DAILY TIGER
TURN FOR ENGLISH EDITION
39TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM #3 zaterdag 30 JANUARI 2010
Martijn Lakemeier poseert met zijn fans
foto Corinne de Korver
tussenstand
Publieksprijs
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Do It Again Norteado Lourdes Green Days Manila Skies Donkey True Noon Paju Tales from Kars To Walk Beside You
4.0 4.0 3.9 3.8 3.8 3.8 3.8 3.8 3.7 3.7
handtekeningenjagers en bruisend talent Soms is het hard werken voor de jury’s van het festival. Neem die van het educatieve Hollywood in de Klas-project bijvoorbeeld. De kids stortten zich gisteren na de uitreiking van de Mini Tiger Awards, voor hun zelfgemaakte filmpjes, en masse op de jury. Kinderboekenschrijfster Carry Slee signeerde voor de gelegenheid geen boeken maar kinderarmen, en het team van SpangaS draaide ook overuren.
Sebastian Wulff (voor de fans beter bekend als Luxor) verzuchtte: ‘Het handtekeningen zetten duurde bijna langer dan het hele juryberaad!’ Ook zijn collega’s Gaby Milder (Rozalie) en Pim Wessels (Rudolf) moesten eraan geloven.
En Oorlogswinter-hoofdrolspeler en kersverse Gouden Kalf-winnaar Martijn Lakemeier poseerde als een geroutineerde filmster gewillig voor alle mobieltjes. Maar de echte sterren, dat waren de meer dan 350 kinderen die uitbundig uitgedost over de tijgerprint-loper schreden en zich na de finale tegoed deden aan champagne. Kinderchampagne, uiteraard. Het gala verschilde wel in meer opzichten van de uitreikingen die dit festival nog staan te gebeuren. We zien de VPRO Tiger Award-kandidaten nog niet zo snel met spandoeken in de zaal zwaaien, of spontaan een moon walk ten beste geven als ze winnen. Voor Sebastian Wulff was het niet onverwacht,
want hij trad vorig jaar ook al op als jurylid. Hij was wel aangenaam verrast door de kwaliteit van de inzendingen. ‘In sommige zat een erg leuke knipoog naar bekende zaken. In een filmpje over Hollywood-sterren werd bijvoorbeeld verwezen naar George Clooney’s Nespresso-commercial. Er was zelfs een filmpje waarvoor men een green screen had gebruikt. Indrukwekkend, ik doe het ze niet na.’ Het kindergala is inmiddels voorbij, maar de educatieve activiteiten van het IFFR gaan onverdroten door. Morgenochtend kunnen ouders en kinderen naar de filmvoorstelling en -workshop Kids Only, terwijl door de week middelbare scholieren weer met de klas naar speciaal geselecteerde voorstellingen gaan.
Het festival swingt! pagina 8 • Het festival is gezegend! pagina 9
filmfestivalrotterdam.com
Q&A
column
I OF THE TIGER
Heel blij, heel moe en een beetje verbaasd stond regisseur Tsai Ming-liang donderdagavond, tussen tolk en festivaldirecteur, voor de zaal bij de eerste vertoning van zijn nieuwe film Visage. Blij, omdat Rotterdam voor hem een beetje thuiskomen is, moe omdat hij die dag was aangekomen na een lange vlucht uit Taiwan, en verbaasd omdat de zaal nipt halfvol was. Een beetje begreep hij het wel: ‘Ik ben me ervan bewust dat het geen gemakkelijke film is om naar te kijken. Maar ik hoop dat er wat vertegenwoordigers van de jonge generatie zijn. Als een paar van hen na het zien van deze film het vroegere werk van Jean-Pierre Léaud gaan bekijken, ben ik gelukkig.’ Tijdens de volgende Q&A, morgenochtend in Cinerama 1, kan Tsai Ming-liang onder andere vragen verwachten van de Taiwanese ambassadeur, die dan in de zaal zit. (NS) foto Ruud Jonkers
Colburn knalt! Filmmaker Martha Colburn maakte afgelopen jaar de videoclip voor Casio Halbzeit van bandin-opkomst Knalpot. U kent Knalpot niet? Dan zegt de inmiddels veel gemaakte vergelijking met grote namen als Radiohead, Clark en Squarepusher u wellicht wat meer. De samenwerking tussen het vooruitstrevende electro/funk/jazzduo (gisteravond nog te zien en horen in Paradiso) en Colburn verliep zo goed, dat zij hen vroeg met haar live te komen optreden in Rotterdam. Op het festival zijn vijf van haar korte films te zien (in het Signals-onderdeel Kino Climates), maar vanavond doet ze met meerdere projectoren en ander beeldmateriaal een speciale performance. Knalpot voorziet die live van een geïmproviseerde soundtrack. ‘Martha heeft ons gevraagd een paar stukken te sturen die we willen spelen’, vertelt Raphael Vanoli van Knalpot. ‘Daar heeft zij het beeldmateriaal bij gezocht. We gaan de stukken wel tijdens het spelen aanpassen. Er zal ook een interactief deel zijn, waarin we reageren op de beelden.’ Knalpot brengt in elk geval het nummer Casio Halbzeit ten gehore, uiteraard visueel ondersteund door Colburns animatieclip. Belangrijk voor alle Knalpot-fans om te weten; in het eerste gedeelte voor de pauze is pianist Thollem McDonas Colburns begeleider. Kino Climates - Films & Performances 1.
Vanavond 20:00 uur in Kleine Zaal Schouwburg.
Oplaaddebat Morgen, zondag 31 januari, loont het de moeite om eens een filmvoorstelling te skippen. Want dan vindt om 15:00 uur een historische ontmoeting plaats in de Jurriaanse Zaal in de Doelen. Daar zien de reloadedregisseurs Pipilotti Rist, Alexis Dos Santos en Ho Yuhang elkaar voor het eerst in levende lijve. De zaal en het toneel worden gevuld door vertegenwoordigers van de internationale filmindustrie, die met elkaar in debat gaan over de kansen van crowd funding en andere spannende initiatieven. Maar niet alleen zij, ook het
In tegenstelling tot wat de Daily Tiger gisteren berichtte, signeren filmmakers Dorothée van den Berghe en Kore-eda Hirokazu vanmiddag (en niet gisteren) de dvd’s van hun respectievelijke films Meisje en Still Walking in Lantaren/Venster. En met vanmiddag bedoelen we dan echt: zaterdag 30 januari. Van den Berghe van 13:00 tot 14:00 uur, Kore-eda van 15:00 tot 16:00 uur.
achter de gastenbalie hing. Met de persoonlijke krabbels van Alexis Dos Santos, Yang Ik-June en Paulo Benvenuti is dat is nu een gewild collectors item. De door filmmakers onder handen genomen poster inspireerde op zijn beurt weer het Rotterdamse designbureau 75B, dat opnieuw tekende voor het campagnebeeld. ‘De Do-It-Yourselfmentaliteit was vanaf het begin de insteek voor het nieuwe tijgerlogo’, verklaart 75B-directeur Rens Muis. ‘Sommige organisaties zijn bang dat mensen met hun huisstijl aan de haal gaan, wij wilden juist dat het publiek zich erop zou uitleven.’ De poster van dit jaar is dus een soort eerbetoon aan al het geschrijf, geteken en gekleur. De regisseursnamen en de programmaonderdelen zijn er met een rode viltstift opgekalkt. In dezelfde taal en handschrift, dat wel. ‘Iedereen moest het kunnen begrijpen. Engels is de voertaal van een internationaal festival’, aldus Muis.
Zoek de verschillen
Recenseren doe je zo
De ‘nieuwe tijger’ was vorig jaar voor sommigen best even schrikken. Het minimalistische festivalaffiche maakte heel wat los bij onze bezoekers, vooral op creatief vlak. De Daily Tiger kon een heel festival lang ingekleurde en opgeleukte bierviltjes plaatsen. Maar ook de filmprofs werden geïnspireerd. Regisseurs die op bezoek waren lieten hun handtekening achter op de gigantische poster die
Hoe schrijf je eigenlijk een filmrecensie? Volkskrant- recensent Floortje Smit legt dat vandaag uit aan een groep CJP’ers, aan de hand van het Franse gevangenisdrama Un prophète. Voor de Daily Tiger licht ze alvast een paar tips van de sluier op (‘Maar ik heb er nog veel meer!’). 1. Vertel zo min mogelijk van het verhaal. Stop het ergens weg in een bijzin. 2. Vind een ‘haakje’, waar je de recensie aan op kan hangen. 3. Zit je vast? Begin met de scène die je je het best herinnert. 4. Maak aantekeningen, maar haal je ogen nooit van het scherm. 5. Begint je slotzin met ‘kortom’? Schrap hem.
publiek – u dus – kan een duit in het zakje doen. Net als op cinemareloaded.com is het idee namelijk dat filmmakers, professionals en filmliefhebbers met elkaar iets moois produceren! Gespreksleider is de internationale filmjournalist Michael Gubbins, en andere sprekers zijn o.a. de bedenker van het vermaarde milieu-project The Age of Stupid. De toegang is geheel gratis en het debat duurt tot 17:00 uur.
