz faire un don d'un montant de 20% maximum siá 200 €. Auretz alara una reduccion d'impòstes de 66% de vòstre don siá 120 € de reduccion d'impòstes. L’IEO es sostengut per:

n°156

EDITORIAL

occitana » (clau de l’existéncia de l’IEO despuei setanta ans), - que sagata l’unitat de LA lenga occitana (dins tota sa varietat) liame d’un territòri, au profiech dei separatistas collectivistas que cèrcan d’atomisar l’occitan despuei d’annadas, - qu’es un biais de faire espetar lo movement occitan : que de fach, coma faire fisança en de monde qu’an que mespretz per la realitat dei vesins ? Coma obrar de cotria tant que respèctan pas la diferéncia, lei situacions desparieras e que se crèsan superiors per que son contèxte geopolitic, istoric e sociau un pauc autre li a permés fins ara d’avançar un pauc pus lèu que lei collègas, - que refusan de s’acarar a la realitat tala coma es ! Tòrna mai lo temps de l’editoriau e sabèm gaire mai coma virarà la question dei lengas regionalas… Dins una temporada de situacion nacionala e internacionala totjorn mai trebolada, malaisat de trobar sa plaça per de preocupacions que poirián semblar derisòrias… e que pasmens son au còr dau problèma puei que relèvan dau respècte de l’autre, de sa lenga, de sa cultura… de son drech a la diferéncia… dau respècte de la diversitat deis umans, de la diversitat linguistica e culturala, fònt de la democracia… Que la batèsta contunhe ! Volontat incontornabla que nos fau refortir de lònga voguessiam subreviure ! Mai que contunhe dins una volontat d’eficacitat per tot l’espandi occitan ! au benefici de la totalitat d’Occitània… E pas ren que per una gloriòla locala que se l’i vetz pas plus luench que son nas, que obrar locau sensa pèrdre de vista la situacion globala es la condicion d’una accion benefica sus lo tèrme lòng. Se non, que pòt èstre, per exemple, l’impacte positiu sus l’avenidor de l’occitan d’un nom de region que nos agrade, mai : - que vèn en meteis temps l’instrument que sagata « l’idèia

Sensa luciditat sus çò que siam, sensa consciéncia e presa en còmpte de nòstrei feblesas (tant coma de nòstrei fòrças) capitarem pas d’un biais durable… Per bastir quauquaren i a d’etapas que se pòdon pas negar… (Se per bastir ma teulissa laissi per anar pus lèu de partidas sensa ges de travetas, segur qu’aquesta s’escrancarà pron lèu ! Que contunhe la batèsta ! Òc, segur, mai coma ? quand ? ambé cu ? A l’AG fin d’abriu, s’es començat d’escambiar sus l’organizacion de l’associacion e l’accion revendicativa de menar e d’adaptar de lònga a l’actualitat dau moment…mai segur qu’agueriam pas pron de temps per menar nòstre reflexion. Alora, fàcia au fum de questions* qu’avèm de se pausar (veire leis orientacions) e de l’i respòndre nos a semblat que veniá necite de prendre un temps pus lòng per la reflexion, un temps que trobariam dins un Congrès de metre en plaça l’an que vèn… Una autra idèia qu’a tornat sortir (gaire novèla pasmens, mai de lònga latenta dins nòstra accion emai quand arribam pas de la metre en practica !) es la necessitat imperativa

d’accions comunas de totei lei compausantas democraticas dau movement occitan (qu’an en principi la meteissa amira !) au delai deis analisis diferentas, dei situacions que lei meton de bèus còps en concurréncia dins seis activitats, dei garrolhas de personas e de tot çò que nos mena encara ben tròp sovent a d’accions non unitàrias… Vaquí, la tòca contunha ! Tenir l’empenta e mantenir lo cap per gardar e seguir la dralha d’un avenidor ! Pèire Brechet President de l’IEO

* vengut lo temps per l’IEO de se recampar toteis ensems per chifrar: - a coma adaptar l’organizacion IEO ai reformas e condicions novèlas, - a coma refortir lei liames entre la federacion e leis seccions… quina articulacion entre l’accion de terren e lei programas interregionaus federatius? que se podèm portar l’un l’autre ? - a coma refortir l’IEO dins son ròtle d’operator de l’aparament e de l’espandiment de nòstra lenga e de nòstra cultura, dins un temps de regression de la politica linguistica publica e de volontat de nos escafar…e coma evitar la temptacion de replegament sus se, sus son relarg. L’IEO (tant coma l’occitanisme d’alhors!) deu pas perdre de vista la vision globala de son espaci, de son territòri, d’una accion panoccitana. - a coma estimular, encoratjar lei sòcis a participar mai a la vida « administrativa » (se se pòt dire !), a la partida concreta de la vida de l’associacion… - a coma adaptar nòstra accion ai darrieras evolucions de la societat, - a coma inventar, trobar de biais novèus d’èstre presents sus la scèna publica, de revendicar nòstrei drechs legitimes… d’establir e gardar un ròtle de còntra-poder, de resisténcia ai mesuras institucionalas assassinas, malastrosas e nefastas a nòstre avenidor. Per l’i trobar de respònsas e preveire leis operacions a tèrmes cort, mejan e lòng.

n°156

ACTUALITATS

??/??/2016 : Conselh d’Administracion de l’IEO

23-24/04/2016 : Amassada generau de 2016 (Tolosa)

A l’ODD, l’organizacion federativa de l’IEO au parat de la creacion de las navèras regions, IEO 11/06/2016 : Conselh d’Administracion de l’IEO Formacion, IEO Edicions, IEO difusion, los projèctes interregionaus de l’IEO, l’AG de 2016,…

Per l’IEO, la supression d’aqueles pòstes es un preludi a l’éliminacion progressiva dels cursus estacats, quora ço que En seguida d’una succession d’anoncias de supression de son pas los cursus que son directament atacats, coma à pòstes e d’opcion d’ensenhament en occitan d’aquí la Vilanòva de Magalona. L’IEO demora vigilant sus las dintrada escolara venenta, Pèire Brechet, President de l’IEO, repercussions d’aquelas tres situacions. interpelèt la Ministra de l’Educacion Nacionala Najat Vallaud -Belkacem. ***

Interpelacions de l’IEO

L’Institut d’Estudis Occitans foguèt informat de tres situacions ligadas a l’ensenhament de l’occitan :  supression a la dintrada venenta de l’opcion d’ensenhament dels cors d’istòria geografia en occitan dins lo Collègi dels Salins de Vilanòva de Magalona, dins Erau ;  supression a la dintrada venenta de l’estudi de l’occitan en 6a (aquò en seguida de l’escòla immersiva Calandreta) dins lo Collègi Barbara Hendricks de la comuna d’Aurenja (Vauclusa) ;  supression a la dintrada venenta d’un pòst de conselhièr pedagogic per l’occitan dins l’Academia d’Òlt.

Las responsas que son en partida arribadas au mes de mai. ENSENHAMENT 1 : Pichona avançada (s’esconde ges de lèca !). En respònsa an una letra mandada au mes de mars per l’IEO au Ministèri (ambé còpia ai Rectors, DASEN, eca. pertocats) a prepaus de la supression dei cors d’occitan dins d’unei collègis… lo director de Gabinet dau Rector de l’Acadèmia d’Ais-Marselha vèn de sonar lo president Pèire Brechet per l’avisar que lei cors d’occitan serián manteguts en 6na dins lo Collègi Barbara Hendricks d’Aurenja (84) .

Per l’IEO, aquestes decisions son tant mai Esperem ara lei reaccions per leis autrei cas desconvenentas que son en contradiccion évidenta amb los tèxtes oficials que s’aplican e que preveson lo ENSENHAMENT 2 : Autra pichona avançada ! desvolopament dins l’Educacion Nacionala de l’ensenhament de las lengas de França, doncas de l’occitan. En respònsa an una letra mandada au mes de mars per l’IEO au Ministèri (ambé còpia a l’encargada de mission La Lei d’Orientacion de 2013 afirma pr’aquò clarament academica per l’occitan e au Cònse que nos aviá fach (Art. L. 312-10.) : crida) a prepaus de la supression dei cors d’istòriageografia en occitan au Collègi dei Salins sus la Comuna « Las lengas et culturas regionalas apertenent al patrimòni de Vilanòva de Magalona (34), lo gabinet dau Ministèri de França, lor ensenhament es favorizat prioritàriament vèn d’avisar lo president qu’aquest ensenhament serà dotat dins las regions ont son en usatge […] es prepausat dins d’oras e mantengut a la rintrada de 2016. l’una de las doas formas venentas : 1° Un ensenhament de la lenga e de la cultura regionalas ; 2° Un ensenhament Veirem la seguida… bilingüe en lenga francesa e en lenga regionala. « La precocitat de l’exposicion e de l’aprendissatge en lenga viventa, estrangièra e regionala, es un factor confirmat de progrès en la matèria. Serà instaurat un ensenhament en lengas viventas tre lo començament de l’escolaritat obligatòria. Dins las Academias pertocadas, l’aprendissatge complementari d’una lenga regionala serà favorizat e lo bilingüisme francés-lenga regionala serà encoratjat tre la mairala. »

n°156

Eth servici-civic, un utís entà desvolopar las associacions. La Seccion Regionau MeidiaPireneas de l'Institut d'Estudis Occitan qu'arriba tot just d'obtier l'agradament d'intermediacion dau Servici-Civic. Dab aqueth agradament, L'IEO MP que's hica a la dispausicion de totas las associacions qui's dedican a la lenga ena Region Lengadòc-RosselhonMeidia-Pireneas. En efèit, l'IEO MP

L’IEO que renovèla, ongan, l’operacion de partenariat ambe lo Pargue natural regional de las Lanas de Gasconha, e lo seu siti plan conegut de Marquésa, au ras de Sabre. Lo partenariat permet a l’ensemble dels aderents a l’IEO d’obtiéner una remesa a l’entrada dels tres sites del PNR, l’un dels mai vielhs de França. Cal presentar, de segur, la carta d’adesion a la federacion.

que'vs da la possibilitat d'arcuélher, pendent ua mission de 6 a 12 mes, ua volentària o un volentari que poderà participar a la vita de la vòsta estructura e au sué desvolopament. Atau, se voletz arcuélher quauquarrís en servici-civic, que'vs podem hèr profitar d'ua convencion de ServiciCivic. Tanben, que v'aidaram entà : hèr las vòsta demarchas administrativas,

cercar un volentari o ua volentària, preparar l'arribada de la joena o dau joen, definir la o las missions de la persona en servici-civic, gerir eths pagaments, etc. Ara, s'ètz interessats per eth dispositiu de Servici-Civic, n'esitatz pas mes e contactatz l'IEO MP : 09.62.56.09.01 o spugin.ieomp@gmail.com

L’IEO desira desvolopar aquela mena d’operacion donc, ne cal pas trantalhar : podètz negociar, al servici de la federacion e dels seus aderents, una remesa ; l’IEO assegurarà la validacion finala contractuala e ne farà la reclama de cap a l’ensemble de la federacion. Una faiçon adaptada de far entrar la lenga e l’interès de las estructuras de cap a la lenga e a la cultura occitanas, de pertot en Occitània.

www.volontariatoccitan.com Anoncia #1 : L’IEO que cerca un volontari benevòle entà tornar legir la revista Anem Occitans ! abans publicacion. Delai per tornar las correccions : 1 dia Utis : Internet, Adobe writer (possibilitat de notar las remarcas dirèctament suu tèxte pdf) Competencia : bona coneishencia de l’occitan, dens mei d’un dialècte. Contactar l’IEO : direccion@ieo-oc.org

Anoncia #2 : l’IEO que recerca un volontari benevòle per s’ocupar de la mesa a jorn deu Facebook de l’IEO Edicions. A cada parucion navèra en çò de l’IEO Edicions, que seràtz encargat d’integrar las informacions basicas dens la pagina Facebook. Que poderatz tanben comunicar, per exemple, a l’entorn de las sesilhas de signaturas deus autors. Competencia : coneishencia de Facebook. Contactar l’IEO : direccion@ieo-oc.org

