Nocturama van de Franse regisseur Bertr and Bonello past naadloos in het IFFRprogramma A B and Apart, met films waarin jongeren met geheven vu ist tegen de heersende elite ageren. In de film pleeg t een kleurrijke groep Parijse jo ngeren aanslagen op sy mbolische doelen. Bonello : “Ik voel een allesoverstijgen de woede en een wanhopig e roep om verandering.”
Nocturama
om
woensdag 1 februari
w u e e r h c S
Online vind je nog meer IFFR! Op IFFR.com/blog elke dag tips, verdieping, interviews en verslagen in woord en beeld.
Bertrand Bon ello over Nocturama
Midden in Parijs staat een beeld van Jeanne d’Arc in vuur en vlam. In La Défense, het financiële hart van de Franse hoofdstad, worden toonaangevende gebouwen opgeblazen; jongeren uit alle lagen van de bevolking slaan de handen ineen in hun explosieve roep om hervorming. Over de precieze motieven van de jongeren wordt nauwelijks gesproken in Nocturama. Een zeer bewuste keuze van Bertrand Bonello, die zes jaar geleden aan zijn scenario begon. “Ik wilde een film maken, geaard in onze huidige maatschappij waarin spanning en ontploffingsgevaar heersen.” Bonello koos voor jonge personages uit alle lagen van de bevolking en met diverse achtergronden. “De reden om een aanslag te plegen heeft bij iedereen misschien andere wortels, maar mij gaat het echt om het algemene gevoel van allesoverstijgende woede en een wanhopige roep om verandering.”
Tijdens het castingproces zag Bonello zeker honderd tieners. “Ik sprak uitgebreid met ze over gehoord willen worden, hoop op een nieuwe samenleving en die willen afdwingen met een gebaar van hopeloosheid, een allerlaatste poging. En wat bleek? Ze vonden het heel normaal, helemaal niet extreem, zoals ik verwachtte. Iemand zei zelfs: ‘Ik ben zelf niet zo gewelddadig, maar ik begrijp de noodzaak van zo’n actie’.” Niet alleen de personages, ook de acteurs zijn een kleurrijke mix van Parijzenaars. Bonello: “Ik zie het als het samenstellen van een mooi boeket: je bindt zoveel mogelijk verschillende bloemen samen. Ieder personage staat voor een andere kleurstelling.”
microgemeenschap. Ze zijn dan samen afgesloten van de realiteit van de buitenwereld.” Omdat het gehele verhaal vanuit het perspectief van de jongeren werd gecomponeerd, krijgen ze slechts flarden mee van de chaos die ze buiten de schuifdeuren van het luxe warenhuis La Samaritaine hebben veroorzaakt. Hoewel de jongeren explosieven plaatsen in een realistisch ogend, hedendaags Parijs, zijn de aanslagen nadrukkelijk niet op ware gebeurtenissen gebaseerd. Bonello noemt zichzelf ook geen journalist, socioloog of historicus. Hij levert geen commentaar. “Het gaat me om die schreeuw om aandacht. Het is bovendien geen moordaanslag, maar een aanslag op symbolische doelen. Vooral op het kapitalistische systeem. De ambiguïteit laat ik ook zien.”
Vandaag in het A Band Apart-programma: 10:00 Pathé 1 ieux Maudite Poutine Karl Lem 15:30 Cinerama 1 ello Nocturama Bertrand Bon 17:00 Cinerama 7 en HAMSTERs Mar tine Doy 19:15 Cinerama 6 Die Japanese Girls Never Matsui Daigo 19:30 Cinerama 5 show nirvanna the band the Mat t Johnson, Jay McCarrol
t h c a d n a a
Bonello’s Nocturama is niet voor niets het startpunt van het IFFR-programma A Band Apart. Dit festivalonderdeel is geen ode aan de punk, maar een opzwepende selectie films waarin anarchistische en jonge subculturen de hoofdrol spelen. Subculturen die, net zoals een punkband vol muzikale hanen, uit verschillende archetypen bestaan; van de leider en de meeloper tot de dissident. Allen zijn, hoewel niet expliciet besproken, aanwezig in deze film vol jeugdige, post-punkenergie, vertaald naar een tijd die weleens de onze zou kunnen zijn. De combinatie van broeierige spanning en vette actiescènes doet in de verte denken aan Glamorama (1998) van Bret Easton Ellis, die in zijn satirische roman modellen liet veranderen in terroristen in hun strijd tegen onder meer consumentisme. De jongeren uit Nocturama willen ook, koste wat kost, hun stem laten horen. Hun stemmen, hun instrumenten – of liever gezegd – hun bommen, echoën al snel door het hele land.
