IJzerwake magazine 41

België - Belgique P.B. Antwerpen X BC 5895

HIER ONS BLOED WANNEER ONS RECHT

Ondernemingsnummer Erkenningsnummer

P 309548 0479.914.725

DRIEMA ANDElIJkS tIJDSCHRIFt VAN DE VzW W IJz IJzERWAkE ERWAkE - NR. 41 - JANuARI u uARI FEBRuARI u uARI MA ARt 2013 - AFgIFtEk ANtoo ANtooR ANtWERPEN X

Voorwoord De voorzitters van de regimepartijen zijn akkoord dat een zevende staatshervorming absoluut moet voorkomen worden.

Welnu, beste lezers, het zal u verwonderen, maar ditmaal ben ik het volkomen eens met deze belgicisten. Wij moeten afstappen van het nefaste verhaal van de staatshervormingen; enkel een staatsvorming kan de toekomst van Vlaanderen veilig stellen!

Zondag 25 augustus 2013, 11u.

Bij het monument Gebroeders van Raemdonck

Steenstrate (Zuidschote - Ieper) WWW.IJZERWAKE.ORG

Van Schoonbekestraat 20/2, 2018 Antwerpen - tel.: 03 238 27 49 info@ijzerwake.org - IBAN: BE33 7330 1128 2746 - BIC: KREDBEBB V.u.: Wim De Wit, Oudeheerweg-Ruiter 114, 9250 Waasmunster

De geschiedenis leert ons immers dat de opeenvolgende staatshervormingen Vlaanderen steeds opnieuw discrimineren en dat zij enkel voordelig zijn voor de Franstaligen. Dat is ook zo voor de recente zesde staatshervorming: er is een zwaar onevenwicht tussen de voordelen voor de Franstaligen en de beperkte tegemoetkomingen voor de Vlamingen. Bovendien worden de francofone voorrechten voor het grootste deel grondwettelijk vergrendeld!

In zijn toespraak tijdens de nieuwjaarsreceptie van de Vlaamse Volksbeweging noemde Hendrik Vuye, professor staatsrecht aan de universiteit van Namen, de zesde staatshervorming een stap in dezelfde richting als de vorige staatshervormingen. Een stap op de weg van de “ultieme vergrendeling”. De enige mogelijkheid om daar nog vanaf te geraken is uit de Belgische grondwet te stappen. Het Vlaams Parlement heeft de democratische legitimiteit om namens Vlaanderen te spreken. Wat houdt de leden tegen om de ondemocratische grendels op te zeggen, daarover nieuwe onderhandelingen te eisen en meteen het debat te openen over de definitieve Belgische boedelscheiding.

In een gesprek over de zogenaamde splitsing van B-H-V verklaarde de Franstalige senator Alain Destexhe (MR): “Het is toch niet mijn schuld dat de Vlaamse onderhandelaars geen enkele dossierkennis hadden, en zich als kleine kinderen in de luren hebben laten leggen!”

Ver.uitg.: Wim de Wit, oudeheerweg - Ruiter 114, 2950 Waasmunster

SECRETARIAAT lieve van onckelen Van Schoonbekestraat 20/2 2018 Antwerpen secretariaat@ijzerwake.org tel./fax: 03 238 27 49 Meer informatie over de IJzerwake is te vinden op www.ijzerwake.org Bent u nog geen lid van IJzerwake vzw?

Betaal dan nu (min. € 5) en u bent lid voor heel 2013.

Rekening 733-0112827-46 Iban: BE33 7330 1128 2746 Bic: kREDBEBB

Een meer vernietigend oordeel over de Vlaams-afvalligen uit de traditionele Vlaamse politieke partijen en hun aanverwante organisaties is moeilijk denkbaar.

Meer argumenten om u te overtuigen om massaal deel te nemen aan de volgende IJzerwake zijn alvast overbodig. We zien elkaar dan ook op zondag 25 augustus 2013 om 11 uur voor de 12de IJzerwake. Vlaanderen zal daar zijn solidariteit betuigen met de andere naar autonomie strevende Europese regio’s zoals Schotland en Catalonië.

