Οι ιστορίες είναι πάντα ξένες by Ikaros Publishing LTD

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή

του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου

τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, της σελιδοποίησης, του εξωφύλλου και γενικότε-

ρα όλης της αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν.2121/1993.

ΟΙ Ι Σ Τ ΟΡ Ι Ε Σ Ε Ι Ν Α Ι Π Α ΝΤΑ Ξ Ε ΝΕ Σ

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΝΟΛΛΑ Νεράιδα της Αθήνας (νουβέλα), Άμστερνταμ, 1974, «Επιφάνεια» 1975, «Νεφέλη» 1982 Πολυξένη (αφηγήματα), Αθήνα 1974, «Τραμ» 1978, «Νεφέλη» 1982 Το τρυφερό δέρμα (διηγήματα), Καστανιώτης, 1982, 1984, 1998 (Κρατικό βραβείο Διηγήματος)

Τα καλύτερα χρόνια (νουβέλα), Καστανιώτης, 1984, 1987

Το πέμπτο γένος (νουβέλα), Καστανιώτης, 1988, 1989, 2002

Ονειρεύομαι τους φίλους μου (διηγήματα), Καστανιώτης, 19902, 1991, 1999 Ο τύμβος κοντά στη θάλασσα (μυθιστόρημα), Καστανιώτης, 19922, 1994 (Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος)

Ο άνθρωπος που ξεχάστηκε (μυθιστόρημα), Καστανιώτης, 1994, 19953 Τα θολά τζάμια (διηγήματα), Καστανιώτης, 19963, 1997, 2005 (Βραβείο Διηγήματος Περιοδικού Διαβάζω) Μικρά ταξείδια, Καστανιώτης, 1998, 1999

Φωτεινή μαγική (μυθιστόρημα), Καστανιώτης, 20002

Από τη μια εικόνα στην άλλη (μυθιστόρημα), Καστανιώτης, 20032, 2010 Νεράιδα της Αθήνας - Πολυξένη, Καστανιώτης, 2004 Ο παλαιός εχθρός (διηγήματα), Καστανιώτης, 20042

(Βραβείο Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών) Φύλλα καπνού, «Εστία», 2005

Ναυαγίων πλάσματα (νουβέλα), «Κέδρος», 2009

Ο καιρός του καθενός (μυθιστόρημα), Καστανιώτης, 2010 Στον τόπο (διηγήματα), «Ίκαρος», 2012

Το ταξίδι στην Ελλάδα (μυθιστόρημα), «Ίκαρος», 2013, 2015 (Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος)

Μάρμαρα στη μέση (μυθιστόρημα), «Ίκαρος», 2015 ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

Ανθολογία γεωργιανής ποίησης (19ος-20ός αιώνας), Καστανιώτης, 2002 (Σε συνεργασία με την Άνι Τσικοβάνι)

Μίκαελ Άουγκουστιν, Η σύμπτωση και άλλες ιστορίες, «Μελάνι», 2008 (Σε συνεργασία με την Ηρώ Μακρή)

Ντέιβιντ Τόμσον, Rosebud (Η ζωή του Όρσον Γουέλς), «Πάπυρος», 2008 www.dimitrisnollas.com

Δ Η Μ Η ΤΡ Η Σ ΝΟΛΛΑΣ

ΔΥ Σ ΚΟ ΛΟ Ι Κ Α Ι Ρ Ο Ι ΟΙ Ι ΣΤΟΡΙ Ε Σ Ε Ι ΝΑ Ι Π Α ΝΤΑ Ξ Ε ΝΕ Σ (Τα διηγήματα 1974-2016)

Ε Π Ι Μ Ε ΤΡ Ο

Τιτίκα Δημητρούλια

ΙΚ ΑΡ ΟΣ

Όπως μια γονική παροχή Όλα τα διηγήματα του ανά χείρας τόμου δημοσιεύονται χωρίς σοβαρές επεμβάσεις ή αλλαγές, όπως την πρώτη φορά που εκδόθηκαν. Διαφορετικά θα πρόδιδαν το χαρακτήρα της πρώτης τους γραφής, καθώς και τη δική μου ματιά στον κόσμο τον συγκεκριμένο χρόνο. Επουσιώδεις επεμβάσεις έγιναν κυρίως σχετικές με την ορθογραφία, και ελάχιστες, σχετικές με πραγματολογικά λάθη ή παραβλέψεις, που δεν είχα μπει στον κόπο να διορθώσω τη φορά που είχαν την αγαθή τύχη να επανεκδοθούν. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για τα κείμενα της Πολυξένης τα οποία παραδίδονται χωρίς καμία επέμβαση καθώς η γλώσσα τους είναι μάρτυρας της δικής μου προσωπικής βιασύνης εκείνη τη μακρινή εποχή να πω αυτά που ήθελα να πω, αλλά και της γενικευμένης διάθεσης για ανατροπή πολλών πραγμάτων που χαρακτήριζε τα τελευταία χρόνια της 7χρονης στρατιωτικής δικτατορίας, το οριστικό τέλος εκείνης της διαβόητης δεκαετίας του ’60. Έτσι στην Πολυξένη όπως και στη Νεράιδα της Αθήνας που είχε προηγηθεί, οι λέξεις δεν θα μπορούσαν να απουσιάσουν απ’ αυτό το μεθυστικό πανηγύρι των επιθυμιών για ριζική και απόλυτη αλλαγή της κοινωνίας. Γραμμένα μεταξύ των δύο