De gespannen sfeer tussen de jongeren en de maatschappij waarin ze zich bevinden, wordt nog opgevoerd door de score – eigenhandig gecomponeerd door Bonello – die vooral in de eerste helft de dreigende spanning verhoogt. De regisseur én muzikant heeft daar heel uitgesproken ideeën over: “Muziek dient voor mij nooit slechts ter illustratie;
het moet iets zeggen. Ook de bestaande songs die ik in de tweede helft gebruik, hebben allemaal een eigen functie. Ik zet ze in als een soort jukebox.” Het intrigerende en spannende Nocturama bestaat uit twee afzonderlijke delen: “Het eerste gedeelte speelt zich buiten af, in het volle daglicht. De personages handelen hier gescheiden van elkaar. In het tweede gedeelte bevinden ze zich in de afgesloten ruimte van een warenhuis. Daar vormen ze weer een groep, een
In het warenhuis bevinden de jongeren zich in het hart van het consumentisme.“Daar zijn ze tegelijkertijd door gefascineerd. Dat is dé dubbelzinnigheid anno nu. We leven in een tijd die de wens om te consumeren aanwakkert, maar het is tegelijkertijd een periode van oplaaiend terrorisme. Allebei op hetzelfde moment. Dat is volgens mij niet eerder in de geschiedenis zo duidelijk voorgekomen. Als ik deze film vier jaar geleden had gemaakt, had ik alleen het eerste gedeelte kunnen doen.” Of hij zelf cynisch is over het woeden der wereld? Opgewekt: “Helemaal niet! Eerder hoopvol. Hoopvol, maar – toegegeven – een beetje angstig tegelijkertijd.” Door Maricke Nieuwdorp
19:30 KINO 1 on A Tas te of Ink Morgan Sim 2 19:45 LantarenVenster f Life of Alipato: The Ver y Brie an Ember Khavn IFFR.com/abandapar
t
Na afloop van de filmvertoning van vandaag een uitgebreid interview met regisseur Bertrand Bonello, over hoe zijn film de huidige politieke sfeer in Frankrijk reflecteert.
foto: Nichon Glerum
Nieuwe samenwerkingen zijn gevormd, ideeën zijn uitgewisseld en inspiratie is opgedaan tijdens de Planet IFFR Town Hall Dinner met een wilde mix aan (inter)nationale gasten.
Beyond Elections: debatteren over kunst & politiek ‘Een slimme voorstelling doet iets met de bezoeker’ Vanavond organiseert de belangenvereniging voor kunst en cultuur, Kunsten ’92 een debat waarin onderzoekers en politici hun ideeën laten horen over de plek van kunst in de wereld. Keynote speakers zijn filmwetenschapper Thomas Elsaesser die een filosofisch perspectief biedt, en onderzoeker en directeur van Open Embassy Renée Frissen. Zij vertelt hoe ze theorieën verbindt aan de praktijk. We stellen haar vast een paar vragen om goed voorbereid het debat in te gaan. Hoe kijk jij als (jonge) onderzoeker naar kunst en politiek?
“De verbindingen tussen verschillende werelden vind ik heel spannend. Ik zie mooie dingen ontstaan, wanneer ik inzichten uit bijvoorbeeld kunst, politiek en de startupwereld met elkaar verbind. Dat kan doordat steeds meer mensen uit totaal verschillende werelden samenkomen met het verlangen om een maatschappelijke impact te maken.” Je bent oprichter van Open Embassy, een online helpdesk voor vluchtelingen. Wat doen jullie precies?
