2016ko otsaila Lege-gordailua BI-1163-05
IMMIGRAZIOAREN Euskal Behatokia
Observatorio Vasco de INMIGRACIÓN
2015eko BAROMETROA Atzerriko immigrazioaren inguruko pertzepzioak eta jarrerak Begirada honen bitartez euskal gizarteak immigrazioaren inguruan dituen pertzepzio eta jarrerei buruzko 2015eko Barometroaren datuak aurkeztuko dizkizuegu. Laburpen gisa, 2015eko Barometroak etapa normalizatuago baten hasiera iragartzen du, 2014ko Barometroan susmatzen zena, baina hobekuntzarekin immigrazioaren fenomenoari buruz aztertutako dimentsio gehienetan.
1. Arazoaren pertzepzioa Zure ustez, zein dira gaur egun Euskadik dituen hiru arazo nagusiak? (Gehienez ere 3 erantzun: bat-bateko erantzuna) 2015
6,2 8,2 8,4 12,4 17,4 18,2
Osasun sistema Pentsioak Etxebizitza Immigrazioa Politikariak Korrupzioa eta iruzurra
12,4 12,1 7,2 11,6 10,7 15,4 12,9 7,2 15,0
2013 2011 2009 2007
30,5 79,2
Arazo ekonomikoak Langabezia 0
20
40
Lehen erantzuna
• Immigrazioa ez da euskal gizartearen arazo garrantzitsuenetako bat: soilik herritarren % 1,6k aipatu du bere kabuz, espontaneoki, Euskadiko arazo nagusia dela. Guztira, % 12,4k aipatu du.
90,4 60
80
100
Aipatu diren guztiak
• 2014arekin alderatuta, immigrazioa arazotzat hartzen dutenen ehunekoa % 12,1etik % 12,4ra igo da. Krisialdi ekonomikoko egoera honetan, herritarren ustez Euskadin gaur egun dauden arazo nagusiak langabezia, arazo ekonomikoak, ustelkeria eta iruzurra dira. • Bat-batean emandako hiru erantzunak kontuan hartuta, Euskadiko herritarren % 12,4k aipatu du immigrazioa arazoa dela, honako hauen atzetik: langabezia (% 90,4), arazo ekonomikoak (% 30,5) ustelkeria eta iruzurra (% 18,2), klase politikoa, alderdi politikoak eta gobernua (% 17,4).
Txartel honetan aurkeztutako arazoen artean, zure ustez zein dira Euskadiko hiru nagusiak?* 2015
13,3 15,0
Gizarte-elkartasun falta Osasun-sistema Immigrazioa
2013
15,3 19,1
Pentsioak
2011 2009
19,4 22,8
Aberats/pobreen desb. Hazkunde ekonomikoa
15,3 14,8 11,7 17,5 14,9 20,2 13,5 10,3 12,0
2007
33,5
Bizitzaren kostua
60,6
Langabezia 0
20
84,7 40
Lehen erantzuna
60
80
100
Aipatu diren guztiak
• Immigrazioa handitzea arazotzat hartzen duten galdetutakoan, berriz, % 15,3k adierazi du baietz. • % 4,7k aipatu du arazo nagusia dela, Euskadiko arazoa dela bat-batean esan dutenek baino ia hiru aldiz gehiagok. • Hala ere, gizarte- eta ekonomia-arazoak dira, oraingo honetan ere, euskal gizartearen kezka-iturri nagusia, langabeziarekin (% 84,7) eta bizitzaren kostuarekin (% 40,6) batera. Ondoren dator hazkunde ekonomikoa (% 22,8). * 2010etik aurrera emandako gaien zerrenda aurreko urteetan emandakoen desberdina da Europako datuekin konparazioak egin ahal izateko (EUROSTAT).
60 zbk.
2
60. Begirada - 2015eko Barometroa: Atzerriko immigrazioaren inguruko pertzepzioak eta jarrerak
Gaia aldatuko dugu. Zein dira zuri pertsonalki gehien eragiten dizuten hiru arazoak? (Gehienez ere hiru erantzun: bat-bateko erantzuna) Euskadiko arazoa
4,7
Euskadiko arazoa. Bat-batekoa
1,6
Arazo pertsonala
2,0 0
15,3 12,4 7,3
2
4
6
8
10
Lehen erantzuna
12
14
16
18
2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007
7,3 7,5 5,3 6,2 5,6 8,2 6,4 4,9 4,2
Aipamenak guztira
• % 2k jo du immigrazioa arazo pertsonaletan lehena. Aipamen guztiak kontuan hartuta, EAEko herritarren % 7,3k soilik jo du immigrazioa arazo pertsonaltzat. Ehuneko hori 2014koa baino txikiagoa da: % 7,5etik % 7,3ra jaitsi da.
• Gehien aipatutako arazo pertsonalak dira langabezia (% 59,9), arazo ekonomikoak (% 33,5) eta ustelkeria eta iruzurra (% 14,1).
