Daily Tiger #11: Volkskrantdag.

daily tiger

42nd International Film Festival Rotterdam Volkskrantdag Zondag 3 februari 2013

(routes

P14)

(interviews)

(filmbeschrijvingen

P16)

(het

Regisseur Bernardo Bertolucci bij de vertoning van zijn Io e te

festival

in

beeld

P20)

foto: Felix Kalkman

Welkom op IFFR, welkom in Rotterdam Met de Volkskrantdag sluit de 42ste editie van International Film Festival Rotterdam na twaalf intensieve filmdagen af. Een speciale selectie van vijf festivalhoogtepunten vormt traditiegetrouw het daverende slotakkoord van de ‘hoogmis van de alternatieve cinema’, zoals IFFR vaak liefkozend wordt genoemd.

Met de presentatie van zijn nieuwe film Io e te (You and Me) was maestro Bernardo Bertolucci, die een halve eeuw geleden zijn debuut maakte als film­ regisseur, zonder twijfel de beroemdste gast op IFFR 2013. Het was zijn eerste film in tien jaar, maar Bertolucci gaf te kennen dat hij voor zichzelf nog een grote toekomst in het verschiet ziet. Daarmee was hij eigenlijk helemaal op zijn plek in Rotterdam, dat traditioneel een podium biedt aan aanstormende regisseurs vol talent en ambitie. De Hivos Tiger Awards Competitie en het Bright Future-program­ ma zijn hierop gefundeerd.

Daartegenover staan als vanouds carrièreover­ zichten van gevestigde namen. Dit jaar waren er retrospectieven van de Oekraïense Kira Moera­ tova en de Duitser Dominik Graf. Laatstgenoemde vormde, met zijn degelijke televisiewerk, een brug naar het programma Signals: Changing ­Channels,

dat uitgaat van de stelling dat experiment en vernieuwing tegenwoordig meer te vinden zijn op televisie en internet dan in de bioscoop. Reden om er in Rotterdam aandacht aan te besteden.

Andere Signals-programma’s betroffen Sound Stages (het festival als jukebox), Inside Iran (actuele Iraanse cinema en videokunst) en het jaarlijks terugkerende Regained (een greep uit het geheu­ gen van de cinema). Maar naast alle bewegende beelden stond uiteraard ook het gesproken woord centraal. Informeel, op diverse borrellocaties, en in de vele zaalgesprekken, waarin de makers hun film persoonlijk kwamen toelichten.

De grootste blikvanger van het festival was ongetwij­ feld de Hivos Tiger Awards Competitie. De prijzen zijn niet zozeer voor de film, maar voor zijn of haar maker. Behalve een trofee en een geldbedrag van

€15.000 kunnen de winnaars van een Hivos Tiger Award rekenen op internationale erkenning. Dit jaar kwamen zestien beginnende regisseurs met hun eerste of tweede film ervoor in aanmerking. De drie gelijkwaardige awards zijn vrijdagavond toegekend aan de Slowaakse regisseur Mira Fornay voor My Dog Killer, de Oostenrijkse Daniel Hoesl voor Soldate Jeannette en de Iraanse Mohammad Shirvani voor Fat Shaker. Bij de jury-uitreiking ontbrak een jurylid: de vermaarde kunstenaar Ai Weiwei, die van de Chinese autoriteiten geen toestemming krijgt om naar het buitenland af te reizen.

Volgend jaar keert de Tiger uiteraard weer terug; vanaf morgen starten we alweer met de voorbereidin­ gen voor een nieuwe, sprankelende en verrassende editie. De 43ste! U kunt de data alvast in uw agenda noteren: 22 januari tot 2 februari 2014. Veel kijk­ plezier, en hopelijk tot ziens!

international film festival rotterdam

WORD TIGER FRIEND Voor iedereen met een grote filmhonger of een snel kloppend cultuurhart heeft het festival een speciale vriendenclub. In tijden van bezuinigingen op cultuur maken bescheiden persoonlijke bijdragen letterlijk een wereld van verschil. Voor €50 per jaar bent u Tiger Friend en maakt u het mede mogelijk om mooie, vernieuwende en bijzondere internationale films naar Rotterdam te blijven halen. Tiger Friends genieten korting op tickets en andere voordelen.

Enkele vriendschapsvoordelen op rij: • 10% korting op alle festivalartikelen uit onze merchandise-stands en uit de webshop (het hele jaar door) • Uitnodigingen voor speciale IFFR-evenementen of exclusieve aanbiedingen buiten en tijdens de festivalperiode (gratis of met korting) • U steunt het festival Geef u op via filmfestivalrotterdam.com/tigerfriends

Cultuur maakt je rijker De BankGiro Loterij is de cultuurloterij van Nederland en hoofdpartner van International Film Festival Rotterdam.

Samen met haar deelnemers steunt de BankGiro Loterij musea, monumenten, molens en festivals met ruim 64 miljoen euro per jaar. Speelt u ook mee voor cultuur?

Ga naar www.bankgiroloterij.nl

01 adv IFFR dagkrant 268x190mm.indd 1

21-12-12 16:28

Voor €18,- per maand onbeperkt naar de film in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Delft.

Drie choreografen vangen de romantiek van het beroemde Franse café ‘Le Chat Noir’. Een bruisende plek van schilders, componisten, artiesten en schrijvers. Met muziek van Erik Sati tot Jacques Brel.

15 februari t/m 17 mei in het theater.

IFFR_Magazine_2013_1-4.indd 1

17-01-2013 13:58:38

STAP IN DE WERELD VAN FILM

foto: Bram Belloni

Beste filmliefhebber, Welkom op het slotstuk van het 42ste International Film Festival Rotterdam: de Volkskrantdag. Voor velen van u een jaarlijkse traditie, waarin u het mooiste en beste van de afgelopen editie krijgt voorgeschoteld. Wat films betreft welteverstaan, want de prominenten die we in Rotterdam mochten verwelkomen – waaronder de Italiaanse maestro Bernardo Bertolucci, de Zuid-Koreaanse geweldenaar Park Chan-Wook, de Britse veelfilmer Ben Wheatley en de spraakmakende Italiaan Matteo Garrone – hebben Rotterdam inmiddels weer verlaten. Ook de verrassende live performances, kunstinstallaties, bijzondere ontmoetingen en zaalgesprekken die het festival het festival maken, zult u vandaag moeten missen. Gelukkig blijft er veel fraais over. In deze speciale editie van de Daily Tiger, onze dagkrant, vindt u interviews, artikelen en beschrijvingen van alle 23 films, een selectie uit de honderden films die op het witte doek verschenen. Hoe we tot dit selecte gezelschap zijn gekomen? Dat is gebeurd op basis

foto: Sophie Kestelyn

van de publieksvoorkeuren, en in samenspraak met de Volkskrant is daar een evenwichtig programma uitgerold waarin ook films zijn opgenomen die u alleen vandaag nog op een Nederlands filmdoek kunt zien. Veel andere toppers gaan in de komende maanden in première, maar die heeft u dan als een van de eersten gezien.

De Volkskrantdag maakt het de filmliefhebbers gemakkelijk, dankzij een aantal vaste routes. U hoeft dus niet uw weg te zoeken door het imposante aanbod of uw tijdschema strak in te plannen – dat hebben we al voor u gedaan. U vindt het overzicht op pagina 14. Het enige wat u hoeft te doen is achterover leunen en u onderdompelen in vijf prachtige producties uit alle windstreken. Ik wens u veel kijkplezier op deze filmische ontdekkingsreis, en hoop dat ik u namens de hele organisatie volgend jaar weer op ons festival mag begroeten.

Rutger Wolfson Festivaldirecteur International Film Festival Rotterdam

Beste bezoekers van de Volkskrantdag, Hartelijk welkom op IFFR, ’s werelds grootste publieksfestival voor uitdagende cinema.

Het is bijna ondoenlijk om u een impressie te geven van uw dagprogramma. Daarvoor zijn de getoonde films simpelweg te divers, en dat is nu juist het mooie. Rotterdam is het festival voor de ontdekker: hier ziet u altijd iets onverwachts, iets prikkelends.

Dat kan de nieuwe speelfilm zijn van een beroemde grootmeester als Bernardo Bertolucci (Io e te) – een van de hoofdgasten tijdens deze 42ste editie – maar ook het hooggewaardeerde debuut van de eerste en vooralsnog enige vrouwelijke filmer in Saoedi-Arabië, Haifaa Al Mansour (Wadjda). Beide films eindigden hoog in de lijst van publieksfavorieten.

Bezoekers van het filmfestival maken na afloop van de voorstellingen hun waardering kenbaar, en uit de films die hen het best bevielen is speciaal voor u een programma samengesteld. Vijf films per route; een prachtig overzicht van wat Rotterdam te bieden heeft.

international film festival rotterdam

Wat opviel dit jaar is de hoge waardering voor enkele Nederlandse films, waaronder een documentaire over het leven van zanger Lee Towers, die hier in Rotterdam natuurlijk een thuiswedstrijd speelde.

IFFR weet elk jaar weer te verrassen, en mikt op een publiek dat zich graag buiten de gebaande paden begeeft. Zo’n festival past uitstekend bij de Volkskrant.

De gezamenlijke afsluiting van het festival vormt daarbij al ruim dertig jaar het hoogtepunt van ons partnerschap. Dat de Volkskrantdag elk jaar weer moeiteloos achtduizend bezoekers trekt, nemen wij zeker niet voor lief. Zoveel animo en enthousiasme is van grote waarde, zowel voor de Volkskrant als voor het festival.

Wij hopen u in de toekomst nog vaak te mogen verwelkomen op de Volkskrantdag en wensen u een dag toe vol bijzondere filmervaringen.

Philippe Remarque Hoofdredacteur de Volkskrant

3

EN?

VPRO Previewdag: Nairobi Half Life in Pathé 1, do 24 jan, 17:43 uur

Panter tussen tijgers Diederik Ebbinge loopt als een blij kind rond op het filmfestival. De reacties op zijn tragikomische debuut Matterhorn zijn boven verwachting. Toch moet de oud-Vliegende Panter nog wennen aan het idee dat hij nu filmmaker is.

Peter van Ulsen (46) uit Weesp, micro­ bioloog “Hoewel de film

clichés bevat, bijvoorbeeld de verandering van het platteland naar de stad, is hij absoluut onderhoudend. Je zou hem antropologisch kunnen noemen: het zou een totaal andere film zijn geworden als hij door een westerse regisseur zou zijn gemaakt. Ik vond het de beste film tot nu toe op deze dag, beter dan The Master. De VPRO Previewdag is een traditie in mijn vriendengroep, we bezoeken al sinds 1991 samen het festival. Het is een eenvoudige manier om een mooie dwarsdoorsnede van het festival te zien. Een andere traditie: de laatste film van de Previewdag laten schieten!”

Vraag Diederik Ebbinge alsjeblieft niet wat hij van de nieuwe P.T. Anderson vindt, of welke IFFR-film niet te missen is. De acteur en komiek voelt zich namelijk een buitenbeentje. “In de kroeg sta ik weleens te praten met regisseurs. Dan vliegen de namen en titels je om de oren. Mijn bijdrage bestaat op zo’n avond dan voornamelijk uit het zinnetje: ‘Nee, nooit van gehoord, ken ik niet, sorry.’ Met het filmaanbod hier, op het festival, weet ik niet waar ik moet beginnen.” Als Ebbinge wordt geprezen om de ‘vormvaste’ regie van Matterhorn, moet hij lachen. “Dat zal wel. Het is dan wel onbewust gebeurd. Ik bedacht pas op het moment zelf hoe ik dat het best in beeld kon brengen. Misschien is het wel een voordeel dat ik geen groot filmkenner ben: ik aap in elk geval niemand na.”

Lotje IJzermans (53) uit Amsterdam, radio­ maker bij de VPRO

“Heerlijk om een hele dag achter elkaar films te zien.

De samenstelling van het programma toont de gehele wereld. Nairobi Half Life is een verrijking van de VPRO Previewdag. Het bijzondere aan de film is dat je vanuit een veilige bioscoopstoel locaties bezoekt waar je zelf nooit zult komen. Hoewel niet elke acteur fantastisch speelde, was de film erg geloofwaardig. Ik leerde eens op een scenarioworkshop dat je een personage steeds dieper in de shit moet laten belanden.

Dat gebeurde, letterlijk zelfs, waardoor je erg met de hoofdpersoon meeleeft. Het verhaal stopte precies op het juiste moment; het zou niet goed zijn om te weten hoe het zou aflopen.”

Matterhorn vertelt het verhaal van de streng­gelovige weduwnaar Fred (Ton Kas) wiens leven wordt opgeschud door de zwijgzame zwerver Theo (René van ’t Hof). Uit christelijke naastenliefde neemt Fred de zwerver in huis. De mannen worden door de buren nauwlettend in de gaten gehouden. In een rustig tempo komt de kijker gaandeweg te weten wat er precies in het verleden is voorgevallen met het tweetal. Wat dat kalme tempo betreft, blijkt Ebbinge stiekem tóch te zijn geïnspireerd door een filmmaker: David Lynch.

“Ik weet nog dat ik The Straight Story zag, waarin een man met zijn grasmaaier op zijn dooie akkertje dwars door Amerika trekt, en dacht: schiet toch eens op, man! Maar na een tijdje wordt dat langzame juist heel prettig.” Het idee voor Matterhorn kwam van René van ’t Hof. “Ik had eerder al aan korte films met René en Ton gewerkt. Ze vormen zo’n goede combinatie, dat ik een speelfilm met hen wel zag zitten. René kwam aanzetten met een video van het VPRO-programma Waskracht, over een man die elke avond een zwerver aan tafel uitnodigde. Een mooi gegeven om op verder te bouwen.” De film is volgens Ebbinge ‘absoluut niet autobiografisch’, maar toch zeer persoonlijk.

“Mijn ouders zaten bij de IFFR-première in de zaal en herkenden ook veel van mij in de film. Waar dat in zit, dat zou ik je niet zo kunnen vertellen. Eerlijk gezegd wil ik dat niet te diep analyseren.” (SM)

Marije Rozen (65) uit Breda, trainer in creatief denken

“Absoluut de mooiste tot nu toe! Wat me vooral raakte, was het optimisme van het hoofdpersonage. En zijn creativiteit, de manier waarop hij afpingelt. Ik heb het idee dat ik door deze film een goede indruk heb van het echte leven in Nairobi. Een ongelooflijk dynamische stad! Niet dat ik er direct naartoe wil hoor, maar ik houd wel van dat chaotische. In Nederland is alles zo aangeharkt. Ik heb genoten van deze VPRO Previewdag, maar ga nu wel naar huis. Ik heb vandaag drie films gezien, dat vind ik wel mooi voor een eerste keer.” (HU/VS)

foto: Corinne de Korver

Matterhorn – Diederik Ebbinge

Speelfilmdebuut uit land zonder cinema Haifaa Al Mansour maakte de eerste speel­ film ooit gemaakt in Saoedi-Arabië. Haar Wadjda zal daar nooit op het grote doek verschijnen: er zijn geen bioscopen in haar vaderland. Maar met een beetje geluk komt haar film daar wel op televisie.

“Met grote trots draag ik de titel van eerste filmmaker van Saoedi-Arabië”, glimlacht Haifaa Al Mansour, al woont ze er niet meer. Met haar man, een diplomaat, woont ze nu in het nabijgelegen Bahrein. Al Mansour groeide op in een klein dorpje, net buiten Riyadh. Ze was nummer acht in een gezin van twaalf kinderen.

“Ik kom uit een redelijk traditioneel gezin, maar mijn ouders hebben me altijd gesteund in wat ik wilde doen. Of ik nu riep dat ik astronaut of filmmaker wilde worden, dat maakte hen niets uit. Mijn vader liet ons kennismaken met film. Hij regelde VHS’jes, en dan keken we met z’n allen naar Bruce Lee of Jackie Chan. Ik heb warme herinneringen aan die avonden.”

Onzichtbare vrouwen

Al Mansour werkte tot haar dertigste bij een oliebedrijf, maar voelde zich daar niet op haar plek. “Ik was onzichtbaar, zoals veel vrouwen in Saoedi-Arabië.

Dat beviel me niet.” Ze vertrok naar de filmacademie van Sydney. Inmiddels heeft ze drie korte films, een documentaire en nu dus ook een speelfilm op haar naam. In Wadjda probeert ze de situatie van

4

Saoedische vrouwen zo accuraat mogelijk weer te geven. “Ik neem de kijker mee naar het land waar ik vandaan kom.” Wadjda gaat over een klein meisje dat wil breken met de conservatieve tradities. Ze heeft grote dromen en staat symbool voor veel meisjes en vrouwen uit Saoedi-Arabië. De titelrol wordt vertolkt door Waad Mohammed. “Het was een enorme klus om acteurs te vinden. Veel vrouwen durven niet. Ook kun je geen open auditie organiseren, dat wordt als provocerend beschouwd. We waren aangewezen op bestaande productiebureaus, die kinderen rekruteren voor folkloristische optredens.” Ze vonden de hoofdrolspeelster een week voor de eerste draaidag.