“Open Embassy is een WhatsApp-achtige chatroom waarin vrijwilligers vragen van vluchtelingen beantwoorden. Over belastingen
en internetbankieren, maar ook over hoe je lid wordt van een voetbalclub. Dit online vrijwilligerswerk genereert data waarmee we de praktijk aan de theorie koppelen. We weten dat het niet goed gaat met vluchtelingen, maar niet hoe dat komt. Onze data zetten we om in kennis en daarmee kunnen we beleidsmakers overtuigen om veranderingen door te voeren.”
foto: Jan de Groen
Aantal films
Dagmar: “We hebben net heel veel korte films gezien, maar ik weet niet meer hoeveel precies.” Ruben: “Ik wel: zeven.” Dagmar: “Sommige duurden een kwartiertje, andere twee minuten.” Ruben: “Het geinigste vond ik in het laatste filmpje, Kop op, dat die jongen ineens een andere kop had en een rokje aan had. Dat deed hij naar beneden
Elke dag een kort livemoment (17:00) in de Nuts & Bolts-expositie met vijftien (!) installaties. Vanmiddag Momo’s Typo’s, een spoedcursus voor kids in automatisch schrijven op oude, mechanische typemachines, naar een idee van Momo Bouchtaoui. Het Atelier, gratis toegang
Parallax Views: Bigger Than The Shining Vorig jaar vertoonde IFFR Bigger Than The Shining van Mark Cousins. Het video-essay is nog eenmaal te zien. Daarna vernietigt Cousins de film met een bijl. 13:30, Pathé 2, €11/€8 Jan zonder Vrees Componist Alain Pierre verzorgt na deze Vlaamse tekenfilmklassieker een livescore op originele, vintage instrumenten. start film 16:30, start concert 20:30, WORM, film €8/concert €20
Renée Frissen
Na de twee keynotes reageert een nieuwe generatie politici en kunstenaars op Elsaesser en Frissen. Met onder anderen (kandidaat-)Tweede Kamerleden Jan Paternotte (D66), Stieneke van der Graaf (CU), Corinne Ellemeet (GroenLinks), Antoinette Laan (VVD), Jasper van Dijk (SP), Joyce Vermue
Eerste IFFR
Dagmar en Ruben
Door Anne van de Wetering
“Bij kunst blijft de kernvraag: wat is goede kunst? Wil je dat staven met data, dan gaat het al snel over publieksaantallen in plaats van over wat kunst nog meer bijdraagt. Kunst over maatschappelijke vraagstukken staat nu vaak gelijk aan ‘de wijk ingaan’, maar een slimme voorstelling over vluchtelingenbeleid doet ook iets met de bezoeker. Dat kun je proberen te vangen in parameters waarin kunstenaars én beleidsmakers zich kunnen vinden. Het zoeken naar die gedeelde taal is interessant en belangrijk.”
Ruben: “Wij zijn hier nog nooit geweest. Dit is ons eerste filmfestival. Sandra: “Wij gingen vroeger vaker naar de Volkskrantdag, maar sinds we kinderen hebben, doen we dat niet meer.”
01
februari 2017
(PvdA) en Madeleine van Toorenburg (CDA) en voorzitters van politieke jongerenorganisaties.
En hoe helpt die manier van werken de kunst verder?
Ruben (8) en Dagmar Eekhout (10) namen hun ouders Sandra en Bart mee naar IFFR, want die waren ook welkom bij het Kids Onlyprogramma.
HUMANS OF PLANET IFFR
TO DO TODAY
19:00, de Doelen Willem Burger Zaal, gratis toegang, aanmelden vereist IFFR.com/kunsten92
en toen zag je dat hij een piemeltje had, haha.” Dagmar: “En nu gaan we naar de Doelen wat eten en daarna is er een workshop. Daar gaan we iets maken, maar wat weten we nog niet. En onze ouders gaan ondertussen naar een film. Bart: “Naar King of the Belgians.” Tips
Bart: “Ik ben van de week naar Medicine for Melancholy geweest, de eerste film van de maker van Moonlight. Erg goed.” Dagmar: “Ik zag een poster van een film die mij heel leuk leek: X500.” Sandra: “Ik weet niet of dat een kinderfilm is, hoor.” Dagmar: “Het leek zo’n Star Wars-avontuur en daar hou ik héél erg van.” Ruben: “Ik hou niet van Star Wars. Wel van sprookjes. Ik heb al een dvd van twaalf jaar en ouder gekocht: Maleficent.” Door Anton Damen