Wim De Wit Vo oR z I t t E R I J z E RWA k E

Postbode: onbestelbare nummers graag terug naar Secretariaat IJzerwake Van Schoonbekestraat 20/2, 2018 Antwerpen

zelfbestuur - nooit meer oorlog - godsVrede

Nieuws van het secretariaat Aanbevelingscomité Een tijdje geleden is de heer Jan de Berlangeer uit Jette, oudschepen van de Brusselse agglomeratie toegetreden tot ons Aanbevelingscomité. Bedankt!

Blijf ons steunen Een groot aantal van onze lezers heeft ondertussen zijn lid- of steunbijdrage voor 2013 reeds betaald. We danken hen daarvoor van harte. Voor wie dat nog niet gedaan heeft herhalen we onze oproep: blijf ons steunen want enkel met uw steun kunnen we de IJzerwake verder uitbouwen. Lid blijft of wordt u door storting van (minimaal) 5 euro op rekeningnummer BE33 7330 1128 1746. U kan op dezelfde rekening ook uw steunbijdrage storten. Wie twijfelt of hij voor dit jaar reeds betaalde kan dit nakijken op bijgevoegde brief (met adressering).

Wil u iets meer doen? Wordt dan lid van de ‘Vrienden van de IJzerwake’ door een maandelijkse storting van een bedrag, klein of groot. U hoeft dan uiteraard geen lidgeld meer te betalen. Of u kan in uw testament een bepaling opnemen waarin u een bepaald bedrag als legaat overmaakt aan de vzw IJzerwake. Alvast bedankt voor uw steun.

Maak ons bekender Wij hopen op de volgende IJzerwake opnieuw vele deelnemers te mogen begroeten en daarvoor rekenen we op de medewerking van al onze lezers. Kent u belangstellenden, bezorg ons dan hun gegevens (naam, adres, telefoon en eventueel E-postadres), dan sturen we hun een nummer van dit tijdschrift en/of onze digitale nieuwsbrief. Bovendien betekent meer leden meer inkomsten en zo meer mogelijkheden om de IJzerwake verder uit te bouwen. Ook adressen van nieuwe medewerkers zijn nog altijd welkom.

Nieuw initiatief van IJzerwake Momenteel bereiden we, in het kader van de herdenking van de Grote Oorlog die eraan komt, de uitgave voor van een kalender 2014. Bedoeling is met beeld en woord de aanloop naar en het begin van de Eerste Wereldoorlog te illustreren. Deze kalender verdient zeker een plaatsje, ook in uw huis. Het gaat om een kalender op A4-formaat om op te hangen. U kan nu reeds intekenen op deze kalender die verkrijgbaar zal zijn vanaf de dag van de komende IJzerwake. Prijs: 5 euro bij aankoop ter plaatse en 7,50 euro als hij moet verzonden worden.

Colofon Identificatienummer vzw: 5667/2003 Maatschappelijke zetel: Van Schoonbekestraat 20/2 2018 Antwerpen Secretariaat: Lieve van Onckelen Van Schoonbekestraat 20/2, 2018 Antwerpen Tel. + fax: 03 238 27 49 secretariaat@ijzerwake.org Ledenadministratie + adreswijzigingen: adressen@ijzerwake.org Regie + Persverantwoordelijke: regie@ijzerwake.org 0475 814 804 (Gino Smits) Financies: financies@ijzerwake.org (Francis Vervisch)

Hoofdredacteur: hoofdredacteur@ijzerwake.org Redactie tijdschrift: redactie@ijzerwake.org Aanmelding e-postrondzendlijst: internet@ijzerwake.org Technische coördinatie manifestatie: logistiek@ijzerwake.org 0475 295 765 (Luc Vermeulen) Verantwoordelijke bussennetwerk: secretariaat@ijzerwake.org 03 230 24 62 (Mia Brans-Dujardin) Aanmelding (nieuwe) medewerkers: secretariaat@ijzerwake.org tel./fax: 03 238 27 49 (Lieve van Onckelen)

Algemene Vergadering: Wilfried Aers (beheerder) – Christian Bauwens – Mia BransDujardin (beheerder) – Ledy Broeckx – Frans Crols – Gilbert de Corte – Wim de Wit (voorzitter) – Peter Fransoo – Toon Pauli – Hugo Pieters – Egwin Six – Nancy Six – Gino Smits – prof.