Aurreko barometroekin egindako konparazioa: Zein dira Euskadiko hiru arazo nagusiak? (Gehienez hiru erantzun: bat-bateko erantzuna) 100
90,4
80 60 40
46,8 45,8
15,0 20 9,2 8,1 0 1,7 2007
30,5 17,4 12,4 8,2 1,4 2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Langabezia
Arazo ekonomikoak
ETA
Politikariak
Pentsioak
Immigrazioa
• 2007tik aurrera arazo pertsonal nagusiek denboran izan duten bilakaera aztertuta, argi eta garbi ikusten da langabezia dela euskal gizartearen arazo pertsonal nagusia (% 90,4) gaur egun; arazo ekonomikoak datoz gero (% 30,5), eta klase politikoa (% 17,4) hirugarren tokian. • Arazotzat hartzen diren faktoreen artean, immigrazioa bosgarren tokian dago (% 12,4), eta 2014ko barometroko datuekin alderatzen badugu, oso gutxi aldatu da, 0,3 puntu soilik.
2. Etorkin-kopuruaren pertzepzioa
17,9 6,3
15,0 6,5
16,5 6,8
15,9 6,9
17,3 6,6
16,9 6,4
17,2 6,1
16,8 5,4
4,6
17,9
Euskadin bizi diren 100 biztanletik zenbat uste duzu jaio direla atzerrian?
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 100 pertsonetatik zenbat dira atzerriko etorkinak Erroldatuak
• Bertako biztanleek uste dute biztanleen %17,9 atzerritarra dela. Etorkinen ehunekoaren gaineko ikuspegi hori ez dator bat 2015eko urtarrilaren 1eko erroldatze-datu errealekin; izan ere, datu horien arabera, % 6,3 da atzerritarra. • Hortaz, bertako biztanleen iritziz, EAEn bizi diren atzerritarren kopurua benetan daudenen ia hirukoitza da. • 2007. urteaz geroztik, bertakoen iritziz EAEn bizi diren atzerritarren kopurua, batez beste, % 16 eta % 18 artekoa izan da beti. Erroldatutako atzerritarren kopurua, aldiz, handitu eginda 2007tik 2012ra eta txikitu urte horretatik gaur egun arte.
60. Begirada - 2015eko Barometroa: Atzerriko immigrazioaren inguruko pertzepzioak eta jarrerak
3
3. Bizikidetza Non bizi nahi duzun erabaki beharko bazenu, hiru leku hauetatik zein aukeratuko zenuke? 2015
22,3
2014
22,5
2013
24,0
2012 2011
25,3
67,4 67,6 8
68
4
22
68
15
2008
0
Euskal biztanleriaren artean gehiengoa osatzen dugun talde etniko berekoak ez diren pertsona batzuk dauden tokia
40
Euskal biztanleriaren artean gehiengoa osatzen dugun talde etniko berekoak ez diren pertsona asko dauden tokia
8 72
20
Euskal biztanleriaren artean gehiengoa osatzen dugun arraza edo talde etnikotik kanpoko inor ez dagoen tokia
5
68
20
2007
5,4 8,4
62,5
20
2009
1,8
61,9
23
2010
6,5
73,8
8 60
80
100
• EAEko herritar gehienek nahiago dute biztanle gehienak beren arraza edo talde etniko berekoak dituen auzoan bizi. Lehentasun horrek behera egin du azken urtean, 2014ko % 73,8tik 2015eko % 67,4ra.
lekuan bizitzea. Jarrera horrek behera egin du 2012tik gaur egunera arte. • Eta, azkenik, soilik % 6,5ek du nahiago arraza edo talde etniko desberdinetako pertsona asko dauden lekuan bizitzea. Multzo hori handitu egin da 2014tik, orduan % 1,8 baitzen ehunekoa.
• Bostetik batek nahiago du biztanle guztiak EAEko herritar gehienen arraza edo talde etniko berekoak diren
Zure ustez, euskal herritarren eta atzerritarren arteko harremanak hobera egin du azken urtebetean, okerrera egin du, edo lehengo berean dirau? 2014-2015
9,0
2013-2014
7,6
2012-2013
13,0
2011-2012
8,7
16,4 2,9
71,8
17,4
71,3
3,6
31,8
55,9
3,6 4,0
27,0
56,1
2010-2011
13,7
57,5
23,6
5,2
2009-2010
13,0
57,0
26,0
4,0
2008-2009
14,2
2007-2008
11,7 %0
%20
Hobera egin du
62,6
19,3
66,5
14,6
%40
%60
Berdin jarraitzen du
%80
3,9 7,2 %100
Okerrera egin du
• Oro har, Euskadiko gizartearen iritziz (% 71,8), bertako herritarren eta atzerritarren arteko harremana ez da aldatu azken urtebetean; nolanahi ere, jende gehiagok (% 16,4k) uste du harremanak okerrera egin duela hobera egin duela baino, % 9k uste baitu hobera egin duela. • Azken bi urte hauetan gero eta jende gehiagok uste du harremanek berdin jarraitzen dutela, eta gutxiagok uste dute bizikidetzak okerrera egin duela.