“Er kwam een superstoer meisje in spijkerbroek binnengewandeld, met een koptelefoon op haar hoofd waaruit Justin Bieber galmde. Ze had neptatoeages op haar handen en een prachtige stem. Belangrijk, want ze moest in de film met haar moeder zingen.”

Geen bewegingsvrijheid

Tijdens het draaien liep Al Mansour tegen ingewikkelde situaties aan. Vooral vanwege de beperkte bewegingsvrijheid die vrouwen hebben in Saoedi-Arabië. “Het land is nu eenmaal gesegregeerd. Dat ik geen auto mag rijden, was nog het minst grote probleem. Wat ik vervelend vond, was dat ik in conservatieve gebieden niet tussen de mannen op de set kon verschijnen. Ik zat dan noodgedwongen in het busje, en regisseerde vanachter de monitor met een walkietalkie. Ongelooflijk

foto: Ruud Jonkers

frustrerend. Soms rende ik naar buiten om even snel iets te roepen, maar dat werd me niet altijd in dank afgenomen.” Omdat Saoedi-Arabië geen filmcultuur heeft, was het verkrijgen van medewerking lastig. “Locaties werden soms op het allerlaatste nippertje afgezegd. Gewoon omdat mensen het eng vonden; ze wisten niet wat ze konden verwachten.” Toch twijfelde ze geen moment: “Die film komt er!” Inderdaad. Maar of haar landgenoten het eindresultaat te zien krijgen? “Niet in de bioscoop in ieder geval, want filmtheaters zijn verboden.

international film festival rotterdam

Wadjda heeft wel op het filmfestival in Dubai gedraaid.

Daar waren veel Saudi’s aanwezig. Er kwamen mensen naar me toe, die me vertelden dat ze het heel herkenbaar vonden. Een geweldig compliment.” Ze hoopt dat haar film over een paar maanden op de nationale televisie te zien is. “Spannend! Ik zorg dat ik dan in het land ben. En mocht dat onverhoopt niet lukken, dan houd ik Twitter nauwlettend in de gaten!” (VS) Wadjda – Haifaa Al Mansour

Dat zijn Sightseers uitgroeide tot een onvervalste (festival)hit is een aangename verrassing voor regisseur Ben Wheatley. “Ik kan je verzekeren dat het er op papier echt niet als een commercieel succes uitzag.

Mensen op een caravanvakantie zijn doorgaans niet bepaald ingrediënten voor een kaskraker.” De Brit kon zich één dagje losrukken van de montagetafel van alweer zijn volgende film voor een bezoek aan Rotterdam. Voordat hij richting Big Talk koerste, was er tijd voor een signeersessie. Nee, geen dvd’s of borsten of billen, maar een mooie afgeragde caravan. foto: Bram Belloni

Matteo Garrone, vijf jaar na Gomorra

De realiteit als springplank De realiteit is vreemder dan fictie. Dat realiseer je je wanneer je het verhaal hoort achter Reality, Matteo Garrones opvolger van het bejubelde Gomorra. De film is gebaseerd op de waargebeurde lotgevallen van zijn zwager, en zijn hoofdrolspeler verruilde de set overdag voor een zwaarbewaakte gevangeniscel ’s nachts.

Ingrediënten voor een donkere komedie, of een eigentijds sprookje.

foto: Felix Kalkman

Vijf jaar heeft het geduurd voor Matteo Garrone een nieuwe film afleverde. “Ik was mezelf na Gomorra een beetje kwijt. Ik begon steeds meer druk te voelen en de angst om een nieuwe film te maken. Een paar jaar heb ik geprobeerd iets groters te vinden dan Gomorra. Tot ik op dit verhaal stuitte (zijn zwager deed dankzij Garrone mee aan audities voor Big Brother en verloor zich net als de hoofdpersoon in de film in obsessief verlangen in de show te geraken, red.). Het was simpel en klein en naarmate ik eraan werkte, werd het groter en duisterder. Eigenlijk zijn mijn films altijd zwarte komedies.”

De intentie was een sprookje te maken dat tegelijk geloofwaardig en abstract was. “Alles wat je ziet, bestaat ook echt. Het gebouw waar de hoofdpersonen leven lijkt bijvoorbeeld bijna een kasteel voor de rijken, maar in het echt wonen daar gewoon arbeiders. Er loopt continu een subtiele lijn tussen surrealisme en werkelijkheid.

De realiteit is voor mij geen eindpunt – ik bestudeer het, maar daarna probeer ik het naar een andere dimensie te tillen. Naar het niveau van de kunst.”

Volgens Garrone gaat Reality niet over Big Brother. “Het had een willekeurig realityprogramma kunnen zijn, of zelfs een film. Ik was vooral geïnteresseerd in het tonen van de psychologische reis van hoofdrolspeler Luciano.

Als je zegt dat het over Big Brother gaat, kun je niet goed kijken. Ook is Reality geen aanklacht tegen de televisie.

Ik wil films maken die gaan over menselijke conflicten, geen films die ergens tégen zijn. De film behandelt de perceptie van de realiteit, de besmettelijkheid van roem

international film festival rotterdam

en het gevaar van dromen. Ik wil geen films maken met een levensduur van een paar jaar, maar films die menselijk zijn, universeel en tijdloos.”

De regisseur was erg in zijn sas met zijn hoofdrolspeler, die de langzaam naar obsessie en paranoia afglijdende vishandelaar sterk neerzet. Het verhaal achter acteur Aniello Arena is een film op zich waard. Arena zit al bijna twintig jaar een levenslange gevangenisstraf uit in de zwaarbewaakte gevangenis van Volterra, omdat hij lid was van de Camorra, de Napolitaanse maffia – op z’n drieëntwintigste legde hij als huurmoordenaar al mensen om. In de gevangenis maakt hij deel uit van het theatergezelschap Compagnia della Fortezza, dat veel faam geniet. “Het is verbazingwekkend”, geeft Garrone toe. “Overdag was hij op de set en ’s avonds ging hij terug naar de gevangenis. Zelf vond Arena het niet zo bijzonder. Hij ging helemaal op in de rol. Op het moment dat het personage de weg kwijtraakte, was hij oprecht verdrietig.” In de film loopt het niet zo best af met het personage, maar in het echt heeft Reality de gedetineerde acteur geen windeieren gelegd. “Hij is veel geïnterviewd door kranten en televisie en inmiddels heeft hij zijn eigen agent. En hij wordt veelvuldig gevraagd voor nieuwe projecten.” Ook met de zwager van Garrone gaat het inmiddels weer beter – die profiteerde mee van het succes van de film. Waarmee de werkelijkheid het weer wint van de fictie. (NS) Reality – Matteo Garrone

5

vpro adv daily tiger 1.indd 1

15-01-13 13:18

EN? Rhino Season in de Grote Zaal van de Rotterdamse Schouwburg, vr 25 jan, 18:33 uur

Hoe een reclamejongen de geschiedenis herschreef

Roderik Berghegen (45) uit Amsterdam, communicatie­ adviseur “De tekst in de

programmakrant beloofde visueel spektakel. Klopte helemaal! Het is een zeer indringende film, die geweld op een poëtische manier visualiseert.

Het is moeilijk in woorden te vangen hoe de regisseur dat doet. Het gaat over twee mensen die veel van elkaar houden, maar door het regime in Iran gescheiden worden en gemarteld worden. De verwijdering die tussen hen ontstaat, wordt subtiel in beeld gebracht. Juist daardoor is het beklemmend.”

Christine van Woensel (58) en Yvonne Mur (60) uit Rotterdam, directeur en orthopedagoog

“De ellende in Iran blijft indrukwekkend. Het lijkt ons een prachtig land, vandaar dat wij voor deze film kozen. Er zijn na het kijken wel wat vragen blijven hangen – de titelverklaring, bijvoorbeeld. Veel bleef onuitgesproken, waardoor het net een gedicht was.

Erg mooi. Knap dat het dit stel erin slaagt hun liefde zelfs in gevangenschap overeind te houden. We weten niet of ons dat zou lukken.

Dat er vragen open blijven staan, is overigens juist goed. Niet alles hoeft te worden opgelost.”

Mike Hendriksma (41) uit Amsterdam, journalist “Mijn

vriendin wilde graag naar deze film. Ik vond het thema ‘Iraanse revolutie’ interessant en kijk graag naar films met Monica Bellucci erin, dus ik wilde wel mee. In deze film maakte ze de verwachtingen weer waar.

Het was een fraaie film, de achtergrond van de gevangen man sprak me aan en het verhaal was goed opgebouwd. Er werd sterk geacteerd en de cinematografie was prachtig: de kleuren waren bewerkt, waardoor er mooie contrasten ontstonden. Het was een wat deprimerende film, met een tragisch einde – maar de hoofdpersoon nam wraak, zoals dat hoort.” (JB/HU)

foto: Nadine Maas

Regisseurs in de Big Talk, acteurs op de rode loper en producenten over de vloer.

IFFR ontvangt elk jaar de nodige promi­ nenten en professionals. Daarvan is er één dit jaar met een ietwat afwijkend beroep: Eugenio Garcia, het reclamebrein achter de anti-Pinochet-campagne die het onder­ werp is van de speelfilm No.

Niet hoofdrolspeler Gael García Bernal of regisseur Pablo Larraín, maar de inspiratiebron zelf reisde voor de gelegenheid van Chili af naar Rotterdam. Eugenio Garcia: “Eigenlijk realiseer ik pas door de film hoe belangrijk de rol was die ik indertijd speelde. Ik ben onderdeel van de geschiedenis geworden. Maar in 1988 beschouwde ik die campagne gewoon als werk; Pinochet moest verslagen worden en die klus ging ik klaren. Punt.”

Destijds verplichtten de Verenigde Naties Pinochet tot het houden van een landelijk referendum. Door SI of NO te stemmen kon de bevolking zich uitspre-

ken over het al dan niet aanblijven van de dictator.

De leiding van de NO-campagne van de oppositie was in handen van de toen 36-jarige reclamejongen Eugenio Garcia. Hij moest vijftien minuten zendtijd per dag vullen, en koos daarbij voor een misschien niet voor de hand liggende invulling, met veel humor. Garcia: “Het maken van zo’n tv-programma is verschrikkelijk complex, daar werkten we met honderden mensen aan. Dat zie je niet terug in de film. Niet erg, het is het verhaal van de regisseur. Bovendien moet ik zeggen dat hij behoorlijk trouw gebleven is aan de werkelijkheid.”

In de film is Eugenio Garcia omgedoopt tot René Saavedra, gespeeld door Gael García Bernal. Het personage is een combinatie van Garcia en diens collega Jose Manuel Salcedo. “Ik herken veel van mezelf in Saavedra. Van zijn vastberadenheid tot zijn nuchterheid. Ook reageerden we hetzelfde op de overwinning.” De campagneleider sloeg, net als in de film, het feest over. “Dat kon me gestolen worden. Mijn werk zat erop. Ik zag de uitslag in mijn huiskamer terwijl mijn vijf kinderen sliepen en het volk op straat

feestvierde.” Garcia is vol lof over de manier waarop de regisseur het verhaal vertelt. “Pablo was in 1988 nog een klein ventje. Hij heeft veel research gepleegd om zich in die tijd te verdiepen. En Pablo’s vader was aanhanger van Pinochet, dus dat maakt dit project extra bijzonder.”

No rakelt het nodige op bij de voormalige reclamejongen. “Ik merk dat het behoorlijk emotioneel is om weer met het verleden bezig te zijn. Als de jonge generatie met je verhaal aan de haal gaat, heb je wel echt een impact op de historie gehad.”

Regisseur Larraín heeft Garcia vanaf het begin bij de film betrokken. “Hij liet me de eerste versie van het script lezen. Ik was direct enthousiast.” Wat Garcia niet verraste, was dat Larraín hem ook een rolletje toebedeelde. “Ik speel een van de adviseurs van Pinochet. Een goede grap. Maar ik schaam me bij het zien van die scène natuurlijk wel iedere keer kapot. Ik ben nu eenmaal geen acteur, ik hoop niet dat iedereen dat doorheeft.” (VS) No – Pablo Larraín

ONDERTUSSEN OP INSTAGRAM

Goedemorgen! Pak de Daily Tiger even mee; we staan erin op pagina 3! #iffr #moviezone

Tiger at the rooftop #iffr

#iffr #itfeltlikelove

Première matterhorn #IFFR #international #film #festival #rotterdam #excited @wooott

Hello Rotterdam.... #IFFR

Red carpet @ internationaal filmfestival rotterdam emoji #redcarpet #rotterdam #IFFR #movies #theatre #premiere

#cheers! #IFFR #morethanfilm #party #schouwburg

#IFFR met @joscablaak

Nice film at #iffr “The Complex”

Kore-eda Hirokazu and me after q&a at Going Home screening #iffr #starstruck

international film festival rotterdam

7

Wie is Bernardo Bertolucci?

Bernardo Bertolucci (Parma, 1940) wordt beschouwd als een van de grootmeesters van de cinema in het algemeen en de Italiaanse in het bijzonder. Hij begon zijn filmcarrière als assistent-regisseur van Pier Paolo Pasolini bij de film Accattone in 1961 en een jaar later maakte hij zijn eerste film The Grim Reaper Reaper. Bertolucci schreef ook mee aan het scenario van Once Upon a Time in the West (1968). Sommige van zijn films veroorzaakten grote controverse, zoals Novecento (1976). Vooral Last Tango in Paris (1972) met Maria Schneider, dat in Italië werd verboden en de regisseur bijna celstraf en een tijdelijk verlies van zijn Italiaanse burgerschap opleverde. De film werd genomineerd voor een Oscar.

Zeventien jaar later won The Last Emperor maar liefst negen van deze gouden beeldjes. Vorig jaar kreeg hij de Lifetime Achievement Award van de European Film Academy. Bertolucci staat bekend als een overtuigd marxist, aanhanger van psychoanalyse en van het boeddhisme. Na het maken van The Dreamers (2004) belandde hij in een rolstoel, na een reeks rugoperaties.

foto: Nichon Glerum

8

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

Bernardo Bertolucci over Io e te

‘IK BEN BLIJVEN STEKEN TUSSEN VEERTIEN EN ZEVENTIEN JAAR’ Negen jaar duurde het voor de Italiaanse grootmeester Bernardo Bertolucci de opvolger van The Dreamers maakte. Dat had alles te maken met zijn fysieke conditie: na talrijke rugoperaties zit de regisseur aan een rolstoel gekluisterd.

Het veranderde letterlijk zijn point of view, en zijn reikwijdte: het intieme Io e te (over de relatie tussen een nurkse tienerjongen en zijn wereldwijze halfzus) werd bijna geheel in een afgesloten ruimte gefilmd, vanuit een laag standpunt.

U dacht nooit meer films te zullen maken.

Waarom nu toch een nieuwe?

“Een paar jaar geleden kon ik nauwelijks meer bewegen. Toen dacht ik dat ik nooit meer fi lms zou kunnen maken. Alles veranderde op het moment dat ik de situatie accepteerde. Toen kon ik weer genieten, en gelukkig zijn. En dus ook een fi lm maken. Het enige wat feitelijk is veranderd, is mijn point of view.”

Er werd gezegd dat u deze film wellicht in 3D of digitaal zou schieten.

“Ik wilde het een keer proberen, omdat technologie me fascineert en ik niet wil achterblijven. Ik heb dan ook testmateriaal geschoten in 3D, maar voor mij ging het te langzaam. Telkens als je de camerapositie verandert of een lamp verplaatst, moet je stoppen en de instellingen van twee camera’s aanpassen. Ik wil juist dat opnames elkaar snel opvolgen: uit elk shot wordt het volgende geboren. Ik heb ook proefgedraaid met digitale camera’s, maar het was me te perfect. De beeldkwaliteit is te scherp, dat gaf me het gevoel dat al het impressionisme om zeep geholpen zou worden. Dus ben ik teruggegaan naar het oude vertrouwde fi lmmateriaal. Maar ik ben van nature nieuwsgierig aangelegd, dus wie weet ga ik het gebruiken in mijn volgende fi lm.”

Veel van uw films gaan over jonge mensen en coming of age. Vanwaar die fascinatie?

“Ik ben een duidelijk geval van arrested development. Ik ben blijven steken tussen mijn veertiende en zeventiende – dat is, zoals de Fransen zeggen, mijn âge mental. Het leuke aan werken met jongeren is dat je ze tijdens het fi lmen ouder ziet worden.

Jacopo Olmo Antinori was veertien toen we de fi lm draaiden, en in tien weken tijd zag je hem veranderen. Films maken is voor mij een manier om met de jeugd in contact te blijven. Ik ga echt niet buiten het schoolhek staan om ze te observeren. Dat doen alleen casting directors. En pedofielen.”