Matthias Storme – Stef Storme – Rien Vandenberghe – Jurgen van Hauwermeiren – Lieve van Onckelen (secretarisbeheerder) – Peter van Windekens – Johan Vanslambrouck (beheerder) – Luc Vermeulen (beheerder) – Hans Verreyt – Erik Verstraete – Francis Vervisch (financieel beheerder) – Walter Winkeler

JA: Vlaanderen, Schotland, Cataloni� Vlaamse vrienden, Wanneer we deze zomer, op 25 augustus, de twaalfde editie van IJzerwake vieren, is het precies 65 jaar geleden dat enkele kilometers verder in Diksmuide een eenvoudig wit kruis opgericht werd met de AVV-VVK leuze en de tekst ‘Hier liggen hun lijken als zaden in ’t zand, hoop op de oogst, o Vlaanderland’. De tekst komt uit een vers van priester-dichter Cyriel Verschaeve, kapelaan te Alveringem tijdens de Grote Oorlog, en mede-bezieler van de Frontbeweging. Het eenvoudige witte kruis werd opgericht op de puinen van de in maart 1946 door grenzeloze haat gedynamiteerde IJzertoren.

De schending van de IJzertoren, opgericht als grafmonument voor de duizenden gesneuvelde Vlaamse piotten nadat hun zerkjes waren verbrijzeld om de steenweg naar Adinkerke aan te leggen, was een schending van hun nagedachtenis, uitgevoerd door handlangers van een staat die nooit het vaderland heeft willen zijn van de meerderheid van zijn inwoners. 65 jaar later hebben we reeds geoogst, ja, ondanks het nog steeds bestaande staatsapparaat dat België heet. Maar ‘de mei’ kunnen we nog steeds niet plaatsen, want Vlaanderen bezit niet de noodzakelijke troeven om zijn eigen lot te bepalen. Onze rijkdom wordt stelselmatig afgeroomd om te verdwijnen in bodemloze putten.

Het ‘Vlamingen, zwijgt en vecht!’ uit de oorlog is vervangen door het ‘Vlamingen, zwijgt, werkt en betaalt!’. Ondertussen is een BHV-regeling door onze maag gesplitst die helemaal geen regeling is, en worden Brussel en de Rand belaagd door het Francofone imperialisme. Het Europa dat groeit, lijkt een kopie van het Belgische huishouden, dat ver torent boven de hoofden van de burgers en de volkeren die er leven.

Maar het tij kan keren... Schotland en Catalonië slaan verder de weg in van fel bevochten autonomie naar onafhankelijkheid, evenals Vlaanderen. Een eigen identiteit vormt het sleutelwoord van moderne nationalistische stromingen, en de tegenkanting van de afgeleefde 19e eeuwse staten en hun lakeien is navenant.

Ook in Vlaanderen. Over de meningsverschillen van partijgrenzen en tactische overwegingen heen, moet het toch mogelijk zijn om één keer per jaar rond de leeuwenvlag te staan, op de plaats waar de moderne Vlaamse Beweging haar wortels heeft: de weidse vlakten van de Westhoek. Hier moordden jonge Europeanen en hun koloniale lotgenoten elkaar uit op last van staatslieden en legergeneraals in een weerzinwekkende oorlog.

Hier moeten we ons vandaag bezinnen over de oogst met het plaatsen van de ‘mei’ voor Vlaanderen. Hier moeten we aan Europa tonen dat het zijn inwoners, met hun verschillende identiteit, tradities, wetten en gebruiken niet tot eenheidsworst kan vermalen.

Vlaanderen, Schotland, Catalonië is drie maal JA voor onafhankelijkheid. En drie maal JA voor een sterk en weerbaar en vooral levend Europa, dat de identiteit van zijn inwoners respecteert.

