Daily Tiger Volkskrantdag

DAILY TIGER 43rd International Film Festival Rotterdam Volkskrantdag Zondag 2 februari 2014

12

Alle routes van de Volkskrantdag

Alle 25 films van A tot Z pagina 14 foto: Nichon Glerum

8

Borgen-ster Pilou Asbaek: ‘De beste films worden in Europa gemaakt’

IFFR HEET U VAN HARTE WELKOM Met de Volkskrantdag sluit de 43ste editie van International Film Festival Rotterdam elf intensieve filmdagen af. Een speciale selectie van vijf festivalhoogtepunten vormt het daverende slotakkoord van de ‘hoogmis van de alternatieve cinema’, zoals IFFR vaak liefkozend wordt genoemd.

Vooruitlopend op de Europese verkiezingen later dit jaar stond ‘Europa’ centraal op het festival. In drie grote themaprogramma’s werd heden en verleden van het Europese project en de Europese cinema onder de loep genomen in The State of Europe. Het programma Grand Tour toonde de veelzijdigheid, tradities, verleden, heden en toekomst van de Europese cinema. My Own Private Europe verzamelde individuele en zeer persoonlijke verhalen, die van binnenuit lieten zien hoe filmmakers het leven in het huidige Europa ervaren. En voor EU-29 bedachten de festival­programmeurs een fictieve 29ste lidstaat, voor

al die inwoners van de 28 Europese landen die niet in hun thuisland leven.

Ook het grote retrospectief had een Europees tintje; dat was opgehangen aan de Deense grootmeester Nils Malmros. Het festival vertoonde nagenoeg alle films van de Deense regisseur die in eigen land bekender én geliefder is dan Lars von Trier, maar buiten de landsgrens nagenoeg onbekend is. Naast al die bewegende beelden stond uiteraard ook het gesproken woord centraal. Informeel, op diverse borrellocaties, in de vele zaalgesprekken, waarin de makers hun film persoonlijk kwamen toelichten, en in de diepgravende Big Talks en Critics’ Talks.

IFFR biedt traditioneel een podium aan aanstormende regisseurs die barsten van talent, ambitie en eigenzinnigheid. Dat komt onder meer tot uiting in de Hivos Tiger Awards Competitie, het boegbeeld van het festival. Veelzeggend is dat de prijzen niet

zozeer voor de film zijn, maar voor de maker. Behalve een trofee en een geldbedrag van €15.000 kunnen de winnaars van een Hivos Tiger Award rekenen op internationale erkenning. Dit jaar kwamen zestien regisseurs van vijftien films (het geselecteerde Arwad werd gemaakt door een duo) voor de prestigieuze award in aanmerking voor één van de drie gelijkwaardige awards. Vrijdagavond maakte de jury de drie winnaars bekend. De Hivos Tiger Awards 2014 zijn gewonnen door regisseurs uit Japan, Zweden en ZuidKorea. De winnende films zijn Anatomy of a Paper Clip van Ikeda Akira, Something Must Break van Ester Martin Bergsmark en Han Gong-Ju van Lee Su-Jin. Volgend jaar keert de Tiger uiteraard weer terug; vanaf morgen starten we alweer met de voorbereidingen voor een nieuwe, sprankelende en verrassende editie.

De 44ste! U kunt de data alvast in uw agenda noteren: 21 januari tot en met 1 februari 2015. Voor vandaag: veel kijkplezier en graag tot volgend jaar.

international film festival rotterdam

WORD TIGER FRIEND Voor liefhebbers, cinefielen en iedereen die kunst en cultuur een warm hart toedraagt, heeft het festival een eigen vriendenclub. Word Tiger Friend en IFFR legt u in de watten met kortingen, exclusieve aanbiedingen en voorrang bij de kaartverkoop. Al met een bijdrage van €50 per jaar bent u Tiger Friend en maakt u het mede mogelijk om mooie, vernieuwende en bijzondere internationale films naar Rotterdam te blijven halen.

De vriendenvoordelen op een rij: • Doorlopend tien procent korting op alle festivalartikelen uit onze webshop en onze merchandise-stand • Uitnodigingen voor IFFR-evenementen buiten de festivalperiode, waaronder speciale voorstellingen en vertoningen (gratis of met korting) • U steunt het festival Voor meer voordelen en informatie: filmfestivalrotterdam.com/tigerfriends

•

MEET

THE REAL

WORLD!

witte de withstraat 16 • Rotterdam • www.hotelbazar.nl reservations: 010-206 51 51 (hotel & restaurant)

2428SIR_adv iffr_DEF.indd 1

29-01-14 17:08

Hartelijk welkom op IFFR, ’s werelds grootste publieksfestival voor grensverleggende cinema.

Wat kunnen we zeggen over uw dagprogramma?

Mogelijk trekt u vandaag door het heartland van Amerika in Nebraska, het in prachtig zwart-wit gefi lmde vader-zoondrama van Alexander Payne.

De fi lm die de lijst van publieksfavorieten aanvoert.

Of brengt u tijd door met een heel andere vader en zoon, beiden gedetineerd in het Britse gevangenisdrama Starred Up. U kunt ook anderhalf uur in gezelschap vertoeven van Božić, die in haar documentaire Happily Ever After haar sliert exen opzoekt, om uit te vinden waarom het toch altijd misloopt in de liefde.

Stuk voor stuk fi lms die de afgelopen tien dagen hoog werden gewaardeerd door de festivalbezoekers. Wat opviel dit jaar: het enthousiasme voor enkele documentaires.

De afgelopen tien dagen waardeerden bezoekers van het fi lmfestival direct na afloop van de

voorstellingen het aanbod, middels de speciale IFFR-publieksenquête. Uit deze favorieten is speciaal voor u dit programma samengesteld. Vijf fi lms per route; een voortreffelijk overzicht van wat Rotterdam te bieden heeft.

Zoals elk jaar is uw dagprogramma divers. Rotterdam staat voor gedurfde cinema: vaak aangrijpend, ontroerend of grappig, soms ook schokkend. Maar nooit voorspelbaar. Zo’n festival past bij de Volkskrant.

Deze dag, de gezamenlijke afsluiting van het festival, is dan ook al dertig jaar het hoogtepunt van ons partnerschap met IFFR. Elk jaar moeiteloos uitverkocht, met ook vandaag weer achtduizend lezers op de been in Rotterdam. Uw enthousiasme is van grote waarde, zowel voor de krant als voor het festival.

Wij hopen u in de toekomst nog vaak te mogen verwelkomen op de Volkskrantdag, en wensen u een dag toe vol opmerkelijke fi lmervaringen.

Philippe Remarque, hoofdredacteur de Volkskrant Bor Beekman, filmredacteur

foto: Felix Kalkman

foto: An-Sofie Kestelyn

Beste bezoekers van de Volkskrantdag,

Beste fi lmliefhebber,

dere pakket fi lms dat we voor u in petto hebben twijfel ik daar amper aan, dan hoop ik dat uw bezoek aan de Volkskrantdag vandaag een opmaat zou kunnen zijn voor een intensievere deelname volgend jaar. Want naast het vertonen van fi lms, biedt het festival ook vraaggesprekken met talloze fi lmmakers, speciale debatten over fi lms en aan fi lm gerelateerde onderwerpen, installaties, optredens en unieke interacties tussen programma-onderdelen en het publiek. Kortom: alles wat een festival tot een festival maakt. Mocht u op basis van vandaag besmet raken door niet alleen het fi lm- maar ook het festivalvirus, dan hoeft u nog maar zo’n 350 nachtjes te slapen voordat ons volgende fi lmfeest losbarst.

Maar dat is voor later. Voor nu wens ik u een prachtige fi lmdag!

Het zou vandaag wel eens een wonderlijke ontmoeting kunnen worden tussen de festivalbezoeker die er net een dikke week fi lms kijken en een tot in de late uren durend slotfeest op heeft zitten en u, die juist aan een volle dag cinema gaat beginnen. De trouwe festivalbezoeker herkent u vrijwel direct aan de vierkante ogen en een gelukzalige, maar wellicht ook ietwat verdwaalde blik. Het normale leven moet immers weer worden opgepakt en dat gaat na zo’n diepe duik in het warme bad van de cinema niet zonder slag of stoot. Uw blik zal daarentegen fris, nieuwsgierig en hongerig zijn. Mij interesseert vooral: wie benijdt nu wie? Waarbij ik stiekem hoop op wat wederzijdse afgunst. De trouwe bezoeker is toch enigszins jaloers op u die nog een mooi programma voor de boeg heeft, en u zult hope- Mart Dominicus, artistiek directeur ad interim lijk aan het eind van de dag denken: jammer dat het maar een dag is, want dit smaakte naar meer.

Mocht dat laatste het geval zijn, en gezien het bijzon-

TG

Lee Su-Jin over Han Gong-Ju

‘IK HIELD MIJN POOT STIJF’

In een notendop “Dit is een fi lm voor Han Gong-Ju van Han Gong-Ju. Hij gaat over hoop.”

Eerste keer “Het was een goede, maar zware

ervaring. Op een set gebeurt altijd iets onverwachts, maar deze keer waren er wel heel erg veel onvoorziene obstakels. Het is niet alleen mijn eerste film als regisseur, ik ben ook de producent.

Het was dus mijn verantwoordelijkheid om de financiering rond te krijgen. Uiteindelijk heb ik de helft van het budget zelf opgehoest, door her en der geld te lenen.”

Zwemmen “Han Gong-Ju leert zwemmen om

zichzelf te beschermen. Ze heeft een extreme situatie meegemaakt, en waar anderen proberen fysiek sterker te worden door fitness of een cursus zelfverdediging, gaat zij zwemmen. Ze kiest specifiek voor deze sport, omdat haar beste vriendin is verdronken. Zij wil overleven.”

Rotterdam “Ik was hier voor het eerst, maar in 2007 vertoonde IFFR al een korte fi lm van mij, Son’s. Ik kende het festival dus al een tijdje en hoopte altijd al een keer te kunnen komen!

Titel “Vanaf het allereerste begin wist ik dat ik

een fi lm wilde maken met de naam van het hoofdpersonage als titel. Het is ook een naam met een betekenis. Han betekent één, Gong-Ju betekent prinses. Voor mij is zij een heldin. Met die naam wil ik haar situatie nog extra benadrukken: de prinses die verstoten wordt. Ik wil kinderen steunen die hetzelfde hebben meegemaakt.

Daarom wordt haar naam aan het einde gescandeerd. Veel mensen probeerden me ervan te overtuigen dat een andere, Engelse titel beter is

voor succes in het buitenland, maar ik heb mijn poot stijf gehouden.”

Mooiste compliment “Als de jury zegt dat

mijn film stof tot nadenken geeft over een serieus probleem, dan zal ik zeer verheugd zijn.

Dat was de voornaamste reden om deze film te maken.”

Bright Future “Ik ben nu nog druk met de voorbereidingen voor de release van Han Gong-Ju in Zuid-Korea. Maar ik wil zo snel mogelijk gaan nadenken over mijn volgende film. Die moet in elk geval luchtiger worden: een zwarte komedie!” (SM) Han Gong-Ju – Lee Su-Jin

foto: Ruud Jonkers

De Koreaanse regisseur Lee Su-Jin spreekt opzettelijk in vrij vage bewoordingen over zijn aangrijpende debuut Han Gong-Ju. Hij wil niet te veel prijsgeven van het verhaal over een tienermeisje (de Han Gong-Ju uit de titel) dat na een traumatische ervaring wordt overgeplaatst naar een andere school. Wat er precies aan voorafging, wordt stukje bij beetje onthuld. Lee laat de kijker in tranen achter.

HIVOS TIGER AWARDS COMPETITIE

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

3

STARRED UP ‘Starred Up’ is de Britse term voor de controversiële maatregel om extreem delinquente jongeren nog vóór hun 21ste over te plaatsen naar een gevangenis voor volwassenen. De 19-jarige Eric (Jack O’Connell) is zo’n jongen.

Als angstige en kwade tiener belandt hij in dezelfde gevangenis waar ook zijn vader Neville zijn straf uitzit. Een vrijwillige therapeut nodigt Eric uit voor een praatgroep, en langzaam krijgt hij weer hoop voor de toekomst. Starred Up is een realistisch drama waarin een verstoorde vader-zoonrelatie en de uiteindelijke verzoening centraal staan.

Met het emotioneel meeslepende script, de topprestaties van de acteurs en de sterke regie, geeft regisseur David Mackenzie een geheel nieuwe invulling aan het gevangenisdrama.

4

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

Regisseur David Mackenzie over zijn rauwe bajesdrama Starred Up

‘IK GEWELDDADIG? INTEGENDEEL!’ Een beetje buiten adem schuift David Mackenzie aan. Vlak voor het gesprek mocht de Brit tijdens de fotoshoot wild met klapstoeltjes zwaaien, om zich van zijn agressieve kant te laten zien. Een idee dat was ingegeven door de film waarmee Mackenzie in Rotterdam is, het rauwe gevangenisdrama Starred Up. Daarin vliegt ook aardig wat meubilair door de lucht.

“Het is de eerste keer dat ik zo veel geweld in een fi lm heb verwerkt. Mijn eerste speelfi lm, The Last Great Wilderness, had een heftige climax.

Daar had ik veel moeite mee, ik ben zelf helemaal niet zo gewelddadig aangelegd. Wat het is met geweld: ook al weet je dat het nep is, het blijft misselijkmakend. Maar een fi lm als Starred Up kan niet zonder. Ik vond het wel belangrijk dat het geloofwaardig was – wat helemaal nog niet zo eenvoudig is, als je met stunts werkt.”

Waarom wilde je een gevangenisfilm maken?

“Ik kreeg dit project op een presenteerblaadje aangeboden. Het is het scenariodebuut van Jonathan Asser, die het baseerde op zijn eigen ervaringen als therapeut in een gevangenis. Toen ik het las, vond ik het ontroerend, vooral door de geweldige spanning en prachtige details. Ook aansprekend: het verhaal draait om een vader en zoon die een moeizame verstandhouding hebben. Net als veel kerels weten ze niet goed hoe ze met elkaar om moeten gaan. Dat kwam zeer authentiek op mij over. Het is fictie, maar er zit hopelijk een sterke waarheid in.”

Hield je al van gevangenisfilms voordat je hieraan begon?

“Niet echt. Ik ben sowieso geen liefhebber van genrewerkjes. Het is niet toevallig dat dit mijn eerste pure genrefi lm is, terwijl het al mijn achtste speelfi lm is. Mijn eerdere fi lms waren altijd een beetje van dit en een beetje van dat.

Ik hecht veel waarde aan originaliteit. Maar bij Starred Up merkte ik hoe bevrijdend het is om te werken met de beperkingen van een genrefi lm – en dan is het gevangenisdrama ook nog eens het genre met de meeste beperkingen van allemaal.

Visueel gezien heb je weinig mogelijkheden: gangen, cellen, deuren, tralies. Een paar jaar geleden maakte ik een poëtische fi lm over het einde van de wereld; toen kon ik amper kiezen uit de overdaad aan mogelijkheden. Juist daarom was het fantastisch om ditmaal zo beperkt te zijn; ik moest het er maar mee doen. Er zijn wel gevangenisfi lms die ik geweldig vind, zoals

Robert Bressons Un condamné à mort s’est échappé ou Le vent souffle où il veut. Een recente fi lm waar iedereen direct over begint, is Un prophète. Het is geen schande om daarmee te worden vergeleken, want het is een uitstekende fi lm. Maar toch heb ik liever niet dat mensen denken dat Starred Up daarop lijkt.”

Ben je nog in gevangenissen geweest om research te doen?

“Ja, ik heb een paar gevangenissen bezocht.

Omdat de fi lm niet bepaald een rooskleurig beeld geeft van het Britse gevangeniswezen, leek het ons verstandiger om ons een beetje gedeisd te houden – te veel research zou misschien slapende honden wakker maken.

Daarom hebben we vooral ons licht opgestoken bij ex-gedetineerden. De fi lm zelf is gedraaid in een voormalige gevangenis in Belfast, die tegenwoordig wordt gebruikt voor rondleidingen. Tijdens de opnamen verbleven de meeste acteurs niet in een kleedkamer, maar in een cel.

Zo konden ze makkelijker in hun rol blijven.”

De acteerprestaties van vooral Jack O’Connell als Eric en Ben Mendelsohn als zijn vader zijn overtuigend. Hoe kreeg je ze zo opgefokt?

“Dat is wat acteurs doen hè, ze maken zich zo’n rol helemaal eigen. Het scheelde dat we de hele tijd op zo’n claustrofobische locatie zaten, waar een constante spanning hangt. Alsof om elke hoek gevaar loert. Ik was wel een beetje bang dat de acteurs het aan het eind van de dag mee naar huis zouden nemen.”

De relatie tussen vader en zoon is heel belangrijk in de film. Speelt dat ook in je eigen leven?

“Ik heb een goede relatie met mijn eigen vader.

Maar we hebben wel een paar hobbels moeten overwinnen. Dat zie je waarschijnlijk terug in de fi lm. Het is in dat opzicht vast veelzeggend dat ik wilde dat de vader en zoon toenadering zouden zoeken. De scenarist vond dat niet belangrijk.

Dat is dus meer mijn inbreng geweest.”

Wat mij nog goed bijstaat van één van je eerdere films Young Adam, was de sensualiteit.

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

Sommige scènes in Starred Up, zoals die tussen de vader en de zoon, hebben een vergelijkbare intimiteit. Er is veel fysiek contact, ook al zijn de meeste personages mannen.

“Sensualiteit is een belangrijk element in mijn fi lms. In mijn leven. Vooral bij personages die hun gevoelens niet goed onder woorden kunnen brengen, werkt het goed om ze in hun onderlinge intimiteit te tonen. Ik wilde vooral de onderhuidse spanning voelbaar maken. Het was voor mij een openbaring om de dreiging die constant in de lucht hangt, te gebruiken om het verhaal te vertellen. Ik moet de fi lm in de montagekamer wel een keer of vijftig voorbij hebben zien komen, maar zelfs als ik hem voor de 51ste keer bekijk, komt die spanning nog steeds over. Dat is voor mij het bewijs dat de fi lm gelukt is.”

