DAILY TIGER
TURN FOR ENGLISH EDITION
39TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM #8 DONDERdag 4 februarI 2010
foto Ramon Mangold
Omar Rodriguez Lopez heeft veel in zijn mars Cultfenomeen Omar Rodríguez López maakte een tussenlanding in Rotterdam. Dat ligt namelijk mooi tussen het concertpodium van Australië en zijn Mexicaanse huis in. De creatieve alleskunner is hier niet voor een optreden, maar voor de vertoning van zijn allereerste speelfilm The Sentimental Engine Slayer. Alhoewel…
Omar Rodríguez López, de frontman van de experimentele rockband The Mars Volta, maakt aan de lopende band songs. Het merendeel daarvan zult u nooit horen; ze liggen in de kast te verstoffen. ‘Ik hou ze het liefst voor mezelf. Vanaf het moment dat ik ze met de wereld deel, worden ze publiek bezit. Het zal mijn egocentrische karakter wel zijn.’
Rodríguez López is een creatieve duizendpoot. Behalve als musicus is hij actief als dichter en schilder. En tegenwoordig ook als filmmaker: in Rotterdam beleeft zijn debuutfilm The Sentimental Engine Slayer vanavond zijn wereldpremière. Hoewel Rodríguez López als een auteur te werk ging – hij regisseerde, produceerde, schreef het script, deed het production design, speelde de hoofdrol en componeerde uiteraard de psychedelische gitaarmuziek, noemt hij film toch een discipline die tot samenwerking dwingt. ‘Een cd kun je prima in je eentje opnemen, in een studio waarin je alle variabelen stevig onder controle houdt. Film heeft daarvoor te veel laagjes. Het vereist een grotere technische kennis en daarnaast heb je te maken met acteurs en met
tussenstand
Publieksprijs
verschillende locaties. Ik moet nog wel leren om mijn crew voldoende ruimte te geven voor hun creatieve inbreng.’ In The Sentimental Engine Slayer gaat de 33-jarige Rodríguez López de demonen uit zijn jongensjaren te lijf. Hij nam de film in vijf weken op in het stadje El Paso, een soort niemandsland op de grens van Texas en Mexico, waar hij zijn middelbare schooltijd doorbracht. ‘De mensen spreken er Engels en Spaans met een accent dat verder nergens voorkomt. Dat maakt ze tot mikpunt van spot, bij Mexicanen én bij Amerikanen. Maar in feite symboliseert El Paso de culturele verscheidenheid van de Verenigde Staten.’ Lees verder op pagina 13
In de naam van de vader en de zoon pagina 10 • Meer Maleisië pagina 7
filmfestivalrotterdam.com
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Yo, tambièn Fantastic Mr. Fox Tetro Russian Lessons Un prophète The Trotsky A Single Man Alamar Eyes Wide Open Symbol
4.72 4,48 4,41 4,41 4,40 4,40 4,40 4,33 4,31 4,31
RIJ HEM ERIN
column
foto Bram Belloni
I OF THE TIGER
Sam Phillips was de ontdekker van Elvis, Brian Epstein ontdekte de Beatles, en meer en meer wordt duidelijk dat we zonder Riny Schreijenberg geen Frans Bauer zouden kennen. Riny Schreijenberg. foto Jan de Groen
De voorbereidingen zijn woensdagavond op het Rotterdamse parkeerterrein Sistra/Delftsehof in volle gang voor een unieke filmvertoning op het IFFR. De horrorklassieker The Raven is namelijk te zien vanuit de vooruit van de auto. Er is een goede reden dat drive ins in vroegere tijden vooral in de warme staten van de VS werden georganiseerd. Een drive-in organiseren in de Hollandse winter en het waaierige Rotterdam, dat is eigenlijk vragen om
moeilijkheden. Als de temperatuur onder nul zakt, of de film knapt, of dat het filmdoek bevriest. Het is dan niet meer weer op te rollen zonder dat het breekt. Een ander probleem, met een filmdoek van zo’n 14 meter breed en 10 meter hoog, is de wind. ‘Je zet er eigenlijk een groot zeilschip neer’, zegt Marnix Baert van de productieafdeling. ‘We hebben de weersites goed gecheckt voor we besloten de voorstelling door te laten gaan. De wind valt mee en de verwach-
ting is dat het ongeveer vijf graden boven nul zal zijn, dat is warm genoeg.’ De bestuurders kunnen een warm drankje en popcorn kopen, maar moeten zelf een deken meenemen om eventueel kippenvel te bestrijden. Het geluid van de film is op de autoradio (of iPod) te horen, via een speciale FM-frequentie. Afkijken kan dus niet, afluisteren wel. Mocht de autoradio de accu leeg trekken, dan heeft de organisatie startkabels bij de hand. (SM)
Gratis sex Eerdere vertoningen van Sex Crime, de softseksfilm uit het oeuvre van de veelzijdige Sai Yoichi, moesten worden geschrapt omdat de print van de film niet ondertiteld bleek. Voor de échte fans van Sai (of van het Japanse roman porno-genre) wordt Sex Crime vanavond toch vertoond (om 20:15 uur in Venster 1), zonder ondertitels, maar met een uitgebreide introductie en uitleg in aanwezigheid van de maker. Gratis. Ook helemaal voor niets vanavond: de vertoning van Simply Cinema 5, een documentaire met daarin interviewportretten van regisseurs Dorothee van den Berghe, Martijn Maria Smits, Ineke Smits, Claire Denis en Bruno Dumont. Venster 2, 22:30 uur.
Betaalde seks Joris Luyendijk
De film A Summer Family, over het leven in een commune, heeft vandaag een extra voorstelling en nog volop tickets in de aanbieding. Het schijnt een sprookjesachtig beeld van het leven in de leefgemeenschap te schetsen, of is er wellicht iets anders aan de hand? De officiële website waarschuwt namelijk voor ‘5 minuten pornografisch materiaal’ Pathé 5, 17:30 uur
Business as usual De informele Q&A’s na afloop van de gratis filmvoorstellingen in de Break Even Store, duren soms langer dan de hele film. In een hoekje leest een enkele bezoeker de bundel Cineku (een anonieme verzameling haiku’s op ansichtkaartformaat, geïnspireerd door de cinema) van kaft tot kaft door, waarna hij na een haastig glas rode wijn de zaak verlaat. Een proeve van zo’n haiku: Gefilterd licht op bioscooppui in Brooklyn de zwartwitfilm zwijgt
foto Hugo Keizer
Met de verkoop loopt het nog niet echt storm, al is er af en toe, tijdens een koude plensbui, een korte opleving. Cinefielen die een deel van hun verzameling al dan niet tegen betaling kwijt willen aan een waardige nieuwe eigenaar, kunnen deze dagelijks om 17:00 uur op de toonbank uitstallen. ‘Daar wordt tot dusver mondjesmaat gebruik van gemaakt’, aldus winkeljuffrouw Sera. ‘Filmfreaks zijn doorgaans gehecht aan hun spulletjes.’
Tijgervrienden De Tiger Friends worden door het festival extra verwend. Ze mogen bijvoorbeeld vrijdagavond de besloten uitreiking van de VPRO Tiger Awards bijwonen. Met een optreden van zangeres, actrice én jurylid Jeanne Balibar. Elke vriend krijgt twee vrijkaartjes, maar op = op. Snel dus naar de Centrale Kassa.
Grootspraak Voorafgaand aan de vertoning van Lebanon interviewt journalist en Midden Oosten-ervaringsdeskundige Joris Luyendijk in een Big Talk met de Israëlische regisseur Samuel Maoz. Lebanon speelt zich af tijdens de Israëlische invasie van Libanon in 1982. Wat gaat Luyendijk, onder andere aan
Samuel Maoz vragen? ‘Waarom het filmmakers in Israël wél lukt, wat we in Nederland niet voor elkaar krijgen. Namelijk het verfilmen van een zwarte bladzijde uit de recente geschiedenis’, zegt Luyendijk. ‘Het is ons nog niet eens gelukt met de politionele acties in Indonesië, terwijl daar voor ons toch echt niet zo veel meer op het spel staat. In Israël wél. Want antisemieten kunnen zo’n kritische film aangrijpen om te zeggen: zie je wel, ze zeggen zelf ook dat ze fout zaten.’ Over het belang van films als Lebanon zegt hij: ‘ Als je iets wilt begrijpen van het conflict, kun je beter naar deze film dan naar driehonderd uur NOS-journaal kijken. Het journaal houdt je op afstand, met van die berichten over vredesbesprekingen die weer ‘s zijn afgebroken. Het is een formule, waardoor het niet echt tot je doordringt. Films als Lebanon maken identificatie mogelijk. Niet met een partij, maar met een mens die toevallig tot een van die partijen behoort.’ (SM) Big Talk 19:15 uur, Pathé 1, alleen toegankelijk met ticket voor de voorstelling.
