puur Lynch’
vrijdag 3 februari
#9 Online vind je nog meer IFFR! Op IFFR.com/blog elke dag tips, verdieping, interviews en verslagen in woord en beeld.
Jon Nguyen over David Lynch: The Art Life
Het duurde twaalf jaar voordat Jon Nguyen en zijn collega’s David Lynch ervan hadden overtuigd om over zijn jonge jaren te vertellen. De uitzonderlijke filmmaker doet dat uiteindelijk vooral voor zijn dochtertje Lula, zodat zij later kan horen wie haar vader was. “Hij is nu 71, Lula is vier. Reken maar uit: als zij een tiener is, leeft hij misschien al niet meer.” Jon Nguyen volgt David Lynch al twaalf jaar. In 2007 was Nguyen producent van de documentaire Lynch, over het maken van diens Inland Empire (2006). Met David Lynch: The Art Life heeft hij nu een diepgravend portret gemaakt van de onvergelijkbare regisseur. Niet over zijn films, want daarover praat Lynch niet graag, maar over de vormende jaren tot aan zijn eerste speelfilm Eraserhead (1977). Met verhalen waarin de Lynch-fan, aldus Nguyen, wel degelijk de invloeden op zijn films zal herkennen. Lynch spreekt over zijn jeugd, ouders en vrienden, de plaatsen waar hij woonde en de opleidingen die hij volgde als beeldend kunstenaar voordat hij de cinema ontdekte. Ondertussen zien we hem aan het werk in zijn atelier, schilderend en tekenend, in gezelschap van zijn jongste dochter, de vierjarige Lula, aan wie deze film is opgedragen. Hoe kwam je in contact met Lynch?
“Een vriend van mij werkte een jaar of twaalf geleden voor hem. Ik kende David toen nog niet, maar liet vragen of ik een documentaire over hem mocht maken. Tot mijn verbazing zei hij ja. Dat werd Lynch. En sindsdien werkten mijn collega’s en ik met hem aan een half dozijn projecten. Het duurde tweeënhalf jaar om The Art Life te filmen, maar twaalf jaar om zijn vertrouwen te winnen.” Hoe kreeg je hem zover om zo persoonlijk te worden?
“Eigenlijk wilden we dat al doen bij die eerste documentaire. Maar toen kende David ons nog niet goed genoeg. Hij bleef gesloten. Daarom werd die film meer een cinéma vérité-achtige reportage over Inland Empire. Nadat zijn dochter was geboren, hebben we hem opnieuw benaderd. Hij is nu 71, Lula is vier. Reken maar uit: als zij een tiener is, leeft hij misschien al niet meer. We zeiden: op deze manier kun jij je verhaal vertellen. Dan kan Lula er later naar kijken en meer te weten komen over jou en je leven. Dat overtuigde hem.”
intiem,
‘Persoonlijk,
Veel van David Lynch zijn schilderijen en tekeningen komt in de documentaire David Lynch: The Art Life aan bod.
Hebben jullie veel gesprekken gevoerd?
“We verzamelden in tweeënhalf jaar uiteindelijk zo’n 25 uur aan interviewmateriaal, waaruit we de film samenstelden. De originele opnames geven we aan zijn dochter, als ze ouder is. Er is zo veel moois dat de film niet heeft gehaald. Ongelooflijke verhalen, over zijn grootouders en over zichzelf toen hij jong en ondeugend was. Maar die zijn alleen voor Lula.” Hebben jullie van tevoren bepaalde regels vastgelegd?
“We zouden allereerst niet over zijn films praten. Behalve over Eraserhead, omdat dat nog een heel persoonlijk studentenproject was. Toen dachten we: als we ons nu richten op het begin van zijn leven, dan vinden we ook vast ergens de sleutels naar zijn films. Zoals dat verhaal over die naakte vrouw die hij ’s nachts op straat zag – dat is gewoon Blue Velvet (1986). De andere regel was: alleen David. We laten niemand anders aan het woord. We wilden persoonlijk, intiem, puur Lynch. Alles wat je ziet en hoort is van hem – op vier foto’s na, die we van een vriend kregen. Zijn stem, zijn muziek, schilderijen en kunstwerken, zijn familiefoto’s en filmpjes.”
David Lynch
Heb je veel nieuw materiaal ontdekt?
“Echte hardcore Lynch-fans, mensen die zijn werk veel beter kennen dan ik, zijn verbijsterd hoeveel onbekend materiaal erin zit. Van David mochten we al zijn fotoalbums gebruiken – duizenden foto’s. Beelden van zijn grootouders, zijn moeder toen ze jong was... De meeste daarvan waren nooit gedigitaliseerd.” Je film is ook een eerbetoon aan het American Film Institute.
