België - Belgique P.B. Antwerpen X BC 5895 Erkenningsnummer
HIER ONS BLOED WANNEER ONS RECHT
P 309548 DRIEMA ANDELIJKS TIJDSCHRIFT VAN DE VZW IJZERWAKE - NR. 36 - OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2011 - AFGIFTEK ANTOOR ANTWERPEN X
wanneer wordt naïviteit lafheid en misdaad? De Franstalige partijen hadden, in permanent overleg met het Hof, al lang vóór de verkiezingen afgesproken om de communautaire status-quo te handhaven, en elke toegeving aan de Vlaamse eis voor splitsing van B-H-V en voor het toekennen van nieuwe bevoegdheden aan de deelstaten te weigeren. Vanuit deze wetenschap zal men begrijpen dat de gevoerde onderhandelingen volkomen zinloos zijn; alle deelakkoorden zijn over heel de lijn een triomf voor de Franstaligen. Zij hebben geduldig gewacht tot zij - door het buitenspel zetten van de N-VA - de politieke toestand konden beheersen. Met de perfide plannen die nu op tafel liggen blijven er twee mogelijkheden over: • ofwel wijst Vlaanderen deze plannen als onaanvaardbaar af en blijft, bij gebrek aan overeenstemming, alles bij het oude. • Ofwel gaan de Vlaamse onderhandelaars eens te meer door de knieën en halen de francofonen zoveel voordelen binnen dat de “onzuivere” splitsing van B-H-V neerkomt op een feitelijke aanhechting van de randgemeenten bij Brussel, een toekomstige verbrusseling van heel Vlaanderen, een toename van de geldstromen naar Wallonië en Brussel en een blijvende verarming van Vlaanderen. Hiermee manoeuvreren de Franstaligen zich bovendien in een uiterst gunstige positie voor het geval dat de Belgische onstaat ooit zou gesplitst worden. Het standpunt van de IJzerwake is duidelijk: • Ten eerste: men onderhandelt niet over de toepassing van de (grond)wet: men past de wet gewoon toe! • Ten tweede: bij de francofonen gaat het om het behoud of de verwerving van onrechtmatige voorrechten, dus discriminerende privileges. Bovendien willen ze die voorrechten via nieuwe grendelwetten laten betonneren in de grondwet. De Vlamingen daarentegen vragen slechts het toepassen van elementaire rechten.
Ver.uitg.: Wim de Wit, Oudeheerweg - Ruiter 114, 2950 Waasmunster
seCretarIaat Lieve van Onckelen Van Schoonbekestraat 20/2 2018 Antwerpen secretariaat@ijzerwake.org Tel./fax: 03 238 27 49 Meer informatie over de IJzerwake is te vinden op www.ijzerwake.org Bent u nog geen lid van IJzerwake vzw? Betaal dan nu (min. € 5) en u bent lid voor heel 2012. Rekening 733-0112827-46 Iban: BE33 7330 1128 2746 Bic: KREDBEBB Postbode: onbestelbare nummers graag terug naar Secretariaat IJzerwake Van Schoonbekestraat 20/2, 2018 Antwerpen
In de huidige akkoorden komt het er op neer dat Wallonië en Brussel onredelijk veel vragen en daarvan de helft krijgen. Vlaanderen vraagt bijna niets en krijgt de helft van bijna niets en moet daarvoor dan nog een schandalige prijs betalen. Het gelijkheidsbeginsel (1 N = 1 F) wordt hier eens te meer zwaar geschonden! Wensen de Vlaamse onderhandelaars deze verantwoordelijkheid op te nemen? Het oordeel van de Vlaming zal bij de volgende verkiezingen - die er misschien sneller zullen aankomen dan men denkt - vernietigend zijn. De collaborateurs met het francofoon-Belgisch regime en de politieke woordbrekers zullen afgestraft worden. Ik besluit met de woorden van Bart Maddens over B-H-V in ‘De Tijd’: “Onderhandelingen over B-H-V kunnen alleen leiden tot Vlaamse toegevingen, waardoor het positieve eff ect van de splitsing meteen ongedaan wordt gemaakt. De dag dat de Vlamingen zich bereid verklaren om over B-H-V te onderhandelen is de zaak verloren!” En bij uitbreiding kunnen we hetzelfde zeggen over alle onderhandelingen met de Franstaligen. Dus, blaas dit akkoordengedrocht op en begin volledig opnieuw met een wit blad met als enig doel de onafhankelijkheid van Vlaanderen en Wallonië. Wim De Wit VO OR Z I T T E R I J Z E RWA K E
ZELFBESTUUR • NOOIT MEER OORLOG • GODSVREDE
Nieuws van het secretariaat Proficiat en dank Na afloop van de voorbije IJzerwake hoorden we heel wat positieve reacties. Het succes van de tiende versie is niet het werk van één dag of één persoon maar vraagt een degelijke voorbereiding en de medewerking van velen. Gelukkig worden die talrijke medewerkers ieder jaar gevonden, ook nu weer. Daarom gaan onze hartelijke dank en gelukwensen naar iedereen die op welke manier dan ook heeft bijgedragen tot het welslagen van de IJzerwake en het aansluitende IJzertreffen. Aanbevelingscomité Met vreugde kunnen we meedelen dat de heer Willy de Waele, ereburgemeester van Lennik, is toegetreden tot het Aanbevelingscomité van IJzerwake. Datum volgende IJzerwake Na rijp beraad werd beslist de volgende IJzerwake te organiseren op de laatste zondag van augustus. In 2012 vindt de 11de IJzerwake plaats op 26 augustus, een week later dan gebruikelijk en dit om organisatorische redenen.