Lo volontariat per l’occitan es un projècte obèrt a l’ensemble de las associacions implicadas a l’entorn de la lenga e de la cultura occitanas. Que podètz tornar trapar los detalhs de la demarcha suu site www.volontariatoccitan.com AG de l’IEO 2017 : candidatar ? Las seccions que desiràn arcuèlher l’Amassada generau de l’IEO que’s poden har conseiher au parat de l’AG venenta. La virada de l’AG en Occitània qu’es tanben ua faiçon d’amuishar l’importancia de l’ensemble de las regions occitanas. 2017 que serà tanben la fin deu mandat deus administrators actuaus, ua bona faiçon de s’engatjar entà l’occitan !

n°156

FICHA TECNICA - EMPLEC.COM

Lo contracte CUI-CAE qu’es sovent la faiçon la mei interessanta, entà ua associacion petita, per aver un emplegat. Que’vs listam ací-devath, d’après un document oficiau de Pòle emplec, com ua introduccion a la question (de notar, sonque las informacions oficiaus de Pòle emplec que son a utilizar e que devetz contactar, per mei d’informacions o entà verifi-

L'ESSENCIAL A SE RECORDAR

Lo CUI-CAE es un contracte de trabalh a durada determinada (CDD) ou indeterminada (CDI), a temps plen Quin objectiu ? o a temps parcial. Es assortit de mejans a faiçon per Faire fàcia a de besonhs collectius insatisfaches formar lo salariat, desvolopar son experiéncia e (servicis a las personas, environament...) e favorizar adaptar sas competéncias als besonhs de vòstra actil'embaucha e la formacion de personas sens emplec. vitat. Es un dispositiu plegadís amb d'ajudas financièras fin finala. Quins emplegaires ? Los emplegaires del sector non-mercand situats en me- Qual embauchar ? tropòli (e dins los DOM). De personas sens-emplec que rencontran de dificultats socialas e professionalas particularas d'accès a l'emLo CUI-CAE : un dispositiu a faiçon per embauchar e plec. formar QUINS EMPLEGAIRES ? Los emplegaires de sector nonmercand :  organismes de drech privat a tòca non-lucratiu (associacions, fondacions, mutualas, comitats d'entrepreisa...),  collectivitats territorialas (comunas, departements, regions) e autres personas moralas de drech public (GIP...),  personas moralas de drech privat encargadas de la gestion d'un servici public (societats HLM, societats d'economia mixta...),  talhièrs e òbras d'insercion (ACI). Doas condicions :  esser al jorn del pagament de las cotisacions e contribucions socialas,  embauchar pas per far lo remplaçament d'un salariat licenciat per fauta seriòsa o excessiva. Son exclús : los servicis de l'Estat. QUAL EMBAUCHAR ? De personas sens emplec qu'an de dificultats d'insercion sociala e professionala. Méfi : los joves pòdon signar un Emplec d'Avenidor (AE) o un CUI-CAE.

QUINS AVANTATGES PER L'EMPLE- cion e de qualificacion de qualitat : GAIRE ? recrutament en contracte a durada indeterminada (CDI), aplicacion de Lo contracte de trabalh toca d'emplecs periòde de professionalizacion pagaque s'ocupan de besonhs collectius in- da per un OPCA (Organisme Paritari satisfaches. Collector Aprovat), de periòde d'immersion en entrepreisa... Las ajudas de l'Estat :  una ajuda a l'insercion profes- Las exoneracions de cargas : sionala qu'atenh al maximum 95% L'embaucha en CUI-CAE exonera :  de cotisacions patronalas de del SMIC orari brut. Lo taus d'ajuda es determinat per decret del securitat sociala (assegurença maprefècte de region. Variable selautiá - levat malautiá professiogon las regions, es modulable en nala e accident de trabalh - mafoncion de las dificultats d'accès a ternitat, invaliditat e decès, viell'emplec del beneficiari, de la hum), d'allocacions familias sus la qualitat de l'acompanhament, de fraccion de salari que sobra pas lo las formacions realizadas, de vòsSMIC orari multiplicat per lo nomtre sector d'activitat... L'ajuda es bre d'oras pagadas dins lo limit pagada mesadièrament e per de la durada legala mesadièra (o avança pendent la durada del convencionala s'es inferiora), contracte (dins lo limit de 24 me de la taxa sus los salaris, de la ses). Amb una prolongacion possitaxa d'aprendissatge e de la parble dins los meteisses limits que lo ticipacion a l'esfòrç de construccontracte (veire aprèp lo paragraf cion. « CDI o CDD »).  una ajuda a la formacion pa- Lo desligament dels efectius e la disgada per l'Estat per financar las pensa de pagament de l'indemnitat accions de formacion professionala de precaritat : e de validacion dels aquesits de Lo titular del CUI-CAE es pas comptal'experiéncia (VAE). bilizat dins l'efectiu de l'organisme enplegaire levat la tarificacion A SENHALAR « accident del trabalh e malautiás professionalas ». A la fin del contracte a Son privilegiats los emplegaires que durada determinada, i a pas d'indems'engatjan a far de trajèctes d'inser- nitat de fin de contracte.

n°156

SALARIAT EN CUI-CAE : QUINAS Se pòt far : PARTICULARITATS ?  de periòdes d'immersion al près d'un autre emplegaire per Lo titular del contrate beneficia de diversificar l'experiéncia professiototas las disposicions legalas e convennala dels beneficiaris, cionalas aplicables dins l'organisme  de periòdes de professionalaemplegaire. zacion d'una durada minimum de 80 oras se l'emplegaire ressortís CDI o CDD : d'un OPCA. Lo contracte es fach a durada indeter Una preparacion operacionala minada (CDI) o a durada determinada a l'emplec individuala o collectiva (CDD). (POEI o POEC), sens suspencion de Lo CDD es : contracte de trabalh. Las accions  fach per una durada minimum de formacion se pòdon far pende 6 meses (3 meses per las perdent o en defòra del temps de sonas beneficiant d'un amainatjatrabalh. ment de condemnacion),  renovelable dins las limitas de 24 meses, fins a 60 meses per acabar una accion de formacion o se la salariat es, sia atjat d'almens 50 ans e beneficiari del RSA (revengut de solidaritat activa), de l'ASS (allocacion de solidaritat especifica), de l'ATA (allocacion temporària d'espèra) o de l'AAH (allocacion adult handicapat), sia resconegut trabalhor handicapat. Remuneracion : La remuneracion minimala a pagar al Lo CDD pòt esser perlongar al delà beneficiari del contracte es, al mens, lo d'aquestas duradas maximalas per los SMIC orari multiplicat per lo nombre trabalhors handicapats o los salariats d'oras de trabalh fachas, o al minimum atjats d'almens 50 ans e embauchats convencional s'es mai favorable. dins los talhièrs e òbras d'insercion. Las collectivitats territorialas e las au- L'acompanhament : segun quinas tras personas de drech public pòdon modalitats ? far pas mai que de CUI-CAE a durada Designetz un tutor demest los salariats volontaris, qualificats e amb una expedeterminada. riéncia professionala d'al mens 2 ans. Sa mission : assuregar l'acuèlh e lo seDurada del trabalh : Lo contracte es fach a plen temps o a guit del salariat pendent tota la duratemps parcial. La durada setmanièra da del contracte, en ligam amb lo redel trabalh del contracte de trabalh ferent designat per lo prescriptor. De mesuras d'orientacion, d'acompanhadeu, al minimum, esser de 20 oras. Pòt ment professional, de formacion e de esser inferior se la situacion de la per- validacion dels aquesits de l'experiénsona embauchada o justifica (estat de cia (VAE) son previstas e mencionadas santat, handicap...). dins lo formulari de demanda d'ajuda a l'insercion professionala. Devètz orFormacion e mesuras d'insercion : ganizar al mens una accion d'acomLo salariat beneficia d'accions : panhament professional e una accion  de formacion (formacion qua- de formacion. lificanta, prequalificacion, remesa a nivèl...),  d'acompanhament (ajuda a A QUAL S'ADREÇAR ? l'intrada de fonccion, evaluacion  per vos ajudar a recrutar e a de las capacitats e competéndemandar l'ajuda a l'insercion procias...). fessionala : vòstre conselhar Pòl Emplec, de la Mission Locala o del

Cap Emplec.  al subjècte del pagament de las ajudas : l'Agencia de Servici e de Pagament (ASP) o, se lo salariat es beneficiari del RSA finançat per lo departament, lo conselh departamental. QUINAS INTERVENCIONS ? abans la conclusion del CUI-CAE, garnir e signar amb lo salariat lo formulari de demanda d'ajuda disponible sus lo siti www.travailemploi.gouv.fr  designar un tutor dins vòstra entrepreisa,  far amb lo salariat un CDI o un CDD,  s'i a un periòde d'immersion : far un avenent escrich al CUI-CAE e una convencion de mesa a disposicion gratuita amb l'emplegaire d'acuelh,  comunicar las atestacions de preséncia del salariat a l'ASP (o far una declaracion sus l'onor) o, se lo salariat es beneficiari del RSA pagat per lo departament, al conselh departamental,  tornar botar una atestacion d'experiéncia professionala al salariat a sa demanda o al pus tard un mes abans la fin del CUI-CAE,  presentar un bilanç de las accions engatjadas dins los precedents contractes ajudats, abans la demanda d'una novèla ajuda. DE NOTAR L'embaucha d'un trabalhor handicapat pòt esser ajudada per l'Agefiph (ajuda a la mobilitat...) : veire lo siti www.agefiph.fr Las ajudas de l'Estat e las exoneracions de cargas son pas cumulablas amb una autra ajuda de l'Estat a l'emplec (reduccion « Fillon »...). Lo CUI-CAE pòt esser suspendut, a la demanda del salariat, per far una immersion professionala o una accion que participa a son insercion professionala amb vòstre acòrd o per far un temps de pròva per una proposicion d’emplec (CDI o CDD d'al mens 6 meses). www.emplec.com

n°156

ACTUALITATS

Que podètz tornar trobar l’ensemble de las anoncias, auhèrtas d’emplec, formacions, suu site emplec.com Ensenhaire/a occitanofòne dins l’es- e/o 3ena. tabliment segondari Calandreta de Competéncias requesidas : Bon relaTolosa cional amb los joves, capacitats d’acuèlh dels joves e dels parents. ConeisLa federacion de las Calandretas de sença del mestièr de professor, dels Miègjorn-Pirenèus cèrca d'ensenhaires/ programas de l’Educacion Nacionala e as occitanofònes per trabalhar al Collè- del trabalh en transversalitat. Bona gi Calandreta de Tolosa a la dintrada mestresa de la lenga occitana, parlade setembre. da e escricha. Descripcion complementària : CDD a Mission : La persona recrutada aurà temps parcial, a comptar del 30 d’ala responsabilitat de l’ensenhament gost de 2016 d’una o mai d’una matièiras Diplome demandat : Licéncia o Master (matematicas, fisica, scienças de la Contacte : Gaëlle Pujol, Ligaira Fedevida e de la tèrra, tecnologia, educa- racion Calandreta MP 11 carrièra cion fisica e esportiva, musica) en clas- Malcosinat 31000 Tolosa, 05 61 22 sa de 6ena e/o de 5ena e/o de 4ena 19 77 - 06 51 46 53 24 Regent(a)s enas escòla Calandreta Las Federacions Regionaus de las Calandretas que cèrcan regent(a)s entà ensenhar autanlèu la rentrada de 20162017. Qu’ensenharatz en francés e en occitan enas escòlas Calandretas (escòlas mairaus o escòlas primàrias). Entà aver mes d’informacions sus l’ensemble de las auhèrtas disponibles, que poderatz trobar las auhèrtas de

la rentrada sus www.emplec.com o contactar dirèctament la vòsta federacion regionau de las Calandretas. Contacte : Federacion Regionau de las Calandretas d’Aquitània : ligaireaquitaine@gmail.com Federacion Regionau de las Calandretas Lengadòc : contact@lengadoc.calandreta.org Federacion Regionau de las Calandretas Miègjorn-Pirenèus : ligaira.calandreta.mp@gmail.com

Borsas « Ensenhar » La Region Aquitània - Lemosin - Peitau - Charentas e lo Rectorat de l’Academia de Bordèu que tornan perpausar tà 2016 las borsas « Ensenhar » taus regents e professors qui’s vòlen formar a l’ensenhament de e en occitan. Tau purmèr grad, que perpausan ua formacion a temps plen de tres o sheis mes (en foncion deu vòste nivèu d'occitan). Lo prètz de la formacion qu'ei presa en carga e lo Rectorat que mantien lo vòste salari a 80 %. Tau segond grad, la formacion que's hè a miei temps sus ua annada escolara. Lo prètz de la formacion qu'ei presa en carga e lo Rectorat que mantien lo vòste salari a 100 %. A la fin d'aqueras formacions, que passaretz ua certificacion complementària tà ensenhar la lenga occitana o ta ensenhar la vòsta matèria en occitan. Borsas « Ensenhar » : Del dimarç 29 de mars 2016 a partir de 11H50 al divés 10 de junh 2016 dinc a 12H50 occitan.aquitaine.fr

n°156

ACTUALITATS

Lo navèth site aprenemloccitan qu’es d’ara enlà en linha. Ua navèra presentacion, solide, que permet de plan destrilhar los cors, los talhièrs de discutida e los estagis de lenga.