Ed/Ee
4. Aniztasunaren tratamendua Esan zenbateraino zauden ados ala ez ondorengo baieztapenetan esandakoarekin: Beste talde etnikoetako etorkin atzerritarrek Euskadiko bizitza kulturala aberasten dute Immigranteen erlijiojarduerek arriskuan jartzen dute gure bizimodua
57,5
30,7
Ados
22,6
51,1
Kontra
Hasiera batean, Euskadiko gizarteak jarrera positiboa du kultura-aniztasunari dagokionez: • Euskadin beste talde etniko batzuk egoteak kulturaaberastasuna ekarri du: % 57,5 ados dago eta % 22,6 ez dago ados (2014an % 49,7 zegoen ados eta % 26,1 ez zegoen ados).
4
60. Begirada - 2015eko Barometroa: Atzerriko immigrazioaren inguruko pertzepzioak eta jarrerak
• % 51,1ek uste du etorkinen erlijio-praktikek ez dutela arriskuan jartzen gure bizi-estiloa, eta % 30,7k berriz arrisku hori ikusten du; 2014. urtean, % 57,8k uste zuen etorkinen erlijio-ohiturek ez zutela arriskuan jartzen gure bizimodua, eta % 19k baietz.
• 2014arekin alderatuta, kultura-aniztasunaren aurreko jarrerak hainbat modutan aldatu dira: “Euskadiko bizitza kulturala aberasteari” buruzko ikuspegia hobetu da, baina haien erlijio-praktikek gure bizimodua arriskuan jartzeari buruz dugun ikuspegiak okerrera egin du.
EAEko biztanleen ustez, hobe da guztiek, etorkinek zein bertakoek, harrera-herrialdeko hizkuntzak hitz egitea (*) 80,0 51,0
28,0
48,9
25,1
39,3 29,6
36,4 25,6
8,7
5,6
10,4 2007
2008
2009
78,5
48,3
48,7
13,0 2004
81,9
74,0
72,0
2010
2011
Ados
2012
2013
2014
• Bertako biztanle gehienen iritziz (% 78,5), euskal gizartearentzat hobe da guztiek, etorkinek zein bertakoek, harrera-herrialdeko hizkuntzak hitz egitea; % 10,8, ordea, ez da iritzi berekoa.
10,8
• 2012az geroztik hori da euskal herritarren iritzi nagusia, 2004an zegoenaren oso antzekoa.
2015
(*) 2004, 2007, 2008, 2009, 2010 eta 2011ko Barometroetan honako hau adierazten zen: “euskal gizartearen iritziz, hobe da etorkinek eta bertakoek hizkuntza bera hitz egitea”.
Kontra
Euskal gizartearentzat, hobe da den-denek ohitura eta tradizio berak partekatzea 58,2 54,6
47,0 43,8
40,4
39,2
39,4 34,0
50,1
44,7 39,3
42,5
52,9
31,8
27,1
25,3
39,4
• 2015ean behera egin zuen baieztapen horrekin bat zetozen herritarren kopuruak, 2014ko % 58,25etik 2015eko % 50,1era, eta ados ez zeuden herritarren kopurua handitu egin zen.
17,3
31,6 22,4
2004 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ados
• Inkesta erantzun duten bertako biztanle gehienen (% 50,1) iritziz, euskal gizartearentzat hobe da dendenek ohitura eta tradizio berak izatea.
Kontra
• 2004tik gaur egun arterainoko bilakaerari erreparatzen badiogu, bi fase desberdin bereiz ditzakegu: lehenengo fasean (2004tik 2011ra) gizartearen iritzia polarizatuta dago, eta bigarren fasean (2012ko barometrotik aurrera), gizartearen gehiengoa pertsona guztiok ohitura eta tradizio berak izatearen alde dago.
Euskadin bizikidetza ona izateko, esan zer neurritan zauden ados kultura-aniztasunari buruzko honako baieztapen hauekin: Guztiok egin behar dugu ahalegin bat, bai pertsona atzerritarrek, bai hemengoek ere
70,4
Etorkinek gure legediarekin bat ez datozen beren kulturaren alderdiei uko egin behar diete Hemengoek ahalegindu beharko lukete etorkinen ohiturak ezagutzen eta horietara egokitzen
14,9
63,8
23,8
13,7
63,9
Ados
Kontra
• Herritarren % 70,4k uste du guztiek egin behar dutela ahalegina, bai atzerritarrek, bai bertakoek. • Erabat onartuak izateko, immigranteek baztertu egin beharko lituzkete gure legediarekin bat ez datozen beren erlijio-alderdiak • % 23,8k soilik uste du bertakoek ahalegina egin beharko luketela etorkinen ohitura eta tradizio batzuen berri jakiteko eta haietara egokitzeko.
60. Begirada - 2015eko Barometroa: Atzerriko immigrazioaren inguruko pertzepzioak eta jarrerak
5
Ondo ala gaizki iruditzen zaizu atzerritarrek…? Haien dendak irekitzea
• Euskal gizarteko gehienei ondo iruditzen zaie atzerritarrek saltokiak jartzea (% 64,7), janari exotikoen jatetxeak irekitzea (% 60,3) edo beraien jatetxeak izatea (% 56,8).