Foutje bedankt
Floortje Smit gaat vanmiddag met een groep jonge cursisten aan de slag. Tegelijkertijd demonstreert Rogier Frensdorf aan een andere groep CJP-ers hoe je met je mobieltje kunt filmen en interviewen. Beide workshops zijn overigens al tot de nok toe gevuld.
Dit jaar is mijn eerste IFFR als manager van het Hubert Bals Fonds. Ik kijk er naar uit! In 2010 viert het Hubert Bals Fonds alweer zijn 21ste verjaardag. Vernoemd naar de oprichter van het IFFR, Huub Bals, ondersteunt het fonds sinds 1989 talentvolle filmmakers uit landen in Afrika, Azië, Latijns Amerika en delen van Oost Europa. In veel van deze landen is een lokale filmindustrie vaak niet of nauwelijks aanwezig, waardoor het voor filmmakers bijzonder moeilijk is om een speelfilm te realiseren. Zo ontbreekt het veelal aan lokale financieringsmogelijkheden en zijn faciliteiten zoals filmeducatie en distributie vaak zeer gering. Het fonds is opgericht om filmmakers uit deze landen te stimuleren en te ondersteunen in het maken van onafhankelijke artistieke en urgente speelfilms. Jaarlijks steunt het fonds 50 tot 55 bijzondere filmprojecten van aanstormend filmtalent, door een bijdrage te leveren aan de scriptontwikkeling, digitale productie of postproductie van een filmproject. Daarnaast draagt het fonds bij aan verschillende workshops, trainingen en distributieprojecten over de hele wereld. Zo ondersteunde het HBF begin 2009 een workshop op de enige filmschool van Haïti, het Ciné Institute. Als gevolg van de recente aardbeving op Haïti is de school – inclusief alle apparatuur - compleet verwoest. Het HBF kende direct extra steun toe aan de Ciné Institute ten behoeve van de wederopbouw van de school, zodat de studenten hun opleiding kunnen continueren. Ieder jaar vertoont het IFFR de ‘oogst’ van speelfilms die tot stand zijn gekomen met een bijdrage van het HBF. Dit jaar zullen maar liefst 25 HBF-ondersteunde speelfilms te zien zijn tijdens het festival. Vier HBF-titels zijn dit jaar zelfs geselecteerd voor de VPRO Tiger Award: Agua fría de mar van de Costa Ricaanse filmmaakster Paz Fábrega, Mundane History van Anocha Suwichakornpong (Thailand), My Daughter van Charlotte Lay Kuen Lim (Maleisië) en Sun Spots van de Chinese filmmaker Yang Heng. Hier zijn wij natuurlijk bijzonder trots op. Veel filmmakers zullen bovendien aanwezig zijn tijdens het festival. Omdat wij met de meeste van hen slechts telefonisch of mailcontact hebben gehad, kijk ik er bijzonder naar uit om iedereen persoonlijk te ontmoeten en welkom te heten in Rotterdam. Dit jaar is het fonds bovendien nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van het speciale Afrikaprogramma, door een bijdrage te leveren aan de eindafwerking van een aantal Afrikaanse filmprojecten die vertoond worden tijdens het festival. Ook zal het fonds dit jaar opnieuw de prestigieuze Dioraphte Award uitreiken aan een HBF-ondersteunde film die het tot publieksfavoriet schopt. Iwana Chronis
DE AANKOMST Vandaag arriveren o.a. op het festival: Paul Agusta (Indonesië) • Carsten Aschmann (Duitsland) • Dorothée van den Berghe (België) • Bui Thac Chuyên (Vietnam) • Zeynep Dadak (Turkije) • Dima El-Horr (Libanon) • Lernert Engelberts (Nederland) • Werther Germondari (Italië) • Bahman Ghobadi (Duitsland) • Amy Grappell (VS) • Adam Gutch (VK) • Ho Yuhang (Maleisië) • Mike Hoolboom (Canada) • Cameron Jamie (Frankrijk) • Oskar Jonasson (IJsland) • Merve Kayan (VS) • Levan Koguashvili (Georgië) • Britt Kootstra (Finland) • Baltasar Kormákur (IJsland) • Damjan Kozole (Slovenië) • Karl Lemieux (Canada) • Laida Lertxundi (VS) • Sophie Letourneur (Frankrijk) • Johann Lurf (Oostenrijk) • Raya Martin (Filippijnen) • Johannes Nyholm (Zweden) • François Ozon (Frankrijk) • Vladimir Paskaljevic (Servië) • Jaap Pieters (Nederland) • Shalimar Preuss (Frankrijk) • Pipilotti Rist (Zwitzerland) • Daddy Ruhorahoza (Rwanda) • Eder Santos Jr. (Brazilië) • Oliver Schwabe (Duitsland) • Chu-Li Shewring (VK) • Gregg Smith (Zuid-Afrika) • Birgitte Staermose (Denemarken) • Caroline Strubbe (België) • Kimi Takesue (VS) • Justine Waddell (VK) • Wen Chih Yi (Taiwan) • Wu Wuna (Taiwan)
filmfestivalrotterdam.com
3
VPRO tiger award-kandidaten
foto Corinne de Korver
foto Ruud Jonkers
Ben Russell over Let Each One Go Where He May be
Inoue Tsuki over Autumn Adagio
‘Suriname is in Amerika onbekend’
‘Intimiteit door de brievenbus’ De non Maria wordt rond haar veertigste opeens overvallen door gevoelens die anderen al tijdens de pubertijd doormaken. De Japanse Inou Tsuki behandelt met haar speelfilmdebuut een groot taboe in haar land: de stormachtige periode rond de overgang.
ELEVATOR PITCH
‘In een wereld waarin alles heel langzaam beweegt, maakt deze non een heftige ontwikkeling door. Ik wilde iets vertellen over de fases die een vrouw in haar leven doormaakt en koos voor de stormachtige periode rond de overgang. De keuze voor een non als hoofdpersoon maken die gevoelens extra duidelijk; zij onderdrukt haar seksualiteit immers al jaren.’ MUZIEK
‘De emotionele ontwikkelingen die Maria doormaakt, worden op allerlei manieren weerspiegeld: in de mannen die ze ontmoet, in de verandering van haar dagelijkse routine en ook in de manier waarop ze musiceert. Maria wordt gespeeld door een actrice en muzikante met wie ik vaker werk: Shibakusa Rei. Maria wordt steeds wereldser en parallel daaraan verandert ook haar manier van musiceren. Dat de Engelstalige titel overeenkomt met een stuk van Vivaldi is trouwens puur toeval. In de oorspronkelijke titel, Fuwaku no Adagio, verwijst ‘fuwaku’ naar iemand rond zijn veertigste. Vandaar de vertaling van herfst, wat past bij de de fase van haar leven. Adagio is een muziekterm die langzaam betekent. Daardoor wordt ook het tempo van de film bepaald.’ EERSTE KEER
‘Het maken van een korte film is als een kalligrafie: je zet je idee overtuigend en krachtig neer. Het
vertalen van een script naar een lange film bleek ingewikkeld. Maar de essentie ervan heb ik zeker weten over te brengen.’ JAPAN
‘Voor jonge makers van artistieke films is er absoluut geen podium. Alles is daar gericht op commerciële publieksfilms. Het is nog eenvoudiger om je film in het buitenland vertoond te krijgen. De smaak van het Japanse publiek is het probleem. Ik ben benieuwd hoe op Autumn Adagio wordt gereageerd, want het thema overgang is een groot taboe. Seks met een non ligt inderdaad ook gevoelig. Contact van huid op huid komt sowieso al weinig voor. Daarom benadruk ik hoe intiem het moment is waarop zij de hand van een man aanraakt, door ze bij een dichte voordeur te zetten en hem zijn hand door de brievenbus te laten steken.’ BRIGHT FUTURE
‘Nu heb ik een reguliere baan en maak ik daarnaast films. Die maak ik echt voor mezelf, omdat ik iets te vertellen heb. Af en toe droom ik eraan om me voltijd aan het filmvak te gaan wijden. Dan zou ik wat grotere films willen maken, en zou ik me dus meer moeten verplaatsen in het publiek. Eigenlijk heb ik dat met deze film ook al gedaan; ik heb geprobeerd de Westerse en de Japanse wereld te laten samenkomen. Ballet is nooit te zien in Japanse films en katholicisme is weer Westers. In de toekomst ga ik me waarschijnlijk meer op het buitenland richten.’ (WK) Autumn Adagio (TG) - Inoue Tsuki Vr 29 19:00 PA4, za 30 13:30 PA2, zo 31 16:15 PA4, vr 5 13:00 PA4
Ben Russell werkte twee jaar als ontwikkelingswerker in Suriname. Na tien jaar keerde hij terug om er zijn eerste lange film te draaien, waarin hij twee broers volgt op hun weg. Stel je zintuigen open en laat je meevoeren op een reis door Suriname.
