DAILY TIGER
TURN FOR ENGLISH EDITION
39TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM #6 dinsdag 2 februarI 2010
Harmony Korine en Michael Almereyda
Weg met de perfectie!
tussenstand
Publieksprijs
Vuilnismannen in het Paradijs Zowel Michael Almereyda’s Another Girl, Another Planet, opgenomen met een FisherPrice-camera, als Harmony Korine’s VHS-film Trash Humpers hebben eigenlijk een veel te grove korrel voor het grote doek. Maar dat vinden beide regisseurs juist mooi. ‘Het is een ander soort verfijning.’
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Fantastic Mr. Fox Tetro Russian Lessons The Trotsky A Single Man Un prophète Alamar My Queen Karo Eyes Wide Open Atletu
4,58 4.41 4,41 4,40 4,40 4,35 4,33 4,31 4,29 4,29
Regisseurs Harmony Korine (Trash Humpers) en Michael Almereyda (Paradise en Another Girl, Another Planet) begroeten elkaar enthousiast, want ze zijn al jaren bevriend. Maar ze zijn verrast dat ze samen worden geïnterviewd. Korine: ‘Ik heb nog nooit een dubbelinterview gedaan. Zijn wij de excuus-Amerikanen?’ Ik vertel dat ik het met
Almereyda vooral wil hebben over de beeldkwaliteit van Another Girl, Another Planet uit 1992. Zijn nieuwe film Paradise was eerder deze week in Rotterdam te zien. ‘Ze laten twee van mijn films zien’, legt Almereyda uit aan Korine. ‘Damn’, antwoordt die bewonderend, ‘een miniretrospectief.’ Almereyda maakte Another Girl, Another Planet, een kalm voortvloeiende mijmering van een man over zijn verloren liefdes, met een extreem goedkope FisherPrice-camera uit de jaren tachtig. Die geeft vage, blokkerige zwart-witbeelden. De film draait in het Back to the Future?-programma, als voorbeeld hoe goedkope en handzame consumentenelektronica ook de bioscoopfilm heeft beïnvloed.
Almereyda ziet het verband. ‘Daar past jouw film dus eigenlijk ook in’, zegt hij tegen Korine. Want Harmony Korine gebruikte VHS voor zijn volstrekt eigenzinnige lowbudget-film Trash Humpers. Die gaat grotendeels over wat de titel beloofd: een paar marginale figuren die droogneuken met vuilnisbakken. Hij deed de montage met twee videorecorders. Het resultaat ziet er vlekkerig en vaag uit. Korine: ‘Het moest eruitzien als een oude VHS-tape die iemand toevallig ergens had gevonden. Mijn eerste camera was VHS. Ik gebruikte eindeloos dezelfde tapes. Dat geeft een beetje spookachtig effect. There’s a fog in the analog.’ Lees verder op pagina 3
‘Mijn broer is een vreemde gast’ pagina 11 • Georgië krabbelt op pagina 10
filmfestivalrotterdam.com
Q&A
column
I OF THE TIGER
foto Ruud Jonkers
De één drinkt zich moed in, de ander gaat nog even naar de coffeeshop ter voorbereiding op een Q&A. De Britse regisseur Justin Molotnikov (links) en acteur Stephen McCole kozen voor het laatste, terwijl de Grote Zaal van de Schouwburg genoot van hun tragikomische thriller Crying with Laughter. Daarin wordt McCole als stand-up comedian Joey Frisk tegen zijn zin betrokken bij een wraakactie van een voormalige schoolgenoot. Tijdens de Q&A, waarin het genoten jointje eerlijk wordt opgebiecht, vertelt hoofdrolspeler McCole dat hij altijd al eens stand-up comedy wilde proberen, maar er eigenlijk te schijterig voor was. Door er een te spelen, kon hij die angst overwinnen. Hij hield veel zelfvertrouwen over aan de rol. ‘Ik heb veel van Joey overgenomen.’ (SM) foto Ramon Mangold
Eerste tijgers zijn weg De Tiger Awards for Short Film zijn maandagavond uitgereikt aan de Amerikaanse regisseur Lewis Klahr, de Frans-Senegalese Mati Diop en de Chinese Ying Liang. De winnaars krijgen elk een geldbedrag van €3000.
Eén van de films die in de prijzen viel, is meteen de kortste film uit de competitie. Wednesday Morning Two A.M. van Lewis Klahr duurt 7 minuten. Het is het eerste deel uit een serie korte animatiefilms over de liefde, die elk rond een popsong draaien. In Wednesday Morning Two A.M. is dat het melancholieke I’ll Never Learn van de sixties-meidenpopgroep The Shangri-Las. De jury roemt het filmpje als ‘een intieme en poëtische studie van de duisternis van de liefde en de schoonheid van textuur’. Mati Diop wint een Tiger Award voor het 15 minuten durende, door haar geschreven en geregisseerde Atlantiques. Diop is ook actrice: ze speelde een van de hoofdrollen in Claire
Denis’ 35 Rhums. De jonge Serigne vertelt rond een kampvuur aan twee vrienden het verhaal van zijn zeereis over de Atlantische Oceaan, als verstekeling. De zee is volgens de jury in de film zowel een sterke metafoor als een harde werkelijkheid. Wei Wen (Condolences) van Ying Liang, die vier jaar geleden nog meedong naar een VPRO Tiger Award, toont de nasleep van een ernstig verkeersongeluk. Een oude vrouw die haar man en zoon in het ongeluk verloren is, krijgt de burgemeester en een tv-ploeg op bezoek. Toch lijken die zich niet echt om de vrouw te bekommeren: de burgemeester wil vooral goede sier maken met zijn bezoek, de botte verslaggeefster is meer geïnteresseerd in haar reportage. Ying Liang toont ‘een precies gechoreografeerde analyse van een sociale structuur waarin alle deelnemers uit zijn op hun eigen gewin’, aldus de jury. De winnaars komen alledrie ook voorbij in de Short Film Marathon, as. zaterdag.
Vaste klant Volgens ons is het een unicum: Piet Barendse loopt dit jaar voor de achtendertigste keer op het IFFR rond. Zelfs in de hele festivalorganisatie is er niemand die hem dat nadoet. De Rotterdammer miste slechts één jaar: het allereerste. ‘Ik woonde toen pas net in Rotterdam’, zegt hij bijna verontschuldigend. ‘Ik denk dat ik gewoon nog niet van het bestaan op de hoogte was. Ik geloof dat er toen ook maar driehonderd bezoekers waren.’ Van de eerste editie die hij wél bezocht, in 1972, staat één film hem nog scherp voor de geest: Fassbinders Händler der vier Jahreszeiten. ‘Dat was de eerste film van hem die ik zag; zijn oeuvre was toen natuurlijk ook nog tamelijk nieuw. Wat je toen op het festival vertoond werd was allesbehalve mainstream. Dat soort films belandden jarenlang gewoon niet in de bioscoop. Maar volgens mij is de gemiddelde kwaliteit tegenwoordig veel beter.’ Ook dit jaar is Barendse dus weer van de partij want zijn festivalkoorts is er in de loop der jaren bepaald niet minder op geworden. ‘Ik ga ieder jaar naar minstens tien films. Dit jaar zelfs iets meer. Het wordt wel steeds moeilijker om een programma uit te stippelen. Er is zo veel te zien dat het steeds lastiger is om het overzicht te houden. Vroeger had je het gewoon met zijn allen over die éne film die iedereen foto Nadine Maas gezien had.’ (JB)
Vervolg pagina 1
Another Girl, Another Planet
Almereyda voegt toe: ‘Je hebt iets heel slims gedaan met de tracking.’ Korine: ‘We zaten ermee te klooien. We staken potloden en andere objecten in het apparaat, zodat de tape bij het kopiëren ging slippen. Mensen zijn tegenwoordig zo geobsedeerd door perfectie, door helderheid. Soms is het goed om een beetje door je wimpers te turen.’ Almereyda: ‘Je film ziet er bijna random uit, rauw en authentiek.’ Zo authentiek, dat Korine tot zijn verbazing de hoofdprijs won op het documentaire festival van Kopenhagen. Korine: ‘Ze zeiden dat het een nieuw soort documentaire was.’ Almereyda: ‘Hoe zag het beeldje eruit?’ Korine: ‘Als geld.’ Almereyda: ‘Da’s mooi. Gefeliciteerd.’ Almereyda’s PixelVision-techniek oogt heel anders dan Korine’s afgeragte VHS, maar ook hij heeft een grove korrel. Almereyda: ‘De rauw-
heid van video is emotioneel directer dan gelikte filmbeelden. Je kunt dat primitief noemen, maar het is een ander soort verfijning, als je het goed gebruikt. PixelVision heeft een hypnotisch effect, met heel weinig scherptediepte en een fluwelen zwart-wit. Emotioneel paste dat bij deze film. Ik neem ook geen aanstoot aan een grove korrel, steker nog ik houd van korrelig beeld. Ik weet niet waarom iedereen daar zo zenuwachtig van wordt. Vroeger was dat normaal.’ Korine: ‘Mensen hebben er een hekel aan. Tegenwoordig is het de kus des doods. De grove korrel is tot aartsvijand verworden.’ (KD) Trash Humpers – Harmony Korine