Aan het eind van Starred Up is de oorspronkelijke hiërarchie in de gevangenis verstoord en ontstaat er een machtsvacuüm. Dat maakt nieuwsgierig naar hoe het verhaal verdergaat.

Is dat iets voor een vervolg?

“Sterker nog, dat is een serieuze optie waarover we op dit moment nadenken. Mijn droom is om van Starred Up een tv-serie te maken. Die moet dan precies op het punt beginnen waar de fi lm nu eindigt. Voor een tv-serie kun je elementen uit de fi lm als vertrekpunt nemen, en je concentreren op andere personages.”

Je maakte een paar jaar geleden Spread in Hollywood, maar daar bleef het Amerikaanse avontuur bij. Betekent dat dat je daar helemaal klaar mee bent?

“Het was leuk om een Hollywoodproductie te maken, een fi lm die zich daar afspeelde en er ook over ging. Het was een beetje een satire. Een interessante ervaring. Ik was blij dat ik daarna weer in Europa aan de slag kon, maar ik zou best weer een Amerikaanse fi lm willen maken. Mijn wortels liggen absoluut in de Europese cinema, maar ik vind het geen bezwaar om een paar goede Amerikaanse fi lms te draaien.” (SM) Starred Up – David Mackenzie

foto: Corinne de Korver

Misschien is het een idee om te beginnen met de agressie en het geweld in Starred Up. Heb je daar zelf ook iets mee?

5

Cultuur maakt je rijker De BankGiro Loterij is de cultuurloterij van Nederland en hoofdpartner van International Film Festival Rotterdam.

Samen met haar deelnemers steunt de BankGiro Loterij musea, monumenten, molens en festivals met 62 miljoen euro per jaar. Speelt u ook mee voor cultuur?

Ga naar www.bankgiroloterij.nl

OOK NA HET FESTIVAL KUNT U NAAR TIJGERS KIJKEN!

25%

KORTING

2 - 6 april 2014 the cinemas willemstad curacaoiffr.com

Na zijn regiedebuut Les revenants in 2004 heeft Robin Campillo lang geen film meer afgeleverd. Toch heeft de Fransman niet stilgezeten. Hij schreef onder meer scenario’s voor Laurent Cantet, waaronder Vers le sud (2005) en het veelgeprezen Entre les murs (2008). Campillo bezocht het festival met zijn tweede film.

In Eastern Boys legt Daniel, een welgestelde vijf­ tiger, contact met Marek. Deze jonge Oost-Europees hangt rond op Gare du Nord om mannen tegen betaling seksuele gunsten te verlenen. Met Marek haalt de Fransman een hele bende Oost-Europeanen in huis, die hem berooid en verward achterlaten. Maar Daniel blijft geïntrigeerd door Marek en ondanks het bizarre, angstaanjagende begin, lijkt er iets op te bloeien tussen de twee. Robin Campillo: “Ik heb me gebaseerd op vergelijkbare zaken met Oost-Europese afpersers en het waargebeurde verhaal van een vijf­ tiger die zijn twintig jaar jongere minnaar adopteerde.

Ze begonnen als sekspartners, maar na verloop van tijd was de relatie meer als vader en zoon. Hoe maak je dat aannemelijk in een film? En waarom zocht Daniel aanvankelijk het gevaar op?”

Zonder ondertiteling

De in Marokko geboren Fransman praat enthousiast over zijn personages alsof hij het over bestaande mensen heeft. Over de bende zegt hij: “Die opereert in de eerste scènes als één personage, de vreemdeling die niemand begrijpt.” Daarom gebruikt Campillo ook bewust geen ondertiteling. Dat je ze niet verstaat, versterkt de dreiging die van hen uitgaat. “Het is natuurlijk een simpel

foto: Bram Belloni

De verschillende petten van Robin Campillo

DIRECTED BY

praktijken niet goedpraten, maar er woeden oorlogen, we worden omringd door armoede; dan is het niet gek dat mensen naar een rijk land trekken. Natuurlijk ben ik niet blij als mijn fiets wordt gestolen, maar kom op!

Muren optrekken is niet de oplossing. We moeten nader tot elkaar komen.”

Te veel fictie

filmtrucje, maar wel zeer effectief! Wanneer ik ze later in hun eigen omgeving toon – mét ondertiteling – ontdek je dat het individuen zijn, mensen met wie je je kunt identificeren. Dat maakt ze niet opeens engeltjes, maar je begrijpt wel meer van hun leven.”

Wanneer het lot van immigranten ter sprake komt, krijgt het gesprek een serieuze toon. “In mijn jeugd heb ik me schuldig gemaakt aan diefstal en drugsdeals. Net als de jongens uit mijn film. Maar voor mij en mijn vrienden was het een spannende manier om een saai, volwassen leven zo lang mogelijk uit te stellen. Voor de bende in de film is het bloedserieus; zij hebben geld nodig om te overleven. Ik wil hun

“Hoewel Gare du Nord slechts het beginpunt vormt van de film, was het Parijse station wel belangrijk, als poort naar de rest van de wereld, en als smeltkroes van culturen. Terwijl we daar draaiden was er ook een andere filmcrew aan het werk. Bleek het de cameraman van Claire Simon te zijn! Ik heb Claire’s Gare du Nord inmiddels gezien, en vond ‘m geweldig.”

Campillo maakte Eastern Boys zonder zijn maatje Laurent Cantet. Dat heeft een duidelijke reden: “Het grote verschil tussen ons is dat ik erg houd van fantasy en verhalen die wat ongeloofwaardig kunnen overkomen, zoals Eastern Boys. ‘Te veel fictie’ noemen we dat in Frankrijk. Maar zelfs als Laurent en ik niet samenwerken, praten we over onze films – als vrienden en collega’s. We geven elkaar eerlijke feedback.”

Omdat Campillo al meer dan dertig jaar met Cantet samenspant, deed hij de nodige ervaring op in bijna alle aspecten van film maken. “Ik mag bij mijn eigen films, maar ook die van Laurent, graag verschillende petten dragen. Ik ben scenarist, ik ben locatiescout en casting director, help met repetities, zoals voor Entre les murs, en bemoei me met Laurents montage. Ik vind het geweldig om van begin tot einde bij een project betrokken te zijn.” (MN)

Metalhead – Ragnar Bragason

See No Evil

zichtig bezig met het volgende project. En dat is best spannend. “Bij je eerste film ben je een nobody, deuren worden voor je neus dichtgegooid. Maar een tweede film maken is nóg moeilijker, want iedereen vergelijkt die met de eerste. Zelfs als het een prima film wordt, zijn er altijd mensen die hem toch niet zo charmant of emotioneel vinden als de voorganger. Aan mij de taak om iedereen ervan te overtuigen dat elk verhaal anders is en zijn eigen waarde heeft.” (MN) The Amazing Catfish – Claudia Sainte-Luce

foto: Felix Kalkman

Iedereen heeft sleutelmomenten in zijn leven, die je maken tot wie je bent. Toen Claudia Sainte-Luce (1982) enkele jaren geleden aan de universiteit van Guadalajara film studeerde, was er een docent die zo z’n twijfels had of ze wel op de goede plek zat. “Hij geloofde me niet. Ik werd zo onzeker van hem dat ik met de opleiding kapte.” Inmiddels voelt Sainte-Luce zich een stuk zekerder: “Als iemand nu geen vertrouwen in me toont, doe ik extra hard mijn best om hem of haar te overtuigen van mijn kunnen. Dat trucje heb ik inmiddels onder de knie.”

liet ze net zo lang improviseren tot hun personage met alle eigenschappen ín hen huisde.”

In diverse scènes zijn vier, vijf, soms zelfs zes personages tegelijk in beeld. Het oogt allemaal bijzonder naturel en soepel, maar op de set was dat soms best ingewikkeld. “Die repetities hielpen, omdat iedereen tijdens de opnamen zekerder was van zijn plek – letterlijk en figuurlijk. Maar het blijft complex, omdat een paar mensen op hetzelfde moment instructies en aandacht willen. Het was een leerproces.”

Nu haar eerste film draait, is de Mexicaanse voor-

Met het tweeluik Children (2006) en Parents (2007) maakte de IJslandse regisseur Ragnar Bragason (1971) indruk op IFFR. Naast speelfilms maakte hij ook videoclips, commercials en tv-series die het in eigen land goed deden. Zijn vijfde film Metalhead – over een opstandig meisje op het platteland dat zich na de dood van haar broer in diens heavymetalkleding hijst en rockster wil worden – komt voort uit zijn liefde voor heavy metal. “Ik speelde in een band toen ik een jaar of 15 was”, zegt hij. “Maar ik miste het talent. Toen ik de cinema ontdekte, dacht ik: dat is tenminste iets dat ik kan. Maar als ik had kunnen kiezen, was ik muzikant geworden. Muziek is wat mij betreft de perfecte kunstvorm.”

Eastern Boys – Robin Campillo

De persoonlijke fictie van Claudia Sainte-Luce The Amazing Catfish, het speelfilmdebuut van de Mexicaanse Claudia SainteLuce werd geselecteerd voor diverse internationale festivals. De eerste prijzen heeft ze ook al binnen. Mooi. Zeker voor iemand die voorheen best onzeker was over haar capaciteiten. “Ik weet inmiddels hoe ik mensen met mijn werk kan overtuigen.”

Metalhead

“Ik ben geïnteresseerd in een werkelijkheid die ik als een speelfilm kan vormgeven en stileren”, zei documentairemaker Jos de Putter (1959) eens. Geen wonder dat zijn werk – gelauwerde films als Het is een schone dag geweest, Alias Kurban Saïd, How Many Roads en Dans, Grozny dans – leidde tot verhitte discussies over de mate waarin je de werkelijkheid mag manipuleren in een documentaire. De uit Zeeuws-Vlaanderen afkomstige De Putter studeerde politicologie, literatuurwetenschap en filosofie en werkte als filmrecensent voor hij zelf achter de camera kroop. Bij de VPRO was hij eindredacteur en regisseur van het programma Tegenlicht. In Rotterdam presenteert hij See No Evil, een poëtische film over de relatie tussen mens en aap, aan de hand van drie beroemde apen in ruste.

See No Evil – Jos de Putter

Prettige chaos

In The Amazing Catfish wordt de eenzame jonge Claudia door een moeder uitgenodigd in haar levendige eenoudergezin. Haar vier kinderen komen van drie verschillende vaders. De introverte Claudia wordt vrijwel direct opgenomen in deze aangenaam rommelige familie. De liefde komt van twee kanten, en omdat de moeder aids heeft en snel achteruit gaat wordt, kunnen ze Claudia’s oprechte hulp goed gebruiken. Claudia ervaart voor het eerst, zo lijkt het, wat een familie is. Het is geen toeval dat het belangrijkste personage dezelfde naam heeft als de maakster. Hoewel de film beslist geen documentaire is, heeft het verhaal wel elementen uit Claudia’s eigen leven. “Het gaat vooral om de essentie; ik was ooit dat meisje.” Ook de moederfiguur staat dicht bij de Mexicaanse, die zij – net als Claudia in de film – een jaar voor haar dood leerde kennen. “Een ziekte als aids zit in Mexico nog stevig in de taboesfeer. Zeker vrouwen praten er liever niet over.”

Ida

De in Polen geboren Pawel Pawlikowski (1957) ging als tiener naar Engeland, waar hij literatuur en filosofie studeerde in Oxford. Hij maakte Britse tv-documentaires voor hij in 2000 sterk debuteerde met de speelfilm Last Resort. In 2004 maakte Pawlikowski furore met My Summer of Love, over twee vriendinnen die verliefd op elkaar worden, die in Rotterdam uitgroeide tot een publieksfavoriet. Voor zijn nieuwe, in zwart-wit gedraaide film Ida keerde hij terug naar zijn geboorteland én de jaren 60. “Het was lastig, omdat ik het Polen van mijn jeugd wil laten zien. Maar dat is grotendeels verdwenen. Gelukkig hebben we hier en daar plekken gevonden die nog best kunnen doorgaan voor de sixties.” (SM)

Emotionele band

De repetitieperiode met haar acteurs was bijzonder voor de debutant. “De afgelopen jaren heb ik als regieassistent en korte-filmmaker al de nodige ervaring opgedaan, maar het proces is totaal anders als je helemaal alleen aan het roer staat. De repetities begonnen drie maanden vóór de eerste draaidag. Zo kregen alle acteurs de tijd om vertrouwd te raken met hun rol. Ik

Ida – Pawel Pawlikowski

international film festival rotterdam

7

Pilou Asbaek, van Rotterdamse festivalmaagd naar publiciteitsgeile miljonair

‘De kunst van vandaag toont de samenleving van morgen’ Toen hij in 2010 in Rotterdam rondliep als hoofdrolspeler van de gevangenisthriller R, had nog niemand van hem gehoord. Vier jaar (en drie seizoenen Borgen) later is Pilou Asbaek bij een groot publiek bekend. In de buitenissige biopic Spies & Glistrup laat Pilou zich van een totaal nieuwe kant zien. Dág gladde spindoctor Kasper Juul, en hallo oversekste, publiciteitsgeile en spiritueel doorgeslagen multimiljonair Simon Spies.

WIE ZIJN SPIES & GLISTRUP? De biopic Spies & Glistrup gaat over twee volstrekte tegenpolen die in de jaren 60 een vriendschap sluiten die de wereld (of in elk geval Denemarken) op zijn kop zet: Simon Spies en Mogens Glistrup. Spies is een flamboyante reiswereldmagnaat, Glistrup een sukkelige fiscalist die de mazen van de wet zoekt om geen belasting te betalen en concurrentie te dwars­ bomen. Het onwaarschijnlijke zakenkoppel legt in 1965 de basis voor het Deense massa­ toerisme naar de Spaanse zon. De extraverte Spies wordt er schathemeltjerijk van en gaat zich badend in het geld steeds extremer gedragen, terwijl de brave Glistrup zich op zijn vakgebied ook tot een rebel ontpopt.

De Engelse titel verwoordt deze roemruchte geschiedenis net wat smeuïger: Sex, Drugs & Taxation.

8

international film festival rotterdam

“Absoluut. Weet je dat ik toentertijd nog niet eerder op een filmfestival was geweest? Als Rotterdamse festivalmaagd wilde ik eigenlijk het liefst dronken worden, feesten, mensen ontmoeten en vooral gek doen. Ik heb een geweldige tijd gehad in Rotterdam. Daarom vind ik het ook zo jammer dat ik er dit IFFR helaas niet bij kon zijn – ik zit midden in de voorbereidingsfase van twee films.

Maar mijn leven is sinds 2010 ook behoorlijk veranderd: ik ben vader geworden van Agnes, een kleine meid van nu net een jaar.”

In Borgen speel je de mannetjes­maker van de president, strak in pak. In Spies & Glistrup heb je een vieze baard en dikke pens. Dat is bepaald geen typecasting.

“En dat is zo fijn! Het is ook de reden dat ik minder vaak in beeld ben in het laatste seizoen van Borgen. Ik was het niet eens met de scenarioschrijvers over de toekomst van Kasper Juul. Zij wilden hem de journalistiek in hebben en dat leek me zo saai. Midden in die discussie kreeg ik de hoofdrol aangeboden in Spies & Glistrup én eentje in een rondreizende theatervoorstelling.

Ik dacht: misschien is dit wel hét moment om uit de serie te stappen. Maar dat zagen de schrijvers niet zitten, ze zeiden dat ze mijn personage echt nodig hadden. Oké, ik overstag, maar wel op voorwaarde dat ik minder scènes kreeg.

Ik wilde de hoofdrol niet meer, ik wilde geen Kasper Juul meer zijn, maar compleet andere personages spelen. Als ik voor het geld of de roem had gekozen, dan was ik fulltime Borgen blijven doen. Ik heb geen seconde spijt gehad van mijn beslissing.”

Voor niet-Denen is het moeilijk te geloven dat het uitzinnige Spies & Glistrup niet verzonnen is.

“Klopt, maar 99 procent van wat je op het doek ziet, is echt gebeurd. En ja, ook die scène waarin Spies ten overstaan van de roddelpers een aantal nachtclubdames penetreert om ze rapportcijfers te geven. Elke Deen die ouder is dan 25 jaar kent Simon Spies en Mogens Glistrup. Die twee rebellen en pioniers vormen een belangrijk deel van onze nationale geschiedenis. Ik zou niet zo

ver willen gaan om Spies een held te noemen, maar hij werd met niets geboren en liet bij zijn dood 150 miljoen euro achter. Als rijk worden je levensdoel is, is dat toch knap. Natuurlijk was Spies maf, maar de film wil geen oordeel vellen. Dat is aan de kijker. Sommigen zien er een komedie in, anderen een tragedie... of een parodie op de kapitalistische samenleving.”

In elk geval was Simon Spies meer dan zomaar een reisagent die rijk werd met goedkope vakantievluchten...

“Spies was zijn tijd ver vooruit. Zette je in de jaren 60 of 70 in Denemarken de radio of televisie aan, dan was de kans groot dat hij te zien of te horen was. Hij wist dat schandalen hem geen schade zouden berokkenen, maar dat hij er juist méér vliegtuigtickets door zou verkopen. Dat negatieve publiciteit ook publiciteit is. Tegenwoordig zie je de ene na de andere willekeurige idioot dronken of met blote tieten op tv. Maar Spies was de eerste die dat soort publiciteitsstunts uithaalde. Hij gebruikte de media, niet andersom. Spies was een cynische man en een enorme eikel, maar hij was ook een van Denemarkens meest gevierde mannen.”

De rol vraagt fysiek behoorlijk wat van een acteur.

“Kijk, ik lijk totaal niet op Spies. Niet qua innerlijk – ik heb al jaren dezelfde vriendin, hij was echt seks, drugs en rock-‘n-roll – maar ook niet qua uiterlijk. De ironie wil dat ik voor de rol hiervóór, in Kapringen, net twintig kilo was afgevallen. Daarin speelde ik een bemanningslid op een Deens schip, dat wordt gekaapt door Somaliërs. Vier maanden later moesten alle kilo’s er weer aan. Frustrerend, en ook nog eens erg ongezond. Je bent tenslotte wat je eet. Al dat junkfood maakte me behoorlijk depri, dus dat raak ik nooit van mijn leven meer aan.”