Elevator Pitch
‘Opgenomen in dertien shots van ieder tien minuten, volgt de film twee Surinaamse Marron-broers. Zij volgen de weg die hun voorouders namen om te ontsnappen aan de Nederlandse slavenhouders 350 jaar geleden. Van de sloppen rond Parimaribo tot aan het laatst bewoonde dorpje aan de Surinamerivier gaat deze film over geschiedenis, mythologie en magie in een snel veranderende wereld.’ Suriname
‘Ik heb daar zo’n tien jaar geleden twee jaar lang als ontwikkelingsmedewerker gewerkt en ik maakte er eerder de korte film Daumë. Het is lastig om als westerling daar films te maken. Daarom heb ik ook deze weer gemaakt heb met twee goede vrienden in de hoofdrollen. De opzet van de film vereiste dat ik hem zou maken met mensen bij wie ik me comfortabel voel. En zij begrepen precies waar ik heen wilde. Het was er heet en tien uur rijden van de dichtstbijzijnde stad. Een dorp zonder stromend water en elektriciteit. Ik mis de primitieve omstandigheden daar niet, maar de mensen wel. Ik hoop dat ik er binnenkort weer heen kan. Ik heb al wel een heel stel dvd’s gestuurd met het eindresultaat. De meeste mensen waren heel enthousiast; want het is een film over hun eigen omgeving. Ik ben trouwens enorm benieuwd naar de reac-
Get shorty De makers van korte films maken kans op een speciale Tiger Award. Op de festivalsite kunt u uitgebreide interviews met een aantal van de 31 genomineerde regisseurs lezen. De Daily Tiger pikt er elke dag drie uit.
Lernert Engelberts over Hoe vertel ik het mijn ouders #1
Hoe vertel ik het mijn ouders #1
‘De setting waar de kunstenaar en de ouder(s) in zitten heeft een eigenaardigheid die op het blote oog niet waarneembaar is: de stoel waar de kunstenaar op zit is een paar centimeter korter dan die van de ouder. Dit hebben we bewust gedaan om visueel de kunstenaar lager uit te laten komen en deze onderbewust weer op de hoogte van ouder en kind uit te laten komen.’
ties in Rotterdam. Nederland heeft grote grote Surinaamse gemeenschap, en natuurlijk koloniale wortels. Terwijl in Amerika de meeste mensen nog nooit van Suriname hebben gehoord.’ Amerika
‘Natuurlijk zitten reguliere bioscopen niet te wachten op een film als deze. Maar er zijn hier wel veel mogelijkheden voor vertoningen in micro-cinema’s. Ik noem mezelf trouwens eerder kunstenaar dan filmmaker, dat is toch een andere insteek. Ik werk als curator en geef daarnaast les op de universiteit in film en tv-wetenschap. Ik heb mijn films wel eens aan studenten vertoond, maar dat is niet vreselijk bevredigend. Ze zijn heel terughoudend in hun kritiek, omdat ik tenslotte degene ben die hun studiepunten moet toekennen…’ Eerste keer
‘Het is niet mijn eerste film, maar wel by far de langste die ik ooit heb gemaakt. Dus in dat opzicht was het anders dan bij mijn voorgaande werk.’ Bright Future
‘Ik ga binnenkort naar Kopenhagen voor een project en hoop ook iets in Noorwegen te gaan doen met regisseur Ben Rivers. Verder ben ik druk bezig met curatorwerkzaamheden en het lesgeven.’ (EJ) Let Each One Go Where He May be (TG) – Ben Russell
Zo 31 21:45 PA2, ma 01 10:45 PA2, di 02 16:15 PA 2, za 06 10:45 PA 2
Shalimar Preuss over Rendez-vous à Stella Plage
‘Ik vraag me nog steeds af wat het uitgangspunt voor deze film zou kunnen zijn geweest… Waren het de straatlantaarns aan die bepaalde kust in de schemering? (Ik kende deze set van het draaien van mijn films een paar meter verderop!) Of was isolatie de aanzet voor deze film?’ Anna Abrahams over Desert 79°: 3 Journeys Beyond the Known World
‘In deze film schets ik de mythologie van het ijs. Reizen naar de grens van het bekende en kijken wat daarachter ligt; dat is de drijfveer van de poolreiziger. Hij schudt zijn identiteit (tijdelijk) af en gaat op zoek naar een nieuwe horizon, en daarmee naar nieuwe duidingen van onze wereld. Er zijn per definitie geen woorden voor of beelden van het onbekende. Daar wil ik met deze film geen einde aan maken. Voor geen goud zou ik de magie van de Arctische woestijn willen ontluisteren: ik wil die juist eren. Wat voorbij de laatste ijsberg ligt blijft verhuld door verschillende tinten wit.’
De sms-jes (zie pag 13) stromen binnen. We beginnen met de dagwinnaar: • wederom een leuke film van ishii yuya! ( 3162736914** over To Walk Beside You) • spannend thema lijkt het maar het gaat gewoon over zwerfjongeren. Had iets meer tempo gemogen. ( 3164626744** over Zarte Parasiten) • sfeervolle feel good movie over illegale grens overschrijding Mexico / USA
filmfestivalrotterdam.com
5
Link
Groeten uit Tadzjikistan! Nosir Saidov zet door
Sport
Met de start van de Tour de France komende zomer profileert filmstad Rotterdam zich nadrukkelijk ook als sportstad. Een vijftal films waarin de sport een rol speelt.
Atletu
Op de Olympische Spelen van 1960 in Rome won de Ethiopische hardloper Abebe Bikila het goud op de marathon, die hij blootsvoets in een recordtijd aflegde. Negen jaar later raakte de volksheld na een ongeluk met zijn Volkswagen Kever aan beide benen verlamd, maar hij liet de moed niet zakken, zoals deze biopic laat zien.
El boxeador
Een boksleraar verwerkt zijn smart op een heel andere manier dan zijn vrouw: zij vouwt devoot de handen in de kerk, hij werkt zich in de boksschool in het zweet. Er blijken meerdere wegen naar verlossing te leiden.
Fantastic Mr. Fox
Het sympathieke neefje Kristoff is eigenlijk overal beter in, dus ook in het edele whackbat-spel, een soort cricket waarbij tactiek en behendigheid onontbeerlijk zijn. Test je eigen whackbat-talent op whackbat.com.
Devil’s Town
Op de dag dat enkele Servische toptennissers een belangrijke match spelen op een internationaal toernooi, kruisen de paden van verschillende inwoners van Belgrado elkaar. Tennis als metafoor voor het leven.
Symbol
De subtiele tragiek van de aftakelende Mexicaanse worstelaar Escargot Man, die zich opmaakt voor een westrijd die hij gedoemd is te verliezen, houdt de absurdistische slapstick van de andere verhaallijn van Symbol in evenwicht. PG/JB
De Tadzjikische film True Noon mag een unicum genoemd worden in eigen land: het was voor het eerst in jaren dat een 35mm-filmproductie van eigen bodem aldaar in de bioscoop verscheen. Een teer punt voor regisseur Nosir Saidov: ‘Er zijn veel problemen in mijn land en de prioriteit ligt niet bij het maken van bioscoopfilms. Of zelfs bij het bekijken ervan.’
