6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Περιεχόμενα Σημείωμα του επιμελητή έκδοσης ............................................9 Εισαγωγή ............................................................................... 10
4.2. Η συνάντηση με τη Δύση .............................................. 34 4.3. Βασικές απόψεις ............................................................. 37 4.4. Γυναίκες και μειονότητες............................................... 40 4.5. Πνευματική παραγωγή .................................................. 43
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Σταυροφορίες εναντίον τζιχάντ 5.1. Τα κίνητρα ..................................................................... 45 5.2. Η άλωση του 1204 και η λατινική Ρωμανία ................. 49
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Η εμφάνιση των Τούρκων
ÌEÑÏÓ Ι. Η παρουσία των Ελλήνων στον Εύξεινο Πόντο μέχρι την κατάκτηση από τους Τούρκους ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Οι εγκαταστάσεις κατά την αρχαιότητα 1.1. Πόντος: από άξενος σε εύξεινο ..................................... 15 1.2. Ο αποικισμός ................................................................. 17
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Το Βασίλειο του Πόντου 2.1. Η ίδρυση του βασιλείου ................................................ 21 2.2. Οι Μιθριδατικοί Πόλεμοι ............................................. 23
6.1. Ο γενέθλιος χώρος ........................................................ 51 6.2. Οι Τούρκοι ως ρομφαία του ισλάμ ............................... 53 6.3. Η απαξίωση των Τούρκων ............................................. 54
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
Η κατάκτηση της Μικράς Ασίας 7.1. Η σπουδαιότητα της μικρασιατικής χερσονήσου ........ 57 7.2. Οι πρώτες εισβολές........................................................ 61 7.3. Η ήττα στο Ματζικέρτ .................................................. 64 7.4. Τα τουρκικά εμιράτα ..................................................... 66 7.5. Η απελευθέρωση της Πόλης ......................................... 68 7.6. Οι προσπάθειες προσηλυτισμού των Ελλήνων ............ 71 7.7. Vilayet-I Yunani ............................................................ 73
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας
3.1. Ο ρωμαϊκός Πόντος ...................................................... 27 3.2. Το Βυζάντιο ................................................................... 28 3.3. Ο βυζαντινός Πόντος .................................................... 30
8.1. Η ίδρυση ........................................................................ 75 8.2. Eνδοελληνικές αντιθέσεις .............................................. 78 8.3. Kράτος και Eκκλησία .................................................... 79 8.4. Η παράδοση της Τραπεζούντας ................................... 82
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9
Ρωμαιοκρατία και Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Η εμφάνιση του ισλάμ
Η οθωμανική κυριαρχία
4.1. Αλλάχ και αραβική ενοποίηση ...................................... 33
9.1. H oλοκλήρωση της κατάκτησης ................................... 87
9.2. Η περιθωριοποίηση των χριστιανών ............................. 88 9.3. Ο εξισλαμισμός των Ελλήνων ....................................... 93 9.4. Το Πατριαρχείο ............................................................. 94 9.5. Η περιοδολόγηση της Τουρκοκρατίας......................... 95 9.6. Οι εξισλαμισμοί στον Πόντο ........................................ 97 9.7. Το φαινόμενο του κρυπτοχριστιανισμού ...................... 99 9.8. Έξοδος προς τη Ρωσία ................................................ 101
ÌEÑÏÓ ΙI. Η εμφάνιση του τουρκικού εθνικισμού και οι γενοκτονίες των χριστιανικών λαών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10
Ανατολικό Ζήτημα και τουρκικός εθνικισμός 10.1. Η ιστορικότητα του Ζητήματος ............................... 113 10.2. Η αφύπνιση των λαών ................................................ 115 10.3. Ο τουρκικός εθνικισμός ............................................ 117 10.4. Ο γερμανικός παράγοντας ........................................ 122 10.5. Τα εθνικά επαναστατικά κινήματα ............................ 124
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11
Tα πληθυσμιακά μεγέθη των Ελλήνων 11.1. Στον μικρασιατικό Πόντο ......................................... 131 11.2. Στην υπόλοιπη Οθωμανική Αυτοκρατορία .............. 137 11.3. Στην τσαρική Ρωσία .................................................. 137
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12
Η πρώτη φάση της γενοκτονίας (1914-1918) 12.1. Οι μετακινήσεις των πληθυσμών ............................... 145 12.2. Η γενοκτονία των Αρμενίων...................................... 149 12.3. Η γενοκτονία στον Πόντο: “Le massacre blanc”.... 153 12.4. Η γενοκτονία στην υπόλοιπη Μικρά Ασία και στην Ανατολική Θράκη ...................................... 157 12.5. Η τραγωδία των Ελλήνων του Καρς ........................ 160 12.6. Το ελληνικό προσφυγικό πρόβλημα στη Ρωσία ...... 162
7
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13
Η ελληνική αντίσταση 13.1. Το αντάρτικο κίνημα ................................................. 165 13.2. Η Ελληνική Μεραρχία του Καυκάσου .................... 171 13.3. Ανατολικός Πόντος: Η Προσωρινή Κυβέρνηση Τραπεζούντας ............... 173 13.4. Η αποχώρηση των Ρώσων από τον Πόντο .............. 178
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14
Οι πολιτικές επιδιώξεις του ελληνισμού 14.1. Μετά το τέλος του πολέμου ...................................... 183 14.2. Ελληνική Δημοκρατία του Πόντου .......................... 187 14.3. Απελευθέρωση της Ιωνίας και της Ανατολικής Θράκης ..................................... 193 14.4. Το κεμαλικό κίνημα .................................................. 193
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15
Η δεύτερη φάση της γενοκτονίας (1919-1923) 15.1. Η εκκαθάριση του Πόντου........................................ 197 15.2. Η διαχείριση του Ποντιακού Ζητήματος ................ 203 15.3. Οι προτάσεις Σταυριδάκη για επέμβαση της Ελλάδας ....................................... 209 15.4. Η εγκατάλειψη ........................................................... 213 15.5. Η ήττα στην Ιωνία και η καταστροφή της Σμύρνης ................................ 215 15.6. Tα μοιραία λάθη ........................................................ 220 15.7. Η εκκένωση της Ανατολικής Θράκης ..................... 223 15.8. Οι ευθύνες των Συμμάχων ........................................ 227 15.9. Η Συνθήκη της Λωζάννης ......................................... 231
ΕΠΙΛΟΓΟΣ ...................................................................... 234 Υποσημειώσεις ....................................................................... 241 Βιβλιογραφία ........................................................................ 248