De jaarlijks terugkomende vraag om een column voor u te schrijven, lag alweer een tijd op de loer. ‘Het festivalpubliek moet toch ook weten wat al die professionals hier vijf dagen lang op CineMart doen?’, zegt de hoofdredacteur dan. En daar ben ik het volledig mee eens. Het is toch een schimmige bedoening: geklets aan tafeltjes, geborrel en zakenluches. CineMart en het Rotterdam Lab zijn zogeheten ‘support systems’ van het festival. Net als het Hubert Bals Fonds zijn we continu op zoek naar nieuw talent. Het doel is om de financiering en productie van artistieke, onafhankelijke films te ondersteunen. We doen dit op verschillende manieren. Ieder jaar selecteren we speelfilmprojecten van bijzondere makers van over de hele wereld die op zoek zijn naar partners om hun films te financieren. En/of als ze klaar zijn internationaal aan de man te brengen. Deze projecten worden in een speed-dating structuur aan mogelijke geïnteresseerden gepresenteerd. Daarnaast wordt er ontbeten, geluncht, geborreld en gedineerd. Genetwerkt dus! Buiten de geselecteerde projecten, worden er in Rotterdam nog meer projecten aan de man gebracht. Dit jaar verwelkomen we goede Rotterdam-bekenden als Wang Haolin, Edwin, Alexey Balabanov, Pia Marais, Adrei Zvyagintsev en Amat Escalante met hun nieuwste projecten. Escalante krijgt het helemaal druk. Hij moet naast zijn ruim tachtig (!) afspraken verzoeken ook de vijftien Tiger-genomineerden zien als jurylid van de VPRO Tiger Awards Jury. Twee van de regisseurs uit die competitie, Anocha Suwichakornpong en Paz Fábrega, hebben nieuwe projecten op CineMart. Verder zijn er veel debuten van opkomend talent ‘te koop’ uit o.a. Finland, Canada, Schotland en Slovenië. Allemaal originele en boeiende projecten met een geheel eigen signatuur. CineMart staat bekend om een selectie van hoge kwaliteit. Maar niet met een bepaalde regionale focus of thema. Vandaar dat een horrorfilm uit Zuid-Korea en het ‘cross media project’ Brand New U hier ook niet misstaan. Bovendien probeert Alexis Dos Santos zijn volgende speelfilm te financieren. Zijn Cinema Reloaded-project is er een afgeleide van, door hem daar steunen, steunt u dus indirect zijn volgende speelfilm. Het Rotterdam Lab loopt parallel aan CineMart en ondersteunt geen regisseurs, maar producenten die met hun eerste of tweede lange film bezig zijn. Dit jaar verwelkomen we zo’n 67 producenten uit alle windstreken die we een programma op maat aanbieden. Fijne bijkomstigheid is dat ze zo een band met elkaar opbouwen die hopelijk tot toekomstige samenwerking leidt. Ik hoor het u denken: ‘Dus het is eigenlijk een soort datingbureau?’. Dat klopt. Maar allemaal om u in de toekomst prachtige films hier te kunnen tonen!
Di 2 20:15 CI4 Another Girl, Another Planet – Michael Almereyda
Di 2 10:45 PA2
Marit van den Elshout Hoofd CineMart
DE AANKOMST Vandaag arriveren o.a. op het festival: Ayar Blasco (Argentinië) • Jacek Borcuch (Polen) • Francisco Cafua (Angola) • Aaron Chung (Maleisië) •
Mes De Guzman (Filippijnen) • Hawa Essuman (Kenia) • Bruno Forzani (België) • Víctor García (Spanje) • Emmanuel Laurent (Frankrijk) • Samuel Maoz (Israël) • Piero Messina (Italië) • Omelga Mthiyane (Zuid-Afrika) • Henrique Narciso ‘Dito’ (Angola) • Jakrawal Nilthamrong (Thailand) • Yves Montand Niyongabo (Rwanda) • Ella Raidel (Oostenrijk) • Omar Rodriguez Lopez (VS) • Amour Sauveur (Congo-Brazzaville) • Pia Sawhney (VS) • Uli M. Schüppel (Duitsland) • Marko Skobalj (Kroatië) • Joanna Vasquez Arong (China) • Eva Vila (Spanje) • Juan Watson Mututa (Zambia) • Emile-Aime Chah Yibain (Kameroen)
filmfestivalrotterdam.com
3
VPRO tiger award-kandidaten
Michael Noer en Tobias Lindholm
foto Ruud Jonkers
foto Nadine Maas
Tobias Lindholm & Michael Noer over R
Paz Fábrega over Agua fría de mar
‘Alles is fictie, maar werkelijk gebeurd’
‘Ik heb nachten wakker gelegen’
Michael Noer en Tobias Lindholm regisseerden samen een een ijzersterke film over het keiharde leven in een Deense gevangenis. Met medewerking van echte zware jongens op de set. We spraken met hierover met Tobias.
Elevator pitch
‘R is een confronterende case study over de machohiërarchie in een Deense gevangenis. We volgen Rune in zijn wanhopige strijd om te overleven. Het is hard core, verrassend en vooral eerlijk.’ Authenticiteit
‘Het idee voor de film ontstond drie jaar geleden, toen een vriend van mij voor vier jaar achter de tralies verdween. Ik zat zelf nog op de filmacademie en schreef hem veel brieven. Opvallend genoeg wilde hij nooit ingaan op vragen over hoe hij zich voelde. Wat later las ik dat de oudste gevangenis van Denemarken sloot en kreeg ik het idee voor deze film. We kregen toestemming om daar te draaien en vroegen mensen uit de omgeving om mee te spelen. Alleen Pilou Asbæk, die Rune speelt, is een professionele acteur. Dit is zijn eerste grote rol, want we wilden expres geen bekende gezichten in de film. Maar liefst 75 mensen die we castten hadden direct met die gevangenis te maken gehad. Ofwel ze hadden er als bewaker gewerkt, of ze hadden er hun celstraf uitgezeten. Dat kwam de authenticiteit enorm ten goede. Het is fictie, maar wel allemaal echt gebeurd. Inclusief de wrede omgangsvormen over en weer. Maar ook de manier waarop
de drugshandel plaatsvindt binnen de gevangenismuren is echt. Wat dat betreft ben ik heel dankbaar voor de hulp van Roland Moller die ‘The Mason’ speelt. Hij heeft jaren vastgezeten en was onze adviseur voor dit soort praktische zaken.’
Aan de fotogenieke westkust van Costa Rica filmde Paz Fábrega een kalme en krachtige film over een jonge vrouw. Haar innerlijke onrust wordt verbeeld in de roekeloze acties van een eigenzinnig meisje.
Eerste keer
Elevator Pitch
‘Dit is onze eerste speelfilm, maar Michael en ik hadden eerder al een korte film gemaakt: hij als regisseur en ik als scriptschrijver. Memorabel was de eerste draaidag van R. Omdat het merendeel van onze acterende medewerkers échte bajesklanten waren, waren we de eerste dag behoorlijk zenuwachtig’.
‘Door een ontmoeting met een klein meisje beseft een jonge vrouw hoe gelimiteerd haar leven is.’
Denemarken
‘In vergelijking met andere landen krijgen filmmakers hier hele goede kansen, omdat er sterke ondersteunende organisaties zijn. Wel geldt: hoe kleiner het budget is dat je nodig hebt om je film te kunnen draaien, des te makkelijker het is.’ Bright Future
‘Ik ben druk met het schrijven van een script voor Thomas Vinterberg en Michael is net terug van de Filippijnen waar hij een documentaire draaide. We hopen snel weer samen een film te kunnen maken.’ (EJ) R (TG) – Michael Noer en Tobias Lindholm
Zo 31 22:00 LU, di 02 13:30 PA 3, za 06 22:45 PA 6
Landerig
‘Ik wilde het gevoel oproepen van een plek waar het heel warm is en je niets te doen hebt. Waar je landerig rondhangt en steeds dieper in je eigen gedachten wegzinkt. Dat gevoel van desoriëntatie. Daarmee creëer ik een sfeer waarin het vanzelfsprekend is dat wat het meisje overkomt, de verbeelding is van de innerlijke wereld van de jonge vrouw.’ Costa Rica
‘Het is echt cool om in Costa Rica te filmen. Er is geen filmindustrie, dus er is nog een soort naïviteit. Het is een kleine gemeenschap. Ik heb mijn acteurs – allemaal niet professioneel – gevonden in bijvoorbeeld een café en op een school. De audities deed ik gewoon bij mij thuis. Ik ben heel blij met ze. De hoofdrolspeelster is in het echt, net als in de film, een microbiologe. Ze had nog nooit voor een camera gestaan. De moeder van het meisje is gewoon een huisvrouw en de vader taxichauffeur. Het meisje is heel bijzonder. Ze was in het echt nog iets opstandiger dan in de film. Het vinden van een goede crew was een stuk lastiger. De meesten komen uit de reclamewereld. Tech-
Percussion Discussion Afrika
Hier is Afrika! Afrikaanse cinema werd maar mondjesmaat vertegenwoordigd buiten het continent. Tot vandaag. Want vanavond wordt in de Schouwburg het veelomvattende programmaonderdeel Where is Africa gelanceerd met een kleurrijk programma. Met onder andere animatie uit de jaren 60 en live percussiemuziek.
