"Ikastola" aldizkaria: 174.zenb. - maiatza by Ikastolen Elkartea

www.ikastola.net

>>> IKIENA ETA POLITENA TX IK AR ST FE , AZ AR ARABA EUSK

ELKARRIZKETA

MAIATZA 2009

Ikastolen Konfederazioa, 84/933872/6/6

ISBN:

GERTU inprimategia. Oñati. Tel.: 943 78 33 09

INPRIMATZAILEA:

174 Txema Garzia Urbina

DISEINUA ETA MAKETAZIOA:

Imanol Artola

EUSKARA ZUZENTZAILEA:

Joxean Agirre eta Eva Domingo

ERREDAKZIOA:

Zuriñe Mendizabal aldizkaria@ehik.ikastola.net

KOORDINATZAILEA:

IKASTOLEN KONFEDERAZIOA Zamudioko Teknologi Elkartegia, 208 B-1 48170 ZAMUDIO Tel.: 606 33 41 45

KOLDO TELLITU ETA J.IÑAKI ETXEZARRETAREKIN SOLASEAN ARABA EUSKARAZ, FESTARIK TXIKIENA ETA POLITENA LANBIDE HEZIKETA (14) ETA BATXILERGOA (20) KUTXAK XIBAREN LAGUNTZAREKIN JAIALDIAK IKASARRAUNA, ARRAUNA IKASTOLETAN IKASBERRIAK: KEI HEZKUNTZA KALITATEREN ZIURTAGIRIAK • KONPOSTA EGITEKO MAKINA • ORBANEK IKASTOLEN HEZKUNTZA GORAIPATU • LURRAREN ZIRKUNFERENTZIA ARANZADIN • IBILARTE ZABALIK BILBON • JUUL HAUTESKUNDEETAN • MAKRO JAIALDIA USURBILEN • AKORDIO BERRIA SEASKAN

EDITATZAILEA:

3 8 13 26 13 28

IKASTOLA ALDIZKARIA

iks www.ikastola.net

Koldo TELLITU J.Iñaki ETXEZARRETA

EHIK-ren LEHENDAKARIA

EHIK-ren ZUZENDARIA

ALDAKETA ITZELA IKASTOLEN EGITURAKETAN ”Berrogei urtez lurraldeak oinarritzat hartuta eraiki dugun egituraketa gainditu, eta ikastola guztiak bilduko dituen erakunde bat sortzera goaz” Ikastola174

ELKARRIZKETA

MAIATZA 2009

Ikastolen Konfederazioa, 84/933872/6/6

ISBN:

GERTU inprimategia. Oñati. Tel.: 943 78 33 09

INPRIMATZAILEA:

174 Txema Garzia Urbina

DISEINUA ETA MAKETAZIOA:

Imanol Artola

EUSKARA ZUZENTZAILEA:

Joxean Agirre eta Eva Domingo

ERREDAKZIOA:

Zuriñe Mendizabal aldizkaria@ehik.ikastola.net

KOORDINATZAILEA:

IKASTOLEN KONFEDERAZIOA Zamudioko Teknologi Elkartegia, 208 B-1 48170 ZAMUDIO Tel.: 606 33 41 45

EDITATZAILEA:

3 8 13 26 13 28

IKASTOLA ALDIZKARIA

iks www.ikastola.net

Koldo TELLITU J.Iñaki ETXEZARRETA

EHIK-ren LEHENDAKARIA

EHIK-ren ZUZENDARIA

iks

ELKARRIZKETA

Orain 40 urte sortu ziren lehen ikastola elkarteak, Gipuzkoa eta Seaska. Baina horren aurretik ikastola guztiak biltzen zituen egituraketa batek funtzionatu zuen, Ikastolen Batzordea izenekoak. Berrogei urte geroago lurralde historikoetan oinarritutako kultura gainditu eta, berriro ikastolen ordezkariz osatuko den kooperatiba bat sortuko da. ERABAKIA ekainaren 13an hartuko da VI. BATZARRAREN HIRUGARREN SAIOAN. Ikasturtearekin batera ireki zen batzar hori Hendaian, Varietés aretoan egin zen ekitaldian. Urtarrilean Donostiako Miramonen egin zen bigarren saioa; eta han onetsitako oinarrizko dokumentuak garatu dira geroztik. Urte mugitua izan dute, ondorioz, Koldo Tellitu Konfederazioaren lehendakariak eta J.Iñaki Etxezarreta, zuzendariak. Azken bi urteotan biak ibili dira elkarrekin ikastolaz ikastola, bileraz bilera. Batzarraren azken txanpari buruzko galdera batzuk zuzendu genizkien. KOLDO TELLITU J.IÑAKI ETXEZARRETA

ein eduki izango ditu batzarren hirugarren saiora doan dokumentuak? J.IÑAKI ETXEZARRETA: Ikasturtean zehar jende askok hartu du parte dokumentuaren elaborazioan. Plenarioa izan da elaborazioa bideratu duena. Bere gidaritzapean lau talde aritu dira lanean. SOZIETATE TALDEA izan da bat, estatutuak landu eta ekainaren 13koa sortze-batzar bat izan dadin prestaketak egin dituena. KUDEAKETAREN TALDEA izan da bigarrena, urtarrilaren 24an egin zen bigarren saioan onetsi zen Plan Integralaren testuan sakondu eta zabaldu duena. Hirugarren taldeak, oraindainokoan Elkargo deitu diogun ENPRESAren konfigurazioa landu du. Seguru asko, enpresa nagusi batek eta honi atxikita sortuko diren enpresa laguntzaile batzuen artean, eratuko da ikastolak bilduko dituen Enpresa hori. Eta, azkenik, laugarren taldeak antolatu behar diren zerbitzuek, eta bereziki HEZKUNTZAri lotutakoek zer-nolako ezaugarriak izango dituzten aztertzen jardun du. Plenarioak gutxi gorabehera 40 kide ditu, eta lau taldeak kontutan hartuta, 100 bat lagun aritu direla esango nuke batzarraren hirugarren saiora doan dokumentua lantzen.

Ikastola174 · maiatza 2009

Plenarioa aipatu duzue. Zein kidek osatzen dute talde handi hori? KOLDO TELLITU: Federazioetako lehendakari eta zuzendariak daude, ikastoletako zuzendariak eta Partaide zein Konfederazioaren lehendakaria, zuzendaria eta idazkari teknikoa. Aipatu ditugun lau talde horiek osatzeko orduan, kide bakoitzak aukeratu du bere gustuen edo gogoaren araberako arloa.

Zein izan da testu hori elaboratzeko erabili den prozedura? KOLDO TELLITU: Taldeak izan dira proposamenak egin dituztenak. Plenarioak proposamen horiek bildu eta Lehendakaritza Batzordeari aurkeztu dizkio. Prozesuaren buruan dokumentu bikoitza dugula esan daiteke: alde batetik ekainean sortuko

den enpresaren estatutuei buruzko dokumentua dago; eta, bestetik, sortuko den enpresa horren kudeaketari buruzko dokumentua. Bigarren txosten honek enpresaren diseinua, hezkuntza zerbitzuen antolaketa eta Plan Integrala aztertzen ditu. Elaborazioan aholkularitza enpresa batzuen laguntza ere izan dugu: estatutuen elaborazioan Eraginkor enpresak lagundu digu, enpresa diseinuan ZB-ATE enpresak, eta Plan Integralaren elaborazioan Overcall-ek. Joan gaitezen pausoz pauso. Zer fasetan dago estatutuen elaborazioa? KOLDO TELLITU: Neu izan naiz talde horren ardura eraman duena, eta neuk erantzungo dizuet. Apirilaren 20an egin genuen Arabako Ikastolen Federazioan estatutu horien lehen aurkezpena, eta geroztik herrialdez herrialde ibili gara aurkezpenak egiten. Zergatik aurreratu behar izan dugun estatutuei buruzko dokumentua? Arau juridikoen maila dutenez, arinago ibili nahi izan dugu. Horrela batzarra baino hamabost bat egun lehenago hasiko ginateke dokumentu honen emendakinak biltzen. Enpresari eta honen kudeaketari buruzko dokumentua, bestalde, maiatzaren 12an bidali zitzaien ikastolei, hauek beren zuzenketak bidal diezazkiguten.

BATZARRAREN LEHEN LANA ESTATUTU HORIEK ONARTZEA IZANGO DA, ALDEZ AURRETIK EGIN ZAIZKIEN ZUZENKETA ETA GUZTI. BIGARREN EGITEKO NAGUSIA ENPRESAREN EGITURAKETA ETA KUDEAKETA TRESNAK ONARTZEA IZANGO DA.

