Daily Tiger NL #6 by International Film Festival Rotterdam

41ST INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM #6 DINSDAG 31 JANUARI 2012

TIJGERS P5 | PADDENSTOELEN IN ROTTERDAM P7 | KINDERBLIK P9 | KAURISMÄKI: GEEN HOOP, WEL EEN WONDER P10

foto: Bram Belloni

De geschiedenis van Júlia Júlia Murat heeft dankzij haar debuut HISTÓRIAS que só existem quando lembradas de afgelopen maanden veel van de wereld gezien. “De film ging in Venetië in première en kreeg tot mijn verbazing lovende recensies in vakbladen als Variety en Hollywood Reporter. Dat was de start voor een enorme reeks uitnodigingen voor festivals van Toronto tot Abu Dhabi. En nu ben ik hier!”

Júlia Murat (1979) kreeg ﬁ lm met de paplepel ingegoten. Moeder Lucia geldt als een van de meest vooraanstaande vrouwelijke regisseurs in Brazilië. Júlia maakte als achttienjarige haar acteerdebuut in haar moeders Doces poderes, maar bleek meer geïnteresseerd in het werken achter de camera. Nu is ze actief als camera- en regieassistent, scenarist én editor, en werkt ze nog regelmatig mee aan haar moeders projecten. “Met je moeder werken is nooit eenvoudig,” lacht ze. “We hebben inmiddels aan een half woord op de set genoeg. Aan de andere kant kan het ook lastig zijn, omdat we allebei de neiging hebben elkaars professionele kritiek soms te persoonlijk op te vatten. Het irriteert me mateloos

DINSDAG 31 JANUARI Cafévertoning Net als een aantal andere ﬁ lms in het programma Hidden History, zou ook The Hulling Rice Record van Gui Shuzhong vertoond worden op het door de autoriteiten gedwarsboomde documentairefestival van Songzhuang. Deze 64 minuten tellende ﬁ lm brengt de productie in beeld van een machientje voor het

wanneer mensen denken dat ik het lekker gemakkelijk heb in de fi lmwereld, alleen maar vanwege mijn achternaam. Sterker nog, mijn moeder was een van de producenten van HISTÓRIAS. Er zijn mensen die denken dat het feit dat zij zich aan het project verbond er automatisch toe leidde dat de fi nanciers in de rij stonden. Dat was helaas niet het geval. We vonden gelukkig snel coproducenten in Argentinië en Frankrijk, maar pas op het allerlaatst kwam er ook een Braziliaanse bij.” De fi lm is dan ook voor een bescheiden budget gedraaid: zo’n €250.000. HISTÓRIAS wordt pas in juni 2012 in Brazilië uitgebracht, maar Murat is pessimistisch over de belangstelling daar. “Ik denk dat we met vijf- tot tienduizend bezoekers al heel tevreden mogen zijn. Ironisch te bedenken dat de fi lm in landen als Nederland en Frankrijk waarschijnlijk meer publiek zal trekken, terwijl Brazilië bijna 200 miljoen inwoners heeft!” Murat hekelt het Braziliaanse overheidssubsidiesysteem, dat alleen ‘veilig’ investeert in commerciële producties. “Omdat het om overheidsgelden gaat, is het een puur politieke beslissing om alleen dat soort fi lms te financieren. Had men vanaf het begin van het fonds, nu vijftien jaar geleden, ook

handmatig ontvliezen van rijst, diep in het berggebied van Ninghua. Uiteraard is dat onderwerp slechts een voorwendsel voor de ﬁ lmmaker. 14:00, gratis toegang, Ai Weiwei Café

Critics’ Talk Regisseur Davide Manuli wordt geïnterviewd door ﬁ lmrecensent Bor Beekman (de Volkskrant) over zijn ﬁ lm La leggenda di Kaspar Hauser. 16:15 uur, gratis entree, LantarenVenster

Big Talk Filmmaker Steve McQueen gaat, voorafgaand aan de vertoning van Shame in gesprek over zijn ﬁ lm met

arthouse-producties ondersteund, dan was er nu een publiek rijp voor.” Júlia Murats liefde voor fotografie komt op allerlei manieren terug in de fi lm. In de verstilde scènes en de zorgvuldig gekadreerde en uitgelichte shots. “Ik wilde voorkomen dat ik alleen mooie plaatjes om de mooie plaatjes zou schieten. Het landschap en de mensen zijn zo fraai, dat was een potentiële valkuil. Het beeld moet juist te allen tijde functioneel zijn en ondergeschikt aan het verhaal. Ik denk dat ik bij HISTÓRIAS alleen bij het eindshot mijn zelfopgelegde discipline verloor. Die scène is eigenlijk te klassiek narratief: actie en reactie. En alle personages staan te netjes geposeerd in beeld. Ik twijfel nog steeds of ik daar de juiste keuze heb gemaakt. Als ik het nog eens over mocht doen? Dan zou ik de hele fi lm anders maken, inclusief de montage, haha! Zoals een bevriende editor tegen me zei: ‘Het monteerproces is afgelopen zodra het geld op is.’ Oftewel: je kunt eeuwig aan een fi lm blijven sleutelen als je niet uitkijkt. Het kan immers altijd beter.” (EJ) HISTÓRIAS que só existem quando lembradas

Júlia Murat Do 2 22:00 Pathé 1

TUSSENSTAND UPC PUBLIEKSPRIJS 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

Hugo Back to the Square A Simple Life Black & White & Sex Les géants Grandma Lo-fi Une vie meilleure Le Havre 11 Flowers Lena Room 514 Ace Attorney Valley of Saints Way of Passion A Dangerous Method HISTÓRIAS Wuthering Heights Four Suns Duch, le maître des forges de l’enfer 20 Now, Forager

4,57 4,52 4,51 4,38 4,37 4,33 4,31 4,30 4,28 4,23 4,21 4,20 4,19 4,09 4,08 4,06 4,06 4,05 4,04 4,00

schrijfster/journaliste Corine Koole. 19:30 uur, €13/10,50, Oude Luxor Theater

Smart Talk In augustus van dit jaar overleed de Chileense cineast Raúl Ruiz in zijn woonplaats Parijs. Hij werd zeventig jaar oud. Vanavond in de Smart Talk A tribute to Raúl Ruiz een eerbetoon aan deze belangrijke regisseur, die door Hubert Bals liefkozend ‘le magicien’ werd genoemd. Met Ruiz acteur/regisseur Melvil Poupaud, producent François Margolin en voormalig IFFRdirecteur Simon Field. De Australische journalist en Ruiz-kenner Adrian Martin presenteert een avond vol herinneringen, sterke verhalen en de vertoning van

Ballet aquatique

een ﬁ lm van de grote meester: Ballet aquatique. En wat heeft Nobelprijswinnaar Kees Moeliker te melden? In samenwerkingmet De Unie in Debat. 20:00 uur, gratis entree, Kleine Zaal Rotterdamse Schouwburg

adv VPRO Daily Tiger 31 jan tm 4 febr.indd 1

27-01-12 09:52

Wat zou Iwana Chronis, hoofd van het Hubert Bals Fonds, doen als ze vandaag een dagje vrij was? Drie tips.

Abrir puertas y ventanas

Waarom films kijken als je lekker kunt zappen? Elke middag kunnen kinderen bij Kids on the Floor op de videomuur in de Schouwburg een veelheid aan korte animaties tegelijkertijd bekijken, op meerdere schermen. Voor deze installatie Animated Gifs componeerde kunstenaar Roderik Bösensell een aantal loops. Dat wil zeggen: zo’n twintig filmstills achter elkaar die samen een korte animatie vormen. Tussen de Schouwburgfeestjes en Kids on the Floor is op de schermen van Animated Gifs vergelijkbaar werk van Bösensell te zien: wederom loops, maar dan voor volwassenen, met beroemde Hollywood-koppen en westernthema’s. foto: Ruud Jonkers

“De jonge Argentijnse regisseur Milagros Mumenthaler heeft met haar debuut vijf prijzen gewonnen, waaronder het Gouden Luipaard voor de beste fi lm op het fi lmfestival van Locarno. Daar zijn we erg trots op: het Hubert Bals Fonds heeft de fi lm de afgelopen vijf jaar in alle stadia ondersteund, van scriptontwikkeling tot afwerking. Een mooi voorbeeld van wat het HBF voor fi lmmakers kan betekenen. En het is een mooie, intieme fi lm. Abrir puertas y ventanas gaat over drie zussen die op hun eigen manier omgaan met het verlies van hun oma. Heel persoonlijk, maar toch toegankelijk.” 21:00 Pathé 7

Eerste tijgers zijn weg

Generator

Big in Vietnam

Springtime

De spits in de Rotterdamse prijzenregen is gisteravond afgebeten met de uitreiking van de Tiger Awards voor Korte Films in WORM. Generator (Makino Takashi), Big in Vietnam (Mati Dop) en Springtime (Jeroen Eisinga) ontvingen de drie gelijkwaardige Tiger Awards á €3000. Voor de competitie van de ‘meesters van de korte adem’, die dit jaar voor de achtste keer werd gehouden, waren 21 ﬁ lms geselecteerd met een lengte van 5 tot 56 minuten.

De jury – bestaande uit fi lmmaker Rania Stephan, fi lmcurator Andréa Picard en fi lmjournalist Dana Linssen – gaf een eervolle vermelding aan I’m Lisa (Charlotte Lim Lay Kuen): “Een elegant gecomponeerd miniatuur dat het mysterie onthult van alledaagse gebaren”. Springtime is in ogen van de jury “een monumentaal en verlammend fi lmisch portret van een onverschrokken performance geëtst uit zoemende bijen en 35mm-korrels”.

Over Big in Vietnam meldt het juryrapport: “Ruw, uitdagend en elliptisch; vervuld van een ongewone stemming en een ontwapenende intimiteit”. En over Generator: “Met een indrukwekkende soundtrack en hybride gelaagdheid, creëert Generator een explosieve, enerverende ervaring over een omgeving aan de vooravond van een ramp”. De kans is aanwezig dat de prijswinnende shorts op zaterdag 4 februari aan het eind van het eerste deel van de Short Film Marathon opduiken.

Boekpresentatie

kost €39,90 en is te koop in WORM – en vanmiddag natuurlijk ook in Reality Check. Een mooie gelegenheid om een gesigneerd exemplaar op de kofﬁetafel te krijgen! (KvdM)

gaat naar de hoogst scorende ﬁ lm die is ondersteund door het Hubert Bals Fonds. Daarbij gaat het om ﬁ lmmakers die afkomstig zijn uit Afrika, Azië, Latijns-Amerika, het Midden-Oosten en delen van Oost-Europa. (PvdG)

De levensgrote ‘A’ op het Schouwburgplein kan u bijna niet zijn ontgaan. Het rode bord is niet alleen een handig herkenningspunt, maar ook een kunstwerk. Vanmiddag geeft de Duitse kunstenaar Aram Bartholl tekst en uitleg bij zijn werk, dat digitale iconen in de openbare ruimte plaatst. Tegelijkertijd presenteert hij zijn gloednieuwe boek The Speed Book. Machtsstructuren, sociale verhoudingen en digitale ontwikkelingen: het zijn belangrijke inspiratiebronnen voor kunstenaar Aram Bartholl. Naast Map, het meer dan levensgrote Google Maps-icoon op het Schouwburgplein, maakte hij nog meer kunstwerken die virtual reality en de werkelijkheid in elkaar doen overlopen. Zo stelde hij portretten samen uit zoekresultaten van Google Images en stak hij USB-sticks in muren en stoepranden. Daarmee onderzoekt hij op komische wijze hoe de “fysieke en digitale ruimte elkaar penetreren en beïnvloeden”. Vanmiddag gaat Bartholl om 16:30 in Reality Check in gesprek met V2_-curator Michelle Kasprzak over het digitale tijdperk, over hoe internet ons dagelijks leven beïnvloedt en andere inspiratiebronnen – machtsstructuren, sociale systemen en de niet te stuiten technologische ontwikkeling. Ter afsluiting presenteert de kunstenaar The Speed Book, een monograﬁe van Bartholls kunstwerken en essays over digitale ontwikkelingen door onder anderen kunstcriticus Domenico Quaranta, sf-auteur Bruce Sterling, curatoren en collega-kunstenaars. Het boek

In de prijzen scheuren Voor veel festivalgangers is het een gevierd ritueel aan het eind van een fi lmvoorstelling: een beoordeling geven door met de scheurkaart een stem uit te brengen, op een schaal van 1 (zeer slecht) tot 5 (zeer goed). Elke correct uitgebrachte stem telt mee voor de UPC Publieksprijs (ter waarde van €10.000), die op de slotdag van het festival wordt uitgereikt. Uitsluitend fi lms uit 2011/2012 dingen mee naar de UPC Publieksprijs. Voorwaarden daarbij zijn dat de fi lm minimaal zestig minuten duurt, minstens tweemaal is vertoond en 35 stemmen of meer heeft. Bovendien mag de fi lm geen ‘bevooroordeeld’ publiek hebben, zoals bijvoorbeeld bij een première van een Nederlands fi lm met veel genodigden voor de hand ligt. Verder worden verdachte stemmen uit de telling geschrapt: een bundel stemkaarten die duidelijk met een enkele beweging is ingescheurd komt niet door de ballotage. Dat geldt ook voor onduidelijke stemmen: kaarten met een scheur exact op de grens van twee cijfers en kaarten met twee scheuren. Alleen hele en ondubbelzinnige cijfers tellen. Wie een kaart scheurt brengt in één beweging twee stemmen uit, want ook de winnaar van de Dioraphte Award (eveneens €10.000) rolt op basis van deze publieksstemming uit de bus. De Dioraphte Award

Verano ”Een fraai portret van verschillende mensen, die in de zomer naar een plaats in het zuiden van Chili vertrekken om rust te vinden. De fi lm, die de hoofdrolspelers dicht op de huid volgt, is bijna een psychologische ervaring. De Chileense regisseur José Luis Torres Leiva heeft dit jaar ook de HBF-leader gemaakt, die voorafgaand aan alle door het Fonds gesteunde fi lms op het festival te zien is. Het is een sfeervol, ontroerend fi lmpje van een minuut waarin een man en vrouw elkaar slaapwandelend ontmoeten bij de zee. Het is een hommage aan de vorig jaar overleden fi lmmaker Raúl Ruiz. Dit jaar presenteert Torres Leiva zijn nieuwe fi lm, Groenlandia, op Cinemart.” 22:45 Cinerama 7

Gratis Apps De IFFR-app (voor iPhone én Android) draait wellicht al lang en breed op uw smart phone. Zo niet, bezoek dan de virtuele schappen van iTunes en de Market om de complete dagprogrammering en uw MyIFFRagenda altijd bij de hand te hebben. De festival-app is uiteraard geheel gratis. Vandaag is er extra goed nieuws voor alle iPad-bezitters, want de nieuwe editie van Filmtab (het eerste en vooralsnog enige Nederlandstalige ﬁ lmmagazine voor Apple’s tablet) is gratis te downloaden. Deze aanbieding geldt alleen op dinsdag 31 januari; daarna kost het digitale tijdschrift weer gewoon €1,59.

Goodbye “Vorig jaar werden twee prominente regisseurs uit Iran veroordeeld tot een gevangenisstraf omdat ze de veiligheid van hun land in gevaar zouden hebben gebracht: Jafar Panahi en Mohammad Rasoulof. De fi lmwereld reageerde gechoqueerd. Het IFFR heeft ook campagne gevoerd voor hun vrijspraak. Een maand later kregen we bij het Hubert Bals Fonds een pakketje binnen, waar alleen een dvd in zat. Het was Goodbye, de nieuwste fi lm van Rasoulof, die hij met gevaar voor eigen leven heeft gemaakt in afwachting van zijn vonnis. Fantastisch en moedig dat hij fi lms blijft maken onder zulke omstandigheden. Een prachtige en controversiële fi lm, die je alleen om die reden al moet zien.” (KvdM) 13:30 Pathé 4

THE BRIDGE DE NIEUWSTE SCANDINAVISCHE MISDAADSERIE

IEF S U L EXC kel

bwin e w e bij d e van d nt a r k s k Vol

5 DVD’S

€ 29,95

Wanneer een lijk wordt gevonden op de Øresundbrug tussen Zweden en Denemarken, worden de Zweedse en Deense politie tot een nauwe samenwerking gedwongen. Schokkende gebeurtenissen blijven elkaar opvolgen. En dit is nog maar het begin…

GA NAAR VK.NL/WEBWINKEL

vk.nl/events

056-VK-IFFR-thebridge-272X390+5MM.indd 1

1/12/2012 3:43:31 PM

TIGER AWARDS COMPETITIE 2012

Vasily Sigarev over Living

Kleber Mendonça Filho over Neighbouring Sounds

‘IK KOOS BEWUST VOOR ROTTERDAM’

‘MIJN FILM IS EXTREEM BRAZILIAANS’

foto: Bram Belloni

foto: Lucia Guglielmetti

Vasily Sigarev (1977), filmmaker en gerespecteerd toneelschrijver uit Rusland, goochelt soepel met genres. Zijn debuut Wolfy heeft een gitzwarte sfeer en bij het eveneens zware Living doet hij daar een schepje horror bovenop. Daarnaast zit er een komedie in de pijpleiding. Het is maar net hoe zijn verhaal zich ontwikkelt. “Vorm volgt inhoud.” In een notendop

“Memento mori. Leef, maar vergeet niet dat het leven eindig is.” Eerste keer

“Living is mijn tweede ﬁ lm. Voor ik aan mijn debuut Wolfy uit 2009 begon maakte ik een kort videogedicht, waarbij ik alle facetten van het productieproces op me nam: van regie en camera tot licht en montage. Puur om te leren hoe elk onderdeel werkt. Achteraf kostte die video me net zoveel tijd als m’n speelﬁ lms; doordat ik alles zelf deed was de productie omgerekend maar één frame per dag!” Verantwoordelijk

“Bij een grotere productie ben je als regisseur verantwoordelijk voor alle aspecten. Je moet in de gaten houden of iedereen de juiste spullen heeft en niemand er de kantjes vanaf loopt. In mijn ervaring zijn afgestudeerde starters veruit de ﬁjnste mensen om mee te werken. Ze geven zich honderd procent omdat ze zich willen bewijzen.” Aan de hand nemen

“Mijn acteurs volgen vrij strak het script, voor improvisatie is weinig plek. Het is me trouwens opgevallen dat de meeste acteurs de vrije hand ook helemaal niet wíllen hebben, maar liever goed worden begeleid. Een zorgvuldige casting is het halve werk, iemand moet gewoon goed bij de rol passen. Dan hoef ik later niet meer aan zo’n acteur of personage te sleutelen.”

Rusland

Terwijl het festival al van start was, sleutelde de Braziliaan Kleber Mendonça Filho nog aan zijn speelfilmdebuut Neighbouring Sounds. Nu is hij in Rotterdam om de film voor het eerst aan een publiek te tonen.