νεανικών εξεγέρσεων, του Φεβρουαρίου και Νοεμβρίου του 1973, αντανακλούν ως έναν βαθμό την επερχόμενη κοινωνική αναταραχή της Μεταπολίτευσης και των αλλαγών που φέρνει. Αναγνωρίζω πως εκείνες οι γλωσσικές ακρότητες ζητούσαν να αναδείξουν το γλωσσικό στρίμωγμα των καιρών με τις βαθιές ρίζες και άρα, όσο απωθητικές και να μου είναι σήμερα, για την Πολυξένη της εποχής ήταν θέμα ουσίας. Τώρα, παρόλο που ορισμένες από τις περιεχόμενες συλλογές κυκλοφορούν ακόμη στο εμπόριο, αισθάνθηκα την ανάγκη αυτής της συνολικής συγκεντρωτικής έκδοσης, όπως γονιός που βρίσκεται στο δρόμο της Μεγάλης Επιστροφής και βάζει σε τάξη και διευθετεί όλα αυτά που μπορεί ανά πάσα στιγμή να αφήσει πίσω του. Δ.Ν.

8 Ιουνίου 2016, παραμονή της Αναλήψεως

Π Ε ΡΙ ΕΧΟΜ Ε ΝΑ

ΠΟΛΥΞΕΝΗ 13

Προλεγόμενα 17 Chantilly 20 Bueno 26 Place Madou 33 Strand 39 Schwimmbad 45 Πλατεία αγίων Ασωμάτων 54 ΤΟ ΤΡΥΦΕΡΟ ΔΕΡΜΑ 71

Ο γάμος 73 Το τρυφερό δέρμα 83 Ο άλικος κύκλος 89 Βηθεσδά 94 Ο Μαξ της οικογενείας μας 102 Τα συγγραφικά δικαιώματα 108 ΟΝΕΙΡΕΥΟΜΑΙ ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΜΟΥ

119

Το τελευταίο οχυρό Κλειστή στροφή 127 121

Το πάθος του συγγραφέως 132 Bonus 142 H στρατηγική της ανίας 151 Οι ιστορίες είναι πάντα ξένες 159 Η τέχνη του λόγου κατά την κυνηγετική περίοδο 168 Ήξερα πως με περιμένατε 174 Ονειρεύομαι τους φίλους μου 182 ΤΑ ΘΟΛΑ ΤΖΑΜΙΑ 193

Μη φέρεις τίποτα μαζί σου 195 Στο δρόμο για το Βούπερταλ 203 Κάψα 216 Μια λάθος κίνηση 223 Άνθρωποι και ντουβάρια 227 Τα θολά τζάμια 240 Κανένας δεν ζημιώθηκε πουλώντας γη 247 Κόλλυβα στο χώμα 257 Ο φιλόξενος σταύλος 265 Δυο πήχες γης 275 Ο ΠΑΛΑΙΟΣ ΕΧΘΡΟΣ 291

Ο άλαλος άλλος 293 Ένα χαμένο δελτίο ταυτότητας 300 Το σκουριασμένο μαχαίρι 311 Ο δρόμος τού Καφέ 320 Κανένας μόνος του και λυπημένος 328 Ο δρόμος είναι σκοτεινός 338 Ο παλαιός εχθρός 345 Η Παναγίτσα τού μπερντέ 354 Λόγια κλεμμένα 361 Μικρή νυχτερινή μουσική σε φωτισμένο μπαλκόνι 368

Η αέναη επιστροφή του ναύτη Είναι μακρύς του χωρισμού ο δρόμος Βελούδο κάτω απ’ το τραπέζι

374

380

388

ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ 393

Μωρό στην αιώρα 395 Τα λόγια του αέρα 403 Ένα κουλούρι στα δυο 412 Αναπόδραστες συναντήσεις 420 Παράδεισος από χρυσάφι 434 Μαντζικέρτ 441 «Νεκρή φύση» επί των υδάτων 448 Η τιμή των ονείρων 455 Τα καμένα χαρτιά 463 Στον τόπο 470 ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 477

Σαν σήμερα 479 Τζαμάρουν τα σπουργίτια; 489 Διάλογοι σε φωτεινό καφενείο 496 ΕΠΙΜΕΤΡΟ 507