En hoe kom je aan die slissende stem van hem?

“Eh... Tja, hoe zal ik dat nu eens zeggen? Ik worstelde er enorm mee om Spies’ typische stem te vinden. Hoe ik ook mijn best deed, het wilde maar niet lukken. Tot ik op een dag op de wc zat, en een rol toiletpapier zag hangen. ‘Fuck it, wie weet is dat wel de oplossing’, dacht ik, en propte wat pleepapier tussen bovenlip en tanden.

En ja hoor: voor de volle honderd procent Spies’

international film festival rotterdam

stemgeluid! Tijdens de opnames moest ik regelmatig nieuw toiletpapier laten aanrukken...”

Pilou ­grinnikt. “Kun je dit wel zo opschrijven dat het nog een beetje normaal overkomt?”

In Nederland wonen drie keer zo veel mensen als in Denemarken, maar jullie films en series doen het internationaal stukken beter dan die van ons. Heb jij een verklaring?

Fel: “Dat komt vooral doordat onze regering wél geld wil uitgeven aan kunst. Korten op cultuur, zoals bij jullie gebeurt, dat is hetzelfde als zeggen dat je geen linkerarm meer nodig hebt. Ik kan je verzekeren: de kunst die nu wordt gemaakt, laat de samenleving van morgen zien. Een leven zonder kunst is totaal niet interessant.”

Door het succes van Borgen ben je internationaal ook in beeld. Heb je Hollywood-ambities?

“Hollywood mag dan het mekka van de film heten, het is voor mij geen doel. Ik zou het ­uiteraard fantastisch vinden om met grote filmmakers en acteurs te werken, maar ik pas ervoor om als ‘delivery guy’ op de aftiteling van een Hollywoodproductie te eindigen. Dan heb ik liever mooie rollen in andere films, die een belangrijk verhaal vertellen. Daarom ben ik acteur. Werken in Amerika zou een bonus zijn, maar op dit moment worden de beste films in Europa gemaakt, niet in Hollywood. Een paar weken geleden zag ik Borgman van Alex van Warmerdam. De taal van de cinema verandert continu, en dat is niet de verdienste van Hollywood.”

IFFR presenteert dit jaar een overzicht van de Deense meester Nils Malmros.

Die is bij jullie toch even beroemd als Lars von Trier?

“Hij is zelfs populairder. Lars von Trier is in eigen land niet zo groot als daarbuiten, waar ze hem als één van de grootste filmgeniëen beschouwen. Ik durf te stellen dat de Denen liever een film van Malmros zien dan eentje van Von Trier. Voor een jonge acteur als ik is het werk van Malmros buitengewoon inspirerend. Zijn films zijn een deel van mijn cultuur en mijn verleden. Buiten­ gewoon sterk! Maar ik heb nog geen kans gezien zijn laatste, Sorrow and Joy, te zien.” (AS) Spies & Glistrup – Christoffer Boe

foto: TERRITORIUM

Vier jaar geleden was je op IFFR voor je hoofdrol in R, dat was genomineerd voor een Tiger Award. Heb je goede herinneringen aan het festival?

9

TG

Fellipe Barbosa over Casa Grande

‘TSJECHOV IN RIO’

In een notendop “Een zeer persoonlijk sprookje

over een zeventienjarige jongen die zijn vader wil behagen, maar tegelijkertijd van hem probeert los te komen. Het verhaal is autobiografisch tot in de fijnste details. De economische crisis is voor de hoofdrolspeler een blessing in disguise, omdat die hem de kans biedt uit zijn milieu los te breken.

In de derde akte wordt het sprookjesachtig; het is onwaarschijnlijk dat een rijkeluiszoontje doodgemoedereerd de sloppenwijken van Rio in wandelt, als Alice in Wonderland.”

Eerste keer “Hiervóór maakte ik een lowbudget-

documentaire, Laura, waarvoor ik een mysterieuze jonge vrouw in Manhattan volgde. Ik heb acht jaar in New York gewoond, waar ik fi lmregie studeerde. In 2008 keerde ik terug naar Brazilië. Ik heb een lange weg moeten afleggen voordat Casa Grande er was. Vooral de fondsenwerving ging niet van een leien dakje.”

Moeilijk “Op dit moment heb ik een kater, na

een nachtje doorhalen in Barretje Centraal…

Ze kunnen wel feestvieren hier in Rotterdam!

Maar serieus: op het productionele vlak viel het mij, naast die financieringsperikelen, zeer zwaar om in m’n ouderlijke villa te fi lmen. Mijn ouders deden niet zo moeilijk, maar ik worstelde zelf met gevoelens van wroeging, omdat de fi lm nogal kritisch is jegens de familie. En om een hele fi lmploeg het huis in te loodsen... tja, dat

was een hachelijke situatie. Maar mijn vader gaf me zijn zegen.”

Rio “De sociale verschillen zijn schrijnend in Rio de Janeiro, al is er veel verbeterd onder de regering van president Lulu. Zijn ambtstermijn viel grotendeels samen met mijn verblijf in New York.

Bij terugkeer merkte ik meteen dat de kloof tussen arm en rijk kleiner was geworden. Dankzij Lulu is de middenklasse aanzienlijk gegroeid. Na een lange strijd is in 2012 het raciale quotasysteem definitief van kracht geworden: minimaal veertig procent van de studenten in het hoger onderwijs moet nu uit minderheidsgroeperingen bestaan.

Terecht, want sociale ongelijkheid is te sterk gerelateerd aan etnische afkomst.”

Mooiste compliment “Dat de kijkers in het hart worden geraakt door de oprechtheid van mijn

verhaal en dat de humor niet onopgemerkt blijft.

Verder hoop ik dat kijkers de personages omarmen en hen hun fouten vergeven. Bijvoorbeeld de vrouw des huizes, die in de spullen van de werkster snuffelt en haar ontslaat omdat ze er scabreuze foto’s aantreft. Stuitend indiscreet natuurlijk, maar in de Braziliaanse klassenverhoudingen is de bazin zich van geen kwaad bewust.”

Bright Future “De werktitel van mijn gedroomde

project is Gabriel and the Mountain. Het gaat over de fatale reis die een jeugdvriend van mij maakte naar Malawi, waar hij vijf jaar geleden overleed tijdens de beklimming van Mount Mulanje. Aan de hand van dagboeken en foto’s wil ik zijn laatste drie maanden reconstrueren. De teaser is al af. Nu nog geldschieters zien te verleiden.” (PvdG)

Casa Grande – Fellipe Barbosa

foto: Bram Belloni

In Casa Grande kan een rijkeluiszoon in een beveiligde villawijk van Rio de Janeiro beter opschieten met het personeel dan met zijn ouders.

Regisseur Fellipe Barbosa putte uit eigen ervaringen voor zijn schets van de Braziliaanse bovenklasse.

HIVOS TIGER AWARDS COMPETITIE

TG

Dominique Chila over Arwad

Het Canadese echtpaar Dominique Chila en Samer Najari werkte een paar jaar lang intensief aan hun filmdebuut Arwad. De film vertelt het verhaal van een Syrische vluchteling die met vrouw en kinderen in Canada woont.

Verscheurd door verdriet om de dood van zijn moeder keert hij terug naar zijn geboorteplaats. Daar gebeurt iets verschrikkelijks.

In een notendop “Arwad gaat over de zoektocht

naar thuis, over hoe je als immigrant nooit helemaal op één plek thuis bent. Het is een persoonlijk verhaal; er zit beslist geen politieke boodschap in, ook al ligt dat voor de hand met de oorlog in Syrië.”

Eerste keer “Dit is de eerste lange fi lm die mijn man en ik maakten. Er zijn moeilijker dingen in het leven, maar samen regisseren is zeker niet eenvoudig. Ons huwelijk heeft het maken van de fi lm overleefd, maar er waren wel wat obstakels en discussies. Werk en privé scheiden is moeilijk, zeker als je drie kinderen hebt. Maar we voelden onszelf gelukkig steeds beter worden als regisseurs. Na de opnames ging er nog een jaar in de montage zitten. We wilden in geen geval een haastig afgewerkte fi lm afleveren, en daar was onze producent het gelukkig mee eens.”

Syrië “Elke kans om over Syrië te praten is er één.

Toch is de oorlog geen onderwerp in onze fi lm.

Toen Samer aan het scenario van Arwad begon,

was er nog niets aan de hand. Terwijl we aan de fi lm werkten, werd de situatie alsmaar erger. We hebben nog wel overwogen om iets met de oorlog te doen, maar het voelde niet goed om dat thema er alsnog in te stoppen. Het is ook te vers en te dichtbij voor Samer, die er nog veel familie heeft. Op de set kwam de toestand in Syrië vaak ter sprake.

Lastig, want in onze crew zaten voor- en tegenstanders van het regime.”

Rotterdam “Voordat we in het vliegtuig stapten, vonden we het festival al geweldig! Voor ons was het een enorm cadeau dat we waren uitgenodigd.

De nominatie is fantastisch, we kunnen het bijna niet geloven. We zijn kritisch op onszelf, dat maakt het moeilijk om zulke complimenten als een nominatie voor zo’n belangrijke prijs te aanvaarden.

Maar dat we er heel gelukkig van worden, mag duidelijk zijn.”

Gevaar “Arwad is niet in Syrië gedraaid. Samer

Bright Future “We zijn nog niet bezig met een

was er wel om de fi lm voor te bereiden, maar vervolgens brak de oorlog uit. Ook in Libanon, waar we naar wilden uitwijken, werd het te gevaarlijk. Om veiligheidsredenen is de fi lm uiteindelijk voor een deel in Tunesië opgenomen.”

HIVOS TIGER AWARDS COMPETITIE

10

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

volgende fi lm. Eerst maar eens goed bijslapen. We hebben voorzichtig wat plannetjes geopperd, dat wel. Maar er staat nog geen letter op papier.” (AS)

Arwad – Dominique Chila en Samer Najari

foto: Ruud Jonkers

‘FILMEN IN SYRIË WAS TE GEVAARLIJK’

DIRECTED BY

foto: Bram Belloni

Of Horses and Men

Striptekenaar annex regisseur Riad Sattouf demonstreert zijn Jacky-hoofdrolspeler Vincent Lacoste een heel eigen variant op de uitdrukking ‘met de Franse slag’.

Riad Sattouf zet de wereld op z’n kop Een miljoen Fransen zagen in de bioscoop zijn debuutfilm over hitsige pubers. Met dat succes op zak slaat de Syrisch-Franse striptekenaar annex regisseur Riad Sattouf nu stevig linksaf. In Jacky au royaume des filles, genomineerd voor The Big Screen Award, zijn vrouwen de baas en mannen het zwakke geslacht. Hoofdrolspeler Vincent Lacoste heeft het als omgekeerde Assepoester behoorlijk zwaar.

In de absurdistische komedie Jacky au royaume des filles schetst Sattouf een soort Noord-Koreaans ‘paradijs’, waarin iedereen dolgelukkig is met het heersende regime. De vrouwen zijn in het fictieve land Bubunne de baas, terwijl de onderdrukte mannen tussen het poetsen en koken door maar naar één ding verlangen: een huwelijk met de bazin van het land. “Mijn film is een omkering van Asse­ poester”, zegt regisseur Riad Sattouf (35), van huis uit striptekenaar. “Het idee dat niet mannen maar vrouwen de wereld domineren, fascineert me al sinds mijn jeugd. In onze wereld zijn de mannen de baas, maar die situatie is natuurlijk absurd. Stel dat aliens ons bezoeken. Als zij de verhoudingen op aarde zien, denken ze meteen: bah, wat primitief!

We komen over duizend jaar nog weleens terug.”

Bioscoophit

Zijn feministische idee groeide uit tot Jacky au

royaume des filles. Maar zijn eerste speelfilmidee werd niet zijn eerste speelfilm. De striptekenaar vermoedde dat zijn omgedraaide man-vrouw­ verhoudingen voor een nieuwkomer in de filmindustrie moeilijk te verkopen waren, dus maakte hij eerst een volstrekt andere film: de tienerkomedie Les beaux gosses. Die groeide in 2009 in Frankrijk uit tot een bioscoopfenomeen. Daarna had Sattouf zijn projecten voor het uitkiezen. “Ik kreeg meerdere aanbiedingen in Frankrijk en werd zelfs door Hollywood benaderd om een tienerfilm à la Superbad te maken. Maar ik wilde met mijn eigen idee aan de slag.” Sattouf castte de Franse superster Charlotte Gainsbourg en zijn Beaux gosses-acteur Vincent Lacoste in de hoofdrollen.

Voor een belangrijke bijrol sloeg hij de Oscarwinnende regisseur Michel Hazanavicius aan de haak. “Michel en ik kennen elkaar al heel lang, van ver vóór The Artist. Ik was op zoek naar een mooie Franse man die goed bij de vrouwen ligt. Het is de clichérol van de flirt, maar dan voor de verandering door een man gespeeld. Die rol is Michel op het lijf geschreven.”

Mannenboerka’s

Hoewel de mannen in de republiek Bubunne verplicht in boerka’s rondsjokken, moeten we de film niet als een politiek statement opvatten, bena­ drukt Sattouf, die opgroeide in Syrië en op zijn twaalfde naar Frankrijk verhuisde. “Daar zeggen

mensen dat ik bang moet zijn voor heftige reacties.

Dat ben ik niet, want Jacky heeft niets met religie van doen. Mijn halve familie is moslim. Het Syri­ sche deel heeft de film gezien en snapt precies wat ik wil zeggen. Ze vinden hem leuk, leuker dan mijn eerste film. Ze hadden aanzienlijk meer moeite met de tienerseks in Les beaux gosses.” Je kunt de onge­ lijkheid tussen mannen en vrouwen ook niet op het conto van één religie schrijven, vindt Sattouf. “Mijn ene oma woonde in Syrië, de andere in ­Engeland, maar wat betreft man-vrouwver­houdingen waren hun levens vergelijkbaar. Ze stonden allebei achter het aanrecht en hadden geen baan, maar zorgden voor de kinderen.”

Met dank aan Robocop

De cartooneske stijl van zijn vrolijke komedie verraadt dat Sattouf uit de stripwereld komt. Maar er blijkt nog een onverwachte inspiratiebron voor de look van Jacky te zijn. “Als filmmaker ben ik vooral beïnvloed door Paul Verhoeven. Wat een geniale regisseur! Robocop is mijn favoriete film aller tijden, maar Starship ­Troopers vind ik ook geweldig. Dat zie je terug in de film. De immense televisieschermen die in mijn fantasierepubliek op elke straathoek hangen, waarop steevast dezelfde propagandaboodschappen voorbijkomen?

Die komen rechtstreeks uit Robocop.” (AS)

Het is moeilijk voor Reding (51) om ‘zomaar’ over zijn film te praten. Camerastandpunten, invals­hoeken, plots en sleutelscènes... Reding is er tijdens zijn Rotter­ damse bliksembezoek niet mee bezig. Sinds de Brit twaalf jaar geleden het acteren verruilde voor vrijwil­ ligerswerk in Kenia, interesseert het film­wereldje hem minder en minder. “In 1998 speelde ik een rol in ­Croupier van Mike Hodges. Dat groeide uit tot zo’n succes dat zich allerlei managers en Hollywoodagenten aandienden. Ik twijfelde steeds sterker of ik daar wel trek in had, want eerlijk gezegd verveelde ik me stierlijk. Toen nodigde een vriend me uit om naar Kenia te komen. Daar kon ik een paar maanden als vrijwilliger helpen aan de bouw van een ziekenhuis.”

Die paar maanden werden jaren. Tegenwoordig heeft Reding zijn eigen goede doel, SAFE, dat educatieve

Lachen moet

In 2008 barstte in het voorheen stabiele Kenia de bom. Stammengeweld, door corrupte politici nog eens aangewakkerd en opgestookt, zette het land op z’n kop. De situatie was explosief. “Levens­gevaarlijk”, zegt Reding. “Als Kenia uit elkaar valt in stammen­ staten, werpt dat de mensen sociaal en economisch eeuwen terug. Het hele land kan daar aan ten onder gaan. Dat mág gewoon niet gebeuren.” Om die reden maakte hij met SAFE het toneelstuk Ni Sisi, dat nu

foto: Bram Belloni

toneelstukken maakt over maatschappelijke thema’s en daarmee de dorpen langs gaat. Zijn eigen acteercarri­ ère staat sindsdien op een laag pitje. Hij dook nog wel naast Leonardo DiCaprio op in het in Kenia gedraaide Blood Diamond en de John L. Carré-verfilming The Constant Gardener maar dat waren uitzonderingen.

“Ik had de afgelopen jaren als acteur bakken met geld kunnen ­verdienen, maar ik voel me nu rijker dan ooit.

Gisteren nog, op weg naar het vliegveld, reed ik voor dag en dauw door de overweldigende natuur, hele­ maal alleen. De schoonheid overviel me, niet voor het eerst en zeker niet voor het laatst. Kenia, het land en de mensen zijn zó prachtig. Ik ben Keniaan geworden. Ik wil er helpen en kan er ook iets betekenen.”

Of Horses and Men – Benedikt Erlingsson

Nebraska

Het is jammer maar goed verklaarbaar waarom Alexander Payne niet persoonlijk naar Rotterdam kon afreizen om zijn laatste film Nebraska aan het festivalpubliek te presenteren. Met maar liefst zes Oscar­ nominaties moet er flink gelobbyd worden in Hollywood. In 2005 was Payne nog wel op het festival voor zijn wijnkomedie Sideways, die toen vijf maal voor een Oscar was genomineerd. Destijds bleef hij daar redelijk nuchter onder: “Ik vind het al een overwin­ ning om een film gemaakt te krijgen.” Waar Payne voor Sideways naar de wijngaarden van Californië trok en opvolger The Descendants filmde op Hawaï, keert hij voor Nebraska terug naar zijn thuisstaat, waar ook zijn eerste films Citizen Ruth, Election (IFFR 2000) en About Schmidt zich afspeelden. (JB) Nebraska – Alexander Payne

Jacky au royaume des filles – Riad Sattouf

Nick Reding: Liever Mombassa dan Hollywood In Kenia worden maatschappelijke boodschappen niet verspreid via Postbus 51, maar door rondreizende toneelgezelschappen. Nick Reding gebruikte zo’n toneelstuk voor It’s Us. Twaalf jaar geleden liet de Britse acteur Hollywood links liggen voor Kenia en vrijwilligerswerk.

