INHOUD
Holland Film Nieuws
Nummer 102 Jaargang 17 Oktober 2011
Adverteerders overzicht adverteerders
Inhoud 07 07 08 13 14 15 17 20 23 24 25 25 29 31 35 35 37 39 41 41 42 50
10 interview special trailer De gelaarsde kat (3D) leader teasers The Lady, The Help, Hay- wire, J. Edgar, The Iron Lady, The Darkest Hour (3D) quiz in the picture Margret Wagenaar op locatie Lisse, Goes techniek KDM’s column Hans Pos Nederlandstalige films in aantocht in productie Shouf shouf zombibi, Brammetje Baas, Alleen maar nette mensen pick ‘n’ mix cartoon Jaap & Joop theaterpaspoort Pathé Tuschinski achter de schermen Het opvangen van de klappen uit de cast Laurens van Laake agenda achter de schermen Dag van het filmtheater achter de schermen De film met of zonder geluid pick ‘n’ mix bioscooppanel trailers cast / colofon
Het beste van beiden Een signaal afgeven welke kant zij met de onderneming op willen, dat is wat de eigenaren van Jogchem’s Theaters doen met de fusie met de Luxor Groep. HFN sprak met twee van de drie nieuwe directeuren, Righard Atsma en Albert Jan Vos, over een gemeenschappelijk gedachtegoed en het JT/Luxor-theater van de toekomst.
18 achter de schermen
Hetzelfde, maar dan anders… voorlopig Met de digitalisering komen er zaken binnen handbereik die tot voor kort niet mogelijk waren, zoals het supersnel bijplaatsen van prints. Maar tegelijkertijd lijkt de virtual print fee (vpf) ook een rem op het nieuwe systeem te kunnen zetten. Verandert de digitalisering het gedrag van de distributeurs en exploitanten als het gaat om releases en programmering of blijft alles bij het oude?
[18]
22 in productie
Talent maakt nieuwe Verhoeven-film Wie mee wil werken aan de nieuwe film van Paul Verhoeven kan in de komende maanden zijn slag slaan. Dankzij het crowdsourcingproject Entertainment Experience komt werken met de beroemde regisseur voor iedere ambitieuze acteur, cameraman-in-wording of gedroomd scenarist binnen handbereik. (foto Joshua Rood Photography)
28 techniek
TMS: besturingssysteem van de bioscoop
[22]
Er wordt volop gediscussieerd over het merk projector en het type server, over de keuze voor 2K of 4K en over 3D, maar het onderdeel van de digitale installatie dat juist voor de meeste efficiency kan zorgen, lijkt opvallend weinig aandacht te krijgen. HFN dook in de wereld van het Theatre Management System, oftewel het TMS.
20th Century Fox [52] Alcons Audio [46] Barco NV [12] Benelux Film Distributors [26, 27] Cinéart Nederland BV [16] CineFox [40] Coca-Cola [30] Compeso GmbH [44] digital darwin [40] Dutch FilmWorks [02, 03] EYE Film Instituut Nederland [44] FTT Filmtronics BV [46] Huizenga Group [36, 51] Jimmy Products [36] Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten (NVB) [32] PCO Nederland BV [04] Polaroid Eyewear [34] Roveka speciaaldrukwerk [36] Sligro [46] Stichting Filmtransport NVF/Filmcentrale [05] Universal Pictures International (Netherlands) BV [cover, 06, 38] Warner Bros. Pictures International Holland [20, 21] Your Sense [40]
STICHTING FILMTRANSPORT
[10]
Voor alle vragen en informatie over filmtransport: www.filmtransport.info
[28]
[07] 5
Who cares if it’s not getting published? (Virginia Madsen als Maya in Sideways)
21 december in de bioscoop www.mission-impossible.nl
SPECIAL TRAILER / LEADER
Special trailer
De gelaarsde kat (3D)
Dat de Shrekfilms wereldwijd zo succesvol waren, was niet in de laatste plaats natuurlijk te danken aan Donkey en Puss in Boots die als sidekick van Shrek voor zoveel humor zorgden. Het was dan ook niet de vraag of ze een eigen film zouden krijgen, maar wanneer. De gelaarsde kat, oftewel Puss in Boots, neemt het voortouw. De plannen om hem een eigen podium te geven waren er al in 2004, toen de kat aan ons werd voorgesteld in Shrek 2. Het heeft uiteindelijk nog zeven jaar geduurd voordat hij in zijn eigen film – in 3D - ten tonele mag verschijnen. Het verhaal gaat terug naar het moment dat de gelaarsde kat nog geen kennis heeft gemaakt met Shrek en Donkey. Hij is als een Robin Hood die het opneemt voor de zwakken. Samen met zijn oude vriend Humpty Dumpty en de geduchte Kitty Softpaws bindt hij de strijd aan met het bandietenduo Jack en Jill dat op het punt staat een kracht lost te laten die de aarde op haar grondvesten zal doen schudden. Stemmen (nl): Jon van Eerd, Anna Drijver, Karin Bloemen, Jeroen van der Boom, Charly Luske, Tanja Jess en Stanley Burleson. Stemmen (ov): Antonio Banderas, Salma Hayek, Zach Galifianakis Regisseur: Chris Miller Distributeur: Universal Pictures International Releasedatum: 7 december 2011
Gefeliciteerd!