Op het gebied van onze kennis over de Afrikaanse cinema is een flinke inhaalslag te maken. Daarom presenteert het programmaonderdeel Where is Africa niet alleen recente films, er wordt ook teruggeblikt.
Vier pioniers worden de komende dagen in het zonnetje gezet en één ervan is vanavond bij de opening ook aanwezig: Moustapha Alassane. De Nigeriaan is een van de, hier onbekende, Afrikaanse filmpioniers. Hij leidt vanavond zelf zijn animatiefilm uit 1966 in: Bon Voyage Sim, over de Nigeriaanse Koning der padden die na een triomfantelijke tournee door de buurlanden ontdekt dat een ander zijn troon heeft ingenomen. Is er is ook prachtig materiaal uit het begin van de vorige eeuw: Chez les Watuzzis (van een anonieme maker) en Siliva the Zulu. De Italiaanse regisseur en ontdekkingsreiziger Attilio Gatti vermengt hier een klassiek boys meets girl-verhaal met zijn eigen indrukken
nisch zijn ze goed, maar ze hadden geen ervaring met het maken van een kleine, kunstzinnige film. Dat kostte veel energie.’ Eerste keer
‘Ik had voor het eerst geld om een film te maken. Het werken met ingehuurde krachten vond ik moeilijk. Ze hebben geen vanzelfsprekende betrokkenheid bij de film. Dat was heel anders met de korte films die ik eerder maakte. Daar had ik geen geld voor, maar dat betekende wel dat ik alles goed in de hand had. Nu moest ik concessies doen. Ik wilde eigenlijk niet precies volgens het script draaien, maar gewoon naar de locatie gaan om daar dingen te ontdekken en te improviseren. Mijn crew kon daar niet goed mee omgaan. Ze wilden aan het script vasthouden. Ik heb het gevoel dat de film niet helemaal is geworden wat ik wilde. Daar heb ik echt nachten van wakker gelegen. Maar nu heb ik bedacht dat je dat als regisseur altijd hebt als een film klaar is. Ik moet er maar aan wennen.’ Bright Future
‘Ik ben nu op CineMart met een project dat Todos nosotros heet. Het speelt ook in Costa Rica, maar dan in de buitenwijken van San José. Het wordt een heel andere film dan deze: een klassiek verteld verhaal over de vriendschap tussen twee meisjes. En een kat. Ik heb hier al met heel veel mensen over het project gepraat en denk wel dat er iets uitkomt.’ (NS) Agua fría de mar (TG) – Paz Fábrega
Di 2 21:45 PA1, wo 3 12:15 DJZ, do 4 13:30 PA1, za 6, 13:00 PA1
van de Zoeloe-cultuur van eind jaren 20. Het zijn de enige bewegende beelden uit die regio uit die tijd die bewaard zijn gebleven. Chez les Watuzzis is in Rwanda opgenomen en toont het paleisleven van 1920. De films worden begeleid door Percussion Discussion Afrika, een zeskoppige band uit Oeganda die zich sinds 2004 heeft toegelegd op het begeleiden van zwijgende films. Verder het nieuwe multidisciplinaire project Par La Nuit/Of the Night uit Madagaskar. Gepresenteerd door filmmaker Cesar Paes, dichter Jean-Luc Raharimanana en musicus Tao Ravao die ook live optreedt.(WK) Where is Africa: Concert 1 openingsavond,
di 2, 19:15, SGZ
Onze telefoon staat roodgloeiend van de sms’jes (zie pag 13). We beginnen met de winnaar van de dag: Knap gespeelde film. Voelbare dreiging van benauwende opgeslotenheid. 4 sterren! ( 3164220886** over Rabia) • film over wat jij eigenlijk weet van je buren en wat jij zou doen in je liefde voor iemand ( 3164626744** over Hunting & Zn.) • mooie warme film over bedreigde natuur en afscheid nemen en mannen zijn niet alleen maar macho ( 3164626744** over Alamar) • sfeervol beeld van hoe de orthodoxe Joodse gemeenschap in Jeruzalem omgaat met homosexualiteit binnen de groep, mooi gefilmd, prachtige beelden. ( 3164606590 ** over Eyes Wide Open) • een slappe poging om de po-
filmfestivalrotterdam.com
5
Link
11 lieve kinderen
Vol verwachting De ene zwangere vrouw is de andere niet. Sommigen dragen hun buik als een trotse getuigenis van vrouwelijkheid en vruchtbaarheid, anderen ervaren hun zwangerschap als een hinderlijke onderbreking van het echte leven. Vijf keer in verwachting.
Araromire – Kunle Afolayan
In Araromire is Mona het object van verlangen voor twee mannen. Uiteraard kiest ze voor de ongevoelige klootzak. Ze trouwt en krijgt al snel een kind. Ze is hoogzwanger van nummer twee wanneer de afgewezen aanbidder weer opduikt en op subtiele wijze het gezin binnendringt.
Le refuge – François Ozon
Hoofdrolspeelster Isabelle Carré ziet er in Le refuge heel geloofwaardig uit als zwangere junk. Ze was dan ook écht zes maanden in verwachting ten tijde van de opnamen. Zeker als ze in bad ligt, met de buik die boven het water uitsteekt, denk je: mooi special effect! Van Moeder Natuur, in dit geval. foto Corinne de Korver
Down Terrace – Ben Wheatley
Wat doe je, wanneer je na een gevangenisstraf thuiskomt en je vriendin (waarvan je niet eens meer zeker bent of het nog wel je vriendin is) ineens voor de deur staat. Met een buik waarin ze, naar eigen zeggen, de vrucht van jouw zaad draagt? In Down Terrace doet Robin ‘het juiste’. Het is maar de vraag of dat ook het beste is voor alle betrokkenen.
The Pig’s Retribution – Sai Yoichi
Echt gewenst was hij niet, de hoofdpersoon van The Pig’s Retribution, zoals we zien in een flashback. Zijn hoogzwangere moeder vlucht over een vlakte en duikt tussen de bosjes. Achtervolgd door een woedende vader, die zes kinderen een beetje teveel van het goede vindt. Ze verschuilt zich in een varkensstal, waar ze onze held er uiteindelijk uitperst.
Yoshida Kiju en Mariko Okada (beiden uit het Japanse oorlogsjaar 1933) zijn sámen te gast in Rotterdam. Niet alleen omdat ze sinds 1964 getrouwd zijn, maar ook omdat Okada in elf films onder regie van Kiju speelde. ‘Onze kinderen’, aldus Okada. ‘Ik heb ze alle elf even lief en beschouw ze echt als gezamenlijke creaties. Een gemeenschappelijke noemer kan ik er onmogelijk aan geven. Elke film was een heel andere ervaring.’
Is de verhouding regisseur/actrice geen beproeving voor de huwelijkse staat? ‘Niet voor ons’, glimlacht Kiju minzaam. ‘Wij weten die zaken keurig te scheiden’. ‘Als ik eenmaal voor de camera sta, beschouw ik de regisseur louter als regisseur’, vult Okada aan. ‘Ook als hij mijn echtgenoot is. Ik spreek hem dan consequent aan met “regisseur”. We zijn gewoon twee mensen die samenwerken. Zo scheppen we een professionele afstand, die het werk werkbaar houdt en ons huwelijk leefbaar.’ In 2002 werkten ze met The Women in the Mirror voor de laatste keer samen. Okada, die daarmee haar vijftigjarig acteursjubileum vierde, speelde nadien nog verscheidene rollen. Kiju schittert
sindsdien alleen in retrospectieven. Op het openingsweekend van het IFFR werd het overzichtswerk Yoshida Kiju: 50 Years of Avant-garde Filmmaking in Postwar Japan gepresenteerd (voor €10 verkrijgbaar in de Break Even Store). Kiju: ‘Ik zou er vrede mee hebben als The Women in the Mirror m’n zwanenzang is. Maar de film werd zo positief ontvangen, dat ik allerminst uitsluit dat er nog iets nieuws volgt.’ Eigenlijk zijn alle speelfilms die Kiju na 1973 maakte een kers op de taart van zijn oeuvre, dat met het historische drama Coup d’état naar Kiju’s gevoel afgerond was. Daarna verlegde hij zijn activiteiten: hij maakte enkel documentaires, probeerde vijf jaar vergeefs een Mexicaanse avonturenfilm van de grond te krijgen, werkte in Jeruzalem aan een bijbelproject en voltooide met grote tussenpozen nog drie speelfilms. ‘Ik ben niet uit roeping cineast geworden’, legt hij uit. ‘Toen ik op m’n veertigste als speelfilmregisseur op een dood spoor zat, vond ik het geen enkel probleem de bakens te verzetten. Na de Tweede Wereldoorlog was het in Japan voor iedereen moeilijk om het hoofd boven water te houden. Op zoek naar een baan ben ik per ongeluk de film industrie ingerold. Van het een kwam het ander.