Toen Tadzjikistan zich, net als de buurlanden na het ineenstorten van de Sovjet Unie in de jaren negentig onafhankelijk verklaarde, leverde dat fysieke grenzen op. In het licht absurdistische True Noon wordt een klein bergdorp plotseling in tweeën gedeeld door zo’n nieuwe landsgrens. De ene helft van het dorp kan niet naar school, de andere kan niet naar het ziekenhuis aan de overkant van het prikkeldraad. Een bruiloft dreigt door de abrupte afscheiding in het water te vallen. Het verhaal en de personages zijn fictief, maar dat geldt voor diverse elementen in het verhaal juist niet. Saidov: ‘In de loop van de jaren negentig gingen in Europa en de rest van de wereld steeds meer grenzen open. Een bijzonder contrast met de voormalige Sovjetrepublieken, waar het tegenovergestelde gebeurde.’ Saidov, die in de eerste plaats een film over interactie tussen gewone mensen wilde maken, stelt dat fysieke grenzen tussen landen nooit een beperking mogen vormen om te kunnen leven. De dodelijke mijnen die nog overal liggen vormen een ander belangrijk thema in zijn film. ‘Ik vind het bizar dat er vandaag de dag nog steeds mensen door overlijden. Niet eens specifiek in Tadzjikistan, maar ook in andere oude Sovjetrepublieken en in voormalig Joegoslavië.’ In Tadzjikistan, grenzend aan Oezbekistan, Kirgi-
zië, China en Afghanistan, worden nauwelijks nog producties op filoms geschoten. Dat Nosir Saidov zijn film überhaupt gemaakt heeft, is dus een kwestie van onversneden doorzettingsvermogen. Saidov: ‘In de Sovjettijd had je een centraal gestuurd filmsysteem, waarbij bepaald werd hoeveel films er in welke republiek gemaakt konden worden en waar die vervolgens werden vertoond. Dat systeem werkte: er werden films gemaakt en ze werden gezien.’ Na de onafhankelijkheid stortte ook dat systeem in, zonder te worden vervangen door andere filmregelingen. ‘Alles wat vanaf de jaren negentig gefilmd werd, was goedkoop geschoten op video of digitaal - en vooral bestemd voor televisie. Men maakte vooral tv-series en amper films. Veel Tadzjikische regisseurs die contacten hadden in Rusland of Europa, zijn dáár toen gaan werken. Films werden in Tadzjikistan niet meer gemaakt.’ Maar cinema had dan ook geen prioriteit meer in de arme republiek. ‘ De weinige, schaars bezochte bioscopen díe er zijn, vertonen veelal Bollywoodfilms, Amerikaanse producties of tv-series. Op dvd.’ Omdat er ook geen distributiesysteem meer bestaat, is het voor Tadzjikische filmmakers bijzonder ingewikkeld om hun films aan de man brengen. Tijdens de nationale première van True Noon, afgelopen augustus, zag Nosir een bomvolle zaal. Het bleef helaas bij die ene voorstelling. Een pijnlijk punt voor de regisseur: ‘Het was voor het eerst in achttien jaar dat een Tadzjikische filmproductie op 35mm vertoond werd in Tadzjikistan.’ Gelukkig heeft True Noon in Rotterdam in ieder geval drie voorstellingen. En hopelijk hele volle zalen. (MN)
rrreloaded! Het onlangs gelanceerde platform cinemareloaded.com biedt iedereen de kans om co-producent te worden van een filmmaker naar keuze. Die filmmakers ontmoeten elkaar overmorgen voor het eerst buiten het virtuele domein, op het festivalterrein. Alexis Dos Santos geniet op dit moment nog van een riante voorsprong, ook als het gaat om aantal coproducenten. Wie weet schudt hun fysieke aanwezigheid de onderlinge verhouding op?
Alexis Dos Santos
215 co-producers
True Noon (BF) – Nosir Saidov
Za 30 20:00 DJZ, zo 31 12:00 CI6
We’ve got spam
Burkina Faso. My name is Morine Lorna Laboso I’m (23) years, from Kenya in West Africa. I am 5’7” tall, Fair in complexion, Single (never married before) My late father Dr. Lorna Laboso was the Assistant Minister of Home Affairs’. Etc etc!
De festivalbezoeker heeft de weg naar de redactiemailbox nog niet gevonden. Salman Muhamed wél, maar zijn PLEASE READ AND REPLY VERY URGENTLY belandde niet geheel onverwacht in het mapje ‘ongewenste mail’. Ook het schrijven van Morina Lornauit uit Burkina Faso kwam niet door het spam-filter. Haar oproep had echter niets, zoals we even hoopten, met het Signals-onderdeel Where is Africa te maken: ‘How is your day ? I guess nice. Mine is a little bit hot over here in Ougadougou
Omdat we óók graag lezenswaardige mails willen ontvangen, bij deze een oproep. Volgend jaar viert het IFFR haar 40-jarig bestaan. Op de feestagenda staat in ieder geval een speciale overzichtstentoonstelling met allerlei festivaluitingen op de agenda. Heeft u nog een oud affiche op zolder, zo’n medewerkers-shirt in de mottenballen, héle oude consumptiebonnen of een ander historisch IFFRattribuut in de schuur? Stuur dan een mailtje met uw contactgevens naar dailytiger@hotmail.com.
Pipilotti Rist
128 co-producers
Ho Yu-hang
114 co-producers
;-) ( 3164606590 ** over Norteado) • sterke film ( 3162369589** over White Material) • wow wow wow wat fantastisch ( 3164151546** over Red White & Blue) • interessante film die je meeneemt in de misère en schoonheid van Julien en zijn zoektocht naar rust. ( 3164277473** over El calambre) • paar mooie beelden, dat wel. Maar verder slaapverwekkend saai. ( 3161813218** over
filmfestivalrotterdam.com
7
We want more!
Niet te missen films voor muziekfanaten Er zit muziek in het IFFR. Het programma is gelardeerd met films over of met muzikanten. The Kinks, The White Stripes, INXS-zanger Michael Hutchence en The Mars Volta-gitarist Omar Rodríguez-López zijn te horen en te zien.
Ne change rien
Do it Again
The White Stripes: Under Great White Northern Lights
The Sentimental Engine Slayer
Het is lastig om een muziekdocumentaire te maken die niet saai is, volgens de Amerikaanse regisseur Robert Patton-Spruill. ‘Documentaires over muzikanten maken is net zoiets als films maken over dinosaurussen, waarin je vertelt: deze dino leefde toen en toen en deed zus en zo.’ Patton-Spruill maakte Do it Again, over de Britse sixtiespopgroep The Kinks (bekend van hits als You Really Got Me, Waterloo Sunset en Lola). De film vertelt het verhaal van de band via een obsessieve fan, de journalist Geoff Edgers. Diens missie is het weer bij elkaar brengen van de groep in de originele bezetting. Een ‘mission impossible’ zoals al snel duidelijk wordt, vooral door de sterke animositeit tussen zanger Ray Davies en zijn broer, gitarist Dave Davies. ‘De documentaire gaat niet alleen over The Kinks, maar vooral ook over de midlife-crisis die Geoff meemaakt’, zegt Patton-Spruill. ‘Rond zijn veertigste gaat hij zich afvragen wat hij eigenlijk met zijn leven heeft gedaan. Hij wil met deze missie zijn leven zin geven.’ In de hoogst onderhoudende documentaire laat Edgers beroemde Kinks-fans als Sting, Paul Weller en REM-gitarist Peter Buck aan het woord. Hij vraagt ze ook om samen met hem een Kinks-liedje te spelen - iets dat verrassend genoeg in de meeste gevallen nog lukt ook. Uiteindelijk vliegt hij naar Londen om te proberen beide Davies-broers voor de camera te krijgen, zodat hij ze kan overhalen toch weer eens samen op te treden. Do it Again is een voorbeeld van een muziekdocumentaire die ook filmisch interessant is en daarom absoluut thuishoort op het IFFR. Dat geldt ook voor de andere muziekdocumentaires die dit jaar in Rotterdam te zien zijn. Ne change rien van Pedro Costa bijvoorbeeld, waarin de Franse zangeres en actrice Jeanne Balibar (dit jaar lid van de Tiger Award-jury) centraal staat. Of B-Side, over de kleurrijke muziekscene van Barcelona, in het Pompeu Fabraprogramma.