“De tijden zijn veranderd. Vroeger werden grote Russische studioproducties door de massa bekeken, maar inmiddels gaat men er anders met cinema om. Het wordt gaandeweg moeilijker te voorspellen voor wie je je fi lm maakt, want Russen vinden het steeds normaler om fi lms online te bekijken. Vooral illegaal natuurlijk, maar ook via officiële portals. Zo kon ik bijvoorbeeld The Hunter van Bakur Bakuradze al bekijken voor ik hier op het festival kwam.”

In een notendop

“Dat is op dit moment een moeilijke vraag. Ik ben tevreden met wat ik gemaakt heb, maar eigenlijk wéét ik nog niet wat ik gemaakt heb. Pas als de ﬁ lm hier vertoond is, kom ik daar echt achter. Het verhaal speelt zich af in een straat in Recife, de stad waar ik woon. De huizen zijn grotendeels in het bezit van één familie. Op een dag biedt een beveiligingsbedrijf er zijn diensten aan.”

Rotterdam

“Mijn fi lm was geselecteerd voor het fi lmfestival in Berlijn, maar ik heb er bewust voor gekozen om Living hier in première te laten gaan. Juist omdat Rotterdam bekend staat als festival voor debutanten en nieuwe makers – en omdat ook radicale fi lmvormen zeer welkom zijn. Het IFFR is een echt makersfestival en daar past Living gewoon goed bij.”

Eerste keer

“Ik maakte twee jaar geleden een lange documentaire, maar dit is mijn eerste speelfi lm. Een belangrijk verschil is dat je bij een speelfi lm een scenario hebt, iets om je aan vast te houden tijdens het draaien. Toch is speelfi lms maken niet fundamenteel anders dan het realiseren van korte fi lms, zoals ik hiervoor deed. Het relatief grote belang dat de industrie toekent aan speelfi lms stoort me een beetje. Als regisseurs eenmaal een lange fi lm gemaakt hebben, keren ze maar zeer zelden terug naar korte fi lms. Dat vind ik een erg vreemd gegeven.”

Projectie

“Toen ik zo’n twaalf jaar oud was kende ik een vrouw die twee zoons tegelijkertijd verloor. Ik vroeg me af hoe je door kan gaan met je leven na zo’n verlies. Het thema achtervolgt me nu al jaren. Ik projecteerde die angst natuurlijk op mezelf: wat als je je moeder verliest, je vrienden, of je geliefde? In eerste instantie had ik een soort horrorﬁlm in gedachten, à la Alejandro Amenábars The Others, maar dat vond ik toch niet boeiend genoeg. Het is uiteindelijk een mix geworden van horror en van mijn persoonlijke uitgangspunt.”

Brazilië

“Het is fantastisch dat Rotterdam de Boca do Lixofi lms vertoond. De hedendaagse Braziliaanse cinema lijkt die traditie compleet vergeten te zijn, alsof die er nooit geweest is. Doordat er nu buiten Brazilië aandacht aan besteed wordt, zal de belangstelling in eigen land misschien ook weer toenemen. Het zijn geen verfijnde fi lms, maar ze zijn wel heel authentiek. Er is in Brazilië niemand meer die dit soort harde, provocatieve fi lms maakt, behalve misschien Cláudio Assis, een goede vriend van me, van wie Rat Fever hier te zien is.”

Bright Future

“Ik ben momenteel bezig met een komedie. Het klinkt misschien vreemd na zo’n zware ﬁ lm, maar als voormalig theaterscenarist heb daar al ervaring mee opgedaan.” (MN) Living - Vasily Sigarev

di 31 15:30 Pathé 7, wo 1 12:15 Pathé 6, do 2 14:30 LantarenVenster 2, vr 3 18:30 Pathé 7, za 4 19:30 Pathé 4

Rotterdam

“Toen ik hier voor het eerst kwam, viel het me op hoe groot en open de ramen hier zijn. Je kijkt zo bij iedereen naar binnen. Dat zou in Brazilië nooit kunnen: mensen beschermen zichzelf tegen de buitenwereld. Dat zegt volgens mij veel over een maatschappij. Neighbouring Sounds draait om de angst en paranoia die een belangrijk onderdeel is van het leven in Brazilië, zeker in de middenklasse. De ﬁlm is extreem Braziliaans, zozeer dat ik me heb afgevraagd of ik hem wel zo ver van huis in première zou moeten laten gaan.” Filmkritiek

“Ik heb twaalf jaar als fi lmcriticus gewerkt, maar toen ik aan deze fi lm begon ben ik gestopt. Het is niet te combineren. En eigenlijk was ik blij om er vanaf te zijn: ik begon me te veel een meningenmachine te voelen – vier, vijf fi lms per week kijken en er altijd maar iets van moeten vinden. Wie weet ga ik op een gegeven moment wel weer recenseren, op een eigen blog misschien, waarop ik alleen de fi lms die ik écht mooi vind kan bespreken. Of die ik echt haat. Maar de professionele kritiek, daar ben ik klaar mee.” Bright Future

“Ik werk aan een scenario voor een horrorfi lm. Het gaat over een man die een fi lm wil maken over een groep mensen die in een afgelegen gebied leven en die hij erg dom vindt, maar dat zijn ze niet. Het basisidee ontstond toen ik met een vriend op een fi lmfestival was en twee documentaires zag waarin stedelijke fi lmmakers naar een uiteinde van de wereld trekken en een denigrerende fi lm maken over de mensen daar, voor wie ze een soort minachting hebben. Toen dacht ik: zou het niet mooi zijn als die mensen buitenaardse wezens blijken te zijn en die neerbuigende crew gewoon opeten?” (JB) Neighbouring Sounds – Kleber Mendonça Filho wo 1 15:30 Pathé 7, do 2 18:30 Pathé 7, vr 3 feb 17:30 LantarenVenster 3, za 4 13:00 Pathé 1

Dinsdag, Tijgerdag

Egg and Stone

Huang Ji, 2012, China, 12:15 Pathé 6

Return to Burma

Midi Z, 2011, Taiwan, Myanmar 12:30 Pathé 7

Living

Voice of My Father

Vasily Sigarev, 2012, Rusland, 15:30 Pathé 7

Orhan Eskiköy & Zeynel Dogan, 2012, Turkije/Duitsland, 16:15 Pathé 3

Babis Makridis, 2012, Griekenland 18:30 Pathé 7

In April the Following Year, There Was a Fire

Wichanon Somumjarn, 2012, Thailand, 18:45 Pathé 5

Sudoeste

Romance Joe

Eduardo Nunes, 2011, Brazilië, 22:00 Pathé 6

Lee Kwang-Kuk, 2011, Zuid-Korea 22:00 LantarenVenster 5

store

Op een Mac raak je nooit uitgekeken. Krijg nu € 50,- korting op een MacBook Pro 13” op vertoon van je festivalticket.

MacBook Pro Supersnelle 2.3 GHz Intel i5-processor, 4 GB werkgeheugen en geweldige grafische prestaties. Dankzij de harde schijf van 320 GB en het 13-inch scherm ideaal voor onderweg én op je bureau. Normaal € 999,-, nu € 949,-

iAm Store Kom vandaag nog naar iAm Store Rotterdam op het Stationsplein 48 (Groothandelsgebouw, naast Lebkov) of naar een van onze andere winkels in Amsterdam, Arnhem, Dordrecht, Hilversum, Utrecht en Veenendaal. Kijk op www.iamstore.nl voor meer informatie.

Op vertoon van een geldig ticket voor het International Film Festival Rotterdam ontvang je € 50,- korting op een MacBook Pro 13” 2.3 GHz i5 met artikelcode MC700. Deze actie loopt tot en met 11 februari 2012 en is geldig bij alle vestigingen van iAm Store. Alle vermeldingen in deze advertentie zijn onder voorbehoud van wijzigingen in prijs en assortiment.

LINK

MIGRANTEN

Portugal/Brazil/Italy, 2011 | colour, video, 80 min, Portuguese Prod: Isabel Machado | Prod Comp: C.R.I.M. | Sc: “Wanneer je je een vreemdeling voelt in jeMarcelo eigen land,Felix | is het beter omCam: het te verlaten je een vreemdeling Miguel en Amaral | Ed: Marcelo te voelen in eenFelix vreemd land,” stelt de hoofdrolspeel| Sound Des: Ricardo ster in het uit Iran gesmokkelde Goodbye. Nadat het Sequeira | Print/Sales: C.R.I.M. de mensenrechtenadvocaat door het Iraanse regime verboden is haar beroep nog langer uit te oefenen, Public hoopt ze in Europa een SCREENINGS veilige thuishaven te vinden. Net als Mohammad maker van de ﬁ lm, Thu Rasoulof, 2-2 de 20:15 CI4 die overmorgenFri in de Critics’ Talk aanschuift en 3-2 15:15 PA6die in Iran een gevangenisstraf boven het hoofd hangt. Sat 4-2 15:00 CI4 Press & Industry SCREENING Wed 1-2 18:30 CI3

Slachtoffer of dader? The Invader begint sterk. Afrikaanse vluchtelingen spoelen aan op een Europees strand. Hoofdpersoon Amadou probeert vervolgens het hoofd boven water te houden als illegale arbeider in de bouw. In een naargeestig Brussel, alwaar zijn baas hem op het hart drukt dat hij “hier helemaal niets is”. Daar denkt Amadou zelf heel anders over.

A arca do Éden Ark Jasoneden’s Cortlund Marcelo Felix en Julia Halperin van Now, Forager

‘De paddenstoel was taboe’ Patterns of twigs and leaves in this experimental film poem blend seamlessly with the craquelé of old, half decayed films. While the voice-over initiates us in a botanical version of the story of Noah’s Ark, enchanting images lead us through a world filled with transience. Attempts to protect and describe disappearing plant species are associated with film conservation and the fight against the loss of memories in this first full-length production by the experimental film and documentary maker Marcelo Felix. A mythical traveller links past and future. He thinks he knows the world, but has to conclude that everything keeps slipping away from him. Via picture and plant archives, the laboratories of scientists, old film fragments and the editing tables of restorers, this poetic reflection ends in an inhospitable polar landscape where time seems to have come to a halt. Here, in a futuristic safe, are frozen seeds, numbered and labelled, conserved for Julia Halperin en Jason Cortlund eternity.

Het Amerikaanse regisseursduo Jason Cortlund en Julia Halperin maakte met Now, Forager: A Film About Love & Fungi een ode aan het zoeken, bereiden én eten van paddenstoelen. “Zelfs in het Central Park kom je eetbare exemplaren tegen.”

len zijn geen planten, maar een soort op zich. We hadden nog nooit een ﬁ lm gezien waarin dat goed naar voren komt.”

Les éclats (Ma gueule, Het idee voor de ﬁlm, waarin een stel wilde paddenzoekt en verkoopt aan chique restaurants, ma révolte, monstoelen nom)

ontstond toen de twee regisseurs steeds meer films theCortlund Fragments Mouth, My revolt, Name) zagen die My een geromantiseerd beeld van koken schetsVoordat Jason geboren(My werd, at zijn opa een giftige paddenstoel. De beste man overleefde ten. Halpern: “Een film als Babette’s Feast laat wel correct het incident, maar moest wel een paar weken op zien hoe voedsel bereid wordt, maar de meeste kookde ziekenboeg doorbrengen. Vanaf dat moment films gaan alleen over de consumptie ervan. Dan zie je SylvaineenGeorge compiled gripping, mensen gezellig kokkerellen en tafelen. En dat terwijl er, was de paddenstoel verboden vrucht in huize this mede dankzij de slow food-beweging, wereldwijd steeds Cortlund. gritty “Juist doordat het taboe was, werd mijn black & white film from images Sylvain George filmt al vier jaar vluchtelingen die zijn interesse gewekt,” vertelt de regisseur. “In mijn meer interesse bestaat voor de herkomst van voedsel. from his earlier documentary Qu’ils gestrand in de Franse havenstad Calais. Les Éclats is een studententijd heb ik me op het onderwerp gestort. Niets is leuker dan je eigen eten te vinden en te koken. reposent en révolte (Des figuresDatde laten we in de film zien, maar wel op een realistiindrukwekkend portret van een vergeten groep die in Ik ging met ervaren paddenstoelenjagers de bossen sche manier: soms zijn wilde paddenstoelen schaars en ambtelijk jargon als ‘ongedocumenteerden’ wordt aangein om ze te plukken, leerde de Latijnse namen en guerres I) from 2010. In it he shows duid. George maakt op indringende inzichtelijk dat video, dook in de boeken om de verschillen tussen soorten verloopt de zoektocht dus moeizaam. Ook de bereiding France, 2011 wijze | colour/b&w, about three years in the lives of illegal ze niet zoeken naar zogenaamde ‘betere leven’, maar te onderzoeken. Het geeft een kick om aan de hand van de gerechten moest authentiek in beeld gebracht. 84 het min, English/Persian/French immigrants have become stranded We hebben zelf lang genoeg in restaurants gewerkt om op de vlucht zijn om te kunnen blíjven leven. van kleursporen te ontdekkenwho dat je geen Lapista, Prod: Sylvain George | Prod te weten hoe het er in werkelijkheid aan toegaat.” Dat maar een in Clytocybe voor je hebt.” Cortlund en the Northern French port of Calais, Comp: Noir Production | Sc: SylvainHalperin, coregisseurs en een koppel in het dage- Cortlund zelf een hoofdrol voor zijn rekening neemt, on their way to England. They are the George | Cam: Sylvain George | lijks leven, zijn zelfs lid van de New York Micological kwam daarbij ook goed van pas. “We schreven het ‘people without papers’, mainly scenariomen niet met mij in gedachten. Het bleek echter Society. “Een genootschap van mensen die dol zijn Ed: Sylvain George | Prod Des: Sylvain behoorlijk lastig een geschikte acteur te vinden met op paddenstoelen: we zoeken ze, bereiden en eten of North African origin or from the George | Sound Des: Sylvain George | ze, maar bestuderen ook de biologie. Paddenstoe- kennis van zaken. Vanwege de authenticiteit wilden

Sylvain George

Middle East. They are staying here illegally and spend their time surviving and fleeing the police. In an experimental form, Fragments shows scenes from the everyday lives of these people on the fringes of a Western society in which they are draaitijd was mogelijk omdat de cast zes maanden Sharon Bar-Ziv’s Room 514 gaat niet welcome. Cool registrations of Dit resulteerde in prachtig rauw en repeteerde. zozeer innot op het conflict tussen Israëliërs overtuigend spel van de jonge acteurs. “Alle acteurs en Palestijnen, als wel op dehostile interne no-man’s-land the cluttered, hebben verdeeldheid de staat Israël.of pursuit andbinnen warlike images arezelf ook in dienst gezeten, dat vergroot de authenticiteit enorm. Als ze zich uitspreken over hoe juxtaposed with interviews invoelt which om beschoten te worden, dan weten ze dat Sharon Bar-Ziv herinnert zich het nog goed, het het several men frankly how ook echt uit eigen ervaring.” moment dat hij inspiratie kreegtalk voor zijn opvallendeabout debuutfi lmthey Room 514. “Ik zat te niksen in mijn ouwe feel. This provides painful stories stoel. Het is een gele en hij zit heel lekker. Opeens Na langdurige discussies met zijn cameraman werd and insights into the fact these besloten alles vanuit de hand te fi lmen. In de clausschoot het idee me te binnen, als een bliksemflits. that men areluienot fornúa ‘better life’ trofobische ondervraagruimte zit de camera de Dus ik sprong uit mijn stoel looking en dacht: ‘Ik moet acteurs dicht op de huid. “Ik wilde het gevoel creëren het script schrijven!’ Ik heb dat snel gedaan en bijna but are fleeing to stay alive.

Music: Diabolo | With: Valérie Dréville | Print/Sales: Noir Production Public SCREENINGS

Het Canadese Thu Monsieur2-2Lazhar 17:30is eenCI4warme publieksﬁlm, met van kinderen. Fri sterk acteerwerk 3-2 12:45 PA5 Een basisschoolleerling vindt zijn juf, die zich heeft verhanSat 4-2 09:15 CI1 gen. Als vervanger komt Monsieur Lazhar voor de klas, een Algerijnse immigrant. Terwijl hij de kinderen helpt Press & Industry met de verwerking van hun collectieve SCREENING trauma, blijkt er iets niet helemaal in orde te1-2 zijn met zijn papieren. Wed 15:30 DJZ

foto: Ruud Jonkers

we hand doubles liever vermijden: het moest een acteur zijn die moeiteloos een vis fileert, een paddenstoel uit de grond snijdt en deeg kneedt. Uiteindelijk heb ik zelf voor Julia auditie gedaan en de rol gekregen.” In tegenstelling tot die van de hoofdpersonages, wier relatie in de fi lm bergafwaarts gaat, verliep de samenwerking tussen Corltund en Halpern op de set vlekkeloos. Halpern: “Sinds 1996 maken we samen al korte fi lms, dus wij weten ondertussen precies wat we aan elkaar hebben. We kennen elkaar door en door, delen dezelfde interesses en hadden bij Now, Forager hetzelfde doel voor ogen. Dat is een cruciaal verschil met de personages uit de fi lm. Ze hebben andere prioriteiten en praten langs elkaar heen.” Rotterdamse paddenstoelen hebben de fi lmmakers nog niet geproefd, maar ze zijn ervan overtuigd dat die in de Maasstad welig tieren. “Als je eenmaal bevangen bent door de paddenstoelengekte, zie je ze overal. Zelfs in het New Yorkse Central Park vind je eetbare exemplaren. Het zou leuk zijn als onze fi lm die passie aanwakkert.” (KvdM) Now, Forager: A Film About Love & Fungi

Jason Cortlund en Julia Halperin Vr 3 14:15 Cinerama 1

Staat van verdeeldheid

nog sneller gefi lmd. Binnen een jaar was alles af, van Migrantenleed door de ogen van de Finse regisseur het eerste idee tot de inzending voor het festival.” Aki Kaurismäki levert een droogkomische en tegelijkertijd troostrijke vertelling op. In Le Havre trekt een Het intense verhaal van Room 514 speelt zich bijna ST 41het INTERNATIONAL ROTTERDAM egocentrische bejaarde schoenenpoetser zich lot helemaal af FILM in één FESTIVAL verhoorkamer. Alles draait om de aan van een Afrikaanse jongen, die probeert vanuit Le Israëlische soldate Anna, die onderzoek doet naar Havre naar Engeland te reizen. De immigratiedienst een collega die een Arabische familie heeft aangevalis echter niet gecharmeerd van mensen die zich per len. De fi lm werd in bijzonder korte tijd gedraaid. “In container laten vervoeren. Kaurismäki’s hondje Laïka vier dagen stond het erop,” aldus Bar-Ziv. “Daarna speelt ook mee en werd in Cannes beloond met een hebben we nog een dag close-ups gefi lmd; die versterspeciale vermelding van de Palm Dog-jury. (EJ/MN) ken de intensiteit van de fi lm.” De absurd korte

dat alles zich daar ‘live’ afspeelt.” Anna’s onderzoek wordt op agressieve wijze door haar superieuren tegengewerkt. De fi lm is dan ook bedoeld om een discussie op gang te brengen in de verdeelde Israëlische samenleving. “Het 57 werkelijke verhaal van Israël is de botsing tussen aan de ene kant het belang van binnenlandse veiligheid en morele kwesties anderzijds. Room 514 gaat over het Israëlische conflict, maar dan de interne kant ervan. Dus niet over Israël versus de Palestijnen, hoewel daar inmiddels ook diverse prachtfi lms over zijn gemaakt. De fi lm gaat

puur over ons. Het is een oproep naar onszelf te kijken en ons eigen gedrag te beoordelen.” Bar-Ziv heeft zijn sporen verdiend als scriptschrijver voor televisie en theater. Hij was daarnaast ook verantwoordelijk voor een aantal overheidsspotjes en grootschalige sociale en gezondsheidscampagnes. “Ik heb met drie van de vier minister-presidenten persoonlijk samengewerkt en ook met een aantal ministers die hoog in de top zitten. Dus ik heb van binnenuit kunnen zien hoe het systeem werkt.” Het maken van deze ﬁ lm is daarnaast ook een soort ‘thuiskomen’ geweest voor Bar-Ziv. Als jongeman acteerde hij in Renen Schorrs Late Summer Blues (1988). Die ﬁ lm portretteert jonge mensen die op het punt staan hun meerjarige dienstplicht te vervullen. Room 514 gaat ook over deze generatie, maar dan op het punt dat ze het leger weer zullen verlaten. Bar-Ziv: “Op die manier maakte ik de cirkel voor mezelf weer rond.” (EL) Di 31 22:00 Cinerama 5, za 4 14:15 Cinerama 1

EXCLUSIEF IN NEDERLAND

De toppers van het IFFr bInnenkort ook te zIen bIj Lantarenvenster

DE ULTIEME FILMBELEVING MET LIVE FILMSCORE DOOR HET ROTTERDAMS PHILHARMONISCH ONDER LEIDING VAN LUDWIG WICKI.