Hulp is welkom Om de IJzerwake verder uit te bouwen hebben we uw hulp zeker nodig want zonder middelen is geen degelijke voorbereiding en uitwerking mogelijk. U kan ons steunen door een lid- of steunbijdrage over te maken. Het lidmaatschap van de vzw IJzerwake loopt per kalenderjaar en vermits het einde van het jaar eraan komt, kloppen we opnieuw bij u aan om uw bijdrage voor 2012 te betalen. Lid bent u nog steeds na storting van 5 euro. We hopen dat velen hun bijdrage snel zullen storten. Betalingen worden verwacht op het Europese bankrekeningnummer BE33 7330 1128 2746 (Bic: KREDBEBB). Wie twijfelt of de betaling reeds gebeurde vindt meer uitleg op bijgevoegde brief. Gelieve steeds duidelijk te vermelden of het om lidgeld of steungeld gaat. Alvast bedankt voor uw medewerking. Wie belangstellenden kent voor IJzerwake en/of deze Nieuwsbrief mag steeds hun gegevens (naam, adres, telefoon en eventueel e-postadres) doorgeven aan het secretariaat. We sturen hen dan graag een proefnummer van deze Nieuwsbrief.
Colofon Identificatienummer vzw: 5667/2003 Maatschappelijke zetel: Van Schoonbekestraat 20/2 2018 Antwerpen Secretariaat: Lieve van Onckelen Van Schoonbekestraat 20/2, 2018 Antwerpen Tel. + fax: 03 238 27 49 secretariaat@ijzerwake.org Ledenadministratie + adreswijzigingen: adressen@ijzerwake.org Regie + Persverantwoordelijke: regie@ijzerwake.org 0475 814 804 (Gino Smits) Financies: financies@ijzerwake.org (Francis Vervisch)
Hoofdredacteur: hoofdredacteur@ijzerwake.org Redactie tijdschrift: redactie@ijzerwake.org Aanmelding e-postrondzendlijst: internet@ijzerwake.org Technische coördinatie manifestatie: logistiek@ijzerwake.org 0475 295 765 (Luc Vermeulen) Verantwoordelijke bussennetwerk: bussen@ijzerwake.org 015 33 72 33 (Ward Steffens) Aanmelding (nieuwe) medewerkers: secretariaat@ijzerwake.org tel./fax: 03 238 27 49 (Lieve van Onckelen)
Algemene Vergadering: Wilfried Aers (beheerder) – Christian Bauwens – Mia BransDujardin (beheerder) – Ledy Broeckx – Frans Crols – Gilbert de Corte – Wim de Wit (voorzitter) – Peter Fransoo – Luk Lemmens – Toon Pauli – Hugo Pieters – Egwin Six – Nancy Six – Gino Smits – Ward Steffens – prof. Matthias Storme – Stef Storme – Rien Vandenberghe – Jurgen van Hauwermeiren – Lieve van Onckelen (secretaris-beheerder) – Peter van Windekens – Johan Vanslambrouck (beheerder) – Luc Vermeulen (beheerder) – Hans Verreyt – Erik Verstraete – Francis Vervisch (financieel beheerder) – Walter Winkeler
Verkoopsmateriaal Programmabrochures 2003 tot 2010 Video IJzerwake 2004 tot 2006 DVD IJzerwake 2005 tot 2007 DVD IJzerwake 2008 Foto CD IJzerwake 2007 Foto CD IJzerwake 2008 Verslagboek 2003 tot 2008 Verslagboek 2009 met foto-CD Verslagboek 2010 met foto-CD Frontbrieven Vlaamse Leeuw raamvlag (1,50 op 1,15 m) Vlaamse Leeuw mastvlag (1,50 op 1,15 m) Vlaamse Leeuw mastvlag (2 op 1,50 m) Vlaamse Leeuw actievlag (zonder stok!) Vlaamse Leeuw fietswimpel Vlaamse Leeuw kampeervlag (40 x 30 cm) Vlaamse Leeuw tafelvlaggetje op houten voet Vlaamse Leeuw zwaaivlaggetje Vlaamse leeuw zelfklever
€ 2,00 € 8,00 € 9,00 € 10,50 € 7,00 € 7,00 € 7,50 € 9,00 € 0,00 € 8,50 € 9,00 € 9,00 € 17,50 € 6,50 € 2,00 € 4,00 € 6,50 € 1,50 € 1,50
Oranje-blanje-bleuvlag (mastvlag) Oranje-blanje-bleuvlag (raamvlag) Speldje met Vlaamse leeuw Speldje IJzerwake T-shirt (alle maten) Polo (alle maten) Klevers VL (per stuk) Klevers VL vanaf 10 stuks
€ 11,50 € 11,50 € 1,50 € 3,00 € 10,00 € 12,00 € 1,25 € 0,75