In memoriAm Net na de start van de huidige editie is de Rotterdamse beeldhouwer en schilder Gust Romijn op 87-jarige leeftijd overleden. Romijn was in de jaren ’70 actief bij het festival betrokken, als ontwerper van een affiche en verzorger van de aankleding.
filmfestivalrotterdam.com
Goed. Alles is relatief, en ontdekken ook. Zo weet iedereen dat Columbus Amerika ontdekte ook al waren de Indianen er al jaren. Of zoals Valhalla Rising ons weer eens inpeperde, de Vikingen waren er ook al eens geweest. Het lijkt misschien moeilijk, maar ontdekken is hartstikke leuk en iedereen kan het. Het is namelijk ook mogelijk om iemand te ontdekken die al onsterfelijk bekend is. Cultregisseur John Waters ontdekte Johnny Depp die toen toch echt al een wereldwijd geliefd tieneridool was. Het doet weinig af aan de rol van Waters in de carrière van Depp. Hij zag een groter, volwassener en mysterieuzer talent in Depp, en opende onze ogen daarvoor, zullen we maar zeggen. Ook in de kleine wereld van de kunstzinnige film, waarin niemand veel geld verdient met ontdekken, is het woord niet van de lucht. Want het levert wel status op. Die behoefte om de eerste te zijn die een film ziet, is ongetwijfeld een van de redenen van het succes van filmfestivals. En van de behoefte van festivals om premières te eisen. Critici en festivalprogrammeurs ontlenen gezag en status aan hun ontdekkingen en hun eerste verbintenis met filmmaker. Sommigen aarzelen niet om hun omgeving daar eindeloos mee lastig te vallen. De inderdaad invloedrijke Franse filmkenner Pierre Rissient bijvoorbeeld. Hij werd bij de presentatie van de documentaire die Variety-redacteur Todd McCarthy over hem maakte, gekscherend door Cannes-directeur Fremaux aan het publiek voorgesteld als ‘de man die de gebroeders Lumière, Meliès én D.W. Griffith ontdekte’. Neem de Chinese regisseur Wang Bing, wiens meesterlijke negen uur durende documentaire Tie Xi Qu: West of the Tracks, recent door Tiger Release op dvd is uitgebracht. Een waslijst aan filmmensen werpt zich op als diens ontdekker, maar degene die daar als enige écht aanspraak op zou kunnen maken (een dame uit Peking die nu ook te gast is op het festival) is daar veel te bescheiden voor. Andere ontdekkers: een programmeur van het Forum in Berlijn (waar de film niemand opviel), commissieleden van het Hubert Bals Fonds, het cinefiele publiek in Rotterdam, Amerikaanse critici, Franse sales agents, en andere mensen met goed gevoel voor publiciteit en marketing. Ontdekken is als roem: allemaal aardig, maar het blijft vreemd dat het tegenwoordig als een zelfstandige morele kwaliteit wordt gezien waar je op afgerekend wordt. Ik ga straks na het festival maar eens Avatar ontdekken. Gerwin Tamsma IFFR-programmeur
3
VPRO tiger award-kandidaten
foto Felix Kalkman
foto Corinne de Korver
Tsubota Yoshifumi over Miyoko
Sophie Letourneur over La Vie au Ranch
‘Japan mag trots zijn op manga’
‘Perfecte acteurs met de juiste dynamiek’
Het debuut van Tsubota Yoshifumi is een bijzondere bewerking van een autobiografische mangareeks uit de jaren zeventig. Met tekeningen en computerbeelden verbeeldt hij de voortschrijdende schizofrenie van zijn hoofdpersoon, een mangatekenaar die seksueel geobsedeerd is door zijn muze.
ELEVATOR PITCH
‘Ik verfilmde een autobiografische manga van Abe Shinichi, waarin hij zijn carrière en zijn liefde voor Miyoko verbeeldt. Omdat hij aan schizofrenie lijdt, is zijn manga heel rauw. De vage scheidslijn tussen fantasie en realiteit in zijn werk zit ook in mijn film. Ik laat mangabeelden overgaan in echte beelden of gebruik ze als waanbeelden van de hoofdpersoon.’ MANGA
‘Er worden tegenwoordig in Japan veel films gemaakt naar stripverhalen, zowel animatiefilms als gewone speelfilms. Ik vind manga een cultuurvorm waarop Japan trots mag zijn. Je hebt twee hoofdstromingen. Aan de ene kant een commerciële industrie, die miljoenen stripboeken per week verkoopt. Aan de andere kant een kleinere stroming, waarin manga als een nieuwe vorm van expressie wordt gebruikt. Ik zie het als een combinatie van poëzie en schilderkunst. Als beeld en tekst mooi samenkomen, kan het tot grote hoogten stijgen. Manga kan dan zeker als kunst beschouwd worden. Abe Shinichi reken ik tot die laatste categorie.’
gie is filmmaken aanmerkelijk gemakkelijker en goedkoper geworden. Daardoor zie je steeds meer jongere regisseurs opduiken. Er is ook een interessante tendens om films te maken op de grens van commercieel en artistiek. Miyoko kon ik vorig jaar landelijk in Japan distribueren, al gaat het dan om kleinere theaters. Het was interessant om te zien dat er een vrij breed publiek kwam opdagen. Aan de ene kant mensen die de manga kennen uit de jaren zeventig, aan de andere kant een jonger publiek.’ EERSTE KEER
‘Dit is mijn eerste lange film en het viel me niet mee. Het was voor het eerst dat ik een film maakte met geld van anderen. Die verantwoordelijkheid maakte me een beetje zenuwachtig. Bovendien werkte ik voor het eerst met een deadline. Bij mijn korte films bepaalde ik zelf wanneer ze klaar waren. Maar achteraf gezien was die deadline wel een goede als stok achter de deur. En ik heb hem gehaald.’ BRIGHT FUTURE
‘Ik werk op dit moment aan twee scenario’s, maar ik kan er nog niet veel over verklappen. Eén project is gebaseerd op een roman, die gaat over het onder de rokjes gluren om te proberen daar foto’s van te maken. Met de ervaring die ik met mijn eerste film heb opgedaan, verwacht ik dat de productie deze keer iets gemakkelijker zal verlopen.’ (KD) Miyoko (TG) – Tsubota Yoshifumi
JAPAN
Sophie Letourneur maakt films die zeer persoonlijk zijn. Dit speelfilmdebuut is de derde film op rij waarin ze haar ervaringen als opgroeiend meisje verwerkt.
Elevator Pitch
‘Centraal staan drie meisjes, die net zijn gaan studeren. Ze hebben hun veilige thuishaven verlaten om op kamers te gaan wonen. Zelfstandig, maar toch nog met die behoefte om onderdeel uit te maken van een groep. Ze feesten, drinken en worden verliefd, maar wordt ook steeds vaker geconfronteerd met de realiteit van het volwassen worden en losmaken van de groep.’ Millimeterwerk
‘Hoewel ik met niet met professionele acteurs werk, gebruik ik wel een volledig uitgewerkt script. Het resultaat doet weliswaar organisch en documentair aan, maar alles – van tekst tot camerahoek – is tot in de puntjes uitgewerkt, besproken en getimed. Als een meisje dronken opstaat om te gaan dansen, lijkt dat geïmproviseerd. Maar het exacte moment van de beweging, de camerahoek en het lichtplan is van tevoren tot in de kleinste details bepaald.’ Eerste keer
‘La Vie au Ranch is het derde deel uit mijn trilogie over opgroeien, vriendschap en groepsprocessen. De verhalen zijn autobiografisch, maar niet met dezelfde personages. Ik kies voor actrices die hun eigen stempel op het verhaal zetten, waardoor ik zelf afstand kan nemen van die periode.’