De muziek die gebruikt wordt in de film – The Cure, David Bowie, Red Hot Chili Peppers – lijkt niet voor de hand te liggen voor hedendaagse jongeren. Hoe kwam u tot die keuze?

“Ik heb de hoofdrolspeler, Jacopo, gevraagd waar hij van hield. Hij zei: The Cure, Muse, Red Hot Chili Peppers en Arcade Fire. Daarnaast is er gecomponeerde muziek van Franco Piersanti en een heerlijke verrassing voor het publiek: de Italiaanse versie van David Bowies Space Oddity. Dat nummer is te horen in een scène waar de Italiaanse tekst goed bij past: ‘Eenzame jongen, waar ga je heen, de nacht is een grote zee, heb je een hand nodig?’. Aan het eind zit de Engelse versie: ‘Ground control to Major Tom’.

Passend bij de scène waarin de broer en de halfzus elkaar weer loslaten.”

Er zijn raakvlakken met uw vorige film, The Dreamers: beide films spelen zich af in een afgesloten ruimte met jonge mensen. The Dreamers is echter politiek; Io e te is dat totaal niet. Heeft u geen interesse meer in politiek?

“The Dreamers speelt in een tijd van revolutie, toen jongeren ervan droomden de wereld te veranderen.

Ik ben zelf opgegroeid in een wereld waarin het nog mogelijk was iets voor elkaar te krijgen. Een tijd waarin alles politiek was: zelfs spaghetti maken en de manier waarop je het opat. We gingen elke avond slapen met het idee dat we de volgende dag aan de toekomst zouden gaan werken. Nu lijkt er geen visie meer te zijn op de toekomst. Ik hield altijd van politiek, maar verkeer nu in een staat van disamore – ik ben mijn liefde voor de politiek kwijt. Dat is de schuld van de Italiaanse politiek. Het is zelfs zó erg, dat ik voor het eerst in mijn leven niet weet of ik volgende maand überhaupt ga stemmen. Laat staan op welke partij. Tien jaar geleden was dat nog ondenkbaar. Overigens is het niet zo dat Io e te niet politiek is. Wanneer je de werkelijkheid fi lmt, is dat altijd politiek. Een veertienjarige jongen die besluit een week te verdwijnen, maakt een individuele politieke geste. Voor hem is dat een kleine revolutie.”

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

Zijn er films die u in Rotterdam wilt zien?

“Ik heb gehoord dat Bellas mariposas heel goed is, die wil ik graag zien. Verder vind ik het heerlijk dat ik ben uitgenodigd op een festival met jonge mensen en experimentele, onafhankelijke cinema. Nederlandse films ken ik helaas niet – die krijgen we in Italië niet te zien. De distributie van Europese films in eigen gebied is sowieso heel slecht. Wij krijgen per jaar drie Franse films en er gaan evenveel Italiaanse titels richting Frankrijk. Het publiek heeft geen belangstelling, omdat het niet is opgevoed met cinema. Het is toch een schandaal dat in Italië alle buitenlandse films nog steeds worden nagesynchroniseerd?”

Wat vindt u van de huidige situatie van de Italiaanse cinema?

“De Italiaanse cinema bevindt zich in een comateuze staat, op een enkel moment van mooi ontwaken na. Als Paolo Sorrentino of Matteo Garrone een fi lm maakt, bijvoorbeeld. Ik ben dol op hun fi lms en heb ze allemaal gezien. Het lijkt erop dat de kwaliteit van de Italiaanse cinema samenhangt met de politieke situatie in het land: als fi lmmakers iets hebben om tegen te vechten, worden de fi lms beter.”

Hoe zit het dan met die politiek?

“Alleen de gedachte dat Berlusconi meedoet aan de verkiezingen van volgende maand, maakt me onpasselijk. Al wordt zijn terugkeer vast een flop.

De afgelopen twintig jaar heeft hij de cultuur vermoord, het volk dom gemaakt en de hersenen van jongeren verlamd. Dat heeft hij niet alleen met zijn politiek, maar ook met zijn televisie-imperium gedaan, gebaseerd op leugens en corruptie.”

Voelt u zich nog altijd een marxist?

“Ik ben ooit wel marxist geweest, maar vandaag de dag weet ik het niet meer. De partij waar ik me ooit betrokken bij voelde, bestaat niet meer. En wat betekent marxisme eigenlijk nog?” (NS) Io e te – Bernardo Bertolucci

9

het Chileense Tony Manero, Abouna uit Tsjaad en Kept and Dreamless uit Argentinië.

pinterest.com/iffrotterdam. Ook op Instagram laat IFFR zich niet onbetuigd. Maakt u een foto tijdens het festival, voeg dan de tag #iffr toe en de foto verschijnt in de Instagram-feed op de festivalsite. En misschien ook wel in de zaal – op het witte doek, voor aanvang van de film.

Uitzendschema NTR op Nederland 2 vr 25 jan 00:00 uur: Free Floating za 26 jan 00:10 uur: Opera Jawa vr 1 feb 00:10 uur: Fim da linha za 2 feb 00:25 uur: El otro

Ondertussen op YouTube

p 21 t/m 27 januari Tony Manero Het eerste deel van Pablo Larraíns Pinochet-trilogie. No, de film die op IFFR in première gaat, vormt daarvan het slotstuk.

OR

IFFR programmeert op internet via een eigen YouTube-kanaal. Daar zijn gratis en voor niets films te kijken: van prijswinnende shorts en een collectie van korte films van onder anderen de Chinese kunstenaar Ai Weiwei tot complete speelfilms. Nieuwe films zullen hun première ook online beleven – let op: ze zijn dan slechts 24 uur beschikbaar. Naast films vindt u trailers, registraties van de Big Talks en festivalreports op youtube.com/iffrotterdam (let op: met één r dus).

DVD-korting

Het festival duurt geen twaalf dagen, maar een heel jaar lang! Elke maand verschijnt er onder de noemer 10 to Watch één van tien niet te missen films uit de recentste festivaleditie op dvd. Vervolgens worden die gebundeld in twee luxe dvd-boxen met elk vijfpresenteert schijfjes. De 10 to Watch-boxen Mojo Concerts 1 en 2 kosten los €24,95. Wie ze allebei koopt krijgt korting en betaalt €39,95 voor deze verzameling van tien parels uit de filmcultuur.

P.NL

28 januari t/m 3 februari Play Dit jaar is Alicia Scherson in het IFFR-programma vertegenwoordigd met Il futuro. Haar debuutfilm Play kreeg maar liefst zeventien internationale awards toegekend.

Gratis App

Bedrijvigheid

IFFR is wereldwijd een zeer actieve speler met als thuisbasis Rotterdam. Datzelfde geldt uiteraard voor Havenbedrijf Rotterdam. Het festival werkt als een magneet op filmprofessionals uit alle windstreken en Havenbedrijf Rotterdam bedient en ontvangt partijen uit de hele wereld. Reden genoeg dus om de krachten te bundelen. IFFR en Havenbedrijf Rotterdam maken daar deze editie een voorzichtige start mee, om bij de volgende editie de samenwerking verder uit te breiden. Misschien vindt er volgend jaar dus wel een filmvertoning plaats in het beroemde World Port Center. Naast Havenbedrijf Rotterdam verwelkomt het festival nog een internationale Rotterdamse samenwerkingspartner: de Erasmus Universiteit (zie pagina 24 en 25).

WOENSDAG 5 JUNI ZIGGO DOME AMSTERDAM

hop.nl INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

04-12-12 11:51

KAARTVERKOOP VIA WWW.LIVENATION.NL EN WWW.TICKETMASTER.NL

Shopping • eating • drinking • sleeping

ish Daily d €8,50 * ********

breakf

ast

lunch

dinner

Meet the

real world!

witte de withstraat 16 • 3012 BP Rotterdam • www.hotelbazar.nl reservations: 010-206 51 51 (hotel & restaurant)

Met de IFFR-app (voor iOS en Android) heeft u het complete programma, inclusief dagprogrammering, een persoonlijke MyIFFR-agenda en MyIFFR-favorieten, altijd up-to-date bij de hand. Bovendien navigeert de app u desgewenst van de ene naar de andere festivallocatie en kunt u nieuwtjes, aanbevelingen, filmbeschrijvingen en persoonlijke notities via de sociale media met vrienden delen. De app is beschikbaar in de App Store en in Google Play: u vindt ’m daar onder de naam ‘IFFR 2013’.

33

Australische verdiept zich in Duitse geschiedenis

‘Mijn blik is veranderd’ Toen de Australische Cate Shortland ­begon aan Lore, haar verfilming van Rachel Seifferts roman The Dark Room, besloot ze om de gebaande paden van de oorlogsfilm te laten voor wat ze waren. Het resultaat is een frisse, sensuele film (in het Duits!) over de veertienjarige Lore, die in de nadagen van de Tweede Wereld­oorlog alleen voor haar jongere broertjes en zusje moet zorgen.

De Australische regisseur heeft al sinds haar tienerjaren een fascinatie voor Duitsland. “Mijn eerste overzeese reis was naar Duitsland: toen ik 25 was, bezocht ik het filmfestival van Oberhausen. Tijdens mijn studie aan de film-, tv- en radio-academie maakte ik werk over het fascisme, en de familie van mijn echtgenoot (filmmaker Tony Kravitz, red.) bestaat van oorsprong uit Duitse Joden. Het land heeft dus een grote invloed gehad op mijn ontwikkeling, als filmmaker en als mens.” Het maken van Lore heeft haar blik op Duitsland veranderd. “Ik ben me bewust geworden van mijn eigen vooroordelen en haat. Voorheen had ik een vastomlijnd idee over wie goed was en wie slecht; zelfs de kinderen van nazi’s haatte ik. Nu is het onmogelijk voor mij om mensen als Lore te veroordelen.” foto: Ruud Jonkers

Lore is min of meer even oud als de hoofdpersoon van Shortlands succesvolle speelfilmdebuut Somersault uit 2004. “Die leeftijd heeft een interessante ambiguïteit. Ik heb Lore iets ouder gemaakt – in het boek is ze elf, in de film veertien. Daardoor kon ik de seksuele elementen uit het boek sterker aanzetten.

Wanneer Thomas, die Joods beweert te zijn en haar helpt, op haar pad komt, voelt ze tegelijkertijd afkeer én aantrekkingskracht. Thomas is mijn favoriete personage, omdat je nooit echt tot hem doordringt.

Het verhaal is een soort sprookje, waarin hij de jager is.

Als kijker weet je nooit of hij dader of slachtoffer is. Je kunt hem alleen beoordelen op zijn acties. Zonder die eigenschap was ik niet geïnteresseerd geraakt in het verhaal; een stel kinderen door de Duitse modder zien ploegen, is niet echt interessant.”

In haar researchfase sprak Shortland met vrouwen die in de Tweede Wereldoorlog lid waren van de meisjesafdeling van de Hitler Jugend. “Uit die gesprekken

kwam een fascinerende dubbelzinnigheid naar boven. Enerzijds walgen ze van de geschiedenis, anderzijds koesteren ze nostalgische herinneringen aan de onderlinge solidariteit. Veel van hen zeiden zich meer verbonden te voelen met elkaar, de partij en Hitler, dan met hun eigen familie.”

Hoe is het om als Australische een film in Duitsland en in het Duits te draaien – een taal die Shortland

niet spreekt? “De eerste dagen, waarop we de scènes met de volwassenen draaiden, waren vreselijk! Ik kon alleen maar op mijn gevoel afgaan. Gek genoeg kan ik me nu niet meer voorstellen dat ik ‘gewoon’ een film in het Engels zou maken. Ergens voelt dat te veilig. Mijn volgende maak ik in Indonesië. In het Indonesisch, Engels en Italiaans. Doodeng, maar dat is goed!” (JB) Lore – Cate Shortland

Het gras is groener in Noord-Korea Romantische komedies zijn er in alle soorten en maten. Maar een romkom uit Noord-Korea; dát is niet eerder vertoond.

Er gaat haast geen IFFR-editie voorbij zonder een Koreaanse film op het menu. Maar producties uit Nóórd-Korea zijn een ander verhaal. De Belgisch/ Brits/Noord-Koreaanse coproductie Comrade Kim Goes Flying is overigens geen communistisch manifest of een lofzang op de Grote Leider. In plaats daarvan is het een romantische komedie over een jonge mijnwerkster die droomt van een carrière in het circus.

Comrade Kim Goes Flying geeft een opmerkelijk vrolijk beeld van een land met een grimmige reputatie. Dat Noord-Korea met straffe dictatorshand wordt geregeerd en de oppositie kan rekenen op dwangarbeid, mishandeling en marteling – om over de hongerige bevolking nog maar te zwijgen – is niet aan Comrade Kim Goes Flying af te zien. Een bewuste keuze, zegt de Vlaamse Anja Daelemans, die de film samen met de Brit Nicholas Bonner en de NoordKoreaanse Kim Gwang-Hun regisseerde. “Toen we zes jaar geleden het idee kregen om een film in Noord-Korea te draaien, wisten we al dat we ver

weg wilden blijven van politiek, geweld en oorlog.

Het moest over de liefde gaan en een vrouwelijk hoofdpersonage hebben. Vooral in Europa worden veel films gemaakt over zware thema’s, waardoor je down en depressief uit de bioscoop komt. Ik wil liever vermaakt worden.”

Like Beckham. Bonner is een van de oprichters van Koryo Tours, dat sinds de jaren negentig toeristische reizen naar Noord-Korea organiseert. Dankzij zijn contacten lukte het om voor het eerst in de NoordKoreaanse geschiedenis een film met westerse financiering te maken.

Daelemans leerde coregisseur Bonner kennen op het Pyongyang International Film Festival, een klein tweejaarlijks filmfestival waar titels uit diverse landen (maar beslist niet uit de VS, Japan of ZuidKorea) worden gedraaid, zoals Mr. Bean en Bend it

Het resultaat is een curieuze film, met een sfeer die doet denken aan zorgeloze, romantische jarenvijftigfilms in helder Technicolor. “Het is daar écht zo”, zegt Daelemans. “De straten in Noord-Korea zien er precies zo uit. De feestelijke kostuums hebben snoepjeskleuren.

We wilden een sprookjessfeer oproepen, weg van de realiteit. Dus met gras dat té groen is en een lucht die té blauw is.” Wie met westerse ogen naar Comrade Kim Goes Flying kijkt, vermoedt eerst dat het blijmoedig vertelde verhaal van een mijnwerkster die het probeert te maken als trapezeartiest in het circus een ironische ondertoon heeft. Absoluut niet het geval, benadrukt Daelemans. “Je moet je vooroordelen zo veel mogelijk vergeten. Het is puur entertainment, zoals hier bijna niet meer gemaakt wordt.” Het verwijt dat de film wel erg ver af staat van de werkelijkheid, raakt haar niet.

“Het is geen documentaire.”

De productie had behoorlijk wat voeten in de aarde, vertelt Bonner. “Het is een beetje als op de Noordpool lopen met sandalen aan. We begaven ons op onbekend terrein; dit is nooit eerder gedaan. Een sterke vrouw als hoofdpersoon, die geen sterke man achter zich heeft staan, is echt vernieuwend voor een Noord-Koreaanse film.” Nadat het scenario eenmaal was goedgekeurd, werden de filmmakers verder door de autoriteiten met rust gelaten. Omdat het verhaal geen politieke lading heeft, werden er volgens haar nauwelijks inhoudelijke beperkingen opgelegd. “De aanpassingen die er waren, kwamen door culturele verschillen. Wij wilden bijvoorbeeld aan het eind een kusscène. Maar dat gebeurt daar gewoon niet. Koppels houden in films handjes vast en wisselen veelbetekenende blikken uit. Verder gaat het daar niet.” (SM) Comrade Kim Goes Flying – Anja Daelemans,

Nicholas Bonner

international film festival rotterdam

11

Wie is Fien Troch?

De Vlaamse Fien Troch (1978) heeft sinds haar afstuderen aan de Sint-Lukas Hogeschool in Brussel in 2000 diverse korte en lange fi lms geschreven, geproduceerd en geregisseerd. Haar speelfi lmdebuut Een ander zijn geluk verscheen in 2005 en werd prompt de Belgische Oscarinzending in de categorie Beste Niet-Engelstalige fi lm. In 2008 volgde haar drama Unspoken. Met beide fi lms sleepte ze diverse nationale en internationale nominaties en prijzen binnen, en alle twee waren ze op IFFR te zien. Kid is haar derde speelfi lm, en net als Unspoken een project dat eerder op IFFR’s CineMart werd gepresenteerd.

foto: Bram Belloni

12

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

Fien Troch over Kid

TERUG NAAR DE KEMPEN Iedere regisseur weet dat het de goden verzoeken is om met kinderen en dieren te werken. Toch kan een dergelijk risico prachtig uitpakken. De piepjonge hoofdpersonen uit Fien Trochs drama Kid zijn namelijk verbluffend overtuigend. In haar gestileerde film krijgen twee knulletjes op het Vlaamse platteland te maken met een verwarrende en verdrietige periode.