Daarom heten wij alle Vlamingen welkom op de IJzerweide te Steenstrate! En, Vlaamse politici, oppositie of beleidsmakers, wij respecteren uw inzet en uw werk als Vlaanderen en onze identiteit uw uitgangspunt is. Wij weten dat IJzerwake graag in het verdomhoekje van extremisten en dwazen wordt geplaatst, dat vermijdt een democratisch debat… Heb daarom misschien voor één keer het lef van de Franse president Mitterrand, en verantwoordt uw aanwezigheid op onze IJzerwake met de simpele opmerking: ‘Et alors?’.

Gino Smits namens de re g iec o mmissie

V.u.: Wim De Wit, Oudeheerweg-Ruiter 114, 9250 Waasmunster

Van Schoonbekestraat 20/2, 2018 Antwerpen - tel.: 03 238 27 49 info@ijzerwake.org - IBAN: BE33 7330 1128 2746 - BIC: KREDBEBB

WWW.IJZERWAKE.ORG

Steenstrate (Zuidschote - Ieper)

Bij het monument Gebroeders van Raemdonck

Zondag 25 augustus 2013, 11u.

IJzerwakepo�zie (41) Eén van de grootste en meest bezielende Nederlandse dichters (Noord én Zuid) van de voorbije eeuw was Adriaan Roland Holst (1888-1976), voor de vrienden “Jany”. Naar aanleiding van de 125ste verjaardag van zijn geboorte (op 23 mei e.k.) wil ik hem hier herdenken met zijn grootse, aangrijpende gedicht “De Prins weergekeerd”, dat de dichter schreef bij het bekijken van het indrukwekkende portret van Willem, Prins van Oranje en graaf van Nassau, die “de Zwijger” werd genoemd. Dit portret ontstond in 1555-’56, toen Oranje 22-23 was. Het gaat hier om een jeugdportret van de Zwijger door Antonio Moro. Roland Holst zelf werd de “prins der Nederlandse dichters” genoemd.

De grootste inspiratiebron voor Holst was de zee, de onstuimige Noordzee, die hij, in zijn woning te Bergen (Noord-Holland) steeds hoorde en die hem inspireerde tot bundels als “De wilde kim” en “Een winter aan zee”. De moderne wereld die hem omringde verafschuwde hij, wat o.a. blijkt uit titels als “In ballingschap” en “Tegen de wereld”. Wie hierbij vermoedt dat Roland Holst een bewust eenzaam mens was, vergist zich. Hij zocht graag contact met andere dichters-tijdgenoten, zoals Pieter Nicolaas Van Eyck, Jacques Bloem en Jan Gresshof.

Niet alleen Nederlandse trots kenmerkt het werk van Roland Holst, ook bewondering voor de Ieren, om hun rijke, veelomvattende verbeelding, die naar hun Keltische oorsprong verwijst.

Daarvan getuigt zijn roman “Deirdre en de Zonen van Usnach” (1920). Aan de universiteit van Oxford studeerde hij trouwens Keltische mythologie, naast Engelse letterkunde. Zelf onderging hij bewust de invloed van de Ierse dichter W.B. Yeats.

Adriaan Roland Holst was een neef van de grote Noord-Nederlandse dichteres Henriette Roland Holst-van der Schalk, die een strijdvaardige idealiste voor het oorspronkelijke socialisme was.

Roland Holsts bewondering voor Willem de Zwijger en zijn verlangen naar dat grootse verleden in de vrijheidsstrijd van de Lage Landen, waardoor het Noorden zich loswrikte van de Spaanse heerschappij, maar waardoor ook Noord van Zuid werd gescheiden, spreekt duidelijke taal.

De Prins weergekeerd Ligt ergens nog die helm? En dat kuras, bestaat het nog? Geringschat, ongedragen, laat dit tijdperk, wat eens van geest en ras getuigde, roesten. Joelen, spot, weeklagen, hees natellen van goud: onder de lage wolken klinkt anders niet; de rest werd as.