Deze klevers zijn beschikbaar in de uitvoering: VL zwart op wit, VL Vlaanderen zwart op wit, VL + leeuw, zwart op geel en VL met leeuwenschild zwart wit geel. Aub duidelijk het gewenste model en aantal vermelden. In de prijs zijn verzendingskosten voor binnenland inbegrepen. Voor verzendingen buitenland gelieve contact op te nemen met het secretariaat. Levering gebeurt altijd na voorafgaande betaling. Gelieve duidelijk te vermelden wat gewenst wordt en bij polo/t-shirt ook de maat op te geven aub. Dank bij voorbaat.
Provinciale contacten Provincie Antwerpen: Lieve van Onckelen, Van Schoonbekestraat 20/2, 2018 Antwerpen, 03 238 27 49, antwerpen@ijzerwake.org Provincie Limburg: Walter Winkeler, Heilig Hartplein 25/5, 3500 Hasselt, 011 72 03 30, limburg@ijzerwake.org Provincie Oost-Vlaanderen: Peter Fransoo, Galgenberg 2, 9000 Gent, 09 225 48 27, oost-vlaanderen@ijzerwake.org Provincie Vlaams Brabant: Eddy Longeval, A. Quintusstraat 22, 1600 Sint-Pieters-Leeuw, 0494 173 919, vlaams-brabant@ijzerwake.org Provincie West-Vlaanderen: Francis Vervisch, Zandbeekstraat 21, 8554 Sint-Denijs (Zwevegem), 056 45 50 33, west-vlaanderen@ijzerwake.org
De elfde IJzerwake zal doorgaan op zondag 26 augustus 2012
IJzerwakeverslag Een akker vol vrije Vlamingen Tot spijt van wie het benijdt, de IJzerwake is de grootste politieke manifestatie van België. Wat zich elders aandient als politieke jamboree is een gekunsteld familiefeest met een hoog Bobbejaan Schoepen-gehalte, geen samenkomst van volkse Vlamingen, militanten, jeugdbewegers, studenten en her en der radicale politici. Evenmin te versmaden, de IJzerwake draait op zo’n 250 vrijwilligers die zonder vergoeding (of je zou een broodje en een drankje moeten meerekenen), of kans op een benoeminkje op een kabinet of in een kaas van het regime, het weze een vzw of een administratie of een overheidsbedrijf, zich dagenlang, andere wekenlang, krom werken om hun door proper Vlaanderen miskende bijeenkomst te doen slagen. Nog een kenmerk dat jaar na jaar de verdere professionalisering niet handicapt: hier gaat geen euro aan subsidies rond. Wat gebeurt is betaald tot de laatste cent door vrijwillige bijdragen, sympathisanten, vrije sponsoren. IJzerwake bestaat tien jaar en is niet afgegleden, zoals de IJzerbedevaart, tot een bijhuis van de Vlaamse politiek en het Vlaamse establishment, wat maakt dat men zich aan de IJzer, omwille van de staatstoelagen, onledig moet houden met gefilosofeer over vrede en verdraagzaamheid, en dat zonder brug naar de politieke werkelijkheid. Wanneer verzet de spreker van dienst, parlementsvoorzitter Jan Peumans, zich onder de toren van Nooit meer Oorlog tegen het lidmaatschap van België, of later Vlaanderen, van de Navo? Bommen op Tripoli, stroken die met de ideologie van de Paxpoort? Uit de Navo hoeft niet, maar dat zou consequent zijn. De akkers langs de Ieperlee waar IJzerwake het testament van de frontsoldaten van ’14-’18 en de gebroeders Van Raemdonck herdenkt zijn ons vaderland in een mooie editie: zonder lintbebouwing, zonder lelijke villa’s van nieuwe rijken, zonder industrieparken, zonder spoorwegbermen. De enige ontsiering is de hoogspanningslijn. De 5000 bedevaarders staan op zwarte teelaarde, rondom glanst het groen van de hagen, wuift de bomenrij aan de Ieperlee, groeien de maïskolven, schuiven de wolken, schijnt het zilveren zonlicht, zelfs al laat het weerbericht in de nasleep van het drama op Pukkelpop niet na om dagen na mekaar storm, wind, plensbuien te voorspellen. Niets van dat alles, buiten een korte paraplushow voor duizend druppels. IJzerwake is solidair en opende met diepe stilte voor de doden van die andere grote manifestatie van enkele dagen voordien: het muziekfestival van Kiewit, Hasselt. Deze stilte was geen plichtpleging en werd ontroerd beleefd.