La noveltat qu’es la possibilitat, entà las estructuras qu’ac demandan, de poder gerir dirèctament las entresenhas (oraris deus cors, lòc, eca.) au fur e a mesura de l’annada e deus eventuaus cambiaments.

La campanha de labelizacion 2016 qu’es d’ara enlà obèrta. A partir deu site internet aprenemloccitan.com, qu’es possible d’accedir au son dorsièr PARLESC (per las estructuras qu’an dejà cor slabellizats en 2015) o de demandar un accès entà perpausar cors a la labellizacion.

2016, mercés de nos demandar d’ac- litat, que’u deu perméter de progrescedir au servici en tot utilizar l’espaci sar dens lo son usatge de la lenga en membre e l’accès membre. tot autonomia, au cap de quauques annadas. Data limita : los dorsièrs de candidatura per 2016 que deven estar entresen- Contact : parlesc@parlesc.com hats abans lo 30 de junh de 2016.

Estructuras qu’an dejà un o mei d’un cors labellizats : La persona referenta que va receber un mèl on son precizats l’identificant e lo mot de passa entà accedir au son espaci dedicat. Las cors, las informacions associadas en 2015, que seràn disponibles. Que serà donc aisidament possible de modificar las dadas, de tirar un cors (abandonat) de la tièra, e de perpausar navèths cors (obèrts desempuish l’an passat) a la labellizacion. Qu’es tanben l’escasença de verificar las informacions publicas balhadas au public qu’utilisa lo site coma basa de ressorças. Lo temps estimat de verificacion d’ua ficha, e de modificacion leugèra, qu’es de 1 min. A la fin de la modificacion, mercés de validar las correcions, puish de causir la casa « PARLESC » a la tota fin de cada ficha. Estructuras « navèras » que desiran sometre un o mei d’un dorsièr en

classificats en tot utilizar ua localizacion pe rdepartament e per region (las regions ancianas peu moment).

Qu’es tanben possible de senhalar ua demanda d’un cors dens un endret, o l’obèrtura potenciau d’un cors per la Entà permeter un usat- davalada de 2016. ge pro leu deu site dens lo cadre deu labèl PARCom de costuma, dens quauques LESC (article ací-devath), setmanas, los documents de comunicalo site qu’es en linha, qui- cion a l’entorn deus cors que seràn distament se quauques mel- ponibles e mandats a la seccions dehoracions e seràn integra- partamentaus per ua difusion de cap das dens las setmanas a au public. Avossitz demandas o ideas viéner. entà melhorar la comunicacion, que’ns podètz escriver a l’adreça de contacte Los cors, estagis, los costumèra. talhièrs de lenga que son

Rebrembe : PARLESC qu’es lo labèl de qualitat deus cors d’occitan entaus adultes. Qu’es un labèl obèrt a tots, a partir deu moment que la lenga ensenhad es la lenga occitana, quin que sia lo dialècte ensenhat. Lo labèl qu’es acordat a partir d’ua acòrd entre lo nivèu de formacion de l’ensenhaire, l’organizacion pedagogica deu cors, e lo lòc d’arcuèlh deus aprenants. Lo labèl qu’assegura donc aus aprenents un ensenhament de qua-

n°156

ENTREVISTAS

Patric Sauzet que vien de publicar en çò de l’IEO Edicions la « referéncia » de la conjugason lengadociana de l’occitan, Conjugaison occitane. Que’ns permet de coneisher mei precisament la soa vision de la lenga, la d’uei e la de doman. Anem Occitans : Adishatz Patric, peu monde que non son pas a Tolosa, que’vs podètz presentar en quauques mots ? Patric Sauzet : Soi professor de lingüistica occitana a l’Universitat de Tolosa 2, ara despuèi mai de dètz ans. Se disiá « Lo Miralh » quand arribèri. Ara se ditz « Universitat Tolosa-Joan Jaurés », mas l’universitat es totjorn al Miralh, dins la banlèga oèst de Tolosa. Abans Tolosa, profesionalament soi passat per l’Universitat de Paris 8 ont ensenhavi mai que mai la lingüistica generala e un pauc l’occitan, dins lo departament de « lengas oprimidas e minorizadas » qu’apelavan. Encara abans èri a l’Universitat de Montpelhièr, après aver ensenhat dins un collègi de Belsa (de « Beauce » se volètz mai). A.O. : D'on vien l'interès vòste entà l'occitan e la lingüistica ? P.S. : Mon interès per l’occitan e per la lingüistica se son rescontrats, mas son independents un de l’autre dins son principi. Après aver longtemps pensat venir arqueològ, es per la filosofia que venguèri a la lingüistica. D’autre latz, ai rescontrat l’occitanisme - coma me pensi pasmal d’autres dins ma generacion - per l’engatjament politic e la cançon militanta, Martí e Mans de Breish (de Bruèis ?). Los elements d’occitanitat escampilhats qu’aviái dins lo cap se son nosats alavetz : la lenga de la familha cevenòla, mon francitan d’enfança e d’environa, los tròces de cultura occitana qu’aviái crosats dins ma formacion (trobadors, crosada contra los « albigeses », òbras de Mistral o de Bigòt). Es aquò l’occitanisme : una conversion de

l’agach. Çò invisible tot per un còp ven occitan. E aital per tota la fin de sa vida, evident, çò qu’èra marginal ven central e l’occitan foguèt desenant la nòstra sola dona sens al demai. lenga d’escambi amb el e amb ma mameta. S’apren que, en venent de la A. O. : qu'arribè un purmèr d'alhors, lingüistica formala, èri pas dins la logica estudis de la lenga o estudis de « dialectologica » que fondamentalament lingüistica ? es una observacion extèrna d’un « patés » P.S. : Soi pas vengut a lenga per la o d’un « dialècte » per un lingüista que, el, lingüistica, mas se tròba qu’ai apresa la parla una lenga. Ieu estudiavi una lenga e lenga al moment que mon interès per la me metiái a la parlar. Ben segur, i a agut lingüistica creissiá. Ai après l’occitan un de « dialectològs » occitanistas. Es notapauc sol amb lo metòde « Lafont-Bailon », dament lo cas en domeni occitan e pensi a puèi a París amb un professor ariegés (de l’escòla de Tolosa, a Joan Seguin Pàmias), Marcèl Baissa (« Baïche »). « Séguy » - e sos disciples, Jaume Alhèras, Ensenhava al licèu Lavoisièr, a dos passes Xavièr Ravièr, Joan Loís Fossat. E Pèire Bèc de Louis-le-Grand, puèi de l’ENS ont faguèt una tèsi de dialectologia. Apondam estudiavi. qu’es totalament pertinent e ensenharèl Mon trabalh de mestriá foguèt dirigit d’estudiar la variacion de la lenga dins per Pèire Bèc e noirit dels ensenhaments l’espaci. Mas istoricament, la dialectologia dels lingüistas generativistas de Paris 8 es una lingüistica de la negacion de (l’universitat experimentala de Vincennes) l’occitan. Es pas per azard s’un libre de en particular de François Dell qu’ense- vulgarizacion sus aquela disciplina se sona nhava la fonologia generativa coma « Les patois ». Lo títol es estat donat s’elaborava al l’MIT (a Cambridge, Massa- seriosament. Es degut a Albèrt Dauzat, lo chusetts). Aquel trabalh es estat l’escasença lingüista francés de referéncia entre las a l’encòp d’un escambi intens amb mon doas guèrras e fins a las annadas 50 ont papet, Remi Sauzet, e tanben amb ma combatiá la lei Deixone. Naturalament. mameta, Irena Bastida, e d’una reflexion Precisem que Dauzat èra alvernhàs (e formala sus la lenga. Me pausavi en doncas occitan coma disiá lo president particular la question del « cicle » Pompidor…) e que comencèt per estudiar fonologic qu’interessava fòrça los fonològs remirablament l’occitan alvernhàs. Precisem d’aquel temps. encara que scientificament (contràriament Ai fach tanben una causa que me a d’autres), Dauzat negava pas que semblava evidenta, mas que m’avisi de mai l’occitan existiguèsse. Mas socialement, si en mai qu’o èra pas tant, es que menèri ben. mon trabalh sus la lenga en occitan. Pas la Robèrt Lafont, qu’es la granda figura redaccion del memòri, mas l’enquèsta, lo intellectuala de l’occitanisme de la trabalh amb los testimònis. Per estudiar la segonda mitat del sèble XX, s’opausava a lenga de mon grand me metèri a li parlar aquela reduccion al patés, a aquel

n°156

DORSIÈR : AG DE 2016

Faire lo bilanç morau de l’accion es totjorn un moment un pauc perilhós que fau trobar l'equilibri entre un optimisme dessenat ò un pessimisme plorinejant… per pas s'abandonar sus la marrida penda que fa calar e cridar seba !. Fau gardar pron d'objectivitat e de mesura per se melhorar e gardar la vòlha de contunhar e de faire avans. 1 - D’en premier sus l'accion

Òc per l’occitan-Marca / Servici de l’emplec / Paginas occitanas / Toponimia, eca…) - organizar d’accions revendicativas per que siegue pres en còmpte la volontat testarda deis occitans que reclaman que se mete en plaça una politica linguistica favorabla a la subrevida de la lenga e a son espandiment ; daverar enfin una lèi, valent a dire li reconóisser un quadre juridic legau… - Reagir fàcia au perilh e a la regression e sostenir leis accions de resisténcia (entre autre au nivèu de l’ensenhament) - contunhar lo partenariat interlengas revendicatiu au nivèu europenc e internacionau.

Un còp de mai, e tot de lòng de l’annada, l’IEO s’es afanat a obrar, entre autre, dins lei tres amiras panoccitanas principalas que son sieunas per l’avenidor de lenga occitana : (Transmission-Formacion / socializacion-desvolopament / defens a d e i d r e c h s l e g i t i m e s - Una tòca pas totjorn aisada per revendicacion). que mancam de benevòles que s’investissèsson. Cu, au quotidian per se Tenent la draia, l’IEO obrèt dins compartir lo seguiment dei dorlo quadre deis accions interregiona- siers ? (Patissèm la manca de melas per : jans umans tant coma financiers…) - ajudar a la mesa en plaça una situacion gaire novèla. Coma o d’otís e d’estructuras propicis a despassar ? la transmission de la lenga (Projèctes : Cors adultes/ Una tòca pas aisada per Formacion-Parlesc/Edicions/ que cabussam dins un ambient de Bilinguisme-pichona enfància,…) morositat general… e que s'avisam - seguir lei programas que perque d'unei son a se relenquir e a meton d’introdurre la lenga dins baissar lei braç davans : la vida vidanta (Projèctes : Label - l'amolonament dei regres-

sions provocadas per lei decisions governamentalas, lei reculadas, lei promessas non tengudas, leis trelunhatges e ne’n passi… - fàcia encara mai, a la desunion dau movement occitan e l'agiment aissable de monde qu’esitan pas a sagatar l’accion deis autrei quand capitan pas d’impausar sa pròpria vision dei causas… Fin finala, ben de rasons de se lanhar. 2 - D'en segond sus lo contèxte Que per definir una accion, fau poder amirar d'objectius clarament identificables, aver d'interlocutors d'una que n'i ague e de dos que siegan fisables. Per 2015 justament tot foguèt foscs e movedís. Ben talament que 2015 se pòt veire coma una annada calhada : - a l’espèra dei consequéncias de la reforma territoriala e de sei promiereis aplicacions, - a l’espèra d’una posicion clara deis elegits novèus (ambé sei novelei competéncias) sus politica que vòlon portar per l’occitan - a l’espèra dau foncionament de l’OPLO (vengut efectiu), e de sa politica interregionala pre-

n°156

DORSIÈR : AG DE 2016 pausada, - a l’espèra per la denominacion dei regions… - « a l’espèra » per èstre reactiu a nòstra mesura e intervenir quand èra necite… 3 - Per clavar Dirai que l'IEO, sei militants e sei responsables, pretendon pas a la perfeccion nimai a la veritat. Mai tenèm nòstra plaça onorablament e prenèm nòstrei responsablitats, me-