De gelaarsde kat (3D). Distributie Universal Pictures International.
Het was niet de vraag of ze een eigen film zouden krijgen, maar wanneer.
Ik gebruik de ruimte die mij in dit magazine is gegeven eigenlijk nooit voor een felicitatie. Doorgaans doe ik dat via traditionele ansichtkaarten, telefoontjes of in toenemende mate door een krabbel achter te laten op iemands Facebook-pagina. Als ik mij goed herinner deed ik dit nog niet eerder op deze plek in dit blad. Daar maak ik nu graag een uitzondering op en niet zonder reden. Bij het verschijnen van deze editie zijn we nog slechts een week verwijderd van de negentigste verjaardag van de fraaiste bioscoop van Nederland. Op 28 oktober aanstaande is het precies negen decennia geleden dat Abraham Icek Tuschinski in de Amsterdamse Reguliersbreestraat zijn Theater Tuschinski open zag gaan. Het beroemde theater heeft in de loop der tijd ontzettend veel meegemaakt. Van het veelvoudige koninklijke bezoek tot de aanwezigheid van talrijke buitenlandse filmsterren tijdens alle premières die er plaatsvonden. Van de legendarische entree van Rutger Hauer en Jeroen Krabbé op de motor bij de galavoorstelling van Soldaat van Oranje, de indrukwekkende vertoning van Schindler’s List in aanwezigheid van regisseur Steven Spielberg tot de tragische dood van filmjournalist Simon van Collem in de foyer bij de première van The Living Daylights. En van de intensieve, maar beeldschone restauratie in de periode 1998-2002 tot de vreselijke dood van haar geestelijk vader en oprichter tijdens de Tweede Wereldoorlog. Kort en krachtig weergeven wat Theater Tuschinski heeft meegemaakt is eigenlijk ondoenlijk en ook niet het doel. Wat mij bekend is van Abraham Tuschinski is dat hij zijn klanten wilde laten genieten van film door ze de mooiste en beste bioscopen aan te bieden die hij maar kon bedenken. Wie door de foyer van het hedendaagse Pathé Tuschinski loopt en plaatsneemt in de beeldschone en imposante grote zaal, kan niet anders dan onder de indruk zijn van deze bioscoop én van de visie die de oorspronkelijk uit Polen afkomstige Rotterdammer aan het begin van de twintigste eeuw moet hebben gehad. En die visie is ook anno 2011 nog steeds van groot belang. Daarom zeg ik in het hier en nu, en zeer waarschijnlijk niet alleen namens mijzelf, maar namens alle filmliefhebbers: Tuschinksi: van harte gefeliciteerd en nog vele jaren! Jeroen Huijsdens
Hoofdredacteur
7 ‘All that I need are the boots!’ (Antonio Banderas als de gelaarsde kat)
TEASERS
The Help Hoewel velen geloofden (en geloven) in de kwaliteit van de film, was The Help ook de afgelopen periode de grote verrassing aan de Amerikaanse boxoffice. De film, naar het gelijknamige boek van Kathryn Stockett, bracht in korte tijd 155 miljoen dollar op terwijl er een productiebudget van vijfentwintig miljoen tegenover stond. De film gaat over Eugenia Phelan die besluit een boek te schrijven over de positie van de zwarte huishoudhulpen aan het begin van de jaren zestig in Jackson, Mississippi en wel door hen zelf aan het woord te laten.