Zer epe izango dituzte ikastolek zuzenketa horiek bidaltzeko? ETXEZARRETA: 2009ko ekainaren 13a (larunbata) jarri genuen VI. Batzarra bukatzeko epe bezala, eta horren arabera ari gara lanean: 2008ko irailaren 27an egin genuen batzarraren lehen saioa; 2009ko urtarrilean 24ean bigarrena; eta ekainaren 13an bukatu nahi dugu aipaturiko VI. Batzarra. Hirugarren saioarekin zerikusia zuten dokumentuak hilabete lehenago ikastoletara bidaltzea erabakita genuenez, maiatzaren 12an banatu genuen enpresaren konfigurazioari eta kudeaketari buruzko dokumentua. Lehendakaritza Batzordeak erabakiko du batzarra baino lehen zein zuzenketa integratuko dituen dokumentuan eta zein ez. Zein izango da ekaineko batzarraren egiteko nagusia? KOLDO TELLITU: Batzarraren egiteko nagusia orain arte Elkargo deitu diogun enpresa hori sor-

tzea izango da. Batzar sortzailea (konstituientea) izango da, beraz. Ikastolen Erakunde berri bat sortu ahal izateko estatutuak behar izaten dira. Batzarraren lehen lana estatutu horiek onartzea izango da, aldez aurretik egin zaizkien zuzenketa eta guzti. Bestalde, estatutuetan bertan enpresaren izenari buruzko proposamen bat ere bada. Horren arabera, Euskal Herriko Ikastolen Elkartea izango da sortuko den kooperatiba europar horren izena. Batzarraren bigarren egiteko nagusia enpresaren egituraketa eta kudeaketa tresnak onartzea izango da. Esan bezala, enpresa nagusi batek eta laguntzaile batzuek osatuko dute Enpresa, baina laguntzaileak beti ere nagusiaren mende egongo dira. ETXEZARRETA: Nik zerbait nabarmendu beharko ba-

nu, bideratzen ari garen aldaketaren konplexutasun juridiko eta fiskala nabarmenduko nuke. Oso operazio konplexua da. Lehen ikastolen elkarteak (Gipuzkoakoa eta Seaska) sortu zirela 40 urte betetzen diren urtean sekulako jauzia ematera goaz: lurraldetasunean oinarritutako kultura batetik, ikastola guztiak batzen dituen egituraketa batera itzuliko baikara, ikastolek hasieran izan zuten ikuspegira. Ikastolen Batzordea izena zuen hartara, alegia. Ikastola Batzorde hori 60. hamarkadan sortu zen, eta ikastolen ordezkariz osatuta zegoen. Urretxun biltzen zen gehienbat batzorde hori. Lurraldetasunaren gainean, 40 urtez eraikitako egituraketa, lan kultura eta

Ikastola174

iks

ELKARRIZKETA

Ikastola174 · maiatza 2009

BATZARRAREN LEHEN LANA ESTATUTU HORIEK ONARTZEA IZANGO DA, ALDEZ AURRETIK EGIN ZAIZKIEN ZUZENKETA ETA GUZTI. BIGARREN EGITEKO NAGUSIA ENPRESAREN EGITURAKETA ETA KUDEAKETA TRESNAK ONARTZEA IZANGO DA.

Ikastola174

iks

ELKARRIZKETA

KOLDO TELLITU J.IÑAKI ETXEZARRETA M

erabakiak hartzeko prozedurak eraldatu egingo dira; enpresa bakar batean biltzen den egituraketara joango gara; eta horrek, kultura berri bat eraikitzea eskatuko digu. Eta aldi berean, etapa berri eta luze bat irekitzera goaz gure zerbitzu eta planteamenduetan. Mantenduko ditugu 40 urteotako aztarnak

oraindik, baina erakunde nagusi bat eraikitzera goaz. Erakunde berri horretan lehen aldiz ikastola bakoitza bazkide zuzena izango da. Egon diren eztabaida luzeetan bi gauza geratu dira argi: hezkuntza zerbitzua ez dela bakarrik irakaskuntzarekin lotutako zerbitzua; zerbait gehiagoa dela, alegia: irakaskuntza bai baina, baita hori sostengatzen duten baliabide ekonomiko, laboral eta administratiboak zein azpiegiturak ere. Sortuko den hezkuntza zerbitzu bakoitzeko, elkarteko nahiz ikastoletako profesionalez osatutako mintegiak eratuko dira. Eta horien bileratan gurasoek ere hartuko dute parte. Gauzak egiteko molde berriak abian jartzera goaz, beraz. Zehaztu al liteke zer enpresa laguntzaile izango dituen Enpresa nagusi horrek? ETXEZARRETA: Curriculum material digitalak egiteko enpresa bat sortuko da; lan-hitzarmenetako enpresa taldea ordezkatuko duen enpresa bat ere jarriko dugu martxan; ikastolek behar dituzten aseguru zerbitzuak bideratzeko ere eratuko da hirugarren bat; aisialdiko zerbitzuak antolatuko ditu laugarren batek; eta, Elkartasun Kutxa kudeatuko du bosgarren batek. Gaur egun federazioetan, Konfederazioan eta Partaiden diren langile guztiak enpresa nagusiak bereganatuko ditu. Langile horiek guztiek, gainera, eskuartze aktiboa izango dute gobernu organoetan. Oso formula berria da hau, ikastoletako titularren ordezkaritzarekin batera profesionalen edo langileen partaidetza eraginkorra bultzatuko duelako. Profesional horiek ordezkaritza izango dute Artezkaritza Batzordean eta Batzar Nagusian, adosturiko bozka eskubidea barne. Plan Integrala ere batzar horretan onartuko al da? KOLDO TELLITU: Enpresak kudeatu beharko di6

Ikastola174 · maiatza 2009

tuen arloak, lortu beharko dituen helburuak eta ebaluatzeko erabiliko diren adierazleak zehazten dituen Plan Integrala ere egun horretan aurkeztuko da. Zein gai izan dira eztabaida ekarri dutenak? KOLDO TELLITU: Orain hirugarren saiora doazen dokumentuetan ez nuke esango eztabaida gehiegirik egon denik, Donostian bigarren saioan onetsi ziren dokumentuen garapena baino ez baitira. Har dezagun adibide gisa estatutuen auzia. Aurretik izan genituen eztabaida luzeak Nafarroak eta Ipar Euskal Herriak Erakunde berriaren barruan izan behar zuten lekuaz; baina, bigarren saioan onartu ziren oinarrizko dokumentuak garatzea baizik ez dugu egin ondoren. ikaStola

PLENARIOA BILDU ZEN MAIATZAREN 5 ETA 6AN DONOSTIAN

Goizeko 9:30etatik arratsaldeko 18:30ak bitartean, bi egunez jarraian, honako gaiak landu eta dokumentuan jasotzeko.

Federazioetako lehendakari eta zuzendariak, ikastoletako zuzendariak eta Partaide zein Konfederazioaren lehendakaria, zuzendaria eta idazkari teknikoa bildu ziren. Igeldo hotelean elkartutakoak:

BIZKAITIK Manu Aurrekoetxea, Ruper Ormaza, Urko Rodriguez, Maria Galdeano.

PARTAIDETIK Jose Luis Sukia eta Imanol Igeregi. EHIK TIK Arantza Munduate, J.Iñaki Etxezarreta, Koldo Tellitu, Josune Gereka eta Xabier Garagorri.

ENPRESA DISEINUA • Nola antolatu enpresa nagusia • Nola enpresa laguntzaileak • Zertarako • Ondorio juridiko, ekonomiko eta fiskalak • Langileen integrazioa • Lan baldintzak

II. PLAN INTEGRALAREN ZEHAZTAPENAK

GIPUZKOATIK Iñaki Lekuona, Arantza Manterola, Mariaje Imaz, Txumai Iturria, Agustin Migeltorena, Iñaki Zubizarreta eta Manu Olano.

NAFARROATIK Pello Mariñelarena, Izaskun Arratibel eta Pilar Vicente.

MAIATZAREN 6AN

GAI SOZIETARIOAK • Elkarte berriaren izen ofiziala • Estatutuak • Erakunde berria sortzeko eramango den prozedura HEZKUNTZA ZERBITZUAK • Zeintzuk izango diren • Nork ordenatuko dituen • Zer/nolako organigrama erabiliko den zerbitzu guztiak kudeatzeko

ARABATIK Joseba Aginagalde eta Nagore Amondarain.

IPARRALDETIK Hur Gorostiaga.

MAIATZAREN 5EAN

BESTE HAINBAT ASPEKTU LANDU ZIREN: • Kuotak • Kanpo aliantzak • Lan arautegia • Zuzendaritza

Itxi gabe gelditu zirenak. Hurrengo fasean Erakunde berriak erabakiko dituenak.