Bij het binnenkomen op de bedevaartweide klonk een rare vraag: “Is u katholiek?” Ja, dat ben ik, en meteen werd door een KVHV’er met pet en militante blik een pamflet met Paternoster overhandigd. Ook dat is IJzerwake. Vernieuwing is er één element, verdraagzaamheid voor tradities eveneens. Waar heb je nog vijf priesters rond één eucharistietafel? Waar zingt een kloek gelegenheidskoor kerkliederen onder grote luchten op een zomerse zondagmorgen? IJzerwake is geen dépendance van het katholieke Vlaanderen, daarvoor is de samenstelling van de deelnemers, en de algemene vergadering, te divers, echter respect voor de eigen afkomst dwingt iedereen, ook de lauwen en de heidenen, tot eerbied voor het rituele geprevel. Voorzitter van IJzerwake Wim De Wit was op dreef. Zijn politieke analyse liet geen spaander heel van de strategie di Rupo en van de weifelmoedige Vlaamse politici die tegen beter weten in gehoorzaam hokken rond de PS-nota, en de Franstalige eisenbundel. De Vlaamse onafhankelijkheid werd door De Wit in een breder internationaal verband geplaatst. Hij sprak over de volgende 12 dagen, de volgende 12 weken en de volgende 12 jaar en op die middellange termijn is economisch-politieke samenwerking met Nederland noodzakelijk plus, met de dagelijkse discussie over ja euro, neen euro, een alliantie van Vlaanderen met Nederland, Duitsland en de noordelijke landen in een neuro-zone; een zone van EU-landen die netjes op hun begrotingen letten, hard werken, innoveren en overleven. Aldus de officiële programmatoespraak van de voorzitter. De republikein De Wit liet eveneens zijn antiroyalistische lier jubelen. De IJzerwake 2011 was ook in andere teksten en liederen geen hooglied voor het geslacht Saksen-Coburg. De akkers van Steenstrate hebben niet de allure van De Munt waar ooit De Stomme van Portici een revolutie heeft ingezet, maar dat de opstand en het republikanisme er goed aarden is voelbaar als je zit op rij tien tussen de massa. Johan Sanctorum, gastspreker, was zijn allerbeste zichzelve. Inhoudelijk sterk en lichtvoetig in dictie, humor en voorkomen. Voor Sanctorum mag het onafhankelijke Vlaanderen geen kleiner verkleed België worden. Geen pseudo-België op de helft van het vroegere grondgebied met verstikkende koningen, prinsen en lakeien; met particraten en ambtenaren die dikke lagen wetten afscheiden; met democratie die dat alleen is in naam en zogenaamd krenkend onpolitiek correcte ideeën, met gespecialiseerde staatsagentschappen en banvloeken, uitsnijdt als afval. Stevig applaus was de beloning voor de heldere, rebelse, visionaire woorden van Wim De Wit en Johan Sanctorum. Wie er niet was, en zich moet verlaten op de krantenverslagen, weet niet wat hij miste. Herkansing in 2012 en verder. - Fr a n s C r ol s
IJzerwakepoëzie (36) Voor de volksverbonden en nationaal bewuste poëzie kies ik deze keer gedichten van enkele oudere dichters, echter wel poëten met een jong, weerbaar hart! De eerste is Sander Evrard. Oproep tot de jeugd Laat de stormklok luiden, Leen u niet voor geld. Roeland zal ’t ons duiden: ’t is maar dat wat telt. Wars van ’t wufte zuiden en van zuids geweld. Noorderse geluiden: vikinger of kelt. Breek de boei en banden van Latijnse dwang. Eén de Nederlanden, vecht uw leven lang. Laat de fakkel branden, wees niet laf of bang, tot uit hart en handen groeit de zegezang! - S a n de r Ev r a r d (G e n t)