64,7
Jatetxeak irekitzea
60,3
Berariazko elikadura-dendak izatea
• Intentsitate txikiagoarekin bada ere, ondo iruditzen zaie euren artean beraien hizkuntzan hitz egitea (% 52,3) edo plazak eta espazio publikoak okupatzea (% 50,3).
52,3
Plaza eta espazio publikoak hartzea
50,3
Haien erlijioetako tenpluak eraikitzea
8,6
32,5
6,8 9,6
32,7
56,8
Haien artean beraien hizkuntza erabiltzea
26,5
16,7
30,2
19,1
29,5 28,1
40,0
30,8
Haien ikastetxe pribatuak izatea
34,9
20,7
41,4
Jatorrizko herrialdean bezala janztea
31,9
24,7
41,5
Ondo
• Aitzitik, hain exotikoak ez diren gaietan, kultura-portaera jakin batzuen muinera gehiago hurbiltzen garen heinean, bertako jende gutxiagori iruditzen zaizkio egokiak kultura-portaera jakin batzuk, hala nola, beren erlijioetarako tenpluak eraikitzea (% 40), beren irakaskuntza-zentroak izatea (% 34,9), edo beren herrialdeko jantziekin ibiltzea (% 31,9).
Berdin
Gaizki
Ns/Nc
• Oro har, datu horiek alderatzen baditugu 2014ko Barometroarekin, aipatutako ia kultura-portaera guztien aldeko iritziak ugaldu egin direla ikusiko dugu, beraien jantziak janzteari buruzkoak izan ezik. Horren aldekoak zertxobait gutxitu egin dira.
5. Euskal nortasunean eta euskaran dituen eraginak Atzerriko immigrazioaren eragina euskal gizartean: Euskararen garapena geldiarazi
21,2
Nagusi den eremuetan euskaraz gutxiago hitz egingo da
18,8
• Euskal gizartearen gehiengoak ez du uste etorkinek euskal nazionalismoaren helburuak geldiaraziko dituenik (% 75,9) edo euskal identitatea galaraziko duenik (% 76,3).
71,7 71,6
Euskal nortasuna galtzen lagundu
13,7
76,3
Euskal abertzaletasunaren xedeak geldiarazi
12,6
75,9 Ados
• Euskarari eta bere erabilerari dagokionez, gehiengoak (% 71,6) ez du uste haren erabilera murriztu egingo denik Euskal Herrian, ez eta haren garapena motelduko denik (71,7%).
Kontra
6. Eragina ekonomian Esan zenbateraino zauden ados ala ez ondorengo baieztapenen edukiarekin: Etorkinak behar ditugu gure ekonomiaren sektore batzuetan lan egiteko
42,2
41,3
Etorkinei esker, ekonomiak hobera egiten du, bertakoek nahi ez dituzten lanpostuak betetzen dituztelako
44,9
37,7
Jendea bizitzera eta lan egitera etortzen denez, oro har, soldaten zenbatekoak behera egiten du
31,2
58,8 Ados
Kontra
• Bertako biztanleek modu anbibalentean eta argi bereizi gabe ikusten ditu immigrazioak ekonomiaren gainean dituen eraginak. • Gutxi gorabehera, EAEko hamar herritarretik hiruk ez du uste bizitzera eta lan egitera datozen etorkinen eraginez soldatak jaitsi egingo direnik.
6
60. Begirada - 2015eko Barometroa: Atzerriko immigrazioaren inguruko pertzepzioak eta jarrerak
• Euskal herritarren iritzia polarizatuta dago etorkinek gure ekonomiako zenbait sektoretan lan egiteko premiarekin zerikusia duten jarrerei dagokienez: % 42,2k uste du behar ditugula eta % 41,3k ezetz uste du.
• Gehiengoak uste du bertakoek nahi ez dituzten lanpostuak betetzen dituztelako, ekonomiak hobeto funtzionatzen duela.
7. Eragin sozialak Esan zenbateraino zauden ados ala ez ondorengo baieztapenen edukiarekin: Etorkinek zerga gutxiago ordaintzen dute gero jasotzen dutena baino
44,4
Beren presentziak segurtasun falta eta delinkuentzia eragiten ditu
41,4
16,3 25,2 17,2
39,6
Populazioaren zahartzearen arazoak konpon ditzakete Europara datozenek
49,4
19
Etorkinek onura handiegia lortzen dute gizarte-babesaren sistematik
54,2
17,2
Ados
• Euskadiko herritarren % 54,2k uste du etorkinek etekin gehiegi ateratzen dutela babes sozialeko sistematik. Ehuneko hori 2014koa baino txikiagoa da. • Era berean, % 44,4k uste du etorkinek zerga gutxiago ordaintzen dituztela gero jasotzen dutenarekin alderatuta; % 25,2k, berriz, kontrakoa pentsatzen du.
24,4 26,4
Ez ados ez kontra
Kontra
• Euskal gizartearen % 41,4k uste du atzerritarrak egoteak segurtasunik eza eta delinkuentzia eragiten dituela. % 39,6k aurkako iritzia du.