REVOLUCIÓN COPERNICANA EN LA ORGANIZACIÓN DE LAS IKASTOLAS

ORGANISATION DES IKASTOLA: UN PAS VERS LE FUTUR

La organización de las ikastolas retoma la cultura que abandonaron cuando hace 40 años se crearon las federaciones territoriales y se estructurará en una única cooperativa de carácter europeo, conformada de forma directa por todas y cada de las ikastolas de Euskal Herria. Esta novedosa fórmula será votada en la tercera sesión de la VI Asamblea que tendrá lugar el 13 de junio.

Les ikastola de l’ ensemble du Pays Basque franchiront un pas vers les futur en se regroupant au sein d’une structure unique de type coopérative européenne, 40 ans après la naissance des fédérations territoriales. Chaque ikastola sera directement représentée au niveau de la coopérative. Cette nouvelle formule devra être adoptée par le VIème

El presidente de la actual Confederación de Ikastolas Koldo Tellitu y el director de la misma J.Iñaki Etxezarreta analizan en este entrevista los entresijos de los documentos que serán sometidos a votación, así como el procedimiento que se han seguido en la elaboración de los mismos.

Congrès des Ikastola le 13 juin prochain. Koldo Tellitu et J. Iñaki Etxezarreta, respectivement président et directeur de la Confédération des Ikastola, reviennent sur les documents qui seront débattus lors de ce Congrèset nous expliquent la procédure ayant servi à leur élaboration.

Ikastola174

iks

ELKARRIZKETA

KOLDO TELLITU J.IÑAKI ETXEZARRETA M

Ikastola174 · maiatza 2009

PLENARIOA BILDU ZEN MAIATZAREN 5 ETA 6AN DONOSTIAN

Goizeko 9:30etatik arratsaldeko 18:30ak bitartean, bi egunez jarraian, honako gaiak landu eta dokumentuan jasotzeko.

Federazioetako lehendakari eta zuzendariak, ikastoletako zuzendariak eta Partaide zein Konfederazioaren lehendakaria, zuzendaria eta idazkari teknikoa bildu ziren. Igeldo hotelean elkartutakoak:

BIZKAITIK Manu Aurrekoetxea, Ruper Ormaza, Urko Rodriguez, Maria Galdeano.

PARTAIDETIK Jose Luis Sukia eta Imanol Igeregi. EHIK TIK Arantza Munduate, J.Iñaki Etxezarreta, Koldo Tellitu, Josune Gereka eta Xabier Garagorri.

ENPRESA DISEINUA • Nola antolatu enpresa nagusia • Nola enpresa laguntzaileak • Zertarako • Ondorio juridiko, ekonomiko eta fiskalak • Langileen integrazioa • Lan baldintzak

II. PLAN INTEGRALAREN ZEHAZTAPENAK

GIPUZKOATIK Iñaki Lekuona, Arantza Manterola, Mariaje Imaz, Txumai Iturria, Agustin Migeltorena, Iñaki Zubizarreta eta Manu Olano.

NAFARROATIK Pello Mariñelarena, Izaskun Arratibel eta Pilar Vicente.

MAIATZAREN 6AN

ARABATIK Joseba Aginagalde eta Nagore Amondarain.

IPARRALDETIK Hur Gorostiaga.

MAIATZAREN 5EAN

BESTE HAINBAT ASPEKTU LANDU ZIREN: • Kuotak • Kanpo aliantzak • Lan arautegia • Zuzendaritza

Itxi gabe gelditu zirenak. Hurrengo fasean Erakunde berriak erabakiko dituenak.

REVOLUCIÓN COPERNICANA EN LA ORGANIZACIÓN DE LAS IKASTOLAS

ORGANISATION DES IKASTOLA: UN PAS VERS LE FUTUR

Ikastola174

araba:

A N E IT L O P A T E A N IE IK X T IK R A T S FE Oiongo herria saltoka jarri nahi du ikastolak ekainaren 21ean Araba Euskaraz da urtean zehar egiten diren ikastolen jaien artean txikiena eta beharbada horrexegatik kuttunena. Hala esan ohi dute festa guztietara joaten direnek. Aurtengoa OIONen egingo da ekainaren 21ean herri barruko ibilbide batean. Lasaitasuna, herri bazkaria eta musika izango dira osagarri nagusiak. Tartean Pirritx eta Porrotxek egin zuten kantua, “Araba saltoka”. Herriko kuartela zegoen lekuan DBHko eraikina jaso zuten hirugarren edizioarekin. Laugarrenarekin jangela eta batzar areto izango den eraikin bat erantsi nahi diote ikastolari. IONEN egingo den Araba Euskaraz honetan bertako ikastolak aurrekoetan baino mezu baikorragoa eman nahi izan du. “Arabako Errioxan ikastolen festa egiten den bakoitzean biktimismo moduko bat adierazi ohi dugu, eta ikastola mugarekin edo Ebro ibaiarekin lotu ohi dugu, ‘zazpigarren alabarekin’ lotzen ez dugunean. Aurten irudi dinamikoagoa eman nahi izan dugu, eta Pirritx eta Porrotxek jendea saltoka jartzeaz gainera, hauspoa, txingarra eta gisako irudiak erabili ditugu, euskararen txingarrari haizea eman behar zaiola

XO RT GA

t e n . z a r a k s u e a b a r a . w ww

ARABA 8

Ikastola174 · maiatza 2009

EUSKARAZ

EZKERRETIK HASITA LEHEN ILARAN: RAKEL SIMON, GORKA TORTOSA, ANJEL OLALDE, TXEMA OKINENA. GOIKO ILARAN: RAKEL LAUCIRICA, LOREA UNANUE, MARIO GALLEGO ETA RAFA GARCIA.

adierazteko”, esan zigun Lorea Unanuek, ikastolako lehendakariak. 264 ikasle ditu Oiongo San Bizente ikastolak, 0 urtetik 16ra bitartekoak, bi eraikinetan banatuta. Egoitza nagusian HH eta LH dituzte, eta DBH bigarrenean. Ikasleen %45 Logroñotik dator. Bertan lanean ari diren guraso euskaldunen seme-alabak dira. Baina, horretarako, autobusak erabili behar izaten dituzte eta ez dute zerbitzu horren ordainetan Hezkuntzatik diru laguntzarik jasotzen. Bilduko den dirua jantokia eraikitzeko erabiliko da. Jantoki hori batzar eta ekitaldietarako ere erabiliko da. “Gauza bat nabarmendu behar da: Araba Euskaraz jaiak ez duela tamaina horretako obra bat egiteko diru nahikorik ematen; sarrerak askoz ere apalagoak izaten dira, eta maileguari eran-

tzuten hasteko adina besterik ez du ematen”, gogoratu zuen Anjel Olaldek, edizioaren koordinatzaileak. “Hain da garrantzitsua inguru hauetan ikastolak bizirik irautea, non euskaltzale guztiek etorri beharko bailukete euskararen muga nola zabaltzen duten ikustea”, jarraitu zuen Olaldek. IBILBIDE URBANOA

Herriari eman nahi izan diote protagonismo osoa, eta herri barruko ibilbidea diseinatu dute, herrian sustraitutako ikastola baita San Bizente. Lau gune izango ditu ibilbideak. Gazteek beren gunea izango dute, laugarrena, eta 10:30etik hasi eta gauera arte Tercera Llave, Oihu, Deabruak Teilatuetan, Malko, Hiperakusia, Ezinean eta Kauta arituko dira jotzen, eta egun osoan zehar tailerrak, graffittiak eta Euskaltelek eskainitako zerbitzua: bluetooth txokoa egongo dira. Lehen gunean, ikastola atarian, Betizu festa, herri bazkaria, umeen abesbatza eta Pirritx, Porrotx eta Marimototx izango dira “PITARAK” ikuskizuna ematen. Bigarren gunean, kirol gunean, Arabako Pilota Federazioaren eskutik, Arabako Herrien Arteko Pilota Txapelketaren finala, bertso rapa, Besterik Gabe, Seiren eta Amaiur taldeak arituko dira hurrenez hurren; hirugarren gunean, azkenik, haur jolasak, puzgarriak, ludoteka, kale animazioa, herri kirolak eta artisauak izango dira. “ARABA SALTOKA” da Pirritx eta Porrotxek abesten duten Araba Euskarazeko kanta, eta hori da kantarekin lortu dutena, herria saltoka jartzea. “Arabarekin lotura berezia izan dute Pirritx eta Porrotxek. Kantaz gainera bideo ikusgarri bat grabatu dute eta bertan herriko jende pilo batek hartu du M Ikastola174

araba:

XO RT GA

t e n . z a r a k s u e a b a r a . w ww

ARABA 8

Ikastola174 · maiatza 2009

EUSKARAZ

EZKERRETIK HASITA LEHEN ILARAN: RAKEL SIMON, GORKA TORTOSA, ANJEL OLALDE, TXEMA OKINENA. GOIKO ILARAN: RAKEL LAUCIRICA, LOREA UNANUE, MARIO GALLEGO ETA RAFA GARCIA.