9, 10 EN 11 JUNI 2012 DE DOELEN KAARTEN VIA WWW.DEDOELEN.NL EN WWW.ROTTERDAMSPHILHARMONISCH.NL OF BEL 010 217 17 17

Festivallocatie: Wilhelminapier • Metro- en tramhalte: Wilhelminaplein, 5 min vanaf het Stadhuis • Café-restaurant dagelijks geopend

EEN PRODUCTIE VAN HET ROTTERDAMS PHILHARMONISCH ORKEST EN CONCERT- EN CONGRESGEBOUW DE DOELEN. MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR CAMI EN

THE ART OF CRITICAL CINEMA Independent cinema is essential for a free society. Development organisation Hivos supports independent filmmakers all over the world. The Tiger Awards Competition puts upcoming talent in the spotlight and gives artists a powerful voice, even in countries where freedom is not self-evident. Hivos takes pride in sponsoring the Tiger Awards. Visit us at hivos.nl

DIRECTOR’S PROFILES Spectrum

ROOM #6064 “Spiegels zijn er alleen voor jou: ze grijpen je ziel voordat je er erg in hebt.” Het is de intrigerende slagzin die bij de Argentijnse film Cornelia frente al espejo hoort. Het magische drama is het fictiedebuut van gelauwerd documentairemaker Daniel Rosenfeld. De beeldschone Eugenia Capizzano, hoofdrolspeelster én co-scenarist, laat in haar hotelkamer zien hoe je spiegelbeeld je op andere gedachten kan brengen. foto: Corinne de Korver

Na vier ‘gewone’ speelfilms is Tatsumi de eerste animatiefilm van Eric Khoo (1965, Singapore). In Sydney volgde hij een opleiding camerawerk, waarna hij als regisseur een aantal korte films maakte. In veel van zijn speelfilms voert hij een complexe antiheld op: een personage dat moeite heeft zich staande te houden in het snelle, strak gereguleerde moderne Singapore. Khoo’s speelfilms Mee Pok Man (1996), 12 Storeys (1997), Be With Me (2005) en My Magic (2008) wonnen prijzen op diverse filmfestivals. Met Tatsumi, een eerbetoon aan de Japanse manga-striptekenaar Yoshihiro Tatsumi, slaat hij een andere richting in. Als u naar een competitiefilm gaat, zit Khoo wellicht ook in de zaal: hij is deze editie lid van de Tiger Award-jury. Tatsumi, 11:30 Pathé 1

Signals: Regained

Een instinctief beestje De vierjarige Nana woont in een huisje in het bos, op een steenworp afstand van haar opa’s varkensboerderij. Op het eerste gezicht een idyllische kindertijd. Dan blijkt haar moeder op een dag verdwenen. De Franse fotografe Valérie Massadian maakt een beeldschone film vanuit het perspectief van een eigenzinnige kleuter. Ze won er in Locarno de prijs voor beste speelfilmdebuut mee.

Het geheim van Nana zit ‘m met name in de casting van de kleuter die de hoofdrol speelt. Valérie Massadian vond haar bij toeval. “Ik ontdekte Kelyna op de dorpsmarkt, zittend op straat. Ze was toen bijna drie en schudde haar babyzusje tamelijk hardhandig door elkaar. ‘Als je nú niet stopt met huilen, houdt niemand meer van je,’ zei ze streng. Ik voelde onmiddellijk een enorme verwantschap met haar. Kracht en woede, gecombineerd met een prachtige puurheid. Ik wist dat ik mijn Nana gevonden had. Als je vier bent, is alles een avontuur. Het leven bestaat uit uitdagingen en overwinningen. Het is hard werken voor een kind om het leven te begrijpen. Ik heb veel tijd met haar doorgebracht en in totaal zestig uur ﬁ lmmateriaal geschoten. Daar had ik, naast deze versie, met gemak nog twee ﬁ lms uit kunnen destilleren. Zo heb ik nog takes van twintig tot veertig minuten liggen, waarin ze tegen zichzelf praat. Een paar daarvan zijn in ingekorte vorm in Nana beland. Bijvoorbeeld de scène met het dode konijn. Die ging in het echt nog lang door. Fascinerend materiaal; misschien gebruik ik dat nog eens voor een video-installatie. We werkten met een kleine crew. Ik had budget om vijf crewleden in te huren voor tien dagen. De rest draaide ik zelf, ik deed de camera en het geluid tegelijkertijd. Iedereen logeerde in mijn huis; mijn moeder verzorgde de catering. Pas toen Nana in Locarno bekroond werd, kon ik mezelf eindelijk een salaris uitbetalen.” Hypocriet

“Van tevoren had ik wel een script klaar, maar dat is alleen gebruikt om ﬁnanciers te vinden. Tijdens de opnames hebben we het niet meer opengeslagen. Het was alleen een vage leidraad: een verhaal over een meisje, haar moeder en haar opa. De grootvader zou aanvankelijk door iemand anders worden gespeeld - door de man met het witte haar die nu tijdens de openingsscène assisteert bij de varkensslacht. Slachter Alain Sabras, die het uiteindelijk geworden is, is een bevriende boer. Tijdens de eerste opnames hoorde ik hem via het geluidssysteem met Kelyna keuvelen. Hij had meteen zo’n vanzelfsprekende band met haar, dat ik hem heb gevraagd de grootvader te spelen. Ik wist dat hij het druk had met de

De Canadese Jeanne Crépeau (1961) studeerde fi lm in Parijs en leerde de fijne kneepjes van het vak bij onder anderen Jacques Doillon en Chantal Akerman. In 1998 debuteerde ze met de vriendinnenkomedie Revoir Julie. Ze was vorig jaar in Rotterdam met La fille de Montréal, een komische en hartverwarmende fi lm over een vrouw die in paniek raakt als ze moet vertrekken uit het huis waar ze al vijfentwintig jaar woont. De veelzijdige Crépeau maakte ook video-installaties en animatieproducties. In de documentaire Jouer Ponette gebruikt Crépeau materiaal dat op de fi lmset van een fi lm van Doillon werd gedraaid, Ponette. Het gaat over de vierjarige Victoire Thivisol die de hoofdrol in die fi lm speelt en op het Filmfestival van Venetië de prijs voor beste actrice in de wacht sleepte. De fi lm laat zien hoe geduldig Doillon met het kind werkte. Jouer Ponette, 17:30 Cinerama 6

Bright Future

Marie Delmas en Kelyna Lecomte

zaaitijd, maar ik heb hem gesmeekt en beloofd dat hij geen teksten hoefde te leren. Ik ben zo blij met die beslissing! Op een gegeven moment gedroeg Kelya zich irritant tijdens de opnames. Alain duwde haar zachtjes, maar no-nonsense, uit de weg. Precies zoals een grootvader die aan het werk is dat zou doen. Een professionele acteur zou dat vermijden, omdat het niet in het script staat. Die scène zit dus mooi wel in de ﬁ lm. Op de openingsscène krijg ik veel commentaar. Veel kijkers zien het als een provocatie om het slachten van een varken in beeld te brengen. Tenzij je een strikte vegetariër bent vind ik dat te hypocriet om op te antwoorden. Het gaat niet om dierenmishandeling, het varken wordt geslacht om drie families tot voedsel voor de winter te dienen.” Expressieve strijd

“Aanvankelijk wilde ik zelf de moeder spelen, omdat Kelyna en ik al zo’n intieme band hadden opgebouwd. Raar eigenlijk, ik heb met Kelyna meer tijd doorgebracht dan indertijd met mijn eigen zoon. Als piepjonge alleenstaande moeder moest ik hard werken om de eindjes aan elkaar te knopen, zodat ik nooit uitgebreid met hem kon keutelen. Nee hoor, daar is hij niet jaloers om. Hij is twintig en het huis al uit. Hij heeft Kelya wel goed leren kennen en beschouwt haar een beetje als zijn kleine zusje. De moeder wordt nu gespeeld door Marie Delmas. Ik

heb haar op straat aangesproken. Ze heeft een heel expressieve lichaamstaal. Ik vind haar gespierdheid prachtig en er zit iets hysterisch in haar manier van bewegen die past bij deze moederrol. Ik hoorde pas later dat ze modern ballet danst en theateractrice is. Tijdens de opnames had ik veel strijd met haar, maar ook dat paste perfect bij wat ik zocht.” Juiste timing

“Kelya is ongelofelijk oplettend. Toen ik haar de ﬁ lm voor het eerst liet zien, zat ze bij me op schoot. Tijdens het fragment dat ze buiten op de bank net doet alsof ze al kan lezen en schrijven, zie je op de achtergrond de moeder in de deuropening staan. Het was mij niet eens opgevallen, maar de moeder maakt dan een onwillekeurige kleine handbeweging. ‘Kijk, haar hand!’ ﬂuisterde Kelyna toen triomfantelijk. ‘Ik denk dat ze daar een beetje bang is voor me’. Ik heb haar precies op het juiste moment in haar leven vast weten te leggen. Ze heeft nog dat dierlijke, in de aardse en positieve zin van het woord, zoals kleine kinderen dat hebben. Vrij snel na de opnames werd ze zich bewust van zichzelf, en veranderde ze van een instinctief beestje in een klein meisje.” (EJ) Nana - Valérie Massadian

Di 31 16:45 Schouwburg Grote Zaal, wo 1 14:45 LantarenVenster 2

De in Denemarken geboren en in Noorwegen getogen Joachim Trier (1974) baarde vijf jaar geleden veel opzien met zijn verrassende debuut Reprise, over twee vrienden die beiden schrijver willen worden. Reprise, door Noorse critici gekozen tot beste Noorse ﬁ lm van het decennium, liet een sterke invloed zien van de Franse nouvelle vague en dat geldt eveneens voor opvolger Oslo, August 31st. Het verhaal over een man die een existentiële crisis beleeft is losjes gebaseerd op de roman Le feu follet, die begin jaren zestig al door Louis Malle verﬁ lmd werd. Trier, een verre neef van Lars von Trier, zegt vooral geïnteresseerd te zijn in karakterstudies van mensen uit de middenklasse. Ook in de levens van de beter bedeelden zijn immers genoeg tragedies te vinden. (SM) Oslo, August 31st, 19:15 Schouwburg Grote Zaal

Gesprek met Aki Kaurismäki

‘ALS ALLE HOOP VERVLOGEN IS, IS ER GEEN REDEN MEER TOT PESSIMISME’

foto: Bram Belloni

Met Le Havre maakte de Finse regisseur Aki Kaurismäki een hoopvol sprookje over het immigratievraagstuk. Niet over hoe dat werkelijk is, maar over hoe het ook zou kunnen. Terwijl zijn geliefde vrouw Arletty in het ziekenhuis ligt, vangt schoenenpoetser Marcel Marx de jonge Afrikaanse vluchteling Idrissa op. Marcel krijgt daarbij steun van het volk uit de arbeiderswijk in Le Havre, waar hij woont. Als we hem tegen het eind van een lange interviewdag spreken lijkt Kaurismäki een stuk minder zonnig in het leven te staan dan zijn optimistische film doet vermoeden. Waarom wilde u een ﬁlm over immigratie maken?

Hoofdpersoon Marcel Marx zagen we al in 1992 in uw ﬁlm La vie de bohème.

Ziet u uw eigen crew, die al jaren vrijwel ongewijzigd is, ook zo?

“Het onderwerp verontrust me. Al jaren zie ik op televisie reportages over al die mensen die onderweg naar Europa verdrinken. Ze betalen veel geld, maar halen de overkant niet. Dat vind ik zorgwekkend.”

“Ja, dat scheelde weer: daardoor hoefde ik geen nieuw personage te bedenken.”

“Ja, mijn crew is het FC Barcelona van de cinema. Ik zoek de beste mensen en vervolgens houd ik ze.”

Is er een verband tussen de twee ﬁlms?

In Le Havre werkt u met een aantal nieuwe acteurs. Verandert dat de dynamiek?

Maar u maakte er een hoopvol sprookje van, geen verontrustende ﬁlm.

“Ik weet heel goed dat mensen geen preek wensen als ze naar de ﬁ lm gaan. Dus vertel ik verhalen.” Denkt u aan het publiek tijdens het maken?

“Zolang ze maar een kaartje kopen, kan het me geen moer schelen wat ze ervan vinden.” (...) “Dat was een grapje. De waarheid is natuurlijk precies andersom. Maar wanneer ik schrijf, ben ik zelf het publiek. Ik schrijf de ﬁ lm die ik zou willen zien.” Hoe schrijft u?

“Op een typmachine.” Geen computer?

“Daar ben ik te oud voor.” Ook geen digitale cinema, dus?

“De cinema is dood. Dus digitale cinema is doodgeboren. Cinema draait om licht, maar digitale cinema draait om elektriciteit. Elektriciteit is geen licht. Ik zal nooit digitaal werken; ik zal sterven in het harnas. Maar het zal een opluchting zijn deze stervende business te verlaten.” Stopt u dan met ﬁlmen? U heeft eerder gezegd dat Le Havre het begin is van een nieuwe trilogie.

“Dat was een grap. Als ik stop, dan zal ik stoppen terwijl ik een grap maak.” Vind u het nog wel leuk om ﬁlms te maken?

“Het is ronduit afgrijselijk. Je twijfelt aan alles. Ook al heb je vertrouwen in de mensen om je heen, je twijfelt aan jezelf bij alles wat je doet. Het is afgrijselijk, en daarom is het zo ingewikkeld. Maar ik blijf het doen omdat ik verhalen wil vertellen. Niets meer dan dat.” Terug naar het verhaal, dan. Le Havre heeft er eigenlijk twee: een liefdesverhaal en het verhaal van een immigrant.

“Natuurlijk, anders had ik niet voor die acteur gekozen en het personage niet zo genoemd. De acteur is het verband. Als er geen verband was, was het jou ook niet opgevallen. En als je een thematisch verband wilt zien, dan mag dat ook. Er zijn verbanden op alle niveaus. Maar of de naam naar Karl Marx verwijst of naar Groucho Marx, dát moet het publiek zelf maar uitzoeken; voor mij is hij Marcel Marx.” Kunt u zich voorstellen dat andere mensen uw werk citeren, zoals u andere regisseurs aanhaalt?

“Het valt niet uit te sluiten, maar ik geloof niet dat iemand de moeite zou nemen. Ik ben maar een arme sloeber. En ik neem de cinema niet zo serieus. Voor mij is het goed genoeg, maar je moet mijn ﬁ lms niet serieus nemen. Mijn werk is als de kunst van een oude vrouw op een Chinees treinstation.” U reed de hele Europese kust van zuid naar noord af, op zoek naar een geschikte plaats om de ﬁ lm te maken. Waarom stopte u in Le Havre?

“De benzine was op.” Dus als u meer benzine had gehad, was het Rotterdam geworden?

“Wie weet. Rotterdam was mijn laatste hoop. Net als Le Havre is deze stad plat gebombardeerd en zo voel ik me zelf soms ook. Ik houd van die heropgebouwde Europese steden, omdat ze hun eigen geschiedenis neer moesten zetten. Ik wilde de ﬁ lm eigenlijk in Marseille opnemen, maar als producent zei ik: dat is niet haalbaar.” Zijn de schrijver, de regisseur en de producent in u vaak met elkaar in conﬂict?

“Sinds wanneer analyseren we hier mijn schizofrenie?”

“Ze houden elkaar in balans. Als er één praat, houden de anderen hun mond. Als ik schrijf, is alleen de schrijver er. Als ik regisseer, is er alleen de regisseur. En als ik producent ben, houden de andere twee hun muil.” Zou één van de drie ooit met anderen kunnen samenwerken?

Maar het is het hart van de ﬁlm.

“Ik zou nooit andermans scenario’s regisseren, want ik schrijf beter dan wie dan ook. Ik produceer wel eens andermans ﬁ lms, maar dan leg ik gewoon het geld op tafel en zeg ik: ‘succes’. Ik zorg dat ze de beste crew hebben, maar de rest moeten ze zelf doen.”

Waar begon het mee, de immigrant of de liefde?

“Tegelijk, het was één pakket. Maar ik heb geen idee meer waar het vandaan kwam.”

Leverde de verplaatsing naar Le Havre ook nieuwe energie op?

“Vooral voor mijzelf. Ik maakte tien fi lms in Helsinki en er is inmiddels geen hoek van die stad meer waar ik een interessant beeld van kan maken. Ik heb alles gefi lmd. Dus het was goed om eens ergens anders heen te gaan.” U filmde in een van de oude visserswijken van de stad.