Frankrijk
‘Door mijn achtergrond in experimentele videokunst zijn mijn verhalen geen klassieke arthouseproducties. In Frankrijk is er nog geen distributie voor films als de mijne. Persoonlijk zie ik niet in waarom niet. Er is een potentieel publiek van met name cinefiele jongeren die zich herkennen in mijn verteltrant. Want zo communiceren ze zelf ook onder elkaar. Laagdrempeligheid vind ik geen vereiste: het is niet erg respectvol om je publiek alleen maar hapklare films voor te schotelen. Ook financiering van experimentelere films is ingewikkeld. Je krijgt subsidie op basis van je script. Omdat ik niet werk met een klassiek scenario, maar met dialogen die pas lading krijgen door de acteurs, vormt dat een struikelblok. Ik had het misschien anders aan kunnen pakken, maar ik had haast. Net op dat moment had ik namelijk de perfecte groep acteurs met de juiste dynamiek te pakken.’ Bright Future
‘De volgende filmfase gaat over het ontdekken van eenzaamheid en het vinden van je innerlijke stem. Zo’n beetje wat momenteel in mijn leven gebeurt. Opnieuw weer erg persoonlijk dus. Het verschil met de andere films is dat het over iets gaat dat ik nu ervaar. Mijn vorige verhalen waren eerder een reconstructie waarbij ik putte uit mijn persoonlijke archief. Hoe het proces gaat verlopen is moeilijk te zeggen. Omdat het nog zo dichtbij is, wordt het een nieuwe manier van werken voor mij.’ (MN)
Vr 5 19:00 PA4, za 6 10:15, PA1
‘Onafhankelijke makers hebben nog steeds lage budgetten, maar dankzij de digitale technolo-
La Vie au Ranch (TG) - Sophie Letourneur
Vr 5 15:45 PA4, za 6 13:30 PA3
Hier is Afrika!
foto Ramon Mangold
Met een live performance verrichtte Senkaaba Samson, bijgenaamd Xenson, in de foyer van de Schouwburg de aftrap van het programmaonderdeel Where is Africa. Op een groot scherm werd dinsdagavond getoond hoe Xenson de vier wanden van een afgesloten ruimte beschilderde. Rechts van het doek, bijna verscholen onder de trappen naar de Grote Zaal stond een grote houten schoenendoos ter grootte van een bouwkeet. Daarbinnen was Xenson in volle actie, geregistreerd door camera’s. Een assistent mixte de beelden met eerder opge-
nomen materiaal, dat op het scherm een eenheid vormde. Xenson is een Oegandese multimediaperformance artiest. Eerst volgde hij een klassieke opleiding tot schilder. Vervolgens brak hij buiten de omlijsting van het doek om zich op andere terreinen te uiten. De in Afrika populaire hiphopcultuur vormde een belangrijke artistieke bron. Xenson ontwerpt hiphopkleding en schrijft nummers die hij zelf vertolkt. Ook maakt hij video’s en installaties die over de grenzen van de kunstdisciplines reiken. Voor de installatie Creation Lab, waarmee hij Where is Africa inluidde, reisde Xenson
af naar de afgelegen Oegandese provincie Kabale. Hier legde hij de rituele Kiga-dans vast, maar hij beschilderde de dansers in zijn eigen stijl. Hij nam de lokale muziek op en smeedde die vervolgens tot een nieuw geheel. Vanuit zijn schilderkeet in de Schouwburg voedde hij die live met nieuwe beelden. De installatie is tot het einde van het festival geopend voor publiek. Over het schilderwerk dat op de kubuswanden dinsdag tot stand kwam, worden op hun beurt de Kigadansbeelden geprojecteerd. (PvdG) Creation Lab, foyer van de Schouwburg, dagelijks gratis toegankelijk.
Onze sms-box is nog steeds niet vol (zie pagina 13). We beginnen met de dagwinnaar: gaat niet over hemel op aarde,maar het aangaan van de worstelingen met jezelf in het aardse bestaan. Confronterend leerzaam en vermakelijk mooi v ( 3165250089 ** over Het Hemelse Leven op Aarde) • microcosmos van oorlog. Geen politiek of heroiek. Overleven. Nieuwe betekenis aan kanonnenvoer. Indrukwekkende 5. HvD ( 3165119389 ** over Lebanon) • Helemaal eens met eerste reactie. Ik was na 15 min al weg. Zou graag willen weten :waarom? Marja ( 3163831468 ** over Shirley Adams) • het best getrainde leger ter wereld? Nee, een stel onvolwassen sukkels op een missie waarvoor ze helemaal niet
filmfestivalrotterdam.com
5
Link
Maleisiërs golven door
CITY TRIPS
MIJN ENSCHEDE - Astrid Bussink We geven eerst het woord aan Ferdi Lammerink, marktkoopman en zanger. Op de wijs van Strangers in the Night: ‘Vreemd in eigen stad, je mooie gevels, ‘k wou dat ik ze nog had / De oude tegels, de knusheid van weleer, ik zie het nergens meer’. Lammerink is te zien in de documentaire van Astrid Bussink, die duidelijk maakt dat Enschede na de vuurwerkramp in mei 2000 voorgoed veranderd is.
At the End of Daybreak
REYKJAVIK - ROTTERDAM
Oskar Jonasson Twee steden voor de prijs van één. We beginnen in de haven van Reykjavik en gaan met alcoholsmokkelaar Kristófer naar Rotterdam. Of de VVV van Rotterdam blij is met de film - en de komende Hollywoodremake - is de vraag: de Maasstad wordt afgeschilderd als een stad van schietende gangsters en deprimerende ‘prachtwijken’.
Malaysian Gods
PAJU - Park Chan-Ok
Volgens de VVV van Paju is deze Zuid-Koreaanse plaats de Stad van Vrede in het Land van Hoop. In de gelijknamige film is Paju het decor van een psychologisch drama over schuld en boete, haat en liefde. En we zien Paju als een stad die wil opstomen in de vaart der volkeren en daarom mooie nieuwe gebouwen bouwt. De bewoners worden subiet uit hun huizen geramd door gangsters en knokploegen.
HIROSHIMA - Pablo Stoll
Ha, gefopt! Hiroshima speelt zich niet af in de Japanse stad waar aan het eind van de Tweede Wereldoorlog een atoombom op werd gedropt. Maar in Montevideo, de hoofdstad van Uruguay. Best een relaxte stad, voor hoofdpersoon Juan Stoll tenminste. Hij zingt in een band waarvan het populairste nummer Hiroshima heet. Vandaar dus.
My Daughter
De Maleisische New Wave is ook dit jaar sterk vertegenwoordigd op het IFFR. Een groeiende groep interessante, onafhankelijke filmmakers gaat in tegen het officiële beeld van de Maleisische maatschappij en tegen hun regering. Het levert ze problemen op met de nationale censuur, maar ook internationale erkenning.
De spil van de Maleisische aanwezigheid op het IFFR dit jaar is 15 Malaysia, een portmanteau-film gemaakt door vijftien vertegenwoordigers van de nieuwe golf. Het project werd opgezet door producent Pete Teo, een artistieke duizendpoot die op allerlei gebieden zijn invloed doet gelden. Onder de vijftien regisseurs bevinden zich kopstukken van de beweging als Amir Muhammad, Ho Yuhang (beiden ook met eigen films op het festival) en Yasmin Ahmad. Laatst genoemde overleed plotseling, kort na het afronden van haar bijdrage; in de film is als hommage een making of van haar segment Chocolat opgenomen.
Veel van de regisseurs zijn vaak en graag geziene gasten in Rotterdam. Regisseur Ho Yuhang is niet alleen in Rotterdam als maker van één van de segmenten uit 15 Malaysia én van zijn eigen misdaaddrama At the End of Daybreak, maar ook in het kader van het online Cinema Reloaded-project. Zijn Sanctuary draaide in 2004 in de VPRO TigerAward Competitie, en vorig jaar bouwde hij mee aan de Hungry Ghosts-expositie. Ook satiricus Amir Muhammad was vorig jaar op bezoek in Rotterdam. Hij publiceerde toen het voor de gelegenheid samengesteld boekwerkje over hongerige en andersoortige geesten. Zijn Malaysian Gods, een documentaire die de Maleisische politiek op de hak neemt, is naar verluidt voorlopig zijn laatste film: Muhammad wil zich nog meer gaan richten op zijn schrijfwerk. De afzonderlijke speelfilms zijn even verschillend en divers als de vijftien bijdragen aan 15 Malaysia. Toch hebben ze iets gemeen. Of de films nu gesti-
THE BOSTON STRANGLER -
Richard Fleischer We eindigen in het Amerikaanse Boston, Massachusetts, waar we u een speciale rondleiding aanbieden: de Boston Strangler Tour. Bezoek de plekken waar begin jaren ‘60 dertien vrouwen werden vermoord. En bedenk dat de film die in 1968 over de moorden werd gemaakt, het niet zo nauw nam met de waarheid. Naar verluidt is Brian De Palma bezig met een film die het ware verhaal van de moorden vertelt. (SM)
leerde animaties of sobere documentaires zijn: de New Wave-filmmakers delen een scherp oog voor de sociale realiteit van hun land. Of, in het geval van Sherman Ong, voor Tanzania. Hij bezocht dat land op uitnodiging van het festival in het kader van het Forget Africa-project. Hij maakte Memories of a Burning Tree al improviserend met de plaatselijke bevolking van Dar es Salaam. (JB) De volgende Maleisische speelfilms zijn nog te zien op het IFFR: 15 Malaysia – Diverse regisseurs Do 4 9:30 VE2, vr 5 22:45 LA2 At the End of Daybreak – Ho Yuhang Do 4 17:30 CI4, vr 5 14:30 CI6 Malaysian Gods – Amir Muhammad Vr 5 20:15 LA2 Memories of a Burning Tree – Sherman Ong Do 4 19:30 SKZ, vr 5 10:00 CI2 My Daughter (TG) – Charlotte Lay Kuen Lim do 4 19:15 PA5, vr 5 15:45 PA1, za 6 13:00 PA4
rrrrreloaded!