LELOA “HAUSPOARI ERAGINEZ” DA ETA TXINGARRAREN IRUDIAREKIN JOKATUZ MIKEL FERNANDEZ DE ARROIABE IRAKASLEAK DISEINATU DU LOGOA.

ABA AREUSKARAZ

IRUDI DINAMIKOAREN LEKUKO DIRA URTE OSOAN LANDU DITUZTEN BI GAI NAGUSIAK: KANPOTAR JENDEAREN INTEGRAZIO BEHARRA ETA EKOLOGIA.

parte. Guztiak saltoka agertzen dira”, adierazi zuen Olaldek. Ikastolako gunean omenaldia egingo zaie eguerdian euskararen alde eskualdean lan egin duten erakundeei: Tiki-Taka elkarteari, Abel Enbeita bertsolariari eta herri kirola bultzatzen lan egin duen Luis Mari Bengoari. Goizean ibilbidea irekiko duena Txaro Zabala izango da, ikastolako idazkaria. ikaStola

HAIN DA GARRANTZITSUA INGURU HAUETAN IKASTOLAK BIZIRIK IRAUTEA, NON EUSKALTZALE GUZTIEK ETORRI BEHARKO BAILUKETE EUSKARAREN MUGA ZABALTZEN DUTEN IKUSTEA”.

omenaldia

Txaro ZABALA (Ikastola

ko idazkaria) “Eskola honetan ikasi nuen, eta ikas daramat bizitza tola honetan 1984an antolatu erdia lanean” zen Oionen lehen Araba Euskaraz, zen Txaro. “Urte eta ord horre

urako orduka lan tan hasi nintzen tzen eta uda La ean ari euskaraz ikasten zkaon eman nuen ere. Euskaltegian . Ezkondu ere ord hasi ninmugitua izan nu uantxe egin nint en, bai”, esan zig zen. Oso urte un. Bizpahiru ordu egiten zituen eg unean. “Idazteko genuen fotokopiag makina zahar ba ailurik ere. Multi t nuen. Ez kopista bat beste soei bidali, zerre rik ez zegoen. Es ndak prestatu, ku kutitzak guraotak kobratu eta erantsi zuen. Ar horrelako lanak tean sei bat gela egiten nituen”, bakarrik zituen guztira. San Bizente ika stolak: 65 ikasle Txaro Zabalak es kola horretan eg nuen, eta dagoen in zituen ikasketa eko leku berean k. “Eskola hone daramat bizitza tan ikasi San Bizente Ika erdia”, gogoratu stolak gaur egun zuen. datzen da.• 250 ikasle ditue n arren, Txaro ba karrik mol-

EL ARABA EUSKARAZ, A PUNTO

FIN PRÊTS POUR L’ARABA EUSKARAZ

La cuarta edición del Araba Euskaraz en Oion tendrá un recorrido marcadamente urbano, para remarcar que la ikastola esta plenamente integrada y es una pieza fundamental de la localidad. De hecho, varias de las instituciones populares de Oion, como el grupo de danzas, la tamborrada y algunas asociaciones culturales han nacido de la ikastola. Será una edición que tendrá como música de fondo la canción de Pirritx

Les organisateurs du quatrième Araba Euskaraz d’Oion ont dessiné un parcours très urbain reflétant le profond enracinement de l’ikastola dans la localité. En effet, plusieurs associations culturelles de la commune ont émanées de l’ikastola, comme le groupe de danse par exemple. Si les chansons de Pirritx eta Porrotx seront présentes tout au long du parcours, d’autres groupes comme Deabruak Teilatuetan ou Kauta

Ikastola174 · maiatza 2009

eta Porrotx, pero contará con la actuación de grupos como Deabruak Teilatuetan o Kauta. La recaudación de la fiesta servirá para hacer frente a los primeros pagos de un crédito con el que sufragarán un edificio anexo que servirá de comedor y una sala multiuso.

seront également de la partie. Les bénéfices de la journée serviront à financer un bâtiment annexe à l’ikastola abritant la cantine et une salle polyvalente.

Ikastola174

LELOA “HAUSPOARI ERAGINEZ” DA ETA TXINGARRAREN IRUDIAREKIN JOKATUZ MIKEL FERNANDEZ DE ARROIABE IRAKASLEAK DISEINATU DU LOGOA.

ABA AREUSKARAZ

IRUDI DINAMIKOAREN LEKUKO DIRA URTE OSOAN LANDU DITUZTEN BI GAI NAGUSIAK: KANPOTAR JENDEAREN INTEGRAZIO BEHARRA ETA EKOLOGIA.

HAIN DA GARRANTZITSUA INGURU HAUETAN IKASTOLAK BIZIRIK IRAUTEA, NON EUSKALTZALE GUZTIEK ETORRI BEHARKO BAILUKETE EUSKARAREN MUGA ZABALTZEN DUTEN IKUSTEA”.

omenaldia

Txaro ZABALA (Ikastola

ko idazkaria) “Eskola honetan ikasi nuen, eta ikas daramat bizitza tola honetan 1984an antolatu erdia lanean” zen Oionen lehen Araba Euskaraz, zen Txaro. “Urte eta ord horre

EL ARABA EUSKARAZ, A PUNTO

FIN PRÊTS POUR L’ARABA EUSKARAZ

Ikastola174 · maiatza 2009

seront également de la partie. Les bénéfices de la journée serviront à financer un bâtiment annexe à l’ikastola abritant la cantine et une salle polyvalente.

Ikastola174

≤

BATXILERGOA

≤

16 urteko mugarria bidegurutze bat da gazte baten bizitzan. Aukera guztiak ditu zabalik oraindik, baina badaki abanikoa itxiz joango zaiola ondorengo bi urteetan. GARRANTZI BEREZIA DU, ONDORIOZ, ADIN HORRETAN INFORMAZIOAK, GURASOENAK NAHIZ ORIENTATZAILE ETA IRAKASLEENAK.

Ikastolen Elkartean Lanbide Heziketaren koordinatzaile den Ana Mongerekin mintzatu gara BATXILERGOA EGIN eta GOI MAILAKO ZIKLOEK eskaintzen dituzten irtenbideei buruz. Batxilergo motak aztertu ditugu, bestalde, Amaia Laka Oiartzoko orientatzailearekin.

Ikastola174

≤

BATXILERGOA

≤

Ikastola174

≤

iks

]

Ikastolan batxilergoa bukatzen zuen ikasle on batek aukera bakarra zuen orain urte batzuk: unibertsitatea. Gauzak ez dira horrela Europan, ikasleen %60ak egiten baitu Lanbide Heziketaren aukera.

emen ere gauzak aldatzen ari dira. { Zazpi ikastola bakarrik daude Ikastolen Elkartean Lanbide Heziketa ematen dutenak: Arrasateko Arizmendi, Donostiako Zurriola, Portugaleteko Ibai Ezkerra, Zarauzko Oteitza, Durangoko Ibaizabal, Tolosako Inmakulada, Derioko Txorierri eta datorren urtetik aurrera Harrobi. Baina zazpi bakarrik izanik ere, urtero 650 ikasleko (arautuan eta ez arautuan beste hainbat) matrikulazioa lortzen dute eta, ez hori bakarrik, punta-puntako ikastolak dira horietako batzuk, bakoitza bere esparruan. “Mirari” hori oso urte gutxian lortu du Ikastolen Elkarteak, baina oraindik urruti gabiltza Europako parametroetatik. Europan, ikasleen %60 baino gehiagok egiten du Lanbide Heziketaren aukera. Horren arrazoia

garbi dago: Lanbide Heziketak eskaintzen dituen lan-munduratze tasak handiak dira. “Euskal Herrian ikasleen %47-48 da LHra doana, baina ikastoletan zifra horiek izugarri jaisten dira. Gure datuen arabera, %20ra oztaozta iristen da. Hala ere, azken hiruzpalau urte hauetan sekulako pausoak ematen hasi gara”, esan zuen Ana Mongek, Ikastolen Elkarteko Lanbide Heziketako koordinatzaileak.

oraindik bide luzea egin behar dugu. Hemen oraindik unibertsitateak du prestigioa, eta ikastolek bandera hori erabili dute beren burua saltzeko orduan. Baina hausnarketa bat egiteko ordua iritsi dela uste dute Lanbide Heziketako Mintegikoek. Prestigioa zerk ematen du, ikasketak edo lanak? Lanbide Heziketa bukatzen dutenetatik %80 baino gehiagok bere ikasketekin loturiko lana aurkitzen du. Hori izugarrizko arrakastatsua da.