Kezkatuta al zaude atzerriko pertsona gehiago iristeak eragin negatiboa izan dezakeelako zuregan edo zure familiarengan honako alderdi hauetan:…? 36,7
Lana aurkitzea
45,8
Gizarte-laguntza izatea Ospitaleetan gehiago itxarotea
52,5
35,6
62,2
30,6
Etxebizitza izatea Kalitate gutxiagoko irakaskuntza
• Euskal gizartearen kezka nagusia gizarte-laguntzak lortzeko orduan izan dezakeen eragin negatiboa da. Iritzia positiboagoa da aztertutako gainerako kontuetan, esaterako, lana aurkitzea, ospitaletan gehiago itxaron behar izatea, etxebizitza aurkitzea eta kalitate eskasagoko hezkuntza jasotzea.
62,7
67,7
23,8
73,2 Bai
• 2014ko Barometroa kontuan hartzen badugu, euskal herritarren iritzia azken urtean hobetu egin dela esan dezakegu.
Ez
8. Eskubideak eta zerbitzuak eskuratzea Zure iritziz, Euskadin bizi diren etorkinek eta bertakoek aukera bera izan beharko lukete honako eskubide hauek eskuratzeko? Hezkuntza
69,9
27,8
Osasun zerbitzua
67,8
29,6
Zerbitzu juridikoa Gizarte-laguntza
36,8
51,5
29,8
62,9
• Hezkuntza eta osasun-laguntza eskubide unibertsalekin lotzen dituzte euskal herritar gehienek.
8,1 5,7
Babes ofizialeko etxebizitza
23,6
62,1
12,0
Senideak ekartzea
22,8
60,5
13,8
Bozkatzea Denek
17,0 Legez daudenek
63,6 Inork ez
16,9 Ed/Ee
• Baina ez dute gauza bera pentsatzen gainerakoei buruz: laguntza juridikoa, gizarte-laguntzak, BOE, familia berriz biltzea edo boto-eskubidea. Horiek atzerritarren erregulartasun-egoerarekin lotuta geratzen dira. • Nolanahi ere, 2015ean pertsona gehiagok uste dute eskubide eta zerbitzu batzuek unibertsalak izan beharko luketela.
60. Begirada - 2015eko Barometroa: Atzerriko immigrazioaren inguruko pertzepzioak eta jarrerak
7
Zure iritziz, Euskadin bizi diren etorkinek doan eskuratu beharko lituzkete zerbitzu hauek: Jatorrizko hizkuntzako eskolak
Euskarako eskolak
44,9
Gaztelaniako eskolak
47,6
Lanbide-heziketako ikastaroak
34,0
32,3
30,4
40,0
39,5
44,1
Denek
• Euskara eta gaztelania eskolei dagokienez, gehienek uste dute atzerritar guztientzako eskubidea izan beharko lukeela, horien erregulartasun-egoera kontuan izan gabe.
Legez daudenek
13,8
• Lanbide-heziketari dagokionez, iritziak banatuta daude denentzako eskubidea izan beharko lukeela uste dutenen eta erregulartasun-egoeran daudenenetzat soilik izan beharko lukeela uste dutenen artean.
11,8
45,4
9,2
Inork ez
Ed/Ee
• Eta ama hizkuntzaren eskolei dagokienez, iritziak banatuta daude inorentzat ez luketela izan behar uste dutenen (% 34), erregulartasun-egoeran daudenentzat soilik izan beharko luketela uste dutenen (% 32,3), edo denentzat izan beharko luketela uste dutenen artean (% 30,4).
Zure ustez, zer jarrera izan beharko lukete erakundeek Diru-sarrerak Bermatzeko Errentari dagokionez?
Guztiek, baina hemengo pertsona guztien ostean
24
40
1
• Euskal herritarren % 40k uste du pertsona guztiek, bertakoek zein etorkinek, izan beharko luketela dirusarrerak bermatzeko errenta (DSBE) jasotzeko aukera, horren premia baldin badute, erroldatze-denbora kontuan hartu gabe.
Ez lukete inolaz ere jaso behar
7
Egoera administratibo erregularrean daudenek soilik Guztiek, baina urtebetez erroldatuta egon ostean
• Euskal herritarren % 24k uste du etorkin guztiek izan beharko luketela DSBE jasotzeko aukera, baina horren premia duten bertako guztiek jaso ondoren.
Pertsona guztiek, erroldatze-denbora kontuan hartu gabe
28
• Azkenik, % 28k uste du DSBE administrazio-egoera erregularrean dauden pertsonentzat izan beharko lukeela.
La RGI hace que los inmigrantes no quieran trabajar o no busquen trabajo
Esan zenbateraino zauden ados ala ez ondorengo esaldietan esaten denarekin: 2015
Etorkinak gehiegi 2014 baliatzen dira Dirusarrerak 2013 Bermatzeko Errentaz eta laguntza guztiak 2012 bereganatzen dituzte 2011
62,3
15,3
19,3
60,2
19,2
17,3
Las personas inmigrantes se aprovechan excesivamente de la RGI, llegando a acapararla
2015 Diru-sarrerak 2014 Bermatzeko Errentaren ondorioz, 2013 etorkinek ez dute lanik egin nahi edo ez 2012 dute lana bilatzen 2011
56,0
17,3
21,0
57,5
12,8
24,5
Ados
%40 Ez ados ez kontra
17,2
10,5
65,9 %20
24,0
13,6
57,6
%60
• 2014arekin alderatuta, murriztu egin da etorkinak gizarte-laguntzez baliatzen direla edo DSBEk lanik ez egin nahi izatera edo lanik ez bilatzera bultzatzen dituela uste dutenen ehunekoa.