De rest: de handen van de prins, het hoofd dat eenmaal uit genotzucht vastberaden het edel hart bevrijdde in een geloof en in een op genade of ongenade strijden, tot geestdrift met beheerste daden uit keurbende een volk oogstte, schoof aan schoof.

Konden de groten, die – hun jeugd voorbijbezield oorlogden, na een reeks geslachten weer jong terugkomen, en stond ook hij zo en thans weergekeerd, en hier, bij machte ons te verstaan naar daden en gedachten, hoe zou hij ons dan aanzien, u en mij?

De dag gaat uit; niets wordt meer gehoord dan uit ver dorp kindren die spelend schreeuwen – Maar hier staat in wak licht, dat, nog doorgloord van eeuwen her, kwijnt door ophanden sneeuwen, dit beeld van voor hij vocht, dat na vier eeuwen thans op wat inkeer zich afvroeg, antwoordt.

Zwijgzaam en terughoudend, haast alweer afgewend, is de blik; de zijdlingse ogen Dralen mismoedig, ziende heinde en ver De hevigen ontzield, die zielsbewoognen ontmand, en zijn arm volk, de geest verloochnend, vallende uiteen in benden, her en der.

Zoals de oogopslag houdt ook die mond hoog misprijzen teleurgesteld omwreveld – De korte winterdag heeft uit, en rond dit huis, waar hoop aan wanhoop zich benevelt, ligt het voormaalge in stilte en ijs gekneveld en wat de toekomst bergt, blijft ondoorgrond.

Dit gedicht deed me denken aan een ander, uit de aangrijpende bundel “HET SPOOR”, van onze eigen Dietse dichter Wies Moens. Toen hij Delft bezocht, gingen zijn hart en zijn gedachten uit naar Willem de Zwijger, Prins van Oranje, die aldaar, in wat nu het “Prinsenhof ” heet, werd vermoord door een huurdoder van de Spaanse koning Filips II. Zo beantwoordde de fanatiek katholieke zoon van Keizer Karel V Oranjes trouw aan zijn “leenheer”, die zijn moordenaar werd. Moens’ gedicht is het twaalfde uit de schitterende bundel “Het Spoor”: “Sneeuw was gevallen toen ik u betrad, o stad in ’t Noorden, stad aan gene kant der onwaaracht’ge, veel-beklaagde’ grens: roemruchtig, prinslijk Delft, dat bergt ’t gebeent van hem die Vader werd des Vaderlands.

Zoals ik u zag voor ’t eerst, leeft gij altoos in mijn gedachten: zwart als eboniet Uw geachten:blank uw bruggen, blanker nog De hoge toren en de daken àl In ’t vriesklaar licht van volle wintermaan.

Weerklonk te middernacht door uwe stilt’ opnieuw het wrede schot, dat eenmaal brak des Zwijgers zwoegend hart? – Ten warmen kring der makkers zweeg het opgewekt gesprek één onverdeelbaar ogenblik, waarin benauwend woog de zwaarnis van ’t verleên.

De Prins keert niet weerom. Maar als zijn zwaard, Het rechte, zuivere, bleef ons bewaard vlam van zijn geest. En wat hij heeft gewild, volbrengt een fris geslacht, met God tot schild!”.

Wie zelf soms gedichten schrijft en ze waardevol vindt, kan ze verzenden naar Erik Verstraete, Jos Ratinckxstraat 17, 2600/ Berchem (Antwerpen). Je kan ze ook elektronisch bezorgen: erikverstraete@telenet.be

Verkoopsmateriaal Programmabrochures 2003 tot 2010 Video IJzerwake 2004 tot 2006 DVD IJzerwake 2005 tot 2007 DVD IJzerwake 2008 Foto CD IJzerwake 2007 Foto CD IJzerwake 2008 Verslagboek 2003 tot 2008 Verslagboek 2009 met foto-CD Verslagboek 2010 met foto-CD Verslagboek 2011 met foto-CD Frontbrieven Vlaamse Leeuw raamvlag (1,50 op 1,15 m) Vlaamse Leeuw mastvlag (1,50 op 1,15 m) Vlaamse Leeuw mastvlag (2 op 1,50 m) Vlaamse Leeuw actievlag (zonder stok!)