EUROPATIK URRUN GABILTZA

Hego Euskal Herrian Estatu espainiarrean baino gertuago gaude Europako portzentajeetatik, baina

NAHI DUTENA IKASI BEHAR AL DUTE?

Egia da azken finean ikasleak berak egin behar duela aukera eta gustatzen zaion hura aukeratu behar duela, baina aukeraketa prozesu horretan lagundu egin behar zaio. Tutoreak, orientatzaileek eta gurasoek informazio M

Ikastola174 · maiatza 2009

LANBIDE HEZIKETA BUKATZEN DUTENETATIK %80K BAINO GEHIAGOK BERE IKASKETEKIN LOTURIKO LANA AURKITZEN DU. HORI IZUGARRI DATU ARRAKASTATSUA DA. Ikastola174

≤

iks

]

Ikastolan batxilergoa bukatzen zuen ikasle on batek aukera bakarra zuen orain urte batzuk: unibertsitatea. Gauzak ez dira horrela Europan, ikasleen %60ak egiten baitu Lanbide Heziketaren aukera.

EUROPATIK URRUN GABILTZA

Hego Euskal Herrian Estatu espainiarrean baino gertuago gaude Europako portzentajeetatik, baina

NAHI DUTENA IKASI BEHAR AL DUTE?

Ikastola174 · maiatza 2009

LANBIDE HEZIKETA BUKATZEN DUTENETATIK %80K BAINO GEHIAGOK BERE IKASKETEKIN LOTURIKO LANA AURKITZEN DU. HORI IZUGARRI DATU ARRAKASTATSUA DA. Ikastola174

iks

asko eman behar diote ikasleari, eta ikasleak datu horiek kontuan izanik hartu behar du erabakia. IKASTOLEN AHALEGINA

Lanbide Heziketan punta-puntakoak diren ikastetxeak sartu dira Ikastolen Elkartean, eta lehendik lanean ari zirenak kontuan izanda, bultzada izugarria ematen ari da Elkartea. Arizmendi ikastolak lehendik zuen Lanbide Heziketa, eta Ibar Ezkerrak ere bai. Orain dela hiru urte Oteitza Lizeo politeknikoa sartu zen; orain dela bi urte Ibaizabal gehitu zitzaion LHra bere Haur Hezkuntzako zikloarekin; orain dela bi urte era berean Tolosako Inmakulada Ikastola izan zen; eta aurten Txorierri Politeknikoa sartu da, Bizkaiko LHko ikastetxe indartsuena eta aitzindariena. Datorren ikasturtean Harrobi inauguratuko da Bilbon. Hiru urtetan hiru familia ematetik aukera izugarri zabala eskaintzera iritsi dira. 1.400 ikasle dira gaur egun ikastoletako Lanbide Heziketan eta urtero 700 ikasle berritzen dira, bi urteko zikloak direnez, errotazio azkarrekoak direlako. Horrek esan nahi du sekulako eragina izan dezaketela lan mundua euskaratzeko orduan, izaten ari direla dagoeneko. Tolosako Inmakuladan esate baterako, 300 ikasle dituzte eta urtero 150 ateratzen dira lan mundura beren tituluarekin eta beste hainbeste sartzen dira. Osasun arloko zikloek biltzen ute

IKASTOLEN LANBIDE HEZIKETAREN MINTEGIA HILERO BILTZEN DA. INFORMAZIO EGARRIA DAGOELA ESAN DAITEKE IKASTOLETAN 16

Ikastola174 · maiatza 2009

ikasle gehien; gizarte arloan lidergoa izan ere eta dagoeneko ari dira nabaritzen arlo horretan euskalduntze prozesua ematen ari dela. Orain ari dira hori aztertzen, baina dagoeneko datu baikorrak dituzte horretaz, nahiz eta egiteko asko gelditzen den. Zazpi ikastetxe dira LH ematen ari direnak Elkartearen barruan, baina urtero 700 ikasle matrikulatzen dituzte. Matrikula tasak, ondorioz, izugarriak dira. Lanbide Heziketaren Mintegia hilero biltzen da eta mintegi horretatik informazioa banatzen ari dira ikastola guztietara. Are gehiago da, eta informazio egarria dagoela esan daiteke. Orientatzaileekin ari dira lanean, formazioa ematen diete eta dagoeneko ikastoletako lanbide heziketarekiko harrera aldatzen ari dela esan daiteke. Hau ez da, gainera, urtebeteko bidea, bost edo hamar urtekoa baizik. ZAZPI DIRA KASTOLEN ELKARTEAN

Punta-puntakoak dira bai kalitate aldetik eta bai hornidura aldetik. Oteitza eta Txorierri aitzindariak dira beren esparruan; Arizmendi, berriz, eraikuntzan; eta kirol arloa ikastolak du lidergoa Ibai Ezkerra, Arizmendi eta Zurriolaren eskutik; eta Inmakuladak ere bai osasun arloan. Puntakoak direla diogunean, horniduraz ari gara: informatikako gela mugikorrak, intranetak, wifiak ikastetxe guztietan…; teknologia aldetik osoa urreratuak daude; baita metodologia aldetik ere. Metodologi berriak erabiltzen dute beraien ikas irakaskuntza prozesuetan: CREA, PBL, IDEAL… konpetentzietan oinarritutako heziketa ari baitira ematen. Kudeaketa

arloan EFQM agiriak dituzte, zilarrezkoak Oteitzak eta Inmakuladak; eta urrezkoa du Txorierrik. Azken hau, lehenbiziko ikastetxea izan zen Bizkaian urrezkoa ateratzen. Arizmendi ere ISOrekin gogor ari da lanean. Elkartean dauden Lanbide Heziketako ikastolak erreferenteak direla esan daiteke inolako zalantzarik gabe. IKASLEAREN JARRAIPENA

Eskualdeko enpresekin lotura estua dute eta egiten diren moduluak ere oso praktikoak izaten dira. Bi urtekoak dira zikloak, laburrak beraz. Asistentzia maila goi mailakoa izaten da eta bukatzen dutenen tasa ere oso altua da, %80tik gorakoa, ikasleek beren buruak motibatuak sentitzen dituztelako lortzen dira kopuru horiek. Gainera ikasleak atzerrian ikasketak bukatzeko aukera ere badute. Socrates programa dugu eta momentu honetan ikasle kopuru handia dugu Finlandian, Alemanian, Italian,… zikloa bukatzen. Hizkuntza ikasteko eta bertan integratzeko bide egokia, beraz. M

TUTOREAK, ORIENTATZAILEEK ETA GURASOEK INFORMAZIO ASKO EMAN BEHAR DIOTE IKASLEARI, ETA IKASLEAK DATU HORIEK KONTUAN IZANIK HARTU BEHAR DU ERABAKIA.

Ikastola174

iks

asko eman behar diote ikasleari, eta ikasleak datu horiek kontuan izanik hartu behar du erabakia. IKASTOLEN AHALEGINA

IKASTOLEN LANBIDE HEZIKETAREN MINTEGIA HILERO BILTZEN DA. INFORMAZIO EGARRIA DAGOELA ESAN DAITEKE IKASTOLETAN 16

Ikastola174 · maiatza 2009

TUTOREAK, ORIENTATZAILEEK ETA GURASOEK INFORMAZIO ASKO EMAN BEHAR DIOTE IKASLEARI, ETA IKASLEAK DATU HORIEK KONTUAN IZANIK HARTU BEHAR DU ERABAKIA.

Ikastola174

X I B A KUTXAK 110 JAIALDI ANTOLATZEN DITU XIBAREKIN BATEAN

DBH1. eta 2. mailako talderik onenak bildu ziren Andoainen. Ikasle kopuru itzela mugitzen du Kutxak Xibaren laguntzarekin Gipuzkoan antolatzen dituen jaialdietan: 16.000 mila ikasle. Euskal jolas eta jokoak, pilota eta bote luzea lantzen dituzte taldeka. DBHko 1. eta 2. mailakoen azken jaialdian, Gipuzkoako talderik onenak bildu ziren Andoaingo pilotalekuan. Hirurehun gaztetxo lehian. Trikitilariak izan zituzten giroa berotzen eta Goenatxo harrijasotzaileak saioak egin zituen.

orputz Heziketa ikuspegi berri batetik lantzen du Xibak eta bere helburuak euskal jolas eta jokoekiko zaletasuna gure ikasleengan piztu eta aisialdian euskararen erabilpena sustatzea dira. Ikastorduetan Gorputz Heziketa lantzeko programazio osoa buruturik dute, unitate didaktikoak eta saioak, urtaroekin lotutako jarduerak, plaza dantzak, inauterietako antzerki eta dantzak. Ikastola edo eskola barruan egiten den lanaren erakusgarri gisa, ordea, jaialdiak antolatzen dituzte. Gipuzkoako Kutxak bideratzen ditu jaialdi horiek. Horietako batean izan ginen Andoainen. Eñaut Telleriak eman zizkigun xehetasunak. “LH3tik hasi eta unibertsitaterainoko ikasleekin egiten ditugu jaialdiak. Kutxa da Xibaren