We’ve got more mail Arthur Worttmann heeft medelijden met de redactie en de angstaanjagend lege mailbox van dailytiger@hotmail.com. Daarom tikte hij spontaan een ‘ingezonden brief of gastcolumn of zoiets’. Die was zo lang, dat we die alleen plaatsen als er onverhoopt op het allerlaatste moment een hele advertentiepagina komt te vervallen. Tot die tijd moeten we ons hier tot de essentie beperken. Die is dat Arthur vreest festivaltrombose op te lopen ten gevolge van de beenruimte in het oude Luxor. Wat doen die bordjes ‘gereserveerd’ toch op die ene rij met riante beenruimte? Arthur heeft een oplossing. Hij biedt aan om kosteloos op de laatste festivaldag alle oneven rijen uit de Luxor-zaal te slopen. ‘Mag dat? Alsjeblieft?’. Nee Arthur, dat mag niet.
15 Malaysia
Op cinemareloaded.com kan elke consument zich ontpoppen tot co-producer. Ze zijn ons allemaal even lief, maar we kunnen ze echt niet allemaal plaatsen. Daarom beperken we ons tot de vijf meest recente filmliefhebbers die zijn toegetreden tot de wondere wereld van Cinema Reloaded.
Dogwoof
1 coin
Peter Sprenger
11 coins
LR-R
6 coins
Mijke van der Zee Zalihe Cetin
5 coins
6 coins
waren toegerust. Geldt voor elke oorlog problably wel goed gedaan een 4 janbas ( 3165043576** over Lebanon) • Intrigerend kijkje in de \’brokers\’ wereld, goed verhaal, spannend camerawerk. ( 3164606590 ** over Win/Win) • Komisch sterk duo voert onbegrijpelijke rituelen uit die kijker vertwijfeld achterlaat. ( 3162267071** over Skeletons) • prachtig tableau vivant van groepsgedrag van meiden op zoek naar zichzelf. Heel knap, naturel gemaakt. HvD ( 3165119389 ** over La vie au Ranch) • geweldige art movie. Mooie film met veel muziek. ( 3162369589 ** over Los viajes del viento) • een wel erg saaie film die helemaal geen verhaal heeft te vertellen deze filmer lijkt me overigens wel tot meer in staat opletten
filmfestivalrotterdam.com
7
Dima El-Horr maakte Chaque jour est une fête
‘De oorlog voelt als een droom’ Dima El-Horr trachtte met Chaque jour est une fête de demonen van de Libanese burgeroorlog, die zij als kind meemaakte, te verdrijven. ‘Ik draag die oorlog nog steeds met me mee.’
De film, die El-Horr samen met performancekunstenaar Rahid Mroue schreef, werd sterk beïnvloed door het conflict tussen Israël en Lebanon van 2006. ‘Onze generatie heeft de Libanese burgeroorlog bewust meegemaakt; hij begon toen ik drie was en eindigde op mijn twintigste. Die oorlog heeft mijn manier van denken en de persoon die ik ben gevormd. Toen in 2006 opnieuw oorlog uitbrak, werden al die dingen die we wilden vergeten alsnog opgerakeld.’ Ook de volledig eigen sfeer van de film, die ergens tussen realiteit en abstractie in hangt, relateert El-Horr aan het verleden van haar land. En aan haar eigen verleden. ‘Alles wat je in de film ziet, heb ik zelf meegemaakt. Mijn familie liep met onze koffers door de straten van Beiroet, vluchtend van het ene schuiladres naar het andere. We zijn midden op de weg uit onze auto gevlucht voor de bombardementen. Die gebeurtenissen vonden bijna twintig jaar geleden plaats. Ze voelen inmiddels als een droom. Of beter gezegd: een nachtmerrie. Soms vraag ik me af of ik het wel echt heb meegemaakt. Vandaar dat ook de film tussen droom en realiteit zweeft.’ De locatie – de woestijn – draagt voor een groot deel bij aan de surreële sfeer van de film.’ Je kunt je eigen intenties op die oneindige vlakte projecteren. In die kaalheid kun je jezelf echt blootgeven, op een manier die in de stad onmogelijk is. Ik heb een haat-liefde verhouding met Beiroet. Als ik er ben, wil ik weg, en als ik weg ben, wil ik terug. Ik woon er al mijn hele leven, maar de stad heeft nog steeds mysteries voor me. Daarom heb ik het tot op heden niet aangedurfd om daar een film te draaien. Maar voor mijn volgende project probeer ik het.’ De pluriformiteit van de Libanese samenleving staat ook aan de bron van de welbewuste ambigu-
ïteit van de film. ‘De bevolking van Libanon leeft met vele vragen, waar maar zelden antwoord op gegeven wordt. De motieven achter de burgeroorlog zijn nooit echt besproken en er is niemand voor bestraft: de leiders van toen zijn nog steeds aan de macht. Zij willen dat we de oorlog vergeten, maar
dat kunnen we niet, dus het hele land leeft in een staat van ontkenning.’ Toch is Chaque jour est une fête geen expliciet politieke film. ‘Ik ben niet geïnteresseerd in realisme’, legt El-Horr uit. ‘Ik heb geen boodschap. Ik ben ook geen militante feministe, ondanks dat de film
filmfestivalrotterdam.com
foto Corinne de Korver
enkel vrouwelijke hoofdpersonen heeft. Ik wil de kijker nieuwsgierig maken en emotioneren.’ (JB) Chaque jour est une fête (BF)
Dima El-Horr Za 6 12:15 uur CI3
8
profiel schets
Q&A
Guo Xiaolu (1973) is een Chinese schrijfster en filmmaker, wier werk vaak draait om het Chinese verleden en de toekomst van het land in een globaliserende wereld. De documentaire Once Upon a Time Proletarian kwam direct voort uit het maken van haar fictiefilm She, a Chinese, die in 2009 uitkwam. Omdat ze haar hoofdrolspeelster in die film constant zo mooi mogelijk probeerde te filmen, zo stelt Guo in haar director’s statement, ontstond een behoefte de stoffige gezichten vast te leggen van ‘de nieuwsgierige en verwonderde boeren die toekeken hoe wij onze film draaiden. Om hun verzonken ogen en bezeten gelach vast te leggen, evenals hun zuchten en stiltes.’ Once Upon a Time Proletarian (SP)
Do 4 13:15 PA5, za 6 22:00 PA2
Het Poolse Piggies is geen vrolijke film. Misschien daarom dat het overgrote deel van het publiek na afloop de zaal snel verliet: behoeft aan frisse lucht of snel door naar hun volgende film. Interviewer Christiane Grün opende de Q&A met een vraag over de duistere toon van de film, en specifiek (pas op: spoiler!) het inktzwarte slot. Regisseur Robert Glinkski: ‘We hadden twee alternatieve eindes: een happy end en een meer poëtisch, open einde. Maar beiden pasten niet bij de sfeer van de film. Bovendien: hoe slechter de film afloopt, des te beter is het voor de hoofdpersoon!’ (JB) foto Tobias Davidson
De Uitloop
José Luis Guerín (1960) filmde voor
foto’s Tobias Davidson
J’ai tué ma mère van Xavier Dolan, 13:41 uur Cinerama 1
zijn En construcción ruim 110 uur materiaal. Dat kon omdat hij de film niet met een professionele crew maakte, maar met zijn studenten van de filmopleiding in Barcelona. De resulterende film, die de sloop en nieuwbouw in de wijk El Xino in beeld brengt, is de spil in het Pompeu Fabraprogramma dat het IFFR dit jaar vertoond. De film betekende Gueríns internationale doorbraak. Maar lang daarvoor was hij al een graag geziene gast op het IFFR, dat vrijwel al zijn films vertoonde. En construcción (RE)
Do 4 11:45 CI5 Ruben Wiersema (21), filmstudent
‘Mooie beelden, mooi gebruik van licht en een mooi verhaal. Mijn sympathie lag dan weer bij de moeder en dan weer bij de zoon. Het is moeilijk om een moeder te zijn, denk ik. Maar het is ook moeilijk om homoseksueel te zijn en daar op jonge leeftijd al zo veel strijd over te moeten leveren. Bovendien komt hij uit een gezin van gescheiden ouders, dat is ook niet gemakkelijk. De film laat allebei de kanten zien, zodat je geen partij kunt kiezen.’