Vlaamse Leeuw fietswimpel Vlaamse Leeuw kampeervlag (40 x 30 cm) Vlaamse Leeuw tafelvlaggetje op houten voet

€ 2,00 € 8,00 € 9,00 € 10,50 € 7,00 € 7,00 € 7,50 € 9,00 € 9,00 € 9,00 € 8,50 € 9,00 € 9,00 € 17,50 € 6,50 € 2,00 € 4,00 € 6,50

Vlaamse Leeuw zwaaivlaggetje Vlaamse Leeuw zelfklever Vlaamse Leeuw sjaaltje Oranje-blanje-bleuvlag (mastvlag) Oranje-blanje-bleuvlag (raamvlag) Speldje met Vlaamse Leeuw Speldje IJzerwake T-shirt (alle maten) Polo (alle maten) Klevers VL (per stuk) Klevers VL vanaf 10 stuks

€ 1,50 € 1,50 € 3,00 € 11,50 € 11,50 € 1,50 € 3,00 € 10,00 € 12,00 € 1,25 € 0,75

Deze klevers zijn beschikbaar in de uitvoering: VL zwart op wit, VL Vlaanderen zwart op wit, VL + leeuw, zwart op geel en VL met leeuwenschild zwart wit geel.

Aub duidelijk het gewenste model en aantal vermelden. In de prijs zijn verzendingskosten voor binnenland inbegrepen. Voor verzendingen buitenland gelieve contact op te nemen met het secretariaat. Levering gebeurt altijd na voorafgaande betaling. Gelieve duidelijk te vermelden wat gewenst wordt en bij polo/t-shirt ook de maat op te geven aub. Dank bij voorbaat.

Provinciale contacten Provincie Antwerpen: Lieve van Onckelen, Van Schoonbekestraat 20/2, 2018 Antwerpen, 03 238 27 49, antwerpen@ijzerwake.org Provincie Limburg: Walter Winkeler, Heilig Hartplein 25/5, 3500 Hasselt, 011 72 03 30, limburg@ijzerwake.org Provincie Oost-Vlaanderen: Peter Fransoo, Galgenberg 2, 9000 Gent, 09 225 48 27, oost-vlaanderen@ijzerwake.org Provincie Vlaams Brabant: Eddy Longeval, A. Quintusstraat 22, 1600 Sint-Pieters-Leeuw, 0494 173 919, vlaams-brabant@ijzerwake.org Provincie West-Vlaanderen: Francis Vervisch, Zandbeekstraat 21, 8554 Sint-Denijs (Zwevegem), 056 45 50 33, west-vlaanderen@ijzerwake.org

DE twaalfde IJZERWAKE ZAL DOORGAAN OP ZONDAG 25 AUGUSTUS 2013

Joe English, symbool van de dienende kunst De bekendste soldaat van het IJzerfront was, merkwaardig genoeg, een man van Ierse afkomst. Inderdaad, Joe English (1853-1918) had een Ierse vader en een Vlaamse moeder. Hij liet zich wel tot Belg naturaliseren.

Joe stamde uit een kunstzinnige familie; zo stichtte zijn vader in Brugge een goudborduuratelier en werd zijn broer Michiel niet enkel priester maar ook kunsthistoricus. Alle kinderen werkten mee in het naaiatelier.

Reeds in zijn schooltijd tekende en schilderde Joe en volgde hij ook les aan de Brugse Stedelijke Academie. Van 1901 tot 1908 volgde hij een opleiding aan de Antwerpse Academie en in die periode behaalde hij tweemaal de prestigieuze Romeprijs. Daar kreeg hij onder andere les van Juliaan de Vriendt; zoon Samuel werd een van zijn beste vrienden. Die zou er later voor zorgen dat een aantal schilderijen van Joe, die Veurne voorstellen tijdens de Eerste Wereldoorlog, permanent te bekijken zijn in het stadhuis van Veurne.