Ikastola174 · maiatza 2009

proiektuaren atal hau finantzatzen duena. Aurten unibertsitateaz gainera, goi zikloetan ere ari gara lanean.Mailaren arabera edukiak aldatzen ditugu. Maila batzuetan euskal jolas eta jokoak lantzen ditugu, beste batzuetan pilota joko molde ezberdinak eta beste batzuetan bote luzea, hau baita nolabait esateko gaurko pilota moldeen jatorria. Helburua, ondo pasatuz beste herrietako gaztetxo edo gazteekin harremanak egin eta gure eta munduko jolas eta jokoak lantzea da. Munduko jokoen artean Alas Lama izenekoa sartzen dugu, bat aipatzearren, Ginea Berrikoa”, esan zuen Eñautek. Maila bakoitzean dozena bat jaialdi eta final bat egiten dituzte urtero.•

KUTXA MOVILIZA A 16.000 ALUMNOS DE XIBA Kutxa financia la organización de más de un centenar de campeonatos de alumnos inscritos en el programa Xiba en Gipuzkoa. Este programa, creado por Ikastolen Elkartea , aborda la Educación Física desde una óptica distinta y promueve entre su alumnado la afición por los juegos y deportes tradicionales,

KUTXA FAIT BOUGER 16.000 ÉLÈVES DE XIBA sobre todo los autóctonos, aunque también incluye otros, como el Alas Lama, de origen africano. Las modalidades de la pelota y en especial el Bote Luzea, considerada como la matriz de las demás modalidades, son objeto de atención por parte de Xiba.

Chaque année, Kutxa organise plus de cent manifestations dans le cadre du projet Xiba en Gipuzkoa. Au total, plus de 16.000 élèves y participent. Le projet Xiba, impulsé par la Confédération des Ikastola, vise à appréhender l’Education Physique sous un angle différent et à intéresser les élèves aux

jeux traditionnels. Si ces derniers sont principalement des jeux anciens du Pays Basque, certains viennent d’ailleurs comme Alas Lama par exemple, d’origine africaine. En pelote, les élèves découvrent toutes les spécialités et notamment l’ancêtre de toutes, le Bote Luze.

Ikastola174

X I B A KUTXAK 110 JAIALDI ANTOLATZEN DITU XIBAREKIN BATEAN

Ikastola174 · maiatza 2009

Ikastola174

IKASARRAUNA iks

EL REMO, UNA ASIGNATURA REFRESCANTE Casi tres mil alumnos de segundo de ESO tienen una primera toma de contacto con el mundo del remo gracias al proyecto Ikasarrauna, promovido por las ikastolas y auspiciado por el Gobierno Vasco. Iñaki Goikoetxea y Josu Aboitiz, patrón y entrenador respectivamente, del club Isuntza de Lekeitio enseñan a remar a los chavales de localidades de la costa como de secano, como pueden ser La Puebla, Bera o Tolosa. Aboitiz, que también es profesor de la ikastola de Lekeitio, nos habla de su experiencia de cinco años con el proyecto.

L’AVIRON, UNE MATIÈRE RAFRAÎCHISSANTE

ARRAUNA IKASTOLETAN

a, Ikasaaunreraanuikn asten.

2.700 ikasle arr

o Lekeition ed n eo m er B , an ai m u Z , on ilb B Tolosan, Beran, n ea n u ra ar xo et zt ga at b a en oz d traineru berezi batean taldea ari n u ra ar ko ta er b e et ak ez d a ts ikustean, askok pen asleak dira, ik o ek n u ra ar as Ik a n ai B . en tz n dela harrobia la tizekin oi b A su Jo a et a xe et ko oi G i ak Iñ arraunean ikasten. Ikastolen Elkarteak orain lau urte jarri zuen martxan Ikasarrauna proiektua, arrauna ikastetxera eraman eta ikasleengana hurbiltzeko asmoz. Iñaki Goikoetxea, Lekeitioko Isuntzako patroia eta Josu Aboitiz talde horren entrenatzailea eta ikastolako irakasleak dira proiektuan lanean ari direnak. “Hamabi urteko ikasleekin, DBH2koekin, ari gara lanean Euskal Herri osoan. Urte hasieran egiten dugu plangintza. Lekuan lekuko ikastola eta ikastetxeekin harremanetan jartzen gara eta bi saio antolatzen ditugu, bata lehorrean bi orduz arraunaren historia, arraunketa motak,

Ikastola174 · maiatza 2009

estropadak zer diren, arraun hiztegia eta beste hainbat zertzelada batez ere bideo bidez lantzeko, eta saio praktikoa uretan gaztetxoek arraunean ikas dezaten”, hasi zitzaigun agerpenak ematen Josuk. Ikasarrauna Xiban integraturik dago, euskararen erabilerarekin lotura estua du eta Eusko Jaurlaritzak finantzatzen du, besteak beste. Proiektuak oso harrera ona izan du eta iritsi ezinda dabiltza proiektuaren bultzatzaileak, egun batean Zumaian, beste batean Oionen, beste batean Iruñean. “Guk geuk diseinatutako bi ontzi berezi erabiltzen ditugu eta une

honetan Bizkaiko Foru Aldundiak beste bi erosi ditu, Gipuzkoak beste bost edo sei eta arraun taldeak ere animatzen ari dira. Ontziak ere arrakasta izan du. Oso traineru egonkorrak dira, balantzarik ez dute egiten eta erdian pasillo bat dute begiraleak atzera eta aurrera ibili ahal izateko”, jarraitu zuen Aboitizek. Traineru bakoitzean hamaika ikasle joaten dira, hamar arraunean eta patroia. “Normalean hamaikako taldearekin ibiltzen gara. Saio bakoitzean, bi ontzi ditugunez, gela osoa sartzen dugu. Batzuetan irakasleak ere animatzen dira eta batzuek ez dute hain gaizki

egiten. Arrauna talde lana da eta hori da guk erakusten dieguna, ezin duela bakoitzak bere aldetik arraunean egin, talde bezala egin behar dutela, alegia”, jarraitu zuen Josu Aboitizek. Traineru berezi horiek Lekeitioko ikastolan eta Isuntza arraun taldearen egoitzan gordetzen dituzte eta handik ateratzen dira Iñaki Goikoetxea eta Josu Aboitiz joan behar duten lekura. Ez da beti kostako herri bat izaten. “Lapueblara joaten gara, esate baterako, eta Ebro ibaian egiten dugu arraunean. Lodosan eta Tuteran ere egonak gara eta Tolosan gabiltza egunotan. Beran ere ibiltzen gara. Urik

bareetan ibili behar izaten dugu, olatuetan ibiltzeko ez dute balio. Iñaki eta biok itsasokoak gara eta beti pentsatu izan dugu itsasoa mugitzen dela gehien, baina ezusteko handienak ibaietan izan ditugu, ur korronteak direla-eta”, gogoratu zuen Josuk.

Euskal Herriak itsasoari lotutako historia guztiz jakingarria du eta hori ikasleei transmititzen saiatzen dira. “Balearen arrantza oso da ikusgarria ikasle batentzat eta hemen inguruan baleak bukatu zirenean Ternuara bidean hasi ziren gure arrantzaleak eta bidaia horiak

ere ikusgarriak dira egiten zituzten ontzietan egiten zituztelako. Horren guztiaren berri ematen saiatzen gara lehorreko saioetan. Norbaitek pentsa dezake kostako ikasleek interes gehiago izango dutela gai hauen aurrean, baina lehorrekoak ere oso gustura

egoten dira. Seguru gaude saio hauek arrastoa uzten diela ikasleei eta zaletasuna pizteko bide oso egokia dela. Gainera, joaten garen leku askotan arraun taldearekin egoten gara eta halako harreman bat sortzen da ikasleen eta arraun taldeen artean”, esan zuen.•

Plus de trois mille élèves du Secondaire sont plongés dans le monde de l’aviron par le biais du projet Ikasarrauna impulsé par la Confédération des Ikastola et aidé par le Gouvernement Basque. Iñaki Goikoetxea et Jose Aboitiz, patron et entraîneur du club Isuntza de Lekeitio, sont les principaux animateurs du projet tant sur l’eau qu’à terre. En effet, ils interviennent auprès des jeunes aussi bien à Bermeo, Bilbo ou Zumaia qu’à Labarka, Bera ou Tolosa. Aboitiz, par ailleurs enseignant à l’ikastola, nous relate le travail mené ces cinq dernières années dans le cadre de ce projet.

ez duten herrietatik ura dagoen lekuetara mugitzen ditugu ikasleak”, esan zuen. Iazko ikasturtean 2.700 ikaslek hartu zuten parte proiektuan. Ikasarraunak hiru atal dituela esan daiteke: Arraun Eskola Ibiltaria, Gorputz Heziketako irakasleen formakuntza eta jaialdiak.”Herri Urratsen edo Araba Euskarazen antolatu izan ditugu jaialdiak, Ikastetxeeen arteko Olinpiadak edo Tolosan Batel Topaketa ere antolatzen ditugu eta Atlantiar Topaketetan ere izan ginen euskal arraunketaren berri ematen. Erabiltzen ditugun ontziak bereziak dira eta ur

Ikastola174

IKASARRAUNA iks

L’AVIRON, UNE MATIÈRE RAFRAÎCHISSANTE

ARRAUNA IKASTOLETAN

a, Ikasaaunreraanuikn asten.