“We ﬁ lmden in de hele stad. Maar de woning van Marcel staat in het oude deel van de stad, ja. De interieurs zijn allemaal in een studio opgenomen of, nou ja, in een loods die ik huurde, waar we alles konden bouwen. De wijk waarin we de buitenopnames hebben gedraaid, waren ze al aan het slopen. Ik heb betaald om één straat wat langer te behouden. Om de hoek stonden de bulldozers klaar.” Waarom moest het die straat zijn?

“Omdat hij er was. En nu is hij geschiedenis. Wat in een ﬁ lm zit, leeft voor eeuwig voort.” U klinkt, met alle respect, wat somber. Worden uw ﬁlms optimistischer terwijl u zelf pessimistischer wordt?

“Daar lijkt het wel op, ja. Ik heb daar een theorie over. Mijn theorie is: als alle hoop vervlogen is, heb je geen reden meer om pessimistisch te zijn. In de jaren zeventig was ik pessimistisch, want toen kon er nog iets veranderd worden. Nu is het te laat, dus waarom zou ik nog pessimistische ﬁ lms maken?” Er is geen hoop meer?

“Nee, het laatste beetje is vorige week vervlogen.” (...)

“Het liefdesverhaal is goed verborgen.”

“Ik hoop het.”

“Je hoeft niet per se iets te veranderen, maar het kan geen kwaad. Nieuwe mensen maken de crew nieuwsgieriger, actiever.”

Als u geen hoop meer voelt, hoe kunt u dan zo’n hoopvolle ﬁlm als Le Havre maken?

“Dat is mijn wonder.” (JB)

Le Havre – Aki Kaurismäki

di 31 9:45 LantarenVenster 2

MORE THAN FILM

EN?

Op bezoek in Reality Check

Kids on the Floor

Smart Talk

Vandaag verwelkomen we Aram Bartholl in Rotterdam. Bartholls Map is niet te missen op het Schouwburgplein, het grote GoogleMaps-logo steekt overal bovenuit. Map staat ook op de cover van The Speed Book, zijn gloednieuwe monograﬁe over hoe ‘fysieke en digitale ruimte elkaar penetreren en beïnvloeden’. Om 16:30 gaat Aram Bartholl in gesprek met V2_curator Michelle Kasprzak over Bartholls werk, met aansluitend een boekpresentatie. Vergeet niet The Speed Book hier aan te schaffen uit de speciale WORM-koffer. Het evenement eindigt om 19:00 uur. 16:30, Reality Check, Schouwburgplein 54

Filmische activiteiten voor mensen van vier tot en met twaalf jaar. Met doorlopend knutselworkshops en diverse spelletjes. De aanwezigheid van ouders is overigens wel verplicht bij Kids on the Floor – voor hen is een speciale leeshoek met ﬁjne ﬁ lmbladen ingericht. 15:00-18:00, gratis entree, Foyer Rotterdamse Schouwburg

In augustus van dit jaar overleed de Chileense cineast Raúl Ruiz in zijn woonplaats Parijs. Hij werd zeventig jaar oud. Vanavond in de Smart Talk A tribute to Raúl Ruiz een eerbetoon aan deze belangrijke regisseur, die door Hubert Bals liefkozend ‘le magicien’ werd genoemd. Met Ruiz acteur/regisseur Melvil Poupaud, producent François Margolin en voormalig IFFR-directeur Simon Field. De Australische journalist en Ruiz-kenner Adrian Martin presenteert een avond vol herinneringen, sterke verhalen en de vertoning van een ﬁ lm van de grote meester: Ballet aquatique. En wat heeft Nobelprijswinnaar Kees Moeliker te melden? In samenwerking met De Unie in Debat. 20:00 uur, gratis entree, Kleine Zaal Rotterdamse Schouwburg

Eenmalige Cafévertoning

Net als een aantal andere fi lms in het programma Hidden History, zou ook The Hulling Rice Record van Gui Shuzhong vertoond worden op het door de autoriteiten gedwarsboomde documentairefestival van Songzhuang. Deze 64 minuten tellende fi lm brengt de productie in beeld van een machientje voor het handmatig ontvliezen van rijst, diep in het berggebied van Ninghua. Uiteraard is dat onderwerp slechts een voorwendsel voor de fi lmmaker. 14:00 uur, Ai Weiwei Café

Nocturnal Taipei

Oud Tiger-kandidaat David Verbeek tekende twee jaar geleden voor de festivaltrailer, leverde vorig jaar Club Zeus en laat deze editie een unieke beeldinstallatie in première gaan. Verbeek is momenteel bezig met een experimenteel ﬁ lmproject in Taiwan, waar hij ook een bijzondere fotoserie schoot. In Nocturnal Taipei onderzoekt hij de verstrengeling van de moderne metropool met de oprukkende jungle. De botsing van natuur en samenleving roept een aloude angst voor het donker op. Doorlopende vertoning, 09:00-23:00, Jurriaanse Hal, de Doelen

Conﬁ series et Jouets

Voetjes van de (dans)vloer, dat kan elke dag vanaf 23:00 uur in de Rotterdamse Schouwburg. Wisselende dj’s toveren dan de Kleine Zaal om tot een spetterende feestruimte. Ook in de foyer staat elke dag een vj/dj-combinatie opgesteld. Tot 23:00 gratis entree, daarna overigens ook, maar alleen voor iedereen die een (gebruikt) IFFR-ticket kan laten zien Ai Weiwei Café

Documentaires Vivement le cinéma en The First Interview tonen werk van een aantal Franse baanbrekers uit de ﬁ lmkunst. Ook terug in de tijd met een nagebouwde versie van de snoep-en-speelgoedstand waarin pionier Georges Méliès zijn laatste werkdagen sleet. 09:00-18:00, gratis entree, Alliance Française

Tentoonstellingsruimte, lounge en ontmoetingsplek ineen, met gratis wiﬁ en vier installaties van Ai Weiwei: Beijing 2003; Beijing: The Second Ring; Beijing: The Third Ring, en Chang’an Boulevard. Met om 14:00 uur een videovertoning of gesprek met een ﬁ lmmaker en in de kelder vier bijzondere Power Cut-installaties. 12:00-20:00, gratis entree, Karel Doormanstraat 278

Critics’ Talk

WORMyWOOD

Regisseur Davide Manuli wordt geïnterviewd door ﬁ lmrecensent Bor Beekman (de Volkskrant) over zijn ﬁ lm La leggenda di Kaspar Hauser. 16:15 uur, gratis toegang, LantarenVenster

Twee eenmalige performances. Rutger Zuydervelt (Machinefabriek), Roel Meelkop en Marco Douma brengen Pierdrie, een visuele en auditieve ervaring van de Rotterdamse Waalhaven. Karl Lemieux maakt korte fi lms en fi lmperformances en creëert de live visuals (op 16mm) voor bands als Godspeed You! Black Emperor en The Black Keys. Vanavond een gedroomde samenwerking van Lemieux met de vooraanstaande elektronische en field recordingsmuzikant BJNilsen. 22:00 tot laat, €11/8,50, WORM, Boomgaardsstraat 71

Power Cut installaties Dagelijk van 12.00-20.00 in de kelder van het Ai Wei Wei Café, Karel Doormanstraat 278.

In Memoriam Bart Vegter

Pipe Dreams – Ali Cherri, Libanon/

Compilatie uit nagelaten werk van Bart Vegter. Met een aantal werken van collega-kunstenaars. 12:00-17:00, gratis entree, Sub-urban Video Lounge

Frankrijk

Trespass the Salt – Larissa Sansour &

Youmna Chlala, Libanon/Palestina/GrootBrittannië Out of Focus – Salah Saouli, Libanon Remarks on a Square – Jasmina Metwaly, Egypte

Party

Big Talk

Map

#IFFR Nimbus

foto: Ruud Jonkers

Filmmaker Steve McQueen gaat, voorafgaand aan de vertoning van Shame in gesprek over zijn ﬁ lm met schrijfster/journaliste Corine Koole. 19:30 uur, €13/10,50, Oude Luxor Theater

Kan die temperatuur in Curaçao van het scherm af #IFFR ? Dat is gewoon wreed!

Martijn Brouns

Sophia

Aah, als ik kon tijdreizen zou ik naar gisteren gaan @Rotterdam :D #ﬁ lmfestival Lane Kneedler

I have arrived in Rotterdam. I have left all my clean socks and underpants in a drawer in Utah. Mooike

Programmeur noemt Fuk Fuk à Brasileira de Titanic van de Braziliaanse porno. We gaan t beleven in Cinerama 7.

“De zwart-witfotografie kleurt de fi lm als het ware. Het is meer sfeer dan thema, maar de verveling sloeg bij mij niet toe. De held, een regisseur die vermoedelijk enige gelijkenis vertoont met de maker van deze fi lm, zit in een eigenaardige cirkelvertelling gevangen. Hij komt de ene na de andere bekende tegen, met wie hij zich verliest in een roes van drank en liefde. Gaandeweg drong het tot me door dat alles zich steeds herhaalt. Maar het bleef onduidelijk of dat echt gebeurt, of dat de held het alleen maar zo ervaart.” Tonke Groot (19) uit Rotterdam, student filosofie

“Het eerste gevoel dat ik heb? Een beetje verloren tussen random aan elkaar gemonteerde scènes. Zo lijkt het tenminste. Het scenario sprak me wel aan – het heeft wat weg van de ﬁ lm Groundhog Day met Bill Murray. Verder moest ik denken aan een vriend uit Zuid-Korea. De omgang met mensen en de lichaamstaal is daar zo anders. Eigenlijk is de Aziatische cinema, op Wong Kar-wai na, nog een onontgonnen gebied voor mij. Normaal kijk ik Europese en Amerikaanse ﬁ lms, maar ik wil m’n horizon graag verbreden.” (ALC/PvdG) The Day He Arrives – Hong Sang-Soo

vr 3 16:15 Pathé 3

En ook gelijk maar gedoneerd. Dan zijn ze bij het @IFFR weer een beetje minder afhankelijk van subsidies. ;) #iffr

Gerben Scherpenzeel

On my way to screen Doors of Fear in Rotterdam International ﬁ lm festival. c u there ;)

Dimitra Atsidis (29) uit Rotterdam, operations ofﬁcer

George Ankohma

Als je net twee mensen snoeihard door de schouwburg en over het plein zag rennen, dat klopt. En hop, beste plekken in cinerama 4.

Ahmed Khaled

“Bij het scheuren van de kaart voor de publieksprijs twijfelde ik tussen redelijk en goed, maar omdat ik betere ﬁ lms als goed heb gewaardeerd, heb ik op het laatste moment toch maar voor redelijk gekozen. Alles is relatief, hè? Het verhaal zit vol parallelle motieven, drijft op de serene sfeer en doet surrealistisch aan. Of doe ik nu te deftig? De dialogen klinken onwerkelijk, vol herhalingen. De afwisseling van close-ups en overview-shots is bijzonder krachtig. Een stilist, deze Koreaan – zoals de meeste Koreanen.”

Ik ruik naar afgebakken croissant. Dat is ﬁjn. Nu underway naar #iffr. Dat is ook ﬁjn. Wie van m’n homies zijn daar ook? Holla at je girl! Ivo van Doesburg

En ik had al zo’n zwak voor Aziatische omaatjes ... A simple life: grappig, ontroerend, prachtig.

Tim de Keizer (33) uit Rotterdam, werkstudent

Judith Laanen

Ik wil ook op de tweetwall #iffr

Daan

The Day He Arrives, Oude Luxor, zo 29 jan, 14:00 uur

Ap van der Pijl

Vandaag op wereldreis in RTM: van het Tahirplein in Egypte terug naar Burma om te eindigen in Tokyo #IFFR. Georgia Korossi

I adore cycling around Rotterdam, love ﬁ lms, love #IFFR and Eduardo Nunes’s ﬁ lm Sudoeste (Southwest) is both beautiful and radical = must see!

Vrijdag gesproken met Michel Gondry op het #IFFR en hem een#Frommee gegeven, hopen dat hij “around the world “ gaat.

Barry Okunick

Anna Poppelaars

The Ultimate Pranx Case #IFFR had ik niet willen missen. Wat doe jij om binnen het sociaal media geweld op te vallen?

Krankzinnigheid, stiltes en veel schaamhaar: de ingrediënten van een dagje #iffr

Miranda van Gelder

Herbs

Volgens Instagram van #iffr tweeten we meer dan dat we bier drinken. Is that a good thing? Remco Homberg

Zo bij het #IFFR maar eens kijken of er een lekkere arty VPRO ﬁ lm met Steven Seagal draait. iiSAA TOMLiiNSON

De zaal stroomt heel vol #goedteken #NICK Btw Follow hoofdrolspeler @merijn_dejong = mijn broertje (: #IFFR #leukerdanCocaColaReclame dit.

Liefde maakt alles kapot. Geen liefde al helemaal. Het leven is één grote puinhoop. Zomaar enkele gedachtes na #wutheringhights #iffr John Hermse

Het ijs staat op de ruiten van de trein die mij naar de zomer in Chili brengt. Eerste ﬁ lm vandaag: Verano. Andrew Maaldrink

YEAH BOBBY rocks! Crazy well made & disgusting animation. Could win #IFFR #tigershorts but my money is on ‘Dinosaur eggs in the livingroom’

INFORMATIE & TICKETVERKOOP

str.

Frans

straat

g. v

Jo nker

Bur BLAAK

rl Ve il le .W

B la ak

s pje

str a

r Ve e

h a ve

M11

terla an

e est

Era

usb

s a 5

rug

aka

k eri

ll Ho

a ak

kad

in chl

to Ot

chts

sth

ala

Brede

Veer- la a n dijk Hille-

di Hille e d e Br Maas str. haven

ndre

a jnh

kaartproductie: Gemeentewerken Rotterdam, Landmeten, 2010

Kate

Laa

WILHELMINA PLEIN

A nd

Park

kk dri

unnel

ille

e kad

k as

H ins

e ilh

ug br

ven

sha

sen

Ha r M

Wes

have Park

Alle IFFR-locaties zijn goed bereikbaar met het openbaar vervoer. De locaties liggen voor het merendeel op loopafstand van elkaar, met LantarenVenster aan de Wilhelminapier op de Kop van Zuid als uitzondering. LantarenVenster is echter snel en goed bereikbaar met weg Vanaf metro, tram en ﬁets, in een minuutjeJoofbstien. . Rotterdam CS neemt u metrolijn D Soft tramlijn 20, 23 of 25; uitstappen bij halte Wilhelminaplein. U kunt ook voor het vaste taxitarief van €10 gaan; dan moet u een taxi bestellen via de infobalie in de Doelen of die van LantarenVenster. De speciale, bewaakte ﬁetsenstalling op het Schouwburgplein is gratis voor onze bezoekers en elke festivaldag geopend van 09:00 tot 01:00 uur.

lsum

a an W

Gla

s tr.

traa

weg

loo

en wa g

emar

Schiedamsedijk

Schiedamse Ves t

l inge

htsw drac

ters

Een

O Kips

niers Mari

gstr.

Grot

aan

Goudsesin ge

Hoo

Lijnb

ijkw al

elweg

s ter Bo

s te We

ingel

Cools

aan

Lijnb

Õ s-Gravend

Vond

wal

ndijk

aan

Lijnb

weg ngh

Am m a n p le

rave

s ing e

Warande

Õ s-G

Gou d s e

Wes

r. nst ma oor l D

K a re

straa

b pen

Ruy

17 17

Maurit

straat

Mauritswe

Gouverne

We s te r s i n g e l

plein

str. Schie estr. L ei n Delfts l p A e s A TR Delft Hofplein CEN CENTRAAL na Conr ad Wee STATION nel STADHUIS natun e e de W Weena a k in e l is huisp K ru Stad singel

de Doelen Kruisplein 40 Rotterdamse Schouwburg Schouwburgplein 25 baan K. Lijn Pathé Schouwburgplein t Meen Schouwburgplein 101 t a Schouwburg a esstr Cinerama Filmtheater plein van N t e r e d A Westblaak 18 ka Kru is We s tLantarenVenster Otto Reuchlinweg 996 t lt Oude Luxor Theater s tra a d van nbarneve n a l l e e d ld d Kruiskade 10 O i 1e M BEURS WORM Boomgaardsstraat 71 Churchilleg ROTTTERDAM plein nenw n i B e Meent 119 - 133 Oud ak estbla weg Ai Weiwei Cafe / n W e n e Bin Power Cut Installations ieuw N tr. EENDRACHTSKarel Doormanstraat 278 ith s PLEIN W e Reality Check ed Witt Schouwburgplein 54 Ma th e nes s e r la rk an Cruise Terminal Rotterdam m pa u e s Wilhelminakade 699 Mu g TENT / Witte de With we Binnen Witte de Withstraat 50 LEUVEHAVEN Piet Zwart Institute Mauritsstraat 36 DIJKZIGT tela n d Manhattan Hotel Va s Weena 686 Nieuwe Oogst Willems Maashaven Zuidzijde 20 plein NAi k G.J. d edij Museumpark 25 e Jo stze e W at PrintRoom stra r e t Schietbaanstraat 17 s We Alliance Française Droogleever Westersingel 14 Fortuynplein an Sub-urban Video Lounge arkla P Botersloot 44a we rla a n He neg ou

urg

Kruis

de dm.

er eve

r Hee

a gs Ha

FESTIVALLOCATIES

ns-

s tr.

tio

P ro

n ie

Sta

de Doelen Kruisplein 40 Last Minute Shop Schouwburgplein

Deze editie gaan de e-tickets in première. Wie op de festivalwebsite tickets koopt, ontvangt automatisch een bevestigingsmail met daarin een pdf-bijlage. Dat V is het e-ticket, datijvue thuis kunt printen. U hoeft dan rho Kassa, maar kunt met uw niet meer langs fr de Centrale e g afgedruktein e-ticket rechtstreeks naar de zaal waar l i g vereismen deTeunieke streepjescode voor u scant. eEen eislwgeprint. Elke k te is. wel dat het e-ticket op A4-formaat o B s tr is eenmalig te gebruiken. rs streepjescode

INFO & TICKETS

Nieuw: e-tickets

hie Sc

g we

el rsing Spoo singel r Spoo

te n

De Centrale Kassa bevindt zich in de Doelen te Rotterdam. Aan de kassa kunt u ook tickets kopen voor diverse speciale evenementen, en de Tiger Friends-pas en Unlimited Pas. Ook aan de kassa’s van de deelnemende ﬁ lmtheaters kunt u tickets voor het desbetreffende theater kopen. De kassa’s bij LantarenVenster, Pathé en Cinerama zijn geopend van 09:00 uur tot een kwartier na aanvang van de laatste voorstelling. Openingstijden Centrale Kassa: 09:00 tot 23:00 uur. Na sluiting van de Centrale Kassa kunt u terecht bij de kassa van Pathé.