IJslander Benedikt Erlingsson maakt als regis­ seur een opvallend speelfilmdebuut met Of Horses and Men. In eigen land is hij bekend als komiek met een eigen tv-programma. En we kennen hem als acteur in Lars von Triers The Boss of It All, waarin hij een tolk speelde.

Zijn achtergrond ligt in het theater. “Er zijn maar 300.000 mensen op IJsland en ik wilde een groter publiek”, verklaart hij de overstap naar film. “Een theaterproductie kan onge­ looflijk veel werk zijn en na al dat geploeter blijven alleen de herinneringen over. Een film heeft een langer leven.” In Of Horses and Men stelen de paarden de show. “Die waren super­eenvoudig om mee te werken”, aldus Erlingsson. “De financiering van de film was nog het lastigst; homo sapiens zorgde dus voor de grootste problemen.” (SM)

als It’s Us is verfilmd. Het stuk en de film, waarin ook een deel van zo’n theateropvoering is te zien, is gemaakt met acteurs van verschillende stammen. De film is kleurrijk en vrolijk, met stevig over-the-topgeacteerde rollen en de nodige grappen en grollen.

“Pas als je Kenianen aan het lachen krijgt, luisteren ze naar jou en je boodschap”, zegt Reding, die in zijn film zelf achter de camera blijft. “Vooral de mannen.

Die moeten je eerst grappig vinden.”

Momenteel is het in Kenia relatief rustig. “Ook al is die rust fragiel.” It’s Us draait er nog steeds. Bios­ copen zijn er niet, maar in dvd-huizen wordt de film massaal bekeken. “In alle gemeenschappen zijn cinema-cafés waar je een schijntje betaalt voor de entree en vervolgens dvd’s kunt kijken uit de hele wereld. Onze film is daar een hit. Ik hoop daarom écht dat It’s Us effect zal hebben. (AS) It’s Us – Nick Reding

international film festival rotterdam

The Reunion

De Zweedse kunstenaar Anna Odell (1973) gaat pijnlijke ervaringen uit haar leven niet uit de weg. Sterker nog, ze beleeft ze gewoon opnieuw. Zo deed ze voor de geruchtmakende installatie Unknown Woman 2009-349701 op een brug in Stockholm een psychose die ze eerder zelf had beleefd, nog eens dunnetjes over, compleet met zelfmoordpoging. In haar filmdebuut The Reunion gaat ze terug naar haar kindertijd, toen ze op de middel­ bare school werd gepest en buitengesloten.

“Ik wist dat het tijd was voor een reünie en schreef een speech die ik daar wilde voorlezen”, zegt ze. “De reacties van mijn voormalige klas­genoten wilde ik als uitgangs­ punt nemen voor een film. Maar toen kwam ik erachter dat de reünie al was geweest en ik niet uitgenodigd was.” Toch vond Odell een oplossing om creatief wraak te nemen op haar kwelgeesten van weleer. (SM) The Reunion – Anna Odell

11

VOLKSKRANTDAG–ROUTES Route

Alle Volkskrantdag-bezoekers zijn verdeeld over vijfenvijftig routes.

U wisselt tijdens de dag vijf keer van zaal, met uitzondering van de bezoekers van de Volkskrantdag op de Kop van Zuid in LantarenVenster die in dezelfde zaal blijven.

Route

Route

Pathé 1 Doelen Willem Burgerzaal Doelen Grote Zaal Luxor Schouwburg Grote Zaal

The Amazing Catfish Metalhead Finsterworld The Reunion Nebraska

89’ 97’ 91’ 89’ 115’

Doelen Willem Burgerzaal Doelen Grote Zaal Luxor Schouwburg Grote Zaal Pathé 1

Metalhead Finsterworld The Reunion Nebraska The Amazing Catfish

97’ 91’ 89’ 115’ 89’

Doelen Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal Pathé 5 Pathé 7 Pathé 4

Finsterworld Siddharth Spies & Glistrup Suzanne Afscheid van de maan

91’ 96’ 110’ 94’ 94’

Doelen Jurriaanse Zaal Pathé 5 Pathé 7 Pathé 4 Doelen Grote Zaal

Siddharth Spies & Glistrup Suzanne Afscheid van de maan Finsterworld

96’ 110’ 94’ 94’ 91’

Pathé 5 Pathé 7 Pathé 4 Doelen Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal

Spies & Glistrup Suzanne Afscheid van de maan Finsterworld Siddharth

110’ 94’ 94’ 91’ 96’

Pathé 7 Pathé 4 Doelen Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal Pathé 5

Suzanne Afscheid van de maan Finsterworld Siddharth Spies & Glistrup

94’ 94’ 91’ 96’ 110’

Pathé 4 Doelen Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal Pathé 5 Pathé 7

Afscheid van de maan Finsterworld Siddharth Spies & Glistrup Suzanne

94’ 91’ 96’ 110’ 94’

Doelen Grote Zaal Cinerama 1 Luxor Schouwburg Grote Zaal Pathé 2

Finsterworld Han Gong-Ju The Reunion Nebraska Vergiss mein Ich

91’ 112’ 89’ 115’ 95’

Arwad 105’ Love Steaks 89’ Starred Up 100’ Zombie: The Resurrection of Tim Zom 70’ Finsterworld 91’ Love Steaks 89’ Starred Up 100’ Zombie: The Resurrection of Tim Zom 70’ Finsterworld 91’ Arwad 105’ Starred Up 100’ Zombie: The Resurrection of Tim Zom 70’ Finsterworld 91’ Arwad 105’ Love Steaks 89’ Zombie: The Resurrection of Tim Zom 70’ Finsterworld 91’ Arwad 105’ Love Steaks 89’ Starred Up 100’ Finsterworld Ida Jacky au royaume des filles Feel My Love It’s Us

91’ 80’ 87’ 75’ 92’

Ida Jacky au royaume des filles Feel My Love It’s Us Finsterworld

80’ 87’ 75’ 92’ 91’

Jacky au royaume des filles Feel My Love It’s Us Finsterworld Ida

87’ 75’ 92’ 91’ 80’

Feel My Love It’s Us Finsterworld Ida Jacky au royaume des filles

75’ 92’ 91’ 80’ 87’

24

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

international film festival rotterdam

Siddharth Han Gong-Ju The Reunion Finsterworld The Amazing Catfish

96’ 112’ 89’ 91’ 89’

Cinerama 1 Luxor Doelen Grote Zaal Pathé 1 Doelen Jurriaanse Zaal

Han Gong-Ju The Reunion Finsterworld The Amazing Catfish Siddharth

112’ 89’ 91’ 89’ 96’

Luxor Doelen Grote Zaal Pathé 1 Doelen Jurriaanse Zaal Cinerama 1

The Reunion Finsterworld The Amazing Catfish Siddharth Han Gong-Ju

89’ 91’ 89’ 96’ 112’

Doelen Grote Zaal Pathé 1 Doelen Jurriaanse Zaal Pathé 3 Pathé 6

Finsterworld The Amazing Catfish Siddharth Arwad Love Steaks

91’ 89’ 96’ 105’ 89’

Pathé 1 Doelen Jurriaanse Zaal Pathé 3 Pathé 6 Doelen Grote Zaal

The Amazing Catfish Siddharth Arwad Love Steaks Finsterworld

89’ 96’ 105’ 89’ 91’

Doelen Jurriaanse Zaal Pathé 3 Pathé 6 Doelen Grote Zaal Pathé 1

Siddharth Arwad Love Steaks Finsterworld The Amazing Catfish

96’ 105’ 89’ 91’ 89’

Pathé 3 Pathé 6 Doelen Grote Zaal Pathé 1 Doelen Jurriaanse Zaal

Arwad Love Steaks Finsterworld The Amazing Catfish Siddharth

105’ 89’ 91’ 89’ 96’

Pathé 6 Doelen Grote Zaal Pathé 1 Doelen Jurriaanse Zaal Pathé 3

Love Steaks Finsterworld The Amazing Catfish Siddharth Arwad

89’ 91’ 89’ 96’ 105’

Finsterworld Spies & Glistrup Han Gong-Ju Ida Jacky au royaume des filles

91’ 110’ 112’ 80’ 87’

Spies & Glistrup Han Gong-Ju Ida Jacky au royaume des filles Finsterworld

110’ 112’ 80’ 87’ 91’

36

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Cinerama 3 Cinerama 7 Doelen Grote Zaal Cinerama 4 Cinerama 2

Doelen Jurriaanse Zaal Cinerama 1 Luxor Doelen Grote Zaal Pathé 1

35

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Cinerama 2 Cinerama 3 Cinerama 7 Doelen Grote Zaal Cinerama 4

89’ 96’ 112’ 89’ 91’

34

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Cinerama 4 Cinerama 2 Cinerama 3 Cinerama 7 Doelen Grote Zaal

The Amazing Catfish Siddharth Han Gong-Ju The Reunion Finsterworld

33

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Doelen Grote Zaal Cinerama 4 Cinerama 2 Cinerama 3 Cinerama 7

Pathé 1 Doelen Jurriaanse Zaal Cinerama 1 Luxor Doelen Grote Zaal

32

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Cinerama 6 Doelen Grote Zaal Pathé 3 Pathé 6 Cinerama 5

91’ 89’ 96’ 112’ 89’

31

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Cinerama 5 Cinerama 6 Doelen Grote Zaal Pathé 3 Pathé 6

Finsterworld The Amazing Catfish Siddharth Han Gong-Ju The Reunion

30

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Pathé 6 Cinerama 5 Cinerama 6 Doelen Grote Zaal Pathé 3

Doelen Grote Zaal Pathé 1 Doelen Jurriaanse Zaal Cinerama 1 Luxor

29

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Pathé 3 Pathé 6 Cinerama 5 Cinerama 6 Doelen Grote Zaal

23

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Finsterworld 91’ Arwad 105’ Love Steaks 89’ Starred Up 100’ Zombie: The Resurrection of Tim Zom 70’

92’ 91’ 80’ 87’ 75’

28

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Doelen Grote Zaal Pathé 3 Pathé 6 Cinerama 5 Cinerama 6

22

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

95’ 91’ 112’ 89’ 115’

21

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Vergiss mein Ich Finsterworld Han Gong-Ju The Reunion Nebraska

It’s Us Finsterworld Ida Jacky au royaume des filles Feel My Love

27

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Pathé 2 Doelen Grote Zaal Cinerama 1 Luxor Schouwburg Grote Zaal

20

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

115’ 95’ 91’ 112’ 89’

19

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Nebraska Vergiss mein Ich Finsterworld Han Gong-Ju The Reunion

Cinerama 7 Doelen Grote Zaal Cinerama 4 Cinerama 2 Cinerama 3

26

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Schouwburg Grote Zaal Pathé 2 Doelen Grote Zaal Cinerama 1 Luxor

18

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

89’ 115’ 95’ 91’ 112’

17

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

The Reunion Nebraska Vergiss mein Ich Finsterworld Han Gong-Ju

25

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Luxor Schouwburg Grote Zaal Pathé 2 Doelen Grote Zaal Cinerama 1

16

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

112’ 89’ 115’ 95’ 91’

15

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

11

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

12

115’ 89’ 97’ 91’ 89’

10

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Nebraska The Amazing Catfish Metalhead Finsterworld The Reunion

9

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Schouwburg Grote Zaal Pathé 1 Doelen Willem Burgerzaal Doelen Grote Zaal Luxor

Han Gong-Ju The Reunion Nebraska Vergiss mein Ich Finsterworld

14

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

8

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

89’ 115’ 89’ 97’ 91’

7

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

The Reunion Nebraska The Amazing Catfish Metalhead Finsterworld

6

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Luxor Schouwburg Grote Zaal Pathé 1 Doelen Willem Burgerzaal Doelen Grote Zaal

5

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

91’ 89’ 115’ 89’ 97’

4

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Route

Finsterworld The Reunion Nebraska The Amazing Catfish Metalhead

3

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Doelen Grote Zaal Luxor Schouwburg Grote Zaal Pathé 1 Doelen Willem Burgerzaal

Route

Cinerama 1 Luxor Schouwburg Grote Zaal Pathé 2 Doelen Grote Zaal

13

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

2

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Route

1

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

12

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Doelen Grote Zaal Pathé 5 Cinerama 1 Cinerama 4 Cinerama 2

37

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Pathé 5 Cinerama 1 Cinerama 4 Cinerama 2 Doelen Grote Zaal

VOLKSKRANTDAG–ROUTES Route

38

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Ida Jacky au royaume des filles Finsterworld Spies & Glistrup Han Gong-Ju

80’ 87’ 91’ 110’ 112’

Cinerama 2 Doelen Grote Zaal Pathé 5 Cinerama 1 Cinerama 4

Jacky au royaume des filles Finsterworld Spies & Glistrup Han Gong-Ju Ida

87’ 91’ 110’ 112’ 80’

Doelen Grote Zaal Cinerama 3 Schouwburg Grote Zaal Pathé 5 Cinerama 1

Finsterworld Feel My Love Nebraska Spies & Glistrup Han Gong-Ju

91’ 75’ 115’ 110’ 112’

Cinerama 3 Schouwburg Grote Zaal Pathé 5 Cinerama 1 Doelen Grote Zaal

Feel My Love Nebraska Spies & Glistrup Han Gong-Ju Finsterworld

75’ 115’ 110’ 112’ 91’

Schouwburg Grote Zaal Pathé 5 Cinerama 1 Doelen Grote Zaal Cinerama 3

Nebraska Spies & Glistrup Han Gong-Ju Finsterworld Feel My Love

115’ 110’ 112’ 91’ 75’

Han Gong-Ju Finsterworld Feel My Love Nebraska Spies & Glistrup

112’ 91’ 75’ 115’ 110’

Finsterworld Feel My Love Nebraska Ida The Amazing Catfish

91’ 75’ 115’ 80’ 89’

Feel My Love Nebraska Ida The Amazing Catfish Finsterworld

75’ 115’ 80’ 89’ 91’

Nebraska Ida The Amazing Catfish Finsterworld Feel My Love

115’ 80’ 89’ 91’ 75’

Ida The Amazing Catfish Finsterworld Feel My Love Nebraska

80’ 89’ 91’ 75’ 115’

49

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

INFO & TICKETS de Doelen Kruisplein 40

FESTIVALLOCATIES 1 de Doelen

Finsterworld Suzanne Feel My Love Nebraska Siddharth

91’ 94’ 75’ 115’ 96’

Pathé 7 Cinerama 3 Schouwburg Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal Doelen Grote Zaal

Suzanne Feel My Love Nebraska Siddharth Finsterworld

94’ 75’ 115’ 96’ 91’

Cinerama 3 Schouwburg Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal Doelen Grote Zaal Pathé 7

Feel My Love Nebraska Siddharth Finsterworld Suzanne

75’ 115’ 96’ 91’ 94’

Schouwburg Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal Doelen Grote Zaal Pathé 7 Cinerama 3

Nebraska Siddharth Finsterworld Suzanne Feel My Love

115’ 96’ 91’ 94’ 75’

Siddharth Finsterworld Suzanne Feel My Love Nebraska

96’ 91’ 94’ 75’ 115’

55

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Doelen Jurriaanse Zaal Doelen Grote Zaal Pathé 7 Cinerama 3 Schouwburg Grote Zaal

Volkskrantdag op de Kop van Zuid 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

LantarenVenster 1 LantarenVenster 1 LantarenVenster 1 LantarenVenster 1 LantarenVenster 1

Happily Ever After 83’ The Amazing Catfish 89’ Starred Up 100’ Zombie: The Resurrection of Tim Zom 70’ Of Horses and Men 81’

Volkskrantdag op de Kop van Zuid

Schouwburgplein 25

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

3 Pathé Schouwburgplein

Volkskrantdag op de Kop van Zuid

Kruisplein 40

2 Rotterdamse Schouwburg

Schouwburgplein 101

4 Cinerama Filmtheater Westblaak 18

5 LantarenVenster

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

LantarenVenster 2 LantarenVenster 2 LantarenVenster 2 LantarenVenster 2 LantarenVenster 2

LantarenVenster 3 LantarenVenster 3 LantarenVenster 3 LantarenVenster 3 LantarenVenster 3

Suzanne Eastern Boys Casa Grande Sorrow and Joy See No Evil

Volkskrantdag op de Kop van Zuid

6 Oude Luxor Theater ˘ 7 Domo de Europa Historio en Ekzilo

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Delftseplein 37

Volkskrantdag op de Kop van Zuid

8 Klub Kat

Schietbaanstraat 17

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

10 Sub Urban Video Lounge

Volkskrantdag op de Kop van Zuid

Botersloot 44a

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Kruisplein 151-153

9 PrintRoom

11 Het Nieuwe Instituut Museumpark 25

international film festival rotterdam

LantarenVenster 4 LantarenVenster 4 LantarenVenster 4 LantarenVenster 4 LantarenVenster 4

LantarenVenster 5 LantarenVenster 5 LantarenVenster 5 LantarenVenster 5 LantarenVenster 5

LantarenVenster 6 LantarenVenster 6 LantarenVenster 6 LantarenVenster 6 LantarenVenster 6

94’ 128’ 117’ 107’ 75’

Of Horses and Men 81’ Happily Ever After 83’ The Amazing Catfish 89’ Starred Up 100’ Zombie: The Resurrection of Tim Zom 70’

Otto Reuchlinweg 996 Kruiskade 10

Ook buiten de filmzaal is tijdens de Volkskrantdag nog van alles te beleven. Bijvoorbeeld bij Domo de Europa Historio en Ekzilo, de expositie die vanuit de toekomst terugblikt op de opkomst en ondergang van Europa (09:00-17:00 uur, laatste ronde start om 15:00 uur, Delftseplein 37, €11/€8). Ook Het Nieuwe Instituut houdt haar deuren open voor een bezoek aan de installatie Furies met daarin twee films van regisseur Heinz Emigholz (11:00-18:00 uur, Museumpark 25, gratis toegang). U vindt het complete overzicht van de exposities die zondag nog geopend zijn op filmfestivalrotterdam.com, onder het kopje Events per dag.