filmfestivalrotterdam.com
Een film die al in één adem wordt genoemd met legendarische ‘rock-docs’ als Gimme Shelter en Don’t Look Back, is The White Stripes: Under Great White Northern Lights. De film gaat over de omvangrijke tournee die het Amerikaanse duo The White Stripes in 2007 ondernam in Canada. Een tournee waarbij ze niet alleen in grote concertzalen spelen, maar ook in kleine gehuchten en op rare plekken als boten en stadsbussen. Regisseur Emmett Malloy laat zien hoe ook The White Stripes zelf tijdens de tournee regelmatig verrast worden door wat ze tegenkomen. In de film geven Jack en Meg White, die zich altijd verschuilen achter een strak imago, ook eens iets meer van zichzelf bloot. Alleskunner Omar Rodríguez-López, gitarist van The Mars Volta, maakt zijn regiedebuut met het psychedelisch The Sentimental Engine Slayer. Hij speelt tevens de hoofdrol van de verwarde twintiger Barlam en tekende ook voor scenario, productie, art direction en – hoe kan het ook anders – de soundtrack. Niet te missen voor de muziekfanaten onder de filmgangers is ook de in 1986 gemaakte speelfilm Dogs in Space, waarin de betreurde INXS-zanger Michael Hutchence een nogal warrige zanger van een new wave-band speelt. Op de soundtrack horen we Iggy Pop, Gang of Four en Boys Next Door, de eerste band van Nick Cave. Sietse Meijer Do it Again – Robert Patton-Spruill
Za 30 13:00 PA1, zo 31 CI7 Ne change rien – Pedro Costa
Zo 31 22:00 PA3, ma 01 12:00 CI1, vr 05 21:45 PA7, za 06 16:15 PA6 B-Side – Eva Vila Di 02 17:00 CI5, wo 03 19:45 CI7 The White Stripes: Under Great White Northern Lights – Emmett Malloy Wo 03 16:00 PA5, do 04 19:45 LA1, vr 05 21:30 PA4 The Sentimental Engine Slayer – Omar Rodríguez-López Do 04 16:15 PA2, vr 05 10:30 PA5, za 06 19:15 PA5 Dogs in Space – Richard Max Lowenstein Do 04 22:15 PA4, vr 05 12:15 LA2
8
Mgr Bär zegent Festival
director’s profiles
Joseph Cedar (1968) is een van de
regisseurs die het afgelopen decennium de Israëlische cinema weer op de kaart zette. Zijn derde film Beaufort, opgenomen in het themaprogramma Signals After Victory, werd in 2008 genomineerd voor een Oscar en was de eerste Israëlische Oscarnominatie in 24 jaar. Op het filmfestival van Berlijn won hij de Zilveren Beer voor beste regisseur. De in New York geboren Cedar studeerde filosofie en geschiedenis in Jeruzalem, en voltooide de filmopleiding van de universiteit van New York. Beaufort is naar zijn zeggen sterk beïnvloed door Stanley Kubricks antioorlogfilm Paths of Glory. Za 30 12:00 CI6, zo 31 19:30 CI6
foto Ramon Mangold
Volgens Jos Stelling, en met hem vele anderen, is de cinema de meest katholieke kunstvorm bij uitstek. Nergens is de verbeelding immers zo sterk aan de macht als in de rituelen van de Moederkerk. Vrijdagmiddag, even na de klok van twaalven, zegende monseigneur Philippe Bär het IFFR. Met een rozemarijntakje uit de festivalkeuken en een beker gewijd water sprak Bär in de aula van de Pathé-biosscoop op plechtige wijze de zegen uit, waarna hij er z’n hand niet voor omdraaide ook een
rij filmrollen te zegenen. De voormalige bisschop van Rotterdam, die als Jessica Hausners vervanger te gast is in de Big Talk over Lourdes, is zelf een hartstochtelijk filmliefhebber. ‘Als jongetje oefende de wereld van de bioscoop een magische aantrekkingskracht op me uit, maar later, toen ik op het seminarie zat, schoot het er helaas flink bij in’, aldus de in 1928 op Sulawesi geboren Bär. ‘Jeannette MacDonald was m’n favoriete actrice en ik ben talloze keren gaan kijken naar Gone with
the Wind, omdat de hele menselijke mallemolen daar in vervat is. Verder bewaar ik warme herineringen aan I Remember Mama, over een familie van Noorse immigranten in San Francisco aan het begin van de twintigste eeuw. Het is daar elke dag spannend of er een goede maaltijd op tafel kan worden getoverd, of dat het weer een bezoekje wordt naar McDonald’s...’ Na een korte pauze: ‘Dat moet dan een aardig eindje lopen geweest zijn, want die had je toen natuurlijk nog niet op elke straathoek.’
De Uitloop
foto’s Tobias Davidson
Tiger Awards Competition Shorts 1, donderdag 28, 17:35 uur
Celina Jezussek (27), Rotterdam
Behrouz Naghipour (53), Krimpen aan de IJssel
Bart Rutten (37), Amsterdam
‘Het waren drie zeer verschillende films. Daarom ga ik ook graag naar korte filmprogramma’s: je kunt in één uur heel uiteenlopende dingen zien. Toch zoek ik altijd naar connecties tussen de verschillende films. Deze films gaven allemaal een persoonlijke blik van de regisseur op het leven van een kunstenaar. Mijn favoriet was Sex Is Sentimental, een erg intense film, verontrustend. Maar dat ongemak is juist interessant.’
‘Monuments heb ik helemaal niet begrepen; er was geen Nederlandse ondertiteling en mijn Engels is niet zo goed. Mudanza was simpel, maar wel goed. Door te laten zien hoe het huis van de dichter Federico García Lorca heel voorzichtig wordt opgeruimd en leeggehaald, stelt de maker de vraag wat deze dingen hun waarde geeft. Bij Sex Is Sentimental kreeg je echt het gevoel een dag uit het leven van de regisseur mee te maken.’
‘Ze waren heel verschillend, maar gelukkig alle drie kwalitatief goed – dat is zeker niet altijd het geval. De maker van Monuments was voor mij onbekend, maar het onderwerp en de aanpak trokken me. Nu ik het gezien heb, ben ik benieuwd wat hij verder heeft gemaakt. Op een onderkoelde, humoristische manier brengt hij drie kunstenaars weer tot leven. De film van Erik van Lieshout vond ik vreselijk goed.’ (JB)
Ondertussen op YouTube De wereld van de Duitse regisseur Werner Herzog bestaat uit extremen. Extreme mensen, situaties en omgevingen. Hij filmde in de jungle, Antarctica, het Amazone-gebied, de diepzee of, zoals in The Bad Lieutenant: Port of Call – New Orleans (te zien op dit festival, net als zijn My Son, My Son, What Have
Ye Done?), post-Katrina New Orleans. Dus als hij in Los Angeles tijdens een interview met een BBCverslaggever wordt geraakt door een kogel uit een luchtdrukgeweer, kijkt hij daar niet van op. ‘Je moet als filmmaker openstaan voor je omgeving’, legt hij glimlachend uit, ‘ook voor de negatieve kanten.’ Een paar bloedvlekken? ‘Not significant’ (met een mooi Duits accent). Werner Herzog: er is geen tweede van. Zie ‘Werner Herzog gets shot by LA sniper during interview’ (http://bit.ly/xRq53). (KD)
Bong Joon-Ho (1969) brak in 2003
in Zuid-Korea door met zijn tweede film Memories of Murder, een op ware gebeurtenissen gebaseerde film over de eerste seriemoorden die het land meemaakte. Omdat die moorden nooit werden opgelost, gaat de film vooral over de frustraties van de rechercheurs. Bong verraste daarna met The Host, een monsterfilm en familietragedie ineen. Ook in zijn nieuwe film Mother, over de moeder van een zwakbegaafde man die verdacht wordt van de moord op een tienermeisje, geeft Bong een eigen draai aan een beproefde formule: de thriller. Za 30 19:15 GSC zo 31 9:30 CI1 ma 1 16:30 GSC
Warwick Thornton (1971) begon als cameraman en maakte een aantal korte films voor hij met zijn eerste speelfilm Samson & Delilah kwam. De Australische aboriginalregisseur won er op het filmfestival van Cannes de Camera d’Or voor beste debuut mee. Thornton plaatst zichzelf in de aboriginaltraditie van verhalenvertellers. Samson & Delilah, over twee tieners die hun uitzichtloze bestaan proberen te ontvluchten, was volgens hem een verhaal dat hij móest vertellen. ‘Ik neem het publiek mee op een reis die in het duister begint, waardoor het licht aan het eind des te helderder is.’
Za 30 16:00 PA7 ma 1 21:45 GSC do 4 19:15 PA7
El calambre) • apekool, links laten liggen ( 3165471725** over The Ape) • moslimvrouw altyd slachtoffer van corrupte mannenwereld. Iran is vrouw ( 3162874532** over Green Days) • Grappige docu. De film heeft een goed tempo. Sting zorgt voor één van de mooiste momenten in de film. Aanrader! ( 3161813657** over Do It Again) • heerlijke film met legendarische muziek! Ook al was ik
filmfestivalrotterdam.com
9
Met andere ogen
ROOM #8
Op uitnodiging van het festival zijn vijf jonge filmcritici uit verschillende landen actief in Rotterdam. Om beurten schrijven zij over cinema in hun land. Vandaag: Miruna Vasilescu uit Roemenië.
Het is haar eerste bezoek aan Europa en door een overboeking komt de Taiwanese filmmaker Wen Chih Yi (voor twee nachtjes) terecht in een Rotterdams hostel. Het deert haar niet. In de zogenaamde multiculturele kamer droomt de maker van Sleeping with Her van alle kleurrijke oorden die ze nog zal bezoeken op haar Europese toer. Foto Nadine Maas
Stiekeme Haneke Het compilatieprogramma A Trailer Park verzamelt trailers en korte films die in opdracht van diverse filmfestivals werden gemaakt door de grootheden van de internationale cinema. Programmeur Gerwin Tamsma: ‘Ik had wel tien van zulke programma’s samen kunnen stellen.’