Ik waardeer de cinema maar adoreer haar niet. Ik hou juist van de kritische benadering.’ Hoewel Nederland tot op heden goeddeels onbekend was met Kiju’s werk, was de Japanse filmmaker verre van onbekend met de vruchten van Nederlandse bodem: ‘Eind jaren zeventig heb ik voor de televisie kunstenaarsportretten gemaakt van Vincent van Gogh, Johannes Vermeer en Jeroen Bosch. Grandioze meesters.’ In Frankrijk daarentegen is Kiju sinds zijn debuut Good for Nothing (1960) een gevestigde naam. ‘Ik heb altijd een sterke band gehad met dat land’, vertelt Kiju. ‘Aan de Universiteit van Tokyo heb ik begin jaren vijftig Franse literatuur gestudeerd en in 1969 ging het Filmfestival van Avignon vierkant achter mijn omstreden epos Eros + Massacre staan.’ De slotscène van Good for Nothing lijkt een nabootsing van de slotscène van A bout de souffle (Jean-Luc Godard, 1959). Kiju: ‘Het oogt als een pastiche, maar grappig genoeg had ik die film nog nooit gezien. Wel aandachtig over gelezen.’ Kiju had Okada toen al op ‘t oog voor zijn debuutfilm, maar haar volle agenda verhinderde dat. Twee jaar later vroeg Okada Kiju als regisseur voor haar nieuwe vehikel The Affair at Akitsu. En ze leefden nog lang en gelukkig. (PvdG)
rrrrreloaded! Dankzij cinemareloaded.com kan elke consument zich ontpoppen tot co-producer. Het platform maakt dat publiek en maker direct met elkaar in communicatie kunnen treden. Online, maar bij gelegenheid ook ouderwets gezellig offline. Zoals op de industry party, waar enkele gulle producenten ‘hun’ filmmaker voor het eerst in levenden lijve ontmoette. Alexis Dos Santos greep de kans om zijn top-producer Anne van der Linden Taverne hartelijk te bedanken voor haar 50 gedoneerde coins aan zijn Another World: Rocky + Lulu.
Independencia – Raya Martin
Zwanger zijn in de Filippijnse jungle is geen pretje. Zelfs niet als die, zoals in Independencia, voor het grootste deel uit bordkarton bestaat. De vrouw in kwestie leeft niet bepaald in ideale omstandigheden: verborgen voor Amerikaanse soldaten in een gammel hutje. Toch komt er geen klacht over haar lippen in deze gestileerde, aburdistische ode aan de oude Filippijnse cinema. KD/NS
foto Nadine Maas
sitieve ontwikkeling die de nederlandse film de laatste 20 heeft doorgemaakt teniet te doen. ( 3161280785** over Vlees) • Pathetische, kitscherige soap opera, die ondanks de overdaad aan drama geen moment ontroert. ( 3165380158 ** over El sol) • ze hadden het beter training the godfather kunnen noemen ( 3164224099 ** over Un prophète) • ik kon de zee en de vis haast ruiken, prachtig intiem portret van vader en zoon ( 3165127295** over Alamar) • Poetisch epos geplaats in beeldschone natuurlandschappen, gecentreerd rond een groep mannen die vechten voor hun recht om vrouwen te verkrachten. ( 3161235852 ** over Valhalla Rising) • : Toch betrekkelijk veel emoties te zien en te horen in deze
filmfestivalrotterdam.com
7
Deining tussen de voormannen van de nouvelle vague
Godard versus Truffaut Zodra ergens in de mondiale filmvijver een kleine rimpeling valt waar te nemen, spreekt de internationale filmkritiek al gauw van een nieuwe golf – nouvelle vague in het Frans. In de loop der decennia is dit etiket (over)geplakt op vernieuwende bewegingen. Denk aan de golven uit Brazilië (Cinema Novo), Portugal (Novo Cinema), Roemenië, Tsjechoslowakije, Scandinavië (Dogme 95), Nederland (Pim & Wim), Engeland (Kitchen Sink Drama), India (Parallel Cinema), Hongkong, Taiwan, Japan, VS (New Hollywood) en New York (No Wave Cinema).
Dè nouvelle vague, waar het allemaal mee begon, is natuurlijk het groepje Franse beeldenstormers dat ruim een halve eeuw geleden een zware schokgolf door de filmwereld liet dreunen. Er kwamen grote namen uit voort als Claude Chabrol, Jacques Rivette, Jacques Demy, Alain Resnais en de onlangs overleden Eric Rohmer. Maar de twee onbetwiste boegbeelden waren François Truffaut en Jean-Luc Godard. Allebei begonnen op Godard en Truffaut in betere tijden piepjonge leeftijd als filmcriticus bij het Parijse tijdschrift Cahiers du Cinéma, om vervolgens eind jaren vijftig eigenhandig te laten op straat te filmen, braken de jonge Franse honden zien hoe het dan wél moest. Als gulzige filmverslaaf- uit de benauwde omheining van de studio. Met hun den besloten ze dat – om in de beeldspraak te blijven speelse montage schreven ze een nieuwe filmgram– de markt voorzien moest worden van frisser en matica, die een grotere spontaniteit suggereerde. puurder spul. Hun voornaamste referentiekader Emmanuel Laurent staat in Two in the Wave uitgewas de bioscoop, met zijn eigen beelden en helden breid stil bij de eerste lange speelfilms waarmee en wetten, waar het fundament van hun voorgangers beide regisseurs onmiddellijk doorbraken: bestond uit de literatuur en het theater. Door meer Truffaut in 1959 met Le quatre cent coups en Godard
een jaar later met A bout de souffle. Laurent wisselt filmfragmenten af met interessant archiefmateriaal. Spilfiguur in dit onderhoudende lesje filmgeschiedenis is acteur Jean-Pierre Léaud, die met beide regisseurs samenwerkte en op dit IFFR te zien is in Tsai Ming-liangs Visage. Hoe sterk de vriendschap tussen de twee regisseurs aanvankelijk ook mocht zijn; achteraf bezien
filmfestivalrotterdam.com
lijkt de breuk onvermijdelijk. De eerste barstjes ontstonden tijdens het filmfestival van Cannes in 1968, dat wegens de mei-revolte werd gestaakt. Godard en Truffaut staan dan nog zij aan zij op de barricades, maar de verschillen zijn al voelbaar. De rijkeluiszoon Godard radicaliseerde fanatiek en kon zich niet verzoenen met het menselijk en maatschappelijk tekort, terwijl de straatjongen Truffaut zich gematigder en minder misantropisch opstelde. Het kwam tot een uitbarsting na Truffaut’s La nuit Américaine (1973). Godard loopt kwaad weg uit de voorstelling en verwijt Truffaut zijn apolitieke burgermansmoraal. Truffaut dient hem van repliek met een brief van twintig kantjes. Hij noemt Godard een salonsocialist die in wezen een diepe minachting voor de arbeidersklasse heeft. Pijnlijk genoeg zou Godard, met zijn steeds hoogdrempeliger experimenten, het proletariaat nooit meer bereiken. Anno nu is hij uitsluitend geschikt voor elitaire fijnproevers en doet zijn meeste vroegere werk gedateerd aan. Truffaut daarentegen bleef tot zijn vroegtijdige dood in 1984 films afleveren die helder als glas waren, nog altijd fris ogen en grote menselijke onderwerpen belichten. Daarbij was hij niet te beroerd om een UFO-expert te spelen in Steven Spielberg’s Close Encounters of the Third Kind (1977). Volgens Godard, nooit ‘t zonnetje in huis, stond dat gelijk aan ‘collaboratie met Hollywood’. (PvdG) Two in the Wave (RG) – Emmanuel Laurent Di 2 14:30 LA1, do 4 22:30 CI7, vr 5 17:15 CI7
8
Winnende première
profiel schets
Raya Martin (1984) is een filmende
multitasker. Hoewel de piepjonge aanvoerder van de Filippijnse New Wave in korte tijd een omvangrijk oeuvre bij elkaar draaide, heeft hij zoveel projecten op stapel staan dat een carrière-zonder-einde (à la Woody Allen) in het verschiet ligt. Maar eerst schreeuwen drie trilogieën, over het Filippijnse koloniale verleden, de cinematografie en persoonlijke herinneringen, om afronding. Independencia, is officieel het tweede deel van zijn kolonisatietrilogie, maar gaat evengoed over de filmgeschie denis. Martin maakte van de Amerikaanse invasie aan het begin van de vorige eeuw een vroege Filippijnse film, door in zwart-wit te draaien tegen geschilderde studiodecors. foto Jan de Groen
Independencia – Raya Martin
Di 2 10:45 PA6, za 6 14:30 CI1 Gisteravond ging Win/Win in première, het speelfilmdebuut van jong talent Jaap van Heusden. Hij maakte eerder furore met twee shorts waarmee hij het zelfs tot in Cannes schopte.