Doelen Grote Zaal Pathé 7 Cinerama 3 Schouwburg Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal

54

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Cinerama 4 Pathé 1 Doelen Grote Zaal Cinerama 3 Schouwburg Grote Zaal

89’ 91’ 75’ 115’ 80’

53

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Schouwburg Grote Zaal Cinerama 4 Pathé 1 Doelen Grote Zaal Cinerama 3

The Amazing Catfish Finsterworld Feel My Love Nebraska Ida

52

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Cinerama 3 Schouwburg Grote Zaal Cinerama 4 Pathé 1 Doelen Grote Zaal

Pathé 1 Doelen Grote Zaal Cinerama 3 Schouwburg Grote Zaal Cinerama 4

51

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Doelen Grote Zaal Cinerama 3 Schouwburg Grote Zaal Cinerama 4 Pathé 1

50

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Cinerama 1 Doelen Grote Zaal Cinerama 3 Schouwburg Grote Zaal Pathé 5

48

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

110’ 112’ 91’ 75’ 115’

47

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Spies & Glistrup Han Gong-Ju Finsterworld Feel My Love Nebraska

46

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Route

Pathé 5 Cinerama 1 Doelen Grote Zaal Cinerama 3 Schouwburg Grote Zaal

45

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

43

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

44

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

42

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Cinerama 4 Cinerama 2 Doelen Grote Zaal Pathé 5 Cinerama 1

41

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

112’ 80’ 87’ 91’ 110’

40

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Route

Han Gong-Ju Ida Jacky au royaume des filles Finsterworld Spies & Glistrup

39

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30 Route

Cinerama 1 Cinerama 4 Cinerama 2 Doelen Grote Zaal Pathé 5

Zombie: The Resurrection of Tim Zom 70’ Of Horses and Men 81’ Happily Ever After 83’ The Amazing Catfish 89’ Starred Up 100’ See No Evil Suzanne Eastern Boys Casa Grande Sorrow and Joy Sorrow and Joy See No Evil Suzanne Eastern Boys Casa Grande

75’ 94’ 128’ 117’ 107’

107’ 75’ 94’ 128’ 117’

13

Afscheid van de maan Farewell to the Moon Dick Tuinder

Filmbeschrijvingen van de 25 films van de Volkskrantdag

Het is de warme zomer van 1972, de periode waarin de Amerikanen hun laatste maanmissie lanceren.

Een tijd ook van broekpakken en hallucinerend behang. Op de achtste verdieping van een Nederlandse nieuwbouwflat woont de twaalfjarige Duch met zijn vader, moeder en zusje. Zijn hobby’s zijn de ruimtevaart en Mary, de knappe buurvrouw. Duchs vader kijkt liever naar de buurvrouw die net twee deuren verderop is komen wonen. Haar komst doet de bewoners kennismaken met de vrije seksuele moraal die tot dan toe aan

The Amazing Catfish Los insólitos peces gatos

Arwad

Casa Grande

Claudia Sainte-Luce

Samer Najari, Dominique Chila

Fellipe Barbosa

De ene na de andere prijs mochten regisseur Claudia Sainte-Luce en haar hoofdrolspeelsters in ontvangst nemen sinds de première van het hartverwarmende The Amazing Catfish, afgelopen najaar op het filmfestival van Locarno.

De debuutfilm vertelt een zowel hartverscheurend als luchtig verhaal over de jonge introverte Claudia, die na een kort ziekenhuisverblijf als vanzelf wordt opgenomen in het rommelige gezin van haar ziekenhuiskamergenoot Martha. Wat in dit hippiegezin van Martha en haar rap snaterende dochters begint als

een speelse, bescheiden vriendschap, groeit al snel uit tot een precair pact waarin Claudia niet meer zonder haar aangenomen familie wil, en Martha en haar dochters ook echt niet meer zonder haar kunnen leven.

Het is geen toeval dat de hoofdpersoon dezelfde voornaam draagt als de maakster; deze vlotte film is ook erg persoonlijk. Regisseur SainteLuce (1982) verpakt haar serieuze onderwerp in een dynamisch feminien drama dat eens te meer laat zien dat je geen bloedband hoeft te hebben om je familie te voelen. (JL)

Met lichte sprongen in de tijd vertellen regisseurs Samer Najari (zelf half Syrisch, half Libanees, geboren in Moskou en thans woonachtig in Canada) en Dominique Chila het verhaal van een emigrant vanuit drie verschillende perspectieven: die van Ali, zijn vrouw Gabrielle en zijn minnares Marie.

Na de dood van zijn moeder komt Ali in een emotionele crisis terecht.

Ondanks zijn leuke gezin en goede baan voelt hij zich een buitenstaander in zijn nieuwe land Canada. Maar ook een terugkeer naar zijn geboorteplaats Arwad biedt geen soelaas.

Tijdens zijn verblijf op het eiland met zijn minnares Marie verdrinkt Ali tijdens een nachtelijke zwempartij.

Is het een ongeluk of zelfmoord?

Zowel Marie als echtgenote Gabrielle worstelen met deze vraag, die ze in hun eentje moeten zien te beantwoorden. Gabrielle moet door met haar twee dochters, Marie kan met niemand praten over Ali. Integer en sober gefilmd geven regisseurs Najari en Chila in hun evenwichtige, volwassen debuutfilm de personages alle ruimte voor hun emoties, overtuigend gespeeld door een sterke cast. (LP)

Het ‘grote huis’ uit de titel is het inderdaad zeer ruim bemeten onderkomen in een chique buurt van Rio de Janeiro, waar Jean (17) met zijn jongere zus en ouders woont. Daarnaast is er uiteraard personeel: een chauffeur en twee huishoudsters. Jean zit in het laatste jaar van de middelbare school, moet een studierichting kiezen en is druk met meisjes, uiterlijk en uitgaan. Boven die overzichtelijke, elitaire wereld pakken zich donkere wolken samen als blijkt dat papa bijna door zijn geld heen is.

Eastern Boys

Feel My Love

Finsterworld

Robin Campillo, Anja Daelemans, Nicholas Bonner, Kim Gwang-Hun

Griet Teck

Frauke Finsterwalder

Eastern Boys, de tweede speelfilm van Robin Campillo, is doordesemd van dezelfde onontkoombare precisie en overtuigingskracht die ook zichtbaar was in zijn werk als scenarist en editor voor bijvoorbeeld Laurent Cantets L’emploi du temps. De bedoeling van de film, die moeiteloos en verrassend een aantal keren van ‘genre’ lijkt te veranderen, is dan ook niet om op te voeden of te entertainen, maar laat de kijker ook niet wegkomen met het comfort van een progressief-liberale moraal. Daarvoor roept de film te veel ongemakkelij-

14

ke vragen op over goed en kwaad, dader en slachtoffer, arm en rijk, Oost- en West-Europa.

Daniel, een man van middelbare leeftijd, maakt discreet contact met Marek, een van de vele Oost-Europese jongens die zich aanbieden rond het Parijse Gare du Nord. Wanneer hij later denkt de deur van zijn luxe appartement voor Marek te openen, krijgt hij de hele bende onder aanvoering van charismatische Boss op bezoek.

(GT)

Naar schatting lijden er binnen de grenzen van de Europese Unie zo’n zes miljoen mensen aan een vorm van dementie, zoals de ziekte van Alzheimer. Het verdwijnende geheugen van de generatie die de Tweede Oorlog nog heeft meegemaakt, wordt ingetogen en liefdevol getoond door de jonge Vlaamse filmmaker en cameravrouw Griet Teck. Gedurende vier seizoenen volgde ze de dagelijkse bezigheden van Louise, Bes, Denise, Louisa, Betty, Rosa en Jean, begeleid en geholpen door verpleging, familie en anderen.

De film ademt een ongebruikelijk heldere intimiteit, in zijn concentratie op de gezichten van de oude mensen die worstelen met het verlies van hun identiteit, mensen voor wie muziek vaak een laatste expressiemiddel is. Het resultaat is een haast antropologische film over een heel zwaar onderwerp: het afscheid nemen van het leven en van wie je bent. Hier integer, onopdringerig, onbevooroordeeld en met breekbare levenskracht in beeld gebracht. (GT)

international film festival rotterdam

Ondanks het stralende zomerlicht waar het landschap in Finsterworld voortdurend in baadt, betreft het een duister sprookje over de Duitse identiteit en het Duitse verleden.

Deze vlotte ironische komedie die Frauke Finsterwalder schreef met haar echtgenoot, de Zwitserse schrijver Christian Kracht, draait om eenzaamheid, marginalisering en alledaags fascisme. Toch spraken de lovende kritieken in het thuisland vooral van een feest der herkenning.

In een voorstedelijke idylle, die zoals altijd te mooi is om waar te

de achtste verdieping voorbij was gegaan, maar dat is duidelijk niet tot ieders genoegen.

Beeldend kunstenaar Dick Tuinder zet de tragikomische avonturen van zijn hoofdpersonen af tegen de verloren illusies van het overgangsjaar 1972. In 1969 heerste nog optimisme en stond de eerste man op de maan. Drie jaar later is de Vietnamoorlog zo goed als verloren en nadert een oliecrisis.

Terwijl radio- en tv-berichten het wereldnieuws de huiskamers binnenbrengen, loopt de boel op acht hoog flink uit de hand. (RR)

De eerste lange speelfilm van Fellipe Barbosa, die eerder al met de documentaire Laura blijk gaf van een uitstekend oog voor de gebruiken van de New-Yorkse upper class, geeft een haarscherp getekend, authentiek beeld van opgroeien in elitair Rio. Hij toont zich bovendien een uitstekend verteller, die met onnadrukkelijke details zijn personages zowel kritisch als liefdevol beschouwt: bezorgde ouders, onbezorgde dienstmeid, het vriendinnetje uit een andere klasse, het zusje naar wie niemand luistert. (GT)

zijn, introduceert Finsterworld een aantal doorsnee Duitse burgers van verschillende leeftijd. Een pedicure op weg naar zijn favoriete klant wordt aangehouden door een al te aardige politieagent, een echtpaar gaat in hun luxe wagen op weg naar Parijs, terwijl hun ballerige zoontje met zijn klas op excursie gaat naar een concentratiekamp.

Ondertussen is de vriendin van de agent, volgens hem een eerzuchtige pseudokunstenares, bezig met een documentaire, duidelijk zonder te zien wat er pal voor haar ogen gebeurt. (GT)

Han Gong-Ju

Happily Ever After

Ida

Lee Su-Jin

Tatjana Boži c´

Pawel Pawlikowski

Hoe verwerk je als slachtoffer een traumatische ervaring als de hele wereld jou er de schuld van lijkt te geven? Dat is de vraag waar de zeventienjarige Han Gong-Ju voor komt te staan. Na een incident in het kleine Koreaanse dorp waar ze opgroeide, wordt ze uitgestoten; verbannen naar de grote havenstad Incheon.

Hier maakt de kijker kennis met Gong-Ju: eenzaam, op zichzelf.

Schuchter zoekt ze toenadering tot de knorrige oudere vrouw die haar in huis heeft genomen, onder meer door aan het werk te gaan in

haar supermarktje. Op school staat ze klasgenote Eun-Hee langzaam maar zeker toe om haar vriendin te worden, en laat ze zich met schijnbare tegenzin ronselen voor de a-capellazangclub. Maar alles is gekleurd door dat incident in het verleden.Regisseur en scenarist Lee Su-Jin houdt doelbewust vele vragen in de lucht, om in flashbacks kleine brokjes informatie te geven. Waar zijn Gong-Ju’s ouders? Waarom ziet ze haar oude vrienden niet meer? En vooral: wat is er voorgevallen dat maakt dat zij verbannen moest worden? (JB)

en relaties. Het weerzien met haar oude liefdes en de intieme en soms pijnlijke gesprekken die daarop volgen: alles wordt gefi lmd. Net zo nietsontziend is Božić als ze de vele ruzies met haar huidige man vastlegt. Uiteraard hebben veel mensen advies voor haar: ‘Het probleem zit in je hoofd, niet in je mannen,’ of: ‘Wees stil en lijdzaam als je je huwelijk wilt behouden.’

Happily Ever After is een openhartig zelfportret van een vrouw die klem zit tussen de drang naar vrijheid en heel Europa geven het persoonlijke document een universele lading. (LP)

Jacky au royaume des filles

It’s Us Ni sisi

Jacky in the Kingdom of Women Riad Sattouf

Nick Reding Tot de verkiezingen van 2007 gold Kenia als een baken van stabiliteit in een onrustige regio. Maar dat ook hier tribale spanningen dicht onder het oppervlak liggen, bleek toen de presidentskandidaten hun volgers ophitsten met beschuldigingen over en weer van stembusfraude. In de geweldsuitbarstingen die volgden, stierven meer dan 1200 Kenianen.

Om een boodschap van nationale eenheid en vrede uit te dragen, ontwikkelde het theatergezelschap SAFE direct na de rellen het toneelstuk It’s Us. Na een jarenlange tournee door het land is dat nu

Het lukt fi lmmaker Tatjana Božić maar niet om een langdurige relatie te onderhouden. Haar liefdes-cv leest als een reisverslag door de Europese cultuur: Božić ging van de romantische Russische ziel van Pavel, via de Duitse weltschmerz van Frank en de Britse degelijkheid van Jacob, naar de Hollandse nuchterheid van Rogier.

In een ultieme poging om deze laatste man – met wie ze een kind heeft – voor zich te behouden, gaat Bo ic de confrontatie aan met haar exen en vooral met zichzelf. In archiefbeelden, familiefi lmpjes en oude foto’s herleeft Božić haar jeugd

verfi lmd. It’s Us doet meer dan de aanstichters van tribaal geweld aanklagen. De fi lm stelt ook vragen over de individuele verantwoordelijkheid van hen die zich laten meeslepen.

In It’s Us wordt een typische Keniase gemeenschap geportretteerd. Etnische achtergrond doet er niet veel toe; Luo, Kikuyu, Kalenjin en Luhya leven naast en met elkaar. Totdat een lokale politicus de verkiezingen hoopt te winnen door geruchten te verspreiden. Het onderlinge wantrouwen groeit en escalatie dreigt. (ED)

In de Democratische Volksrepubliek Bubunne zijn de vrouwen aan de macht. Zij besturen het land en handhaven de orde, terwijl de mannen – gehuld in bedekkende gewaden – het huishouden runnen.

Erg democratisch gaat het er niet aan toe; de ‘Generale’ regeert met harde hand en laat tegenstanders publiekelijk ophangen.

In dit vreemde landje, waar paarden worden vereerd en de nationale keuken zich beperkt tot slijmerige pap, maakt de 20-jarige Jacky zich op voor het Grote Bal, waarbij de dochter van de Generale (Charlotte

Gainsbourg) een man zal kiezen.

Jacky hoopt vurig dat hij uitverkoren wordt, maar hij is niet de enige.

Striptekenaar Riad Sattouf, die als regisseur debuteerde met het bekroonde Les beaux gosses (2009), steekt in zijn tweede speelfi lm de draak met gangbare opvattingen over mannen en vrouwen. Het satirische Jacky au royaume des filles is niet alleen geestig, maar ook vaak scherp in zijn hardnekkige omkering van zaken. Daarnaast is de fi lm ook een romantisch sprookje, vol zwarte humor en met een bijzonder verrassend slot. (PK)

Pawlikowski bouwde zijn reputatie als fi lmmaker op in Engeland, maar keert met Ida in onderwerp, in stijl en mentaliteit terug naar zijn vaderland. De fi lm, gesitueerd in een zwart-wit Polen anno 1963, ademt in sfeer, ironie, humanisme en cynisme, de geest van een zo goed als verdwenen Oost-Europese fi lmcultuur.

De goedgelovige novice Anna staat op het punt staat in te treden, maar moet eerst contact zoeken met haar laatst levende familielid, een kettingrokende tante die werkt als rechter. Deze zelfi ngenomen

Wanda onthult dat Anna eigenlijk Ida heet en joods is. Samen gaan ze door het desolate Polen op zoek naar de waarheid over de familie van Anna en daarmee naar het verleden: de Tweede Wereldoorlog is niet ver weg. Ondertussen dient het perspectief op vrijheid zich aan in de persoon van een liftende jazzmuzikant die een oogje krijgt op Anna. Ook Polen kende destijds een periode van enige politieke dooi. (GT)

Love Steaks Jakob Lass Deze eerste FOGMA-fi lm speelt zich af in een luxe wellness-hotel waar de gangen geuren naar massageolie en biefstuk. Zes weken lang werkten de acteurs in het Kurhaus Ahrenshoop, waar ze zonder noemenswaardig script moesten improviseren.

De timide, onhandige Clemens wordt op een van zijn eerste werkdagen als masseur annex schoonmaker ingepalmd door de vrijgevochten kok Lara, die niet van de kookwijn en de heupflesjes kan afblijven. Een uit de hand gelopen Hawaii-massage is het startpunt

van een geheime, niet al te tedere liefdesaffaire waarbij Lara de lakens uitdeelt. Ook de hiërarchische verhoudingen op de werkvloer worden steeds knellender.