18,1
14,3
64,9
%0
18,6
12,4
64,2
• Halaber, bertako herritarren % 55,6k uste du etorkinek lanik egin nahi ez izatea edo lanik ez bilatzea eragiten duela DSBEk
25,8
15,6
55,3
• Bestalde, bertako herritarren % 57,5en iritziz, etorkinek gehiegi baliatzen dute DSBE, monopolizatu egiten baitute.
26,0
15,0
55,6
%80 Kontra
%100 Ed/Ee
8
60. Begirada - 2015eko Barometroa: Atzerriko immigrazioaren inguruko pertzepzioak eta jarrerak
9. Immigrazio-politika Zure ustez, zer politika litzateke egokiena langile etorkinentzako? 2015
11,6
56,5
2014
8,7
64,2
17,1
5,9 4,0
2013
8,2
67,1
13,9
6,4 4,4
2012
8,7
2011
11,1
76,4
6,4 6,1
2010
8,6
82,6
6,2
2009
10,4
2008
7,9
2007
9,4
14,9
61,2
6,6
16,7
10,4
Inolako lege-trabarik gabe sartzen uztea
8,7 4,6
Lan-kontratua dutenei bakarrik sartzen uztea Legezko beste baldintzak betetzen dituztenei sartzen uztea: familia biltzea, errefuxiatuak…
3,9
83,2 81,0
Erabat debekatzea etorkin atzerritarrak sartzea
3,1 8,0 3,74,4
82,6
• Bertako herritarren % 11,6 etorkinak sartzeko legezko ezein oztoporik ez jartzearen alde dago. % 6,6 dira etorkinak sartzea nolanahi galaraztearen alde daudenak.
Ed/Ee
ra; hala nola, familia berriz elkartzeko helburua dutenei, ikasleei, errefuxiatuei eta abarri. Azken batean, lankontratuak berme-emaile izaten jarraitzen du gizartearen zati handi batentzat, ziurtasuna sortzen duelako eta susmo txarrak ezabatzen dituelako.
• Bertako 10 herritarretik 7k, gutxi gorabehera, uste dute etorkinei etortzeko aukera emateko lege-baldintza batzuk bete beharko lituzketela: zehazki, % 56,5en ustez, soilik lan-kontratua dutenei utzi beharko litzaieke sartzen; eta, % 14,9ren iritziz, legezko beste baldintza batzuk betetzen dituztenei ere eman beharko litzaieke sartzeko auke-
• Bilakaera aztertuta, ikusi dugu herritarrek eutsi egin diotela etorkinei sartzen uzteko ideiari, baldin eta baldintzak betetzen badituzte. Pixka bat ugaldu dira lege-oztoporik gabe sartzen utz dakiekeela uste dutenak.
Esan zenbateraino zauden ados ala ez ondorengo esaldietan esaten denarekin: Hona etorri den norbaitek delituren bat egiten badu, herrialdetik kanpora bidali beharko litzateke
48,1
Lanera etortzen diren atzerritarrak denboraldi batez langabezian geratuz gero, kanpora bidali beharko lirateke
17,4
22,9 12,7
Ados
• Euskal gizartearen iritziz, lanik gabe geratzea ez da arrazoi nahikoa atzerriko langileak kanporatzeko (% 62,9).
33,1
• EAEko gizartea zorrotzagoa da indarrean dagoen legedia ez betetzearekin: Euskal gizartearen % 48,1 dago edozein delitu egiten duten atzerritarrak kanporatzearen alde.
62,9
Ez ados, ez kontra
Kontra
Ed/Ee
Zure ustez, zer egin beharko luke Gobernuak egoera “irregularrean” dauden etorkinekin? 2015
17,2
2014
15,6
2013
14,7
2012
17,2
2011
16,5
2010
14,0
2009
16,4
2008
16,6
11,4
47,2
11,6
54,1
9,7
51,7 11,2
41,1
9,1 9,7
7,8 7,3
21,3 11,0
61,0 55,8 45,8
10,9 16,6
9,3
58,6
13,4
10,8
10,4
• Oro har, euskal gizarteak lana eta langile atzerritarrak onartzea lotzen jarraitzen du, eta lana duten atzerritarrak erregularizatzearen (bizileku baimena ematearen) aldekoa da. Lotura hori aldatzen joan da azken urte hauetan.
9,2 8,8
6,8
7,0 7,0 9,7
8,9 17,5
Guztiak erregularizatu, "paperak" eman Lana dutenak bakarrik erregularizatu Bitartekoak eman guztiak beren herrialdera itzultze Guztiak kanpora bidali Ed/Ee
• Gutxiengo batek soilik du jarrera zorrotza; % 10,8 da administrazio-egoera irregularrean dauden atzerritarrak kanporatzearen aldekoa.