Mantenir lo cap e seguir la dralha 1 – Tant marrida que sigue la situacion generala actuala, per l’IEO lei resultats e consequéncias de seis accions especificas e deis accions collectivas qu’entrainèt son positius. Çò que lo movement occitanista a fach es de luchar còntre lo modèle dominant que ditz qu’Occitània exista pas e que l’occitan es una mescladissa de parlars locaus abastardits, ambé de capacitats d’expressions limitadas, d’una intercompreneson reducha, çò que sòna dau terme pejoratiu de « patois » e que lo conoisser ò lo parlar empachan cadun de trachir e geinan l’unitat nacionala. Aquesta batèsta societala, lo movement occitanista l’a per bèla part ganhada.

ritam respècte e consideracion. Se naçada sempre dins d’unei relargs). pòt comptar ambé nosautres per la Revèn a cadun e caduna de prenlenga e la cultura occitana. dre sa part a l'obratge comun, de l’i ajustar son envam, son gaubi per Siam, segur, dins una marrida que deman l'occitan tengue sa plapassa, mai siam present testa-aquí, ça dins lo grand concèrt planetari. e fasèm avans. Avançam ambé nòstra fe e nòstrei conviccions, particu- Lòngamai a l'IEO, que la batèsta larament aquela d'obrar per contunhe ! « l’idèia occitana ». L'engatjament per la defensa de l’unitat de la lenPèire Brechet ga occitana dins tota sa diversitat deis Aups ai Pireneus e de Gueret a la Mediterranèa (una unitat ame-

regionalas… a obtenir una promiera reconoissença oficiala. Es segurament pas lo azard que : - lo promier debat parlamentari se faguèsse en 2008, quauquei mes après lei 20000 manifestants de Besièrs - lei lengas regionalas faguèsson son intrada dins la Constitucion (emai foguèsse sensa drechs), - lei LR venguèsson puei un enjuòc de campanha electorala (emai se lei promessas son pas tengudas puei…) Ramentem-se tot çò faguèt ponchejar coma articles sus la question, sondatges, debats, eca. Emai posquèsson semblar imperfiechas nòstreis accions an pasmens sa part d’eficacitat e butan a la ròda… A nosautres de tenir l’empenta, mantenir lo cap, e caminar…

Nos fau contunhar de dire l’existéncia d’un territòri occitan e d’una lenga occitana. Mantenir lo cap aquò vòu pas dire, pasmens, s’acontentar d’inercia Ambé lei mejans derisòris que e d’imobilisme… son lei nòstres davans l’ample dau pretzfach (nombre insufisent de Es ben la rason, qu’au mitan de tomembres actius disponibles e pron teis lei trebolèris que siam a viure, competents ò formats dins lei dife- pensam qu’es vengut lo temps a rents domènis / manca de mejans l’IEO de se recampar toteis ensems financiers) avèm capitat despuei per chifrar: 2005 (e la promiera manifestacion - coma adaptar l’organizacion a Carcassona) a faire sortir en plade l’IEO ai reformas e condicions ça publica la question dei lengas novèlas,

- coma refortir lei liames entre la federacion e leis seccions… quina articulacion entre l’accion de terren e lei programas interregionaus federatius? que se podèm portar l’un l’autre ? - coma refortir l’IEO dins son ròtle d’operator de l’aparament e de l’espandiment de nòstra lenga e de nòstra cultura, dins un temps de regression de la politica linguistica publica e de volontat de nos escafar… e coma evitar la temptacion de replegament sus se, sus son relarg. L’IEO (tant coma l’occitanisme d’alhors!) deu pas perdre de vista la vision globala de son espaci, de son territòri, d’una accion panoccitana. - coma estimular, encoratjar lei sòcis a participar mai a la gestion, la vida « administrativa » (se se pòt dire !), a agir d’un biais concret per portar leis accions de l’associacion… - coma adaptar nòstra accion ai darrieras evolucions de la societat, se faire ausir... - coma inventar, trobar de biais novèus d’èstre presents sus la scèna publica, de revendicar nòstrei drechs legitimes… d’establir e gardar un ròtle de còntra-poder, de resisténcia ai mesuras institucionalas assassinas,

n°156

DORSIÈR : AG DE 2016 malastrosas e nefastas a nòstre Lo dangier es reau e la resisténavenidor. cia es urgenta. Urosament que coma lo disèm L’IEO a l’encòp per operator lin- pron sovent, siam testards, tenaces guistic e portaire de revindicacion a e perseverents. de reconsiderar sa capacitat a faire passar lo messatge revindicatiu Per ansin, per se pas laissar degenerau e a incarnar l’existéncia moralizar, venèm de tornar comend’una paraula occitana indepen- çar quauquei contactes per ara indenta e forta ! formaus per una tresena temptativa de recampar lei grandeis associaUn molon de questions fin finala cions dins una Coordinacion (Anem qu’un AG a pas temps de conside- Òc ?) que au-delà de nòstrei diverrar e que se poirián debatre dins géncias agan la volontat de s’unir un Congrès mes en plaça benlèu au per d’accions comunas que donapromier trimestre de 2017… rián mai de pès e d’eficacitat a nòstrei revendicacions, col o sachèLo movement en realitat saup ron faire per lo passat. ben çò que vòu e coma i arrivar. La soleta dificultat es que lei mejans i Lo talh es dubèrt, demòra de lo son pas e riscan de pas li èstre en- finalizar. car dins leis annadas a venir. Aquò per de rason independentas de no- 3 – Enfin, de segur nòstra tòca es sautres. tanben de contunhar d’assegurar lo Adonc fau trobar leis estratagias seguiment dei programas en cors… a tèrmes cort, mejan e lòng. Lo projècte de l’IEO es de valorisar per l’existéncia d’un nom e d’u2 – D’autra part 2015 a tancat l’a- na organisacion reconoissuda, de vançada dau desvolopament dei l’òbra de cadun, de cada cèrcle, de lengas regionalas ambé lo compor- cada seccion coma representativa tament regressiu d’una part bòna d’un movement que ditz que la lendei compausantas dau governament ga es viva e que se vòu transmetre. (denegament dei promessas / sagà Mai dins un temps de bosin mede la Ratificacion de la Carta / diatic riscam de devenir inaudibles reforma dei Collègis / escampa- valent a dire invesibles. E se siam ment de la proposicion de lèi)… questionat aquesta an sus l’eficaUn fum de reculadas… citat de nòstra comunicacion. Caspi, de qué descoratjar lei mai resistents e lei plus performants. Fasèm de letras ò de comuni-

cats, de dorsier... son adaptadas auquelei forma de comunicacions ? cu nos ause ? Coma se mena un acampanha mediatica ? Sabèm que se declina dei 140 caractèrs d’un Tweet au dorsier de premsa descargable sus un site fau apasturar tot lo monde. Siam organisats per o faire ? Que dire dei receptors ? Conoisson quauqua-ren a la question linguistica occitana ? An un poder ? Un elegit occitanista es per nosautres un òme tot poderós que fau secutar ò un minoritari dins lo sistèma institucionau que fau sostenir ? Avèm començat de se reorganisar la la federacion per s’encargar de la comunicacion e bensai que faudrà veire se podèm i metre de mejans suplementaris. 4 – Coma vesètz manca pas de pan sus la canissa ! Alora, emai aguessiam pas totjorn lei mejans de nòstreis ambicions, gardem lo cap e perdem pas la dralha deis uelhs ! Fem tirar ! e que la batèsta contunhe !!! Pèire Brechet

n°156 n°156

DORSIÈR : AG DE 2016

Relacions ais associacions partenà- que cada associacion s'apueja sus una rias organisacion intèrna pròpria e un malhum extèrne nacionau (ò internacionau) Question dau modèle economic que pòrta son accion, afortigue son ex. Lo CPLO demanda, a gratis, la expertisa e sa reconoissença. comunicacion de donadas textualas Aquò lèva pas, que se fau pasmens que tèn l'IEO. recampar per agir ensems. L'avèm Sus lo principi d'òbrar a l'enanti- agut provat, l’accion comuna paga. ment de l'occitanisme, ges d'engambis, mai… L'existéncia pròpria de l'IEO, Forma de la revindicacion per associacion, repausa sus una orga- La forma "manifestacion unitària" per nisacion e una còla salariada çò que temps fòrt d'una campanha es reafortisupausa una capacitat e un equilibre da coma interessanta per que de fach, budgetari. Quora dona li fau pensar la es pas per còp d’azard que : còntrapartida. - lo promier debat parlamentari se Leis escambis de ressorças se fan faguèt en 2008, quauquei mes après segon un modèle economic : Estent que lei 20000 manifestants de Besièrs leis autreis associacions son dins una - lei lengas regionalas faguèron son situacion pariera, fau pensar la circula- intrada dins la Constitucion (emai sicion de l'argent public autrament se guèsse sensa drechs), trobam de fach dins una situacion de que lei LR venguèron puei un enjuòc de concurréncia d'autant mai ferotja que campanha electorala (emai se lei prose compartèm de brigas. Concurréncia messas son pas tengudas puei…) suicidària per totei, e a tèrme, per l'oc- -tot aquò faguèt ponchejar dins l’esfecitanisme. ra publica articles sus la question, sondatges, debats, eca. Representacion fàcia ais institucions ex. Lo molon solet fa pas la fòrça. Fau De mai es un biais d’accion que lei que lo messatge revindicatiu siegue joves i participan nombrós e que perclar e que leis institucions pòscan iden- met l'amplificacion de nòstra accion tificar clarament leis interlocutors dife- comuna ambé leis autrei Lengas de rents. França e lo sosten internacionau. Es justament sus un domèni de competéncia que se crean leis associacions: Mediatizacion e comunicacion tala sus lei media, tala sus l'ensenha- Es justament per donar una votz que ment, tala generalista sus l'estatut de pòrta la paraula occitanista que nòsla lenga… Caduna desvelopa seis ins- trei devanciers se son recampats en un truments de comunicacion, tèisse sei IEO. Mai n' i a pas pron d'un nom e partenariats e seis instàncias per inter- d'un malhum per aver una comunicacion venir sus la mission que se dona. eficàcia. La causa occitana a tot a ganhar, S'es fach remarcar que :

- dins lo quadre francés, fau faire amb una demanda sociala pas pron visibla e exprimida. Çò que nos empacha d'emplegar lo rapòrt de fòrça e qu'afeblís la recepcion e lo relai de nòstrei messatges. - dins lo quadre exterior, se siam donats lei mejans per intervenir ambé leis autrei LF, au nivèu europenc e internacionau (ONU), nòstra instrument en intèrna n'es l'Observatòri que recampa lei discriminacions linguistas. A cadun d'i portar peira e de senhalar tota cas constatat. D'un biais generau, avèm de progrès a faire per mielhs informar e revendicar. Relargar la còla encargada fariá pas de mau. Fau per ne'n sortir melhorar nòstra competéncia: - comunicativa (audit, estudi, organizacion, professionalizacion ... ?) - juridica : - per argumentar ? Non, avèm pron de matèria, l'estudi dei tèxtes e tractats internacionaus es estada facha... - per menar proceduras judiciàrias ? Non, l'estat francés d'una a tot fach per èstre en règla e de l'autre refusa (ò tròba un alibi…) en fin de còmpte quand l'es forçat. Òc ben, per secutar e quichar sus l'Estat francés en demonstrant que refusa lei drechs fondamentaus qu'una majoritat de país dins lo monde s'acòrdan a reconóisser (a la maniera d'Amnesty Internacionau) ?

n°156

PROJÈCTES negacionisme scientific. O fasiá per la promocion de la sociolingüistica. Ieu, que trabalhavi amb el a Montpelhièr, sens refusar la sociolingüistica, escapavi tanben a la reduccion patesa en fasent en occitan e sus l’occitan la meteissa lingüistica que d’autres fasián sul francés, l’anglés o lo tashelhiit (lo berbèr del sud de Marròc, que se ditz en francés « chleuh »). Ara del costat de la recerca soi implicat dins un projècte, que se ditz SYMILA ont assagi entre autras causas de far foncionar la pertinéncia scientifica d’un usatge rasonat de las formas ortograficas. I podètz donar un còm d’uèlh se vos fa gaug: http://symila.univ-tlse2.fr/. Es essencial d’opausar pas l’estudi scientific de l’occitan e sa valorizacion sociala, mas al contrari d’establir una continuïtat de las practicas. Es tanben una dimension del libre de conjugason. Mas la continuïtat s’establís d’un autre biais : en noirissent (discretament) d’analisi scientifica un esplech de socializacion de la lenga.