Tiende ticket gratis! Tijdens dit festival geldt ‘tien halen, negen betalen’. Of u nu uw tickets online of aan de festivalkassa koopt: elk tiende ticket is gratis. Wie over een aantal keren verspreid online tickets koopt, kan gerust zijn. Het MyIFFR-account (nodig om online te kopen) houdt automatisch uw totaalstand bij en verdisconteert uw recht op een gratis ticket.

Centrale Kassa

TigerFriends, studenten met een geldige collegekaart en CJP-kaarthouders krijgen korting.

Voor iedereen met een grote filmhonger of een snel kloppend cultuurhart heeft het festival een speciale vriendenclub. Tiger Friends genieten korting op tickets en veel andere voordelen. In tijden van bezuinigingen op cultuur maken bescheiden persoonlijke bijdragen letterlijk een wereld van verschil. Voor €50 per jaar bent u Tiger Friend en maakt u het mede mogelijk om mooie, vernieuwende en bijzondere internationale films naar Rotterdam te blijven halen. Vriendenvoordelen op een rij: • Een speciale pas waarmee u €2,50 korting krijgt op elk regulier filmticket • 10% korting op alle festivalartikelen uit onze merchandise-stands en uit de webshop • Uitnodigingen voor IFFR-evenementen buiten de festival periode, waaronder speciale voorsteldse Rijweg oukorting) lingen en vertoningen (gratis of G met • U steunt het festival rweg

€8,50 €10,50

TIGER FRIENDS

€11 €13 €5,50 €50 €360

Voor veelkijkers heeft het IFFR dit jaar een ideale en handzame oplossing: de Unlimited Pas. De houder van deze pas – de naam zegt het eigenlijk al – kan onbeperkt festivalﬁ lms kijken. De Unlimited Pas is voor €360 te koop in de webshop en bij de Centale Kassa en biedt de mogelijkheid om tickets te halen (online of aan de kassa) voor het nul euro-tarief. Er komt geen papier aan te pas, want elk aangeschaft ticket (à €0) wordt automatisch op de Unlimited Pas geladen. Voor de zaaldeuren in zakken en tassen wroeten op zoek naar kaartjes hoeft dus niet meer: het is simpelweg een kwestie van uw pas laten scannen. Zie ook ﬁ lmfestivalrotterdam.com/unlimitedpas.

veh

Film Film + Big Talk Film Last Minute Shop Tiger Friends Unlimited Pas

Met korting

Unlimited Pas

In de Last Minute Shop op het Schouwburgplein gaan nog niet verkochte tickets een uur voor aanvang van de voorstelling weg voor de helft van de reguliere prijs! Een ticket kost dan dus nog maar €5,50. Tijdens het festival is de Last Minute Shop geopend van 09:00 tot 21:00 uur, maar deze 50%-kortingsaanbieding geldt ook aan de Centrale Kassa in de Doelen en aan de kassa’s van de deelnemende theaters.

Leu

Normale prijs

Nieuw: Last Minute Shop

Prijzen

en N

hav Maas

19:00 I Wish

PROGRAMMA DINSDAG 31 JANUARI WIJZIGING: A

Simone, doet ze er alles aan haar leven terug te winnen. Met een imponerende hoofdrol van Corinne Masiero.

•FLM2012•

16:00 L’Apollonide - Souvenirs de la maison close

•paars01•

Bertrand Bonello, Frankrijk, 2011, 35mm, 122 min, Fra, e.o.

Een besloten Parijs bordeel, begin 20ste eeuw. Het gezicht van een prostituee, verminkt door een klant, vertoont een tragische glimlach. Rond deze vrouw leven de andere meisjes, met hun rivaliteit, jaloezie, verdriet en plezier. Een ongekende visuele rijkdom van weelderige decors en kostuums. 19:30 Monsieur Lazhar

•paars01•

Philippe Falardeau, Canada, 2011, Video, 94 min, Fra, n.o.

Big Talk met Philippe Falardeau

Op een ochtend treffen Canadese lagereschoolkinderen hun juf aan, opgehangen in de klas. De Algerijnse immigrant Lazhar komt haar plaats innemen. Terwijl hij de kinderen helpt om te gaan met hun verlies, heeft hij omgekeerd zelf baat bij de onschuld die zij nog in zich dragen.

16:45 Nana

De grote Japanse ﬁlmmakers zijn altijd goed geweest in het vertellen van gevoelige familieverhalen. Ogenschijnlijk een zomerse kinderﬁlm, maar onderhuids het drama van een jongen die na een echtscheiding ook gescheiden wordt van zijn broertje. Ze wachten niet op een wonder, maar dwingen het af.

•geel•

22:00 A Dangerous Method

Valérie Massadian, Frankrijk, 2011, 35mm, 68 min, Fra, e.o. Q&A met regisseur

Het bijzondere Nana is geﬁlmd vanuit het oogpunt van een kind. De vierjarige Nana loopt met een kinderlijke puurheid door een wereld die deels paradijselijk, deels hard en realistisch is. Een intiem en overweldigend debuut van kunstenaar en fotograaf Valérie Massadian. 19:15 Hurdy Gurdy

•paars02•

Daniel Seideneder / Daniel Pfeiffer, Duitsland, 2011, 35mm, 3 min, g.d.

Heerlijke, vrolijkmakende miniatuurﬁlm, gemaakt met speciale lenzen. Alles en iedereen is continu in beweging. Maar is het echt, wat we zien? Voorﬁlm bij Oslo, August 31st.

Pathé 4

•FLM2012•

•paars01•

David Cronenberg, Frankrijk / Ierland / Groot-Brittannië / Duitsland / Canada, 2011, Video, 93 min, Eng, n.o.

Een strijd der titanen: Sigmund Freud versus Carl Jung. De twee psychoanalytische reuzen worden vertolkt door Viggo Mortensen en Michael Fassbender. Tussen hen in, als hun seksueel hulpbehoevende patiënte, Keira Knightley. Regisseur Cronenberg was nog nooit zo ingetogen en gecontroleerd.

10:15 Los últimos cristeros [ep]

•paars01•

De eeuwige strijd tussen wereldse machthebbers en gelovigen resulteerde in de jaren dertig in Mexico in een bloedige opstand van de zogenoemde Christeros. Meyer (Wadley, El calambre) overtuigt met zijn minimalistische anti-western, waarin een laatste groepje gelovigen ronddoolt op een richtingloze voettocht.

Zonder haar man en zonder haar ingetrokken advocaatlicentie zit Noora zwanger en alleen in haar appartement. Haar poging Iran te verlaten wordt een gevecht met mannelijk chauvinisme. Een persoonlijke, beklemmende en kwaadmakende ﬁlm van Rasoulof, die zelf in Iran veroordeeld werd voor zijn ﬁlms.

Q&A met regisseur

13:15 Pockpicket - Recollections

of a Helsinki Bourgeois Youth

•blauw•

Bresson op z’n kop. De radeloze rijken steken geld in de zakken van de armen. Hilarisch en op een perverse manier politiek schrijnend. Voorﬁlm bij The Count.

•blauw•

Peter von Bagh, Finland, 1971, 35mm, 92 min, Fins, e.o.

•paars01•

Yorgos Lanthimos, Griekenland, 2011, 35mm, 93 min, Grie

Lanthimos (Dogtooth) gaat voorop in de nieuwe Griekse cinema. In het absurde Alps volgen we een verpleegster, een paramedicus, een gymnaste en haar trainer, die nabestaanden benaderen met een vreemd voorstel: ze zijn in te huren als tijdelijke stand-in van de overledene. Een baan die niet zonder gevaar is.

Portret van een echte zwendelaar - gespeeld door zichzelf! Von 19:30 The Sound of Light [ip] BF Baghs eerste lange speelfilm is aansluitend: Een brute moord in Le Havre. een woeste mix van feit en fictie, Yamasaki Juichiro, Japan, 2011, 38 mensen zijn getuige geweest, Video, 89 min, Jap, e.o. van documentairescènes en Oslo, August 31st BF Q&A met regisseur maar zeggen niets gezien uitbundige reconstructies van Joachim Trier, Noorwegen, 2011, De filmmaker is filmmaker, of gehoord te hebben. Een vermeende ware gebeurtenissen, 35mm, 95 min, Noo, n.o. / f.o. maar de filmmaker is ook boer. beklemmende, ontroerende vol schuine humor en voort22:30 Regisseur Joachim Trier (Reprise) De film gaat ook over boeren en en mooi gedraaide film met gestuwd door een welwillende Dernière séance SP doet geen moeite de Scandinahun problemen om in deze tijd een sterke cast, onder wie Yvan kijk op de mensheid. Een ware vische clichés over depressies Laurent Achard, Frankrijk, 2011, een traditioneel bestaan voort te Attal, Sophie Quinton en Nicole ontdekking! Video, 81 min, Fra, e.o. en zelfmoordstatistieken te zetten. Gefilmd op een boerderij Garcia. Belvaux laat scherp zien De eenzame, zwijgzame Sylvain ontkrachten: zijn net afgekickte met echte boeren. Een zoon wat angst en schaamte doen met 16:15 is operateur van een oude hoofdpersoon denkt, slenterend Voice of My Father [wp] TG werd muzikant in de stad, maar een mens. wijkbioscoop. Het theatertje door Oslo, aan weinig anders. komt terug als zijn vader zwakOrhan Eskiköy / Zeynel Dogan, moet sluiten wegens gebrek aan Een gefrustreerde loser en 15:30 ker wordt. Mooi echt. Turkije / Duitsland / Frankrijk, 2012, bezoekers, maar cinefiel Sylvain luchtige melancholie - hoe zeg je 35mm, 88 min, Koer / Tur, e.o. About the Pink Sky [ep] BF blijft stug films vertonen. ‘s ‘nouvelle vague’ op z’n Noors? 22:30 Q&A met regisseurs Kobayashi Keiichi, Japan, 2011, Nachts heeft hij een heel andere, Een Koerdische familiegePlay SP Video, 113 min, Jap, e.o. 21:45 macabere obsessie. Een filmischiedenis tussen 1979 en Brutale, ongrijpbare meisjes Ruben Östlund, Zweden / Gaamer [wp] sche thriller die speelt met de BF 2009, verbeeld in een mix van Frankrijk / Denemarken, 2011, kunnen een film onsterfelijk conventies van het genre. Oleg Sentsov, Oekraïne, 2012, 35mm, 113 min, Zwe, n.o. documentaire en fictie. Prachmaken. Denk aan Jean Seberg in Video, 92 min, Rus, e.o. Q&A met regisseur tige beelden en persoonlijke À bout de souffle. Vanaf nu kun Q&A met regisseur Met onbarmhartige precisie geluidsopnames (casettebandjes je ook dromen van de brutale Ai Een jonge Oekraïner speelt de Doelen Jurriaanse Zaal ontleedt Östlund hoe een drietal die naar vader in het buitenland Ikeda. In onsterfelijk zwart-wit. hele dag videogames. Hij is erg jochies in Göteborg door een werden gestuurd) kleuren deze Het meisje vindt een porte20:00 goed in het schietspel Quake, clubje hangjongeren van een film over Koerdische onderdrukmonnee met een fl ink bedrag. maar minder in het echte leven, Rânia [ip] BF mobieltje wordt beroofd. Doet king, gastarbeid en taal. Genoeg om het verhaal op gang waaraan hij vergeefs probeert te Roberta Marques, Brazilië, 2011, het ertoe dat de boefjes allochte brengen. ontsnappen. Een sympathieke 35mm, 85 min, Port, e.o. 19:15 toon zijn? Of dat één en ander film in documentairestijl over de 18:30 Q&A met regisseur Hope [ep] SH een reconstructie is van ware teloorgang van illusies en het beDe 16-jarige Rânia droomt van gebeurtenissen? ‘Stof tot nadenThe Patron Saints [ip] BF Pedro Pires, Canada, 2011, gin van volwassenheid. Gemaakt een carrière als danseres - maar ken’ is een understatement. Video, 11 min, g.d. Melanie Shatzky / Brian M. voor 20 duizend dollar. vanuit de sloppenwijken van De laatste momenten van een Cassidy, VS / Canada, 2011, Fortaleza kom je er niet met generaal op het slagveld schepVideo, 72 min, Eng talent en inzet alleen. Gedragen Q&A met regisseurs pen een spectaculair visuele reis Pathé 5 door een mooie hoofdrol van Verontrustend portret van het naar de dood. Regisseur Pires Pathé 1 Graziela Felix, brengt Marques 15:45 leven in een verpleeghuis. Een is een expert in visuele effecten. 11:30 met haar speelfilmdebuut een gehandicapte bewoner deelt zijn Voorfilm bij Shock Head Soul. He Was a Giant with Tatsumi ode aan de energie en vastbesloSP belevenissen op openhartige en Brown Eyes [wp] BF aansluitend: tenheid van de jeugd. Eric Khoo, Singapore, 2011, soms grappige wijze. Door de Eileen Hofer, Zwitserland 35mm, 98 min, Jap, e.o. Shock Head Soul SP lyrisch-realistische stijl wordt / Azerbeidzjan, 2012, 22:45 Q&A met regisseur Video, 85 min, Azer / Rus, e.o. het tegelijkertijd een rauwe en Simon Pummell, Nederland / GrootA La Cantábrica [wp] BF Een film maken gebaseerd op Q&A met regisseur een poëtische film, waarin wel Brittannië, 2011, Video, 86 min, Eng een strip(manga)verhaal is vaak Ezequiel Erriquez, Argentinië, Na haar ouders’ scheiding gaat Q&A met regisseur wordt gekeken, maar nooit 2012, Video, 80 min, Spa, e.o. een commerciële beslissing, Sabina met tegenzin met haar Mengvorm van documentaire wordt geoordeeld. Q&A met regisseur maar filmmaker Eric Khoo is moeder mee naar Zwitserland. en fictiefilm over Daniel Paul La Cantábrica is een pas gesloten een echte fan van de Japanse 21:30 Vijf jaar later keert ze, inmidSchreber, die een beroemde fabriek in een buitenwijk striptekenaar Yoshihiro Tatsumi. O convite ao prazer MG dels 17 jaar, terug naar haar autobiografie schreef over van Buenos Aires, waar vier Tatsumi vond de filmische strip vaderland Azerbeidzjan. De film zijn psychiatrische verleden, Walter Hugo Khouri, Brazilië, 1980, jonge vrienden elkaar regelmatig uit. Khoo keert juist terug naar treedt in de intieme wereld van Denkwürdigkeiten eines NervenVideo, 109 min, Port / Eng, e.o. ontmoeten tijdens de financiële het stripachtige. Een betoveeen gezin, voor een universeel kranken (1903). Pummel verweeft Een van de meest sexy films crisis van de jaren negentig. Dit rende ontmoeting. verhaal over adolescentie, scheiboekfragmenten met animaties van de Braziliaanse cinema. sensitief debuut is universeel ding en zelfontdekking. en interviews met moderne Khouri werd in de jaren zestig 14:15 herkenbaar en ondoordringbaar psychoanalytici tot een filmische bekend met zijn AntonioniChapiteau-show [ip] mysterieus tegelijk, zoals het BF 18:45 benadering van een psychose. achtige drama’s over grootstedeleven van 12-jarigen dat overal In April the Following Year, Sergey Loban, Rusland, 2011, lijke vervreemding. In de jaren ter wereld kan zijn. 22:15 Video, 207 min, Rus, e.o. There Was a Fire [wp] TG tachtig verkende hij soortgelijk Q&A met regisseur Shame BF terrein met een aantal intens Wichanon Somumjarn, Thailand, Luchthartig epos over vier 2012, Video, 76 min, Thai, e.o. erotische drama’s, waarin hij de Steve McQueen, Groot-Brittannië, soorten communicatie: liefde, Q&A met regisseur 2011, Video, 99 min, Eng, n.o. dwaasheden van een seksueel Schouwburg Grote Zaal vriendschap, respect, samenEen poëtische titel, met bijna de Michael Fassbender en Carey geobsedeerde stedelijke elite 14:15 werking. Dit is niet de zoveelste lengte van een filmbeschrijving, Mulligan schitteren in Mcbehandelde. Russische ‘art-flick’, maar een Louise Wimmer die wat close reading vraagt. BF Queens tweede, opnieuw oogeigenzinnig manifest over de Net als de film, die zich als een strelende en zeer fysieke speelCyril Mennegun, Frankrijk, 2011, vrijheid en over de wanhoop van visueel gedicht ook niet direct 35mm, 80 min, Fra, e.o. film, als een succesvolle, maar het jezelf zijn. Dit eigentijdse prijsgeeft in zijn betekenis. Een Louise Wimmer heeft na een seksverslaafde dertiger en zijn raadsel dompelt je onder in jonge filmmaker kijkt terug op pijnlijke scheiding bijna alles zus, die onverwachts bij hem inspirerende vreemdheid. Bereid zijn jeugd, op een soms verveeld verloren. Nog slechts uitgerust op de stoep staat. Langzaam je voor om gek te worden. en soms prachtig platteland. met haar auto, waarin ze leeft ontrafelt zich hun verleden, met en slaapt, en de stem van Nina desastreuze gevolgen. •geel•

•geel•

•paars01•

•oranje01•

•geel•

•paars01•

•geel•

•FLM2012•

•geel•

•paars02•

•geel•

•FLM2012•

•paars01•

•geel•

•paars01•

•geel•

•blauw•

•geel•

•oranje01•

•FLM2012•

•geel•

L’ Apollonide - Souvenirs de la maison close

I Wish

Yorkshire, 1974. Een familie trekt eindelijk in haar droomhuis. Al snel worden ze lastiggevallen door een steeds agressievere klopgeest, die het vooral gemunt heeft op de dochter. Een mooie mix tussen drama en thriller met geweldig set-design, gebaseerd op een waargebeurd verhaal.

Pathé 6

•FLM2012•

12:15 Egg and Stone [wp]

•oranje01•

Q&A met regisseur

•paars01•

•geel•

•paars01•

Huang Ji, China, 2012, Video, 97 min, Mand, e.o.

Q&A met actrice

Lucas Belvaux, Frankrijk / België, 2012, 35mm, 104 min, Fra, e.o.

Pat Holden, Groot-Brittannië, 2012, Video, 85 min, Eng Q&A met regisseur

Q&A met regisseur

16:30 Alps

Peter von Bagh / Pertti Maisala, Finland, 1968, 35mm, 18 min, Fins, e.o.

The Count

Mohammad Rasoulof, Iran, 2011, Video, 104 min, Perz, e.o.

•FLM2012•

12:30 38 témoins [wp]

13:30 Goodbye

Matías Meyer, Mexico / Nederland, 2011, 35mm, 90 min, Spa, e.o.

aansluitend:

Pathé 2

21:45 When the Lights Went Out [wp]

•FLM2012•

•paars01•

Kore-eda Hirokazu, Japan, 2011, Video, 128 min, Jap, n.o.