In Win/Win snijdt hij een actueel thema aan. Een groentje op een investeringsbank aan de Amsterdamse Zuidas (Oscar van Rompay) blijkt een financieel talent. Zijn natte droom (prachtrol Halina Reijn) is een minder makkelijke prooi dan de beurscijfertjes op het computerscherm. Ook in
de film te zien: Hans Kesting en Leon Voorberg. Via Twitter laat Reijn weten dat ze zich speciaal voor de galapremière in de nieuwste Sonia Rykielcreatie van H&M heeft gehesen: ‘Met glinster stenen, sjawel!’ Verder tweet Reijn zonder gêne hoe ze zich heeft voorbereid op de grote avond: ‘douchen, scheren (resterend been/oksel haar), make-up, jurken aan enz.’ Via een ouderwetser medium –de telefoon- vertelt Halina alleen aan de Daily Tiger dat ze het geweldig vindt dat Rotterdam niet aan rode lopers doet. ‘Dat heb ik honderd keer
liever dan een opgeklopte première in Tuschinski! Ik word daar vaak helemaal fobisch van, hier is het juist gezellig incognito met mijn vrienden een film kijken. Het gaat hier niet om de glamour, maar de inhoud. Ik heb Win/Win alleen nog in de ruwe montageversie gezien, ik kijk ernaar uit om hem in volle glorie te zien. En ja, tijdens de voorstelling gooi ik er nog wel wat gekke tweets uit. Ook al heb ik er geen heel groot aandeel in, ik vind hem zó waanzinnig goed dat ik er alles aan wil doen om de geruchtenmachine goed aan te zwengelen.’
De Uitloop
foto’s Tobias Davidson
Kids Only, 11:53 uur (7 korte fictie- en animatiefilms)
Ileen (5), groep 2 en Marit (7), groep 4 uit Delft
Davor (32, grafisch vormgever), met dochter Luna (9) en vriendinnen uit Gouda:
Ook deze Goudse meiden uit groep 5 waren uitgenodigd op Luna’s partijtje.
Ileen: ‘Ik vond die film met dat papier en de schaduwen het leukst. Het zag er grappig uit en ging over een meisje en een vogel.’ Marit: ‘Ik vond de film over het blinde meisje het leukst. Ze woont in India in een, eh, eh, ik kom niet op het woord... garage! Ze wil graag met haar vriendinnetjes spelen. En dan wordt de garage afgebroken.’
Davor: ‘Ze waren echt onder de indruk, het zijn toch films die ze anders niet snel zouden zien.’ Marieke (tweede rechts): ‘Die lange film was zielig, want de moeder van de jongen was dood en hij werd gepest.’ Noor (eerste rechts): ‘En zijn vader deed ook niets met hem.’ Luna (tweede links): ‘Die met die poppen en touwtjes was leuk, over een soort vogel en een meisje.’ Gina (uiterst links): ‘Het is ook spannend dat we in de krant komen!’
Lisa (tweede links): ‘Ik vond vooral die poppenfilm erg inspirerend.’ Demi (links): ‘En die leuke Franse film met al die monsters.... die was Frans, toch?’ Sarina (derde links): ‘Maar ik snapte niks van die film met dat water en de hemel. Dat was echt bóring.’ Evengoed zijn de meiden razend enthousiast over de films. Andere Lisa (derde rechts): ‘Het was tof om met veel kinderen in de zaal te zitten, vooral als we allemaal moesten lachen.’
Ondertussen op YouTube IFFR is op YouTube te vinden op YouTube.com/ IFFRotterdam. Voor wie meer cinema zoekt op YouTube, een dagelijkse tip in de Daily Tiger.
Dertig jaar na zijn dood is het cinematografische vernuft van Alfred Hitchcock onomstreden. Hoewel hij aanvankelijk als ambachtelijk maker
van spannende films enigszins onderschat werd, kreeg hij al een halve eeuw geleden brede erkenning voor zijn grensverleggende vondsten. Het is dan ook geen toeval dat Dial M for Murder is opgenomen in de Back to the Future?-programmering. Hitchcock draaide de thriller in 1954 in 3D, om het door de televisie verwende publiek een extraatje te bieden, maar de film werd destijds niet als zodanig uitgebracht. In Rotterdam is nu wel de originele 3D-versie te zien. Hoewel alom geroemd om zijn vakmanschap, stond Hitchcock niet bekend als een dwang-
matige perfectionist. Ongerijmdheden horen nou eenmaal bij film. Bekend is zijn uitspraak dat in de werkelijkheid ook geen orkest violen aanzwelt als het spannend wordt. Op YouTube worden enkele Movie Mistakes in Dial M for Muder uit de doeken gedaan. Een rood pijltje en een helder belletje wijzen de kijker op een aantal zaken: de handtas, de wandelstok, de gordijnen, een geldbundel en een pijp. Hier klopt iets niet, zo veel is zeker. Heeft de dader het dan toch niet gedaan? Oordeel zelf: youtube.com/ watch?v=CyBKlE47NBo (PvdG)
Mariko Tetsuya (1981) combineert in zijn speelfilmdebuut Yellow Kid live-action met animaties – zélf getekend, in de stijl van een Japanse mangastrip. Je moet het maar durven, maar Tetsuya beweegt zich nu eenmaal het liefst binnen meerdere disciplines. In Mariko’s 30 Pirates experimenteerde hij al met super8 film. Tetsuya hulde zich er zelfs voor in een piratenoutfit. Yellow Kid is zijn afstudeerfilm voor de film en nieuwe media opleiding van de Tokio University of Arts, waar Tetsuya zijn educatieve loopbaan na studies aan de universiteit van Hosei en Image Forum afsloot. Yellow Kid – Mariko Tetsuya Di 2 17:00 LUX, za 6 12:30 CI2
Simon Rumley (1970) gooide het na een
trilogie over de jeugdcultuur in Londen over een volstrekt andere boeg. Met The Living and the Dead regisseerde hij een psychologische horrorfilm, geïnspireerd door het hallucinerende camerawerk van Darren Aronofsky’s Requiem for a Dream. Red White & Blue is ook weer zo’n ontwrichtende genrefilm, een donkere wraakthriller ditmaal, die drie jonge mensen in hun lot verbindt en aanstuurt op een gewelddadige apotheose. De film werd geproduceerd door Tim League, die samen met aintitcool.com’s Harry Knowles aan het hoofd staat van het genrefestival Fantastic Fest in Austin, Texas. (NB) Red, White & Blue – Simon Rumley
Wo 3 21:45 PA5
IJslandse film. Diverse keren op het verkeerde been gezet vanwege onverwachte wen ( 3164343264** over Reykjavik - Rotterdam) • Laatste deel uit een drieluik over dood en rouw. Toch zit er veel meer in deze film voor wie het wil zien. Erg mooi! Bart en Anja ( 3164494129 ** over Le refuge) • Deze Herzog stelde teleur. Overacting, over de top, flauwe grappen en te lang. Tweederangs tv-film, niet IFFR-waardig. Een 2. ( 3162096657** over Bad Lieutenant: Port of Call - New Orleans) • Prachtig! heb nooit zo\’n mooie nederlandse film gezien. ( 3163097247** over My Queen Karo) • VLEES GEEFT EEN REDEN OM VEGETARISCH TE WORDEN! De verhaallijn is dunner dan carpaccio en valt net zo snel uiteen
filmfestivalrotterdam.com
9
Georgische cinema: de wederopbouw is begonnen
Wat rest er van de eens wereldberoemde filmindustrie van Georgië, na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie? Het IFFR laat zien dat de band van Nederland met het Kaukasische land verder gaat dan de uit Zeeland afkomstige vrouw van president Saakasjvili. Vanmiddag komt in een paneldiscussie over de Georgische cinema de stand van zaken ter sprake. Door Paul van der Graaf Voor het eerst in de geschiedenis een doet een Georgische titel een gooi naar een VPRO Tiger Award: Street Days van Levan Koguashvili. Ook draait een sociaal-realistisch drama in de Bright Future-sectie (Susa van Rusuda Pirveli), is er een documentaire te zien over de oorlog met Rusland in Ossetië (Russian Lessons) en is een ambitieus project opgenomen in CineMart (A Fold of my Blanket). De man achter die laatste titel is Zaza Rusadze. Op CineMart probeert hij naast 32 andere veelbelovende filmmakers zijn door het IFFR geselecteerde plan in overleg met geldschieters op de rails te krijgen. Rusadze werkte als assistent-regisseur bij Ineke Smits’ De Vliegenierster van Kazbek, slotfilm van het IFFR. Het verhaal speelt aan het
eind van de Tweede Wereldoorlog op Texel, tegen de achtergrond van de opstand van de Georgische krijgsgevangen tegen de Duitse bezetter. Rusadze is vanmiddag aanwezig bij de paneldiscussie. Hij wil niet te lang stilstaan bij het grootse verleden van het fameuze Groezy-filminstituut van Tiflis, die namen voortbracht als Giorgi Danelia, Nana Jorjadze en Otar Ioseliani: ‘De charme van de Georgische film school in de humor, de lichtheid en de metaforen. Daar mogen we best trots op zijn, maar ik richt de blik liever op de toekomst. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie is onze complete filminfrastructuur verwoest. Het is belangrijk dat we weer nieuwe faciliteiten opbouwen. Het potentieel is er, maar sinds we als klein onafhankelijk
landje niet meer onder de paraplu van Rusland bungelen, is de basis erg smal. In Tbilisi is het aantal bioscoopdoeken geslonken van achtentachtig naar twaalf. Zoals een sporter moet blijven oefenen, moet ook een cineast actief blijven. Dat gaat niet over één nacht ijs. Sommige jonge filmmakers denken dat je even met een dvd onder je arm naar een filmfestival stapt en vervolgens een carrière opstart. Die komen bedrogen uit.’