escriure per ne saber mai ! (occitan@univtlse2.fr) L’AIEO… es acabat. Vòli dire las responsabilitats a l’AIEO, per ieu, son acabadas ! Soi estat secretari general unes sèt ans cresi, ara despuèi lo Congrès de Lhèida, Arvèi Lieutard a presa la succession… e lo president Walter Meliga de Turin es estat remplaçat per Rosa Medina Granda d’Oviedo. Lo president de l’AIEO es totjorn un estrangièr. I a tanben lo CPLO, institucion importanta e complicada. Assagi de portar pèira amb los autres membres del Conselh lingüistic del Congrès. Per tota lenga, la regulacion es un afar sensible. Vejatz coma lo cambiament d’un accent circonflèx fa polemica en francés. Per l’occitan las potencialitats de garrolhas son immensas. Nos podèm felicitar de n’aver pas mai que çò qu’avèm e qu’existisca una forma de consensus. Lo cal aprigondir e far coexistir e collaborar de visions de la lenga diferentas. Normalament diferentas. Çò mèstre deu èsser de prepausar d’espleches A.O : Mei precisament, dens quinas acti- nòus e de pensar totjorn en tèrmes de vitats militantas ètz implicat ? conquèsta d’usatges per la lenga. En P.S. : Dins tròp de causas probablament… tèrmes sociolingüistics, de metre la Coma un bon nombre d’occitanistas. Claudi normativizacion al servici de la Martí o plan cantat fa un brieu, que nos normalizacion: lo reglatge tecnic de las « calriá tres vidas », pel mens. convencions al servici de la difusion sociala. Podèm començar per l’universitat de Tolosa ont sèm una bona còla d’ensenhaires ara, quatre titulars e tres ensenhaires temporaris. Prepausam una licéncia d’occitan, de corses pels nonespecialistas (que fan d’autres estudis) e m’investissi en particular dins lo master que se renovèla… Avèm creat, ara i a cinc ans, dins lo dialòg amb de militants e de responsables associatius (de l’IOE bèl primièr), e tanben amb los responsables de la cultura occitana dins las collectivitats territorialas, un Master professional consacrat al « Patrimòni del País d’òc ». Joèla Ginestet i a jogat un ròtle central per l’organizar e lo concebre, e mai l’a largament portat. Ara prepausam a partir de la dintrada venenta un master que se ditz EVOC per Estudi e valorizacion del patrimòni occitan. Recamparà d’estudiants qu’an un projècte professional dins lo patrimòni cultural occitan e d’autres qu’an en vista los mestièrs de la recerca, en literatura, lenga o lingüistica. Las matèrias occitanas (lenga, literatura, civilizacion, A.O. : Nos podètz presentar mei precisapatrimòni material e immaterial…) forman ment lo contengut deu libe de conjugalo tronc comun, lo cepon de la formacion, e son ? son completadas segon lo projècte de P.S. : Lo libre Conjugaison occitane a l’estudiant per un aprigondiment en efectivament tres parts, pro classicament. literatura, en lingüistica o en gestion, drech Un libre qu’a vocacion a èsser un esplech e projècte professional. deu pas cercar una presentacion originala, Aquesta entrevista me permet de mas puslèu permetre a totes de s’i retrobar lançar ununa crida dins Occitans per e d’i trobar l’informacion volguda. solinhar l’interès d’aquel master renovelat, La primièira partida explica consí son coma formacion iniciala o per acompanhar bastidas las formas verbalas occitanas e un projècte professional. Nos podètz consí las emplegar. Mena a passar dos

còps l’ensem del sistèma, perque la logica de construccion de las forma verbalas es diferenta de la logica de son emplec. La segond partida dona de tablèus, que los ai volguts tant exaustius coma ai pogut, en combinant totas las possibilitats de variacion foneticas e ortograficas. La tòca es d’ajudar e de rassegurar. Tanben per aquò una notacion fonetica es donada per cada forma. I a enfin un lexic final. Es aquí que se marca benlèu mai clarament l’assag de far un libre que prepause una causida lingüistica centrala e univòca, e que done tanben una idèa de la variacion. De far un libre que permeta al que se vòl pas pausar e question de dire : pòdi dire aital, e tanben de saber e comprene çò que se ditz de mai. Lo lexic doncas, e tanben los tablèus e la presentacion, donan tanben d’informacions descriptivas sus la variacion en la referissent a las formas seleccionadas dins la tradicion de la nòrma alibertina. A.O. : A qui s'adreça lo libe ? P.S. : Dins la version publicada, lo libre s’adreiça mai que tot als qu’aprenon la lenga. Es per aquò que s’es facha la causida de publicar primièr la version ont la primièira partida es redigida en francés. E « los qu’aprenon » representa un bona gama de monde : dels que començan als qu’an solament besonh de s’assegurar o rassegurar per escriure… Pels tablèus o pel lexic (qu’es pas un diccionari !) l’emplec exclusiu de l’occitan deuriá pas destorbar degun. Es un pichòt començament d’immersion. Una version « tota en occitan » es prèsta e se poirà publicar quand ajam la demanda e los mejans. A.O. : Que i a mei d'un nivèu de lectura, non ? P.S. : La collaboracion amb l’IEO Edicions a plan ajudat per permetre la lectura a mai d’un nivèl : met en relèu çò qu’es basic e lo destria dels complements o aprigondiments, dins una presentacion tipografica agradiva. Lo libre lor deu fòrça. Esperi tanben, sens revolucionar res (subretot pas !) de portar qualques element de renovelament. Pensi per exemple que d’analisar las tres conjugason tradicionalas (que son ben una donada reala de la lenga) coma una conjugason « tematica » de cap a doas conjugasons « atematicas », ajuda a comprene l’economia del sistèma (e quitament sas evolucions o sas variacions). Cresi tanben que de téner en compte de l’oposicion « benvenistiana » (del nom d’Émile Benveniste lo lingüista que la metèt en evidéncia) entre « raconte » e « discors » dins l’emplec dels tempses verbals ajuda a comprene e mestrejar lo sistèma verbal occitan, notadament a utilizar corrèctament, eficaçament lo preterit

n°156

ENTREVISTAS

occitan. Tanben assagi de precisar las valors aspectualas respectivas del preterit e de l’imperfach. Vos daissi lo plaser de descobrir dins lo libre lo « preterit apocaliptic », una especialitat occitana. L’apròchi seguit se pòt definir coma un assag per donar una « causida univòca situada ». Lo que vòl aprene quicòm se’n pòt téner als tablèus principals e a las règlas de basa. Aprendrà un occitan coerent e intelligible. Mas poirà tanben trobar l’explicacion d’un cèrt nombre de variacions possiblas. En mai de se bastir un usatge per el, lo legeire poirà comprene d’autres usatge que mancarà pas de trobar sus son camin. La variacion bruta pòt desvariar los qu’aprenon la lenga. En comprenent la variacion, l’apreneire deuriá èsser pas tant desalbirat, e la complexitat de çò que poirà legir o ausir l’entrepacharà mens per aquesir la lenga e la parlar. A.O. : lengadocian, occitan comun, larg, estandard ? Quau es la vòsta posicion ? P.S. : La tòca màger d’aqueste libre e de tot trabalh occitanista es que l’occitan se parle e visca. Lo problèma es pas los que parlan e que calriá far parlar autrament. Lo problèma es los que parlan pas e que volriam que parlèsson. Çò que se sona un « estandard » es fondamentalament un occitan que s’apren, una lenga explicita que cadun se pòt apoderar, sens far una tèsi de lingüistica abans de parlar. E d’un biais tot l’occitan que s’ensenha es mai o mens estandardizat. Aprèp òm pòt debatre sus la forma e lo nombre dels estandards. Cresi rasonable (es la posicion ocitanista classica, la de Pèire Bèc, la de

libre de conjugason es aquela forma de lengadocian mejan. Cresi ieu qu’es utila perqué podèm pas manténer la dialectalitat a totes los nivèls d’usatge se los volèm conquistar totes. E cresi que i a una demanda tanben per un occitan que siá pas que d’occitan e demande pas de justificacion. Tot lo mond es pas lingüista o dialectològ. Tot lo mond a pas un occitan de familha mobilizable. Pensi doncas util de contribuïr a metre l’esplech sus la taula, que se’n servisca qual vòl. Comencèri d’o far amb lo « Compendi practic d’occitan normat », una plaqueta que publiquèri quand venguèri ensenhar a Montpelhièr. Amb aquò la disponibilitat e l’usatge d’un estandard empacharà pas l’occitan d’èsser totjorn una lenga ont la variacion espaciala a un grand pes e ont un locutor cultivat deu èsser capable de legir lo provençal de Mistral, lo gascon de Larada o lo lemosin de Delpastre, quina siá sa pròpria forma de lenga. Mas cal tanben saber sortir d’una situacion qu’un amic catalan caracterizava en disent « l’occitan estandard…. es lo francés ». Es lo francés que règla a la fin de tot l’acòrdi sul sens dels mots, fauta d’aver un instrument de mesura intèrne a la lenga, un pairon coma se ditz : la mesura de referéncia, palm, braça o cana, que i aviá autres còps en plaça publica per acordar destraires, talhaires o mercadièrs. En francés se ditz « étalon ».

Domergue Sumien dins son libre sus l’estandardizacion « policentrica ») de prepausar d’estandards per grand dialècte… L’idèa es que lo monde an besonh en Provença, en Gascognha, en Lemosin quand s’ensenha l’occitan, de reconéisser qu’es d’occitan de Provença, de Gasconha, de Lemosin… Doncas d’un biais çò que prepausi dins lo libre, es la forma comuna, las causidas Mas encara un còp lo libre de « per desfaut » de l’occitan del centre del conjugason es agnostic sus l’estandard. Qu’i domeni, de l’occitan lengadocian se volètz. cregatz o pas, ne podètz aprofiechar la Per doas rasons, teni pas a insistir mai lectura e l’usatge. qu’aquò sus « lengadocian », e mai acceptèsse e assumiguèsse totalament lo qualificatiu. Primièr per que es mens important en Lengadòc de dire que l’occitan qu’emplegam es de « lengadocian » que pòt èsser en Gasconha de dire qu’es de gascon, o en Provença de provençal etc. « Lengadòc », vòl dire « lenga d’òc » e « lenga gascon, o en Provença de provençal etc. « Lengadoc », vol dire « lenga d’òc » e « lenga d’òc » vòl dire « occitan ». Lo lengadocian es pas lo sol occitan, o sabèm ben e cal pas mancar d’o repetir, mas es un occitan qu’a pas besonh de precisar qu’es tanben quicòm mai. Es un afar d’istòria e de geografia. E tanben de caracteristicas lingüisticas. Ne venèm aquí a la segonda rason de pas insistir pesugament sus « lengadocian » : es que se fa mestièr d’una forma comuna d’occitan per d’unes usatges que i a o d’unes locutors qu’o vòlon, i a doas possibilitats disponiblas sus la taula : lou prouvençau literàri mistralen, o una forma de lengadocian mejan codificat en nòrma alibertina. La lenga d’aqueste