MARGEM BEGINT OM 16:15

Oude Luxor

Pathé 3

In alle opzichten zorgvuldig: de niet-professionele acteurs die de sterren van de hemel spelen, het fraaie camerawerk, de timing en dosering waarmee het tragische verhaal van een veertienjarig Chinees plattelandsmeisje uit de doeken wordt gedaan. Een volwassen speelﬁlmdebuut van een groot talent. 15:00 Wuthering Heights

•paars01•

Andrea Arnold, Groot-Brittannië, 2011, 35mm, 130 min, Eng, n.o.

Dat cameraman Robbie Ryan bekroond werd voor zijn camerawerk zal niemand die deze aardse Brontë-verﬁlming ziet verbazen: zelden werd de sfeer van het pre-industriële platteland zo fraai opgeroepen. Het bekende en meeslepende verhaal over de liefde tussen Heathcliff en Cathy is rauwer en obsessiever dan ooit. 18:00 Francophrenia (or: Don’t Kill Me, I Know Where the Baby Is) [wp]

•paars01•

Ian Olds / James Franco, VS, 2012, Video, 69 min, Eng Q&A met regisseur

Ian Olds en Paul Felten schreven een nieuw script bij beelden van Franco, gemaakt tijdens opnames van de soap General Hospital. Het resultaat is een experimentele psychothriller, waarin Franco’s gedachten steeds meer paranoïde worden en waar de uiteindelijke val van de beroemdheid onvermijdelijk is. 19:45 A Woman’s Revenge [ip]

•paars01•

Rita Azevedo Gomes, Portugal, 2011, Video, 100 min, Port, e.o. Q&A met regisseur

Fraaie klassieke muziek, kostuums en theaterconventies, met als resultaat toch pure cinema: het doet denken aan werk van Rohmer of De Oliveira, deze versie van het befaamde verhaal uit Les diaboliques van Barbey d’Aurevilly (1874). Een rijke, decadente man van de wereld ontmoet een bijzondere vrouw van de straat. 22:00 Sudoeste [ep]

•oranje01•

Eduardo Nunes, Brazilië, 2011, 35mm, 128 min, Port, e.o. Q&A met regisseur

Nunes’ debuut voert de kijker in adembenemend mooi zwart-wit en cinemascope mee naar een magisch Braziliaans kustdorpje. Hoofdpersoon is Clarice: ze sterft en wordt geboren, ze zwiert op de draaimolen en ﬂirt erop los - en dat allemaal in één dag. Om haar heen voltrekt het leven zich in het bekende, alledaagse tempo.

O convite ao prazer

1e editie

CURAÇAO INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM 29 maart t/m 1 april a.s.

SPECIA REISARR ANG LE EMENTEN incl. vliegretou + uw bioscoopr en verblijf kaartjes

VERBLIJF IN GASTHOTEL RENAISSANCE RESORT of keuze uit 35 hotels & appartementen

PROFITEER VAN

KLM Werelddeal Weken en boek snel! (boeken t/m 6 februari a.s.)

‘T BESTE EXCUUS VOOR DE FILMLIEFHEBBER DOESTRAVEL & CADUSHITOURS De officiële reisorganisatie

Ga naar Caribbean.nl of bel (070) 312 95 95

Pathé 7

14:15 Weekend

•FLM2012•

10:30 Stillleben

•geel•

Sebastian Meise, Oostenrijk, 2011, 35mm, 77 min, Dui, e.o.

Een vader betaalt prostituees om Lydia te spelen, zijn dochter. Dit schandelijke geheim wordt op uiterst gênante wijze onthuld in aanwezigheid van de gehele familie. Indringend speelﬁlmdebuut behandelt het complexe thema van seksuele fantasie en verantwoordelijkheid, schuld en misdaad. 12:30 Return to Burma [ep]

•oranje01•

Midi Z, Taiwan / Myanmar, 2011, Video, 84 min, Mand / Birm, e.o.

•geel•

Andrew Haigh, Groot-Brittannië, 2011, Video, 96 min, Eng Q&A met regisseur

Een toevallige ontmoeting tussen de verlegen Russell en extraverte Glen groeit onverwachts uit tot iets moois. Er volgt een weekend vol drank, seks en discussies. Herkenbare en grappige ﬁlm over de strijd met het leven en de liefde. Winnaar van de SXSW Publieksprijs. 17:00 Un nuage dans un verre d’eau [ep]

•geel•

Srinath C. Samarasinghe, Frankrijk / Canada, 2011, Video, 90 min, Fra, e.o. Q&A met regisseur

De jonge Anna komt uit Roemenië en de oude Noun uit Egypte. Het gesloten Myanmar (Birma) Ze zijn buren in een afgetrapt lijkt zich momenteel een klein gebouw in Parijs. Beiden zijn beetje te openen. Net daarvoor geïnteresseerd in luchtige nieuwsloop de jonge ﬁlmmaker Midi Z tjes, maar praten niet graag over terug zijn land van oorsprong in zichzelf. Toch worden, beetje bij om er een kleine, maar opmerkebeetje, oude geheimen onthuld. lijke speelﬁlm te draaien. In een arm land draait alles om geld. 19:45 Op het tragikomische af. The Blindfold [wp] SP Q&A met regisseur

•paars01•

15:30 Living [wp]

Garin Nugroho, Indonesië, 2012, Video, 90 min, Ind, e.o.

The Right Side of That Road

19:45 The Unfinished History of Life [ep]

•blauw•

Cong Feng, China, 2011, Video, 245 min, Mand, e.o. Q&A met regisseur

Filmmaker verbleef jaren in een Chinees dorp om het dagelijks leven in zijn dagelijksheid te vangen. Hij dronk menig glas met de dorpelingen. En bleef zo lang observeren tot hij de herhalende patronen van zijn hoofdpersonen begon te herkennen. Daarom kent deze geschiedenis ook geen einde.

Cinerama 5

•FLM2012•

9:30 Rat Fever [ip]

•paars01•

Cláudio Assis, Brazilië, 2011, 35mm, 110 min, Port, e.o. Q&A met regisseur

Opzwepend verslag van vrijheid en liefde in de marges van het tropische Recife. Anarchistisch dichter Zizo valt voor de nuchtere Eneida, terwijl zijn vrienden zich overgeven aan seks, drugs en ander hedonisme. Kleurrijke zwart-witﬁlm dus, deze nieuwe ﬁlm van Tiger Award-winnaar Assis (Bog of Beasts, 2007).

Hazem Alhamwi, Syrië, 2004, Video, 14 min, Syrisch, e.o.

Een aandachtige bespiegeling over de volkswijken in de oude binnenstad van Damascus en de verhoudingen tussen de bewoners en hun bebouwde omgeving. City of Emptiness

Ali Sheikh Khudr, Syrië, 2008, Video, 8 min, g.d.

Een onderzoekende blik op een andere tijd en plek, gevuld met leegte en niets. Escapisme lijkt de enige oplossing. Silence

Rami Farah, Syrië, 2006, Video, 40 min, Arab, e.o.

Een emotioneel onderzoek naar de zin en zinloosheid van het conﬂict over de bezette Golan-hoogte en de gebeurtenissen die daaraan vooraf gingen. Een ﬁlm over verlies en geheugen, een eerbetoon aan mensen die menselijk blijven, ook als ze worden geconfronteerd met onmenselijkheid. 19:45 A Resident of the City [ep] SH

•paars02•

Adham El Sherif, Egypte, 2011, Video, 15 min, Arab, e.o.

Krachtige documentaire over het leven in de grote stad, maar dan als straathond. Overlevingsdrang en territoriumdrift - het zijn net mensen. Voorﬁlm bij The Three Disappearances of Soad Hosni.

Als jonge radicaal-islamitische rekruten naar een contactadres worden gebracht, worden ze 15:00 Q&A met regisseur eerst geblinddoekt. Zo begint Egyptian Timelines 2 PC Het is al gedurfd om een film aansluitend: deze actuele speelfilm, die achter over de dood te maken en hem Verzamelprogramma, 98 min de schermen van een onbeThe Three Disappearances Living te noemen. Maar Sigarev Het afgelopen jaar werden we - in of Soad Hosni spreekbaar fenomeen kijkt. De PC diverse media en door professiodringt onverschrokken door tot filmmaker werd bezocht door Rania Stephan, Libanon, 2011, nals en amateurs - overspoeld met de kern van de zaak, waar leven, het hoofd van de terrorismebeVideo, 68 min, Arab, e.o. beelden van de straten van Caïro, dood, God, liefde en verbeelstrijding. Een gevoelige film. Q&A met regisseur Alexandrië en andere Egyptische dingskracht een onverwoestbaar Een hartstochtelijk loflied op steden. Hoe geven we een context geheel vormen. Een wrange en 22:30 aan wat we zien? Hoe kunnen we rijke en veelzijdige periode in de soms genadeloze ervaring, maar Valley of Saints [ip] die beelden in een breder sociaalBF Egyptische filmproductie aan catharsis ligt in het verschiet. historisch, visueel en cultureel de hand van het werk van de geMusa Syeed, India / VS, 2012, kader plaatsen? Deze vragen Video, 82 min, Kasj / Eng, e.o. vierde ster Soad Hosni. Een bui18:30 proberen we te beantwoorden in Q&A met regisseur tengewone kunstenares die van L [ep] TG Egyptian Timelines. Een jonge schipper probeert begin jaren zestig tot in de jaren Babis Makridis, Griekenland, Bestaat uit: weg te komen tijdens een zomer negentig de moderne Arabische 2012, 35mm, 87 min, Grie, e.o. Maydoum vol geweld in de prachtige vrouw in al haar complexiteit en Q&A met regisseur Omar Robert Hamilton, Egypte Kasjmirvallei, maar komt een tegenstrijdigheid belichaamde. Een man werkt en leeft in zijn / Groot-Brittannië, 2010, nieuwe liefde tegen. Een verhaal Video, 13 min, Arab / Eng, e.o. auto. Hij kwijt zich zorgvuldig 22:00 over een conflict, dat ook gaat Evenwichtig en elegant, emotien gezagsgetrouw aan zijn taak Room 514 [wp] over de milieuvervuiling van het BF oneel genuanceerd en briljant als chauffeur, totdat er op een prachtige Dalmeer. ensemblestuk. Tweede korte film Sharon Bar-Ziv, Israël, 2012, dag een Nieuwe Chauffeur wordt van de onafhankelijke filmmaker Video, 90 min, Hebr, e.o. aangenomen. Absurd-existenOmar Robert Hamilton. Q&A met regisseur tiële film over beren, de beste In the Last Days of In dit realistische en verontrushoning en het belang van het Cinerama 4 the City (Trailer) [ip] tende debuut ondervraagt een dragen van het juiste schoeisel. Tamer El Said, Egypte, 2011, jonge en vastberaden vrouwe10:00 Video, 3 min, Arab, e.o. lijke militair een officier. Tegen 21:00 Lacan Palestine [wp] SP Het leven van vrienden uit Egyphet advies van haar collega’s Abrir puertas y ventanas BF te, Irak en Libanon is gevormd Mike Hoolboom, Canada, in beschuldigt ze hem van 2012, Video, 70 min, Eng door hun geboortesteden en Milagros Mumenthaler, Argentinië mishandeling van een Arabische regionale instabiliteit. Gefilmd in De term essayfilm wordt soms / Zwitserland / Nederland, 2011, familie. Volhardend gaat ze de Caïro, Bagdad, Beiroet en Berlijn. 35mm, 98 min, Spa, n.o. wat makkelijk toegepast, maar strijd aan tegen machtsmisbruik Q&A na afloop Blue Dive [ip] dit is er één - en geen gemakkeMostafa Youssef, Egypte, 2011, in het leger. Mumenthalers debuut volgt lijke. Vaardig geknipt en geplakt 35mm, 16 min, Arab, e.o. tijdens een hete nazomer de uit bestaand filmmateriaal, geeft In dit verhaal over vluchtige zussen Marina, Sofia en Violeta, de film een complex beeld van ontmoetingen laat de filmmaker die lanterfantend, bekvechtend Palestina. Het land dat geen land Cinerama 6 zijn licht schijnen op de dood en en knuffelend de dood van hun is, maar wel bewoners heeft. Een vergelijkt deze met de zee, tegen 9:30 grootmoeder verwerken. Tussen onwaarschijnlijke plaats voor de achtergrond van Alexandrië. de snuisterijen in oma’s huis Fairytale HH verliefdheid. Another Passion testen de jonge vrouwen elkaars Heba Yossry, Egypte, 2006, Ai Weiwei, China, 2008, grenzen. Winnaar van het Gou- 12:30 35mm, 20 min, Arab, e.o. Video, 152 min, Mand, e.o. den Luipaard in Locarno. Verhalende film van Yossry Dolls: A Woman Ai Weiwei is een kunstenaar met over haar worsteling om naar from Damascus PC grootse ideeën en niet minder de fi lmacademie te gaan en de grote projecten. Je kunt tien Diana El Jeiroudi, Syrië / Denemarken, botsingen die dat opleverde met 2007, Video, 57 min, Arab, e.o. mensen uitnodigen voor een Cinerama 1 haar familie. Door gesprekken met de internationaal project, of honLocal Copy [ip] 9:15 Syrische huisvrouw Manal en derd, maar hij besloot duizend Islam Kamal, Egypte, 2010, met de marketingmanager van Pablo [wp] Chinezen uit te nodigen naar het RG Video, 20 min, Arab, e.o. de Arabische barbiepop Fulla Duitse Kassel en zette daarmee We volgen vier jongeren door Richard Goldgewicht, VS, door elkaar te monteren, schetst zowel Duitsland als China op 2012, Video, 93 min, Eng Alexandrië op weg naar het plein regisseur Diana El Jeiroudi hoe zijn kop. Q&A met regisseur voor de Bibliotheca Alexandrina. de slovende huisvrouw en de Bijna een halve eeuw na zijn titeLangzaam wordt duidelijk waar moslimbarbie anno 2007 in het bij deze ontmoeting om gaat. 12:45 lontwerp voor Dr. Strangelove is Excitement of Stealing Neon Lamp [ip] hetzelfde schuitje zitten. SH grafisch ontwerper Pablo Ferro Emad Maher, Egypte, 2008, nog steeds een toonaangevend Verzamelprogramma, 101 min Video, 26 min, Arab, e.o. 15:00 ontwerper. Hij blijft onvermoeiStelen kan in het groot en in het Een bijzonder debuut, waarin Women on the Edge [ip] SP baar animaties creëren voor een klein. Een winkeldiefstal kan Maher bij het vertellen van zijn opwindend zijn als een roofoverimmer dankbaar publiek. Deze Kobayashi Masahiro, Japan, 2011, verhaal een belangrijke rol geeft val. Ook films over stelen heb je in Video, 101 min, Jap, e.o. flamboyante Cubaan is de persoaan het geluid. Hij heeft twee jaar diverse maten. Q&A met regisseur nificatie van de filmgeneriek! aan het project gewerkt. Bestaat uit: De ramp van 11 maart 2011 11:45 Dreams [ep] heeft overal in Japan een vert17:15 Keiichi Tanaami / Aihara Nobuhiro, pletterende indruk gemaakt. Deux inconnus SH Short Syrian Japan, 2011, Video, 6 min, g.d. Weinig filmmakers waren in Documentaries 2 Lauren Wolkstein / Christopher PC Écriture automatique en compustaat om origineel te reageren, Radcliff, Frankrijk, 2011, ters, dat gaat niet samen. Daarom Verzamelprogramma, 84 min Video, 14 min, Eng maar Kobayashi vond een perwerd deze surrealistische droom Vanaf ongeveer 2005 zijn Beklemmende fictie over de soonlijke weg. In zijn familiehuis met de hand getekend. Syrische filmmakers steeds vaker relatie tussen een man en een in het rampgebied nodigde hij Kyojima 3rd St., Sumida City nieuwe digitale media gaan gejongen. Bij een motel neemt de drie actrices uit. Ze doen alsof Yoshida Kota, Japan, 2010, bruiken. Dat bood tot dan toe onjongen een vrouw in vertrouwen, de ramp er niet was. Video, 30 min, Jap, e.o. gekende mogelijkheden, ook voor maar vertelt hij de waarheid? Misschien de meest misbruikte jonge, aankomende filmmakers. 17:30 omschrijving voor films met Voorfilm bij Die Räuberin. Er ontstond een onafhankelijke mooie jongeren: coming-of-age Carnival [wp] BF filmscene, die zich liet inspireren aansluitend: film. Het meisje steelt. door eerdere generaties van Madhuja Mukherjee, India, Ken and Kazu Die Räuberin [ip] BF auteurfilmmakers. 2012, Video, 61 min, g.d. •oranje01•

Vasily Sigarev, Rusland, 2012, 35mm, 119 min, Rus, e.o.

Shame

•blauw•

•geel•

In April the Following Year, There Was a Fire

•oranje01•

•geel•

•FLM2012•

•paars01•

•geel•

•FLM2012•

•blauw•

•FLM2012•

•blauw•

•paars02•

•paars01•

•paars02•

•blauw•

Chapiteau-show

•geel•

Markus Busch, Duitsland, 2011, Video, 92 min, Dui, e.o. Q&A met regisseur

Tania is een actrice van 43. Thore is 15 en een buitenbeentje in een dorpje helemaal in het noorden van Duitsland. Als de winter begint, ontvlucht Tania haar duffe leven en gaat ze naar het dorp. Ze ontmoeten elkaar. Zij besluit hem te stelen van zijn ouders.

Q&A met regisseur

Deze visueel opwindende ﬁlm vermengt documentaire en ﬁctie en roept associaties op met Eros en Thanatos, vreugde en verdriet. Gevolgd door een zeer los gehanteerde camera belandt de hoofdpersoon tijdens een hindoefestival in Calcutta in intrigerende situaties, waar hij plekken van vroeger herontdekt.

Bestaat uit:

They Were Here

Ammar Al- Beik, Syrië, 2000, Video, 8 min, Arab, e.o.

Eerbetoon aan de oude stoommachinefabriek van Damascus, ooit symbool van een optimistisch vooruitgangsgeloof, nu verlaten en uitgestorven. Before Vanishing

Joude Gorani, Syrië / Frankrijk, 2005, Video, 14 min, Syrisch, e.o.

De Barada is de belangrijkste rivier van Damascus. Ooit was het een belangrijke levensader, die zorgde voor rijkdom. Maar daar is niets meer van over.

Shoji Hiroshi, Japan, 2011, Video, 23 min, Jap, e.o.

Twee jonge drugsdealers in een auto maken ruzie. Dat hebben we vaker gezien. Maar nog niet zo. Ninifuni

Tetsuya Mariko, Japan, 2011, Video, 42 min, Jap, e.o.

Korte ﬁlm met de lengte van een halve speelﬁlm en de allure van een hele. Over de tragiek van een inbreker. Ook met dansende meisjes.