Welke rol spelen kinderen in jouw films?

“In mijn vorige fi lms waren kinderen als motortje aanwezig om volwassenen en hun acties in de verf te zetten, of als spiegel voor hun gedrag. Die fi lms waren niet hetzelfde geweest zonder hun aanwezigheid. Het bracht me op het idee om eens een fi lm te maken met kinderen juist in de hoofdrol. Over het vogelvrije gevoel dat je als kind kunt hebben, die totale vrijheid in denken en doen. Wat me ook erg interesseert, is de emotionele elasticiteit van kinderen. Het verdriet van een kleintje is net zo erg als dat van een volwassene, maar als je ’t een snoepje geeft zal het heel even – al is het maar voor vijf minuutjes – zijn zorgen opzij kunnen zetten. Anderzijds, hoe lang blijft een kind nog kind?”

Zag je op tegen werken met een piepjonge cast?

“In de scenariofase dacht ik daar nauwelijks aan; op papier is immers alles nog mogelijk. Ik was niet bang om kinderen te regisseren, maar vroeg me wel af of zo’n kind niet na twee weken weer gewoon buiten wilde gaan spelen, of moe of onhandelbaar zou worden. Daar heb ik wel wat nachten van wakker gelegen: de gedachte dat zo’n kindje pruilend in een hoekje staat, terwijl een kostbare crew staat te wachten… Je kunt moeilijk tegen een kleuter zeggen: ‘Get a grip, je hebt een contract getekend!’. Met deze jongetjes, die allebei emotioneel intelligent bleken en beseften wat de consequenties waren van het ja zeggen, heb ik veel geluk gehad. Ook konden ze zich prima inleven in hun personages en begrepen ze de impact van bepaalde scènes. Na ongeveer een week besefte ik dat werken met deze kids niet wezenlijk anders was dan het regisseren van volwassenen.”

Hielden de jongens het makkelijk vol?

“De opnames duurden anderhalve maand en de jongens hadden 38 draaidagen; ze zitten in elke scène. Ik was me erg bewust van de risico’s die ik nam. Ik begon gespannen, maar voelde toch al snel aan dat dit goed ging komen. Tussen de scènes door was een soort coach voor ze beschikbaar en we hadden voor de kleinste een stand-in tijdens het

bepalen van cameraposities en acties. Verder draaiden we digitaal, zodat ik tijdens het fi lmen tegen ze kon praten zonder dat ik geld weg hoorde tikken.

Ook konden we hierdoor flexibel zijn. We werkten met een kleine crew – dus weinig intimiderend – en gebruikten geen extra belichting of make-up.

De jongetjes hoefden dus nooit te wachten.”

De meeste rollen worden gespeeld door amateurs. Waarom?

“Ik koos voor locals uit de landelijke streek waar de fi lm is opgenomen. Ik ken de regio goed, heb er familie wonen en ging er vroeger op vakantie.

Tijdens het scouten van locaties realiseerde ik me dat de typische mysterieuze streeksfeer verbroken zou worden, als ik daar bekende namen of professionele acteurs zou neerzetten. Via een plaatselijke casting vond ik mensen die juist op die plek perfect waren. Ik vroeg ze vooral niet te veel te ‘spelen’ en liet ze bijvoorbeeld niet schreeuwen of huilen; daar komt toch wat acteerervaring bij kijken. Alleen de mama, van origine danseres, is gewend om op een podium te staan. Ze valt op tussen de rest – maar dat mocht ook. Die mama moest een mythische, melancholische en in zichzelf gekeerde figuur zijn.”

Klopt het dat je werkt vanuit een sfeer, personage of bepaalde scène?

“Ja, dat ging bij mijn vorige fi lms ook zo. Pas tijdens het schrijven ontdek ik de essentie van wat ik wil vertellen. Voilà, bij deze fi lm was dat het idee van kinderbeleving en die unheimische sfeer, die ik zelf als kind op die plekken heb ervaren.”

Wat wilde je laten zien van die streek en haar inwoners?

“Die streek heet de Kempen en ligt deels in Limburg, deels in Antwerpen. Voor mij staat deze regio voor het Vlaamse platteland. Wat die streek heel typisch maakt – en da’s natuurlijk wel tien keer uitvergroot in mijn film – is de verknochtheid aan het religieuze, het stroeve en het afstandelijke van de mensen daar.

Ik voelde als kind dat mensen mij er graag zagen, maar ook hun onvermogen om dat te tonen. Het zijn

slechts enkele elementen die ik uit het vroeger en nu heb gepikt. Daarmee creëerde ik mijn eigen wereld.”

Hoe leg je zo’n heel persoonlijke sfeer uit aan je cast en crew?

“De locaties en sfeer zijn natuurlijk nostalgisch voor mij, maar het moet ook interessant zijn voor iemand die er nog nooit is geweest. Omdat ik sowieso visueel ingesteld ben nam ik veel afbeeldingen van schilderijen en foto’s mee die ik aan de cast en crew kon tonen. Om die streekelementen universeler te maken, zorgden we voor extra uitvergroting: ruimtes werden nog kaler en huizen nog geïsoleerder.”

Wanneer weet je dat je iets moois aan het maken bent?

“Ik weet inmiddels dat ik in staat ben om bepaalde emoties op te wekken. Toen ik tijdens mijn studie mijn eerste korte fi lm maakte, sliep ik de nacht voor de opnames niet. Mijn grootste angst was dat ik geen oordeel zou kunnen vellen: is iets goed gespeeld, is het realistisch in beeld gebracht? Als ik nu een scène zie die verschrikkelijk slecht is, herken ik dat en ga ik op zoek naar een oplossing. Dat heb ik in de loop der jaren geleerd.”

Heb je naast die sfeerimpressie nog andere autobiografische elementen gebruikt?

“Ja en nee. De letterlijke verhalen uit mijn films zijn een ver–van–mijn–bedshow. Dat moet ook. Gelukkig heb ik zelf nog niet zo veel dramatische dingen meegemaakt, maar ik zou het moeilijk vinden om persoonlijke ervaringen te vertellen. Ik voel bijvoorbeeld niet de behoefte om films te maken over mensen van mijn eigen leeftijd. Een film over een vrouw van 34 met twee kinderen zou te dichtbij komen. Anderzijds denk ik wel dat mijn empathisch vermogen groot genoeg is om me in bepaalde situaties in te leven. Al staat het verhaal ver van mij af, tachtig procent van de emoties zijn persoonlijk.” (MN) Kid – Fien Troch

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

13

VOLKSKRANTDAG–ROUTES Route 12

Alle Volkskrantdag-bezoekers zijn verdeeld over vijfenvijftig routes.

U wisselt tijdens de dag vijf keer van zaal, met uitzondering van de bezoekers van de Volkskrantdag op de Kop van Zuid in LantarenVenster die in dezelfde zaal blijven.

10:00 Doelen Grote Zaal 12:30 Cinerama 1 15:00 Luxor 17:30 Pathé 2 20:30 Pathé 3

10:00 Cinerama 1 12:30 Luxor 15:00 Pathé 2 17:30 Pathé 3 20:30 Doelen Grote Zaal

115’ 85’ 96’ 95’ 100’

Oh Boy Northwest 5 Jahre Leben Wadjda Reality

85’ 96’ 95’ 100’ 115’

Northwest 5 Jahre Leben Wadjda Reality Oh Boy

96’ 95’ 100’ 115’ 85’

Schouwburg Grote Zaal Doelen Willem Burgerzaal Doelen Grote Zaal Luxor Pathé 1

5 Jahre Leben Wadjda Reality Oh Boy Northwest

95’ 100’ 115’ 85’ 96’

Wadjda Reality Oh Boy Northwest 5 Jahre Leben

100’ 115’ 85’ 96’ 95’

Pathé 4 Doelen Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal Pathé 5 Pathé 7

Doelen Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal Pathé 5 Pathé 7 Pathé 4

The Patience Stone Oh Boy Io e te No Wasteland

89’ 85’ 103’ 118’ 106’

Doelen Jurriaanse Zaal Pathé 5 Pathé 7 Pathé 4 Doelen Grote Zaal

Oh Boy Io e te No Wasteland The Patience Stone

85’ 103’ 118’ 106’ 89’

Pathé 5 Pathé 7 Pathé 4 Doelen Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal

Io e te No Wasteland The Patience Stone Oh Boy

103’ 118’ 106’ 89’ 85’

No Wasteland The Patience Stone Oh Boy Io e te

118’ 106’ 89’ 85’ 103’

Pathé 7 Pathé 4 Doelen Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal Pathé 5

14

Doelen Grote Zaal Pathé 6 Pathé 1 Cinerama 5 Cinerama 6

Oh Boy Les chevaux de Dieu 5 Jahre Leben Matterhorn Shanghai

85’ 115’ 95’ 87’ 110’

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Pathé 6 Pathé 1 Cinerama 5 Cinerama 6 Doelen Grote Zaal

Les chevaux de Dieu 5 Jahre Leben Matterhorn Shanghai Oh Boy

115’ 95’ 87’ 110’ 85’

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Pathé 1 Cinerama 5 Cinerama 6 Doelen Grote Zaal Pathé 6

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Cinerama 5 Cinerama 6 Doelen Grote Zaal Pathé 6 Pathé 1

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Cinerama 1 Doelen Grote Zaal Cinerama 4 Cinerama 2 Cinerama 3

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Doelen Grote Zaal Cinerama 4 Cinerama 2 Cinerama 3 Cinerama 1

Wasteland The Patience Stone Oh Boy Io e te No

106’ 89’ 85’ 103’ 118’

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Cinerama 4 Cinerama 2 Cinerama 3 Cinerama 1 Doelen Grote Zaal

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Cinerama 2 Cinerama 3 Cinerama 1 Doelen Grote Zaal Cinerama 4

115’ 85’ 90’ 96’ 103’

10:00 Doelen Grote Zaal 12:30 Cinerama 7 15:00 Luxor 17:30 Doelen Jurriaanse Zaal 20:30 Pathé 6

Oh Boy Kid Northwest Io e te Les chevaux de Dieu

85’ 90’ 96’ 103’ 115’

10:00 Cinerama 7 12:30 Luxor 15:00 Doelen Jurriaanse Zaal 17:30 Pathé 6 20:30 Doelen Grote Zaal

Kid Northwest Io e te Les chevaux de Dieu Oh Boy

90’ 96’ 103’ 115’ 85’

10:00 Luxor 12:30 Doelen Jurriaanse Zaal 15:00 Pathé 6 17:30 Doelen Grote Zaal 20:30 Cinerama 7

Northwest Io e te Les chevaux de Dieu Oh Boy Kid

96’ 103’ 115’ 85’ 90’

10:00 Doelen Jurriaanse Zaal 12:30 Pathé 6 15:00 Doelen Grote Zaal 17:30 Cinerama 7 20:30 Luxor

Io e te Les chevaux de Dieu Oh Boy Kid Northwest

103’ 115’ 85’ 90’ 96’

10:00 Pathé 1 12:30 Doelen Grote Zaal 15:00 Cinerama 7 17:30 Luxor 20:30 Pathé 5

5 Jahre Leben Oh Boy Kid Northwest No

95’ 85’ 90’ 96’ 118’

Oh Boy Kid Northwest No 5 Jahre Leben

85’ 90’ 96’ 118’ 95’

Kid Northwest No 5 Jahre Leben Oh Boy

90’ 96’ 118’ 95’ 85’

Northwest No 5 Jahre Leben Oh Boy Kid

96’ 118’ 95’ 85’ 90’

No 5 Jahre Leben Oh Boy Kid Northwest

118’ 95’ 85’ 90’ 96’

Route 32 5 Jahre Leben Matterhorn Shanghai Oh Boy Les chevaux de Dieu

95’ 87’ 110’ 85’ 115’

10:00 Doelen Grote Zaal 12:30 Cinerama 7 15:00 Luxor 17:30 Pathé 5 20:30 Pathé 1

Route 33 Matterhorn Shanghai Oh Boy Les chevaux de Dieu 5 Jahre Leben

87’ 110’ 85’ 115’ 95’

10:00 Cinerama 7 12:30 Luxor 15:00 Pathé 5 17:30 Pathé 1 20:30 Doelen Grote Zaal

Route 34 Blancanieves Oh Boy De nieuwe wereld Comrade Kim Goes Flying Vergiss mein nicht

118’ 85’ 85’ 81’ 88’

Oh Boy De nieuwe wereld Comrade Kim Goes Flying Vergiss mein nicht Blancanieves

85’ 85’ 81’ 88’ 118’

10:00 Luxor 12:30 Pathé 5 15:00 Pathé 1 17:30 Doelen Grote Zaal 20:30 Cinerama 7

Route 35 10:00 Pathé 5 12:30 Pathé 1 15:00 Doelen Grote Zaal 17:30 Cinerama 7 20:30 Luxor

Route 36 De nieuwe wereld Comrade Kim Goes Flying Vergiss mein nicht Blancanieves Oh Boy

85’ 81’ 88’ 118’ 85’

Route 24 Nairobi Half Life 96’ Oh Boy 85’ Blancanieves 118’ Northwest 96’ De ontmaagding van Eva van End 98’

Les chevaux de Dieu Oh Boy Kid Northwest Io e te

Route 31

Route 23

Route 11 10:00 Pathé 3 12:30 Doelen Grote Zaal 15:00 Cinerama 1 17:30 Luxor 20:30 Pathé 2

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

10:00 Pathé 6 12:30 Doelen Grote Zaal 15:00 Cinerama 7 17:30 Luxor 20:30 Doelen Jurriaanse Zaal

Route 30

Route 22

Route 10 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

110’ 85’ 115’ 95’ 87’

Route 21

Route 9 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Shanghai Oh Boy Les chevaux de Dieu 5 Jahre Leben Matterhorn

Route 20

Route 8 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Cinerama 6 Doelen Grote Zaal Pathé 6 Pathé 1 Cinerama 5

88’ 118’ 85’ 85’ 81’

Route 29

Route 19

Route 7 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

De ontmaagding van Eva van End 98’ Nairobi Half Life 96’ Oh Boy 85’ Blancanieves 118’ Northwest 96’

Route 18

Route 6 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Vergiss mein nicht Blancanieves Oh Boy De nieuwe wereld Comrade Kim Goes Flying

Route 28

Route 17

Route 5 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

10:00 Pathé 2 12:30 Pathé 3 15:00 Doelen Grote Zaal 17:30 Cinerama 1 20:30 Luxor

Cinerama 3 Cinerama 1 Doelen Grote Zaal Cinerama 4 Cinerama 2

Route 27 Northwest 96’ De ontmaagding van Eva van End 98’ Nairobi Half Life 96’ Oh Boy 85’ Blancanieves 118’

Route 16

Route 4 10:00 Pathé 1 12:30 Schouwburg Grote Zaal 15:00 Doelen Willem Burgerzaal 17:30 Doelen Grote Zaal 20:30 Luxor

Blancanieves 118’ Northwest 96’ De ontmaagding van Eva van End 98’ Nairobi Half Life 96’ Oh Boy 85’

Route 15

Route 3 10:00 Luxor 12:30 Pathé 1 15:00 Schouwburg Grote Zaal 17:30 Doelen Willem Burgerzaal 20:30 Doelen Grote Zaal

10:00 Luxor 12:30 Pathé 2 15:00 Pathé 3 17:30 Doelen Grote Zaal 20:30 Cinerama 1

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Route 26

Route 14 Reality Oh Boy Northwest 5 Jahre Leben Wadjda

Route 2 10:00 Doelen Grote Zaal 12:30 Luxor 15:00 Pathé 1 17:30 Schouwburg Grote Zaal 20:30 Doelen Willem Burgerzaal

Oh Boy 85’ Blancanieves 118’ Northwest 96’ De ontmaagding van Eva van End 98’ Nairobi Half Life 96’

Route 13

Route 1 10:00 Doelen Willem Burgerzaal 12:30 Doelen Grote Zaal 15:00 Luxor 17:30 Pathé 1 20:30 Schouwburg Grote Zaal

Route 25

10:00 Luxor 12:30 Doelen Grote Zaal 15:00 Cinerama 7 17:30 Pathé 2 20:30 Cinerama 4

Northwest 96’ Oh Boy 85’ Kid 90’ De ontmaagding van Eva van End 98’ De nieuwe wereld 85’

Route 37 Comrade Kim Goes Flying Vergiss mein nicht Blancanieves Oh Boy De nieuwe wereld

INTERNATIONAL film festival rotterdam

81’ 88’ 118’ 85’ 85’

10:00 Doelen Grote Zaal 12:30 Cinerama 7 15:00 Pathé 2 17:30 Cinerama 4 20:30 Luxor

Oh Boy 85’ Kid 90’ De ontmaagding van Eva van End 98’ De nieuwe wereld 85’ Northwest 96’