Voor regisseur Lisandro Alonso was de grootste uitdaging aan het maken van een festivaltrailer de beperkte lengte. Naast de trailer S/T, gemaakt voor het festival van Buenos Aires en te zien als onderdeel van A Trailer Park, maakte hij dit jaar ook de allereerste leader voor het Hubert Bals Fonds. ‘Ik ben in mijn films gewend lange takes te gebruiken. Als je maar een minuut hebt, is de relatie tussen ruimte en tijd heel anders. En het is de vraag hoeveel het publiek in die ene minuut zal zien.’ Toch weet Alonso ook in het korte bestek van zijn
Back to the Future?
1963
trailer te overrompelen. S/T is als een sterk gecondenseerde dosis van zijn werk, en dat geldt ook voor de twee trailers die werden geproduceerd in opdracht van de Viennale. James Bennings Fire & Rain, gemaakt voor editie 2009, is een voorstudie voor zijn lange film Ruhr (eveneens te zien op het IFFR). En in de 71 seconden van Un catastrophe (editie 2008) weet Jean-Luc Godard vrijwel alle metacinematische stokpaardjes uit zijn omvangrijke oeuvre te verwerken. De trailer van Godard wijst ook op een andere opvallende lijn in het programma: veel van de films gaan, letterlijk of figuurlijk, over film. David Cronenbergs geeft At the Suicide of the Last Jew in the Last Cinema of the World een deprimerend liveverslag van het eind van de cinema; Alex Cornell maakte een trailer voor een fictief festival gewijd aan het werk van Wes Anderson, gemaakt in een pastiche op Andersons stijl; de trailers voor het Vancouver Film Festival nemen hun cinefiele publiek mild op de hak. Influenza is de grootste ontdekking van het Trailer Park-programma. Een half uur lange film die regisseur Bong Joon-ho (wiens nieuwe film Mother eveneens op het festival is te zien) in 2004 maakte in opdracht van het Jeonju International Film Festival. De film is geheel opgenomen met beveiligingscamera’s in open-
bare ruimtes in Seoul. In toiletten, metrostations, bankvestibules en parkeergarages ontvouwt zich een verontrustend verhaal over een kleine sjacheraar die steeds verder wegzakt in een crimineel moeras. ‘Deze film hebben we destijds niet gedraaid omdat het in een pakket van drie zat, en we de andere twee daarvan niet goed genoeg vonden’, legt Tamsma uit. ‘A Trailer Park bood een uitgelezen kans om dit kleine, bizarre juweel alsnog te tonen.’ Naast de veertien bekendgemaakte films, bevat het programma ook (in de woorden van Tamsma) ‘een aantal onaangekondigde ‘objets trouvées’. Eén daarvan kunnen we hier alvast prijsgeven: een filmpje dat Michael Haneke in 1993 in Rotterdam maakte. Tamsma: ‘Hij wilde niet worden geïnterviewd voor het journaal en heeft toen zelf dit filmpje gemaakt, waarin hij antwoord geeft op de vraag waarom hij films maakt. Dat is vervolgens natuurlijk prompt kwijtgeraakt op de festivalburelen, maar Emile Falloux [oud IFFR-directeur, red.] kwam het onlangs op een VHS-tape weer tegen.’ (JB) A Trailer Park (Festivals Produce Film) –
Diverse regisseurs Zo 31 21:00 PA4, do 4 19:00 PA2 Alonso’s leader wordt voorafgaand aan elke HBF-film vertoond.
In Adieu Philippine is niet alleen de invloed van de televisie op de cinema (en vice versa) goed zichtbaar, maar ook de invloed van de beeldcultuur op de belevingswereld van jonge mensen. Het verhaaltje, over een stagiair bij een tv-bedrijf die indruk maakt op twee aspirant-actrices, is slechts een kapstok voor een feest vol visuele foefjes. De eerste lange speelfilm van Jacques Rozier geldt tegenwoordig als een vergeten juweeltje van de Franse nouvelle vague. Verder in 1963: Reinier Paping wint een extreem barre Elfstedentocht • The Beatles breken door • een zware aardbeving treft de Joegoslavische stad Skopje • Engeland wordt opgeschrikt door het Profumo-schandaal en The Great Train Robbery • Martin Luther King houdt zijn I have a dream-speech • de Amerikaanse president Kennedy wordt onder nog altijd onopgehelderde omstandigheden vermoord. Adieu Philippine (RE) – Jacques Rozier Za 30 19:30 CI1, zo 31 10:00 CI4
De Elfstedentocht van 1963
Als het gaat om film heeft Roemenië de laatste jaren een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Het begon met Cristi Puiu’s hoog gewaardeerde The Death of Mister Lazarescu en bereikte zijn hoogtepunt met de Palm d’Or voor Cristian Mungiu’s 4 Months, 3 Weeks and 2 Days. Er is een echte buzz rondom de Roemeense nouvelle vague. De recente, internationaal gewaardeerde Roemeense films Tales from the Golden Age en Police, Adjective worden in Rotterdam vertoond. De een focust zich op het communisme – een veelvoorkomend onderwerp in onze hedendaagse realistische cinema – de ander gaat over de huidige status-quo in ons land. Ik ben een fan van Corneliu Porumboiu’s films en zie zijn Police, Adjective als een intense, complexe analyse die alleen van de hand van een zeer talentvolle auteur kan zijn. Ondanks de wereldwijde erkenning lukt het onze regisseurs in hun eigen land nog nauwelijks om de zalen te vullen met een enthousiast publiek. Niet dat onze ‘professionele shoppers’ en popcorn-eters niet van film houden, alleen houden ze het liever bij makkelijk te verteren Hollywoodproducties. Ik ben de laatste om ze dat kwalijk te nemen. Ik begrijp de behoefte om even de werkelijkheid te vergeten en in de grote, fantastische cinemawereld te stappen. Natuurlijk kijken ze liever actiefilms in hun eigen thuisbioscoop dan naar nationale arthouse producties waarvoor ze moeite moeten doen om ze te begrijpen. Daarom geloof ik dat Roemenië klaar is voor de volgende stap en die ook gaat zetten. Onlangs heb ik een voorvertoning van If I Want to Whistle, I Whistle gezien, het debuut van regisseur Florin Serban (zijn volgende project wordt hier in Rotterdam op CineMart gepresenteerd). Ik vond iedere seconde ervan geweldig en ik geloof dat de film een nieuwe trend gaat zetten, in ieder geval in de Roemeense cinema. Er zit nog steeds een Oost-Europese arthouse twist aan, gecombineerd met de spanning en suspense van een echte thriller. Daarbij kijk ik uit naar de nieuwe films die dit jaar uitkomen van Radu Muntean (The Paper Will Be Blue) en de eerder aangehaalde Cristi Puiu, in de hoop dat hun ambities nog even hoog zijn. Dus, als u het mij vraagt, ziet de toekomst er goed uit. Is dit uw eerste ontmoeting met de Roemeense cinema op dit festival, leun dan achterover en laat u zelf naar hun wereld vervoeren. Het zijn verhalen die in simpele woorden, maar met grootse emoties worden verteld. Verhalen over feiten en mensen, in hun meest spectaculaire details.