Het aan de hogeschool van Potsdam-Babelsberg gemaakte Love Steaks is voortgekomen uit het FOGMA-manifest ‘Rules Are Freedom’, waarin de makers schrijven dat ze het onvoorspelbare willen plannen en een structuur willen creëren die tegelijkertijd houvast en vrijheid biedt, zodat ze alle ruimte kunnen geven aan impulsen. (MG)

Metalhead Malmhaus

Nebraska

Of Horses and Men Hross í oss

Ragnar Bragason

Alexander Payne

Benedikt Erlingsson

In het jaar dat Black Sabbath met hun debuutalbum de geboorte van de luidruchtige muziekstroming heavy metal aankondigt, wordt de IJslandse Hera geboren. Het is dan 1970. Het meisje woont samen met haar oudere broer Baldur en hun ouders op een afgelegen boerderij, waar ze een onbezorgde jeugd doormaakt. Tot Baldur door een ongeluk voor haar ogen sterft.

Hera dealt met het immense verdriet en een loodzwaar schuldgevoel op een wijze die haar ouders angst aanjaagt: ze wordt net als haar broer hartstochtelijk

metalfan, draagt diens oude kleren en groeit uit tot een opstandige tiener. Nu ze aan de grens van volwassenheid staat, streeft Hera naar een carrière als rockster, zijn de verhoudingen binnen het gezin slechter dan ooit en lijkt de gebroken jonge vrouw steeds weer in de problemen te raken. Volwassen worden is voor niemand makkelijk, maar Bragason weet die fase van zijn getraumatiseerde protagoniste compassievol te verwerken in zijn drama, dat naast emotionele momenten toch ook humoristische elementen kent. (MN)

Alexander Payne (Sideways) ondervond nogal wat weerstand bij het maken van Nebraska. Zijn studio stond erop dat hij een beroemdheid zou kiezen voor de hoofdrol. Zijn distributeur was faliekant tegen fi lmen in zwart-wit. Gelukkig negeerde Payne deze eisen.

Geen betere vertolker denkbaar van Woody Grant, geboren verliezer met ambities die zijn opgelost in alcoholdampen, dan Bruce Dern, de acteur die in de jaren zeventig begon als belofte maar nooit doorbrak. Als Woody, een rol die hem in Cannes de prijs voor beste acteur opleverde,

levert hij zijn misschien wel beste prestatie ooit.

Samen met zijn zoon David reist Woody van Montana naar Nebraska, waar hij denkt de lotto te hebben gewonnen. Onderweg loopt het tweetal allerlei kennissen en familie tegen het lijf die nog geld tegoed hebben van Woody. Terwijl Woody’s fl interdunne versie van de Amerikaanse Droom implodeert, probeert zoon David door te dringen tot de vader die hij nooit echt gekend heeft.

Het zwart-wit dompelt deze tragikomische road movie in passend nostalgische weemoed. (ED)

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

In een onherbergzame IJslandse vallei spelen paarden net zo’n belangrijke rol in de gemeenschap als mensen. Met hun karakteristieke, begrijpende ogen bezien zij het bestaan van hun berijders, die, net zoals zij, lijken te leven naar hun dierlijke instincten. De dorpelingen trotseren samen met de dieren – en dankzij de broodnodige hartversterkers – de ijzige omstandigheden in het oogstrelend mooie landschap.

De gedrongen, maar ijzersterke IJslandse paarden hebben net zoveel karakter en ballen als hun bazen.

Dat levert in dit komische drama

ronduit absurde situaties op, waarin soms het paard en soms de mens het onderspit delft. Maar hun verwantschap speelt in dit eigenzinnige speelfi lmdebuut van Benedikt Erlingsson de hoofdrol. Zowel mens als viervoeter krijgt te maken met liefde en dood.

Erlingssons originele verhaal werd prachtig in beeld gebracht en heeft een geheel eigen ritme, net zoals de typische tölt-gang van het IJslandse paard. Of Horses and Men werd door IJsland ingezonden voor de Academy Awards van 2014. (MN)

15

The Reunion Återträffen

See No Evil

Siddharth

Anna Odell

Jos de Putter

Richie Mehta

Kunstenaar Anna Odell werd op school gepest en buitengesloten.

Twintig jaar na het eindexamen blijkt er niet veel veranderd, als ze ontdekt dat ze niet is uitgenodigd voor de reünie. Nadat ze de kwestie onder ogen heeft gezien die haar al jaren achtervolgt, maakt ze een film waarin ze het feest reconstrueert, alsof ze er wel bij was en haar ex-klasgenoten alles vertelt wat ze deze al die jaren al had willen zeggen. Wat er dan gebeurt, is nog paradoxaler. Anna probeert haar klasgenoten te vinden om ze de film te laten zien die ze over hen

heeft gemaakt. Ze wil feedback, weten wat ze ervan vinden. Dit conceptuele kunstproject is complex en uiterst origineel.

In een mix van feiten, fictie en gereconstrueerde non-fictie tast Odell de grenzen af van realiteit en identiteit en schetst een controversieel beeld van een samenleving die zichzelf niet wil kennen. (EG)

In dit filmisch essay van gerenommeerd documentairemaker Jos de Putter kijken drie beroemde apen terug op hun leven. Wij kijken met behulp van archiefbeelden mee.

Allereerst is er Cheetah, ster uit de Tarzan-films. Hij eet pap met een lepel en vult zijn pensioen aan met het maken van aapstracte kunst.

Op zijn tachtigste verjaardag is er een feestje, waarbij de genodigden toekijken hoe hij de kaarsjes uitblaast.

Kanzi wordt beschouwd als de slimste aap ter wereld. Dertig jaar lang werd hij gefilmd in

een beroemd onderzoek naar taalverwerving. Hij probeert nu zijn kennis over te brengen op zijn tweejarige zoon Teco. Knuckles is de minst fortuinlijke van de drie.

Hij was het lijdend voorwerp van vele testen die hun sporen hebben achtergelaten op zijn lijf en brein.

Ten slotte herdenkt de film de onbekende Roger, een overleden maatje van Knuckles. Roger houdt ons in de epiloog een spiegel voor.

Zijn we, in al die jaren waarin we de aap mensendingen probeerden bij te brengen, niet iets heel belangrijks vergeten? (LP)

Een ritsenmaker die in de straten van een Indiaas provinciestadje werkt kan nauwelijks rondkomen en stuurt zijn 12-jarige zoon Siddharth tijdelijk naar een grotere stad om te werken. Na enkele maanden is de jongen nog niet teruggekeerd. Zijn ouders zijn doodongerust en besluiten het hele land af te zoeken zonder enige aanwijzing over zijn verblijfplaats.

Gebaseerd op een werkelijke ontmoeting met ouders van vermiste kinderen die, zo geloofden ze, op een mysterieuze plek belandden. De Canadees-Indiase

Sorrow and Joy Sorg og glæde

Spies & Glistrup Sex, Drugs & Taxation

Starred Up

Nils Malmros

Christoffer Boe Ben Wheatley

David Mackenzie

Als filmmaker Johannes op een avond thuiskomt van een lezing, treft hij treurnis en ontzetting aan.

Die middag heeft zijn vrouw Signe, een lerares, hun baby vermoord – niet uit wrok of haat, maar in een psychotische aanval van wanhoop en eenzaamheid. Johannes oordeelt niet, maar probeert zich te bezinnen op alle manieren waarop hij haar onbedoeld teleurgesteld heeft.

Haar leerlingen en hun ouders willen haar terug. Nu moeten de overheid en haar vertegenwoordigers er nog van overtuigd worden dat de maatschappij deze vrouw

nodig heeft.

Sorrow en Joy is niet alleen een meditatie over de grenzen van menselijke wetten, en de grenzeloze potentie van goedaardigheid en begrip, het is ook een protestants melodrama over genade; een optelsom van het leven én werk van Malmros; een perfect startpunt voor een ontdekkingsreis door een opvallend intieme kosmos, waarin elk mens iets van zichzelf zal kunnen herkennen. Een van de beste films van de moderne cinema. (OM)

Suzanne Katell Quillévéré, Haifaa Al Mansour Dat Suzanne het überhaupt nog zo lang uithoudt bij haar oudere zus en vader, vrachtwagenrijdende weduwnaar in de rurale Languedoc, mag een wonder heten. Deze gepassioneerde stuiterbal wil niets liever dan ontsnappen aan het suffe burgermansbestaan. Een tienerzwangerschap houdt haar even tegen, maar als ze de criminele Julien tegen het lijf loopt, is dat het begin van een volwaardig Bonnie & Clyde-leven. Ook na een arrestatie en verblijf in het gevang blijkt er geen weg terug meer voor haar.

16

Met een hoop vaart vertelt Katell Quillévéré het verhaal over alles verzengende levenslust die tegen de grenzen van de vrijheid aandrukt. Vijfentwintig jaar flitst in anderhalf uur voorbij, vaak met abrupte sprongen in de tijd. Die kunstmatige structuur wordt mooi gecompenseerd door de ongepolijste, realistische stijl die het drama invoelbaar maakt. De acteerprestaties – die van Sara Forestier in de titelrol voorop – staan garant voor emotioneel engagement zonder te vervallen in schmieren. (ED)

Van sommige van de wonderlijkste karakters die de geschiedenis nu eenmaal rijk is, wordt pas na verloop van tijd duidelijk hoe ze in het plaatje passen. ‘Hun levensverhalen overstijgen henzelf verre’, zei regisseur Christoffer Boe dan ook terecht over de hoofdpersonen in deze zwarte tragikomedie: reisondernemer Simon Spies (gespeeld door R- en Borgen-ster Pilou Asbaek) en belastingjurist Mogens Glistrup (de al even veelgevraagde Nicolas Bro).

In de film zien we hoe de beide heren vanaf 1965 samen de reisorganisatie van Spies opbouwen, en stinkend rijk

worden van een nieuwe groeimarkt: het opkomende Deense massatoerisme. Iedereen wil naar Mallorca, zij zorgen ervoor. Spies is een extraverte, hedonistische playboy, die er niet voor terugdeinst om zijn seksuele escapades in te zetten voor marketingdoeleinden. In de jaren zeventig spendeert hij zijn miljoenen aan de toentertijd zo gebruikelijke psychedelische zoektocht naar zichzelf, terwijl de onaantrekkelijke burgerman Glistrup koppig zijn conservatieve antibelastingmoraal uitbouwt tot een verrassende politieke carrière. (GT)

Vergiss mein Ich Lose My Self Jan Schomburg, Rowan Athale Van het ene op het andere moment is het biografische geheugen van de succesvolle academica Lena gewist.

Oorzaak: een onopgemerkt gebleven meningitis. Deze retrograde amnesie, zoals de medische diagnose luidt, zorgt ervoor dat ze niemand meer herkent – inclusief zichzelf. Ze kent de woorden nog wel, maar die hebben geen betekenis meer. Begrippen als regen, liefde en boosheid zweven in het luchtledige.

Ze moet haar eigen ik weer vormgeven, als een beginnend actrice die haar tekst leert voor een nieuwe rol.

Haar echtgenoot Tore probeert haar dit alles weer bij te brengen – met

liefde en geduld, zoals dat heet.

Als laatste moet Lena ook van hem aannemen dat ze van hem hield en dat hun gezamenlijk verleden de betekenis heeft die het voor Tore heeft.

Jan Schomburg, die in zijn bekroonde speelfilmdebuut Über uns das All (2011) ook een vrouw centraal stelde die de zekerheden in haar leven plots onder haar voeten ziet weggemaaid, onderzoekt in Vergiss mein Ich aan de hand van Lena hoe iemands identiteit gevormd wordt.

In hoeverre wordt die bepaald door onze omgeving? (LP)

international film festival rotterdam

‘Starred Up’ is de Britse term voor de controversiële maatregel om extreem delinquente jongeren nog voor hun 21ste over te plaatsen naar een gevangenis voor volwassenen.

De 19-jarige Eric (Jack O’Connell) is zo’n jongen. Als angstige en kwade tiener belandt hij in dezelfde gevangenis waar ook zijn vader Neville een straf uitzit.

Een vrijwillige therapeut nodigt Eric uit voor een praatgroep, en langzaam krijgt hij weer hoop voor de toekomst.

regisseur vermengt tragedie en optimisme op een prachtige dramatische manier, met overweldigende wanhoop aan de ene kant, maar vleugjes hoop aan de andere. Zonder te weten hoe oud zijn zoon precies is en zonder één foto van hem op zak, ontmoet de analfabetische vader allerlei vreemde figuren en krijgt hij te maken met een alarmerende kant van de Indiase realiteit, een oceaan van ruim één miljard mensen waarin een enkel menselijk leven elke betekenis verliest. (RS)

Starred Up is een realistisch drama waarin een verstoorde vaderzoonrelatie en de uiteindelijke verzoening centraal staan. Met het emotioneel meeslepende script, de topprestaties van de acteurs en de sterke regie, geeft Mackenzie een heel nieuwe invulling aan het gevangenisdrama. Dit vertaalde zich wereldwijd al in groot succes.

(IdL)

Zombie: The Resurrection of Tim Zom Billy Pols Mafketel of bijzonder mens? De Nederlandse reclamemaker Billy Pols, bekend van spotjes voor merken als Sportlife en Nestlé, velt in deze documentaire over de Rotterdamse skateboarder Tim Zom zelf geen oordeel. Dat doen de anderen wel voor hem. Zom is een eikel, een moeilijk mannetje en eigenwijs, meent zijn stiefvader.

Als ze van tevoren had geweten wat haar te wachten stond was ze nooit aan kinderen begonnen, stelt zijn moeder.

Aan de hand van dit soort pijnlijk openhartige interviews schetst Pols een rauw portret van een

moeilijke jongen uit een probleembuurt in Rotterdam-Zuid, een straatkind vol agressie en een duister verleden. Maar zijn leven wordt gered door het skateboarden. De ongrijpbare Zom, bijnaam Zombie, groeit zelfs uit tot een internationale beroemdheid in de skateboardwereld. In deze documentaire zitten veel indrukwekkende skateboardtrucs als kickflips en rail grinden, maar regisseur Pols richt zijn vizier toch vooral op de ongrijpbare persoon Zom zelf, die nog altijd vecht tegen de moeilijke omstandigheden in zijn leven. (AS)

Katell Quillévéré over Suzanne

‘IK LAAT MIJN KIJKERS HARD WERKEN… MAAR BELOON ZE OOK’ Katell Quillévéré, van wie IFFR drie jaar geleden Un poison violent vertoonde, vierde donderdag haar 34ste verjaardag op IFFR. Tja, je bent een festivalcrack of je bent het niet. En voor de Française voelt een interview over haar speelfilm Suzanne als een cadeautje.

Wist je al vroeg dat je regisseur wilde worden?

“Zo rond mijn veertiende was fotografie het helemaal. Twee jaar later ontdekte ik de fi lm. Mijn vrienden en ik waren de bioscoop bijna niet uit te slaan. Het medium greep me en liet niet meer los.

Het werk van Maurice Pialat was – en is – mijn favoriet. Pialat is een ware verhalenverteller. Ik ging fi lm studeren aan de universiteit, waar we vier, vijf fi lms per week zagen. Vooral de klassiekers natuurlijk, van Ingmar Bergman, James L. Brooks en Douglas Sirk; te veel om op te noemen. Elke dag bevestigde dat ik op de goede plek zat.”

Wat vormde de inspiratie voor Suzanne?

“In een Frans tijdschrift las ik een interview met vrouwen die verliefd zijn op zware criminelen. Het ging niet zozeer over de spectaculaire aspecten van hun (liefdes)leven, maar eerder over hoe ze aan die relatie waren begonnen. Vooral het verhaal van Jeanne Schneider, die het aanlegde met topcrimineel Jacques Mesrine – staatsvijand nummer 1 – raakte me. In het artikel blikten de geïnterviewden terug op hun jeugd, in de hoop daar antwoorden te vinden. Was een traumatisch incident de verklaring of was het misschien voorbestemd?”

En hoe werden de ‘Jeanne Schneiders’ uit de interviews de Suzanne uit jouw film?

“Bijna nergens in de fi lm zijn hun verhalen letterlijk verwerkt, hun levensloop was alleen de

Suzanne in Cannes, zelfs als openingsfilm van het belangrijke zijprogramma La Semaine de la Critique. De film is in diverse landen aangekocht en draait nu op IFFR. Dat gaat voorspoedig.

“Ik ben nog maar met één voet binnen, ik ben geen beroemdheid of grote naam. Inmiddels maak ik alweer tien jaar korte en lange fi lms. Er zit beweging in, zeker nu Suzanne internationaal wordt uitgebracht. Maar succes is zó fragiel. Je kunt stijgen, maar de diepte in donderen is ook in een oogwenk gebeurd.

Daar probeer ik dus niet te veel bij stil te staan. Liever richt ik mijn aandacht op wat ik bij de volgende fi lm beter kan doen. Ik leer graag van mijn fouten.”

inspiratie. Ik waak ervoor een oordeel te vellen.

De fi lm stelt dan ook vooral vragen.”

Hoe bouw je zo’n personage op tot een geloofwaardig mens?

“Na de researchfase ben ik samen met coscenarist Mariette Désert aan de slag gegaan. Dat begon met het op papier zetten van de grote thema’s en de grove verhaallijn. Zoals op jonge leeftijd een kind krijgen, de complexe relatie die Suzanne met haar vader heeft, het leven achter tralies…

Daar maakten we los van elkaar scènes van, die we van elkaar lazen en aanvulden. Zo kwam het personage tot leven.”

Hoe ga je naast het creatieve proces om met de minder leuke zaken, zoals financiering?

“Nee. Het zijn allemaal thema’s uit het leven van die criminelenliefjes. Jeanne verloor haar moeder bijvoorbeeld op jonge leeftijd. Dat wordt in het artikel slechts aangestipt. Maar het gegeven bleef me bij. Is het een soort tekort aan liefde waardoor je die later op verkeerde plekken zoekt? Ik vermoed dat de aanwezigheid van een moederfiguur belangrijk is, maar Suzanne stelt dat nergens zo expliciet. Het allerbelangrijkst is dat het verhaal de complexiteit van het leven respecteert. Niemand heeft werkelijk controle over de levensweg.”