n°156

ENTREVISTAS

Gerard Tautil que vien de publicar dens la colleccion Ensages Psicòsi au palais, que recampa editoriaus dejà publicats dens la revista Lo CEBIER - la letra occitanista, pendent las darrèras 40 annadas. Que’u permet de tornar sus l’evolucion e la situacion de l’occitanisme e deus rapòrts entre accion politica e accion culturau. Anem Occitans : Adishatz Gerard, que'vs podètz presentar en quauques mots ? Girard Tautil : Siáu eissit d’una familha de La Redòrta, pròchi de Carcassona, la maire estent naissuda a Marselha. Ai viscut au Marròc mon adolescéncia. Ma situacion familiala faguèt que me siáu mes a l’occitan de tard. Professor de filosofia e, coma la majoritat deis ensenhaires, nomenat dins lo Nòrd, siáu tornat puei dins lo « Miegjorn » onte faguèri l’essenciau de ma vida professionala au licèu de la Sanha de Mar, à costat de Tolon. Es en 1978 qu’ensinhi l’occitan de Provença en licèu fins a la retirada. Totjorn animator de cors publics per adults dins lo país varés, e contunii amb’ una autra dubertura, l’escritura, subretot dins la rega sociala e politica. Quora me siáu botat a l’occitanisme, me siáu gandit dins l’accion culturala e politica (Volèm Viure Al País). Ai rescontrat de militants de terren d’aquela temporada, de personalitats fòrtas e diferentas, ambé lei contradiccions que faiçonan tota vida engatjada. A.O. : Psicòsi au Palais qu'es un recuèlh de cronicas deja publicadas, dens quinas revistas, dab quina mira ? G.T. : Es mon darrier libre pareissut, avans « Le bourbier français » que siáu a mand d’acabar. Quasi 65 cronicas chausidas

demieg 140, despuei 1990, tre la parucion de lo Cebier - la letra occitanista. Aquelei qu’an tengut una publicacion sabon la dificultat de se faire ausir dins una opinion publica aculturada au francés, siguèsse subretot una paraula bilingüa. E parli pas dei mejans financiers pauràs, la Setmana, Aquò d’Aquí, nòstra premsa professionala en occitan ne’n sap quauqua ren… En brèu, ai seguit lo cors de l’actualitat ambé mei bericles occitans, ambé de collaborators de tria (Guiu Martin, Robèrt Lafont…). Una accion pas totjorn guierdonada dins son pretzfach, es lo recapti dau militantisme. Au fieu deis ans, lo bilanç qu’ai fach, qu’avèm fach deurai dire, nos faguèt coneisser, maugrat de resultats decebants ais eleccions localas e dos elegits regionaus en Provença qu’an fach un travalh de fons per la cultura e la lenga. Aquelei cronicas « dins l’ascla dau temps » son estadas coma de gavitèus per legir lo paisatge politic e balisar una accion a nòstre biais.

tjament dau territòri. La dificultat de far avançar lei causas èra tras que granda en causa d’enjuecs politics locaus/regionaus e d’interès micro-locaus de capeletas partidàrias. Normau, esto domeni sensible es totjorn estat estrategic per lei majoritats en plaça, question de poder. Es dins lo domeni linguistic que siguèt pressa en còmpte la dimension culturala dins lo Contract de Plan Estat-Region (CPER -2015-2020) que lo prefèct de Region aviá « oblidat » de metre sus lo site Internet de l’enquista publica. E mai lei lengas dei migrants qu’an contribuit de faire de la region çò qu’es ara. Après una mobilizacion dei movements de promocion per l’Occitan/Lenga d’Òc (dins sei varietats provençala, aupina, niçarda), après un « bug » informatic que faguèt rebutar totei lei messatges, l’intervencion de la Region (anciana) faguèt capitar la demanda sociala e lo prefèct deguèt respectar « l’egalitat republicana », bota anatz… Per lei médias, es autra banasta. Avèm totjorn nòstre fenestron Vaqui ! a FR3 que A.O. : En 20 ans, quin son los cambiala trevança contunia, ambé quauquei minuments màgers pertocant a l'organizacion tas d’informacions en occitan avans lei redeu territòri ? De la presa en compte de gionalas. La Marseillaise es lo sol jornau la lenga dens l'espaci public ? quotidian que fa una pagina en occitan G.T. : Per l’organizacion dau territòri, nòs- cada dijòus. La Provence, se m’engani pas, tre amic Arvèi Guerrera éra lo responsa- a clavat sa rubrica setmaniera ò episodica. ble a la Région de l’esquèma d‘aimana- Urosament qu’avèm Aquò d’Aquí, mesadier

n°156

ENTREVISTAS bilingue, subretot en grafia classica e Prouvenço d’aro, en grafia mistralenca, per nomenar lei publicacions majoras. A.O. : Que i a avut, quauques annadas a, ua asseparacion clara entre accion occitanista politica e culturau en çò de l'IEO. Qu'avètz plan conegut Robèrt Lafont : e nos poderètz quin se passè l'ahar, lhèu çò que ne'n pensava Robèrt lafont ? G.T. : Lei controvèrsas de Robèrt Lafont, lei conoissètz coma ieu, s’avètz legit sei libres sus la question e l’evolucion dei criticas fachas, dins e fòra l’IEO : per anar lèu, un anament d’un neoculturalisme dins leis annadas seissanta a una tendéncia nacionalista per leis annadas setanta-uechanta. Per R. Lafont, doas contradiccions entre de personas coma I. Girard, P-L Berthaud qu’avián coma modèl la Mancomunautat barcelonina e F. Castan, a un moment aliat de Lafont, que lo culturalisme anticentralista siguèt una estrategia. Quora Lafont prepausa de durbir l’IEO a una enquista sus l’estat de la lenga, ambé una analisi economica de la societat, Castan s’opausa au projècte. D’un autre costat, lo panetnisme de Fontan siguèt la dindondèleta d’un printemps tardiu que botèt lo fuec a l’occitanisme d’aquela temporada. Es sus aquestei confinhs que l’occitanisme modèrn s’es bastit, un anar-venir entre doas estrategias diferentas, de còps mescladas, mai sempre ambé de questions d’identitat sota-jacentas. Per ieu, leis annadas ueichanta-dos mila siguèron lo grand reviure d’un occitanisme productiu d’idèas e d’iniciativas dins un contèxte socio-politic tras que malaisit entre una senèstra d’estrategias contradictòrias e promessas non tengudas. Lo Robèrt Lafont siguèt mai d’un còp a l’empenta deis iniciativas de politicas culturalas e societalas : inventor d’associacions (Oc ciutadans !, Euro-congrès…), pas totjorn compres nimai seguit, tant la personalitat de l’òme avia marcat istoricament l'occitanisme viscut. Es evident que la produccion literària, la recerca socio-linguistica, lo retorn dins l’occitanisme politic (2002) metiá l’òme au premier plan de l’occitanisme e au contact deis estrategias de la classa politica exagonala, per ganhar de terren tant dins la politica linguistica coma aquela de la politica territoriala. Prenguèt jamai lei parts, tanben coma mai d’un demieg nosautrei, dau partit dau sobeiranisme ò de l’etnoregionalisme (1). A.O. : Totun, accion sociau que vau díser tanben accion politica, non ? En tot interpelar l'Estat per la soa politica publica, las associacions, au parat de las manifestacions bèras, qu'an ua accion politica... Que ne pensatz ? G.T. : Son de « champs » despariers, ambé

per cadun son autonomia d’expression e d’accion. Mai aquela separacion es un còntra-sens. Tota politica culturala mòstra que lei causas van jamai sens contradiccions e que lei diglossias escondudas ò dubertas son la realitat de cada jorn. La dominacion pren de camins desvirats, mai se retròba totjorn en situacion de dominacion, es sa fonccion premiera de pertot. La batèsta culturala es politica e la lenga un ponch de non retorn dins tota logica centralista. L’occitanisme compren tot aquò mai fa soventei fes tot lo contrari. Pasmens, siam pas dins lo domeni de la laïcitat, de la separacion entre domenis public e privat, ateisme e religion, sortem dei blocatges ! Ai totjorn assajat de ligar lei doas practicas, lo contrari seriá ren que revirada. Me pensi qu’èra la tòca de Lafont quora parlava tanben d’un « occitanisme globau ». E ara contuniam coma ier ?

coma Alsàcia, Pais Basco, Corsega, e mai Bretanha. Apondrai que, franc l’interés dau viure ensems e de la cèrca actualizada dei valors occitanas coma convivéncia, faudriá que l’atractivitat economica regionala passèsse per la demonstracion de l’utilizacion sociala de la lenga. Siam a la debuta, mai tot aquò se farà dins un temps long, sensa recèpta miraclosa.

A.O. : Aqueste libe n'es pas ua libe de literatura ; quin son los autors occitans que'vs agradan ? G.T. : Tot çò qu’es classat sota lo nom de « literatura » se norrisse de l’èr dau temps. Adonc chausirai un extrach d’un sirventés per nos remembrar leis originas. Lo Pèire Cardenal, (2) - que son castèu podètz encara veire lo daut de la muralha pròchi la rota, entre Lo Puèi e Sant Ostiau (Leir Aut), que moriguèt a Montpelhier -, faguèt un A.O. : Que volètz/podètz díser au monde sirventés còntra lei clergues traditors de qui pensan n'es pas possible de revendi- son país dau temps de la conquista francecar per la lenga occitana… sa : G.T. : Que son fòra temps e dins la rega de l’assimilacion ò de l’emiplegia progres- 13 « Rei e emperador siva… duc, comte e comtor Mai seriosament, dirai qu’es encara cavalier ab lor question de democracia personala e colsòlon lo monde regir ; lectiva per sortir dau mòtle unic onte nos ara vei possesir embarra la cultura dominanta ; luench a clercs la senhoria deis epigòns mediatelevisats que se succeab tòlre e ab traïr don au fenestron. Pauretat es dins lo repee ab ipocisia tum mediatic, riquesa dins la cèrca de la ab fòrça e ab presic ; diversitat e de l’escambi. Un escambi intere tenon-s’a fastic regionau, europenc e mondiau, per far qui tot non lor o gic resclantir lei diferéncias e petar lo carcan e serà quand que tric de l’excepcion francesa. 49 « Ja non ajan paor Me pensi que, sus lo plan practic, la reAlcais ni Almanzor vendicacion occitana deu passar la sola que abat ni prior revendicacion de l’article 2 e de la revenlos anen envasir dicacion per la Carta. La sola question ni lor tèrras sasir institucionala nos porgirà gaire una sortida que afans lor seria dau canci, qu’es facha per gardar en l’esmas çai son en conçir tat lei rapòrts de fòrça. Se l’occitanisme del mond consi lor sia (…) èra mai vesible e movedís dins lei carrieras 62 « Clergue que vos chausic mai qu’un còp cada dos ans, seriá una sens felon cor enic, avançada dinamica. L’espandi occitan, en son compte failhic tròp grand, dèu permetre de manifestaqu’anc pejor gent non vic » (2) cions regionalas decentralizadas e una manifestacion centrala annala si possible. De clergues de tota mena, i a totjorn… Sabi ben la dificultat deis organizacions centralas e lo travalh militant que deman- A.O. : Mei d'ua cronica es illustrada per dan. Avèm pas la chausida que siam pas JL Racouchot : quin es lo ròtle de l'umor dins de territòris periferics tant reduchs o de la derision dens la critica ... de la

n°156

ENTREVISTAS societat, de las garrolhas intèrnas en çò deu moviment occitanista... G.T. : L’umor es Janus, una derision de se e una responsa craïnanta dau viscut qu’es luench d’èstre totjorn agradiu de viure. Un biais de dire que darrier lo mirau avèm pas de nos regaudir de tot çò que nos es impausat per la societat e sei règlas qu’es lo rebat de la pocion amara que devèm engavachar, rarament odor de convivéncia… L’actualiat sociala e politica n’es la demonstracion crudèla. E se vos lanhatz pas, passatz a costat d’una realitat que nos fau de tot biais assumir a nòstre nivèu. La crudelitat dau dessenh de Joan Loís Racochòt sus lei migrants a de se negar e lei secors que van a la pesca dei diplomats, es agressiva : es ren que l’imatge de nòstrei societats onte se costejan pauretats dei mai grandas e abondàncias dei sobras, dei causas superfluas a bòudre. Encuei, siam jamai estats aitant dans l’inegalitat de dos mondes que se rescontran pas. Quant ai garolhas intèrnas de l’occitanisme, son de (palles?) rebats d’aquela realitat que rescontram lo santclame dau jorn. Son a flor d’aiga d’una realitat politica que se jòga dintre e fòra nautrei, de còps que l’a dins la « resèrva occitana », per tornar prendre l’expression dei dessenhaires deis annadas setanta. La caricatura occitanista es una tradicion viva que teniá pron ben sa plaça dins aquela temporada, ambé lo Rictus Occitan, en Lengadòc e Prov’Oc ambé Amsà, lo regretat Gèna Jouas, especialista de la messa a nus dei captaus… Es un escorchi « politic » per dire, ambé un risolet se podèm, que lo monde fa avans entre chauchavièlha e pantaiada au còp. E que nos fau enfaciar barbaria e progrès de lònga, conformisme e crida de libertat per subreviure. L’occitanisme modèrn, per sortir de la carriera bòrnia, a de pan sus la canissa. Se farà ò pas se comprenèm que lo juec deis allianças au còp per còp entamena pas son autonomia de pensada e d’accion. Siáu totjorn consent per dire qu’es possible e que fau contuniar de ganhar en consciéncia civica e politica, apielada a la lenga e a la cultura. E l’idèa federalista, ajustada de Proudhon a Mistral e Lafont, son d’aisinas possiblas dins la bastison d’una Europa mai democratica, siguèsse despariera la situacion deis Estats. Leis autonomias d’Euròpa ne’n mòstran la possibilitat. Per nautrei, l’urgéncia es de passar la constitucion bonapartista e « l’escatologia presidencialista » que nos escana. La classa politica s’es embarrada dins aquela androna e la societat civila sap pus coma ne’n sortir. A.O. : Quin es la situacion de la lenga en Provença ? Dens Var ? Quins son los rapòrts entre los navèths estatjants e la cultura occitana ? G.T. : L’utilizacion de la lenga es la tòca