Monsieur Lazhar

Kijk thuis met UPC on Demand de beste lms van het International Film Festival Rotterdam

Alle rechten voorbehouden. 13 Assassins: 2011 · Cinéart Nederland - Attenberg: Copyright © 2011 Lumière - Blue Valentine: © 2011 - Paradiso Films - Drei: Copyright © 2011 Lumière - Essential Killing: 2011 · Cinéart Nederland - Incendies: 2011 · Cinéart Nederland - Post Mortem: Copyright © 2011 Lumière - Somewhere: Copyright © 2010 A-Film Distribution - Win Win © 2011 Twentieth Century Fox Film Corporation.

Maya Deren, Take Zero

15:00 Sentimental Animal [ip]

•geel•

Wu Quan, China, 2011, Video, 108 min, Mand, e.o.

Jean Epstein, Young Oceans of Cinema

(Muil van Afval). Voornamelijk een fotomontage. Voorﬁlm bij A margem. aansluitend:

Q&A met regisseur

17:30 Jouer Ponette [ip]

•geel•

Matt McCormick, VS, 2012, Video, 70 min, Eng

Poolse vrouw Jadwiga, die in vele 20:15 landen leefde - ook in Nederland The Story of Mikko - en nu terug is in Warschau. De Niskanen [ip] ﬁlmmaker volgt haar op de huid.

•paars01•

•blauw•

Jeanne Crépeau, Canada, 2007, Video, 92 min, Fra, e.o.

Q&A met regisseur

1971, 35mm, 10 min, Port, e.o.

Q&A met regisseur

Met als uitgangspunt het originele, onbewerkte filmmateriaal van een Doillon-film uit 1995, focust deze minimalistische documentaire geheel op de kracht van een vierjarige. Deze geduldige filmles verandert langzamerhand in een hypnotische meditatie over een kwetsbaar leven. 20:15 Old Dog

•paars01•

Pema Tseden, China, 2011, Video, 88 min, Tibe, e.o.

Tweede deel van twee intieme verhandelingen over de buurtbewoners van de wijk Santa Eﬁgênia in São Paulo die het begin markeren van een mythologie rond de zogenoemde Boca do Lixo (Muil van Afval). Voornamelijk een fotomontage. Voorﬁlm bij O pornógrafo. O pornógrafo

•paars01•

•blauw•

João Callegaro, Brazilië, 1970, 35mm, 88 min, Port, e.o.

•geel•

Q&A met regisseurs

Een pop art-portret van de Derde speelfilm van de voorman beproevingen en rampspoed van de Tibetaanse cinema, wiens van een jongeman die wordt eerste korte film al in Rotterdam ingehuurd als redacteur van een draaide. Zonder het tempo op pornoblaadje, bestierd door een te schroeven, wordt hij toch onbetrouwbare madame. steeds beter. In deze allegorie neemt een oude herder zijn zoon 20:30 de verkoop kwalijk van hun Festa na Boca MG Tibetaanse mastiff, een populair Ozualdo Ribeiro Candeias, Brazilië, hondenras bij rijke Chinezen. 1976, 35mm, 12 min, Port, e.o. Candeias, de meest volledige 22:45 chroniqueur van de wijk Boca The Master’s Voice RG do Lixo, doet hier ‘verslag’ van Verzamelprogramma, 82 min een uitbundig feest op oudeDeze twee korte portretten herinjaarsavond 1976, waaruit de neren ons aan iconische avantkameraadschap van de lokale gardefiguren. Voor de verandefilmmakers blijkt. Voorfilm bij A ring domineert ditmaal de klank opção (ou: As rosas da estrada). de beeldenstroom. In Maya Deren aansluitend: Take Zero is het onderwerp alleen aanwezig als (zeldzame) geluidsA opção (ou: As opname; in Il Silenzio di Pelesjan rosas da estrada) MG zwijgt de meester volkomen. •blauw•

•blauw•

Ozualdo Ribeiro Candeias, Brazilië, 1981, 35mm, 87 min, Port, e.o.

Bestaat uit:

Maya Deren, Take Zero [wp]

Candeias verdiept zich, met een combinatie van documentaire en theater, in de alledaagse werkelijkheid van een groep plattelandsvrouwen, die suikerriet kappen en een deemoedig bestaan leiden in krakkemikkige gemeenschappen langs de snelweg. Sommigen hopen op een beter leven. Winnaar Bronzen Luipaard 1981.

Gerard Gil Fargas / Jaime Ballada Larrasa, Spanje, 2012, Video, 30 min, Eng, e.o.

Documentaire verweeft ﬁlm- en stemopnames van avant-gardeﬁlmer Deren met geinterviewde collega’s als Jean Rouch, Jonas Mekas, Alexander Hammid en Cecile Starr. Il silenzio di Pelesjan [ip] Pietro Marcello, Italië, 2011, Video, 52 min, Ita, e.o.

Dit portret haalt herinneringen op aan de lyrische ﬁlmtaal van een Armeens genie dat lange tijd monddood werd gemaakt en nu zelf de stilte prefereert.

22:45 Verano

•paars01•

José Luis Torres Leiva, Chili, 2011, Video, 93 min, Spa, e.o.

•FLM2012•

9:45 Florentina Hubaldo, CTE [wp]

•paars01•

Lav Diaz, Filippijnen, 2012, Video, 366 min, Taga, e.o. Q&A met regisseur

Als geen andere filmmaker is Lav Diaz betrokken bij het lijden van de bevolking van de Filippijnen, met zijn geschiedenis van kolonialisme, corruptie en armoede. Een filosofisch drama over de psychologische effecten van onrecht en willekeur. Twee arme arbeiders verlaten de stad op zoek naar een schat. 16:15 Uma rua chamada triumpho (1969-1970)

De informele intimiteit van amateurﬁlmformaten, zoals Hi8 of MP4, is vaker door ﬁlmmakers gebruikt. Maar zelden met zo’n intense schoonheid als door Torres Leiva. Ontroerende observaties over (on)zekerheden omtrent liefde, familie en andere relaties, rond een zomers vakantieoord in bergachtig Chili.

LantarenVenster 1 9:00 An Oversimplification of Her Beauty [ip]

Ozualdo Ribeiro Candeias, Brazilië, 1970, 35mm, 11 min, Port, e.o.

•blauw•

Eerste deel van twee intieme verhandelingen over de buurtbewoners van de wijk Santa Eﬁgênia in São Paulo die het begin markeren van een mythologie rond de zogenoemde Boca do Lixo

•FLM2012•

Terence Nance, VS, 2012, Video, 93 min, Eng Q&A met regisseur

•blauw•

Video, 120 min, Arab, e.o.

LantarenVenster 2 9:45 Le Havre

•FLM2012•

•paars01•

Aki Kaurismäki, Finland, 2011, Video, 93 min, Fra, n.o.

Een jonge weduwe en haar twee zoons verhuizen naar haar vaders huis in Damascus. Wreedheid en afwijzing zijn haar deel. Dib, de oudste zoon, wordt volwassen in het Syrië van de jaren vijftig, waar de ene militaire staatsgreep volgt op de andere.

Overdonderend debuut over de twijfels van regisseur Nance over zijn relatie met een mooie jonge vrouw. Hij combineert persoonlijke ervaringen met ﬁctie, documentaire en verschillende animatiestijlen. Een ﬁlm vol kwetsbaarheid en humor, die van enthousiasme van het scherm spat.

•geel•

Portret van een geplaagd genie dat zijn weg in het leven zoekt. Deze documentaire over een te weinig bekende meester van de wereldcinema is tevens een grootse schets van de kenmerkende worstelingen en twijfels van de 20e-eeuwse mens. Zie ook Eight Deadly Shots.

20:00 Shifting Shores 1

•blauw•

Een Syrisch gezin, dat worstelt met herinneringen aan gevangenschap en de zorg voor een geestelijk gehandicapt gezinslid, wil graag naar Canada emigreren. 17:00 Egyptian Timelines 3

•blauw•

Met als rode lijn een net van betekenissen rond de begrippen geheugen, identiteit en verandering representeren videowerken van kunstenaars uit diverse Arabische landen individuele onderzoeken naar hoe de geschiedenis, het collectieve geheugen en overgebrachte beelden en vertellingen nauw verbonden zijn met de snel veranderende realiteit. Bestaat uit:

Transparent Evil [ip]

Roy Samaha, Libanon / Duitsland, 2011, Video, 27 min, Arab / Eng, e.o.

In Egypte aangekomen om een opdrachtﬁlm te maken, raken de kunstenaar en zijn vriend verwikkeld in de Egyptische revolutie. The Sun’s Incubator

Ammar Al- Beik, Syrië, 2011, Video, 11 min, Arab / Fra, e.o.

Het leven van een jong gezin, dat getuige is van revoluties en geboorte, ellende en hoop, met als verbindende schakel de wil tot verandering.

Critics Talk na afloop in Foyer LantarenVenster

17:30 Le reste du monde [wp]

De historische Kaspar Hauser krijgt een update voor de 21ste eeuw: in deze surrealistische post-western, in fraai zwartwit, spoelt Kaspar aan op een desolate mediterrane kust, waar men van hem een dance-dj wil maken. Met muziek van Vitalic en met Vincent Gallo in een dubbelrol als sheriff en pusher. 17:15 I’m Still Alive [wp]

Damien Odoul, Frankrijk, 2012, Video, 82 min, Fra, e.o.

•paars01•

Peter van Houten, Nederland, 2012, Video, 86 min, Eng / Poo, e.o. Q&A met regisseur

Ze leeft nog, maar lang kan het niet meer duren. Spoedig zal een zwerm engelen haar komen halen. Poëtisch en zeer ﬁlmisch portret van de oude en verarmde

•paars01•

Een familiedrama. Een overleden moeder en een vader met een nieuwe vrouw. Drie zussen; de middelste verloor haar geliefde, van wie ze zwanger is. Tijdens een familiediner komt een lang verborgen geheim naar boven. De ﬁlm is een zoektocht naar identiteit en vooral een verhaal over menselijke relaties.

Bestaat uit:

Rant

Hassan Khan, Egypte, 2009, Video, 7 min, g.d., e.o.

Deze ﬁlm, ontstaan uit intensieve workshops met een actrice, onderzoekt de psyche van iemand uit de culturele sector; misschien een recensent, of een curator. Rice City

Sherif El Azma, Egypte, 2010, Video, 20 min, Arab, e.o.

Een prachtig opgebouwde suspense in dit korte Egyptische experiment in stijlvol zwart-wit, met een sterke muziekscorer door Nahla Mattar. In Search of a City (in the Papers of Sein) [wp] Hala Elkoussy, Egypte / Groot-Brittannië, 2012, Video, 34 min, Arab, e.o.

Ahmed Khaled, Egypte, 2011, Video, 42 min, Arab, e.o.

Eerste horrorserie in de Arabische wereld behandelt Egyptische volksverhalen op een manier die zowel vernieuwend is als relevant voor de doelgroep.

Lynn Kodeih, Libanon, 2011, Video, 25 min, Arab / Eng, e.o.

Wat betekent het nog om ‘revolutionair’ te zijn? De kunstenaar verkent in deze live performance hoop en desillusie in de recente Arabische geschiedenis.

Revolution

Khaled Hafez, Egypte, 2006, Video, 3 min, g.d.

•oranje01•

Lee Kwang-Kuk, Zuid-Korea, 2011, Video, 115 min, Kor, e.o. Q&A met regisseur

Filmmaker met writer’s block krijgt verhalen van frivole serveerster, tegen betaling voor nachtelijke overuren. Het plezier van vertellen en de lol van verwarren spatten van het doek. Debuterend regisseur was assistent van Hong Sang-Soo, maar zal ook bijval oogsten voor zijn geheel eigen gevoel voor humor (en drama).

LantarenVenster 6 Verzamelprogramma, 89 min

Het afgelopen jaar werden we - in diverse media en door professionals en amateurs - overspoeld met beelden van de straten van Caïro, Alexandrië en andere Egyptische steden. Hoe geven we een context aan wat we zien? Hoe kunnen we die beelden in een breder sociaalhistorisch, visueel en cultureel kader plaatsen? Deze vragen proberen we te beantwoorden in Egyptian Timelines.

Doors of Fear: El Naddaha [ip]

Of Heroes, Football and All That Remains of My Childhood

14:45 Short Syrian Documentaries 1

•blauw•

De tocht van ﬂâneuse Sein wordt een gelaagde liefdesverklaring aan the City, Caïro. Geschoten vóór, maar gemonteerd na de Egyptische revolutie.

Het lukt een onbekende schrijver niet een liefdesverhaal te schrijven. Beelden en geluiden, zoekend naar de beleving van geschiedenis en waarheid.

•geel•

•paars01•

Verzamelprogramma, 109 min •FLM2012•

Verzamelprogramma, 73 min

22:00 Romance Joe [ip]

Een experimenteel theaterproject reist door Syrië. Met interactief toneel onderzoeken ze geweld en bevragen ze traditionele maatschappelijke regels. Reem Ali, Syrië, 2006, Video, 46 min, Arab, e.o.

Basma Alsharif, Libanon, 2011, Video, 10 min, Arab, e.o.

Een optimistisch sprookje over een oude egoïstische man die zijn leven betert door het helpen van een jonge Afrikaanse 15:15 Jean Epstein, Young vluchteling. Hartverwarmende Oceans of Cinema RG en droogkomische taferelen in de Franse havenstad Le Havre James June Schneider, Frankrijk, tonen de zachte kant van Kau2011, Video, 68 min, Fra, e.o. Q&A met regisseurs rismäki. Finse inzending voor de Portret van de Franse filmmaker Oscars. Jean Epstein (1897-1953) richt 12:15 zich met name op de periode Wavumba [wp] BF waarin hij filmde in Bretagne. Epstein liet zich inspireren door Jeroen van Velzen, Nederland, 2012, de zee en maakte er lyrische Video, 80 min, Ned / Swah, e.o. films als Le tempestaire (1947). Fascinerend, persoonlijk debuut Vertoond in combinatie met Le over een oude visser in Kenia, tempestaire. die helemaal kan opgaan in een verhalenwereld, vooral bij zijn aansluitend: rotsvaste geloof in zijn lotsbeLe tempestaire RG stemming. Over het verlangen terug te keren naar de eenvoudiJean Epstein, Frankrijk, 1947, 35mm, 22 min, Fra, e.o. ge, heldere wereld van een kind, Een romantisch verhaal, vol waar fantasie en dromen net zo mystiek en folklore. De getroeecht zijn als de werkelijkheid. bleerde geest van een jonge 14:45 vrouw mag dan amateuristisch La leggenda di Kaspar vertolkt worden; de zee is majesHauser [wp] SP tueus. Vertoond in combinatie met Jean Epstein, Young Oceans Davide Manuli, Italië, 2012, 35mm, 90 min, Ita / Eng, e.o. of Cinema.

Soudade Kaadan, Syrië, 2008, Video, 39 min, Arab, e.o.

Foam

The Story of Milk and Honey

•blauw•

Q&A met regisseur

Cinerama 7

Waar was je, Fow Pyng Hu? Het duurde vier jaar na zijn LantarenVenster 3 indrukwekkende debuut Jacky tot Paradise Girls verscheen. Nog 10:00 eens acht jaar later verschijnt Punk in Africa [ep] SP zijn derde speelﬁlm, Nick. De tiKeith Jones / Deon Maas, Zuid-Afrika telheld is een zelfvoldane kok die / Tsjechië, 2011, Video, 82 min, overal de deur wordt gewezen en Eng / Afri / Port, e.o. naar Kroatië vertrekt om truffels Q&A met regisseurs en zichzelf te zoeken. De opmerkelijke geschiedschrijving van een verborgen, 19:15 ondergrondse, ja, geheime en Malaventura [ip] BF verboden beweging. Bands Michel Lipkes, Mexico, 2011, met zowel zwarte als blanke Video, 67 min, Spa, e.o. muzikanten overtraden de wet. Op een dag voelt een naamloze Punk was tijdens het apartheidsoude man in Mexico-Stad dat regime in Zuid-Afrika vergelijkzijn leven zal eindigen - en daarbaar met het aanbidden van de mee zijn herinneringen. Statig duivel. Herontdek de ware punk. debuut van de jonge Lipkes, als Anarchie in SA. producent en festivalmaker al een centrale ﬁguur in de Nieuwe 12:30 Mexicaanse Cinema, volgt hem Dreams of the City PC op zijn laatste gang. Mohamad Malas, Syrië, 1983, •FLM2012•

aansluitend:

•blauw•

LantarenVenster 5

•paars01•

Q&A met regisseur

•blauw•

Ozualdo Ribeiro Candeias, Brazilië, 1967, 35mm, 96 min, Port, e.o.

Two Cities and a Prison

Peter von Bagh, Finland, 2010, Video, 178 min, Fins, e.o.

Vijftig jaar nadat vier vrouwen 20:00 hun tocht door het Noordwesten Roman Diary [wp] SP van Amerika vastlegden in een Michael Pilz, Oostenrijk, 2012, plakboek, herhaalt regisseur Video, 124 min, g.d. Vrachtwagenchauffeur annex McCormick hun reis. Zijn film, Q&A met regisseur filmmaker Candeias verliet het die zelf eveneens een soort In de beschrijving van zijn film commerciële filmcircuit, zodat plakboek is geworden, legt noemt de filmmaker Rome niet hij dit neo-realistische verhaal naast de visuele ook de culturele eens. En zeker niet de heuvel kon vertellen over de kansarmen veranderingen van de afgelopen Gianicolo of de wijk Trastevere, van São Paulo, die langs de halve eeuw vast. waar deze op uitkijkt. De film Tietê-rivier leven. moet je een meditatieve blik in 16:00 18:15 jezelf geven, stelt hij. Toch een Nick [wp] SP Uma rua chamada beeld van Rome en zijn recente triumpho (1970-1971) Fow Pyng Hu, Nederland, 2012, MG geschiedenis, aan de hand van Video, 84 min, Ned, e.o. beelden in een park. Ozualdo Ribeiro Candeias, Brazilië, A margem

Mysterieuze, beklemmende en soms shockerende ﬁlm in gestileerd zwart-wit (gedraaid door collega-regisseur Zhang Yuedong) over de nadagen van een potentaat: Wu Ye was een gerespecteerd militair, maar nu bereidt zijn clan in zijn viskwekerij voor het voorjaarsfestival een laatste afscheidsmaal voor.

11:15 The Great Northwest [wp]

The Story of Mikko Niskanen

•FLM2012•

•blauw•

De drie kleuren van de vlag rood, wit en zwart - verbeelden de beloften van de pan-Arabische revolutie van 1952: Sociale Rechtvaardigheid, Vrijheid en Eenheid. The A77A Project

Khaled Hafez, Egypte, 2009, Video, 3 min, Arab, e.o.

Een 2D- en 3D-animatie, waarin de oude Egyptische god Anubis door de straten van het hedendaagse Caïro dwaalt en zich onder de inwoners begeeft. 20:00 The Last Summer 1944

•blauw•

Peter von Bagh, Finland, 1992, 16mm, 105 min, Fins, e.o.