The Lady
Hoofdrollen: Emma Stone, Viola Davis, Bryce Dallas Howard, Octavia Spencer Regisseur: Tate Taylor Distributeur: The Walt Disney Company Releasedatum: 12 januari 2012
Het moet worden gezegd: een film over de Burmese (of Myanmarese) oppositieleidster Aung San Suu Kyi zou je wellicht niet direct koppelen aan de Franse regisseur Luc Besson. De stylistisch sterke en veelzijdige Besson maakte eerder onder andere de opvallende actiefilm Léon en was de laatste jaren vooral in beeld als de regisseur van de serie Arthur en de minimoys. Maar een waarheidsgetrouw portret over de vrouw die in 1991 nog de Nobelprijs voor de Vrede won is toch heel wat anders. De film zoomt vooral in op de relatie tussen Suu Kyi en de wetenschapper en docent Michael Aris. Hoofdrollen: Michelle Yeoh, David Thewlis Regisseur: Luc Besson Distributeur: Cinéart Releasedatum: 22 december 2011
The Darkest Hour (3D)
Films om de komende maanden in de gaten te houden.
8 ‘They came here with a plan.’ (Emile Hirsch in The Darkest Hour)
Het is inmiddels alweer anderhalf jaar geleden dat acteur Emile Hirsch Cinema Expo aandeed om de exploitanten voor zich te winnen met een enthousiast sfeerverhaal over The Darkest Hour, de nieuwe film van visionair filmmaker Timur Bekmambetov. De van oorsprong Russische filmmaker liet de regie van deze sciencefiction thriller over aan Chris Gorak, maar produceerde de film wel. In de film vieren vier jongelui een feestje in Moskou als de aarde wordt aangevallen door onzichtbare buitenaardse wezens die het op onze energie hebben voorzien. En dat brengt special effects met zich mee die alleen uit de koker van Bekmambetov lijken te kunnen komen. Hoofdrollen: Emile Hirsch, Rachael Taylor, Olivia Thirlby, Joel Kinnaman Regisseur: Chris Gorak Distributeur: 20th Century Fox Releasedatum: 12 januari 2012
TEASERS
-rechterpagina<linksboven> The Iron Lady <rechtsboven> J. Edgar
The Iron Lady Je vraagt je elke keer toch weer af hoe ze het voor elkaar krijgt. Hoe Meryl Streep er keer op keer in slaagt zo een te worden met haar filmkarakter dat het niet meer van echt te onderscheiden is. Het leverde de actrice tot nu toe in ieder geval twee Oscars op en maar liefst zestien Oscarnominaties. En daar komt er met The Iron Lady vast nog een bij. Streep speelt ditmaal de rol van de voormalige Prime Minister van Engeland, Margret Thatcher. In de film zien we hoe ze de weg aflegt om te worden wie ze werd en de prijs die zij ervoor betaalde. Hoofdrollen: Meryl Streep, Harry Lloyd, Jim Broadbent Regisseur: Phyllida Taylor Distributeur: Lumière Releasedatum: 12 januari 2012
<linksonder> Haywire
-linkerpagina<linksboven> The Help <linksonder> The Lady <rechtsonder> The Darkest Hour (3D)
J. Edgar Nadat hij eerder al in de huid kroop van meesteroplichter Frank Abagnale in Catch Me If You Can en kort daarna in die van de legendarische Howard Hughes in Aviator, zien we Leonardo DiCaprio begin volgend jaar als de controversiële FBI-baas J. Edgar Hoover. Niemand minder dan Clint Eastwood heeft de taak op zich genomen een film te maken over de man die jarenlang het gezicht was van de wetshandhaving in de VS (van 1935 tot 1972 was hij de baas van de FBI) en ook wel wat geheimen met zich meezeulde. Hoofdrollen: Leonardo DiCaprio, Armie Hammer, Josh Lucas, Naomi Watts Regisseur: Clint Eastwood Distributeur: Warner Bros. Releasedatum: 5 januari 2012