auvari ; la tiera dei collègis pertocats qu’an perduts ò que van perdre un ensenhament de l’occitan s’estira : Manòsca, Aurenja, Castèlarnós, Cadenet, Cavalhon, Costelet… Dins Var, l’estat dei luecs 2016 s’es estabilizat ambé 6 licèus que prepausan un ensenhament e 12 collègis (dos pòstes fixes a Draguinhan e Faiença). Sus leis autreis establiments, l’ensenhament es fach per d’ensenhaires de disciplinas literàrias ò lingüisticas, cargats d’ensenhament (licenciats, diplomats LCR). (3) Mai lo travalh dei caps d’establiment per la demanda sociala es totjorn de manca Per leis estatjants nòus, lei quauquei calandretas (Aurenja, Gap, Pais niçart) an un recrutament mixt de monde originaris dau país ò non, ambé aquela particularitat d’integracion per toei, que retrobam dins lo movement dei calandretas. En Provença nos faudriá ganhar de desenas de calandretas e l’intrada dins lo servici public… Provença es lo país d’Òc onte l’erosion cultura es mai fòrta ambé la substitucion grandassa dei populacions. Question vitala, que dèu trobar responsa dins la dubertura mai que se pòt gaire resouvre sensa responsas institucionala e politica. Avèm de tota remonta sociala. En Provença, la d’òbra ! » perda de la lenga es ara una realitat que l’ensems dei país d’Òc coneisse. La trans- (1) Per mai d’entresinhas : Robert Lafont mission familiala se fa plus e la caréncia et l’occitanisme politique. Gérard Tautil. institucionala enfortisse aquela situacion : Fédérop 2011. caréncia dins l’ensenhament en totei leis (2) Robert Lafont. Histoire et anthologie de escalons d’aprendissatge, dins la vida pula littérature occitane, tome1. L’âge blica, dins lei médias. Ambé la particulariclassique (1000-1520). p 157. tat que la Region fa pas grand causa per (3) Chifras recentas donadas per l’IPR de enraiar la perda culturala, levat la carriel’academia de Niça. ra bòrnia dau registre patrimoniau pretengut respondre a la question culturala e lingüistica. Lo tablèu es pas per nos alegrar. Veirem ben se l’associatiu aurà lei memei subvencions promessas per lei « Republicans » ara ais afaires… Ambé la reforma, anam segur vès un

n°156

PUBLICACIONS

— LIBES — Florian Vernet La nau dels fòls* IEO Edicions Col. Atots (n°204) 2016, 200 p., 15 € L’apostilha que claus lo darrièr roman nos explica que lo projècte inicial se titolava Lo Radèl de la Medusa e qu’èra « una sembla autobiografia en fòrma de faula satirica un pauc tròp transparenta suls trecimacis de l’occitanisme recent ». Precisa que se mudèt finalament en Nau dels fòls per d’escuras rasons que, sens cap de dobte, los legeires las comprendràn mièlhs que lo quite autor. » ———— Esteve Ros Una lonja convalescéncia* IEO Edicions Col. Atots (n°205) 2016, 76 p., 13 € En seguida d’un accident, un jòune òme se tròba a l’espitau. Pensa de poder surtir pro leu, mas sa convalescéncia es mai lonja que previst. ———— Sèrgi Gairal Lo papagai e lo robòt* IEO Edicions Col. Atots (n°206) 2016, 196 p., 15 € Dins una vilòta, d e cans desapareisson ; la premsa ne parla, l’inquietud ganha. Florença, jove retirada, a paur pel seu Perlon… Es dins aquel contèxt que l’ostal aculhís dos « membres » novèls, un papagai, puèi un robòt, que lor preséncia

insolita serà pas sens consequéncias sus la vida de la familha, del vesinatge, e mai del barri de las Pimparèlas. ———— Joan Ganhaire Sevdije* IEO Edicions Col. Atots (n°207) 2016, 140 p., 15 € Queste còp quo es los empluiats de la prefectura que tomban coma de las moschas, cotelats dins las ruas de Maraval… E quo es una òrra dralha que se drueba per lo comissari Darnaudguilhem e sa fiera esquipa… Mas coma sovent, una dralha ne’n pòt clachar una autra, e la tòrna de Sevdije, la brava Kosovar ne’n chaba pas de credar venjança. E la fina e blonda Guita Beringuier, la novela recruá, es pas la darriera a mostrar sas capacitats dins quela enquesta malaisada ente se boiran arcandiers vertadiers e refugiats politics. ———— Romieg Jumèu Rèire-vida* IEO Edicions Col. Atots (n°208) 2016, 92 p., 13 € E se, just après d’aver plegat lei parpèlas et just avans que nos portèsson en terra, passaviam un entrevau dins una rèire-vida, Informacions aus joscriptors de la PLEGA Atots de l’IEO Edicions : los libes que son en purmèr disponibles entaus joscriptors, tre la joscripcion acabada e los libes editats. Qu’es un vertadèr sostenh a l’edicion ! Mei tard, que son comercializats au prètz public de venta.

fragils e derisòris d’aucèus ?

coma

———— Per leis escolans e collegians, tres pichòts romans traduchs dau francés, editats per lo Cap'òc. Aquestei libres son disponibles en tres versions : gascon, lengadocian e lemosin. E. Sanvoisin Lo Bevedor de tinta (ambé CD audio) 6,70 € M. Piquemal Jantin deus peluts, seguit de Letras de las Trencadas 5,30 € M. Piquemal La Pindòrla de Kihia 5,30 € ———— Goscinny e Sempé Lo pichon Micolau IMAV (bilinga) 2016, 156 p., 15 € Traduccion provençau de M. Alessio deu CNL.. Lo petit Nicolau

Es a mand de parèisser tanben la version dins leis autrei varietats regionalas de l'occitan.

Estudis coordonats per M.-J. Verny Les Troubadours dans le texte occitan du XXe siècle Garnier 2015, 423 p., 49 € Nombrosas contribucions a l'entorn de la plaça e de l'influéncia dei trobadors dins lei literaturas occitana e francesa modèrnas. ———— Jean-Claude Bouvier & Claude Martel La Langue d'oc telle qu'on la parle : atlas linguistique de la Provence Alpes de lumière 2016. 320 p., 50 € Aqueste libre ven completar lei tres volums de l'Atlas linguistic de Provença publicats per lo CNRS : vocabulari de l'ostau, dau vestit, dau còrs uman, dei relacions socialas,… ———— Joan Eygun Ua lenga qui s’esvaneish ? Letras d’oc bilinga 2015, 136 p., 12 € L'autor presenta sei reflexions sus la situacion critica de l'occitan, e quauquei proposicions practicas per confortar son avenir.

— REVISTAS — Per consultar las adreças de las revistas, trapatz las coordonadas, las tarifas suu : www.paginas-occitanas.com

n°156

PUBLICACIONS Oc n°116, març de 2016 78 p. Convidada : Cristina Noacco, qu'escriu de poèmas en friolan. Omenatge a Claudio Salvagno. Poesia e pròsa : tèxtes de Olivier Deck, Frederic Fijac, Felip Gardy. Rubrica « Germanor » en catalan,…

———— Reclams n°836-837 julhet / deceme de 2015 107 p Estudis literaris e tèxtes de ficcion de Maurici Romieu, Joan-Luc Landi, Laurenç Revest, J.-I. Casanova,... n°838 2016 Disponible en linha ———— Estudis recampats per J.-F. Courouau Revue des langues romanes CXIX, n° 2 2015, 282 p., 27 €. Dorsier : « Aspects du XVIIIe siècle occitan ». Lo somari detalhat es sus lo site dei « Presses universitaires de la Méditerranée » ———— Lengas revista de sociolinguistica n° 77, 2015 Dorsier : « Communauté linguistique : un concept, des terrains » : exèmples de practicas e de representacions sociolinguisticas dins quauquei país. ———— Paragone 117-118 2015

Sot lo titre « Lo sol poder es que de dire » : la letterature occitanica oggi, la revista italiana de literatura publica un dorsier adobat per F. Garavini sus lei grands escrivans occitans dau segle XX (noticias biograficas e antologia). Per d'entre-senhas, veire lo site : www.paragone.it/letteratura

— LOS AMICS — Thierry Kranzer Langues regionales au bord du gouffre Yoran Embanner 2015, 295 p. 18 €

L’ambicion deu libe qu’es de balhar pistas entà sortir las lengas regionaus de França de la clandestinitat. Que demanda donc ua sortida deu monolinguisme d’Estat. Ua chifra soleta : 97 deus eslhèves potenciaument concernits per ua lenga regionau n’an pas accès au son ensenhar.

Extrèit de Rèire-vida, de Romieg Jumèu (IEO Edicions 2016) Quand Alcinda Fasti se botèt a volar, degun, non degun s’avisèt de l’eveniment ! Ni lei cans de l’ostau, ni Pia sa mièja-sorre, ni Matilda la cambriera, ni lo nanet Juanito son factotòm. Solet, diriá pus tard la legenda, l’ortolan Amadieu òme simple e pròche dei divinitats promieras aguèt, sensa rason aparenta, aquesta paraula delicata : « Tè, se diriá que passa una bèla arma ! » D’aquest instant, Alcinda Fasti veniá d’intrar dins lo reiaume dei mòrts. Sensa que l’ereditat ò un gaubi particular l’aguèsse adobada a un tal exercici, se’n tirèt mai que ben. Subremontant leis efècts de l’apesantor e l’inconstància dei ventolets, prenguèt son auron, e après doas ò tres evolucions au dessús dei jardins, s’entornèt dins sa cambra e s’anèt quilhar a la cima dau grand armari. Aquí, d’enaut de son ajocador, aviá una vista completa sus lo membre, e delà sus lei jardins, e delà encara sus la mar. I a ren coma d’aver defuntat per trobar la bòna distància a respèct dei causas. Vos recomandi de ne’n faire l’experiéncia ! D’ara en davant, li faliá admetre : Èra mòrta e ben mòrta ! Mai ara, cu èra l’Alcinda vertadiera ? L’Alcinda aucèu, ajocada sus lo grand armari ò l’Alcinda femna, que jasiá estupidament per lo travèrs de son liech d’emperairitz ? « Gusàs » cridèt l’Alcinda aucèu. Se cresiá de bramar. Mai dins la realitat, ges de sòn venguèt trebolar lo silenci de la cambra « Gusàs que me largas en camin, coma una passatgiera insofribla. Qué t’aviáu fach ? Èri joina encara » Lo cadabre se cochava pas per respòndre. Mièlhs, amb una complasença descoranta, se laissava calinejar per lo solèu novèu ! La mòrt ! […] ***