“Ik zie nu vooral kansen, ook wat geldzaken betreft. Ik heb bewezen dat ik iets kan – en dat is een aangename positie – maar m’n scenario moet nog net zo overtuigend zijn voor financiers. De tijden zijn natuurlijk moeilijk: zelfs in Frankrijk, waar het fi lmsubsidiesysteem geweldig is. Wat ik maak, kan ik moeilijk blockbustermateriaal noemen, maar met Suzanne heeft niemand verlies gedraaid. Ook al maak ik niet de allergrootste kaskraker, als verhalenverteller denk ik wel degelijk na over mijn publiek. Ik wil zo veel mogelijk mensen bereiken. Mijn publiek moet ‘hard werken’, maar dat wordt beloond, hoop ik. Met echte betrokkenheid bij de personages. Ik wil dat kijkers het gevoel hebben dat ze iets nieuws hebben gezien, bijvoorbeeld door mijn manier van vertellen. Zoals de extreme tijdsprongen in Suzanne. Ik wil trouw blijven aan mezelf én aan de fi lms en makers waarmee ik ben opgegroeid en die me vormden.” (MN)

Na Un poison violent (2010) belandde ook

Suzanne – Katell Quillévéré

Bevat de film ook veel persoonlijke elementen?

TG Jan Schomburg over Vergiss mein Ich

‘WE SPELEN DE ROL VAN ONS LEVEN’

In een notendop “Mijn fi lm is een ontleding van de kern van de menselijke identiteit. Het verhaal is opgehangen aan een vrouw die ‘zichzelf’ vergeet en door haar omgeving wordt geholpen dat ‘zelf’ terug te vinden. Tijdens het revalidatieproces ervaart ze hoe haar identiteit feitelijk op drijfzand is gebouwd – en misschien altijd wel was.”

Moeilijk “De kijker moet zich identificeren met een hoofdpersoon zonder identiteit. Dat is lastig.

Ze is een vrouw zonder doorleefde gevoelens, ze gedraagt zich eigenlijk als een klein kind. Voor

volwassenen is het moeilijk daarin mee te gaan, omdat we geen concrete herinneringen hebben aan die periode, toen het zogeheten ‘biografisch geheugen’ zich nog moest ontwikkelen.”

Geheugenverlies “Mijn invalshoek is niet

medisch, maar filosofisch. Hebben we onze identiteit nodig om onszelf een plek te geven ten opzichte van anderen? Onze emoties zijn verbonden aan herinneringen, wat blijft ervan over als we ze niet meer kunnen relateren aan ons geheugen?

Dan gaan we ons gedragen als kleine kinderen.

Die proberen allerlei gevoelens, zoals ouderen die uiten, te imiteren. De Fransen noemen dat ‘la belle indifférence’. Tijdens het opgroeien bouwen we aan onze identiteit, met ervaringen als bouwstenen. Die constructie wordt met de jaren sterker. We spelen als het ware onszelf, maar zeer overtuigend: letterlijk de rol van ons leven. Als die overtuiging op zeker moment wegvalt, raken we in een identiteitscrisis.”

Ideale reactie “Een lachende zaal is altijd het

mooiste compliment. Zo’n lach liegt niet, hoewel het ook een uiting kan zijn van onzekerheid: wat moet ik met deze situatie? Vaak schieten mensen in de lach vanuit een licht onbehagen. Zo’n lach – die aarzelend begint, maar dan onweerstaanbaar door de hele zaal golft – werkt bevrijdend.”

Keulen & Rotterdam “Keulen is mijn woonplaats en plaats van handeling van Vergiss mein Ich. Ik heb me rot gezocht naar plekken met cinematografische kwaliteiten. Steden als Parijs, Londen en Berlijn zijn zo vaak gebruikt in fi lms, dat je er juist op zoek moet naar de minder bekende locaties. Maar Keulen is in dit opzicht betrekkelijk onontgonnen gebied.

Net als Rotterdam is het hart van Keulen tijdens de Tweede Wereldoorlog weg gebombardeerd – zij het door verschillende partijen. Je kunt zeggen dat daarmee ook een deel van ‘het stenen geheugen’ van die steden verloren is gegaan. IFFR bevalt me wel.

De sfeer is informeel, het is geen VIP-gala. Het gaat veel over de inhoud en de kunstzinnige aspecten van fi lm. Bij die supergrote festivals treedt het randgebeuren meer op de voorgrond.”

Toekomstplannen “Momenteel werk ik aan

drie verhalen. Over één project wil ik nog niets verklappen. Verder ben ik bezig met een historische fi lm in het Japan van de jaren 20, en een religieuze komedie die zich afspeelt in Rome.

Daarin vallen God en een journalist tijdens het conclaaf voor een nieuwe pausverkiezing op dezelfde vrouw. Zij is een jonge non die moet beslissen of ze in het klooster intreedt en daarmee een bruid van God wordt, of dat ze een wending aan haar leven geeft met een wereldse liefde.

Wederom speelt identiteit hierin een voorname rol. Naast de Goddelijke voorzienigheid.” (PvdG)

Vergiss mein Ich – Jan Schomburg

foto: Bram Belloni

In Vergiss mein Ich verliest de welgestelde beroepsintellectueel Lena plotseling haar geheugen. Dankzij haar oude schrijfsels leert ze zichzelf weer enigszins kennen, zonder te weten wie ze is, en hoe ze zich behoort te gedragen.

HIVOS TIGER AWARDS COMPETITIE

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

17

Nils Malmros over zijn zoektocht naar de verloren tijd

‘MET SORROW AND JOY IS MIJN OEUVRE VOLTOOID’

Waarom ontbreekt Strange Love uit 1969 in dit verder complete retrospectief?

“Omdat ik me schaam voor die jeugdzonde, een mix van blinde imitatie en amateurisme. Ik was jong en met het filmvirus besmet door de Nouvelle Vague, met name Jules & Jim van François Truffaut.

Dat wilde ik ook maken! Mijn film kreeg beroerde recensies en heeft slechts drie dagen gedraaid.

Daarna is hij veilig opgeborgen. Ik beschouw het als een nuttige vingeroefening.”

Maar u verloor de moed niet na die valse start.

“Integendeel, nu had ik juist iets te bewijzen. Ik stond nog steeds op een kruispunt: koos ik voor een bestaan als arts of als cineast? Toen ik in m’n tienerjaren een bovenmatige belangstelling voor cinema begon te vertonen, zag mijn vader dat met lede ogen aan. Hij was zelf hersenchirurg en vond dat ik beter geneeskunde kon gaan studeren. Om me te verlossen van het filmvirus gaf hij mij een 16mm Bolex-camera, in de veronderstelling dat ik dan zou merken hoe moedeloos makend moeilijk het was. Maar het tegenovergestelde gebeurde: ik ontdekte mijn ware roeping.”

Die studie medicijnen kon u gestolen worden?

“Nou, niet helemaal. Tussen de filmprojecten door ben ik braaf blijven studeren. Uiteindelijk mocht ik na 22 jaar m’n bul ophalen. Toch een prestatie.

Daarna ben ik de artsenij blijven bedrijven; filmwerk wisselde ik af met tijdelijke aanstellingen als medicus. Ik heb de twee disciplines nooit gecombineerd, behalve in Facing the Truth. Daarvoor heb ik zelf de hersenoperaties uitgevoerd.”

Voor die film kroop u in de huid van uw vader.

“Precies, en daar zie je een belangrijk verschil tussen feit en fictie. Voor de camera kon ik zonder problemen het scalpel hanteren, maar ik ben niet bevoegd om echt hersenoperaties uit te voeren, zoals mijn vader. Facing the Truth is mij zeer dierbaar. Het behandelt een pijnlijke affaire uit mijn vaders verleden. In de jaren 30 en 40 werd bij hersenonderzoek gebruikgemaakt van de radioactieve contrastvloeistof Thorotrast. De gezondheidsrisico’s kwamen pas later aan het licht. Van de miljoenen patiënten die er wereldwijd mee zijn behandeld, is eenvijfde overleden aan levercomplicaties. Mijn vader is er als enige voor aangeklaagd. Hij ging uiteindelijk vrijuit, maar zijn naam was beschadigd.”

Terug naar uw tweede film, Lars Ole 5.C, waarmee u in 1973 doorbrak...

“Net als mijn eerste film heb ik die helemaal uit eigen zak betaald. Voor de blow-up van 16mm naar 35mm vroeg ik bij het Deense filmfonds om een afwerkingssubsidie. Die werd me botweg geweigerd. Later bleek dat ze daar in Kopenhagen niet eens de moeite hadden genomen om de film te bekijken. Tja, hoofdstedelijke arrogantie. Toen de film uitkwam en geslaagd bleek, ontstond er een politieke rel en kwam men alsnog over de brug.”

U bent uw geboortestad Århus altijd trouw gebleven.

“Daarmee heb ik mijn eigenheid bewaard. Ik heb nooit de behoefte gevoeld me bij de culturele elite

18

van Kopenhagen te voegen. Århus is mijn thuis, daar spelen mijn meeste films zich ook af. Voor Aching Hearts week ik uit naar Viborg, omdat ik anders in dezelfde schoolgebouwen moest filmen als in Tree of Knowledge – het decor van mijn jeugd.

Dat zou een déjà vu te veel zijn geweest.”

U maakt vaak gebruik van jonge en onervaren acteurs, die verbluffend naturel acteren. Hoe krijgt u dat voor elkaar?

“Door ze nauwelijks te laten acteren. Ik maak afgemeten takes, die hooguit een paar seconden duren. Die kinderen hoeven voor de camera dan niet meer dan een enkel gebaar te maken of een kreet te slaken. Pas achteraf in de montage laat ik ze ‘acteren’ door die fragmenten tot samenhangende scènes te smeden. Overigens heb ik vaak genoeg met gelouterde acteurs gewerkt. Zo is Anne Louise Hassing, die de tragische heldin in Pain of Love vertolkt, bekend van The Idiots van Lars von Trier.”

Nu die naam valt… Hoe komt het dat Von Trier wereldfaam geniet en u relatief onbekend bent buiten Denemarken?

“Omdat Lars een geweldige regisseur is, die alle erkenning van de wereld verdient. Hij heeft nog stage bij me gelopen, op de set van Tree of Knowledge. Mijn films zijn bescheidener van opzet en meer lokaal gebonden, maar ik voel me allerminst miskend. Ik heb nooit te klagen gehad over een gebrek aan waardering op internationale filmfestivals, van Berlijn tot Cannes.”

Tree of Knowledge heeft de Deense Culturele Canon gehaald, als één van de tien belangrijkste Deense films ooit. Een verraderlijk subtiele film over een meisje dat buiten de groep valt.

“Het is een allegorie op de Holocaust, maar daar was ik me tijdens het schrijven niet eens zo van bewust. Het bestuderen van een klassenfoto bracht me op het idee. Elin is het populairste meisje van de klas, maar opeens, na de zomervakantie, wil niemand meer iets met haar te maken hebben.

Laatst kwam ik de vrouw tegen op wie Elin gebaseerd is. Ze vertelde dat ze die zomervakantie een tante in Hamburg had bezocht. Daar hoorde ze dat haar familie in de Tweede Wereldoorlog bijna volledig was omgekomen in de gaskamers. In Tree heb ik haar joodse afkomst niet willen benadrukken. Zo is een joodse kandelaar in haar ouderlijk huis terloops op de achtergrond zichtbaar. Toch raakt het kleine individuele verhaal hier aan die heel grote tragedie.”

U gaat secuur te werk. Waarom heeft u na voltooiing van Århus by Night, waarin u uw filmcarrière belicht, na de eerste reacties het einde gewijzigd?

“Ik heb niets veranderd, maar er simpelweg iets afgeknipt. Deze meta-film had twee eindes: het eigenlijke einde en een epiloog, waarin de regisseur wordt geconfronteerd met de ontvangst van het voorafgaande. Dat was gebaseerd op mijn eigen nachtmerries: ik herken bij de première mijn eigen film niet, het doek hangt achterin de zaal zodat het publiek er met de rug naartoe zit, en in plaats van mijn nieuwste film krijgt het publiek plompver-

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

loren een fluttoneelstuk voorgeschoteld. Het was te Fellini-achtig. Op de dvd-uitgave heeft het als bonusfragment een ereplaatsje gekregen.”

Ook in Sorrow and Joy zit een Droste-effect: een reconstructie van de opnamen en ontvangst van uw films uit de vroege jaren 80.

“Een vervreemdende ervaring. Zo moest ik de rollen uit de oorspronkelijke films ‘terug’ casten, omdat de acteurs inmiddels te oud waren om hun jongere versie te spelen. Zo nam ik scènes uit een vroegere film opnieuw op in gedetailleerd herbouwde decors, met mijn alter ego – acteur Jakob Cedergren – op mijn regiestoel. Daarmee was de cirkel rond.”

U behandelt in Sorrow and Joy de psychotische periode van uw vrouw, die in een vlaag van verstandsverbijstering jullie baby doodt.

Was dat zwaar?

“Absoluut. Ik wilde er niet aan beginnen, zolang mijn vrouw nog als lerares voor de klas stond; dat zou de boel onnodig oprakelen. Maar na haar pensionering moedigde ze me aan om deze akelige episode in een film te verwerken. Het mooiste geschenk dat ze me kon geven. Daags voor de première heb ik de film in een lege zaal aan haar vertoond. Dat was erg emotioneel. Ze vond het een prachtfilm, maar wilde het bij die ene kijkervaring laten. Vorige week heeft ze hem toch opnieuw bekeken. Incognito, in een volle zaal. Door haar psychotische toestand had mijn vrouw destijds last van ziekelijke jaloeziebuien. Zo bracht een vleiend briefje aan mij van een anonieme fan haar totaal van haar stuk. Ondertussen werkte ik voor Jens Jørgen Thorsen – een regisseur met cultstatus dankzij z’n aanstootgevende Quiet Days in Clichy – aan een scenario over het seksleven van Jezus Christus. In alle ernst, met onder andere de Bijbel als bron. Het bracht me in aanvaring met mijn vrome schoonvader. Omdat ik vond dat die materie los stond van de relatie met mijn vrouw, ging ik de confrontatie hard aan. Dat duwde haar nog dieper de psychose in. Na de dood van ons kind stopte ik met het Jezus-scenario, waarop ik een briefje van Thorsen ontving dat hij het een slap excuus vond om uit het project te stappen. Die film – Jesus vender tilbage – is er jaren later toch gekomen. Afschuwelijke bagger.

Het was wel goed voor een schandaal, tot genoegen van Thorsen. Enorm ego, die man. Als relschopper mocht ik hem wel, maar als collega... bah.”

In een verder autobiografisch oeuvre valt Barbara op als uw enige boekverfilming. Had u niet meer werk van anderen willen verfilmen?

“Barbara staat óók heel dicht bij mezelf. Het is een klassieke Deense roman van Jørgen-Frantz Jacobsen, die diepe indruk op me maakte toen ik hem in m’n tienerjaren las. Het paste perfect in het raamwerk van al mijn fi lms, dat aansluit bij de traditie van Marcel Prousts Op zoek naar de verloren tijd. De kracht van verhalen op basis van eigen wederwaardigheden, is dat ze kloppen. Dat mijn vrouw na het herstel van haar psychose door de ouders van de schoolkinderen weer hartelijk voor de klas werd verwelkomd, is een wonder. Als je zoiets voor een fi lm zou verzinnen, dan zou dat als ongeloofwaardig worden afgedaan.” (PvdG)

foto: Ruud Jonkers

Op één na zijn dit IFFR alle films van de Deense cineast Nils Malmros (1944) te zien. Zijn nieuwste film Sorrow and Joy, over de dood van zijn baby dertig jaar geleden, is een optelsom van het leven en werk van Malmros.

Gezaghebbende critici karakteriseren zijn oeuvre als autobiografisch, evenwichtig, warm, weemoedig en van een achteloze kwaliteit.

TG Tatjana Božić over Happily Ever After

‘DE CAMERA WAS ONDERDEEL VAN ONZE RELATIE’

In een notendop “De documentaire is een

zoektocht naar de liefde en mijn innerlijke emancipatie; als je gelukkig wilt worden, moet je naar jezelf kijken.”

Eerste keer “Ik maakte al eerder documen-

taires, maar dit is de eerste op speelfi lmlengte.

Natuurlijk kende ik de professionele trucs, maar een verhaal vertellen in een half uur is iets heel anders dan een verhaal vertellen in anderhalf uur.

Verder leerde ik dat mensen in Nederland een dramatische spanningsboog belangrijk vinden. Ik

ben als fi lmmaker geschoold in Moskou en wilde volledig poëtisch en associatief werken, maar natuurlijk wil ik uiteindelijk ook een groot publiek bereiken. Films maken is per definitie teamwork; het is míjn verhaal, in samenspraak met onder anderen de producent gepresenteerd op een voor iedereen begrijpelijke en toegankelijke manier.”

Montagedilemma’s “Er was zo’n driehonderd

uur aan materiaal en het kost tijd om grip op het verhaal te krijgen. Opmerkelijk genoeg probeerden juist alle mánnen met wie ik deze fi lm maakte – van producent tot coscenarist tot editors – mijn ziel te doorgronden. Zelf had ik niet altijd genoeg afstand. Er waren natuurlijk opnamen waarop ik mezelf lelijk of stom vond, maar uiteindelijk kies je samen de beelden die het beste zijn voor de fi lm.

Of ze nu goed zijn voor mijn ego of niet.”

Rotterdam “Dit was mijn eerste IFFR. Ik dacht altijd dat het festival alleen om fictie draaide. Voor een documentairemaker leken andere festivals logischer. Toen mijn distributeur voorstelde mijn

fi lm in te sturen voor de competitie, was ik heel blij. Juist omdat IFFR niet alleen over inhoud, maar ook over echte cinema gaat.”

Beste compliment “Ik word het gelukkigst als mensen tegen me zeggen dat ze zich op wat voor manier dan ook herkennen in Happily Ever After.

Van vrouwen had ik dat al gehoopt en verwacht, maar als ook mannen iets voelen bij dit verhaal, vind ik dat fantastisch. Eén man vertelde zelfs dat hij een traantje had gelaten!”

Camera en/in relaties “Ik kocht mijn eerste VHS-camera toen ik televisiejournalistiek studeerde in Moskou. Later, op de fi lmacademie, bleef die camera onderdeel van mijn leven.