Haywire We zijn echt aanbeland in een periode dat sterke vrouwen van zich laten horen. Enkele van de films op deze pagina’s spreken in dat opzicht boekdelen. Mallory Kane in de actiefilm Haywire is er ook een. Ze is een undercover agente die pootje wordt gelicht, maar niet met zich laat sollen. Ze neemt het op tegen kerels die zo op het eerste gezicht, als je de lijst met hoofdrolspelers bekijkt, zeker hun mannetje wel kunnen staan. Maar of ze Mallory aankunnen? Steven Soderbergh kondigde onlangs aan met regisseren te willen stoppen, maar kwam daar enkele dagen later alweer op terug. Gelukkig maar! Hoofdrollen: Gina Carano, Channing Tatum, Ewan McGregor, Michael Fassbender, Michael Douglas, Antonio Banderas Regisseur: Steven Soderbergh Distributeur: A-Film Releasedatum: 26 januari 2012 9
‘That’s the tone that we want to strike!’ (Meryl Streep als Margret Thatcher in The Iron Lady)
INTERVIEW
Interview Righard Atsma en Albert Jan Vos
Het beste van beiden Met de fusie van JT Bioscopen en de Luxor Groep lijken de nieuwe eigenaren van Jogchem’s Theaters het eerste echte signaal af te geven welke kant zij de komende jaren met de onderneming op willen. Een mooi moment om daarover eens door te praten met twee van de drie nieuwe directeuren, Righard Atsma en Albert Jan Vos. Door Jeroen Huijsdens
Vanaf het moment dat begin dit jaar bekend werd dat Righard Atsma, Tom Kist en Arjen Veurink via hun werkmaatschappij Nedvest de nieuwe eigenaren waren geworden van Jogchem’s Theaters gonsde het in de smalle wandelgangen van het filmbedrijf van de geruchten. De eigenaren zouden met zo ongeveer iedere bioscoopondernemer in gesprek zijn over overname en in korte tijd een prominente positie op de Nederlandse bioscoopmarkt willen innemen, alhoewel ze geen ervaring hadden met bioscopen. Een samenwerking met een ondernemer die dat wel heeft, was een van de scenario’s. De vraag was alleen: met wie? Op 7 september jongstleden kwam daar een antwoord op. Toen werd de fusie aangekondigd tussen Jogchem’s Theaters en de Luxor Groep, de onderneming van de Drentse bioscoop die-hards Albert Jan en Yvonne Vos. Met de aanstelling van Albert Jan Vos als operationeel directeur - naast Righard Atsma als algemeen directeur en Tom Kist als financieel directeur - lijkt het bioscoopconcern de markt een eerste signaal af te geven met welke visie het willen bouwen aan een nieuwe toekomst. Hebben jullie lang op de loer gelegen om te kijken of jullie iets in het bioscoopbedrijf konden doen? Righard Atsma: ‘We hebben er inderdaad een aantal jaren naar gekeken. Het is volgens ons een
mooie bedrijfstak waarin met het mooie product emotie wordt gewerkt. Het is ook een sector waarin nog een heleboel te doen is op het gebied van kwaliteit en wel over de gehele linie. Bovendien hebben wij ook een persoonlijke interesse in film en horeca. Wat trekt mensen? Wat veroorzaakt dat twee bedrijven die niet zo veel verschillen, hun vak heel anders uitoefenen? Ik denk dat het antwoord deels schuilt in de passie van de betrokken ondernemer. Die kun je als geen ander kwijt in deze sector.’ Wat deed JT en Luxor met elkaar in zee gaan? Righard Atsma: ‘We wilden de kracht van beide bedrijven samenvoegen waardoor we een sterkere onderneming krijgen. Daarom is dit ook een fusie. Als er sprake was geweest van een overname, waren we misschien te eenzijdig doorgegaan.’ Albert Jan Vos: ‘We gaan gaandeweg het beste van JT en het beste van Luxor samenbrengen.’ Righard Atsma: ‘In de afgelopen jaren is JT bezig geweest om de centrale organisatie goed neer te zetten, met investeringen in onder meer automatisering en een HR-afdeling. Dat staat nu. De focus op de theaters is daardoor wat minder is geweest. Het sterke punt van Luxor is die passie op de werkvloer. Die is er ook bij JT, maar die mag soms wel wat meer geprikkeld worden.’ Albert Jan Vos: ‘Met Luxor waren
Vos: ‘Uiteindelijk gaat het er om dat je met bezieling leiding kunt geven aan zoveel mogelijk bioscopen.’