Liesbeth van der Zee (58), beeldend kunstenaar en medewerker educatieve filmprojecten
‘Heel mooi hoe ze elkaar met smoesjes en ruzie enorm in de weg zitten. Het was absoluut geloofwaardig, het zou zo echt kunnen gebeuren. De film was kernachtig, het onderwerp werd niet uitgemolken. Ik vond het geruzie in het Frans ook heel bijzonder, dat hoor je niet vaak. Het heeft echt een toegevoegde waarde. In het Nederlands zou het banaal klinken. Er zaten ook mooie poëtische citaten in. Nu moet ik rennen, ik ben aan het spijbelen!’
Hanny (Utrecht), psychotherapeut
‘Ongelooflijk knap dat iemand van twintig zo’n rijpe film maakt, met een universele thematiek. Het gaat over de onmacht elkaar te begrijpen. De puberzoon moet zich losmaken van zijn moeder, gewoon omdat hij nou eenmaal puber is. Maar de moeder kan haar zoon niet loslaten omdat ze nog altijd moeder blijft. In dat conflict is niemand slecht. Wie de moeder een vervelend mens noemt, snapt er niets van. Heel levensecht en zeer ontroerend.’
Ondertussen op YouTube
woordenboek Frans-Nederlands uitspellen op: lyricskeeper.com/en/gainsbourg-serge/ne-dis-rien.html Het zwoele duet, uit een Franse tv-show van 1967, staat integraal op: bit.ly/O8mRG
IFFR is op YouTube te vinden op YouTube.com/ IFFRotterdam. Voor wie meer cinema zoekt op YouTube, een dagelijkse tip in de Daily Tiger.
Onder Related Videos vindt u dan ook de door Anna Karina gezongen muzikale intermezzo’s uit Pierrot le Fou (1965) en Une femme est une femme (1961), films die JeanLuc Godard tijdens zijn stormachtige huwelijk met Anna Karina maakte. Fans van Serge Gainsbourg kunnen binnenkort hun hart ophalen aan de biopic Gainsbourg, vie héroïque (Joann Sfarr) die momenteel aan een triomftocht door de Franse filmzalen bezig is en dit voorjaar in Nederland uitkomt. Voor een tip van de sluier: gainsbourg-lefilm.com (PvdG)
In de vrijwel dialoogloze film Nuit bleue (Ange Leccia) is de plot vervat in een duet van Serge Gainsbourg met Anna Karina. Fragmenten van het liedje keren herhaaldelijk op de achtergrond terug, mét beelden maar zonder ondertiteling. Wie de impressionistische film om die reden niet helemaal heeft begrepen, kan de chansontekst met een
Clara Picasso (1981) is géén familie van de beroemde kunstenaar. Zij leerde het vak aan dezelfde Argentijnse filmacademie waar ook Lisandro Alonso zijn opleiding genoot. Samen met tien andere regisseurs maakte zij de film A propósito de Buenos Aires. De film werd door de studenten gezamenlijk geschreven en geregisseerd, en in 2007 prompt geselecteerd voor de prestigieuze Viennale. Hoewel de groep in interviews verklaarde nooit meer op deze manier een film te maken, bleven ze elkaar helpen met filmprojecten. Zo ook bij Picasso’s solo debuut El pasante: voormalig collega Manuel Ferrari (ook al geen familie van) is producent van de film, Andrea Santamariá de editor. El pasante (BF) Do 4 16:00 PA5,
vr 5 20:00 CI7, za 6 22:00 VE2
dus een 2 janbas ( 3165043576** over Avenida Brasilia formosa) • door de abusievelijk tragere weergave op het doek in de oude bioscoop cinerama werd door het langzame tempo het bekijken van deze film een meditatieve ervaring, waardoor het thema van de film, persoonlijke groei extra werd benadrukt. Christine Filip ( 3165067750 ** over Het Hemelse Leven op Aarde) • Totaal overbodige film. Verkwisting van subsidie en materiaal! ( 3162720502 ** over Het Hemelse Leven op Aarde) • Vietnam nu anders: onbeantwoord verlangen op de huid verbeeld. Muziek versterkt. Subplots & vervanging rijgen de band van 2 vriendinnen hechter aaneen. ( 3161776476** over Adrift) • Wat een lef om deze film zo te
filmfestivalrotterdam.com
9
‘Ik leerde het van de beste’
Zo vader zo zoon Filmmakers zijn soms net bakkers of boeren. Ze dragen hun liefde voor het vak over op hun zoon. In Rotterdam zijn door Maricke Nieuwdorp zelfs meerdere films te zien die gemaakt zijn door vaders én zonen.
Vladimir Paskaljevic
Samenwerken met je zoon blijkt helemaal niet zo’n ingewikkelde zaak. Zodra het filmplan beklonken is, vallen familiebanden even weg en worden de professionele aangetrokken. Al moet je soms een beetje letten op je toon, weet Kevin Tierney, vader van Jacob én producent van diens film The Trotsky. Omdat Jacob (1979) momenteel op de set van zijn volgende film staat, doet zijn vader op het IFFFR de promotie. De heren Tierney rolden toevallig tegelijk het filmvak in. Jacob begon al op jonge leeftijd als kindsterretje en pa maakte ondertussen carrière als scenarist en producent. Vanaf zijn tienerjaren schreef Jacob ook verhalen en scenario’s, waaronder The Trotsky. Kevin: ‘In eerste instantie was The Trotsky een drama. Een soort Ken Loach goes to highschool: verschrikkelijk!’ leerproces
Dat hij Jacobs pennenvruchten las was in eerste instantie vooral een vriendendienst, geen professionele zaak. ‘Ik ben eenvoudigweg geïnteresseerd in scenario’s. Al zou ik niet voor iedere scenarist doen wat ik voor Jacob deed. Hij voelde zelf ook aan dat het drama niet werkte. Maar ik vind dat je als jong, onderzoekend schrijver zelf tot bepaalde conclusies moet komen. En die niet moet krijgen ingefluisterd door een producent.’ De algemene aanname dat de regisseur als ‘het creatieve brein’, en de producent als ‘de geldschieter’ elkaar regelmatig in de haren vliegen, gaat voor de Tierney’s niet op. ‘Ik zie het als een organische, intieme samenwerking tussen beide vakgebieden. Ze staan niet tegenover elkaar. Als dat wel zo is, is dat geen goed teken. Hoewel je elkaar in het begin even aftast om te kijken wie de leiding neemt. We hebben allebei evenveel te winnen en te verliezen. Het is trouwens een absurde aanname dat producers altijd de hand op de knip houden. Uiteraard probeer je niet over je budget te gaan. Alles wat je bespaart gedurende de opnames is geen winst, maar wordt gespendeerd aan de afwerking; je koopt meer muziek in, of betere effecten. Jacob begrijpt dat. Hij houdt het totaalplaatje in het oog.’ Toch moesten vader en zoon even wennen aan de nieuwe rollen. ‘Het is best ingewikkeld om samen te werken met iemand die heel dichtbij je staat. Tegen iedere andere regisseur kan ik kwaad ‘waar ben je nou mee bezig?!’ roepen.