het Georgische filmfonds maak je in de VS amper een reclamespotje. Dat sommige critici in mijn film Susa overeenkomsten zien met het Italiaanse neorealisme, is meer toeval dan opzet. Ik moest en wilde het zuiver en simpel houden.’
De debuterende Rusuda Pirveli heeft die illusie in elk geval niet: ‘Momenteel is er in Georgië ruimte voor drie tot zes volwassen filmproducties per jaar. Naar westerse maatstaven zijn dat allemaal minimale producties. Van het totale budget van
Street Days (TG) – Levan Kogusahvili
De paneldiscussie over de Georgische cinema begint vanmiddag 16:00 uur in de Van Capelle-zaal in De Doelen Gratis toegankelijk
Wo 3 13:00 Pathé 1, vr 5 10:15 Pathé 4, za 6 19:00 Pathé 4 De vliegenierster van Kazbek – Ineke Smits
Za 6 21:00 Doelen Grote Zaal Susa (BF) van Rusudan Pirveli wordt niet meer vertoond
Andrei Nekrasov over Russian Lessons
‘Subjectiviteit is soms een scheldwoord’ De Russische Andrei Nekrasov maakte samen met zijn partner Olga Konskaya de gedurfde documentaire Russian Lessons. Zij overleed vorig jaar mei ten gevolge van kanker, voordat de film voltooid was. Het is een verslag van hun persoonlijke reis door Georgië, dat in augustus vorig jaar in oorlog raakte met Rusland en toont hoe eenzijdig de berichtgeving daarover was.
wachten tot hij af was, de boodschap was zó urgent dat ze met een technisch imperfecte en te lange versie genoegen namen. Die vertoningen in Rusland waren georganiseerd door een aantal van mijn vrienden in de oppositie – het was preken voor eigen parochie. Het zou interessanter zijn de film aan een breder Russisch publiek te laten zien, maar dat kan simpelweg niet.’
Hoe spontaan was het besluit om naar Georgië te gaan?
De titel van de film komt uit een scène waarin u een lesboek Russisch tussen de as van een gebombardeerd Georgische huis vindt, maar heeft vele betekenislagen.
‘We liepen al langer rond met het plan om een film te maken over de vergeten Georgische genocide van de jaren negentig. Toen de oorlog ‘onverwacht’ uitbrak kwam dat direct bij elkaar. De Russische propaganda zegt nu dat de oorlog begon door een ongeoorloofde Georgische aanval. Maar iedereen in Rusland die zijn ogen open had, wist dat dit conflict al veel langer in de lucht hing.’ Had u de structuur van de film toen ook al in uw hoofd?
foto Ruud Jonkers
‘Het basisidee, dat we elkaar tegemoet zouden reizen vanaf beide zijden van het front, bestond al. Het daaropvolgende deel waarin we ons montageproces laten zien, kwam pas toen we weer thuis waren. We realiseerden ons hoeveel materiaal we hadden én hoeveel propaganda er aan zat te komen. Onderweg waren we al de legerleiders tegengekomen die de weergave van de oorlog letterlijk aan het regisseren waren. Ze zeiden precies wat en hoe de journalisten moesten filmen, tot aan de choreografie van het legermaterieel toe. Als wij in diezelfde stijl hadden gewerkt, waarbij je beelden aan elkaar rijgt met een voice-over, waren wij daar net zo goed
onderdeel van geworden. We wilden de toeschouwers letterlijk een kijkje achter de schermen geven.’ Daarmee is de film dus ook subjectiever geworden.
‘Absoluut. Ik beweer niet dat we objectief verslag doen, alsof ik van Mars zou komen en geen belang in het conflict heb! Integendeel: ik ben geen journalist - hoewel ik soms wel zo genoemd word. Ik ben filmmaker, geen getrainde documentairemaker. Maar sinds Putin aan de macht kwam, stak alles wat ik zelf bedacht bleekjes af bij de realiteit van terro-
risme, oorlog, en die jonge dictator. Volgens mij kan geen enkele film op zichzelf objectief zijn. Daar heb je een veelheid aan films en visies voor nodig, en die zijn er nu niet. Subjectief wordt soms als scheldwoord gebruikt, als het impliceert dat je oogkleppen op hebt. Maar subjectief betekent ook: ergens door gedreven zijn, er een belang bij hebben.’ Hebt u de film in Rusland of Georgië kunnen vertonen?
‘Een zeer ruwe versie is in Rusland in twee zaaltjes vertoond, en in Georgië iets vaker. Ze wilden niet
‘Die pluriformiteit is erg belangrijk voor me. Op het moment ik dat schoolboekje opraapte, was ik bang dat het geforceerd zou over komen – het was zo’n perfect toeval. Het ontroerde me dat zelfs de Georgische jeugd nog gewoon in het Russisch met ons wilde praten, uitgerekend op het moment dat we weer een vijandig land waren. Maar de titel slaat ook op het lesje dat het Russische leger de Georgiërs via hun bombardementen heeft willen leren, als waarschuwing dat ze niet naar de NAVO of EU moesten overstappen. En het zijn historische lessen voor het Westen, die niet getrokken zijn naar aanleiding van de Georgische genocide in de jaren negentig. De conclusie van de film is eigenlijk heel simpel: omdat de misdaden van toen nooit zijn onderzocht -laat staan bestraftkon de geschiedenis zichzelf herhalen.’ (JB) Russian Lessons – Andrei Nekrasov & Olga Konskaya Do 4 9:45 CI7, vr 5 12:00 CI5
als stoofvlees. Een première d ( 3162455923 ** over Vlees) • allemaal op een drafje naar het ticket bureau om een kaartje te bemachtigen voor dit veelzeggende zwijgen ( 3165471725** over Samson & Delilah) • na een bespottelijke introductie toch nog n leuke première. Snel, stoer en geestig! ( 3162089845** over Reykjavik - Rotterdam) • 90 minuten puur vermaak, ontwapenende hoofdrolspeler, ook victor löw op z\’n leukst ( 3165471725** over Reykjavik - Rotterdam) • Leuke film, maar de speeches voaal politicus waren echt gênant. Arme re ( 3161007885** over Reykjavik - Rotterdam) • Wat een schaamteloze vertoning van producent en politicus ten koste van regisseur die best een leuke film
10
filmfestivalrotterdam.com
Met andere ogen
foto Tobias Davidson
ROOM #408
Op uitnodiging van het festival zijn vijf jonge flmcritici uit verschillende landen actief in Rotterdam. Om beurten schrijven zij over hun festivalervaringen. Vandaag: Bryan Hartzheim uit Amerika. De een komt uit Brooklyn, de ander uit San Francisco. Het regieduo Lev Kalman en Whitney Horn communiceert normaliter via Skype, maar op het filmfestival is een internetverbinding niet nodig. Met de internationale première van hun hilarische short Blondes in the Jungle achter de rug rusten ze nu even lekker uit. foto Corinne de Korver
Rocken in Uruguay
Pablo Stoll maakte een film over en met zijn merkwaardige broer Hiroshima is de eerste soloregie van Pablo Stoll, die in het verleden met Juan Pablo Rebella 25 Watts en Whisky afleverde.