VOLKSKRANTDAG–ROUTES Route 38 10:00 Cinerama 7 12:30 Pathé 2 15:00 Cinerama 4 17:30 Luxor 20:30 Doelen Grote Zaal

Route 44 Kid 90’ De ontmaagding van Eva van End 98’ De nieuwe wereld 85’ Northwest 96’ Oh Boy 85’

Route 39 10:00 Pathé 2 12:30 Cinerama 4 15:00 Luxor 17:30 Doelen Grote Zaal 20:30 Cinerama 7

De ontmaagding van Eva van End 98’ De nieuwe wereld 85’ Northwest 96’ Oh Boy 85’ Kid 90’

Cinerama 3 Doelen Grote Zaal Cinerama 7 Doelen Jurriaanse Zaal Cinerama 2

Doelen Grote Zaal Cinerama 7 Doelen Jurriaanse Zaal Cinerama 2 Cinerama 3

Vergiss mein nicht Oh Boy Kid Io e te Comrade Kim Goes Flying

88’ 85’ 90’ 103’ 81’

Cinerama 7 Doelen Jurriaanse Zaal Cinerama 2 Cinerama 3 Doelen Grote Zaal

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Cinerama 2 Cinerama 3 Doelen Grote Zaal Cinerama 7 Doelen Jurriaanse Zaal

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Pathé 5 Doelen Grote Zaal Pathé 2 Schouwburg Grote Zaal Cinerama 7

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Doelen Grote Zaal Pathé 2 Schouwburg Grote Zaal Cinerama 7 Pathé 5

Oh Boy Kid Io e te Comrade Kim Goes Flying Vergiss mein nicht

85’ 90’ 103’ 81’ 88’

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Pathé 2 Schouwburg Grote Zaal Cinerama 7 Pathé 5 Doelen Grote Zaal

Comrade Kim Goes Flying Vergiss mein nicht Oh Boy Kid Io e te

81’ 88’ 85’ 90’ 103’

90’ 103’ 81’ 88’ 85’

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Schouwburg Grote Zaal Cinerama 7 Pathé 5 Doelen Grote Zaal Pathé 2

Cinerama 7 Pathé 5 Doelen Grote Zaal Pathé 2 Schouwburg Grote Zaal

Kid 90’ No 118’ Oh Boy 85’ De ontmaagding van Eva van End 98’ Wadjda 100’

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Doelen Jurriaanse Zaal Doelen Grote Zaal Pathé 7 Pathé 2 Schouwburg Grote Zaal

Io e te 103’ Oh Boy 85’ Wasteland 106’ De ontmaagding van Eva van End 98’ Wadjda 100’

Route 52 No 118’ Oh Boy 85’ De ontmaagding van Eva van End 98’ Wadjda 100’ Kid 90’

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Doelen Grote Zaal Pathé 7 Pathé 2 Schouwburg Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal

Oh Boy 85’ Wasteland 106’ De ontmaagding van Eva van End 98’ Wadjda 100’ Io e te 103’

Route 53 Oh Boy 85’ De ontmaagding van Eva van End 98’ Wadjda 100’ Kid 90’ No 118’

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Pathé 7 Pathé 2 Schouwburg Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal Doelen Grote Zaal

Wasteland 106’ De ontmaagding van Eva van End 98’ Wadjda 100’ Io e te 103’ Oh Boy 85’

Route 54 De ontmaagding van Eva van End 98’ Wadjda 100’ Kid 90’ No 118’ Oh Boy 85’

Route 49 Kid Io e te Comrade Kim Goes Flying Vergiss mein nicht Oh Boy

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Route 51

Route 48

Route 43 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

103’ 81’ 88’ 85’ 90’

Route 47

Route 42 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Io e te Comrade Kim Goes Flying Vergiss mein nicht Oh Boy Kid

Route 46 De nieuwe wereld 85’ Northwest 96’ Oh Boy 85’ Kid 90’ De ontmaagding van Eva van End 98’

Route 41 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Doelen Jurriaanse Zaal Cinerama 2 Cinerama 3 Doelen Grote Zaal Cinerama 7

Route 45

Route 40 10:00 Cinerama 4 12:30 Luxor 15:00 Doelen Grote Zaal 17:30 Cinerama 7 20:30 Pathé 2

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Route 50

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Pathé 2 Schouwburg Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal Doelen Grote Zaal Pathé 7

De ontmaagding van Eva van End 98’ Wadjda 100’ Io e te 103’ Oh Boy 85’ Wasteland 106’

Route 55 Wadjda 100’ Kid 90’ No 118’ Oh Boy 85’ De ontmaagding van Eva van End 98’

10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

Schouwburg Grote Zaal Doelen Jurriaanse Zaal Doelen Grote Zaal Pathé 7 Pathé 2

Wadjda 100’ Io e te 103’ Oh Boy 85’ Wasteland 106’ De ontmaagding van Eva van End 98

Volkskrantdag op de Kop van Zuid 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

LantarenVenster 1 LantarenVenster 1 LantarenVenster 1 LantarenVenster 1 LantarenVenster 1

Reality 115’ De nieuwe wereld 85’ Shanghai 110’ Lore 109’ Lee Towers: The Voice of Rotterdam 93’

Volkskrantdag op de Kop van Zuid 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

LantarenVenster 2 LantarenVenster 2 LantarenVenster 2 LantarenVenster 2 LantarenVenster 2

Lore Lee Towers Reality De nieuwe wereld Shanghai

109’ 93’ 115’ 85’ 110’

Volkskrantdag op de Kop van Zuid 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

LantarenVenster 3 LantarenVenster 3 LantarenVenster 3 LantarenVenster 3 LantarenVenster 3

Rhino Season Sightseers Wasteland Matterhorn 5 Jahre Leben

90’ 89’ 106’ 87’ 95’

Volkskrantdag op de Kop van Zuid 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

LantarenVenster 5 LantarenVenster 5 LantarenVenster 5 LantarenVenster 5 LantarenVenster 5

5 Jahre Leben Rhino Season Sightseers Wasteland Matterhorn

95’ 90’ 89’ 106’ 87’

Volkskrantdag op de Kop van Zuid 10:00 12:30 15:00 17:30 20:30

INTERNATIONAL film festival rotterdam

LantarenVenster 6 LantarenVenster 6 LantarenVenster 6 LantarenVenster 6 LantarenVenster 6

Wasteland Matterhorn 5 Jahre Leben Rhino Season Sightseers

106’ 87’ 95’ 90’ 89

15

Filmbeschrijvingen van de 23 films van de Volkskrantdag

5 Jahre Leben 5 Years

Blancanieves Snow White

Les chevaux de Dieu God’s Horses

Stefan Schaller

Pablo Berger

Nabil Ayouch

De Turkse Duitser Murat Kurnaz zat van 2001 tot 2006 vast in Amerikaanse detentiekampen in Afghanistan en op Guantanamo Bay. Hij was 19 toen hij als verse islambekeerling op een pelgrims­ tocht naar Pakistan ging en daar prompt werd gearresteerd op verdenking van terrorisme. Het op ware gebeurtenissen gebaseerde 5 Jahre Leben vertelt zijn verhaal: hoe hij gemarteld werd en op Guantana­ mo Bay onophoudelijk en meedo­ genloos werd ondervraagd.

De film concentreert zich op de harde strijd tussen Kurnaz en

zijn Amerikaanse ondervrager Gail Holford, die zijn vertrouwen probeert te winnen om hem een bekentenis te ontlokken, terwijl de fysieke en psychologische marte­ lingen gewoon doorgaan. Het kost Kurnaz een enorme wilskracht om onder deze druk zijn onschuld vol te houden.Regisseur Stefan Schaller koos ervoor het geweld zelden expli­ ciet te tonen. Hij laat de verbeelding van de kijker het werk doen, wat de horror van de detentie des te indringender maakt. (SM)

Haar moeder overlijdt in het kraambed. Haar vader, een beroemd toreador, wordt gespiest door een stier en belandt in een rolstoel. Hij trouwt met zijn verpleegster, die zich ontpopt tot boze stiefmoeder. In plaats van een spiegel aan de wand heeft ze een modetijdschrift dat haar vertelt dat ze de mooiste van het land is.

Sneeuwwitje heet in deze Spaanse versie van de Grimm-klassieker Blancanieves en trekt op met stierenvechtende dwergen.

Maar dit is veel meer dan een Spaanse remake van een wereld­

beroemd verhaal; het is een hommage aan de hoogtijdagen van de stomme film. Regisseur Pablo Berger, die acht jaar aan de film werkte, situeert het verhaal in het Sevilla van de jaren twintig.

Het tot in detail stijlvaste decor is gevat in haarscherp zwart-wit.

Dialogen staan op intertitels en worden omlijst door een warmbloe­ dige soundtrack met een stevige dosis flamenco. Blancanieves is een donker sprookje met een exotische onderstroom. (ED)

Geïnspireerd op de roman Les étoiles de Sidi Moumen van Mahi Binebine, vertelt Les chevaux de Dieu het verhaal van twee broers die in een arme wijk in Casablanca opgroeien. Ze raken al op jonge leeftijd vertrouwd met drugs en criminaliteit. Door een mengeling van armoede, onvrede en woede raken ze gecharmeerd van het islamitisch fundamentalisme en besluiten ze martelaars voor al-Qaeda te worden. Niemand wordt geboren als martelaar.

Les chevaux de Dieu is te zien als een studie naar de beweegrede­

Comrade Kim Goes Flying

Io e te Me and You

Kid

Anja Daelemans, Nicholas Bonner, Kim Gwang-Hun

Bernardo Bertolucci

Fien Troch

Heldin streeft droom na, wordt gedwarsboomd door hooghartige tegenspeler maar zet door en is uiteindelijk succesvol. Het klinkt als het standaardrecept voor een sprookje op Hollywood-leest. Maar Comrade Kim Goes Flying komt uit Noord-Korea en is vormgegeven als de opgewekt melodramatische propaganda uit de Stalinistische heilstaat.

De heldin in kwestie heet Kim Yong-Mi. Ze is mijnwerker maar wil - ondanks haar hoogtevrees trapezeartiest worden. Dat levert haar de hoon op van circusster Pak

Lorenzo is een 14-jarige hoogbe­ gaafde eenzaat met donkerbruine krullen en helblauwe ogen, die in opdracht van zijn overbezorgde moeder bij een psychiater loopt.

Omdat hij niet met zijn klasgenoten mee wil op ski-kamp, verschanst hij zich heimelijk in het souterrain van het ouderlijk huis. Daar krijgt hij gezelschap van zijn halfzus: de bloedmooie, verslaafde, tamelijk onhandelbare Olivia.

Io e te - een coming of age-film die ook wat wil zeggen over familie­ banden en de staat waarin Italië verkeert - is een verfilming van

16

Jang-Phil. Met een optreden op het arbeidersfestival als inzet volhardt Kim in haar training, wint ze het hart van haar tegenspeler en schit­ tert ze uiteindelijk toch in de piste.

Hoewel op het eerste gezicht tradi­ tioneel, is Comrade Kim Goes Flying naar Noord-Koreaanse standaarden behoorlijk onconventioneel. De hoofdpersoon is hier geen macho volksheld maar een vrouw, partij en staat spelen een ondergeschikte rol. Subversief is het niet te noemen maar het is wel een nieuw geluid uit het meest geïsoleerde land ter wereld. (ED)

de gelijknamige roman van de Italiaanse bestsellerauteur Niccolò Ammaniti, die ook meeschreef aan het scenario. De regie is van veteraan Bernardo Bertolucci; het is zijn eerste film sinds The Dreamers in 2003, en voor het eerst in dertig jaar dat hij weer een film in Italië maakte.

De debutanten Jacopo Olmo Antinori en Tea Falco zijn mooi in de hoofdrollen, en de nadrukkelijk aanwezige soundtrack is fijn, met nummers van The Cure, Arcade Fire, Muse, Red Hot Chili Peppers en David Bowie. (JPE)

international film festival rotterdam

Kid is de jongste van twee zoons, die met hun alleenstaande moeder het blijft lang vaag wat er met vader aan de hand is - op een boerderij wonen. Al snel wordt duidelijk dat er sprake is van een nijpende situ­ atie. Er is geen geld en de moeder wordt lastig gevallen door een stel louche types. Ondertussen gaan Kid en zijn broer Billy naar school, waar dingen ook niet van een leien dakje gaan.

Het leven van Kid wordt gevangen in zorgvuldig gekadreerde scènes, met een statische camera. In huis, in de klas en de kamer van

nen van terroristen: hoe komen ze terecht op het punt dat ze hun eigen leven willen opofferen bij een aanslag? Een film die begrip kweekt voor islamitische terroristen is automatisch omstreden. Maar het is een knappe prestatie van regisseur Nabil Ayouch dat hij de kijker zo ver krijgt dat hij niet alleen begrip heeft voor de hoofdpersonen, maar ook met ze meeleeft. De film veroordeelt hen niet, zodat je geen simpel oordeel over ze kunt vellen.

(SM)

de hoofdmeester, op het treurig stemmende parkeerterrein van de supermarkt. Dramatische gebeur­ tenissen en belangrijke gesprekken vinden nipt buiten het gezichts- en gehoorveld van de jongen plaats, zoals dat het geval is voor alle jonge kinderen. En net als Kid, indrukwekkend gespeeld door Bent Simons, moet de kijker met de summiere informatie zijn eigen interpretatie maken van de situatie.

(NS)

Lee Towers: The Voice of Rotterdam

Lore

Hans Heijnen

Cate Shortland

Lee Towers. De zingende kraanmachinist. The Voice of Rotterdam. De man met de diepe stem, bril, gouden microfoon en de elleboogbeweging.

Zijn concerten in Ahoy waren nooit zomaar optredens, maar Gala’s of the Year, in Vegasstijl. Compleet met groot orkest, showtrap en showballet.

In de jaren 80 waren zulke extravagante shows ongekend in het nuchtere Nederland.

Maar weinigen kennen de man achter de glamoureuze buitenkant: Leen Huijzer uit Bolnes. Een liefhebbende vader, een rustige en hardwerkende man die graag moppen vertelt.

Regisseur Hans Heijnen volgt de zanger rondom het concert dat hij in 2011 in Ahoy gaf, na een afwezigheid van elf jaar. De repetities van het spektakel en de emoties staan in groot contrast met de rust thuis, bij zijn vrouw Laura. Ook zien we Towers bij zijn talloze optredens in het land.

Van haringparty tot piratenfestival.

En dat hij, als hij naast de emmers Remia-saus in de keuken van een café staat te wachten tot hij op moet, oprecht zegt: ‘Ik hou van mijn vak, eigenlijk.’ (LP)

Matterhorn

Na haar veelgeprezen debuutfilm, het gevoelige coming-of-age­drama Somersault (2004), stortte de Australische Cate Shortland zich op een thema dat veel verder van huis ligt: de fysieke en mentale ruïnes in het Duitsland van 1945, direct na de capitulatie. Toch gaat ook Lore weer over opgroeien en keuzes maken.

Lore (een indrukwekkende rol van Saskia Rosendahl) is een meisje met een rotsvast geloof in de waarden van haar opvoeding. Dat geloof komt zwaar onder druk te staan wanneer kort na Hitlers zelfmoord zowel haar vader, een SS-er, als haar moeder

Diederik Ebbinge verdwijnen - vermoedelijk naar de gevangenis. Lore staat er alleen voor en moet haar jongere zusje en drie broertjes in veiligheid zien te brengen.

Met sensitief, gloedvol camerawerk en een secure soundtrack vangt Shortland Lores gemoedstoestand.

Door consequent het standpunt van het meisje te kiezen, vermijdt de film een te makkelijk moreel oordeel.

Lore, een intiem verhaal over indoctrinatie en de ineenstorting van een wereldbeeld, won onder meer de publieksprijs op het filmfestival van Locarno. (PK)

Fred is een eenzame man van 54.

Hij woont sinds de dood van zijn vrouw alleen in een klein dorp.

Zijn zoon is al jaren uit zijn leven verdwenen. Fred rijdt rond in de regiobus, bezoekt braaf de kerkdiensten en eet exact om zes uur zijn sperziebonen, stukje vlees en aardappels.

Op een dag komt zwerver Theo zijn leven binnengewandeld. Na een eerste moment van argwaan neemt Fred Theo in huis. Als een strenge vader probeert hij zijn nieuwe huisgenoot op te voeden.

Al snel ontdekt hij dat Theo over

Nairobi Half Life

De nieuwe wereld The New World

No

David ‘Tosh’ Gitonga

Jaap van Heusden

Pablo Larraín

Keniase Oscarinzending over een jonge acteur uit een boerendorp in Kenia die het hoopt te maken in Nairobi, maar er als snel achterkomt waarom de hoofdstad Nairobbery wordt genoemd. Hij belandt per ongeluk in de misdaadwereld terwijl hij juist een aanstelling bij het populaire Phoenix Theatre heeft bemachtigd.