Extrèit de Una lonja convalescéncia, d’Esteve Ros (IEO Edicions 2016) Pareis que sei aquí dempuei quatre jorns. Dau mens, quo es çò que m’an dich queste matin, quante me sei desvelhat. Quò me doliá d’en pertot, mai aviá lo vòmit. Ai eissaiat de bolegar, mais ai pas pogut. La dolor es venguda enòrma, a me copar lo bufe, una dolor coma ne’n aviá jamai sentit aperavant, una dolor que venir dau dedins dau còrs. Mas ai pas botjat d’un piau, sei demorat clavat sus mon liech. Ai bramat, talament quò me doliá. Ai auvit daus bruchs de pas que s’apreimavan. Io podiá ren veire, nonmàs lo plafond blanc, perque podiá quitament pas virar la testa. Dau monde son dintrats dins la chambra, se son clinats vers io, e ai vist doàs charas. Ai sentit que quauqu’un me paupinhava lo ponhet, n’un a passat una man davant mos uelhs, leu-leu, puei una de la doàs charas a dich a l’autra : « Vai querre l’interne, es desrevelhat ». L’autra persona es surtida, e la persona que demorava, aparentament una infirmiera, me disset d’eissaiar pas de botjar, que l’accident era estat fòrça greu, mas que tot aniriá plan d’aura-en-çai. L’accident ? M’en soveniá pas. Ai eissaiat de me pensar de qual accident s’agissiá, mas tot se boirada dins ma testa. Me rapelava lo temps que fasiá lo matin – quau matin ? – fasiá fòrça chaud, e puei vesiá la motocicleta, òc, la vesiá plan la motò, aviá prengut la motò perque Peir m’aviá convidat a dinnar. E puei me soveniá maitot dau chen. Un chen de talha mejana, blanc e rosseu, las aurelhas bassas, quauquaren coma un espanheu. Trotava sus lo bòrd de rota, fasiá chaud, fòrça chaud, io rotlava ben viste, quo era agradiu, quò fasiá de l’aer, era tardier per lo dinnar chas Peir, e puei lo chen a traversat la rota. […]

n°156

Retrach

TRIBUNE LIURA

L’autre dissabde, era convidat a disnar per lo Joan. M’aviá telefonat la velha per s’assegurar que seguiá pas de regime restrictiu e subretot que era pas vegetarian, que eu, es carnivòr declarat. L’assegurí que tot m’anava e que res me pausava de problema pas mai dietetic que filosofic. Per entrar, un plateu d’afars gaire identificables e que pòde nonmàs afortir que eran de charn e de fabricacion industriala. La plat era un rostit ni gras ni magre, ni sec ni onchós. Pòde nonmàs dire que era de charn blancha e per consequent que era ni charn de buòu ni charn de riton. Pòrc, vedeu, piòt, chabrit… Vai saber ! Coma ausava pas pausar la question a mon convidaire, quo es eu que me disset : « Uei, quo es rostit blanc. Ier e doman rostit roge . Un còp l’un, un còp l’autre, Fau ben variar son alimentacion, non ? Quo es coma per l’acompanhament : un jorn fritas, un jorn pastas… » E coma semblava pas decidit, io, a me tornar servir : « Auriàs benleu mai aimat un rostit roge… Qu’aimas, tu, coma charn ? - E ben, quò despend de l’enchaison e de l’enveja. Aime ben lo buòu, mas tanben l’anheu, lo pòrc, lo moton… M’arriba de me far plaser emb una ensalada de len-

ga, una testa de vedeu, una platada de tripas o de tripós, un bocin de fetge. Un bon bulhit de coa de buòu o de jautas. O una trucha, un talhon de saumon… - Bà ! Me fariàs regolar ! Paubras bèstias que las fau tuar ! Io, minge pas de bèstias, nonmàs de la charn. Jos blister. E comprene pas que se puesche minjar de la tripalha ! Quò se veu que ses dau país de Cròs-Manhon ! Ses demorat un pauc sauvatge, te prenes per un lop ! » Ai pensat que, si li tornava sa condidacion, per variar un pauc, li podriá servir dau peisson (e subretot pas UN peisson) sens arestas, sens escatas, sens testa e sens coa. Parallelepipedic.

Avem en vila fòrça punts de venda de produchs naturaus. » Lo plat fuguet un, a çò que me disset, estèc de proteinas de shoyu. « Daus còps prene un hamburger de tofu, un autre còp un pastís d’asuki. Fau ben variar. E coma veses, d’èsser vegetarian, quò priva de res. E tu, coma fas ton menut ? - E ben, quò despend de l’enchaison, de l’enveja e de çò que ai au vergier. Escupisse pas sus una racina raspada, una platada de Dissabde passat, era convidat rabas a la vapor, daus chaulschas lo Peir. M’aviá telefonat la naveus e mai daus chauls pomats. velha per me dire que era, eu, ve- Una ensalada de lachuja o de togetarian exclusiu e me demandar matas. Una purèia de pompiras… si quò me pausava un problema. - Mas tot quò, zo te fau apresL’assegurí que tot m’anava e que tat ! E coma far per calcular l’equires me pausava de problema tant libre proteïnic, los acidis aminats e dietetic coma filosofic. tot ? Pas comòde. De mai las tomaPer entrada, una cordelada de tas, los chauls, las lachujas, barbominusculas veirinas verdas, blan- tihs, bestiòtas e chanilhas se van chas, irange… Coma m’era pas pausar dessús ! E las racinas, las possible d’identificar los compau- rabas, tot quò, quò ven dins la tersants, azardi la question : « E coma ra, entre los vermes. Daus uns còps fas quò ? dins la quita fanha engraissada de - Ò ! pensas ben que fau pas. besunha descompausada ! Quò se veu que ses un rurau, un paisan. Te prenes per una vacha o una ovelha a codar ton erba. O per un tais a desterrar tas racinas ! » Si li tòrne sa convidacion, li servirai una mossa de fetge de pòrc industriala e li dirai que quò es un pastís de tofu emulsificat. Quò deuriá passar. A ! Oblidava de vos dire que Joan e Peir son frairs. E quitament bessons.

Micheu Chapduelh

n°156

FEDERACION

INSTITUT D’ESTUDIS OCCITANS 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 05 34 44 97 11 - direccion@ieo-oc.org www.ieo-oc.org

IEO ARDESCHA Encò de Chantal Douxchamps Charrus 07230 Sant Andrieu lo Camp 04 75 64 87 74 - ieo07@ieo-oc.org http://ieo-arieja09.blog4ever.org/lenga

IEO GIRONDA Ostau occitan 171, avenguda de la Palhèira 33600 Peçac 05 56 36 30 27 - ieo33@ieo-oc.org www.ostau.occitan.org

IEO EDICIONS (IEO IDECO) 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 05 34 44 97 11 - ieo-edicions@ieo-oc.org www.ieo-edicions.com

IEO ARIÈJA "OSTAL OCCITAN" 11, carrièra Enric Fabre 09100 Pàmias 05 61 69 60 96 - ieo09@ieo-oc.org

IEO ERAU 15, avenguda Amfós Mas BP 60011 34501 Besièrs cedex 04 67 31 18 91 - ieo34@ieo-oc.org

IEO DIFUSION (IEO IDECO) Carrièra dels Ancians Combattents ZA Plana Sant Martin 81700 Puèglaurenç 05 34 44 97 11 - ieo-difusion@ieo-oc.org www.ieo-difusion.com

IEO AUDE BP 51042 11860 Carcassona 04 68 25 19 78 - 06 75 78 19 78 ieo11@ieo-oc.org http://occitan-aude.over-blog.com

IEO LÉGER NAUT "L'AURA" Centre Pèire Cardenal Charrièra Juli Vales 43000 Lo Puèi de Velai 04 71 06 17 42 - ieo43@ieo-oc.org

SECCIONS REGIONALAS IEO AQUITÀNIA 171, avenguda de la Palhèira 33600 Peçac 07 78 46 07 80 - ieoaquitania@ieo-oc.org http://ieoaquitania.free.fr

IEO AVAIRON Ostal del patrimòni Plaça Foch 12000 Rodés 05 65 68 18 75 - ieo12@ieo-oc.org www.ieo12.org

IEO AUVÈRNHE, BORBONÉS, VELAI 21, Car. Jean Richepin 63000 Clarmont d’Auvèrnhe ieoregionauvergne@gmail.com

IEO BOCAS DE RÒSE Ostau de Provença 8 bis, avenguda Juli Ferry 13100 Ais de Provença 06 15 89 59 38 - ieo13@ieo-oc.org

IEO LEMOSIN Plaça daus Vinhairons 19140 Usercha 05 55 98 28 90 - contact@ieo-lemosin.org www.ieo-lemosin.org IEO LENGADÒC 15, avenguda Amfós Mas BP 60011 34501 Besièrs cedex 04 67 31 18 91- ieolengadoc@ieo-oc.org www.ieo-lengadoc.org IEO MIÈGJORN-PIRENÈUS 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 09 62 56 09 91 - ieom-pireneus@ieo-oc.org www.lodiari.com IEO PROVENÇA-AUPS-CÒSTA D’AZUR (CREO PROVENÇA) Ostau de Provença 8 bis, avenguda Juli Ferry 13100 Ais de Provença 04 42 59 43 96 - ieopaca@ieo-oc.org IEO RÒSE-AUPS Encò de Miquèl Neyrolles Lòc-dit Martin 42560 Sant Joan Soleumielhs 04 75 23 02 71 - ieor-aups@ieo-oc.org SECCIONS DEPARTAMENTALAS IEO 04-05 "ESPACI OCCITAN DEIS AUPS" 21, charrièra de l'Estampariá 05000 Gap 04 92 53 98 40 - ieo04-05@ieo-oc.org www.espaci-occitan.com IEO AUPS MARITIMS "JÒRGI GIBELIN" Encò de Joan loís Le Basson 2, avenguda Carles Fèlix Fracchia 06300 Niça 04 92 04 27 20 - ieo06@ieo-oc.org http://ieo06.free.fr

IEO CANTAL 32, ciutat "Clar Viure" BP 602 15006 Orlhac 04 71 48 93 87 - ieo15@ieo-oc.org http://ieo-cantal.com IEO CHARANTA "CONVERSA OCCITANA" 13, carrièra Gaston Agard 16800 Soyaux 05 45 38 03 08 - ieo16@ieo-oc.org IEO DORDONHA "NOVELUM" Centre Social e Cultural 95, rota de Bordèu 24430 Marsac d’Eila 05 53 08 76 50 - ieo24@ieo-oc.org http://novelum.ieo24.online.fr IEO DROMA "DAUFINAT, PROVÈNÇA, TÈRRA D'OC" Ostal dels Servicis Publics Servici de la vida associativa 1, avenguda Sent Martin 26200 Monteleimar 04 75 46 86 52 - ieo26@ieo-oc.org www.ieo-droma.org IEO GARD 4, carrièra Ferrand Pelloutier 30900 Nimes 04 66 76 19 09 - ieo30@ieo-oc.org www.ieo30.org IEO GARONA NAUTA Ostal d’Occitània 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 05 61 11 24 87 - ieo31@ieo31.com www.ieo31.com IEO GÈRS 5, carrièra Lamartina 32000 Aush 05 62 61 88 08 - ieo32@ieo-oc.org www.institut-estudis-occitans32.jimdo.com

IEO ÒLT Ostal Lassaca 46700 Sent Martin lo Redond 05 65 24 62 82 - 06 75 72 12 33 ieo46@ieo-oc.org IEO ÒUT E GARONA "ESCÒLA OCCITANA D’ESTIU" 16, carrièra Pujòls 47300 Vilanuèva d’Òlt 05 53 41 32 43 - ieo47@ieo-oc.org IEO PUÈI DE DOMA Centre Joan Richepin (sala B12) 21, charrièra Richepin 63000 Clarmont d'Auvèrnhe 06 08 21 45 55 - ieo63@ieo-oc.org IEO HAUTAS PIRENÈAS "NOSAUTS DE BIGÒRRA" Ostal de Comuna 65350 Bolh Darrèr 05 62 93 04 65 - ieo65@ieo-oc.org IEO PARÍS Encò d'Alexis Quentin 31, carrièra Vandrezanne 75013 París ieo75@ieo-oc.org IEO TARN 3, carrièra de la Torque BP 14 81120 Reialmont 05 63 79 06 67 - ieo81@ieo-oc.org www.ieo-tarn.org IEO TARN E GARONA "ANTONIN PERBÒSC" 307, avenguda de Montech 82000 Montalban 05 63 03 48 70 - ieo82@ieo-oc.org IEO VAR "PROVÈNÇA TÈRRA D’ÒC" 147, quartièr La Roguiera 83143 Lo Vau 04 94 33 22 51 - ieo83@ieo-oc.org IEO VAUCLUSA 26, carrièra dels Tinturièrs 84000 Avinhon 04 90 67 16 90 - ieo84@ieo-oc.org IEO VINHANA Encò de Cristiana Carron Résidença dau Pitit Breulh 37, charrèra de la Valada 86000 Peitius ieo86@ieo-oc.org