Het is, zegt regisseur Pablo Stoll, wel wat vreemd om in zijn eentje in Rotterdam te zijn met zijn nieuwe film, Hiroshima. In het verleden was hij hier immers meestal met zijn kompaan Juan Pablo Rebella, met wie hij de festivalhits 25 Watts (Tiger Award-winnaar in 2001) en Whisky maakte. Rebella pleegde in 2006 zelfmoord. Hiroshima is aan hem opgedragen. Ook is er muziek van Rebella in de film te horen. ‘Zijn dood is hard aangekomen in onze vriendengroep’, zegt Stoll. ‘We zijn allemaal nog bezig manieren te vinden om ermee om te gaan.’ ‘Na zijn dood heb ik twee jaar voor een komisch tv-programma in Uruguay gewerkt’, vertelt Stoll. ‘Het had niet zo veel om het lijf, maar het was goed om aan de slag te zijn. Na twee jaar besefte ik dat ik weer met film bezig wilde, iets dat ik onbewust vermeden had. Ik heb toen een korte film gemaakt en twee videoclips, maar ik wilde ook weer een echte speelfilm maken.’ Dat werd Hiroshima. Het is een film over een dag in het leven van Pablo’s jongere broer Juan, die zichzelf speelt. We zien hem onder meer huishoudelijke klusjes doen, door de stad fietsen, een potje voetballen en zwemmen. Het eindigt met een optreden van de band Genuflexos waarvan Juan de zanger is; het nummer dat ze spelen heet Hiroshima, vandaar de titel van de film. ‘Mijn broer is een vreemde gast. Daarom wilde ik een film over hem maken’, zegt Stoll. ‘Juan is niet echt verlegen, maar wel heel stil. Hij is een beetje verwijderd van de werkelijkheid. Ik maakte de film omdat ik iets over hem wilde leren.’ Hiroshima is een merkwaardige film, intrigerend en onderhoudend, ook al gebeurt er ogenschijnlijk weinig bijzonders in. Stoll: ‘Ik ben begonnen met een lang shot. Dat zet de toon. Je weet dan als kijker al snel of je er in mee gaat, of dat je beter weg kunt lopen. Je bent gewaarschuwd.’ Een opvallend stijlmiddel is dat de dialogen van de personages niet te horen zijn, maar in tussentitels te lezen, in de stijl van de zwijgende cinema van vroeger. Overige geluiden zijn wel gewoon te horen.
‘Mijn broer is iemand van weinig woorden’, zegt Stoll. ‘Als ik hem pratend zou opvoeren, zou dat voor mijn gevoel niet kloppen. Dus heb ik er deze cinematische oplossing voor bedacht. Het maakt de film speelser, en werkt een beetje vervreemdend.’ De ondertitel van Hiroshima luidt ‘A silent musical’. Muziek speelt een belangrijke rol in de film. Juan heeft vaak zijn walkman op en luistert naar sfeervolle, meest instrumentale, postrockmuziek van bands uit de Uruguayaanse underground als dANTEINFERNO en Relaciones Sexuales. ‘Juan communiceert veel via muziek’, vertelt Stoll. ‘Mijn andere broer Guillermo speelt ook in Juans band. Toen zij opgroeiden, woonden zij bij mijn vader en ik bij mijn moeder. Op een gegeven moment ontdekte ik dat ze dezelfde muzieksmaak hadden als ik, terwijl ik ze daarin niet heb beïnvloed.’ Sietse Meijer Hiroshima - Pablo Stoll Do 04 22:00 PA2, vr 05 22:30 CI5
Pablo Stoll
Back to the Future?
1982
De opkomst van video, eind jaren zeventig, bracht met zich mee dat zelf gemaakte beelden makkelijker gereproduceerd en verspreid konden worden. Daarmee groeide ook de markt voor minder frisse beelden. Het inspireerde David Cronenberg tot de mentale horrorfilm
foto Ramon Mangold
ideodrome, waarin extreem gewelddadige folterV video’s op een tv-kanaal belanden. Het signaal van de zender blijkt funest voor de geestelijke en lichamelijke gezondheid van de kijkers. Ook in 1982 Groot-Brittannië en Argentinië voeren oorlog om de Falklandeilanden • Italië wint het WK-voetbal • Ruud Lubbers wordt premier • de kubus van Rubik is een rage • de Duitse Nicole wint het Eurovisie Songfestival met Ein Bisschen Frieden • in Suriname worden vijftien vooraanstaande tegenstanders van het militaire regime vermoord. Videodrome - David Cronenberg
Dit festival – zo werd mij verteld voor ik hier kwam – is vriendelijk. Het mist de rumoerige, overvolle, vervreemdende atmosfeer van megagrote filmfestivals, maar is toch zo breed als maar kan. Na een paar dagen kan ik al zeggen dat ik me vreemd genoeg thuis voel tussen de honderden mensen die me iedere seconde passeren. Het is, vind ik, een prachtige omgeving voor een aantal coole, vooral uit de underground voortgekomen talenten.Zo gauw hun films in de reguliere bioscopen worden vertoond schoppen ze het ongetwijfeld tot sterren. Rotterdam zelf lijkt die onderhuidse hype te hebben waar ik op hoopte. Het bevat de juiste mix van artistieke intellectuelen, getalenteerde jonge mensen, complexe kunstenaars en vriendelijke gezichten. Wat ik geweldig vind van festivals is dat je heel veel verschillende werelden in en uit kunt stappen, hoppend van zoetsappige drama’s naar heftige tragedies, idiote komedies en maffe experimenten. In Rotterdam ging ik van een zwangere junk via schizofrene manga naar stervende mensen. Vervolgens zag ik gasten die tegen vuilnisbakken opreden om direct door naar bezeten kleine meisjes en angstaanjagende moeders. Op een rare manier klopt het allemaal, want (zoals een collega-trainee het zo treffend formuleerde) alles in het leven gaat immers over mensen die seks hebben en mensen die doodgaan. Daar wil ik aan toevoegen dat onze verschillende visies op het leven de smaakmakers zijn. Ik heb mensen horen klagen over het weer. In de zalen zijn ware concerten van allerlei hoestgeluiden Het is koud, het regent of het sneeuwt. Dat is er gedeeltelijk de oorzaak van dat ik Rotterdam niet heb bekeken. Ik heb niet gewinkeld of een kroegentocht gehouden; kortom, ik heb me niet als een toerist gedragen. In plaats daarvan heb ik al mijn tijd doorgebracht in De Doelen, om bevriend te raken met de mensen van het festival, de kunstenaars beter te leren kennen en een beter idee te krijgen van de manier waarop de industrie werkt. Maar de meeste tijd heb ik gewoon vanuit mijn stoel heel erg genoten, in het donker, in de verschillende bioscoopzalen. En naar die intimiteit heb ik al lang verlangd. En ik zal daar geen enkele spijt van hebben als mijn ouders vragen naar de musea of mijn vrienden naar het wilde Nederlandse nachtleven waarover ze hebben gehoord. Eigenlijk ben ik de grootste toerist die je maar kunt bedenken, puur door rustig in mijn stoel te zitten.
Di 02 22:15 LA1, vr 05 22:30 CI7
maakte. ( 3165314941** over Reykjavik - Rotterdam) • geweldig doordacht gevangenisdrama. Had eigenlijk een 6 verdiend! ( 3162229413 ** over Un prophète) • sfeervol in beeld gebracht drama ( 3164606590 ** over The Annunciation) • the Annunciation: beetje voorspelbaar maar heerlijk om naar te kijken, en iedereen klapte. pim v s ( 3165510015** over The Annunciation) • spirituele reis v valhalla afkomstige viking eindigt na vele bloeddorstigheden in warm nirvana ( 3162874532 ** over Valhalla Rising) • Eye candy, with care & style made. Love the actors, story & music. ( 3165253722 ** over A Single Man) • mooie film, het strenge orthodoxe leven buiten de Mea Shearim heel mooi in beeld gebracht.