met mijn 26 bijna de jongste in de zaal, ik heb genoten! ( 3165244656** over Do It Again) • real men have feelings too, they hug, sing, gossip, cry and then they die, at least the most talented, war sucks ( 3165471725** over Beaufort) • Is this an actress? Almost unbelievable. Truly looking through the eyes of a Down Syndrome personality. ( 3164315509 ** over Elbowroom) • mooie film
10
filmfestivalrotterdam.com
Klimaattop wil Planet Cinema redden
Waar moeten we naartoe met vakantie? Een geheel onverzorgde reis kan worden gemaakt naar een van Europa’s minicinema’s, van Belgrado tot Bristol, van Madrid tot Vilnius. Deze bijzondere, kleinschalige bioscopen doen mee aan de IFFR-top Kino Climates. Door Mariska Graveland In een afgelegen straat in de Franse stad Saint Etienne doemt een oase op voor filmliefhebbers. Tijdens een zomerse vakantie in Frankrijk is de eerste tussenstop Gran Lux, een autonome bioscoop, bar en atelier in één, een vrijplaats gehuisvest in een voormalige brouwerij, ver buiten het centrum. Binnen maken filmers en kunstenaars nieuw werk, in de zelfgebouwde cinema worden korte films gedraaid en buiten wordt de tafel gedekt. De oprichters en filmmakers Olivier Dutel en Gaëlle Joly wonen boven hun bioscoop. Gran Lux is een van de eigenzinnige cinema’s die is uitgenodigd voor Kino Climates, een IFFRprogramma rond kleinschalige, onafhankelijke bioscopen in Europa, New York, Moskou en Tokio. Gaëlle van Gran Lux heeft zelf de beste herinneringen aan avonden waarbij de grenzen vervagen. ‘Als we een mix kunnen maken van bijvoorbeeld een vergeten klassieker, een nieuw werk van een artist in residence en een concert, dan weten we waarom we Gran Lux ooit hebben opgericht.’ vruchtencake
Het boekje bij Kino Climates kan ook gebruikt worden als alternatieve reisgids voor filmjunks die op hun vakantie willen weten of er ergens een bijzondere bioscoop in de buurt is. Kino Climates-organisatoren Katia Rossini en Peter
van Hoof maken de zoektocht wat makkelijker en verzamelden de namen van kleine bioscopen in voornamelijk Europa, van Belgrado tot Bristol, van Madrid tot Vilnius. Ook IJsland herbergt een microcinema in de ware zin van het woord. In het dorp SeyOisfjörOur langs een fjord aan de oostkust van IJsland zit Mini Cine, die twintig bezoekers aankan en naar verluidt volgestouwd is met Super8-projectoren en filmparafernalia. De vruchtencake schijnt legendarisch goed te zijn. In Nederland noemden we dit soort plekken ooit het derde circuit, waarbij Pathé het eerste circuit is, en commerciële arthouses het tweede. Het is niet alleen uniek dat al die programmeurs van geestverwante minibioscopen elkaar nu eens op het IFFR kunnen ontmoeten, het moet ook leiden tot het opzetten van een nieuw netwerk, zegt Katia Rossini. Zij is werkzaam bij het Brusselse Cinema Nova, al jaren een ontmoetingsplek voor avant-garde-, underground- en expanded cinemamakers. ‘We willen een gezamenlijke website bouwen en onderling films uitwisselen waar moeilijk aan te komen is.’ Vaak zijn deze kleine bioscopen het enige alternatief voor filmfestivals. Ze vertonen als een van de weinigen films die anders op de plank zouden blijven liggen. De Klimaattop in Rotterdam heeft dan ook een ambitieus doel: ‘Help save the cinema planet!’ cube cola
B Movie - Hamburg
In Kino Climates, dat open is voor alle publiek, is veel werk te zien uit de deelnemende bioscopen, niet zelden gemaakt door een groep filmmakers die hun cinema ook als atelier of workshop gebruiken. De meesten vertonen doorgaans klassiekers, B-films, experimentele films, performances en werk van vergeten of nog te ontdekken filmmakers. In Cube Cinema in Bristol maken ze ook hun eigen cola, een brouwsel dat op het IFFR te volgen is in de korte film Cube Cola 3D van Tom Taylor. Met 3D-bril op beland je midden in het Cube Colalab waar het recept voor cola nu eens niet geheim
wordt gehouden. Een Cube Cola Kit is verkrijgbaar bij de Break Even Store in De Doelen. Voorspelbaar is een bezoek aan een minicinema zelden. ‘Je kunt ons niet echt een bioscoop noemen’, schrijft Roberto Carro van Napoli Monitor in Napels, die zich ook bezighoudt met graffitikunst en andere urban art. ‘We zijn begonnen met het draaien van films in de buitenlucht. Toen onze digitale projector werd gestolen, gaf iemand ons heel gul een kleine 16mm-projector. Tijdens die openluchtvoorstellingen is er altijd zo veel rumoer op straat te horen dat dit vanzelf een onderdeel van de film wordt. Het geschreeuw, de brommers, de muziek die erdoorheen schalt; ze herinneren ons eraan dat de jungle vlak om de hoek ligt. Film kan ons helpen om dat in te zien.’ chocoladefabriek
Peter Hoffman van Kino im Sprengel in Hannover kan daarover meepraten. Hij herinnert zich een roemruchte voorstelling waarbij een Amerikaanse filmmaker een pistool afvuurde in hun bioscoop, een gekraakte chocoladefabriek. Never a dull moment dus, daar in het noorden van Hannover. Ook Werkstattkino in München kent zo zijn onverwachte momenten. Daar was ooit de Oostenrijkse avant-garde filmmaker Ernst Schmidt jr. te gast die een live soundtrack bij een van zijn zwijgende films wilde maken, maar dan direct vanaf de aangrenzende wc. Programmeur Bernd Brehmer: ‘Dus tijdens de voorstelling stond hij plotseling op om naar de wc te gaan, waaruit hij vervolgens zo hard begon te gillen dat de verbouwereerde toeschouwers niet wisten hoe ze het hadden.’ De do-it-yourself-mentaliteit is vanzelfsprekend heel sterk bij alle Kino Climates-deelnemers. Veel, zo niet alles wordt zelf gedaan. Zo bouwden de oprichters van Star and Shadow in Newcastle hun bioscoop in 2006 helemaal eigenhandig op. Via een oproep mobiliseerden ze vrijwillige hulp. En Igor Toholj van Akademski Filmski Centar in Belgrado was zeer onder de indruk van de man die in zijn
Kino Climates Korte conferenties:
Zon 31 jan: Schouwburg Kleine Zaal 14:00 uur Ma 1 feb: Schouwburg Kleine Zaal 14:00 uur Di 2 feb: Jurriaanse Zaal De Doelen 15:00 uur Gratis toegankelijk. Gespreksleider: Chris Keulemans Films en performances:
Zat 30 jan, zon 31 jan, ma 1 feb en di 2 feb: Schouwburg Kleine Zaal: 20:00 uur eentje Lars von Triers The Kingdom van Denemarken naar Belgrado transporteerde, een film van 280 minuten die in vele zware filmdozen moest worden vervoerd. Ruta Boguzaite van Kino Pasaka in het Litouwse Vilnius vat de esprit van alle minicinema’s goed samen: ‘De naam van onze bioscoop betekent ‘sprookje’, en Pasaka is inderdaad een sprookje over vier mensen die hun eigen onafhankelijke arthousebioscoop wilden beginnen. Die droom is nu uitgekomen.’ Afgelopen september openden ze hun deuren. Dus wie eens in de buurt is van Vilnius, weet waar hij moet aankloppen.
Napoli Monitor - Napels
Aan Kino Climates werken de volgende bioscopen mee: WORM (Rotterdam) • Smart Project Space (Amsterdam) • Extrapool (Nijmegen) • Cinema Nova (Brussel) • Off Off Cinema (Gent) • Cercle des cinés (Luik) • Gran Lux (Saint Etienne) • Polygone étoilé (Marseille) • Le Dietrich (Poitiers) • L’hybride (Lille) • Cube (Bristol) • Horse Hospital (London) • Side Cinema (Newcastle upon Tyne) • Star and Shadow cinema (Newcastle) • 7inch cinema (Birmingham) • Station 16 (Kopenhagen) • B Movie (Hamburg) • Kino im Sprengel (Hannover) • Werkstattkino (München) • Regenboken Kino (Berlijn) • Babylon Cinema (Berlijn) • Kino Krokodil (Berlijn) • Brotfabrik (Berlijn) • Filmclub 813 (Keulen) • Skalvija Film Centre (Vilnius) • Kino Pasaka (Vilnius) • Cinema Oblo (Lausanne) • Cinéma Spoutnik (Genève) • Lichtspiel (Bern) • La Enana Marron (Madrid) • XCÈNTRIC, Cinema of CCCB (Barcelona) • Oporto (Lissabon) • Cinema Detour (Rome) • Napoli Monitor (Napels) • Kino.Lab (Warschau) • Docuart (Boedapest) • Kino Aero (Praag) • Kino 35 (Praag) • Akademski Filmski Centar (Belgrado) • DokuKino (Zagreb) • Mini-Cine (SeyOisfjörOur) • Kino Cine Phantom (Moskou) • Light Industry (New York) • Uplink (Tokio)
filmfestivalrotterdam.com
11
Uw mening geven over een film? Dat kan dit jaar voor het eerst met de mobiele telefoon. Sms iffr [spatie] smsfilmnummer [spatie] uw beknopte recensie naar 2211. U ontvangt dan maximaal een 1 bericht terug. De kosten zijn €0,25 p.o.b. plus het gebruik van uw mobiele telefoon. Door te sms-en maakt u elke dag weer kans op een nieuwe prijs: van dvd’s en speciale (film)tickets tot Tiger Friend-passen, festivalmerchandise en collector’s items. De filmnummers van elke film vindt u in het overzicht hieronder; om het overzichtelijk te houden is de selectie ‘beperkt’ tot alle lange speelfilms die tijdens het festival draaien. Uw sms-recensie verschijnt automatisch op de filmfestivalwebsite, en misschien wel in de dagkrant Daily Tiger! Daar verschijnt ook de top 5 van meest gerecenseerde voorstellingen, en natuurlijk de prijswinnaar van de dag. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18