ΠΟΛΥΞΕΝΗ

Σαν πολύ να κράτησε αυτό το μεσημεριάτικο υπνάκι, είπε ο Πρόξενος και αναποδογύρισε το κρεβάτι του. ΜΆΛΚΟΜ ΛΆΟΥΡΥ, Κάτω απ’ το ηφαίστειο

Προλεγόμενα*

πό παλιά μού φαίνονταν πως οι άγγελοι τρέφουν τη ματαιοδοξία, σαν μιλούν για τον εαυτό τους, να θεωρούνται οι μοναδικοί σοφοί· κάτι τέτοιο το καταφέρνουν με το θράσος που τους δημιουργεί η ακτινοβολία του συστήματος. Έτσι κιο Swendenborg καυχιέται πως γράφει και* Ο γνωστός ελληνιστής και κριτικός William Blame, με χαρά δέχτη-

κε να προλογίσει τα πεζά της Πολυξένης, σαν του το ζήτησα. Την άλλη μέρα, μέσα σε πολύβουο μπαρ σιδεροδρομικού σταθμού, κιύστερα από ολονύκτια κατανυκτική θυσία στο Βάκχο, πήρε το λόγο του πίσω, ισχυριζόταν πως κάτι τέτοιο δεν θάταν πρέπον και, «τέλος πάντων εμένα με ξέρουν όλοι, ενώ εσένα ποιος;» τραύλιζε υστερικά φέρτο κείμενο πίσω, μου ανήκει, δεν είναι αλληγορικό, συνεχώς απειλούσε να φωνάξει την αστυνομία σαν τελειώσει το κρασί του, να με περιποιηθούν, αλήτη, εκβιαστή, σαδιστή χαρτιών και άλλα ανόητα σαλιαρίσματα, που του τα συγχωρνούσα μεγαλόψυχα γιατί τον ξέρω από παλιά και πότε πότε τα χάνει. Στο τέλος τον έπεισα, κιέτσι κάναμε τράμπα αυτό τον πρόλογο με το εισιτήριό του, που είχα έγκαιρα αρπάξει και κατακρατούσα. Με περισσή συγκίνηση, που αυξαίνει ο πρόσφατος άδικος χαμός του στην άνυδρη Σαχάρα, δημοσιεύω τούτο το κείμενο του William Blame, άγιου διαβόλου, εις μνήμην.

ΠΟΛΥ Ξ Ε ΝΗ

νούργια πράματα, ενώ στην ουσία δεν έχει προσφέρει παρά πίνακες περιεχομένων και καταλόγους ήδη γνωστών βιβλίων. Κάποιος οδηγούσε μια μαϊμού στην παρέλαση, κιεπει δή ήταν μια σταλιά πιο λογικός απ’ αυτήν, φούσκωνε περήφανος και περνιόταν για σοφότερος από εφτά μαζί, ανθρώπους. Αυτή είναι και η περίπτωση του Swendenborg: καταγγέλλει τις εκκλησίες και ξεμασκαρεύει τους υποκριτές και φαντάζεται πως όλοι είναι θρησκευόμενοι, και πως αυτός, μοναδικός στον κόσμο, κατάφερε να σπάσει τις αλυσίδες. Και τώρα ακούστε: είναι πασιφανές τούτο: Ο Swendenborg δεν έχει γράψει ούτε μια καινούργια αλήθεια. Και τούτο δω είναι μια άλλη αλήθεια: έχει γράψει όλες τις παλιατζίδικες ψευτιές. Και τώρα ακούστε το γιατί: συναγελάστηκε με τους αγγέλους, που είναι όλοι τoυς γνωστοί θρησκευό μενοι, και δεν συντράφηκε με τους Δαίμονες, που όλοι τους μισούνε τη Θρησκεία, – ανίκανος για κάτι τέτοιο μια και τον εμπόδιζαν οι προκάτ απόψεις του. Έτσι τα γραφτά τού Swendenborg δεν είναι παρά μια κουρελού πλεγμένη με επιφανειακές εντυπώσεις και αναλύσεις απόψεων· τίποτε παραπάνω. Να τώρα κάτι ολοφάνερο: το οποιοδήποτε ανθρωπάκι με μηχανικό ταλέντο αντιγραφής, βοηθούμενο απ’ τα γραφτά τού Paracelse ή του Jacob Boehme, μπορεί να ξεπετάξει δέκα χιλιάδες τόμους αντίστοιχης αξίας αυτών τού Swendenborg και, παραπέρα, με

Π Ρ ΟΛ Ε Γ Ο Μ Ε Ν Α

τη βοήθεια του Dante ή του Shakespeare να στήσει έργο αναρίθμητο. Μα σαν κατορθώσει κάτι τέτοιο, μην έρθει να μας πει πως τώρα ξέρει πιο πολλά απ’ τον αφέντη του. Γιατί βαστάει λαμπάδα αναμμένη και ο ήλιος είναι τώρα στο ζενίθ του. William Blame