Zijn dubbelleven kent wel wat voordelen. Zo weet hij zich de ene dag staande te houden tussen de criminelen dankzij zijn acteertalent, en kan hij de andere dag zijn theaterrol als dief nog doorleefder spelen.

Nairobi Half Life is het goed geoliede resultaat van een trainingsinitiatief van One Fine Day Films, DW-Akademie en de Keniase productiemaatschappij Ginger Ink, waarbij opkomende filmmakers uit heel Afrika na een workshop werden uitgekozen om een film te maken onder supervisie van Tom Tykwer en Soul Boy-scenarist Billy Kahora.

Debutant Gitonga weet het rumoer en de grimmigheid van downtown Kirinyaga Road goed te vangen.

Ook de ongelooflijk gore wc-ruimte van de gevangenis is zeer plastisch verbeeld. (MG)

Mirte is schoonmaakster in het aanmeldcentrum voor asielzoekers bij de luchthaven Schiphol. Wie als vluchteling Nederland binnenkomt, verblijft maximaal tien dagen in dit met stapelbedden ingerichte voorportaal van het beloofde land een plaats en periode die buiten het gewone leven lijken te staan.

Dit niemandsland is een plek die past bij Mirte. Zij is een door het leven beschadigde vrouw, bits en defensief, die houvast zoekt in de routine van de zwabber en zelfs haar zoontje op afstand houdt.

Maar als de West-Afrikaanse Luc

Nordvest Northwest

Oh Boy

Michael Noer

Jan Ole Gerster

Michael Noer is gefascineerd door de Deense onderwereld. Na het gevangenisdrama R (Tiger-kandidaat in 2010, geregisseerd samen met Tobias Lindholm) maakte hij opnieuw een rauw misdaaddrama waarin mannen de baas zijn, adrenaline door de aderen giert en geschillen met geweld worden opgelost.

De 18-jarige Caspar wil koste wat kost opklimmen. Als inbreker knapt hij lullige klusjes op voor Jamal, om dan aan de slag te gaan voor grote jongen Björn. Alles loopt gesmeerd, behalve dat Jamals bende op wraak zint. Wat begint met een

beetje schelden en duwen, loopt uit op een gewapend conflict. Het stelt Caspar danig op de proef: is hij meedogenloos genoeg voor deze battle? En zal hij zijn jongere broer erin meeslepen?

Noer, die zelf het scenario schreef, zet een spannend plot neer, waarin het accent ligt op de grimmige psychologie van de crimineel. Dat hij het vak leerde als documentairemaker is te zien aan de sociaalrealistische stijl, met een camera die constant beweegt en de personages onverbiddelijk in close-up neemt. (NB)

Hoe moeilijk kan het zijn om in het Berlijn van nu - hipster hang-out nr.1 - een kopje koffie te bestellen?

Erg moeilijk, zo ondervindt dropout Niko (Duitslands it-boy Tom Schilling) op een dag.

De dag begint al in mineur bij zijn (ex-)vriendin, en vanaf dat moment gaat het alleen maar bergafwaarts.

Hij raakt zijn rijbewijs kwijt na een bizarre psychologische test, zijn bankrekening is geblokkeerd, en een ontmoeting met een oud-klasgenoot pakt pijnlijk uit. Gaandeweg begint er iets te dagen bij Niko. Tot nu toe kwam hij met zijn mooie

opduikt, moet ze haar schild laten zakken. Luc krabt haar emotioneel open. Een voorzichtige liefde bloeit op, waarna het afscheid des te schrijnender is.

De nieuwe wereld vertelt over deze grote emoties met beeldende details. De dialogen zijn spaarzaam, de grauwe decors illustratief voor een bestaan in de marge van de samenleving. De mooi volgehouden stugheid van Bianca Krijgsman als Mirte zorgt ervoor dat deze liefdestragedie-in-tien-dagen niet te zoet wordt. (ED)

De derde film van regisseur Pablo Larraín over de Chileense dictatuur van generaal Pinochet, die duurde van 1973 tot 1990. Na zijn film over het leven tijdens de dictatuur (Tony Manero, 2008, KNF-winnaar in Rotterdam) en één over het begin ervan (Post mortem, 2010) toont hij nu de uiteindelijke doodsteek voor Pinochets regime: de pro-democratische Nee-stem in een referendum dat in 1988 onder internationale druk werd gehouden.

De hoofdrolspeler van Tony Manero en Post mortem, Alfredo Castro, heeft ditmaal een belangrijke bijrol,

een bijzonder talent beschikt, waardoor Fred weer langzaam stapjes in de wijde wereld durft te zetten.

De stijl van deze tragikomische geschiedenis kan een beetje vergeleken worden met het absurdisme van Alex van Warmerdam. Hoewel het verhaal zich afspeelt in het heden, drukt de Hollandse jarenvijftigsfeer zwaar op de personages. Ook het production design is prachtig afgestemd op die godvrezende, strenge ambiance die Nederlanders zo goed kennen. (MN)

terwijl de hoofdrol is weggelegd voor Gael García Bernal, die als commerciële reclamemaker de zwaarmoedige politieke oppositie aanzet tot een vrolijke, optimistische Nee-campagne. Na de strak gestileerde vormgeving en zwart-komische toon van zijn twee vorige films hanteert Larraín nu een reportagestijl, waarin dankzij het gebruik van oude U-maticvideocamera’s originele nieuws- en reclamebeelden naadloos konden worden geïntegreerd. Zie ook Prófugos in Signals: Changing Channels. (KD)

De ontmaagding van Eva van End Michiel ten Horn ogen overal mee weg, maar nu is het tijd om volwassen te worden.

De tragikomedie Oh Boy, gefilmd in zonnig zwart-wit, is een portret van een jongeman op de rand van volwassenheid. Op soepele wijze, geholpen door de jazzy soundtrack, loodst debuterend regisseur Jan Ole Gerster de kijker van een vrolijke slackercomedy naar een ontroerende ode aan Berlijn, haar bewoners en haar verleden. (LP)

international film festival rotterdam

Het doodnormale bestaan van het gezin Van End verandert in sneltreinvaart door de komst van een Duitse uitwisselingsstudent, die in alle opzichten de perfecte mens lijkt. Vanaf die dag raken alle gezinsleden uit hun evenwicht: hoe hebben ze ooit kunnen leven met al hun imperfecties?

Moeder Etty is gespannen en levensmoe, vader Evert een lieve, maar slappe zak die niet weet hoe hij zijn vrouw moet benaderen en hun drie kinderen - twee tieners en een jongvolwassene - zien door de Duitse Veit plotseling glashelder

hoever ze zelf van hun ideaalbeeld verwijderd zijn. In slechts twee weken tijd moeten ze zichzelf en hun onderlinge verhoudingen opnieuw uitvinden. Met alle uitglijders van dien.

Dit tragikomische debuut is semiautobiografisch - hoewel flink uitvergroot. Het originele verhaal over de kracht en imperfecties van familiebanden doet door zijn aankleding, soundtrack en absurdisme denken aan de films van Wes Anderson, maar ook aan de eveneens maffe, doch diepzwarte werken van Todd Solondz. (MN)

17

The Patience Stone

Reality

Atiq Rahimi

Matteo Garrone

In een onbenoemd land - dat alle trekken heeft van hedendaags Afghanistan - zorgt een jonge vrouw voor haar comateuze, oudere man.

Hij werd neergeschoten tijdens de gevechten. Zij zorgt voor hun twee jonge dochters en beschermt zijn bewegingloze lichaam voor de oprukkende milities.

Intussen gaat zij steeds opener spreken tegen haar echtgenoot, die in gezonde doen een onderdrukker was.

Meer en meer gaat ze hem zien als de geduldsteen uit een oude Perzische legende, waar je al je geheimen en zonden aan vertelt voor hij breekt en

je daarmee van je schuldgevoelens verlost.

Atiq Rahimi’s film, die hij baseerde op zijn eigen gelijknamige boek (winnaar van de prestigieuze Franse Prix Goncourt), houdt de focus voortdurend op de weerbare jonge vrouw gericht. De rol wordt met magnetische kracht ingevuld door de Iraanse actrice Golshifteh Farahani, die de aandacht van de kijker geen moment loslaat. Door haar biechten schetst de vrouw een openhartig en onthutsend beeld van deze door mannen overheerste maatschappij. (JB)

In hetzelfde jaar dat Woody Allen (To Rome with Love) een subplot filmde over een onbeduidende Italiaan die vanuit het niets wordt gebombardeerd tot held van een reality-show, maakte Matteo Garrone (bekend van het gelauwerde Gomorra, 2008) een film over een onbeduidende Italiaan, die ten onrechte gelooft dat hetzelfde met hem gebeurt.

Na de keiharde maffiafilm Gomorra verrast Garrone met een komische zedenschets, die de draak steekt met de Italiaanse obsessie met televisiefaam.

Rhino Season Bahman Ghobadi Hoofdpersoon Luciano doet auditie voor Grande Fratello (de Italiaanse Big Brother) en vermoedt vervolgens overal ‘scouts’ van het programma die hem in zijn dagelijks leven de maat komen nemen.

Met Italiaanse passie en machismo betwist Luciano de reality checks door zijn echtgenote, terwijl het verhaal parallellen trekt met de christelijke religie - van het altijd bekeken (willen) worden tot het opportunisme van goede daden om toegang te krijgen tot een betere wereld. Won de Grote Juryprijs in Cannes. (KD)

De Iraans-Koerdische dichter Sahel en zijn vrouw Mina worden onterecht opgepakt tijdens de Islamitische Revolutie in Iran. Sahel brengt 30 jaar door in de gevangenis, terwijl Mina, overtuigd dat haar man is overleden, naar Turkije vlucht met haar twee kinderen.

Twee geliefden uiteen gedreven door een politiek onrecht en een persoonlijke vendetta.

De Iraans-Koerdische filmmaker Bahman Ghobadi, die in 2005 de IFFR-publieksprijs won met Turtles Can Fly, baseerde Rhino Season op de dagboeken van de Koerdisch

dichter en persoonlijke vriend Sadeh Kamangar.

Zijn vroegere werk kenmerkte zich door een bijna documentaire benadering. Inmiddels heeft Ghobadi zich ontwikkeld tot een poëtisch en lyrisch verteller en hebben de non-acteurs uit zijn eerdere films plaatsgemaakt voor een indrukwekkende cast met Monica Belucci en Iraanse ster Behrooz Vossoughi.

Ghobadi maakt geen films meer in Iran; Rhino Season is de eerste film die hij in het buitenland maakte.

De film werd geheel in Turkije opgenomen. (BT)

Shanghai

Sightseers

Vergiss mein nicht Forget Me Not

Dibakar Banerjee

Ben Wheatley

David Sieveking

Spannende politieke thriller van een van de meest begaafde nieuwe regisseurs in India. Een vooraanstaand professor, een sociaal activist, wordt overreden door een vrachtauto; is het een ongeluk of een politiek gemotiveerde misdaad?

Het gebeurt in een bruisend stadje dat te maken krijgt met een ambitieus infrastructuurproject dat gesteund wordt door de corrupte regeringspartij. Multinationals beloven economische groei te bewerkstelligen in de regio, naar het voorbeeld van Shanghai. Het onfortuinlijke slachtoffer probeerde

de arbeidersklasse bewuster te maken en de mensen te mobiliseren die de prijs betalen voor dit succes.

De assistent van de professor, een toegewijde jonge vrouw, begint een riskante zoektocht naar de waarheid en gerechtigheid. Een plaatselijke pornograaf was getuige van het ongeluk, maar weigert een verklaring te geven.

Het verhaal is losjes gebaseerd op de roman Z van Vassilis Vassiliko, maar is volledig ‘verindianiseerd’ door de fantasierijke scenarist Urmi Juvekar en de regisseur zelf. (RS)

Deze zeer Britse, losse variant op Bonnie and Clyde en Badlands volgt een ogenschijnlijk alledaags stel dat voor het eerst samen op vakantie gaat. Tina en Chris zijn beide in de dertig, zij woont thuis bij haar dominante, tamelijk hysterische moeder, hij is een kenner van bezienswaardigheden als het potlodenmuseum in Keswick en het walhalla voor tramliefhebbers, het Crich Tramway Village.

Het cliché dat je elkaar pas echt leert kennen als je samen op vakantie bent, gaat hier zeker op. Tina komt erachter dat de goedmoedige,

Wadjda

Wasteland

Haifaa Al Mansour

Rowan Athale

Wadjda (10) woont met haar ouders in een buitenwijk van Riyad, de hoofdstad van Saoedi-Arabië. Ondanks haar conservatieve omgeving is Wadjda een speels kind dat regelmatig grenzen opzoekt. Wanneer het meisje een mooie groene fiets wil hebben, is haar moeder daar op tegen: wat zou de gemeenschap ervan denken? Fietsen is immers niet gepast voor een meisje.

Wadjda geeft niet op en besluit het geld zelf bij elkaar te sparen. Haar moeder, die afgeleid wordt door de wens van haar man om een tweede vrouw te nemen, heeft nauwelijks

18

door welke niet altijd even geschikte plannetjes haar dochter bedenkt om geld te verdienen.

Haifaa Al Mansour, die gezien wordt als de eerste vrouwelijke filmmaker uit Saoedi-Arabië, vertelt een intiem verhaal over een meisje met grote dromen. Wadjda staat voor vele meisjes en vrouwen uit Saoedi-Arabië. Het drama biedt een inkijk in een anders gesloten gemeenschap, met universele, herkenbare thema’s als hoop, lef en doorzettingsvermogen. (MN)

Stijlvolle heist-film met een twist; het ingenieuze masterplan ontvouwt zich namelijk niet in hip New York of glitterend Las Vegas, maar in een grijsgrauw plaatsje in het noorden van Engeland. En er wordt geen juwelier of casino beroofd, maar een ‘working men’s club’.

Alsof je Ken Loach Ocean’s 11 laat regisseren.

Dat de uitgekiende roof van Harvey Miller en zijn vrienden niet helemaal volgens plan zal verlopen, is vanaf het begin duidelijk. Harvey vertelt de hele geschiedenis namelijk in een politieverhoor. Hoe hij,

zachtaardige Chris een donkere kant heeft - hij aarzelt niet mensen om te brengen die hem ergeren. Op haar beurt verbaast zij hem met het gemak waarmee zij meegaat in zijn moordzucht.

Na de gewelddadige gangster­ comedy Down Terrace en de horrorfilm Kill List is de derde speelfilm van Ben Wheatley lichtvoetiger.

Het scenario is deze keer niet door hemzelf geschreven, maar door de hoofdrolspelers Steve Oram en Alice Lowe, die uit het Britse comedycircuit komen. (SM)

vers uit de gevangenis, zijn vriendin Nathalie wilde terugveroveren, een nieuw leven wilde beginnen, maar vooral: wraak zocht op drugsdealer Steven Roper, die hem voor zijn misdaden liet opdraaien.

Behalve het verhaal, waarin uiteraard niets is wat het lijkt, is ook de kameraadschap tussen de vier krakers een troefkaart van de film.

Harvey en zijn makkers Dempsey, Charlie en Dodd kennen elkaar door en door. Voor deze vier vrienden is misdaad de enige uitweg in ‘broken Britain’. (JB)

international film festival rotterdam

Vier jaar geleden had hij de voortekenen al kunnen zien, zo bedenkt David Sieveking in dit zeer persoonlijke documentaireportret van zijn moeder Gretel (73). De vele briefjes als geheugensteuntje, het kerstcadeautje dat ze was vergeten.

Nu is hij terug om vast te leggen hoe Gretel en zijn vader Malte, een gepensioneerd wiskundige, haar voortschrijdende alzheimer het hoofd bieden.

In de jaren zestig waren Gretel en Malte actief in de studentenbeweging en hadden een open relatie.

De verbintenis hield ternauwer-

nood stand en wordt nu om andere redenen opnieuw op de proef gesteld. David ervaart zelf hoe zwaar de zorg voor zijn moeder is, maar de vraag of een verzorgingshuis niet beter zou zijn, is pijnlijk en moeilijk te beantwoorden.

Ze bezoeken plaatsen van vroeger en Malte vraagt zich af of hij er meer voor haar had moeten zijn.

Sommige kanten van Gretel leert hij nu pas beter kennen. Vergiss mein nicht werd bekroond als beste film in de Critics’ Week in Locarno. (LB)

De ontdekking van Ten Horn Een op het eerste gezicht heel gewoon Hollands gezin, daar gaat De ontmaagding van Eva van End over. We laten even in het midden of het de sprankelende Duitse uitwisselingsstudent is die het muurbloempje ontmaagdt, maar zeker is dat zijn komst de familieverhoudingen op scherp zet. Michiel ten Horn levert er een debuut mee af dat tegelijkertijd zeer Nederlands én on-Nederlands oogt.

foto: Corinne de Korver

Vader Evert werkt bij een frikadellenfabriek, moeder Etty is huisvrouw, zoon Erwin is klaar om samen te gaan wonen, puber Manuel is lui en opstandig. En Eva is als jongste telg totaal kleurloos. Alles komt op z’n kop te staan met de komst van een Duitse uitwisselingsstudent. Veit is attent, zorgzaam, nobel en sportief. “Hij lijkt in alle opzichten perfect”, zegt regisseur Michiel ten Horn. “Hij spoort de leden van het gezin aan iets beters en mooiers te gaan doen.