Kevin Tierney
Als ik zo’n toon bij Jacob aansla, wordt er direct 25 jaar familiegeschiedenis bij betrokken. Want laten we eerlijk zijn: níemand jaagt je sneller op de kast dan je ouders. Daarom proberen we die situaties te vermijden, en dat is een leerproces. Maar - en ik zeg dit niet omdat ik zijn vader ben - Jacob weet waar hij mee bezig is. Daarom is het voornamelijk aangenaam om zijn producent te zijn.’ masterclass
Een andere vader die samen met zijn zoon in het programma te vinden is, is Milos Forman (1932). Of beter gezegd: zijn zonen. De tweelingbroers Petr en Matej (1964), werkten met de oude meester aan de musicalfilm A Walk Worthwhile. Milos en Petr bogen zich over de regie van het theaterstuk, terwijl Milos de registratie ervan solo regisseerde. Matej droeg zorg voor de decors. De liefde voor filmkunst werd hen duidelijk met de paplepel ingegoten. Hetzelfde geldt voor de Servische Vladimir Paskaljevic (1974), die als tiener al op de set van zijn vader Goran Paskaljevic (1947) te vinden was als fotograaf. Beiden presenteren tegelijkertijd een film op het festival: Goran met Honeymoons en Vladimir met Devil’s Town. Vladimir wilde de fotografie in, maar schreef ook graag verhalen. ‘Ik volgde mijn vaders cameraman op de voet, terwijl hij me uitlegde hoe alles werkte. Zo ontdekte ik dat je verhaal en beeld perfect kan
mixen in film en realiseerde ik me dat je meer invloed op het verhaal hebt wanneer je die film ook zelf maakt.’
foto’s Ruud Jonkers
filmmaker & zn German & Zn
Paskaljevic senior was niet zo blij met de voorgenomen filmcarrière zijn zoon. ‘Juist omdat hij hetzelfde doet, vreesde hij dat het voor mij moeilijker zou zijn. En dat iedereen mijn werk met het zijne zou vergelijken. Dat was inderdaad onvermijdelijk maar ik wilde het risico nemen en maakte korte films en documentaires. Uiteindelijk schreef ik een scenario voor mijn vader: The Optimists (2006), dat ook in Rotterdam werd vertoond.’ Hoewel Goran coproducent van zijn film Devil’s Town is, is het echt Vladimirs film. Creatieve geschillen zijn er niet: ‘We hebben een vergelijkbare kijk op de wereld.’ Tijdens The Optimists verliep hun samenwerking organisch. ‘Ik heb er veel van geleerd. Hoewel ik hem al honderd keer aan het werk had gezien en hem zeer goed ken, is de situatie compleet anders als je met elkaar samenwerkt. Privé-banden verdwijnen, je moet je bewijzen door wat je aflevert. We wisten dat onze samenwerking dubbel zo risicovol was omdat onze beide reputaties op het spel stonden. De film heeft zich inmiddels bewezen en daar ben ik behoorlijk trots op. Ik leerde van de beste dat het filmproces geen magie, maar vakwerk is. Feitelijk volgde ik een geweldige, jarenlange masterclass.’
Aleksej German (1976), had veel te bewijzen als zoon van Aleksej German (1938), de man die filmproducties voor de legendarische, Russische Lenfilm Studio’s maakte. Maar hij is goed op weg: met zijn derde speelfilm, Paper Soldier (2008), won hij de Zilveren Leeuw op het festival in Venetië. Reitman & Zn
Wie had gedacht dat de zoon van producent en regisseur Ivan Reitman (1946), succesvol met Ghostbusters, zulke fijne films zou maken? Zoon Jason levert uiterst originele titels af, die ook nog eens succesvol zijn. Juno en Up in the Air zijn beide Oscar(nominatie)waardig. Chrzjanovski & Zn
Vader Andrej Chrzjanovski (1939) bracht zijn eerste speelfilm – hij is van origine animator en documentairemaker – naar Rotterdam: Room and a Half (2009). Zijn zoon Ilja (1975) deed in 2005 al het festival aan met zíjn speelfilmdebuut 4. Coppola & Zn
Francis Ford Coppola (1939) behoeft geen introductie. De Godfather-regisseur heeft meerdere talentvolle kinderen in de filmbizz, maar zoon Roman (1965) verdient hier een speciale vermelding, als second unit-regisseur van Tetro. Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat dochter Sofia succesvoller is. Devil’s Town (BF) - Vladimir Paskaljevic
Do 4 14:45 LA2 A Walk Worthwile (SP) – Milos Forman
Vr 5 22:15 CI6 Tetro (SP) – Francis Ford Coppola
Za 6 10:30 DJZ Devil’s Town
maken. Een werktafel, 3 gezinsleden en 73 dumplings. Heerlijk. Een juweeltje. ( 3162340489 ** over Oxhide II) • recensie van kraker van nu: niet altijd realistisch, maar heb genoten van elke minuut, voor mij de topper van het festival dit jaar. ( 3161672485** over My Queen Karo) • sprookjesachtig kunststukje dat je met andere ogen naar onze wereld laat kijken. Subliem, voortreffelijk! ( 3161672485** over Air Doll) • EPIC FAIL! Script, camera, dialoog en acteerwerk waardeloos. Iffr zou een refund moeten doen en de scout verantwoordelijk voor selectie moeten o ( 3161464932 ** over Vlees) • mogen we de komende jaren alsjeblieft elk jaar een nieuwe film van regisseur Hitoshi verwachten? Symbol is bizar
10
filmfestivalrotterdam.com
Met andere ogen foto Tobias Davidson
ROOM #215
Op uitnodiging van het festival zijn vijf jonge filmcritici uit verschillende landen actief in Rotterdam. Om beurten schrijven zij over hun festivalervaringen. Vandaag: Espera G. Donouvossi uit Benin.
Regisseur Vessela Dantcheva geniet van een peertje. Nee, dat delen met de crew van haar korte animatie Anna Blume (de voorfilm bij Pepperminta) wordt een beetje moeilijk. foto Corinne de Korver
Regisseurs Antonio Naharro en Álvaro Pastor over Yo, también
‘Waarom zijn wij hier?’
foto Ruud Jonkers
het leven. Voor mij was dat een echte eyeopener. Ik dacht: waarom probeer ik eigenlijk zo te voldoen aan wat er van me verwacht wordt.’ In Yo, también droomt Daniel van een relatie met zijn collega Laura. In hun scenario zetten Naharro en Pastor de twee als absolute tegenpolen neer. Zij heeft schijt aan alles, maar kan geen werkelijk contact meer maken met haar omgeving. Behalve met Daniel, dankzij zijn intelligente humor en zijn open houding. Anders dan de rest veroordeelt hij haar losbandige en destructieve nachtleven niet. Langzaam maar zeker ontwikkelt zich tussen het onwaarschijnlijke koppel een pure, maar onmogelijke liefdesband. ‘Dat het gelukt is die ontwikkeling geloofwaardig te maken, daar ben ik erg trots op’, zegt Pastor. En hoe zit het met die tijgertattoo die Daniel op zijn arm laat zetten? Is dat niet een beetje een erg opzichtige geste naar de mascotte van het International Film Festival Rotterdam? ‘Haha, alsof het voorbestemd was dat onze film in Rotterdam zou draaien.’ En misschien wel er met de publieksprijs vandoor te gaan. (WK)
foto Jan de Groen
Een romkom waarin een mongoloïde hoofdpersoon een universitair diploma op zak heeft en een Spaanse furie het hof maakt – en dat op een integere manier. Zo’n film verdient het om door het publiek te worden gekoesterd. De festivalverrassing Yo, también prijkt dan ook fier bovenaan de favorietenlijst.
De bijzondere publiekslieveling komt uit de koker van het regieduo Antonio Naharro en Álvaro Pastor. De eerste is ook acteur, en speelt een belangrijke rol in de film. Zijn collega Álvaro was relatief onbekend met het fenomeen van het Downsyndroom, maar Naharro kon uit eigen ervaring putten: zijn zus, die een bijrol vertolkt, heeft het ook. ‘Een van de typische karakteristieken was de grote inspiratiebron voor de film,’ bekent Antonio. ‘Bij mensen die het syndroom hebben, maar een hoge geestelijke ontwikkeling, liggen de verwachtingen torenhoog. Alsof het afgerichte dieren zijn.’ Dat geldt in Yo, también helemaal voor Daniel, die door zijn moeder tot in het absurde wordt gepusht om te presteren. Dat heeft hem gebracht waar hij is, maar juist daardoor wordt hij bij voortduring geconfron-
teerd met het feit dat hij anders is. Niet omdat hij intelligenter is dan de meesten om hem heen, maar door zijn uiterlijk en zijn spraak. Meestal haalt hij met een ontwapende zelfspot de angel uit situaties waarin dat gebeurt. ‘I’m down from head to toe’, zoals Daniel tegen Laura, op wie hij een oogje heeft, lacht. Daniel wordt gespeeld door Pablo Pineda. In Spanje is hij een fenomeen: hij is de eerste persoon met Down ter wereld met een universitaire graad op zak. Pineda blijkt niet alleen een bolleboos, maar ook een begaafd acteur. Zijn ouders zijn blij met de film. ‘Er worden dingen in uitgesproken die zij zelf ook hebben meegemaakt. Zoals de afwijzingen van meisjes bijvoorbeeld. Dergelijke zaken kunnen ze nu gemakkelijker met hem bespreken. Dat is precies wat kunst zou moeten bewerkstelligen.’ Zijn co-regisseur Álvaro Pastor vult aan: ‘De manier waarop personen met Down in het leven staan, vind ik ontzettend mooi. Ze herinneren je aan het feit dat iedereen uniek is. Voor mij beantwoorden ze de existentiële vraag: waarom zijn we hier? Als je naar hen kijkt, dan weet je het antwoord: simpelweg om te zijn, en te genieten van
Yo, también – Antonio Naharro & Álvaro Pastor. Do 4 22:45 CI4, za 6 12:00 CI1
Back to the Future?