En daarop een tachtiger… én overtuigd flamingant (nationalist): Robert Van den Bossche. Vlaanderen, mijn land Vlaanderen, mijn land Zo verguisd, vaak aangerand, Houd toch moedig stand. Vlamingen met macht Verlinken u, dag en nacht. Verraad is hun kracht. Zij met grote naam, bedacht voor Lakense blaam, dumpen u tesaam. Schud de schande af. Kleine Vlaming, wees niet laf. Klief dat Belgisch graf. Ons blijft steeds de grief Tegen ’t Belgisch ongerief. ’t Blijft een vuige dief. Dra keert het getij: hoogfeest in ons hart. Weest blij Vlaanderen komt vrij. Word vrij, heimatland Na de oneer en de schand, Vlaanderen, mijn land! - R ob e r t Va n de n B o s s c h e
Voor één keer gebruik ik deze nieuwsbrief voor een eigen gedicht, dat ik enkele jaren geleden schreef, geïnspireerd door mijn oude vriend Wies Moens: De laatsten “De weinigen en ik, wij blijven aan dezen kant” – Wies Moens Een warreboel van waan en schijn vergiftigt ’t Westen en spaart natuur noch kunst noch adel van de geest. De laatste Mohikanen trekken ’t zwaard uit de gevesten om te vrijwaren de restanten van wat ooit geweest Aan liefde, trouw en schoonheid, ziel van ’t Avondland. Atlantis is vergaan, ook Hellas, Rome en de Nederlanden. Die droegen kunstenaars en ware leiders op de handen en steeds was ’t volkse recht het duurzaam onderpand. Niets dan de vlam van onze harten en het wekkend woord bleven ons, weinigen, bewaard. Wij heffen hart en handen voor ’t heil der Nederlanden, als dansers op de koord van ’t allerlaatst geloof in weer een kleine schaar. - E r i k Ve r s t r a e t e
Zoals steeds doe ik een beroep op de dichterlijke geest van IJzerwakegangers, vrienden en sympathisanten. Zend uw poëtische probeersels naar Erik Verstraete, Jos Ratinckxstraat 17, 2600 Berchem. Dat kan ook per e-post: erikverstraete@telenet.be
De nieuwe bestemming voor de kransen, bloemstukken en ruikers van de 10de IJzerwake Naar jaarlijkse gewoonte bracht ik daags na de IJzerwake de vele kransen, bloemstukken en ruikers naar verschillende kerkhoven in de streek. Walter Verbeke verzorgt de streek van Diksmuide en Vleteren, ik die van Ieper, Zonnebeke en omgeving. Op sommige kerkhoven in de Westhoek liggen niet enkel Vlaamse Frontsoldaten begraven onder een Heldenzerkje, ook anderen (die na de oorlog overleden zijn) rusten vaak onder een zerk met daarop AVV-VVK, een Vlaamse Leeuw of een berkenkruisje… Die overledenen kregen ook dit jaar een bloemetje van IJzerwake uit respect en dankbaarheid voor wat ze voor ons volk en Vlaanderen hebben gedaan. Met een volgeladen wagen en met volle moed reed ik plichtsbewust naar de verschillende locaties. Dit jaar ben ik voor de eerste keer naar het kerkhof van Vlamertinge (deelgemeente van Ieper) geweest. Het is wat beschamend te bekennen dat ik maar sinds kort weet dat er daar een “heldenperkje” is met 6 frontsoldaten. Spijtig dat het perkje er slordig bij ligt: onkruid, doornen en afgeschilferde zerkjes. Wedden dat dit tegen de volgende IJzerwake in orde zal gebracht zijn?! Maar in afwachting van de opknapbeurt, zette ik alvast een kleurig bloemstuk bij elk zerkje. Iets verder rust ook Clement Verstraete (oorlogsinvalide). Daarna reed ik naar het stedelijk kerkhof van Ieper. Daar rusten het echtpaar Berta Messelis (DRK-Schwester) en Karel Kimpe (V.O.S en Oostfronter), Joris