Erasmus Tiger College Dr. Etienne F. Augé, hoofddocent aan de Erasmus Universiteit, geeft een Engelstalig college bij The Future of Work and Death. 19:15, Cinerama 1, € 11/€ 8 voor het filmticket Rotterdam Classics De muziekcollectie van muzikant João Silva werd door het Stadsarchief Rotterdam verworven en gedigitaliseerd. Vandaag de overhandiging aan de vertegenwoordiger van Kaapverdië. Met een korte film over Silva, livemuziek, een hapje en een drankje. 19:30, LantarenVenster 1, €11/€8 voor het filmticket
Tiger Wereldpremière: Arábia Vandaag de wereldpremière van Arábia, genomineerd voor een Hivos Tiger Award. Pathé 4, 19:45, €11/€8 Scopitone Café: Cassette: A Documentary Mixtape Eclectische mix van documentaires over muziek en muzikale beleving. Met gezellige nazit en/of nagesprek. De bar is open! 20:00, Schouwburg Kleine Zaal, gratis toegang Dance Dance Dance Na de film gaat het los in de Schouwburg. Voetjes van de vloer tot diep in de nacht. 23:00, Schouwburg, gratis toegang op vertoon van pas of filmticket
‘Zo creëerden we een fantasiehuis’ Voor de Oostenrijkse whodunit Night of a 1000 Hours herstelt Virgil Widrich een in de vergetelheid geraakte filmtechniek in ere, maar dan op een revolutionaire nieuwe manier. “Nooit eerder werd een film zo gemaakt.” Night of a 1000 Hours werd in zijn geheel in een studio opgenomen, maar alle kamers en gangen waar het moordmysterie zich afspeelt werden niet echt gebouwd: het zijn projecties op gigantische doeken. Virgil Widrich koos voor een ouderwetse methode, terwijl de rest van de filmwereld daar gewoon green screens voor zou gebruiken. “Maar daar hou ik niet van. Green screens zijn tijdintensief en daardoor duur. Maar het is ook verschrikkelijk voor de acteurs, want die staan dan in het luchtledige te acteren. Met achtergrondprojectie heb je dat niet, want we draaien elke scène bijna als een toneelstuk. Alle interieurs die je ziet, zijn computermodellen zoals je die normaal in een videogame tegenkomt, live geprojecteerd op de doeken. Dat werkt ook fantastisch met schaduwen, omdat je ook mensen achter het doek kunt plaatsen. Zo creëerden we een fantasiehuis. Achtergrondprojectie is een vergeten filmtechniek, en juist daarom vind ik het leuk om er een spel mee te spelen en het op de voorgrond te plaatsen.”
films. Terwijl objectief gezien die film exact gelijk is. Dat leert ons heel wat over hoe we kijken en luisteren. Als je zo lang aan een film werkt als ik, dan zie je alle afzonderlijke lagen waaruit hij is opgebouwd. Alleen het geluid al bestaat uit honderden verschillende lagen. Je hoort bijvoorbeeld veertig minuten lang regen op de achtergrond, dat geluidsontwerp was zeker al tien dagen werk. Als regisseur heb ik trucs om je aandacht te trekken en je blik te leiden. Ik kan wel je oogbollen besturen, maar niet wat jouw geest er vervolgens van bakt.” Door Anton Damen
vertoning Night of a 1000 Hours
13:30 Schouwburg Grote Zaal
De film én de manier waarop hij tot stand kwam sluiten perfect aan bij het thema van deze festivaleditie, Parallax Views. Widrich: “Als twee mensen naar dezelfde film gaan, zien ze twee verschillende Online vind je nog meer IFFR! Op IFFR.com/blog elke dag tips, verdieping, interviews en verslagen in woord en beeld.
Op de set van Night of a 1000 Hours.
TUSSENSTAND WARSTEINER PUBLIEKSPRIJS 1 Moonlight 2 Het doet zo zeer 3 Bamseom Pirates Seoul Inferno
foto: Joke Schut
Tijdens de Industry Party in Bar wordt er door filmprofessionals gedanst én genetwerkt.
Virgil Widrich over Night of a 1000 Hours
foto: Amour Fou Film/Ricardo Vaz Palma
IFFR Talk: Chileense filmmakers Alicia Scherson en Cristián Jiménez aan tafel bij filmjournalist Bor Beekman om te praten over hun ‘familiekomedie’ Family Life.
foto: Bas Czerwinski
foto: Bas Czerwinski
What happened earlier
Ontdek de verschillende bestemmingen op Planet IFFR en combineer jouw filmbezoek(en) met een of meer van de volgende events.
4 Als Paul über das Meer kam 5 A Wedding (Noces) 6 The Man
7 Home 8 Double Play 9 La Flor (Parte 1) 10 Loving