19
20 21 22 23
24 25 26
27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48
49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71 72
73 74
75 76 77 78 79 80 81 82
83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97
98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123
0 to 11 1 15 Malaysia Adieu Philippine Adrift The Affair at Akitsu Agua fría de mar Air Doll Alamar All That I Love All Under the Moon Amer The Annunciation Another Girl, Another Planet Ante The Ape Araromire Aspettando Godard At the End of Daybreak At the Very Bottom of Everything Atletu Aurora Autumn Adagio Avenida Brasilia formosa Avoir vingt ans dans les Aurès B-Side Bad Lieutenant: Port of Call - New Orleans Les barons Beaufort Belair Between Two Worlds Blood and Bones Bonded Parallels The Border The Boston Strangler A Brighter Summer Day C’est déjà l’été Café noir El calambre El camino entre dos puntos Chaque jour est une fête Una cierta verdad City of Life and Death Los condenados Content Coup d’état The Creators of Shopping Worlds Crying with Laughter Dangerous Encounters: 1st Kind Dansa als esperits Dead of Night Devil’s Town Dial M for Murder Do It Again Dogs in Space Dogtooth Doing Time Donkey Down Terrace Eighteen The Eighteen Who Stirred up a Storm Elbowroom En construcción L’ ennemi intime Entrenamiento elemental para actores Erie Eros + Massacre Europa, East El ex-boxeador Eyes Wide Open Fantan Fanga Fantastic Mr. Fox Flooding in the Time of Drought Foxes Die Frau mit den 5 Elefanten Gloria mundi God No Say So Gohatto Good for Nothing Green Days Gugu & Andile Hadewijch Het Hemelse Leven op Aarde Hiroshima Honeymoons Hotel Atlantico Hunting & Zn. I Am Not Your Friend Ich bin Enric Marco In the Woods Independencia Inferno J’ai tué ma mère Japanese Devils Kamui Kun1 Action Lebanon Let Each One Go Where He May Let Him Rest In Peace Let’s Fall in Love A Life Life During Wartime Like Water Through Stone Lost Paradise in Tokyo Lost Persons Area Lourdes Malaysian Gods Mama Manila Skies Manuel De Ribera Mark MARKS Mi vida con Carlos Mijn Enschede Miyoko Moscou Moscow Mosquito on the Tenth Floor Mother La mujer sin piano Mundane History My Daughter My Queen Karo My Son, My Son, What Have
Ye Done? 124 M y Tehran for Sale 125 Nachrichten aus der ideologischen Antike Marx - Eisenstein - Das Kapital 126 Nadar 127 Ne change rien 128 Nekromantik 1 129 Night & Fog 130 Nobody Knows About Persian Cats 131 Norteado 132 Nuit bleue 133 Numéro deux 134 Nymph 135 The Old School of Capitalism 136 Once Upon a Time Proletarian 137 Ordinary People 138 Oxhide II 139 Paju 140 Paradise 141 El pasante 142 Le pèlerin de Camp Nou 143 Pepperminta 144 The Pig’s Retribution 145 Piggies 146 Police, Adjective 148 The Portuguese Nun 149 Possessed 150 Un prophète 151 Quill 152 R 153 Rabia 154 Ramata 155 Rapt 156 The Raven 157 Reading Book of Blockade 158 Red White & Blue 159 Refrains Happen Like Revolutions in a Song 160 Le refuge 161 Reincarnate 162 Resisim 163 Reykjavik - Rotterdam 164 Ruhr 165 Running Turtle 166 Russian Lessons 167 Sailor of Hearts 168 Samson & Delilah 169 The Sentimental Engine Slayer 170 Separations 171 Sex Crime 172 Shirley Adams 173 Shocking Blue 174 Les signes vitaux 175 A Single Man 176 Skeletons 177 Slice 178 Slovenian Girl 179 El sol 180 Sonny 181 Soo 182 Soul Boys & Girls 183 Spring Fever 184 Stone is the Earth 185 A Story Written on Water 186 Street Days 187 A Summer Family 188 Sun Spots 189 Susa 190 Symbol 191 Tales from Kars 192 Tales from the Golden Age 193 The Telephone Book 194 The Temptation of St. Tony 195 La terra habitada 196 La terre de la folie 197 Tetro 198 Third Person Singular Number 199 Time Code 200 The Time That Remains 201 To Walk Beside You 202 Toad’s Oil 203 Todo, en fin, el silencio lo ocupaba 204 Totó 205 Trash Humpers 206 Triangular Trap 207 The Trotsky 208 True Noon 209 Twisted Roots 210 Two in the Wave 211 Vaho 212 Valhalla Rising 213 Vapor Trail (Clark) 214 Vedozero 215 Via Okinawa 216 Los viajes del viento 217 Videodrome 218 La vie au Ranch 219 Visage 220 Vlees 221 De vliegenierster van Kazbek 222 The Vulture 223 A Walk Worthwhile 224 Was du nicht siehst 225 The Well 226 Wheat Harvest 227 Where Are You? 228 White Material 229 The White Stripes: Under Great White Northern Lights 230 Win/Win 231 Woman on Fire Looks for Water 232 The Women in the Mirror 233 Women Without Men 234 Yasukuni 235 Yellow Kid 236 Yemen Travelogue - Days at Shibam and Seiyun 237 Yo, tambien 238 Zarte Parasiten 239 Zero
Staat genoteerd! Onder de uitgebreide filmbeschrijvingen kunt u dit jaar voor het eerst een digitale kattenbel van een festivalprogrammeur aantreffen. In elke Daily Tiger een selectie.
Russian Girl
Erwin Houtenbrink over
Gertjan Zuilhof over
Content
Ik stelde Chris Petit, maker van Content, o.a. de volgende vraag: wat zou u erger vinden: dat mensen de hele tijd sms-en en hun mobiel checken in een filmvoorstelling van Content, of die van Avatar? Petit antwoordde: ‘Een ander aspect van leven in een steeds sneller wordende wereld is het steeds korter worden van de aandachtsboog, en steeds minder privéruimtes waar je hieraan kunt ontkomen, waaronder bioscopen. Ik vind persoonlijk dat mensen die in mijn aanwezigheid sms-en aanstootgevender dan mensen die roken. Dus, laat ze roken bij Content en sms-en bij Avatar.’
Content
Symbol
‘Matsumoto Hitoshi is in Japan net zo beroemd als Kitano Takeshi. Ze zijn ook allebei beroemd geworden als de helft van een komisch duo. Matsumoto lijkt de het maken van genrefilms over te slaan en maakte direct al met zijn eerste film een hoogst opvallende komische kunstfilm met Big Man Japan (Dainipponjin, 2007). En nu dus weer met Symbol, waarin de factor kunst en eigenzinnigheid nog groter is, al is humor ook nog volop aanwezig. Het visuele surrealisme van de film staat ver af van populaire televisie, maar het is ook niet zo dat deze artistieke uitspatting van Matsumoto niets met zijn televisiehumor te maken heeft. Toen Kitano begin jaren negentig de internationale filmfestivals veroverde, wist men uit zijn biografie dat hij een beroemde televisiekomiek was, maar niemand had ooit die televisieprogramma’s gezien. Nu ligt dat anders. Er staan meer dan honderd komische sketches van Matsumoto op YouTube en een aantal daarvan zijn Engels ondertiteld. Daar valt op een simpele burleske manier te zien hoe Matsumoto populaire cultuur op de hak neemt.’
Ludmilla Cvikova over
Russian Girl
Damjan Kozole en producent Danijel Hocevar zijn allebei grote en belangrijke namen in de Slowaakse filmindustrie. Zij volgen standvastig hun eigen weg bij het maken van uitstekende filmhuisfilms en iedere keer (zoals ze zelf zeggen) moeten ze van voren af aan beginnen. Regisseur Kozole bouwt aan een kroniek over de veranderingen in de regio waar hij woont en de invloed daarvan op de psyche van gewone mensen. In 2008 konden we in Rotterdam zijn film Forever zien: een intiem drama over een Sloveens echtpaar (maar met universele waarden). Zijn talent voor regisseren en voor het werken met acteurs komt ook naar voren in zijn nieuwste film Slovenka, over een Oost-Europees meisje dat op tragische wijze symbool staat voor niet alleen dit kleine land en de impact van het harde kapitalisme op het leven van de mensen hier, maar voor alle ex-communistische landen. In de woorden van Mike Goodridge in Screen Daily: ‘Een gewiekste metafoor voor de dubieuze waarden van het kapitalisme en persoonlijk winstoogmerk die zich zo snel door het nieuwe Europa hebben verspreid.’
illustratie: www.dailydanai.com
SMS-FILMNUMMERS
over lissabon en fadoos.Verder vooral veel pseudo diep zinnig geneuzel in een eindeloos vraag tempo ( 3162962153** over The Portuguese Nun) • Intelligente uitwerking universeel thema prachtig ( 3162021989** over Paju) • is weinig origineel, toch wel aardig (boeiende acteurs) maar uiteindelijk te lang waardoor de scherpte verdwijnt. En niet geschikt voor erg groot doek.
filmfestivalrotterdam.com
13