Een onderdompeling in de laatste trage en gruwelijke maanden van WO2 in Finland. Een fuga van stugge, droeve, vertwijfelde, gekwelde gezichten, bekentenissen en oratorische omwegen, een in memoriam voor verdwenen tijd en mensen. Een meesterwerk van audiovisuele orale overlevering.

Vanaf ongeveer 2005 zijn Syrische filmmakers steeds vaker nieuwe digitale media gaan gebruiken. Dat bood tot dan toe on- 22:30 gekende mogelijkheden, ook voor Disturbing the Peace HH jonge, aankomende filmmakers. Ai Weiwei, China, 2009, Er ontstond een onafhankelijke Video, 78 min, Mand, e.o. filmscene, die zich liet inspireren Misschien een vreemde door eerdere generaties van vergelijking, maar de kunsteauteurfilmmakers. naar Ai Weiwei opereert soms Bestaat uit: als Michael Moore. Voor de Crack camera confronteert hij direct Reem Ghazzi, Syrië, 2007, Video, 4 min, Arab, e.o. zijn tegenspelers. Of nog sterker, Na een traumatische gebeurtewant Moore is meestal al weg als nis is een oudere kleermaker een er klappen vallen. Gefilmd in de gemankeerd bestaan gaan leiden. stad Chengdu, tijdens het proces Hij observeert de wereld alleen tegen een mensenrechtenactivist. nog vanaf veilige afstand. •blauw•

Programmaschema dinsdag 31 januari 09:00

10:00

11:00

12:00

13:00

14:00

15:00

16:00

17:00

18:00

19:00

16:00 L’Apollonide – Souvenirs de la SP

Bertrand Bonello

122’

14:15

Louise Wimmer Cyril Mennegun

14:15

Chapiteau-show Sergey Loban

Tatsumi Eric Khoo

19:15 Hurdy Gurdy

BF Nana Valérie Massadian 68’

About the Pink Sky Kobayashi Keiichi

90’

13:30

110’

Goodbye Mohammad Rasoulof

Egg and Stone Huang Ji

18:00 Francophrenia

97’

10:30

Pathé 7

Stilleben Sebastian Meise

Return to Burma Midi Z

12:30

15:30

77’

9:15

Pablo Richard Goldgewicht

Die Räuberin Markus Busch

103’

10:00 Lacan

Palestine

Cinerama 4

Mike Hoolboom 9:30

70’

Rat Fever Cláudio Assis

Srinath C. Samarasinghe

15:00

Women on the Edge Kobayashi Masahiro

15:00

Egyptian Timelines 2 verzamelprogramma

53’

101’

SP 110’

9:30

Fairytale Ai Weiwei

12:45 Excitement of Stealing

verzamelprogramma

9:45

15:00

Sentimental Animal Wu Quan

9:45

LantarenVenster 2

Matt McCormick

93’

Le Havre Aki Kaurismäki

12:15

10:00

Kaspar Hauser

Davide Manuli

76’

SP Punk in Africa Keith Jones / Deon Maas

12:30

20:15

Dreams of the City Mohamad Malas

17:15

O pornógrafo João Callegaro

Malaventura Michel Lipkes 20:00

Documentaries 1

verzamelprogramma

09:00 09:30

Pathé 25 LantarenVenster Pathé 36 LantarenVenster Pathé 4

11:00

12:00 12:00

13:00

Tokyo Playboy Club Okuda Yosuke

14:00

120’

BF Oslo, August 31st Joachim 09:00 Trier 10:00

09:30

11:30

11:00

95’

Monsieur Lazhar Philippe Falardeau

20:15

The Story of Mikko Niskanen Peter von Bagh

97’

Jouer Ponette Jeanne Crépeau

17:00

17:30

17:00

128’

11:30 The Hyperwomen BF

09:45

13:30 When the Lights

Went Out

various directors

The Invader Nicolas Provost

Pat Holden

80’

12:00

Alms for the Blind Horse Gurvinder Singh

95’

09:30

A Simple Life Ann Hui

18:00

12:00

Century of an Artistic Family Peter von Bagh 10:00

11:15

Miss Bala Gerardo Naranjo 18:00Gonzalez

Die Unsichtbare Christian Schwochow

12:30

The Sound of Light SP Yamasaki Juichiro 95’

12:00 SP 11

BF 90’

Flowers Wang Xiaoshuai 118’

Play 14:30 Heart’s

113’ 96’

16:00

17:00 Bunohan 16:45 It Looks Pretty

SP SP

Ruben ÖstlundBoomerang Nikolay Khomeriki

110’

21:00

L’ ultimo terrestre

BF 96’

Damsels in Distress SP 16:15 O convite ao prazer

94’

The Comedy Rick Alverson

77’

hiver dernier John Shank 97’

24:00

19:00 19:00

MG 92’

109’

23:00

signAls: power CuT middle eAsT

119’

The Invader Nicolas Provost

117’

22:30 La leggenda di

Kaspar Hauser

signAls: hidden hisTories

Davide Manuli

18:30 Back to the Square PC

BF SP

21:00 96’ 93’

22:00 Goodbye SP SP 22:30 Par Mondomanila Mohammad RasoulofElectre BF exemple, Khavn De La Cruz 104’ 21:30 House Party

Visiting Room

Petr Lom

75’

J. Balibar / P. Léon

UPCinema-dag

85’

80’

A. Baciu / R. Muntean

83’

signAls: For reAl

78’

22:15

Ace Attorney Miike Takashi

22:15

A Simple Life Ann Hui

350’

Hugo Martin Scorsese

17:30

RG 126’

The Descendants Alexander Payne

20:00

SP 115’

Hello, Mr. Tree! Han Jie

BF 88’

Speelfilms en documentaires uit China die een beeld schetsen van de Chinese realiteit dat haaks staat op dat uit de partijpropaganda, met onderwerpen als armoede, corruptie, ontworteling en wanbestuur. Naast films bevat Hidden Histories ook een bijzondere ontmoetings plek: het Ai Weiwei Café.

90’

103’

L’ultimo terrestre Verano Gianni Pacinotti José Luis Torres Leiva

Het dagelijkse bombardement van beelden van de volksrevoluties in het MiddenOosten wekt de suggestie dat de Arabische Lente een vlam in de pan was. Power Cut Middle East onderzoekt wat die beelden nu precíes zeggen en laat, aan de hand van eerder werk van filmmakers, zien dat de revolte al tijden in de lucht hing.

24:00

Alms for the Blind Horse Gurvinder Singh

Retrospectief van klassieke trash, horror, sociaal drama, avantgarde en pornofilms, die de beruchte Braziliaanse rosse buurt Boca do Lixo in São Paulo als bakermat hebben.

95’

15:00

signAls: The mouTh oF gArBAge 78’

23:00

22:00 22:15

Shame Steve McQueen

SP 18:30 L’

A. Sasnal / W. Sasnal

Whit Stillman Walter Hugo Khouri

16:00

Ai Weiwei

22:00

Gianni Pacinotti21:00 20:00

113’

19:30 Big Talk

Iskandar Said from Dain a Distance

89’

Eileen Hofer

Peace

95’

15:30

SP with Brown Eyes

22:30 Disturbing the

85’

13:15 He Was a Giant

20:15

19:00

83’

Demain? Christine Laurent

20:00

NEW

13:00 L’hiver dernier 14:00 Black & BF BF La jubilada White & Sex John Shank Jairo Boisier Olave John Winter 103’

74’

Unfair World PartsFilippos of theTsitos Heart Paul Agusta

10:15

19:00

20:00

117’

09:30 Splinters - A

14:15

115’

The Last Summer 1944 Peter von Bagh

105’

113’

92’

Admission with P&i AccreditAtion only

16:00

16:30

20:00

Romance Joe Lee Kwang-Kuk

77’

121’

94’

09:30

PB 178’

22:00

Een verfrissende duik in de filmgeschiedenis met parels uit de schatkamer van de cinema. De vangst: gerestaureerde klassiekers, docu mentaires over cinema, animatie, filmische experimenten en een aantal exposities.

95’

Sudoeste Eduardo Nunes15:00 14:00

14:15

13:00

signAls: regAined

97’

Bunohan Dain Iskandar Said 12:00

Egyptian Timelines 3 verzamelprogramma

16:00

The Comedy Rick Alverson

SP 124’

92’

15:00

14:30

Programmaschema woensdag 1 februari

Schouwburg Cinerama Grote Zaal2 Pathé 13 Cinerama

10:00 Black Dove Roh Gyeong-Tae

93’

81’

Press & Industry Screenings Tuesday 31 January

de Doelen Pathé Jurriaanse Zaal5

Roman Diary Michael Pilz

Damien Odoul

90’

17:00

verzamelprogramma

LantarenVenster 6

Verano José Luis Torres Leiva

99’

73’

I’m Still Alive Peter van Houten

LantarenVenster 5 PC

22:45

Dankzij het oeuvre van Peter von Bagh (filmmaker, festivaldirecteur en wandelende filmencyclopedie) kunt u binnen één festival Finland kenner worden. Zijn documentaires hebben cinema en de woelige Finse geschiedenis als onderwerp. Het retrospectief wordt aangevuld met bijzondere historische speelfilms uit Finland.

84’

A opção Ozualdo Ribeiro Candeias

20:00 Shifting Shores 1

14:45 Short Syrian

signAls: peTer von BAgh

verzamelprogramma

20:30 Festa na Boca

17:30 Le reste du monde SP

J. Schneider + Le tempestaire

22:45 The Master’s Voice RG

86’

Oceans of Cinema

120’

Room 514 Sharon Bar-Ziv

87’

Old Dog Pema Tseden

98’

19:15

90’

15:15 Jean Epstein, Young

82’

22:00

De kracht van kort: films van één tot 59 minuten lang, uit alle wind streken. Ze worden als voorfilm bij lange films vertoond, of gebundeld in compilation prog.’s.

88’

MG 18:15 Uma rua chamada triumpho MG 107’

speCTrum shorTs

82’

The Three Disappearances of Soad Hosni R. Stephan 83’

89’

245’

19:45 A Resident of the City

84’

14:45 La leggenda di

Valley of Saints Musa Syeed

The Unfinished History of Life Cong Feng

92’

70’

Wavumba Jeroen van Velzen

93’

LantarenVenster 3

Nick Fow Pyng Hu

98’

22:30

61’

Jouer Ponette Jeanne Crépeau

CHANGED A margem Ozualdo Ribeiro Candeias

16:00

Northwest

Terence Nance

17:30

16:15 Uma rua chamada triumpho 366’

of Her Beauty

19:45

verzamelprogramma

Milagros Mumenthaler

The Blindfold Garin Nugroho

Rotterdam op zijn breedst. Het festival selecteerde actueel, krachtig en vernieuwend werk uit alle windstreken, van veteranen tot minder bekende regisseurs.

102’

118’

11:15 The Great

19:45

Documentaries 2

98’

Florentina Hubaldo, CTE Lav Diaz

9:00 An Oversimplification BF

Carnival Madhuja Mukherjee

speCTrum

TG 128’

ventanas

Vers bloed. Eerste of tweede film van filmmakers waarvan het festival in de toekomst nog veel goeds verwacht.

85’

Sudoeste Eduardo Nunes

21:00 Abrir puertas y

90’

17:15 Short Syrian 101’

152’

Cinerama 7

17:30

22:00

SP 100’

verre d’eau

96’

Pat Holden

86’

17:00 Un nuage dans un

106’

PC Dolls Diana El Jeiroudi

12:30

Weekend Andrew Haigh

BrighT FuTure

Went Out

80’

A Woman’s Revenge Rita Azevedo Gomes

119’

14:15

Play Ruben Östlund

113’

69’

L Babis Makridis

18:30

84’

11:45 Deux inconnus

Living Vasily Sigarev

19:45

Ian Olds / James Franco

130’

99’

22:30

21:45 When the Lights

Year, There Was a Fire Wichanon Somumjarn

97’

89’

85’

Wuthering Heights Andrea Arnold

15:00

109’

The Sound of Light Yamasaki Juichiro

19:30

Prijzen voor kort maar krachtig: 21 films korter dan zestig minuten zijn geselecteerd voor de Tiger Awards Competitie voor Korte Films, waarin drie gelijkwaardige prijzen te winnen zijn.

Shame Steve McQueen

22:15

Tiger AwArds CompeTiTie voor KorTe Films

93’

18:45 In April the Following TG

Eileen Hofer

David Cronenberg

Shock Head Soul Simon Pummell

87’

with Brown Eyes

12:15

92’

O convite ao prazer Walter Hugo Khouri

Prijzen voor de nieuwe generatie. Zeventien genomineerde filmmakers strijden met hun eerste of tweede film om drie gelijkwaardige Hivos Tiger Awards.

72’

93’

15:45 He Was a Giant

Gaamer Oleg Sentsov

22:00 A Dangerous Method

21:30

19:15 Hope

104’

Pathé 6

OudePathé Luxor2

Tiger AwArds CompeTiTie

BF 80’

M. Shatzky / B. Cassidy

Alps Yorgos Lanthimos

16:30

Pathé 5

de Doelen Willem Burgerzaal

81’

128’

Kleuren en AfKortingen

A la Cantábrica Ezequiel Erriquez

98’

I Wish Kore-eda Hirokazu

The Patron Saints

18:30

Voice of My Father Orhan Eskiköy / Zeynel Dogan

16:15

The Count Peter von Bagh

Matías Meyer

19:00

113’

13:15 Pockpicket

Pathé 4

09:00

24:00

Dernière séance Laurent Achard 22:45

21:45

207’

15:30

SP 104’

10:15 Los últimos cristeros SP

Pathé 3

de Doelen Jurriaanse Zaal

23:00

114’

Oslo, August 31st Joachim Trier

104’

38 témoins Lucas Belvaux

12:30

Pathé 2

LantarenVenster 1

16:45

BF 94’

11:45 Dreams

Pathé 1

Cinerama 6

22:30

85’

Schouwburg Grote Zaal

Cinerama 5

22:00

Rânia Roberta Marques

20:00

de Doelen Jurriaanse Zaal

Cinerama 1

21:00

Monsieur Lazhar Philippe Falardeau

maison close

Oude Luxor

20:00

19:30 Big Talk

135’

SP 117’

Geen films, maar het echte leven. Met een scala aan activiteiten en evenementen wordt de alledaagse realiteit tot filmische ervaring getransformeerd.

International Film Festival Rotterdam 2012 would like to thank:

Hoofdsponsors

Subsidiënten

Partners

Stadsontwikkeling

Stichting Democratie en Media • Embassy of Brazil • Stichting van Leeuwen van Lignac • Japan Foundation • Maison Descartes • De Nationale Kunst Loterij • Goethe-Instititut • Embassy of Austria • De Unie

Suppliers AMPCO FLASHLIGHT Grolsch • BeamSystems • De Doelen • Rotterdamse Schouwburg • LantarenVenster • Cinerama Filmtheater • Oude Luxor Theater • Gofilex • De Jong Tours • Argos Oil

Hubert Bals Fonds stichting

Dioraphte L’Esprit du Temps

CineMart

M U N D U S

ACE • Binger Filmlab • Catalan Films & TV • Centre for the Moving Image • Cinéfondation Résidence du Festival • CineLink • Cinergia • CPH:DOX • Creative Scotland • Doha Film Institute • Durban FilmMart Durban Film Office • EAVE • EYE Film Institute Netherlands • Festival Scope • Film I Vast • Film- und Medienstiftung NRW • Finnish Film Foundation • Flanders Audiovisual Fund • Fundación TyPA • HAF • IFP • Indigenous Branch - Screen Australia • Internationale Filmfestspiele Berlin • Irish Film Board • Israel Film Fund • KOFIC • Media Desk Netherlands • Medienboard Berlin-Brandenburg • Meetings on the Bridge • NCN Rome • NCP • New Zealand Film Commission • NFDC India • Paris Cinema • Producers Network Cannes • Proimagenes Colombia • Rio de Janeiro State Secretary of Culture • Rotterdam Media Fonds • Skillset • Sundance Institute • Telefilm Canada • Wallonie Bruxelles Images

Tiger Business Lounge 3PO • ABN AMRO Bank N.V. • Argos Oil • Bilderberg Parkhotel Rotterdam • Center for Strategy & Leadership • DHL • Dubois & co Registeraccountants • Dura Vermeer Bouw Rotterdam • Ernst & Young • Freeland Corporate Advisors • Gemeente Rotterdam • Globe Business Travel • Groot Handelsgebouwen NV • HDI-Gerling Verzekeringen NV • Hogeschool Rotterdam • Hogeschool Inholland Rotterdam • Houthoff Buruma • ING Bank Rotterdam • Intermax Managed Hosting • Manhave Vastgoed • Matrans Holding BV • Men At Work TV Produkties • NautaDutilh • Nedspice Holding BV • Organise to Learn • PriceWaterhouseCoopers • Rotterdam Media Fonds • Smit Internationale • Syntrus Achmea • Veenman+ • Vestia Groep

Campagnebeeld 2012 Concept en ontwerp: 75B Festivaltrailer Concept en ontwerp: IN10, CCCP • Distributie: Jean Mineur, Gofilex

Distributeurs ABC - Cinemien • A-Film Distribution • Benelux Film Distributors • Cinéart Netherlands • Cinema Delicatessen • EYE Film Institute Netherlands • Filmfreak Distribution • IDTV Film • Imagine Nederland • Just Film Distribution • Lumière • Nederlands Instituut voor Mediakunst - NIMk • O’Brother Distribution • Sony Pictures Releasing Netherlands • Universal Pictures Benelux • Warner Bros. Pictures Holland • Wild Bunch Benelux

COLOFON DAILY TIGER NL: Anton Damen (hoofdredactie), Else de Jonge (eindredactie),

Programma informatie: Chris Schouten, Melissa van der Schoor Coördinatie A-Z: Saskia Gravelijn, Lot Piscaer, Robert-Jan Schiphorst,

Joost Broeren, Paul van de Graaf, Elsbeth Jongsma, Sietse Meijer, Kim van der Meulen, Maricke Nieuwdorp (redactie), Lotte Kroese, Niki van der Ende, Fabian Schellevis (web), Afke Duinkerken (marketing en communicatie) UK: Edward Lawrenson (editor-in-chief ), Nick Cunningham, Geoffrey MacNab, Mark Baker, Ben Walters (web)

Anne Lynn Cleuren Fotograﬁe: Felix Kalkman, Bram Belloni, Corinne de Korver, Ruud Jonkers, Lucia Guglielmetti, Rogier Maaskant, Nichon Glerum Met medewerking van:

Vormgeving: Sjoukje van Gool, Laurenz van Galen, Gerald Zevenboom, g7b.nl Drukker: Veenman+ Acquisitie: Daily Productions Oplage: 10.000 ex

Anne Lynn Cleuren