60. Begirada - 2015eko Barometroa: Atzerriko immigrazioaren inguruko pertzepzioak eta jarrerak
9
10. Begikotasun-maila Esan, mesedez, 0tik 10erako eskalan, ondorengo herrialdeetako edo munduko eskualdeetako pertsonekiko sentitzen duzun begikotasuna. 0k esan nahi du ez dituzula batere begiko eta 10ek oso begiko dituzula. Mendebaldeko EB Argentina Saharaz heg. AEB Ekuador Paraguai, Nikaragua Bolivia Kolonbia Asia, Txina Pakistan Errumania eta Ekiald. EB Magreb
6,2 5,9 5,8 5,7 5,5 5,4 5,4 5,4 5,1 4,5
• Beste urtebetez ere, kulturaren, politikaren edo gizartearen arloetan gertukoen ditugun kolektiboak ditugu begikoen, eta alderantziz. Hala, begikotasun txikiena magrebtarrek (3,8), errumaniarrek eta EBko ekialdeko kolektiboek (4,2) dute. Horiek dira kulturaren edo gizartearen ikuspegitik urrunekoenak eta/edo aurreiritzi handienak sortzen dituztenak. • Halaber, EAEko herritarrek EBko mendebaldetik eta Argentinatik etorritako etorkinei diete begikotasunik handiena.
4,2 3,8
11. Tolerantzia-indizea Tolerantzia-indizearen bilakaera Atzerritarrekiko tolerantzia-indizearen bitartez EAEko bertako herritarrek atzerriko etorkinen aurrean dituzten jarrera eta jokabideak neurtzen dira. Tolerantzia-indizean laburbiltzen dira EAEko herritarrek etorkinekiko dituzten iritziak, jokabideak, balioak, sinesmenak, estereotipoak eta abar. Indizea 0tik 100era bitarteko zifra bakarrean adierazten da, eskolako nota balitz bezala, eta zifra tarte horretan kokatzea, fenomeno horren aurrean zer nolako jarrera dugun ezagutzea eta datozen urteetan izango dugun bilakaera ikustea du xede.
Tolerantzia-indizea
58,74 58,04 56,51
57,18
57,15
56,65
2015ean, bertako herritarrek 58,04 puntu lortu dituzte tolerantzia-indizean, eta 2013an hasitako joera berretsi da, emaitzek hobetzen jarraitzen baitute. Tolerantzia-indizearen gorakada hori bat dator 2015eko Barometroko puntuazio gehienetan lortu diren emaitza hobeekin.
56,96 55,35
53,62 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Talde nagusien tamainaren bilakaera 47,52 43,3
42,42 38,5 33,68
31,8
35,9
34,08
30,2 18,8
2008
2009
23,5
2010
2011
14,9
2012
2013
Anbibalenteak Uzkurrak
33,9
30,1
2007
41,9
Toleranteak
2014
2015
Euskal gizartean hiru profil bereizten dira atzerriko immigrazioaren aurrean: toleranteak, anbibalenteak eta uzkurrak; profil horiei dagokienez, 2015ean toleranteen taldeak gora egin du (% 41,9). Anbibalenteen taldeak ere gora egin du (% 43,3), eta uzkurren taldeak behera, % 21,8tik 2015eko % 14,9ra.
10
60. Begirada - 2015eko Barometroa: Atzerriko immigrazioaren inguruko pertzepzioak eta jarrerak
Immigrazioarekiko tolerantzia-indizearekin lotutako aldagaiak TOLERANTZIA-ATALASE
TOLERANTZIA-ATALASE
TXIKIENA
HANDIENA
DUTEN PERTSONEN PROFILA
DUTEN PERTSONEN PROFILA
Aldagaia
Esangura
Emakumezkoak
Sexua
.003
Gizonezkoak
65 urtekoak eta hortik gorakoak
Adina
.000
18 eta 29 urte bitartekoak
Araba eta Bizkaia
Lurraldea
.000
Gipuzkoa
Lehen mailakoak, ikasketarik gabe
Ikasketak
.013
Goi- eta erdi-mailako unibertsitate-ikask.