Braem (Oostfronter) en Daniël Merlevede (de stuwende kracht achter tal van verenigingen). Ondertussen waren de donkere wolken massaal opgedoken en hoopte ik dat het, in tegenstelling tot vorig jaar, droog zou blijven. Ik zette mijn rit verder met als eerste stopplaats het monument naast de kerk van Zonnebeke. Vervolgens reed ik 500 meter verder tot aan de crypte op het kerkhof. Ook daar lagen de zerkjes er somber bij maar tenminste zonder onkruid. Na het neerleggen van een twintigtal bloemstukken en enkele kransen, oogde het meteen een stuk aantrekkelijker. Voor zover een zerk aantrekkelijk kan zijn natuurlijk maar ik bedoel dat de veelkleurige bloemstukken de aandacht zullen trekken van de bezoekers. En hopelijk staan ze er even bij stil om zich af te vragen wie er, jaren na de gruwelijke oorlog, nog steeds de doden eert… Graag hierbij een anekdote: toen ik met de wagen aan de poort van het kerkhof kwam, waaraan een verkeersbord hing met “enkel toegang voor dienstwagens”, stonden er twee werklui. Ik wenkte hen en vroeg wat dienstwagens zijn. Terwijl er één in mijn “bloemenwagen” keek zei hij dat de wagen van een begrafenisondernemer zoals de mijne daar onder viel en dat ik door mocht. Zo kon mijn felblauw, sportief, wagentje het kerkhof op. Ja, een toestemming is alles… Sympathisanten en verenigingen bedankt voor de bloemen want zo huldigen zij niet alleen de overledenen die herdacht worden op de IJzerwake want de dagen daarna kleuren hun bloemen de kale zerken in de Westhoek. - N a nc y S i x
Bezoek uw geheugen Het geheugen van een volk zit in de hoofden van landgenoten, in de noten van composities, in de zinnen van boeken, in de strofen van gedichten, in de doden op kerkhoven. De handelsstad Antwerpen is omringd door buitens waar de grote en de kleine adel en de hoge burgerij hun lusthof bouwden om te ontsnappen aan de riolenlucht, de beurzensnijders, de miserie van de stad. En om aan de vrienden en vijanden te bewijzen hoe welvarend en machtig zij wel waren. Het Schoonselhof op de grens van Hoboken en Wilrijk is een fraai voorbeeld van een dergelijke ontsnappingsroute voor de betere luitjes. Vlakbij vind je een tweede voorbeeld van rijke kuren van de voorbije eeuwen: het kasteel en park Sorgvliedt. Schoonselhof is sedert honderd jaar de begraafplaats van Antwerpen. De stad kocht het hof van Jules Moretus, een verre afstammeling van de dynastie Plantijn. Op een late zomerdag wandel je rond het kasteel onder de beginnende herfstkleuren van majestueuze bomen, een restant van het tuinierstalent van de eerste bewoners. De huidige inwonenden hebben er weinig aan, wel hun bezoekers te voet en per fiets. Schoonselhof is een boek in stenen vol van verhalen over Vlaamse pioniers. Het Bormshuis publiceerde rond de jongste jaarwisseling een mooie gids over Vlaamse figuren op dat kerkhof. De ondertitel zegt het helemaal: “Wandelen langs Vlaams funerair erfgoed”. Funerair klinkt gepast somber, het woord hoort bij het thema. De funeraire archeologie is vitaal sedert tientallen jaren. Lees er Jeroen Brouwers op na die de catacomben bezocht vlak bij het koninklijk paleis van Laken, of, sla de brochures open over de zwerfhandelaars van Roeselare, de zogenaamde Nieuwmarkters, die spullen verkochten tot diep in Duitsland, en hun welvaart showen in protserige grafkapellen. De Bormsgids over het Schoonselhof is een minikopie van een Encyclopedie van de Vlaamse Beweging. De rechte lanen en de talrijke vakken van het hof zijn de