Dat gaat eerst best goed; iedereen leeft op. Totdat het misgaat.” Het zou zonde zijn te verklappen hoe het verhaal verder gaat. Maar duidelijk is wel dat Veit heel wat losmaakt in het gezin. In tegenstelling tot wat de titel suggereert, gaat de film net zozeer over de andere gezinsleden als over Eva. “Maar zij is voor mij wel het gezicht van de film”, zegt Ten Horn.

“Zij is degene die ziet wat er bij de anderen gebeurt, zij ruikt als eerste onraad. Ik vind haar interessant omdat zij als vijftienjarige tussen meisje en vrouw in zit. Zij is zich daardoor het meest bewust van de veranderingen in het gezin.” Ten Horn vertelt dat hij en scenarioschrijfster Anne Barnhoorn een tragikomedie wilden maken, een genre dat in Nederland niet veel beoefend wordt. “Veel arthousefilms zijn zwaar en donker, terwijl comedyfilms al gauw schreeuwerig uitvallen. We wilden een luchtige film maken.” Toen de twee brainstormden over het verhaal, bleek dat beiden ooit een buitenlandse uitwisselingsstudent

op bezoek hadden. “Bij mij was het een Duits meisje dat al behoorlijk volwassen was, bij Anne een Franse jongen. Veit is een mengeling van die twee geworden.”

De ontmaagding van Eva van End is een zorgvuldig gemaakte film, waarbij duidelijk veel aandacht is besteed aan de aankleding: de kleuren van kleding en decors zijn op elkaar afgestemd. Die precieze stijl, in combinatie met het vrolijke absurdisme en de licht-melancholieke liedjes op de soundtrack, roept ver­gelijkingen op met het werk van Wes Anderson, Todd Solondz en Alex van Warmerdam. Namen waar Ten Horn bij glundert, al waren ze volgens hem niet direct zijn grootste inspiratiebronnen. Dat waren eerder de stripboeken, beter gezegd graphic novels, van de Amerikaan Chris Ware. “Zijn strips heb ik mijn cameraman Jasper Wolf en art director Rikke Jelier voorgeschoteld: zó moet het eruit zien, zulke kleurpaletten wil ik, die kadrering. Die stripboeken hebben zo’n kleurige uitstraling dat een kind ze zou kunnen oppakken. Maar in feite zijn ze veel duisterder dan ze eruitzien. De tragikomische elementen vind ik ontroerend.”

Ten Horn heeft al plannen voor een tweede speelfilm – werktitel: Aanmodder­­f ucker, ‘over mannen die te lang jongens blijven en meisjes die te snel vrouw worden’ en is ook bezig met het ontwikkelen van een animatieserie voor Comedy Central. Niet zo gek, want hij studeerde aan de HKU af als animator. De serie belooft een stuk minder fijnzinnig te worden dan De ontmaagding van Eva van End. “Het is behoorlijk grof, in de sfeer van South Park en Family Guy. Het gaat over junks in Amsterdam. Vieze Fur van de Jeugd van Tegenwoordig schrijft eraan mee, en het is de bedoeling dat hij de stemmen gaat inspreken. Het is wat ik zou willen zien als ik puber was. Nou ja, wat ik eigenlijk nog steeds wel wil zien.” (SM) De ontmaagding van Eva van End – Michiel ten Horn

foto: Nichon Glerum

Pablo Berger: Zwijgen is goud De Spaanse regisseur Pablo Berger levert met Blancanieves een sprankelende versie van het sprookje Sneeuwwitje, gesitueerd in het Spanje van de jaren twintig, met een hoofdrol voor zes stierenvechtende dwergen.

Na afloop van de eerste vertoning van Blancanieves op IFFR was Berger zelf eventjes de toreador: tijdens het nagesprek was er geen gespreksleider, dus de energieke Spaanse regisseur stond solo tegenover het publiek. Als een volleerd stierenvechter pareerde hij hun vragen en pakte hij de zaal volledig in met zijn aanstekelijke enthousiasme. “Een regisseur heeft inderdaad wel iets van een stierenvechter”, overdenkt hij een dag later. “Je moet veel obstakels overwinnen

en pas als de film in première gaat, weet je of het een succes of een ramp wordt. Zoals een stierenvechter pas in de ring weet waar het naartoe gaat.”

Berger wist dat hij zich met het stierenvechten als achtergrond voor zijn hervertelling van het klassieke sprookje een heikel onderwerp op de hals haalde.

“Maar het was de kiem van deze film. Ik stuitte acht jaar geleden op een serie foto’s van stierenvechtende dwergen uit de jaren twintig. Ik zag daar onmiddellijk een Sneeuwwitje in toreadoroutfit tussen staan. Uit dat beeld kwam alles voort.” Het totaalplaatje kent echter meer invloeden en elementen. “Ik zie mezelf als een barman”, lacht Berger. “Ik gooi allerlei ingrediënten in een cocktailshaker en schud hard.” Veel van die ingrediënten verwijzen naar andere films: Blancanieves volgt de stijl van de zwijgende film van de jaren twintig, met

tussentitels in plaats van gesproken dialoog en vele knipogen naar films uit die tijd, zoals die van Jacques Feyder, F.W. Murnau en Carl Theodor Dreyer. “Het waren de gouden jaren van de cinema. Toen ik achttien was, zag ik op het filmfestival van San Sebastian Greed van Erich von Stroheim, met live orkestbegeleiding. Ik heb met ingehouden adem gekeken. Daar is mijn liefde voor de stomme film ontstaan.”

Toch wilde Berger met Blancanieves geen film maken die alleen maar terugkijkt. “Als er één woord is waar ik een hekel aan heb, dan is dat ‘nostalgie’.

Het mocht er dus niet uitzien alsof de film ergens in een kluis van een filmarchief was gevonden. Natuurlijk gebruik ik de stijlmiddelen van de zwijgende film, maar Blancanieves heeft een sneller tempo en ik

international film festival rotterdam

gebruik moderne technieken. Er zitten vijfhonderd visual effects in de film. Het is een eigentijdse film, voor het publiek van vandaag.”

De vergelijking met de arthousehit en Oscarwinnaar The Artist is onvermijdelijk. “Maar ik was al aan het draaien toen The Artist uitkwam!”, werpt Berger tegen. “Bovendien: zo origineel is het niet om een moderne zwijgende film te maken – Guy Maddin bouwde er een hele carrière mee op. Wat mijn film wel gemeen heeft met The Artist, is dat het een productie is voor een massapubliek, gemaakt met een groot budget. Uiteindelijk hoop ik dat het succes van The Artist en Blancanieves ruimte creëert voor de moderne zwijgende cinema. Ik zou in ieder geval zo weer een zwijgende film willen maken!” (JB) Blancanieves – Pablo Berger

19

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

20

INTERNATIONAL film festival rotterdam

15

17

16

18

20

21

22

23

24

25

19 1) De legendarische avant-gardist Michael Snow (83) was dit jaar op IFFR te gast met een retrospectief.

2) De experimentele film Metamorphosis van de gebroeders Quay werd vertoond in combinatie met een concert van de Russische pianist Mikhail Rudy; hij bracht in de Arminiuskerk werk van Leoš Janáček ten gehore.

3) Claun-regisseur Felipe Bragança verkleedde zich met hoofdrolspeler André Souza als ‘bate bolas’, ofwel Braziliaanse clown.

4) Cast en crew van Hivos Tiger Award-winnaar Soldate Jeannette tijdens de premièreavond.

5) Regisseur Guido van Driel viert samen met cast en crew de première van zijn debuut De wederopstanding van een klootzak, openingsfilm van IFFR 2013.

6) Regisseur Penny Lane (rechts) met haar editor Francisco Bello tijdens de feestelijke première van Our Nixon in Cinerama.

7) Schoenen uit, slofjes aan in de Tea House/Gallery Inside Iran aan het Schouwburgplein.

8) Première van Torres & cometas. Met regisseur Gonçalo Tocha (tweede van rechts) en crew.

9) Multidisciplinair kunstenaar Christof Migone bracht de experimentele performance Hit Parade naar het Schouwburgplein, in het kader van Signals: Sound Stages.

10) Première van de driedelige Tsjechische miniserie Burning Bush met van links naar rechts: Tomáš Hruby (producer), Pavla Kubečková (producer), Tereza Polachová (executive producer HBO), Štepán Hulík (scenarist) en acteurs Emma Smetana en Vojtech Kotek.

11) Foley artist Edwin Willemen gaf een demonstratie van zijn geluidskunsten en nam een danseres mee, als voorafje aan Berberian Sound Studio.

12) Regisseur David Verbeek met actrices Lu Huang en Yi Ching Lu tijdens de première van How to Describe a Cloud.

13) Een operateur bereidt zich achter de schermen voor op de bijzondere 70mm-vertoning van The Master.

14) Deel van de cast en crew van het Braziliaanse A floresta de Jonathas.

Met van links naar rechts: Guilherme Gehr, Italo Castro, Sérgio José de Andrade (regisseur), Begê Muniz.

15) Burning Bush-acteurs Emma Smetana en Vojtech Kotek op het dak van Inntel Hotels Rotterdam Centre, hoog boven de Maas.

16) Regisseur Ari Deelder met haar vader, Jules Deelder, die een kleine rol speelt in haar speelfilmdebuut Toegetakeld door de liefde.

17) Première van Atambua 39° Celsius, in Cinerama, met van links naar rechts regisseur Riri Riza, acteur Petrus Beyleto en producent Mira Lesmana.

18) Regisseur Ben Wheatley (Sightseers) discussieert met Hans Maarten van den Brink tijdens de Big Talk in het Oude Luxor Theater.

19) De Japanse regisseur Ninomiya Ryutaro voor de Tigerwall 2013, voorafgaand aan de première van The Charm of Others.

20) Bezoekers op de dansvloer van het Cinemart-openingsfeest in Corso Rotterdam.

21) Première van They’ll Come Back, met van links naar rechts: Eduardo Serrano (editor), Mannuela Costa (producer), Maria Luiza Tavares (actrice), Marcelo Lordello (regisseur) en Caroline Oliveira (kostuumontwerper).

22) Première van Die Erbin, met van links naar rechts Mina Sadic (actrice), Anne Misselwitz (camera), Ayse Polat (regie) en Oktay Cagla (acteur).

23) Carice van Houten samen met Diederik Ebbinge, tijdens de première van zijn speelfilmdebuut Matterhorn.

24) Tijdens de premièreborrel van De ontmaagding van Eva van End deelt actrice Vivian Dierickx handtekeningen uit.

25) Cast en crew van GFP Bunny met regisseur Tsuchiya Yutaka (tweede van links).

INTERNATIONAL film festival rotterdam

21

Levensecht gangsterdrama Michael Noer haalde voor zijn gangsterdrama Northwest, net als bij zijn in 2010 voor een Tiger Award genomineerde gevangenisfilm R, het gros van zijn cast weer van straat. En stopte ze in een appartement.

Ter voorbereiding op Northwest betrokken regisseur Michael Noer en twee hoofdrolspelers, de broers Gustav en Oscar Dyekjær Giese, samen een appartement. Waar? In Nordvest natuurlijk, de Kopenhaagse arbeiderswijk die de setting is van zijn film. “Ik vond het belangrijk dat ze voelden hoe het is om daar te wonen.”

Het gaf Noer ook de tijd om de broers op hun gemak te stellen. “Ze hadden geen acteerervaring en wisten niet wat ze konden verwachten. Het waren behoorlijk intense weken, zo bovenop elkaars lip, maar ook erg leuk. Een beetje flauwe grappen maken en met de PlayStation spelen. Verschillende buren kwamen langs om een praatje te maken of prikten zelfs een vorkje mee. En er werd regelmatig aangebeld door mensen die de vorige bewoners zochten.” Die vorige bewoners waren – net als in de film – een moeder, twee tienerbroers en een zusje.

Noer vond hen bereid om een paar weken te verhuizen.

De inrichting van hun appartement liet hij ongemoeid en hij sliep opgerold in het bed van de jongste telg.

“De jongens liepen in het huis rond alsof ze er al járen woonden.” Dat kwam de authenticiteit ten goede, want het appartement zelf is een belangrijke locatie in Northwest en de broers spelen ook in de film broers. Noer: “Ik zag Gustav en Oscar soms een veelzeggende blik uitwisselen. Natuurlijk hadden ze ook weleens ruzie. Een enkele keer kon ik dat goed gebruiken. Ik vroeg Gustav een keertje om in de wangen van zijn broer te knijpen.

Oscar heeft een beugel, dus dat doet pijn. Hij reageerde furieus, precies wat die scène nodig had.” Er was nog meer broedergeweld. De scène waarin een lokale gangster de jongens leert boksen, bijvoorbeeld. “In het scenario stond: ‘de broertjes leren boksen’. Niet meer.

Ik liet het trio gewoon hun gang gaan. Binnen twintig minuten was die take gedraaid. Heel overtuigend.” De film is grimmig, maar de sfeer op de set weerspiegelde dat niet. “Ik heb regelmatig in een deuk gelegen. Het was zo gezellig dat ik het me moeite kostte om scherp te blijven.” De gangsterbaas wordt gespeeld door Roland Møller, de ex-gedetineerde die ook in Noers debuutspeelfilm R opdook. “Roland woonde vroeger ook in Nordvest. De titel verwijst niet alleen naar de plaats zelf.

Het slaat ook op de oudste broer, die op zoek is naar een richting in zijn leven. Mijn interesse gaat niet uit naar bloed en geweren, maar naar het echte leven. In mijn volgende film komen geen gangsters voor. En spelen vrouwen voor de verandering eens een grotere rol.” (VS)

foto: Nichon Glerum

De wereld in wereldpremière

Regisseur Jaap van Heusden tussen zijn twee hoofdrolspelers.

Woensdagavond ging De nieuwe wereld in wereldpremière, in aanwezigheid van regisseur Jaap van Heusden en hoofdrolspelers Bianca Krijgsman en Issaka Sawadogo, die speciaal voor de gelegenheid uit Burkina Faso was overgekomen. Het drama gaat over de voorzichtige toenadering tussen een cynische schoonmaakster bij een aanmeldcentrum voor asielzoekers en de charismatische West-Afrikaan Luc die zijn heil in Nederland hoopt te vinden.

“Alsof ik in een totaal vreemde subcultuur dook”, vertelt Jaap van Heusden over zijn research voor De nieuwe wereld. Met zijn debuut Win/Win (in 2010 te zien op IFFR), over een medewerker van een investeringsbank, bewees Van Heusden dat hij uit de voeten kan met actuele maatschappelijke onderwerpen.

“Zeven jaar geleden begon ik aan het scenario van De nieuwe wereld, kort na de Schipholbrand. Die

22

foto: Ruud Jonkers

gebeurtenis maakte me erg kwaad. Bij wijze van beloning kregen degenen die die hel overleefden een Nederlands paspoort. Een regelrechte schande dat we in ons land zo omgaan met mensen.” De research werd bemoeilijkt toen de autoriteiten hun aanvankelijke medewerking introkken: de deur viel in het slot. Van Heusden: “Ik besloot te solliciteren bij het aanmeldcentrum op het vliegveld, werd uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek en kreeg zowaar een uitgebreide rondleiding. Ik werd niet aangenomen, maar had m’n informatie binnen.”

Toen Issaka Sawadogo eenmaal was gecast als asielzoeker Luc, voedde hij het script met eigen verhalen.

“Geen dingen die ik zelf heb meegemaakt”, zegt de acteur, die sinds 1992 in zowel Noorwegen als zijn geboorteland Burkina Faso woont. “Als inwoner van Oslo, met een Noors paspoort, kloppen er regelmatig vluchtelingen aan mijn deur. Meestal zijn die via een ander land – Griekenland of Spanje bijvoorbeeld – Europa binnengekomen. Ik kan helaas weinig voor ze

doen, zo simpel is het niet om even een verblijfsvergunning in Noorwegen te regelen. Veel vluchtelingen zijn zwaar getraumatiseerd. Hun mensonterende verhalen werden míjn verhalen.”

Van Heusden: “De zoektocht naar een geschikte acteur duurde lang en voerde me uiteindelijk naar Brussel, waar ik Issaka ontmoette. Omdat ik zelf in Ouagadougou heb gewoond, de hoofdstad van Burkina Faso, voelde ik meteen een band met hem. Hij heeft de gewenste uitstraling van een overlever: boos, sterk en slim. Geen zielige figuur, zoals we asielzoekers vaak geneigd zijn te zien.”