Joe leerde in Antwerpen zijn toekomstige vrouw kennen, Elisabeth Goudemé; ze kregen twee kinderen, Lieve en Raf. Joe English was van in zijn jeugd geen onbekende in de Vlaamse Beweging. Zo tekende hij voor meerdere tijdschriften als De Blauwvoet en Jong Dietschland en verzorgde een reeks tekeningen als illustratie bij het drama Gudrun van Rodenbach. Hij maakte ook ontwerpen van gildenvlaggen voor de studentenbonden die rond die tijd overal ontstonden.

Toen in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak werd hij gemobiliseerd. Tijdens de aftocht naar Frankrijk viel hij zwaar ziek en na een ziekenhuisverblijf in Calais kwam hij in een compagnie terecht die onder meer instond voor het onderhoud van de kasseiwegen. Vanaf 1916 werkte hij in het college van Veurne bij een onderzoekscentrum voor de bescherming tegen stikstofgassen, geleid door professor Frans Daels. Daar ontstond het Secretariaat der Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten waarvan Joe een belangrijk medewerker werd. Hij tekende illustraties voor de uitgaven van het Secretariaat, ontwierp sluitzegels, o.a. voor de strijd tegen het analfabetisme en het alcoholisme en leverde grafisch werk voor het blad De Belgische Standaard. Die sluitzegels, met teksten als ‘Ik dien’ en ‘Houd u fier, houd u rein’ werden nog tot in de jaren vijftig van vorige eeuw verspreid. In Veurne leerde Joe Filip de Pillecijn kennen, een van de leiders van de Frontbeweging. Hij fungeerde ook als boodschapper van het Secretariaat naar de soldaten aan het front.

Later ontwierp hij het bekende Heldenhuldezerkje: een Keltisch kruisje met de wiekende blauwvoet en de leuze AVV VVK. Die zerkjes werden betaald door de Vlaamse frontsoldaten en geplaatst op de graven van gesneuvelde kameraden. Ze stonden model voor de IJzertoren en groeiden uit tot hét symbool van Heldenhulde en de Frontbeweging. Eigenlijk had Joe English dit zerkje ontworpen voor het graf van Firmin Deprez. Het bestuur nam dit ontwerp nadien over voor alle Vlaamse frontsoldaten. Filip de Pillecyn getuigde hierover:

"Toen Heldenhulde hem een teekening vroeg van een grafzerk om te plaatsen op het graf van de gesneuvelde makkers, teekende Joe een Vlaamsche zerk met kruis en dakje, zoals wij zien op onze oude Vlaamsche kerkhoven en een kruis naar Ierschen vorm (het Keltische kruis), met het A.V.V.V.V.K. en den omhoogwiekenden blauwvoet. De keuze viel op het laatste en Joe was er gelukkig om, daar hij in die keuze een symbool zag van de verbroedering van het lijden van Ierland en Vlaanderen. Dat werd het kruis van Heldenhulde."

Tijdens de laatste maanden van de oorlog werkte Joe English bij de Section Artistique de l’Armée de Campagne wat hem de titel frontschilder bezorgde. Hij stierf in augustus 1918 aan een acute blindedarmontsteking die in het veldhospitaal L’Océan van Vinkem onvoldoende behandeld werd. Begraven werd hij op de militaire begraafplaats van Steenkerke. Bij zijn graf werd in 1920 de eerste IJzerbedevaart gehouden. Zijn graf kreeg toen ook een gedenksteen. In 1930 werd hij als een van de IJzersymbolen bijgezet in de IJzertoren, meer bepaald als symbool van de dienende kunst.

Bij de honderdzestigste verjaardag van zijn geboorte zal op de komende IJzerwake Joe English herdacht worden als ontwerper van het heldenhuldezerkje, dat van bij zijn ontstaan het symbool van IJzerwake is. Ruimer gezien staat hij symbool voor de dienende kunst. Door ontwerpen van verenigingsvlaggen, tekeningen voor Heldenhulde, illustraties voor tijdschriften stelde hij immers zijn talent volledig ten dienste van de Vlaamse Beweging. En daarvoor blijven we hem dankbaar gedenken.

- L i e v e va n O nc k e l e n