1975
Een uitdaging: zoek de overeenkomsten tussen Jean-Luc Godards Numéro deux en À bout de souffle. Volgens Godard zelf is dit poëtische video-essay uit 1975 namelijk een remake van zijn wereldvermaarde speelfilmdebuut, de meest typerende film van de Franse nouvelle vague. Zoals wel vaker in
Het IFFR is als een cultureel restaurant waar iedereen, overal vandaan, bediend wordt. Een jonge filmjournalist die het festival bezoekt dreigt makkelijk te verdwalen. Niet alleen is het letterlijk vinden van mijn weg door het koude Rotterdam soms een probleem. Maar het valt ook niet mee de juiste koers te houden bij je filmkeuze. Alle films zijn volgens mij de moeite waard! Vooral de Aziaten zijn vertegenwoordigd met een nieuwe generatie van filmmakers die met hun films een ode aan de mensheid lijken te brengen: van China tot Singapore. Uit de meetings van professionals is op te maken dat Rotterdam er niet alleen is om films te laten zien, maar ook om filmmakers, producers, publiciteitsmensen en journalisten te laten netwerken. En, belangrijker nog, om de nieuwe generatie een springplank te bieden voor hun carrière. Afrika heeft een mooie plek gekregen en volgens mij is het de eerste keer dat een een dermate groot internationaal filmfestival erkenning geeft aan wat er in de Afrikaanse cinema gebeurt. Het publiek krijgt in Rotterdam de kans Where Is Africa te zien waartoe Afrika in staat is. Een prachtige dwarsdoorsnede van het continent komt hierbij aan bod en ik hoef hier vast niet nog eens te herhalen hoe significant de films zijn. Shirley Adams, Gugu & Andile, Ramata, Fantan Fanga en Expectations lijken mij een goede selectie. Afrikaanse films doen niet onder voor de rest van het aanbod en er is dan ook geen goede reden voor hun afwezigheid in de VPRO Tiger Awards-competitie. De eerste stap is misschien om erachter te komen waar Afrika is. De tweede stap is om Afrikanen volgend jaar te nomineren voor een Tiger. Hoe dan ook, het festival is memorabel door wat er gaande is, net als de films. Mundane History zal me lang bijblijven en J’ai tué ma mère zal in mijn gedachten nooit sterven.
het geval van Godard heeft niemand anders dan hijzelf enig idee wat hij er mee bedoelt. OOK IN 1975: Margaret Thatcher wordt leider
van de Britse Conservatieve Partij. • Charlie Chaplin wordt geridderd. • Teach-In wint met Ding-A-Dong het Songfestival voor Nederland. • Bill Gates richt Microsoft op. • Begin van de Libanese burgeroorlog. • Rembrandts Nachtwacht wordt gemolesteerd in het Rijksmuseum. • De Spaanse dictator Franco overlijdt. • Actrice Drew Barrymore wordt geboren. • Regisseur Pier Paolo Passolini overlijdt. • Een groep ZuidMolukse jongeren kaapt een trein bij Wijster. • Einde van de Vietnam-oorlog. Numéro deux (RE) – Jean-Luc Godard
Do 4 12:30 CI4
briljant!! ( 3164489287** over Symbol) • Innemende maar ook wat brave vertelling van een vader en zijn recalcitrante zoon. Vooral het personage van de overbezorgde vader tilt deze film ( 3162267071** over Sonny) • Er vallen rake klappen in deze rauwe, onconventionele gevangenisfilm. Toch blijft de film iets te beschouwend om ook de kijker vol te kunnen raken. ( 3162267071** over R) • niet zo goed als Gummo maar wel weer een paar onvergetelijke scènes ... En dan wordt het ( 3162623683 ** over Trash Humpers) • Dus zo word je seriemoordenaar! \”Papa\” begint steeds meer op Geert Wilders te lijken, tot verregaande kaakchirurgie elke gelijkenis om zeep helpt...Onevenwichtige film, toch de moeite waard
filmfestivalrotterdam.com
11
Uw mening geven over een film? Dat kan dit jaar voor het eerst met de mobiele telefoon. Sms iffr [spatie] smsfilmnummer [spatie] uw beknopte recensie naar 2211. U ontvangt dan maximaal een 1 bericht terug. De kosten zijn €0,25 p.o.b. plus het gebruik van uw mobiele telefoon. Door te sms-en maakt u elke dag weer kans op een nieuwe prijs: van dvd’s en speciale (film)tickets tot Tiger Friend-passen, festivalmerchandise en collector’s items. De filmnummers van elke film vindt u in het overzicht hieronder; om het overzichtelijk te houden is de selectie ‘beperkt’ tot alle lange speelfilms die tijdens het festival draaien. Uw sms-recensie verschijnt automatisch op de filmfestivalwebsite, en misschien wel in de dagkrant Daily Tiger! Daar verschijnt ook de top 5 van meest gerecenseerde voorstellingen, en natuurlijk de prijswinnaar van de dag. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18
19
20 21 22 23
24 25 26
27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48
49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71 72
73 74
75 76 77 78 79 80 81 82
83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97
98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123
0 to 11 1 15 Malaysia Adieu Philippine Adrift The Affair at Akitsu Agua fría de mar Air Doll Alamar All That I Love All Under the Moon Amer The Annunciation Another Girl, Another Planet Ante The Ape Araromire Aspettando Godard At the End of Daybreak At the Very Bottom of Everything Atletu Aurora Autumn Adagio Avenida Brasilia formosa Avoir vingt ans dans les Aurès B-Side Bad Lieutenant: Port of Call - New Orleans Les barons Beaufort Belair Between Two Worlds Blood and Bones Bonded Parallels The Border The Boston Strangler A Brighter Summer Day C’est déjà l’été Café noir El calambre El camino entre dos puntos Chaque jour est une fête Una cierta verdad City of Life and Death Los condenados Content Coup d’état The Creators of Shopping Worlds Crying with Laughter Dangerous Encounters: 1st Kind Dansa als esperits Dead of Night Devil’s Town Dial M for Murder Do It Again Dogs in Space Dogtooth Doing Time Donkey Down Terrace Eighteen The Eighteen Who Stirred up a Storm Elbowroom En construcción L’ ennemi intime Entrenamiento elemental para actores Erie Eros + Massacre Europa, East El ex-boxeador Eyes Wide Open Fantan Fanga Fantastic Mr. Fox Flooding in the Time of Drought Foxes Die Frau mit den 5 Elefanten Gloria mundi God No Say So Gohatto Good for Nothing Green Days Gugu & Andile Hadewijch Het Hemelse Leven op Aarde Hiroshima Honeymoons Hotel Atlantico Hunting & Zn. I Am Not Your Friend Ich bin Enric Marco In the Woods Independencia Inferno J’ai tué ma mère Japanese Devils Kamui Kun1 Action Lebanon Let Each One Go Where He May Let Him Rest In Peace Let’s Fall in Love A Life Life During Wartime Like Water Through Stone Lost Paradise in Tokyo Lost Persons Area Lourdes Malaysian Gods Mama Manila Skies Manuel De Ribera Mark MARKS Mi vida con Carlos Mijn Enschede Miyoko Moscou Moscow Mosquito on the Tenth Floor Mother La mujer sin piano Mundane History My Daughter My Queen Karo My Son, My Son, What Have
