zondag 29 januari
Atlanta
Black Rebels:
Online vind je nog meer IFFR! Op IFFR.com/blog elke dag tips, verdieping, interviews en verslagen in woord en beeld.
Zwarte filmmakers tegen de culturele kloof Wordt 2017 het jaar waarin de zwarte cinema eindelijk de erkenning krijgt die hij verdient? Daar leek het wel even op, de ochtend na de uitreiking van de Golden Globes begin januari. Er waren dit jaar opvallend veel zwarte winnaars: Viola Davis voor haar rol in Fences, Danny Glover voor zijn tv-serie Atlanta, Tracee Ellis Ross voor haar rol in de serie Black-ish, en Barry Jenkins’ film Moonlight kreeg de award voor beste dramafilm. Met de #OscarSoWhite-controverse van vorig jaar nog vers in het geheugen, lijkt Hollywood nu een alternatief statement te maken: Amerikaanse films en series moeten de multiculturele realiteit weerspiegelen. Ook een grote groep Nederlanders van kleur snakt naar representatie op het witte doek. Het is de hoogste tijd voor meer inclusiviteit. De Nederlandse filmindustrie produceert al decennialang vrijwel uitsluitend films vanuit een wit perspectief en met overwegend witte personages. Een ‘monocultureel drama’ noemde regisseur en IFFR-gastprogrammeur Tessa Boerman deze tendens in een video die in november 2016 viral ging. Boerman is een van de drijvende krachten achter de werkgroep van de Dutch Directors’ Guild, die als taak heeft om het Nederlandse film- en televisielandschap diverser te maken. Boerman stelde samen met Peter van Hoof het Black Rebels-programma samen voor IFFR 2017: films van en over zwarte mensen die zich verzetten tegen de culturele kloof. Op het festival zijn nieuwe films te zien zoals Loving (Jeff Nichols), Moonlight (Barry Jenkins), They Charge for the Sun (Terence Nance) en KBELA (Yasmin Thayná), maar ook klassiekers zoals Killer of Sheep (Charles Burnett) en Rebirth of a Nation (DJ Spooky). De keuze voor de naam was voor Boerman logisch: “Iedere zwarte persoon die in de industrie werkt, heeft een strategie
Charles Burnett, bekend van To Sleep with Anger (1990), is een van de filmmakers van de L.A. Rebellion. Hij is de speciale gast tijdens de IFFR talkshow Minding The Gap op zondag 29 januari. Naast zijn film Killer of Sheep (1978) wordt ook The Glass Shield (1994) vertoond, over het racisme binnen een politiekorps in Los Angeles vanuit het perspectief van een zwarte idealistische agent. “Op het moment dat zijn film uitkwam, begon net het proces tegen OJ Simpson”, vertelt Boerman. “Veel witte hadden het helemaal gehad met zwarte mensen en hun cultuur. Het algemene idee was: zwarte mannen deugen niet. Ze moeten allemaal opgepakt worden! Die film heeft daar onder geleden, terwijl hij nog steeds relevant is.”
Rebirth of a Nation
om zijn weg te vinden in die wereld. Daarmee zwemt hij per definitie tegen de stroom in. Bovendien wordt een zwart perspectief vaak gezien als persoonlijk en een wit perspectief als universeel. Dat is problematisch.” Van Hoof en Boerman werkten al eerder samen. Eind jaren negentig stelden ze een programma samen van zwarte films in cultureel centrum De Balie onder de verzamelnaam Black Inc. Destijds stonden zwarte films al even in de spotlight. In dezelfde periode werd ook geld vrijgemaakt door staatssecretaris van cultuur Rick van der Ploeg voor films en programma’s over diversiteit. Na 2002 nam de aandacht weer af, constateert Boerman. Ze ziet in Nederland, maar ook in de Verenigde Staten dat er een golfbeweging is in de aandacht voor zwarte cinema. En dat is puur politiek, zegt ze. Het politieke beleid heeft ook invloed op bijvoorbeeld het toelatingsbeleid op filmscholen. Zo was in de jaren zeventig de L.A. Rebellion, een collectief van filmstudenten die zich ontwikkelden tot onafhankelijke filmmakers, een direct gevolg van de burgerrechtenbeweging van die tijd. Er kwam geld vrij om zwarte studenten aan te nemen op de universiteit van Los Angeles en die zaten ineens in een witte enclave.
Boerman denkt dat de stappen die nu worden gezet op het gebied van inclusiviteit in de filmwereld blijvend zijn. Maar: “Het wordt interessant wat Trump gaat doen. Ik kan me voorstellen dat de hele boel wordt teruggedraaid. Dat de culturele sector in de VS, die toch al beperkt is, nog verder wordt teruggedrongen. Dan wordt alles weer anders. Wat Nederland betreft: voor hetzelfde geld komt Wilders hier aan de macht. Dat kan grote gevolgen hebben voor de Publieke Omroep. We kunnen in een culturele dark ages terechtkomen, de geschiedenis heeft genoeg voorbeelden. Wij moeten nu de handen ineen slaan.” IFFR.com/blackrebels Door Bibi Fadlalla
Vandaag in het Black Rebels-programma 13:00 - 17:00 Schouwburg Kleine Zaal Talkshow Minding the Gap, gratis toegang 14:15 LantarenVenster 5 17:00 LantarenVenster 4 22:00 Cinerama 6
22:00 KINO 4
Rebirth of a Nation DJ Spooky Medicine for Melancholy Barry Jenkins Fonko Lars Lovén, Lamin Daniel Jadama, Göran Hugo Olsson Baldwin’s Nigger + Twilight City Horace Ové + Reece Auguiste