Albert Jan Vos en Righard Atsma.
10 ‘You mustn’t be afraid to dream a little bigger, darling.’ (Tom Hardy als Eames in Inception)
we al bezig om uit te breiden en nieuwe exploitaties aan de onderneming toe te voegen. Toen zich de kans voordeed om te fuseren met JT zag ik welke mogelijkheden dat ging bieden. Uiteindelijk gaat het er om dat je met bezieling leiding kunt geven aan zoveel mogelijk bioscopen. Het is echt een compliment aan de heren dat zij zich de materie zo snel eigen hebben gemaakt, maar wij weten inmiddels wel hoe je met het publiek moet omgaan en waarmee je je kunt onderscheiden. Voor ons als kleinere onderneming gold wel dat we zo af en toe moesten knokken met de filmverhuurders.’ Ervaarde je het zo? Als knokken met de distributeurs? Albert Jan Vos: ‘Ja, soms voelde dat zo. Maar ik ben ook niet anders gewend. Als kind maakte ik het aan de keukentafel al mee dat mijn vader zichzelf zat op te vreten omdat hij bepaalde films niet kreeg. Ik ben dus ook opgegroeid met dat spanningsveld.’
INTERVIEW
Ik dacht dat het strijdtoneel meer naar de vrijetijdsindustrie was verschoven? Dat je daar – gezamenlijk - om een goede plaats moet knokken. Albert Jan Vos: Je moet je goed realiseren dat ik bij de kleintjes wegkom. Bij hen is het altijd anders geweest dan bij de concerns. Toen ik met Hoogeveen begon kon ik geen film krijgen. Met inzet en acties moest ik laten zien dat ik de titel premièretheater verdiende. Hoewel er een verjongingscultuur is geweest – en dat zeg ik met respect voor iedereen die ik heb meegemaakt – zijn er nog steeds kleine exploitanten die vreselijk moeten knokken, of die zich hebben aangesloten bij een boekingskantoor.’ Wat is een typisch JT/Luxor-theater van de toekomst? Albert Jan Vos: ‘Ik denk dat we ons zeker met de horecavoorzieningen zullen onderscheiden. We komen met een ander pakket dan wat anderen nu bieden. We hebben al gekeken of we de elementen die wij belangrijk vinden al kunnen inbrengen in de nieuwe bioscoop die in Apeldoorn open gaat. Ik heb altijd gezegd dat de
Atsma: ‘Talent vasthouden is belangrijk. Dat is goed voor de onderneming en voor de hele sector.’
horecabeleving in een bioscoop van veel grotere invloed is dan menigeen denkt. Het bepaalt heel erg of die consument weer graag en vaak terugkomt.’ Righard Atsma: ‘De sector is de afgelopen jaren gedreven door grote complexen. Dat heeft het beeld versterkt van de bioscoop als het tienerdomein. Wij vinden het juist helemaal niet erg om kleinere theaters in de binnenstad te hebben en daarmee een bredere groep aan te spreken. Sterker nog, wij vinden dat een mooi product waarmee je je prima kunt differentiëren, bijvoorbeeld door een gezelligheid te creëren die meer het theatergevoel uitstraalt. Maar de locaties moeten natuurlijk wel voldoende zalen hebben want anders heb je een probleem met de programmering.’ In welke steden kunnen we dat soort theaters binnen afzienbare tijd verwelkomen? Righard Atsma: ‘We beginnen in december met de nieuwe bioscoop in Apeldoorn. In Hilversum is het nieuwe plan eindelijk door de gemeenteraad. We hopen daar in 2013 een nieuw theater te kunnen openen en de andere twee te kunnen sluiten. Daarnaast zijn we aan het kijken naar enkele andere locaties. Maar we gaan ook flink investeren in de bestaande bioscopen zoals die in Amersfoort.’ JT was in het verleden altijd erg sterk vanwege de combinatie eigen theaters en boekingstheaters. Die manier van werken is verlaten, maar is het denkbaar dat die tijd weer terugkomt? Albert Jan Vos: ‘Dat sluit ik zeker niet uit. Er zit een zekere logica in. Mocht die situatie zich op een bepaald moment gaan voordoen, dan denk ik dat we niet eens actieve acquisitie hoeven te doen, omdat men met die vraag ook bij ons zal aankomen.’