“Klopt. Als hij van hen niet die beurs had gekregen om The Grandmother te maken, zijn korte film uit 1970, had de wereld het werk van Lynch waarschijnlijk nooit leren kennen. Hij had een gezin, een huis, een baan. Dat was niet veranderd. Stel je voor hoe de filmwereld – de kunstwereld – eruit had gezien zonder het begrip ‘Lynchiaans’.” Door Kees Driessen
vertoning David Lynch: The Art Life
Jon Nguyen, Olivia Neergaard-Holm, Rick Barnes 15:30, Pathé 3
Awards Ceremony Feestelijke ceremonie met de uitreiking van diverse grote prijzen. Welke filmmaker gaat naar huis met bijvoorbeeld de Hivos Tiger Award, de Special Jury Award, de VPRO Big Screen Award of de Warsteiner Publieksprijs? 20:00, de Doelen Willem Burger Zaal
in Manifesto
Wees niet bang, schreven Variety en Vanity Fair. Manifesto is weliswaar allesbehalve conventioneel, maar met zijn unieke concept kweekt Julian
IFFR remembers John Hurt: The Elephant Man Ter ere van de Britse acteur John Hurt, die 25 januari overleed, vertoont IFFR eenmalig The Elephant Man, David Lynch’ klassieker uit 1980. Hurt ontving destijds een Oscarnominatie voor zijn vertolking van de titelrol. 22:15, KINO 4, €11/€8
Dance Dance Dance Na de film gaat het los in de Schouw burg. Voetjes van de vloer tot diep in de nacht. Met om 22:00 uur live muziek van woordkunstenaar Dichter. 23:00, Schouwburg, gratis toegang op vertoon van pas of filmticket
Online vind je nog meer IFFR! Op IFFR.com/blog elke dag tips, verdieping, interviews en verslagen in woord en beeld.
TUSSENSTAND WARSTEINER PUBLIEKSPRIJS
‘De tijd van dromen is voorbij’
1 Moonlight 2 Het doet zo zeer 3 Bamseom Pirates Seoul Inferno
foto: Jan de Groen
Die reine Notwendigkeit
David Claerbout
Die reine Notwendigkeit duurt op de seconde af één uur. Dat kostte kunstenaar David Claerbout flink wat hoofdbrekens en een paar jaar van zijn leven, maar hij ligt er niet wakker van als je tijdens deze hommage annex deconstructie van tekenfilmklassieker The Jungle Book even in slaap sukkelt. Ook is hij niet bang voor de juridische toorn van Disney.
4 Als Paul über das Meer kam 5 A Wedding (Noces) 6 Home
7 8 9 10
La Flor (Parte 1) Loving The Man Double Play
“Het maken van Die reine Notwendigkeit was een zoekproces. Er was geen plan, we begonnen zonder storyboard. We waren al een tijdje bezig en €50.000 verder toen ik me realiseerde dat de dieren in mijn Jungle Book geen ziel hebben. Ze leiden een zombie-achtig bestaan waarin niets gebeurt. Dus het was terug naar de tekentafel. Voor het tekenwerk hadden we jonge kunstenaars en animators aangetrokken, die nu in plaats van lijnen tot leven te wekken, juist leven moesten wégnemen. Je kunt stellen dat ik valium injecteerde in de animatietaal.”
Door Arthur van Vliet
vertoning Manifesto Cinerama 1, 21:45
“Voor mij gaat Jungle Book over lengte en duur. Ik probeer te beeldhouwen met tijd, een immaterieel begrip tastbaar te maken. De onderliggende boodschap is dat de tijd voor dromen voorbij is. Wakker worden! Het is gedaan met het paradijs op aarde, zoals de originele film propagandeert. Ik vind mijn Jungle Book een echte slaapfilm, het is niet erg als je erbij indut. Geniet er maar van, want slaap wordt een zeldzaam goed. Als het aan de markt ligt, is het snel afgelopen met die nonproductiviteit en beschouwen we acht uur slaap straks als pure tijdverspilling.” “Ik heb nog niets van Disney vernomen. Experts verzekeren me dat we ons in Europa niet veel zorgen hoeven te maken. Maar in de VS kun je een onbetaalbare rechtszaak aan je broek krijgen, dus of de film daar ooit te zien is... Een rechtszaak zou wel interessant zijn: ondanks de letterlijke gelijkenissen kun je moeilijk volhouden dat het om diefstal gaat. Misschien diefstal van de herinnering, maar Die reine Notwendigkeit is evengoed een hommage.” Door Anton Damen
vertoning Die reine Notwendigkeit 15:00, Boijmans Auditorium
De Amerikaanse filmmaker Charles Burnett wordt met twee van zijn invloedrijke films vertegenwoordigd in het Black Rebelsprogramma: Killer of Sheep (1978) en The Glass Shield (1994).
foto: Gaby Jongenelen
Ten slotte vertelt docent Blanchett haar basisschoolklas dat niets origineel is. Steel van je inspiratiebronnen, echoën de woorden van Jim Jarmusch, die op zijn beurt collega Jean-Luc Godard citeert: “Het gaat niet om waar je dingen vandaan haalt, maar waar je ze naartoe brengt.” Julian Rosefeldt heeft in elk geval goed opgelet tijdens de les. Hij gebruikt de historische woorden van zijn bronnen, accentueert en contrasteert ze met film, en verrast zo zijn publiek. Zelfs de kijkers die wél met voorkennis de zaal inlopen. Experiment geslaagd.