Ye Done? 124 M y Tehran for Sale 125 Nachrichten aus der ideologischen Antike Marx - Eisenstein - Das Kapital 126 Nadar 127 Ne change rien 128 Nekromantik 1 129 Night & Fog 130 Nobody Knows About Persian Cats 131 Norteado 132 Nuit bleue 133 Numéro deux 134 Nymph 135 The Old School of Capitalism 136 Once Upon a Time Proletarian 137 Ordinary People 138 Oxhide II 139 Paju 140 Paradise 141 El pasante 142 Le pèlerin de Camp Nou 143 Pepperminta 144 The Pig’s Retribution 145 Piggies 146 Police, Adjective 148 The Portuguese Nun 149 Possessed 150 Un prophète 151 Quill 152 R 153 Rabia 154 Ramata 155 Rapt 156 The Raven 157 Reading Book of Blockade 158 Red White & Blue 159 Refrains Happen Like Revolutions in a Song 160 Le refuge 161 Reincarnate 162 Resisim 163 Reykjavik - Rotterdam 164 Ruhr 165 Running Turtle 166 Russian Lessons 167 Sailor of Hearts 168 Samson & Delilah 169 The Sentimental Engine Slayer 170 Separations 171 Sex Crime 172 Shirley Adams 173 Shocking Blue 174 Les signes vitaux 175 A Single Man 176 Skeletons 177 Slice 178 Slovenian Girl 179 El sol 180 Sonny 181 Soo 182 Soul Boys & Girls 183 Spring Fever 184 Stone is the Earth 185 A Story Written on Water 186 Street Days 187 A Summer Family 188 Sun Spots 189 Susa 190 Symbol 191 Tales from Kars 192 Tales from the Golden Age 193 The Telephone Book 194 The Temptation of St. Tony 195 La terra habitada 196 La terre de la folie 197 Tetro 198 Third Person Singular Number 199 Time Code 200 The Time That Remains 201 To Walk Beside You 202 Toad’s Oil 203 Todo, en fin, el silencio lo ocupaba 204 Totó 205 Trash Humpers 206 Triangular Trap 207 The Trotsky 208 True Noon 209 Twisted Roots 210 Two in the Wave 211 Vaho 212 Valhalla Rising 213 Vapor Trail (Clark) 214 Vedozero 215 Via Okinawa 216 Los viajes del viento 217 Videodrome 218 La vie au Ranch 219 Visage 220 Vlees 221 De vliegenierster van Kazbek 222 The Vulture 223 A Walk Worthwhile 224 Was du nicht siehst 225 The Well 226 Wheat Harvest 227 Where Are You? 228 White Material 229 The White Stripes: Under Great White Northern Lights 230 Win/Win 231 Woman on Fire Looks for Water 232 The Women in the Mirror 233 Women Without Men 234 Yasukuni 235 Yellow Kid 236 Yemen Travelogue - Days at Shibam and Seiyun 237 Yo, tambien 238 Zarte Parasiten 239 Zero
Staat genoteerd! Onder de uitgebreide filmbeschrijvingen kunt u dit jaar voor het eerst een digitale kattenbel van een festivalprogrammeur aantreffen. In elke Daily Tiger een selectie. Gertjan Zuilhof over Nymph
Een jaar of anderhalf geleden was ik in Bangkok om het ‘Hungry Ghost’-programma voor te bereiden dat vorig jaar in Rotterdam te zien was. Ik vertelde regisseur Pen-ek over mijn programma en hij zei toen dat hij de film ging maken die ik nodig had, alleen zou hij lang niet op tijd klaar zijn. Dat was dus Nymph, en hij had inderdaad perfect in dat programma gepast. Het is een film die op een heel andere manier een spookverhaal vertelt dan in de gebruikelijke horrorfilms en daarmee was het in alle opzichten een fraaie aanvulling op het programma geweest. Nu staat de film op zich, zonder al die horrorfilms waarvan het zich wil onderscheiden er omheen, en valt misschien minder op hoe bijzonder de keus van Pen-ek was om zijn film zo (zonder bloed en schrikeffecten) te maken. Nog iets bijzonders is de keus van Pen-ek om zijn verhaal in een echte jungle te filmen en niet in een soort spookbos. De nymph (ja, een Grieks mythologische figuur en niet een Thaise, ook zo iets) en boomgeest moeten nu voortkomen uit de echte natuur en dat stelde zo zijn eisen aan de regisseur. Een verduisterde studio is dan toch makkelijker. Maar goed, Pen-ek kiest niet graag de makkelijkste weg, dat is duidelijk.
Ludmilla Cvikova over Sonny
‘De beroemde en geliefde Russische toneel speler, tv- en filmacteur Viktor Suchorukov heeft binnen de Russische cinema de status van cultheld. Hij heeft in talloze films gespeeld, waarvan er vele klassiekers zijn geworden. Om er een paar te noemen: Aleksej Balabanovs eerste film Castle, Happy Days, Brother, Of Freaks and Men; Renata Litvinova’s Goddess; Svetlana Proskurina’s The Best Of Times. In Sonny werkt Suchorukov voor de eerste keer samen met Larisa Sadilova en ze heeft hem een unieke rol gegeven: hij speelt nu eens niet een joker, een grappige, eenvoudige vent, maar speelt de rol van een serieuze vader die voor zijn enige zoon zorgt. Zoals Larisa Sadilova zelf zegt, heeft ze Suchorukov niet alleen gekozen omdat hij een uitstekende artiest is, maar ook omdat hij in deze specifieke rol zijn innerlijke emotie kan tonen. Deze rol heeft in ieder geval zijn inmiddels wat stereotiepe imago veranderd, waardoor hij nu een breder scala van personages kan spelen. De beroemde acteur komt samen met de regisseur naar het festival om de film te presenteren.’
Vervolg pagina 1
Een diversiteit die door Amerikaanse films, of ze nu uit Hollywood komen of uit de indie-hoek, volstrekt genegeerd wordt. Ze wekken daar de valse suggestie dat Engels de enige voertaal van de VS is.’ Rodríguez López wisselt even gemakkelijk van woonstek als een kameleon van kleur: hij werd geboren in Puerto Rico, verhuisde vervolgens naar de VS, verbleef een paar jaar in Amsterdam en woont tegenwoordig in Mexico. ‘Het belangrijkste thema van mijn film is de worsteling met de vraag waar je thuishoort. De hoofdpersoon Barlam twijfelt over zijn nationale identiteit, maar ook over zijn familiale afkomst en seksuele voorkeur.’ Barlam is een alter ego van hemzelf, geeft Rodríguez López volmondig toe. ‘Het verhaal is niet autobiografisch, maar wel volledig gebaseerd op mijn eigen ervaringen. Ik voel me als filmmaker het meest verwant aan Rainer Werner Fassbinder. Voor hem was cinema ook een vorm van therapie, een manier om zichzelf op een nieuwe manier te leren kennen.’ The Sentimental Engine Slayer mag officieel dan zijn eerste film heten, stiekem maakte
The Sentimental Engine Slayer
hij er al twee. Die liggen, net als veel van zijn muzikale composities, op de plank. Het is dat zijn crew erop aandrong om The Sentimental Engine Slayer vooral wel de wereld in te sturen. ‘En ik ben van plan om hetzelfde te doen met de drie films die ik sindsdien alweer gerealiseerd heb. Zijn brein loopt in ieder geval over van de nieuwe ideeën. ‘Stevig doorwerken is voor mij de beste manier om een depressie te voorkomen. Als ik mezelf
niet kan uiten, word ik gek. Maar dat geldt volgens mij voor iedereen. Alleen de manier waarop verschilt. De een wordt voetballer, de ander gaat het leger in en ik maak kunst. We are all expressive people.’ (NB) The Sentimental Engine Slayer
Omar Rodríguez López Do 4 16:15 uur PA2 vr 5 10:30 uur PA5 za 6 19:15 uur PA5
illustratie: dailydanai.com
SMS-FILMNUMMERS
Ilse ( 3161098098 ** over Slice) • Clemens Klopfenstein revisited de narratieve grenzen van de cinema onderzocht elke generatie moet dit blijkbaar zelf uitvinden toch mooi gedaan een 5 janbas ( 3165043576** over Let Each One Go Where He May) • een groepje oninteressante meiden die een leeghoofdig leventje lei/ijden een overbodige film een 1 janbas ( 3165043576** over La vie au Ranch) • boeiende film, realistisch verhaal, knap geacteerd. ( 3164606590 ** over Piggies) • boeiende film, realistisch verhaal, knap geacteerd. ( 3164606590 ** over Ramata) • Aangename maar te lome strandfilm ontbeert voldoende deining om te blijven boeien. ( 3162267071** over El calambre)
filmfestivalrotterdam.com
13