Righard Atsma: ‘Het zou inderdaad kunnen. We hebben binnen dit bedrijf ook heel wat ervaring verzameld. Ik kan me goed voorstellen dat kleinere theaters daar profijt van kunnen hebben.’ Albert Jan Vos: ‘In de praktijk blijft het voorlopig nog even zo dat de bioscopen van Luxor worden geprogrammeerd door Go Filmbooking en JT door de afdeling die dat hier doet en de zaken wat dat betreft prima voor elkaar heeft.’ Kunnen we binnen afzienbare tijd een volgende fusie of overname verwachten? Righard Atsma: ‘Als de juiste partij langskomt sluit ik niet uit dat we daarmee in gesprek gaan. Als wij een goed product weten neer te zetten met het juiste team, en dat laatste is daarbij erg belangrijk, dan zullen we dat ook op grote schaal moeten doen, wil het voor de toekomst houdbaar blijven. We willen niet tussen tafellaken en servet in zitten. Je hebt ook een grote, sterke organisatie nodig om mensen zich te kunnen laten ontwikkelen. Dat is vaak het probleem bij kleine ondernemingen. Goede mensen kunnen niet doorgroeien. Talent vasthouden is belangrijk. Dat is goed voor de onderneming en voor de hele sector.’ Hoe ziet deze onderneming er over tien jaar uit? Righard Atsma: ‘Ik hoop dat dit concern dan een voorbeeld is voor andere ondernemers. En dat ook de plaatsen waar wij zijn gevestigd trots zijn dat wij er zitten. Ik hoop dat zowel het publiek als het personeel met plezier naar hun theaters gaan. En dat we het publiek zo weten te boeien met allerlei activiteiten dat ze er als het ware een hobby bij hebben gekregen.’
11 ‘I just want things to be different in this house.’ (Rose Byrne als Renai Lambert in Insidious)
QUIZ
Doe mee en win een leuk filmpakket
Picture this... Wil je kans maken op een filmpakket? Doe dan mee met de quiz. Als je de films op de foto’s herkent, kun je de titel ontdekken van een film die binnenkort in première gaat. Door Jeroen Huijsdens
Raad uit welke films de beelden komen en je ziet na enig telwerk welke letters je hebt verzameld. Samen vormen deze letters de negen letters van een film die volgende maand in première gaat. Stuur de filmtitel op en je maakt kans op een leuke prijs. Uitslag Het antwoord de vorige keer was: De president. Uit alle goede inzendingen is een winnaar getrokken. Dat is geworden René Dassen werkzaam bij Atlantic Harderwijk. Van harte gefeliciteerd! De prijzen werden beschikbaar gesteld door A-Film Distribution.
1e letter = De eerste letter van het eerste woord van deze filmtitel.
2e letter = De tweede letter van het tweede woord van deze filmtitel.
4e letter = De tweede letter van het eerste woord van deze filmtitel.
5e letter = De laatste letter van deze filmtitel.
7e letter = De vijfde letter van het eerste woord van deze filmtitel.
8e letter = De vierde letter van het tweede woord van deze filmtitel.
Ontdek aan de hand van deze beelden welke film er binnenkort in de bioscoop gaat draaien.