What
Taiwanese filmmaker Chen Hung-i te midden van actrices Kiwebaby en Lin Wei-yi bij de wereldpremière van zijn film The Last Painting. De film maakt kans op de VPRO Big Screen Award die vanavond wordt uitgereikt.
De Bulgaarse filmmaker Konstantin Bojanov viert met cast en crew de wereldpremière van zijn film Light Thereafter. Vanavond tijdens de Awards Ceremony weet Bojanov of zijn film de Hivos Tiger Award zal winnen.
foto: Joke Schut
Scopitone Café: The Wonderful Kingdom of Papa Alaev De laatste in de reeks documentaires over muziek en muzikale beleving. Met gezellige nazit en/of nagesprek. De bar is open! 20:00, Schouwburg Kleine Zaal, gratis toegang
Julian Rosefeldt schuwt het expe riment niet. De Duitse filmmaker koppelt actrice Cate Blanchett in dertien (!) rollen aan vurige betogen van kunstenaars en denkers uit de wereldgeschiede nis. Manifesto zet alles wat je dacht te weten over Pop Art, marxisme en het leven op z’n kop.
Net als narratief trouwens. Manifesto vertelt geen verhaal, maar geeft context aan de manifesten die de ziel vormen van de film. Wie zijn kunstgeschiedenis nog vers in het geheugen heeft, zit hier goed. “Ik ben voor een kunst die iets anders doet dan op zijn reet zitten in een museum”, bidt Blanchett de huismoeder aan tafel voor haar kinderen. “Verban de liefde”, krijgt Blanchett de wetenschapper te horen van de monoliet uit 2001: A Space Odyssey. “Alle huidige kunst is nep, de mens is nep”, verkondigt Blanchett de nieuwslezeres.
Rosefeldt ‘geweldige comedy’. “Het is een hilarisch idee”, aldus Varietyrecensent Peter Debruge over een scène waarin Blanchett als een oude dakloze man het gedachtegoed van Amerikaanse marxisten de Berlijnse leegte in schreeuwt. “Rosefeldt nodigt zijn publiek uit om mee te lachen zonder manifesten te parodiëren.”
happened
03
februari 2017
Wie Manifesto blind ingaat, weet niet wat-ie meemaakt. De film vuurt een salvo van manifesten af op de kijker, geschreven door grote denkers uit de negentiende en twintigste eeuw. Oldenburg, Marx, Taut, Tzara, Breton, een introductie krijgen ze niet. Hun ideeën over kunst, samenleving, architectuur en ideologie worden voor hen uitgesproken door Oscarwinnares Cate Blanchett. Die wringt zich in dertien verschillende rollen, waarmee ze na I’m Not There (2007) eens te meer bewijst dat geslacht er niet toe doet.
foto: Bas Czerwinsk
TO DO TODAY
Cate Blanchett Dertien maal
Ontdek de verschillende bestemmingen op Planet IFFR en combineer jouw film bezoek(en) met een of meer van de volgende events.
earlier HUMANS OF PLANET IFFR
eigenzinnige programmering, ik vind dat erg onderscheidend ten opzichte van andere festivals waar ik kom. Soms draaien er hardcore kunstfilms, en dat is niet altijd mijn cup of tea, maar ik vind het wel heel boeiend.” Tips
foto: Nichon Glerum
Douwe Dijkstra Douwe Dijkstra is regisseur van de korte films Démontable en Voor film, die allebei op eerdere IFFR-edities draaiden. Dit jaar is Douwe weer van de partij, maar dan als bezoeker. Eerste IFFR
“Mijn eerste festival was het festival waarop mijn eerste film draaide. Ik viel toen met mijn neus in de boter. Ik ontdekte hoe legendarisch het festival is en hoe bijzonder het is als je ervoor wordt geselecteerd. Dit is mijn derde IFFR.” Aantal films
“Ik denk drie features en twee kortefilmprogramma’s. Best een bescheiden score. IFFR blinkt uit in
“Ik ga naar het verzamelprogramma Black & White, want daar heeft een vriend van mij een film in draaien. Ik wil graag naar David Lynch: The Art Life, want ik heb al zijn films gezien. Maar ik zag ook een trailer van een zombiefilm, The Girl with All the Gifts, die prijkt ook hoog op mijn verlanglijstje. En de sound//visionavonden in WORM zijn altijd goed, een fijne combi van een goed feestje en avant-garde performances.” Voorbereiding
“Lees van tevoren niet té veel. Mijn ervaring is dat de dingen die gehypet worden mij altijd tegenvallen en dat ik de films waar nergens over wordt geschreven weer te gek vind. In een kortefilmprogramma vind je altijd wel wat van je gading, daar kun je met een gerust hart naartoe gaan. De Doelen werkt ook als een fijne hub, waar andere bezoekers je weer op ideeën brengen.” Door Anton Damen