De rol van Sawadogo’s tegenspeelster is voor Bianca Krijgsman, die als schoonmaakster Mirte een gevoelsarm bestaan leidt. Krijgsman is bekend als de helft van cabaretduo Plien en Bianca en zet een aandoenlijke vrouw neer, die een slaatje slaat uit het lot van de geïsoleerde asielzoekers. De ontmoeting met Luc lijkt haar te ontdooien, maar het verhaal wordt niet al te zoetsappig. “Dat mag ik hopen”, reageert Krijgsman,

international film festival rotterdam

die in De nieuwe wereld haar eerste grote dramatische rol speelt en het eindresultaat nog niet heeft gezien.

“Tot dusver heb ik alleen allerlei kleine gastrolletjes gespeeld. Dat is altijd een gezellige toestand: je komt even langs op de set, drinkt tijdens het wachten een kop koffie en voert je nummertje op. Ik vond het eigenlijk wel fijn dat het gewicht van de film dit keer op mijn schouders lag. Het voelt eenzamer en je drinkt minder koffie, maar je bent tenminste voortdurend aan de beurt.” Sawadogo: “Mirte is de ware protagonist in het verhaal. Mijn personage komt en gaat weer, maar zij maakt een veranderingsproces door. Haar lot geeft diepte aan de asielzoekers­problematiek. In de ogen van de asielzoekers leeft Mirte aan de ‘goede kant van de grens’, maar haar situatie blijkt allesbehalve paradijselijk. Ze is geketend aan de regeltjes van een onverschillige wereld, waar ze onderaan de ladder staat. De verbondenheid met een groter geheel ontbreekt, ze is als een blaadje dat dwarrelend van de boom valt.” (PvdG)

Ben Wheatley over Sightseers

‘FILMS DIE MOEITELOOS TOT STAND KOMEN, DAAR IS IETS GRONDIG MIS MEE’ Vorig jaar liet Ben Wheatley festivalgangers gruwelen met Kill List, nu mikt hij met het moordende caravan-koppel van Sightseers op de lachspieren. De bedrijvige Brit rukte zich welgeteld één dagje los van de montagetafel van alweer zijn volgende film, voor een Big Talk en de festivalpremière.

De meeste regisseurs zitten doorgaans niet echt te springen om loslopende scenaristen op hun set. Met Sightseers had je weinig keus: de hoofdrolspelers leverden ook het verhaal.

“Ah, maar daar heb ik een goede oplossing voor gevonden. Ik heb Alice Lowe en Steve Oram zó ontiegelijk afgepeigerd, dat ze geen enkele kans kregen om over iets anders na te denken dan hun acteerspel. De camera draaide continu. Dat is behoorlijk slopend voor een acteur, kan ik je verzekeren, maar die vrije manier van werken moedigt aan tot improvisatie. Dat doe ik liever dan slaafs het script volgen of me door storyboards laten dwingen.”

Misschien dat de vergelijking met Mike Leigh daarom vaak gemaakt wordt? Jouw debuut Down Terrace was ‘Mike Leigh meets The Sopranos’, Kill List was ‘de horrorfilm die Mike Leigh nooit maakte’, en…

“… Sightseers is Natural Born Killers op zijn Mike Leighs, ja ja. Ik zal er maar eerlijk voor uitkomen: ik ben een stroman voor Mike Leigh. Mike voelde zich namelijk in een hokje geduwd en daarom schakelde hij mij in. (lacht) Ach, ik weet wel waarom de pers steeds met die soundbites op de proppen komt. We draaien allebei handheld en gebruiken lower class-personages. Maar daar houden de overeenkomsten ook zo’n beetje mee op. Kijk, ik durf te wedden dat Mike Leigh niet, als hij mijn films aan het kijken is, denkt: bloody hell hell, dat is precies mijn werk! Zijn reactie zal eerder zijn: Jezus Christus, waarom slepen ze elke keer uitgerekend mijn naam erbij? En voordat je over kitchen sink drama begint, laat maar, want daar kan ik he-le-maal niets mee. Het Italiaanse neorealisme, Cassavetes, Mean Streets: kitchen sink heeft die stijl echt niet uitgevonden.”

De ‘Mike Leigh meets…’-zinsnede illustreert wel dat jouw films zich niet veel van genrewetten aantrekken.

“Klopt. Naar films waarin met gemak twee verschillende genres door elkaar gehusseld worden, kijk ik zelf ook het liefst. Ik houd ervan om uitgedaagd te worden en heb er geen enkel probleem mee als een film moeilijk of ingewikkeld is. Het kan best voorkomen dat ik iets niet snap, maar dat neem ik de maker dan niet kwalijk. Zo worstel ik zelf nog steeds met de films van Tarkovski. Misschien dat ik ze op zeer vergevorderde leeftijd helemaal doorgrond, misschien ook niet. Maar dat ga ik Tarkovski niet aanrekenen.”

Nog iets dubbels aan jouw producties: ze zijn het werk van een echtpaar.

“Mijn vrouw zit naast me aan de montagetafel. We hebben de laatste tien jaar samen als een razende gewerkt. Of we weleens mot krijgen in de montagekamer? (grinnikt) Aan de lopende band! En zo hoort het ook. Films die moeiteloos tot stand komen, daar is iets grondig mis mee.”

We zullen het nog net geen moordend tempo noemen, maar je levert wel met respectabele regelmaat de ene na de andere film af. Hoe flik je dat?

“Ik prijs me daar gelukkig mee. Tegelijkertijd is het een maffe vraag. Je zou ’m niet stellen aan een willekeurig iemand, toch? Zo van: ‘Je hebt nu al twee jaar onafgebroken gewerkt, nou, wát een prestatie’. Hiervoor werkte ik voor televisie, daar lag de output een stuk hoger. Maakte ik per jaar minimaal vier of vijf uur aan materiaal. Dat ik elk jaar een film maak, is dus niet zo knap als mensen soms denken. Mijn films worden

met bescheiden budgetten gerealiseerd. Dat maakt ze minder risicovol voor investeerders, dus is de kans groter dát ze gefinancierd worden. Ik hoef geen vijf miljoen dollar bij elkaar te schrapen. Was dat wel het geval, dan zou je mijn volgende film pas over een jaar of zes zien. Nog een andere reden voor mijn werktempo: ik ben dol op werken. En ik probeer zo veel mogelijk te maken voordat iemand de kans ziet om me te stoppen.”

Je volgende film wordt een historisch drama, dat móet toch wel kostbaar zijn?

“Nou, dat valt reuze mee. A Field in England speelt zich af in de zeventiende eeuw. Het mooie van die tijd is dat mensen zich nauwelijks omkleedden. Dat is meteen een flinke besparing op de kostuums. Ook speelt het verhaal zich voornamelijk buiten af, dus je hoeft je alleen maar op de acteerprestaties te focussen. Elektriciteitsmasten en auto’s zijn geen probleem, als je maar uit de buurt blijft van wegen. We zullen best hier en daar wat moeten wegpoetsen, maar veel zal het niet zijn. De grootste kopzorg zijn vliegtuigen. Die zijn zo uit beeld, maar de sporen in de lucht blijven uren zichtbaar. Waar de film over gaat? Het is geen horrorfilm, maar er komen veel hallucinogene paddenstoelen in voor. De ene helft is dus een historisch drama, de andere lijkt op een psychedelische Roger Corman-productie uit de sixties.”

Je hebt goede herinneringen aan je eerste IFFR-bezoek, voor de première van Down Terrace. Waarom ben je er dit jaar dan maar een dagje?

“Druk, druk, druk! Ik kan de geneugten van Rotterdam helaas maar 24 uur tot mij nemen. Dan is het weer terug naar de montagekamer. Wij zitten ook nog eens middenin de voorbereidingen van een nieuwe productie: de sciencefictionfilm Freakshift. Die gaat over

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

ondergrondse krabachtige monsters. Een echt B-filmthema, maar de toon is serieus, niet melig. Stel je het maar voor als een aflevering van Hill Street Blues en het computerspel Doom.”

Je bedoelt: als een door Mike Leigh geregisseerde mix van Hill Street Blues en het computerspel Doom?

“Ik ga even Mike bellen, om hem mentaal voor te bereiden.” (AD) Sightseers – Ben Wheatley

Wie is Wheatley?

De bij vlagen hilarische viral video’s van fi lmmaker Ben Wheatley (1972, Verenigd Koninkrijk) met dito titels als Cunning Stunt, Hey Sucker en Face Stab Trick schopten het tot ware internetklassiekers. Een van Wheatley’s fi lmpjes, een commercial over gamen, sleepte bovendien een Gouden Leeuw in Cannes in de wacht. Maar de Brit is van meer markten thuis; hij richtte samen met zijn vrouw het productiebedrijf Mr and Mrs Wheatley op. Onder die vlag werkt Wheatley als regisseur, animator, editor en scenarist van commercials, tv-producties, korte fi lms en speelfi lms. Hij financierde zelf zijn speelfi lmdebuut Down Terrace (2009), een gewelddadige gangstercomedy die op IFFR te zien was. Vorig jaar gooide hij met het huiveringwekkende Kill List ook al hoge ogen in Rotterdam.

23

Geweld met een gezicht Op 16 mei 2003 vond in Casablanca een reeks zelfmoordaanslagen plaats. De terroristen bleken jongens uit de nabijgelegen sloppenwijk Sidi Moumen. Nabil Ayouch, goed bekend met die Marokkaanse gemeenschap, was geschokt: “Ben ik blind geweest?” In zijn drama Les chevaux de Dieu vertelt Ayouch hun verhaal.

Nabil Ayouch, opgegroeid in Frankrijk maar woonachtig in Marokko, filmde jaren geleden al regelmatig in het straatarme Sidi Moumen.

De regisseur kon niet bevatten dat de jonge terroristen uit die wijk kwamen. “Ik was geschokt. Omdat er aanslagen waren in Marokko, maar ook omdat ik intensieve periodes in Sidi Moumen had doorgebracht. Was ik dan zo blind geweest? Hoe hadden die jongens dit kunnen doen? Na vele overpeinzingen besefte ik dat er eigenlijk aan beide zijden slachtoffers te betreuren waren. En dat geweld nooit zomaar uit de lucht komt vallen.”

Ayouch besloot een film te maken over de achtergrond van de aanslagen en bewerkte daartoe Les étoiles de Sidi Moumen van Mahi Binebine tot scenario: “Alles wat ik wilde vertellen stond in dat boek.” Voor de hoofdrollen castte hij twee broers uit de sloppenwijk, die in de film ook broers spelen.

“Ze waren geen professionele acteurs, maar ik vond het belangrijker dat mijn spelers er geboren en getogen waren en het leven in de krottenwijk kennen.”

Ook de bijrollen zijn voor buurtbewoners. “Sommigen hadden zelfs nog met de zelfmoordenaars buiten gespeeld of dezelfde moskee bezocht.”

De meeste buurtgenoten waren blij met Ayouchs plannen. “Ze hebben zich lang gestigmatiseerd gevoeld na de aanslagen; echt niet iedereen uit die wijk is een terrorist. Ze waren opgelucht dat iemand op genuanceerde wijze de complexiteit van het onderwerp wilde uitleggen.” Ayouch huurde bewoners ook in voor setconstructie en beveiliging. Zo verdiende iedereen een beetje aan de film. De enige tegenwerking ondervond hij van enkele salafisten

uit de wijk. Zij probeerden regelmatig de opnames te saboteren, door bijvoorbeeld de crew op bepaalde locaties te weigeren. “Maar dat was een minderheid hoor, de meeste mensen waren juist heel betrokken.”

Ayouch portretteert in Les chevaux de Dieu twee broers die in de sloppenwijk proberen te overleven. De oudste met illegale handeltjes, de jongere met marginale baantjes. Na de aanslagen van 11 september 2001 verandert er veel in de wijk: radicale salafisten ronselen jongens op straat voor zelfmoordcommando’s. Ayouch kiest ervoor het verhaal van de broers vanaf medio jaren negentig

tot aan 2003 neer te zetten, zodat de kijker hen werkelijk leert kennen. Juist omdat er zo weinig films zijn die terroristen een menselijk gezicht geven. “Ik zag best op tegen de eerste voorstellingen in Cannes, vanwege dat perspectief. Hollywood­producties ontmenselijken vaak het filmgeweld: namen en gezichten verdwijnen en die man met de baard is de vijand. Maar zo simpel zijn ‘goed’ en ‘kwaad’ in het leven niet, en geweld heeft wel degelijk een naam. Ik hoopte dat kijkers toch wat empathie zouden voelen voor deze jongens, die ooit gewone tieners waren. Gelukkig bleken mijn zorgen

foto: Nadine Maas

ongegrond.” Ook het thuispubliek – de film draaide op een filmfestival in Marrakech – reageerde positief.

“Mensen zijn het zat om door de media steeds als een stereotype te worden weggezet.” Maar waarom heeft de Arabische filmwereld dan niet eerder zo’n geluid laten horen? “Religie is een zeer gevoelig onderwerp, omdat de islam zo diep geworteld is in onze maatschappij.

Er heerst grote angst dat de islam in hetzelfde hokje geplaatst wordt als extremisme – en die twee zijn absoluut niet hetzelfde.” (MN) Les chevaux de Dieu – Nabil Ayouch

Voor Ahoy draait Lee Towers zijn hand niet meer om, en zondagavond was het ook in het Oude Luxor volle bak. Op de rode loper van de documentaire Lee Towers: The Voice of Rotterdam maakte de Rotterdamse held, samen met vrouw Laura even wat tijd vrij voor een kort interview. Dat hij nog altijd populair is, bleek toen hij al bij zijn introductie een oorverdovend applaus kreeg.

Foto: Nadine Maas

24

international film festival rotterdam

Monsieur Lazhar van Philippe Falardeau winnaar van de UPC Publieksprijs IFFR 2012.

Film ontroert, boeit, maakt je aan het lachen, zet je aan het denken. Film is opwindend.

UPC is gek op film. En deelt deze passie graag met u. Daarom biedt UPC thuis toegang tot duizenden films. Gewoon via uw afstands­ bediening. Bovendien participeren we in Nederlandse films. Zoals in ‘DEAL’ van Eddy Terstall. We zijn partner van eu1, het platform

© 2012 Music Box Films

1301074 Adv NFF Mr Lazahr 268x384.indd 1

waar jonge filmmakers sponsors, financiers en publiek elkaar ontmoeten. Opgericht door Waldemar Torenstra en Ruben Nicolai. We sponsoren diverse filmfestivals in Nederland.

Zoals het International Film Festival Rotterdam, waar de UPC Publieksprijs aan verbonden is.

Films die op dit festival te zien zijn maken wij ook toegankelijk via UPC On Demand.

Zo kan een breed publiek uit en thuis kennis­ maken met de kwaliteit van festivalfilms.

Want film is voor iedereen.

| upc.nl 18-01-13 14:55

Colofon Daily Tiger NL: Anton Damen (hoofdredactie), Kim van der Meulen (eindredactie), Joost Broeren, Paul van de Graaf, Sietse Meijer, Maricke Nieuwdorp, Nicole Santé, Veerle Snijders (redactie), Loes Evers, Rik Mertens, Pete Wu (web), Sanne de Rooij (marketing en communicatie), Marieke Berkhout (traffic) UK: Edward Lawrenson (editor-in-chief ), Nick Cunningham, Geoffrey MacNab, Mark Baker (editors), Ben Walters (web) Met medewerking van: Niels Bakker, Leo Bankersen, Edo Dijksterhuis, KEES Driessen, Jan Pieter Ekker, Mariska Graveland, Pauline Kleijer, Lot Piscaer, Rada Sesic, Bianca Taal, Harriëtte Ubels Programmainformatie: Chris Schouten, Melissa van der Schoor Coördinatie A-Z: Saskia Gravelijn (tekst), Amanda Harput (beeld) Fotografie: Felix Kalkman, Bram Belloni, Corinne de Korver, Marije van Woerden, Ruud Jonkers, Nichon Glerum, Nadine Maas Vormgeving: Sjoukje van Gool, Laurenz van Galen, Gerald Zevenboom Drukker: Veenman+ Acquisitie: Daily Productions Oplage: 12.000

PROUD PARTNER OF INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM 2013 Join Jameson on Facebook: facebook.com/JamesonNederland

Geniet, maar drink met mate.

THIS IS REALITY NOT FICTION

HIVOS GEEFT FILMMAKERS WERELDWIJD EEN STEM HOOFDSPONSOR VAN IFFR

THE KILLING 3

Sarah Lund is weer terug!

Het derde seizoen van de ijzersterke Deense crime serie. Sarah Lund stort zich op een mysterieuze moordzaak die haar naar de politiek, de bank- én de zakenwereld brengt.

GESELECTEERD DOOR DE VOLKSKRANT BESTEL VIA VKSHOP.NL

4 DVD’s 10x60 minuten

€ 29,95 www.vkshop.nl

FFR Daily Tiger-TheKilling3-268 x 384-5mm.indd 1

04-12-12 11:39