Uiteraard had ik er geen idee van dat ik opnames van mijn exen ooit in een fi lm zou gebruiken.

Maar wat wás ik er achteraf blij mee dat ik ze had gemaakt! Ook in de relatie met Rogier was de camera al vanaf het eerste verliefde begin aanwezig. De camera was een onderdeel van onze relatie, we waren er aan gewend om elkaar

de camera te geven tijdens gesprekken. In het oorspronkelijke plan draaide Happily Ever After vooral om de vraag waarom al mijn exen getrouwd zijn en ik niet. Waar ik opgroeide, betekent een huwelijksaanzoek dat iemand je écht liefheeft, in Nederland blijkt het nauwelijks een issue. Aan het uitgangspunt is uiteindelijk weinig veranderd, maar het is nu eenmaal een documentaire en het leven laat zich niet voorspellen. Dus toen ook deze relatie ingewikkeld werd, gingen onze privéopnamen toch deel uitmaken van de film. Inclusief de ruzies. Rogier stelde – en stelt – zich echt heel coöperatief op.”

Bright Future “Tijdens het maken van deze

fi lm was ik al bezig met andere projecten. Ik werk bijvoorbeeld met ex Frank aan een fi lm over drie vrouwen in Moskou. Een follow-up van de documentaire die we twintig jaar geleden samen draaiden. In de basis gaan mijn fi lms altijd over vrouwen, daar ligt mijn hart.” (MN)

Happily Ever After – Tatjana Boži c´

foto: Bram Belloni

De Kroatische Tatjana Božic´ groeide op in het voormalige Joegoslavië, werd volwassen in Moskou en woont nu in Nederland. Ze is bang dat haar relatie met Rogier op instorten staat. Het zou haar zoveelste stukgelopen liefde zijn. In een intieme, confronterende en herkenbare documentaire bezoekt ze haar vijf exen om te achterhalen wat er nou steeds misgaat in haar liefdesleven.

HIVOS TIGER AWARDS COMPETITIE

TG Dick Tuinder over Afscheid van de maan

ROMANTISCHE ZUCHT NAAR AVONTUUR

In een notendop “Als in 1972 de laatste man voet op de maan zet, ontdekt een opgroeiende jongen de liefde.”

Eerste keer “Het is mijn tweede bioscoopfi lm

na Winterland uit 2009, maar mijn eerste echte speelfi lm. Winterland was een soort opsomming van eerdere dingen waar ik op beeldend gebied mee geëxperimenteerd had. Nu is de dramatische constructie veel belangrijker.”

De jaren 70 “Het herscheppen van de periode met een relatief beperkt budget was een inspi-

rerende opgave. Het probleem is vaak – zo niet altijd – de oplossing. Bijvoorbeeld de situering van het drama op de achtste verdieping van een flat. We ontdekten dat de flat uit mijn jeugd nog bestaat en dat we daar konden opnemen. Dus de keuze was snel gemaakt. Een decor dat zowel wijds als claustrofobisch is, met licht dat soms bijna horizontaal naar binnen valt. Bijkomend voordeel van zo’n hoge locatie is dat veel van de ‘echte’ wereld buiten beeld blijft. Daardoor konden we ongeveer driekwart van de film in de studio opnemen, waar we met grote ‘backdrops’ werkten die perfect aansloten op het uitzicht van de echte locatie – een hoog gebouw aan de rand van de stad. De meeste verwijzingen naar het tijdperk zijn vrij subtiel. Een iconische herinnering voor mij was de televisieklok die tergend traag de tijd aftikte tot het moment dat de uitzending begon. En het dromerige pauzemuziekje erbij.”

Naar de maan “De bemande maanmissies

waren puur symbolisch. Dat tijdperk is samengeklemd tussen twee momenten: de eerste man op de maan en de laatste man op de maan. Ik koos voor de laatste, omdat die missie natuurlijk veel meer drama bevat dan de eerste. In mijn ogen is het afscheid van de maan een kantelpunt in de westerse geschiedenis. In de film wordt het verlangen om naar de maan te gaan gespiegeld door de verlangens van de personages in de flat – naar liefde, naar echtheid, naar iets dat net buiten je bereik ligt. Maar als je daar dan eenmaal bent – op de maan of in het bed van je buurvrouw – komt onvermijdelijk de vraag: Wat nu?”

Rotterdam “Je kunt aan het festival zien dat de huidige IFFR-directeur uit de wereld van de beeldende kunst komt. Daar liggen mijn wortels ook. Ik kon mijn terrein uitbreiden, omdat je nu veel meer met film kan doen voor veel minder geld.”

HIVOS TIGER AWARDS COMPETITIE

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

Juryrapport “De personages in Afscheid van de

maan zijn niet erg aardig tegen elkaar, maar toch wekken ze allemaal een zekere sympathie op.

Een mooi compliment zou zijn: ‘Mensen om van te houden, ondanks al hun menselijke tekortkomingen.’”

Bright Future “Er zijn veel plannen, maar ik

ben gegrepen door de personages uit Afscheid van de maan. Dus broed ik voorzichtig op een vervolg, getiteld De andere dingen, dat zich afspeelt in 1976. De titel verwijst naar de legendarische toespraak van president Kennedy uit 1962: ‘We choose to go to the moon this decade, and do the other things.’ Naar de maan gingen we, maar niemand had enig idee wat die ‘andere dingen’ waren... Het lijkt me goed dat eens uit te zoeken!” (PvdG)

Afscheid van de maan – Dick Tuinder

foto: Felix Kalkman

Tegen de achtergrond van de laatste bemande maanexpeditie worden in Afscheid van de maan de bewoners van een Nederlandse galerijflat door elkaar geschud door de vruchten van de seksuele revolutie.

19

foto: Bram Belloni

Het skateboard als redding Zombie: The Resurrection of Tim Zom is bij vlagen een haast pijnlijk openhartige documentaire over een Rotterdamse jongen uit een probleembuurt. Tim Zom komt in aanraking met politie, justitie, schuldsanering en reclassering, maar zijn leven wordt uiteindelijk gered door zijn geweldige talent op het skateboard.

Tegenwoordig hoort Zom zelfs bij de wereldtop. “Ik schrik van wat mijn moeder over mij zegt.”

Vertrouwen

Tim Zom is wat zenuwachtig op de dag van de wereldpremière. Hoe reageren zijn vrienden op deze documentaire over zijn leven? In de skatewereld zijn intieme documentaires bepaald geen dagelijkse kost. In Zombie: The Resurrection of Tim Zom wordt veel geskateboard, maar de hoofdpersoon gaat ook

behoorlijk met de billen bloot. Zijn heftige jeugd, zijn tijd achter de tralies, de frustratie en woede die hij voelde, en die hij vervolgens kwijtraakte door te gaan skateboarden: het zit allemaal in de documentaire van de Amsterdamse reclamemaker Billy Pols. Die schetst het beeld van iemand die worstelt. Met zichzelf, met de politie, de reclassering en de schuldsanering. “Ik ben nerveus”, zegt Zom. “Als mijn vrienden het niet tof vinden, zou dat heel kut zijn.”

moest. Ik snap ook wel waar het vandaan komt. Ik was natuurlijk ook moeilijk.”

Ook de Nederlandse directeur van zijn sponsor Nike, een fysiotherapeut die hem waarschuwt beter met zijn lijf om te gaan en Zoms vriendin (sinds kort zijn vrouw), vertellen hun kant van het verhaal.

Zom is gered door het skateboarden, is de algemene conclusie. En daar is hij het mee eens. “Zonder skateboarden had ik hier nu niet gezeten.” Hij is ouder en wijzer geworden. “Ik ben nu 25 en wil geen gezeik meer. ’s Avonds wil ik een potje flipperen, lekker eten koken, een filmpje kijken en de hond uitlaten.

Ik wil kinderen, een rijbewijs en een boerderijtje.

Terug naar Rotterdam-Zuid? Nee, daar heb ik echt te veel meegemaakt. Ik ga nooit meer terug. Nooit meer.” (AS)

“Ik moest lang nadenken of ik wel wilde meewerken”, bekent de skateboarder die gewend is om voor zijn activiteiten te worden gesponsord. Maar het was ook een kwestie van vertrouwen. “Ik wilde weten: wat is de regisseur van plan, ben ik bij hem wel veilig?” Hij ontdekte al snel dat Pols geen standaard skatefilm maar een persoonlijk document in

zijn hoofd had. “Daar ben ik trots op”, zegt Zom. “Ik ben blij dat hij mij koos. Maar er waren ook dingen waar ik niet over wilde praten. Dingen van vroeger, die horen bij het leven. Die periode ligt achter mij, ik ben verder­gegaan. Niet iedereen hoeft elk detail van me te weten.” Ook om die reden komt Zom, die in de internationale skatewereld de bijnaam Zombie heeft, in de documentaire meer in actie dan aan het woord. “De regisseur heeft het wel geprobeerd hoor”, zegt hij. “We hebben veel gesprekken gevoerd met de camera aan. Maar soms zei ik: ‘nee, daar zeg ik niks over’.”

Zoms moeder, stiefvader, oom en oma komen wél uitgebreid aan het woord. En ze houden zich niet in.

Zijn moeder zegt dat ze nooit kinderen had willen krijgen als ze had geweten hoe het zou uitpakken. “Ik schrik van wat mijn moeder over me zegt. Dat had ze mij nog nooit verteld. Maar ik denk dat ze het kwijt

Zombie: The Resurrection of Tim Zom – Billy Pols

Toto Kersten (20), student Vooropleiding Filmacademie

Tensia Hofland (48), werkzaam in de reisbranche

Gene Koenen (19), student Vooropleiding Filmacademie

“Ik ben zelf niet goed thuis in metalmuziek, maar normaal gesproken past die niet in het plaatje van een rustieke, kleine gemeenschap op IJsland. In dit geval maakt dat contrast het verhaal juist extra geloofwaardig. De film blijft realistisch, ondanks de absurdistische elementen. Dat het over verlies en verwerking gaat, geeft de film meer body; het zorgt er voor dat het meer is dan alleen een tienerverhaallijn. Het is het soort film dat ik ook zou willen maken: een sterk verhaal, komisch neergezet.”

“Af en toe een tegenvaller, dat hoort ook bij een filmfestival. Ik zie zo veel films tijdens deze dagen, dat het kan gebeuren. Helaas had ik er met Metalhead eentje te pakken. Het begin vond ik wel geweldig: een meisje ziet haar broer sterven. Je krijgt meteen een klap, zit direct rechtop in je stoel. Maar daarna wordt het in mijn ogen snel voorspelbaar. Dat komt ook niet meer goed. Ik was er gewoon niet weg van.

Een probleem? Welnee! Mijn vriend zag eerder deze week een film die hij maar één ster waard vond. Ik werd meteen nieuwsgierig en ben gelijk een kaartje gaan kopen. Eén ster? Die film móet ik zien!”

“Ik studeer aan een vooropleiding voor de filmacademie en wil zelf graag cameraman worden. Ik heb zeker geen spijt van Metalhead, want ik vond deze film heel mooi. Niet dat ik nou zo van metal hou, geef mij maar rock uit de jaren 90; bandjes als Sum 41 en Blink 182. Ook hard, maar niet zo stevig als de muziek in deze film. Maar die maakte Metalhead op een bepaalde manier juist mooi. Het acteerwerk was ook sterk: de actrice die de hoofdrol speelt, vond ik overtuigend.” (HS/AS)

En? Metalhead

Erika Poppen (33), boekhouder in opleiding

“De dinsdag is ons traditionele filmavondje. Eigenlijk wilden we naar een domme Hollywoodfilm, maar dat kan op dit moment niet in Rotterdam hè. De keuze viel op Metalhead. De beschrijving maakte me benieuwd naar hoe het meisje zich na het verlies van haar broer zou ontwikkelen. De film had iets triests, maar wel een happy end. Ik vind een goede afloop erg belangrijk, helemaal nú, in mijn zwangere toestand. Ik pinkte wel wat traantjes weg, toen de vader emotioneel brak en eindelijk zijn verdriet over het verlies van zijn zoon uitte. Hè hè, dacht ik. De regisseur stond voor mij wel erg lang stil bij de depressieve periode van de familie.”

20

international film festival rotterdam

Qissa Anup Singh

INSPIRING PEOPLE

Hivos geeft filmmakers wereldwijd een stem www.hivos.nl

Hoofdsponsor van IFFR

Veel nieuwe topfilms bij UPC On Demand upc.nl 1312042 IFFR Borgman adv 268x384_krant.indd 1

21-01-14 10:36

would like to thank Hoofdsponsors

Subsidiënten

Partners

Tiger Business Lounge 3PO ABN AMRO Argos Bilderberg Parkhotel Dubois & Co Dyade Advies ESRO Staal EY Freeland Corporate Advisors Grafisch Lyceum Rotterdam HAL Investments B.V. Hogeschool Rotterdam Houthoff Buruma IN10 ING Intermax Manhave Vastgoed Matrans Holding BV Men at Work TV Produkties NautaDutilh Nedspice Holding NH HOTEL GROUP Syntrus Achmea Veenman+ Zadkine Rotterdam

Distributeurs ABC - Cinemien Cinéart Netherlands Cinema Delicatessen Eye Film Institute Netherlands Filmfreak Distribution Imagine Filmdistributie Nederland Mokum Film Paradiso Filmed Entertainment Wild Bunch Benelux Embassy of Austria • Embassy of Spain • Embassy of the Republic Indonesia • Finnish Cultural Institute for the Benelux • Goethe-Institut Niederlande • Instituto Italiano di Cultura di Amsterdam • Institut Français des Pays-Bas - Maison Descartes • Japan Foundation • Romanian Cultural Institute • Stichting Bevordering van Volkskracht • Stichting Verzameling van Wijngaarden-Boot • Taipei Representative Office • Under The Milky Way • Van den Berch van Heemstede Stichting

Media partners

Suppliers

Argos Oil • Bilderberg Parkhotel • BeamSystems • easyHotel Rotterdam City Centre • FestivalTickets • Gofilex • Grolsch • Hampshire Hotel - Savoy Rotterdam • Hotel Bazar • Hotel Rotterdam • Maarsen Groep Vastgoedinvesteringen • Maritime Hotel Rotterdam • NH HOTEL GROUP • Quartier du Port • Roos+Bijl • The Manhattan Hotel Rotterdam • Tulip Inn Rotterdam • Veenman+

Hubert Bals Fund

CineMart

ACE • Berlinale Co-Production Market • Binger Filmlab • Catalan Films • ChakaPro • Cinéfondation - Résidence du Festival • CineLink • Cinergia • CPH:DOX • Creative Skillset • Danish Film Institute • Directorate General for Enlargement of the European Commission • Doha Film Institute • Durban FilmMart / Durban Film Office • EAVE • Edinburgh International Film Festival • EYE Film Institute Netherlands • Festival Scope • Film I Väst • Film und Medienstiftung • Finnish Film Foundation • Flanders Image • Fundación TyPA • Guanajuato International Film Festival • Independent Filmmaker Project (IFP) • Irish Film Board • Israel Film Fund • Medienboard Berlin-Brandenburg • National Film Development Corporation India • New Cinema Network - Rome • NCP • Netherlands Film Fund • One Fine Day Workshop • Paris Cinema • Power to the Pixel • Producers Network Cannes • PROIMAGENES Colombia • Rio de Janeiro State Secretariat of Culture • Screen Australia • Singapore Film Commission • Sundance Institute • Telefilm Canada • Tribeca Film Institute • Trinidad & Tobago Film Festival • Wallonie Bruxelles Images

COLOFON DAILY DAILYTIGER TIGER Anton Damen (hoofdredactie), NL: AntondeDamen Radboud Bree &(hoofdredactie), Helenka Radboud de Bree (eindredactie), Spanjer (eindredactie), Helenka Spanjer, Joost Broeren, PaulMaricke van de NieuGraaf, wdorp,Meijer, Paul van de Graaf, Joost Sietse Maricke Nieuwdorp, Broeren, SietseAnton Meijer, Anton Nicole Santé, Slotboom Slotboom,Loes Nicole Santé (redactie) (redactie), Evers, Pete Wu, ,Loes Evers,Belmoussi Pete Wu,(web), Ouassima Ouassima Sanne Belmoussi (web),van Sanne Rooij, de Rooij, Martje Nesde (marketing Martje van Nes (marketing en communicatie), Mariekeen communicatie), Berkhout (traffic)Marieke Berkhout (traffic) Met medewerking van: UK: Mark Baker (editor-in-chief ), Edo Dijksterhuis, Mariska Irina Trocan, Laya Maheshwari, Graveland, Evgeny Gusyatinskiy, MichaelKleijer, Pattison (editors) Pauline Janneke Langelaan, Programma informatie: Chris Inge de Leeuw, Olaf Möller, Lot Schouten, Mirjam Klootwijk, Piscaer, Ronald Rovers, Rada Sesic, Melissa Tamsma van der Schoor Gerwin Coördinatie A-Z: Saskia Gravelijn Programma informatie: Chris (tekst), Simone Guljé (beeld) Schouten, Mirjam Klootwijk, Fotografie: Kalkman, Bram Melissa van Felix der Schoor Belloni, Corinne Korver, Ruud Coördinatie A-Z:deSaskia Gravelijn Jonkers, Nadine Maas, Marije (tekst), Simone Guljé (beeld) van Woerden,e: Nichon Glerum Bram Fotografi Felix Kalkman, Vormgeving: Sjoukje van Gool, Belloni, Corinne de Korver, Ruud Laurenz Nadine van Galen, Gerald Jonkers, Maas, Marije van Zevenboom Woerden, Nichon Glerum Drukker: Veenman+ Vormgeving: Sjoukje van Gool, Acquisitie: Productions, Laurenz vanDaily Galen, NickZevenboom, Cunningham Carl Oplage:Zevenboom 10.000 per dag Gerald Drukker: Veenman+ Acquisitie: Daily Productions, Nick Cunningham

23

houdt van grensverleggers Partner van International Film Festival Rotterdam

volkskrant.nl/iffr