2.700 ikasle arr

Ikastola174 · maiatza 2009

Ikastola174

ikasberriak iks

LURRAREN ZIRKUNFERENTZIA KALKULATU ZUTEN Eguzkiaren argia eta zarama biltzeko pala bat erabiliz egin zuten esperimentua Bergarako Aranzadi ikastolan. Bergarako Aranzadi ikastolan, Mula herriko eskolako ikasleekin batean. Kalkulu hori egiteko Eratostenesek, Alexandriako Liburutegiko hirugarren zuzendariak, erabili zuen sistema bera erabili zuten. rain bi mila urte Eratostenes astronomoak egin zuen bezalaxe, lanabes xume batzuk erabiliz, lurraren erradioa eta zirkunferentzia kalkulatu dituzte berriki Bergarako Aranzadi ikastolan. Zientzietan egin daitekeen esperimenturik politenetakoa da. Zarama biltzeko pala bat jarri zuten futbol zelaian eta palaren makilak une jakin batean egiten zuen itzala neurtu zuten. Datu bera neurtu zuten aldi berean Murtziako Mula herriko ikastetxean ere. Bergaratik Mulara 572 kilometro daudela jakinik eta eguzkiaren altueran bost graduko aldea zegoela ikusi ondoren, hiruko erregela egin, eta lurraren erradioa

KEI HEZKUNTZA KALITATEREN ZIURTAGIRIAK BANATZEN HASI DIRA Altsasuko Iñigo Aritza eta Donostiako Herri Ametsa izan dira saria eskuratzen lehenak. Orain zortzi urte jarri zen martxan KEI (Kalitatearen Egitasmo Integratua), Deustuko Unibertsitatearen eraginez sortu, Ikastola Elkarteak garatu eta Horreum fundazioak kudeatzen duen kalitate eredua. Lehen ziurtagiriak bi ikastolak eskuratu dituzte, Altsasuko Iñigo Aritzak eta Donostiako Herri Ametsak. anuel Alvarez da, nolabait esateko, ereduaren sortzailea — kontatu zigun Juanjo Gomezek, ereduaren gurasoetako bat izan den Partaideko Kalitateko arduradunak—. 2001-02 ikasturtean hasi nintzen ikastola talde batekin lanean. Gaur egun 16 ikastola dira eredu honekin lanean ari direnak. Horietatik zortzi nafarrak dira, bi arabarrak, hiru Bizkaian daude, eta beste hiru Gipuzkoan”. Hezkuntza mundutik eta hezkuntza mundurako sortutako eredua da, beraz, KEI. “Bai Manuel Alvarez eta bai Aurelio Villa, eredu hau kudeatzen duen Horreum fundazioko lehendakari eta Deustuko erretoreordea EFQMrekiko kritikoak ziren, enpresa

“M

Ikastola174 · maiatza 2009

mundutik zetorrelako. Orain eredu hori asko aldatu da, baina orduan mesfidantzaz begiratzen zioten; horrela, hezkuntza munduari erantzuteko sortu zuten propioa. Guri oso ondo zetorkigula ikusi genuen, baina fase batzuk garatu gabe zituen KEIk eta guk eginez garatu genituen”, jarraitu zuen Gomezek. Gaur egun 100 ikastetxetik gora dira eredu honekin lan egiten dutenak, Estatu espainiarrean batzuk eta Latinoamerikan gehienak. Horrek esan nahi du ikastoletan garatu den eredu batekin ari direla nazioartean lanean. Kanpo ebaluazioak auditore talde batek egiten ditu eta beti egoten da EFQM ereduko ebaluatzaile senior bat, esperientzia gehiago duen eredua delako.

Iñigo Aritza izan zen ebaluazio horiek eskatzen lehena, eta ikastola hori izan da ziurtagiria eskuratzen ere lehena. “Ziurtagiria lortu duen lehen ikastetxea ikastola bat izatea ere garrantzitsua da. Herri Ametsa izan da ondorengoa, eta poliki-poliki etorriko dira gehiago ere”, esan zuen Gomezek. Altsasuko Iñigo Aritzak apirilaren 24an jaso zuen ziurtagiria ikastolako arduradunekin batean, Ikastolen Konfederaziokoak eta Nafarroako Hezkuntzako ordezkariak bertan zirela. Herri Ametsako Juan Olaetxea zuzendariak gogoratu zuenez, kalitatearen kulturan aspaldi murgildu ziren. “EFQMrekin egin genuen saiakera luze bat. Lan asko egin genuen, baina ereduak ez gintuen erabat

asetzen, eta KEI ezagutu orduko hasi ginen eredu berriarekin lanean 2003an. Proiektuak borondatez sartzea eskatzen du, eta langileen %80k hartu zuen hasieratik parte. Lehen pausoa diagnostikoa egin eta indartu beharreko eremuak seinalatzea izan zen. Hortik abiatuta definizio handiak landu (gure eginkizuna etab.), eta plan estrategiakoa landu genuen. Eremuka banatu genuen ikastola eta taldeak hasi ziren lanean, antolakuntza eta koordinazioan, elkarbizitzan bestea, tutoretzan bestea edo curriculumean hurrengoa. Badago eremu bat eskolaz kanpokoa, eta baita administrazioarena zein zerbitzuena ere. Iazko ikasturtean eremuz eremu autoebaluazioak egiten aritu ginen, eta udaberrian

auditoriara aurkezteko moduan geundela ikusi genuen. Urtarrilean egin ziguten auditoria, eta gainditu egin dugu”, esan zuen. Maiatzaren 8an jaso zuen Herri Ametsak ziurtagiria. “98an hasi ginen arlo hau lantzen. Iazko urtea gogorra izan zen. Lehenak izateak ere izan ditu desabantailak. Galdeketa pilo bat ekoiztu behar izan dugu, gurasoen, irakasleen edo gurasoen asebetetasuna neurtzeko, eta lehenengoetakoak izan gara ikasleei hitza ematen ere. Sariak sekulako poza eman digu. Mendi gailur bat igotzea bezala izan da. Guk badakigu ondo lan egiten dugula, baina irudiaren munduan bizi gara, eta kanpotik ziurtagiri bat jasotzea ohore handia izan da”, erantsi zuen Juanek.•

ESTHER GARAIALDE ETA JOSE MANUEL ETXEBERRI, ALTSASUKO IÑIGO ARITZA IKASTOLAKO ZUZENDARI ETA LEHENDARIA. DONOSTIAKO HERRI AMETSA IKASTOLAKO JUAN OLAETXEA ETA TEO ALBERRO ZUZENDARI ETA LEHENDAKARIAK, SARIAK ESKURATZEN.