rustplaats van politiek, artistiek en maatschappelijk talent van de Vlaamse Beweging. Ik begin achteraan bij een man waarvan de naam mij is bijgebleven uit de boeken over het joodse leven in de Scheldestad. Van de jongere generatie kent niemand Bernard Tokkie (1867-1942). De baszanger was tweemaal directeur van de Vlaamse Opera. Deze joodse flamingant zong op Guldensporenvieringen en Vlaamse betogingen. Hij was een fan van Peter Benoit en promoveerde diens cantates. Het Algemeen Nederlands Verbond, dat sedert 1895 ijvert voor de culturele en politieke contacten tussen Noord en Zuid, was een van zijn talrijke werkterreinen. Tokkie was lid van de Vlaamsche Wacht en zijn zerk staat in de Israelitische afdeling van de rustplaats. De familie Tokkie kwam uit Oost-Europa, een voorloper van het jongere heir van inwijkelingen in Vlaanderen. Op de ereperken voor de groten van Antwerpen staat het praalgraf van Hendrik Conscience en de leeuw mocht in het grafwerk van beeldhouwer Joris niet ontbreken. Laat ik een resem namen van Vlaamse militanten in het Schoonselhof losvuren: Lodewijk Gerrits, Julius De Geyter, Max Rooses, Jan van Rijswijck, Frans van Cauwelaert, Camille Huysmans, Louis Franck, Raf Verhulst (tijdens de repressie verwijderd), Edward Cooremans, Herman van den Reeck, Berten Fermont, Paul van Ostaijen, Lode Baekelmans, Jozef Muls, Willem Elsschot, Frans Daels, Lode Craeybecks. Ook Marten Rudelsheim, een geloofsgenoot van Bernard Tokkie. Dichter Pol de Mont schreef een sonnet over het Schoonselhof met het vers: “Zij rusten daar zo genoeglik, dat men ’t ook zelf zou willen”. Profetisch was hij over het eigen laatste ledikant want in 1931 verscheen zijn lijkstoet in Schoonselhof. Alle verdienstelijke Vlamingen die rusten op Schoonselhof hier opsommen is onbegonnen werk. Ik pik er enkele uit die flaminganten een warm hart toedragen. Mon de Clopper is present sedert 1998 en werd na de tweede wereldoorlog een Vlaamse en Europese voorvechter van de volkscultuur. De Europeades die dansend en volks Europa samenbrengen waren zijn scheppingen. De jongste editie liep in Tartu in Estland. Valeer Portier ging de Clopper tien jaar vooraf. De pa van Hugo was voorzitter van het Algemeen Nederlands Zangverbond. Advocaat Portier was oorlogsschepen van haven en financiën van Oostende. Na zijn twee jaar, 1946-1947, in Pension Belgique, ging hij in binnenlandse migratie van de kust naar Antwerpen, vrijhaven van veel repressieslachtoffers, en werd juridisch raadgever van het Vlaams Economisch Verbond. Emiel Wambach, begraven in 1924, was de zoon van de Duitse fagotspeler van het 1ste Linieregiment en een West-Vlaamse moeder. Wambach junior groeide uit tot een knappe componist. Hij kreeg bekendheid als wonderkind-violist. De toondichter liet 300 stukken na en daaronder zijn meest bekende opera: Quinten Matsys. Lange tijd één van de toppers van de Vlaamse Opera. Het ANZ redde in 2008 zijn grafmonument door de vergunning na een halve eeuw over te nemen. Wacht niet tot u zelf bekende sinjoor en flamingant geworden zal zijn, want dan is de pret er van af, maar herdenk de poëtiek van Pol de Mont: “Zij rusten daar zo genoeglik”. Hij heeft gelijk. Bezoek deze Vlaamse dierbaren op Allerzielen 2011. - Fr a n s C r ol s
Vlaamse figuren op het Schoonselhof, 2010, 9 euro bij aankoop in het Bormshuis, 11 euro bij storting op rekening Bormshuis BE19 4198 0452 6112 met vermelding SCHO foto cover: C. Beringer, Bormshuis - foto rechts: Gaby Rosci, Bormshuis