5.000 biztanle edo gutxiago
Habitata
.000
5.000 eta 150.000 biztanle artean
Erlijioa
.000
Agnostikoak, ateoak eta ezaxolak
Erdaldunak
Hizkuntza
.000
Euskaldunak
Espainiarra
Abertzaletasuna
.000
Euskalduna, euskaldun moderatua, ezaxola
Identitate-sentimendua .000
Euskalduna eta euskaldun-espainiarra
Katolikoak, praktikanteak ala ez
Espainiarra Eskuinekoa
Ideologia
.001
Ezkerrekoak eta zentro-ezkerrekoak
Diru-sarrerak
.011
Hilean 2.500 â‚Ź eta gehiago
Egoera ekonomikoa
.000
Gustura daudenak eta ezaxolak
Etxeko lanetan arituak, erretiratuak, langabeak
Lanbidea
.000
Ikasleak
Estatus baxua eta erdi-mailakoa
Estatusa
.000
Estatus altua
Krisiaren eragina
.015
Krisiaren eragin txikia
Baikortasuna
.000
Ezaxolak eta baikorrak
Etorkizuna
.000
Etorkizun normala eta ona
Auzoa
.007
Etorkinen presentzia handia
Inolako harremanik ez
Interakzio pribatua
.000
Nolabaiteko harremana
Inolako interakziorik ez
Interakzio publikoa
.000
Interakzio handia edo zerbait
Aisialdiko interakzioa
.000
Handia edo nolabaiteko intentsitatekoa
Hilean 1.000 â‚Ź, gehienez Gustura ez daudenak
Krisiaren eragin handia Ezkorrak Etorkizun txarra Etorkinen eta bertakoen nahasketa
Interakziorik ez
Azterketa horrek aukera eman du tolerantzia-indizeari loturiko zenbait aldagai soziodemografiko identifikatzeko. Aldagai horien bitartez, atzerriko etorkinekiko tolerantzia-maila handia edo txikia duten pertsonen profila ezagutu daiteke.
Taulan ikus dezakegun bezala, nolabaiteko lotura dago tolerantzia-mailaren eta hainbat aldagairen artean, esaterako, sexua, adina, ikasketak, erlijioa, hizkuntza, nazionalismoa, identitate-sentimendua, egoera ekonomikoa, okupazioa, estatusa, krisiaren eragina, baikortasuna, etorkizunerako itxaropena, interakzio pribatua, interakzio publikoa, aisialdiko interakzioa.
60. Begirada - 2015eko Barometroa: Atzerriko immigrazioaren inguruko pertzepzioak eta jarrerak
11
ONDORIOAK 1.
EAEko herritar gehienen ustez immigrazioa ez da arazo garrantzitsua. Herritarren %Â 1,6k soilik uste du fenomeno hori Euskadiko arazo garrantzitsuenetako bat dela. 2014ko Barometroarekin alderatuta, oro har, hobekuntza egon da immigrazioaren aldeko jarreretan.
2.
Datuen argitara, EAEko herritarrek atzerriko immigrazioaren aurrean jarrera anbibalentea dutela esan behar dugu: batzuen jarrera irekia eta tolerantea da, eta beste batzuena, aldiz, kontrakoagoa. Dena den, jarrera tolerantearen aldeko joera argia dago.
5.
Atzerriko etorkinak iristearekin lotutako gaien artean, honako hauek dira ziurgabetasun eta susmo txar handienak sortzen dituzten alderdiak: ongizate-estatuari, babes sozialari eta zerbitzu sozialei eustea. Kasu horretan, aurreiritziek behera egin dute, hain zuzen ere, Ongizate-estatuarekin, babes sozialarekin eta prestazio ekonomikoekin lotutako gaietan.
6.
Ondorio gisa, 2015eko Barometroaren datuak hobeak izan dira 2014koak eta aurreko urteetakoak baino.
3.
Lan-merkatuarekin eta etorkinen kolektibo horren funtzionalitatearekin lotutako kontuak neurtzen dituzten itemek utzi diote beheranzko joerari, baina ez dira oraindik kokatu krisiaren aurreko mailetan.
7.
Euskal herritarrek immigrazioaren fenomenoarekiko duten Tolerantzia-indizea 100etik 58,04 puntukoa da 2015ean, eta 2013an hasitako joera berretsi da, emaitzek hobetzen jarraitzen baitute.
4.
Anbibalentzia hainbat alderditan adierazten da, esaterako, gizarteratze-ereduan. Kultura-aniztasunaren aberastasun soziala nabarmentzen duten iritzien aurrean, jarrera asimilazionistak ere azaldu dira. Azken boladan finkatu eta ugaldu ere egin dira. Egia esan, gai gehienetan ziklo-aldaketa bat nabaritzen da, baina gai horretan krisi-aldian hasitako joerari eusten zaio.
8.
Oro har, beherakada egon da immigrazioarekiko jarrera negatiboetan. 2014ko Barometroan susmatzen zen bezala, 2015eko Barometroak etapa normalizatuago baten hasiera ezarri du euskal gizarteak immigrazioarekiko dituen iritzi eta jarreren esparruan.
HARPIDETU GURE BULETINETARA Gure argitalpenak zuzen-zuzenean zure e-mailean jaso nahi dituzu? Gure dokumentazio-zentroko nobedadeen berri izan nahi duzu?
Harpidetu hemen
EAEko immigrazioaren inguruko informazio gehiago nahi izanez gero, kontsulta ezazu gure web orria: www.ikuspegi.eus Behatokiaren beste zerbitzu batzuk: – Dokumentazio zentrua: kontsulta zerbitzua eta liburutegi mailegua eskeintzen ditu. – Informazio estatistikoa.
Gurekin harremanetan jartzeko: Tlf.: 94 601 82 75 Fax: 94 601 82 78 e-mail: info@ikuspegi.eus Pertsonalki helbide honetan aurki gaitzakezu: Liburutegi Zentraleko Eraikina, 6. pisua, UPV/EHU Sarriena Auzoa, z/g. 48940 Leioa (Bizkaia)