KONPOSTA EGITEKO MAKINA JARRI DUTE HAURTZARO IKASTOLAN J oan den udazkenean konposta egiteko makina jarri zuen martxan Udalak Haurtzaro ikastolan. “Herrian hondakin organiko gehien ekoizten zuten bi enpresak eskola publikoa eta ikastola zirela kontuan izanik, jantoki handiak dituztelako, makina bana jarri ziguten. Oiartzungo herria auzoka banaturik dagoenez (zortzi auzo ditu), eta bakoitzean makina bana jartzeko asmoa

duenez, eskolekin egin nahi izan du proba. Herritarrak, gure kasuan ikasleak, jasangarritasunean heztea da helburua, gero ikasle horiek bakoitza bere etxean materia organikoak birziklatzeko gai izan daitezen. DBHko ikasleak prozesuaren jarraipena egiten ari dira”, esan zigun Agustin Vitalek, ikastolako administratzaileak. Makinak hamabi metro koadrokoak dira.•

6.555 kilometrokoa zela ondorioztatu zuten. Mulako ikasleekiko datu trukea telefonoz egin zuten. Erradio hori 6.370 kilometrokoa da zehazki. Oso hutsegite txikiarekin egin zuten kalkulua, beraz. Manu Arregi irakasleak gidatu zuen esperimentua. Astronomiaren urtea delaeta proposatutako ekimena izan zen. Eratostenes izan zen Lurra borobila zela susmatuz egin zuen esperimentua. Hark esklaboak bidali zituen Alexandria eta Siena artean zegoen distantzia neurtzera eta Lurraren zirkunferentzia 39.375 kilometrokoa zela kalkulatu zuen, egiazko neurria baino 567 kilometro gutxiago bakarrik.•

ORBANEK IKASTOLEN HEZKUNTZA GORAIPATU L eonard Orban, Europako Batasuneko Eleaniztasunerako komisarioa, Euskal Herrian izan zen bisitan apirilaren azken egunetan eta Nafarroatik, San Fermin ikastolara bisita eginez, abiatu zuen bere itzulia. Ikastoletan hizkuntzaren arloan egiten den lana nabarmendu zuen Orbanek, eta ikastolako hezkuntza

eredua zein Eleanitz Proiektua Europako beste herrialdeetarako ere eredugarriak direla esan zuen. Europan 23 hizkuntza ofizial daudela gogoratu zuen, baina gutxitutako hizkuntzak 60 direla erantsi ere bai. Horiek manten daitezen Europako Batasunak diruz lagundutako proiektu ugari jarri dituela abian esan zuen Leonard Orbanek.•

Ikastola174

ikasberriak iks

“M

Ikastola174 · maiatza 2009

Ikastola174

ikasberriak iks

EGUNEKO IBILARTE · HAMAR ERAKUSLEIHOA ZABALIK BILBON

JUUL HAUTESKUNDE LITERARIOEN EMAITZAK pirilaren 23an, Liburuaren Nazioarteko egunean, Euskal Herriko ikastoletan Juul hauteskunde literarioak egin ziren. Aurten, Haur Hezkuntza, Lehen Hezkuntza, DBH eta Batxilergoko ikasleak izan dira botoa eman dutenak.

Ikastola174 · maiatza 2009

HHn “Neu naiz ederrena” (Mario Ramos) izan da bozkatuena; LH1. eta 2.an “Han Gan-en zaldi magikoa” (Chen Jiang Hong); LH3. eta 4.an “Nur eta irlandar gnomoa” (Toti Martinez de Lezea); LH5. eta 6.an “Nur eta

irlandar gnomoa” (Toti Martinez de Lezea); DBHn “Pijama marradunaz jantzitako mutikoa” (John Boyne); Batxilergoa “Ortzadarra sutan” (Fernando Morillo) eta ilustratzaileen artean Mikel Valverde izan da botorik gehien bildu duena.•

aurten ere izen kontsakratuekin batean gazteagoen lanak bildu zituen. Jesus Mari Lazkano, Iñaki Garcia Erguin edo Ismene Costillarekin batean oraindik hain ezagunak ez diren izenak ikusi zituen bisitariak bertan. Inaugurazio erakusketaren katalogoa ere aurkeztu zuten

antolatzaileek. Pintura, eskultura, argazkia, grabatuak eta teknologia berriekin egindako lanak ikusi ziren aretoan. Ibilaldia antolatzen duen Galdakaoko Eguzkibegik ikastolak aurretik antolatu zuen Ibilarte Txiki izeneko marrazki lehiaketa arrakastatsua.•

HOGEIGARREN MAKRO JAIALDIA USURBILEN E kainaren 14an “Makro jaialdien 20. urteurrena” izeneko jaialdia egin zuen Usurbilgo Udarregik Ikastola Eguna ospatzeko. Bertan Haur Hezkuntzako haurrek hartu zuten parte eta laguntzen beste ikasle asko, irakasleak eta gurasoak ibili ziren, azken hogei urteotan egin duten bezalaxe. 1989an egin zen lehen jaialdia, eta esan liteke urteko hezkuntza jardueraren zati handi bat jaialdi horri eta Inauteri Festari begira antolatzen dutela. ETBk berak ere grabatu izan ditu jaialdi horiek, Jaione Eskuderok, 1981etik ikastolako Musika irakasle denak, gogoratu zigunez. Urtero gai baten inguruan eratzen da ekitaldia eta aurten 20. urteurrena izango du ardatz.•

AKORDIO BERRIA DELA-ETA POZA HERRI URRATSEN Bigarren jai erraldoia egingo dute ekainaren 14an 40 urteak ospatzeko Bi arrazoi baditu Seaskak ekainaren 14rako Kanbon aurrez ikusia zuen jaialdi erraldoia handikiro ospatzeko: 40. urtemugako egitarauari amaiera eder bat eman batetik eta, bestetik, Parisen lortu berri duten akordioa ospatu. Lehendabiziko aldiz ikastolen murgiltze eredua onartu egiten du Hezkuntzak, urtero 120.000 euroko laguntza emango dio Seaskari hiru urtez eta LHn 11 lanpostu egonkortuko ditu. lusio puntu bat nabaritu zen maiatzaren 10ean Senperen egin zen Herri Urrats ekitaldi ofizialean. Paxkal Indo Seaskako lehendakariak, hala ere, gauzak bere lekuan jarri nahi izan zituen. ”Ez da erraza izan. Euskararen Erakunde Publikoaren laguntza eskertu nahi genuke”, esan zuen bere hitzaldian. Seaskako lehendakariak akordioaren garrantzia nabarmendu zuen. “Seaskak erabiltzen duen murgiltze sistema legeztatzen du hitzarmenak. 1994ko hitzarmenean ikastolak juridikoki eskola zirela onartu zuten eta egun ikastolak ikastola gisa

onartzea erdietsi dugu”, “Seaskak erabiltzen duen jarraitu zuen. murgiltze sistema legeztatzen Ordu eta erdi iraun zuen Herri Urratseko ekitaldiak du hitzarmenak. 1994ko eta, beste batzuen artean, hitzarmenak ikastolak juridikoki Max Brisson, Euskararen eskola zirela onartu zuten; eta Erakunde Publikoaren lehendakaria mintzatu zen egun, ikastolak ikastola gisa Seaskak egin duen lana onartzea erdietsi dugu”. goretsiz. Koldo Tellituk, EHIK-ren lehendakariak, ikastola guztiak bilduko dituen kooperatiba europarra ekainean sortuko dela iragarri ondoren, “mugen gainetik herriak daude eta mugen gainetik Europa eraikitzea zilegi da”, esan zuen. Ekitaldiko protagonista, dena den, Miren Azkarate Eusko Jaurlaritzako Kultura

sailburu ohia izan zen eta txalorik beroenak berarentzat izan ziren. HAURREN EGUNA Seaskak bere 40 urtemuga ospatzeko eratu duen egitaraua ekainaren 14an Kanbon egingo den Haurren Egunarekin jarraituko du. Kanboko kirol guneak dituen agertoki ezberdinak baliatuz egingo da egun osoko jai hori. Haurrentzako puzgarri, Pirritx eta Porrotx, Xan Magoa, bertsolariak, dantza, zirkoa eta beste hainbat ikuskizun eskainiko dira doan goizeko hamarretatik aurrera. Eguerdiko hamabietan egingo da omenaldia eta

segidan zikiro-jana prestatuko dute Errobi, Kanbo eta Arrokagarai ikastoletako gurasoek 500 lagunentzat. Arratsaldean bi musika talde izango dira, Zezenaren Taldea eta Niko Etxart. Seaskaren ibilbidean protagonismoa izan duten irakasle ohi eta gurasoei egingo zaie omenaldia. Gogoratu behar da apirilaren 11an jaialdi handi bat antolatu zutela Biarrizko Gare du Midi aretoan. Belaunaldi ezberdinetako musikariak, bertsoa, dantza eta antzerkia eman ziren eta Seaskaren ibilbidea gogoratzen dituzten bideo batzuk erakutsi ziren.•

40 URTE BETE DITU AURTEN SEASKAK. OSPAKIZUNEZ BETETAKO IKASTURTEA AURTENGOA. IBILBIDE LUZEA GOGORATUA: HASIERAK, HITZARMENAK… ARGAZKIETAN: JEAN LOUIS MAITIA GOGOAN ETA MIREN AZKARATERI ESKER BEROAK.

aiatzaren bigarren hamabostaldian, 18tik 28ra, egin da Bilbon, Maria Diaz de Haro kalean Aldundiaren Foru Agiritegiaren erakusketa aretoan, Ibilarteren aurtengo edizioa. Ibilarteren asmoa Euskal Herrian arte plastikoetan egiten denaren erakusleiho izatea da eta

Ikastola174

ikasberriak iks

EGUNEKO IBILARTE · HAMAR ERAKUSLEIHOA ZABALIK BILBON

Ikastola174 · maiatza 2009

Ikastola174