filmfestivalrotterdam.com
11
Uw mening geven over een film? Dat kan dit jaar voor het eerst met de mobiele telefoon. Sms iffr [spatie] smsfilmnummer [spatie] uw beknopte recensie naar 2211. U ontvangt dan maximaal een 1 bericht terug. De kosten zijn €0,25 p.o.b. plus het gebruik van uw mobiele telefoon. Door te sms-en maakt u elke dag weer kans op een nieuwe prijs: van dvd’s en speciale (film)tickets tot Tiger Friend-passen, festivalmerchandise en collector’s items. De filmnummers van elke film vindt u in het overzicht hieronder; om het overzichtelijk te houden is de selectie ‘beperkt’ tot alle lange speelfilms die tijdens het festival draaien. Uw sms-recensie verschijnt automatisch op de filmfestivalwebsite, en misschien wel in de dagkrant Daily Tiger! Daar verschijnt ook de top 5 van meest gerecenseerde voorstellingen, en natuurlijk de prijswinnaar van de dag. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18
19
20 21 22 23
24 25 26
27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48
49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71 72
73 74
75 76 77 78 79 80 81 82
83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97
98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123
0 to 11 1 15 Malaysia Adieu Philippine Adrift The Affair at Akitsu Agua fría de mar Air Doll Alamar All That I Love All Under the Moon Amer The Annunciation Another Girl, Another Planet Ante The Ape Araromire Aspettando Godard At the End of Daybreak At the Very Bottom of Everything Atletu Aurora Autumn Adagio Avenida Brasilia formosa Avoir vingt ans dans les Aurès B-Side Bad Lieutenant: Port of Call - New Orleans Les barons Beaufort Belair Between Two Worlds Blood and Bones Bonded Parallels The Border The Boston Strangler A Brighter Summer Day C’est déjà l’été Café noir El calambre El camino entre dos puntos Chaque jour est une fête Una cierta verdad City of Life and Death Los condenados Content Coup d’état The Creators of Shopping Worlds Crying with Laughter Dangerous Encounters: 1st Kind Dansa als esperits Dead of Night Devil’s Town Dial M for Murder Do It Again Dogs in Space Dogtooth Doing Time Donkey Down Terrace Eighteen The Eighteen Who Stirred up a Storm Elbowroom En construcción L’ ennemi intime Entrenamiento elemental para actores Erie Eros + Massacre Europa, East El ex-boxeador Eyes Wide Open Fantan Fanga Fantastic Mr. Fox Flooding in the Time of Drought Foxes Die Frau mit den 5 Elefanten Gloria mundi God No Say So Gohatto Good for Nothing Green Days Gugu & Andile Hadewijch Het Hemelse Leven op Aarde Hiroshima Honeymoons Hotel Atlantico Hunting & Zn. I Am Not Your Friend Ich bin Enric Marco In the Woods Independencia Inferno J’ai tué ma mère Japanese Devils Kamui Kun1 Action Lebanon Let Each One Go Where He May Let Him Rest In Peace Let’s Fall in Love A Life Life During Wartime Like Water Through Stone Lost Paradise in Tokyo Lost Persons Area Lourdes Malaysian Gods Mama Manila Skies Manuel De Ribera Mark MARKS Mi vida con Carlos Mijn Enschede Miyoko Moscou Moscow Mosquito on the Tenth Floor Mother La mujer sin piano Mundane History My Daughter My Queen Karo My Son, My Son, What Have
Ye Done? 124 M y Tehran for Sale 125 Nachrichten aus der ideologischen Antike Marx - Eisenstein - Das Kapital 126 Nadar 127 Ne change rien 128 Nekromantik 1 129 Night & Fog 130 Nobody Knows About Persian Cats 131 Norteado 132 Nuit bleue 133 Numéro deux 134 Nymph 135 The Old School of Capitalism 136 Once Upon a Time Proletarian 137 Ordinary People 138 Oxhide II 139 Paju 140 Paradise 141 El pasante 142 Le pèlerin de Camp Nou 143 Pepperminta 144 The Pig’s Retribution 145 Piggies 146 Police, Adjective 148 The Portuguese Nun 149 Possessed 150 Un prophète 151 Quill 152 R 153 Rabia 154 Ramata 155 Rapt 156 The Raven 157 Reading Book of Blockade 158 Red White & Blue 159 Refrains Happen Like Revolutions in a Song 160 Le refuge 161 Reincarnate 162 Resisim 163 Reykjavik - Rotterdam 164 Ruhr 165 Running Turtle 166 Russian Lessons 167 Sailor of Hearts 168 Samson & Delilah 169 The Sentimental Engine Slayer 170 Separations 171 Sex Crime 172 Shirley Adams 173 Shocking Blue 174 Les signes vitaux 175 A Single Man 176 Skeletons 177 Slice 178 Slovenian Girl 179 El sol 180 Sonny 181 Soo 182 Soul Boys & Girls 183 Spring Fever 184 Stone is the Earth 185 A Story Written on Water 186 Street Days 187 A Summer Family 188 Sun Spots 189 Susa 190 Symbol 191 Tales from Kars 192 Tales from the Golden Age 193 The Telephone Book 194 The Temptation of St. Tony 195 La terra habitada 196 La terre de la folie 197 Tetro 198 Third Person Singular Number 199 Time Code 200 The Time That Remains 201 To Walk Beside You 202 Toad’s Oil 203 Todo, en fin, el silencio lo ocupaba 204 Totó 205 Trash Humpers 206 Triangular Trap 207 The Trotsky 208 True Noon 209 Twisted Roots 210 Two in the Wave 211 Vaho 212 Valhalla Rising 213 Vapor Trail (Clark) 214 Vedozero 215 Via Okinawa 216 Los viajes del viento 217 Videodrome 218 La vie au Ranch 219 Visage 220 Vlees 221 De vliegenierster van Kazbek 222 The Vulture 223 A Walk Worthwhile 224 Was du nicht siehst 225 The Well 226 Wheat Harvest 227 Where Are You? 228 White Material 229 The White Stripes: Under Great White Northern Lights 230 Win/Win 231 Woman on Fire Looks for Water 232 The Women in the Mirror 233 Women Without Men 234 Yasukuni 235 Yellow Kid 236 Yemen Travelogue - Days at Shibam and Seiyun 237 Yo, tambien 238 Zarte Parasiten 239 Zero
Staat genoteerd! Onder de uitgebreide filmbeschrijvingen kunt u dit jaar voor het eerst een digitale kattenbel van een festivalprogrammeur aantreffen. In elke Daily Tiger een selectie.
foto Gerwin Tamsma
Gerwin Tamsma over Police, Adjective
‘Er zijn vooralsnog geen tekenen dat het einde van de Nieuwe Roemeense Cinema in zicht is. Ook dit jaar was er weer een Roemeense film die in de top tien van vele internationale critici stond: Police, adjective. Regisseur Corneliu Porumboiu (hierboven gefotografeerd in een taxi in Buenos Aires) gaf sinds de première negen maanden lang in Q&A’s tekst en uitleg over zijn film over de scheidslijn tussen rechtvaardigheid en recht. En nu weet hij niet meer waarom hij de film ook al weer gemaakt had… Zo gaat dat, en daarom is hij niet in Rotterdam. De behoefte aan een nieuw project houdt hem thuis. Gelukkig blijft Police, adjective zelf fier overeind. Dan maar een triviaal feit: Wist u dat Corneliu’s vader de reservescheidsrechter was die zich de woede van Louis van Gaal op de hals haalde in de Champions League-finale 1995 Ajax – AC Milan (1-0, Kluivert, 84ste minuut)? De wedstrijd met die karatetrap-imitatie van Louis. Vader Porumboiu was niet onder de indruk van de fratsen.’
Ludmilla Cvikova over Ordinary People
‘Een interessant feit, en zeker het vermelden waard, is dat het IFFR dit jaar vier films vertoont van Servische auteurs: twee daarvan zijn geregisseerd door de oudere meesters Goran Paskaljevic en Zelimir Zilnik, de andere twee door de debuterende Vladimir Perisic en Vladimir Paskaljevic. Wat zij gemeen hebben, is een kritische benadering van de wereld waarin zij leven. Vladimir Perisic kijkt terug op het recente verleden van zijn land door een unieke blik te werpen op een ‘gewone dag’ van ‘gewone soldaten’ tijdens de Balkanoorlog. De andere drie filmmakers houden zich bezig met het hedendaagse Servië, de Balkan en het moderne Europa. Tezamen creëren ze een interessant mozaïek van diverse onderwerpen en stijlen. En hoewel alle films fictie zijn (behalve het werk van Zilnik, die een geheel eigen stijl van docudrama blijft ontwikkelen), onthullen ze heel wat over het land en de werkelijkheid daar.’
illustratie: dailydanai.com
SMS-FILMNUMMERS
Ondanks sociale controle gaat het leven door. Lechaim! ( 3162740221** over Eyes Wide Open) • met weinig woorden wordt een uitzichtloze toekomst geschetst voor deze 2 tieners. Trieste mr mooie film. ( 3162229413 ** over Samson & Delilah) • Mooie plaatjes, grappig en verassende soundtrack! Eén van de hoogtepunten ondanks het \’vreemde eend in de bijt\’ gevoel. ( 3165264853 ** over Fantastic Mr. Fox) • ...rotterdam in een notendop ( 3164327850 ** over Between Two Worlds) •
filmfestivalrotterdam.com
13