LIZTORRA
1.
(VESPULA SP.)
SAILKAPEN ZIENTIFIKOA :
Liztorrak, animalia ornogabeak dira, artropodoak. Artropodoen barruan, intsektuak.
2.
GORPUTZAREN EZAUGARRIAK :
Liztorrek, buruan, bi begi konposatu, bi edo hiru ozelo, eta bi antena dituzte. Hauek, usaimen eta ukimen-funtzioak egiten dituzte. Beste aldetik, haien gorputza hiru ataletan banatzen da: burua, toraxa eta sabelaldea. Toraxean, sei hanka artikulatu, eta bi hego dituzte. Liztor handienak 3,8 cm neurtzen dute, baina gehienek 1,45 cm-ko luzera dute.
3.
BIZILEKUA:
Liztorrak, ingurune deberdin askotan bizi dira, baina beti eremu beroetan, basamortuetan eta oihanetan esaterako. Askok, habiak egiten dituzte eraikuntzetan, zuhaitzetan, etxeetan etab.
4.
MOTAK:
Munduan, 100.000 liztor mota desberdin baino gehiago daude.
Liztor mota batzuk bereiz daiteke bakoitzak daukan pozoiarengatik. Alde batetik, batzuk ziztatzerakoan, bere pozoia ematen dute, eta beste batzuk, berriz, soilik hozka egiten dute. Espezie ezagunenak hauek dira: Vespa ducalis, Vespa orientalis eta Vespa fervida.
5.
BETETZEN DITUZTEN FUNTZIOAK:
NUTRIZIOA: Liztorrak, nektarzaleak diren arren, beste intsektu batzuen larbak jaten dituzte, tximeleten beldarrak eta azak besteak beste. Baina baserri eremuetan daudenean arazoak izaten dituzte janaria bilatzeko. Haien elikadura horrela izaten da haien ahoaren formagatik. UGALKETA: Obiparoak eta sexubakarrak dira. Haien ugalketa, udaberrian izaten da. Erreginak izaten dituzte emeak. Hauek, udaberria heltzen denean, habia egiten dute eta han barruan utziko dituzte arrautzak jaio arte. METAMORFOSIA: Bai metamorfosia egiten dute . 6.
7.
BEREZITASUNAK:
•
Liztorrak norbait ziztatzean, usain bat ateratzen dute eta usain horrekin laguntza eskatzen dute, pertsona hori hiltzen laguntzeko.
•
"Solitaria" izena hartzen duten liztorrek, lokatzez egiten dituzte haien etxeak.
•
Liztorrek beldarrak abeltzainentzat.
BIBLIOGRAFIA:
jaten
dituzte
eta
hori
ona
izaten
da
Wikipedia, natura zientzak 1 eta interneteko orrialde gehiago.
Uxue DĂez de Ulzurrun Ripa 11M