Stuur je antwoord voor 20 november aanstaande naar: Holland Film Nieuws Van Eeghenstraat 34 1071 GH Amsterdam Of mail je antwoord naar: quiz@hollandfilmnieuws.nl
3e letter = De tweede letter van deze filmtitel.
6e letter = De eerste letter van deze filmtitel.
Een tipje van de sluier: de film sleepte een belangrijke prijs in de wacht tijdens een filmfestival eerder dit jaar.
9e letter = De eerste letter van deze filmtitel. 13
‘Well, I am trying to solve a puzzle.’ (Harrison Ford als Richard Kimble in The Fugitive)
IN THE PICTURE
In gesprek met Margret Wagenaar van Cinema Oostereiland
The Great Escape Op 2 september beleefde de tot filmtheater omgebouwde voormalige gevangenis in Hoorn zijn première. Het was de bedoeling om een beetje kalm te beginnen, maar de mensen stonden in drommen voor de deur. De stad heeft er met Cinema Oostereiland een fraaie attractie bij. Door Lucia Alleman
Het West-Friese stadje ademt de zeventiende-eeuwse VOC-historie. Oude pandjes langs oude grachtjes en bij de haven kijken de scheepsjongens van Bontekoe uit over de baren. Maar de mentaliteit is wel heel anders. Op deze mooie na-zomerdag genieten de scheepslui van de zon en een glaasje rosé in de kuip van hun jacht. Het is de nautische omgeving van het nieuwe Cinema Oostereiland. Tot voor kort stond op dit schiereiland tussen de Grashaven en het IJsselmeer de gevangenis De Krententuin. De gebouwen zijn nu helemaal gerenoveerd en langzamerhand nemen de culturele instellingen, de creatieve ondernemers, het hotel en de appartementenbewoners hun intrek. Rond een groot binnenplein is een nieuw stukje stad ontstaan, een uitgelezen plek voor Film by the Zuiderzee. Verdoemde plek Het Oostereiland was altijd een no go area. Margret Wagenaar, sinds 2006 directeur van Filmhuis Hoorn / Cinema Oostereiland en trekker van de verhuizing: ‘Het was een verdoemde plek, waar gevangenen zaten, armen en bedelaars zich ophielden en waar de gewone Hoornees niet mocht komen. Nu wel. Voor ons was het een belangrijk punt: Kunnen wij van zo’n beladen plek een ontmoetingscentrum maken?’ In 2004 schreef het toenmalige bestuur van Filmhuis Hoorn een beleidsplan. Margret: ‘We hadden één mooie zaal, de Mariakapel, maar het bestuur wilde meer. Om dat voor elkaar te krijgen hadden ze een koploper nodig die zou gaan verkennen of die ambitie realiseerbaar was. Ik werkte toen als vrijwilliger bij het filmhuis, was jarenlang in de zorg actief geweest als beleidsmaker en was zakelijk leider van Film in Friesland en het Noordelijk Film Festival in Leeuwarden geweest. Ik heb toen gesolliciteerd op die baan.’ Daarna begon de zoektocht naar de juiste locatie. ‘We hebben allerlei panden bekeken, om te beginnen de kapel, maar daar was een uitbreiding gewoon niet
‘Het was een verdoemde plek, waar de gewone Hoornees niet mocht komen.’
14 ‘You oughta be locked up.’ (Steve McQueen als Hilts in The Great Escape)
mogelijk. Je hebt hier in Hoorn veel monumenten, maar telkens brak de hoogte ons op. Een filmzaal moet een flinke hoogte hebben, minstens zes meter. Hier hebben we flink wat grond moeten afgraven om die hoogte te krijgen. Toen ik hier voor het eerst kwam, via de binnenplaats, was het nog helemaal dicht. Er hing zo’n dreigende sfeer. De namen van de gevangenen stonden soms ook nog gewoon op de deur. Maar we zagen meteen de mogelijkheden van de prachtige locatie.’ Ondernemerschap Belangrijke partner bij de ontwikkeling van Cinema Oostereiland was architectenbureau TPAHGa. Dat kwam met de ideeën voor hergebruik van het complex. Ook de samenwerking met de gemeente was cruciaal. Margret: ‘De gemeente heeft flink meebetaald aan de inrichting van het gebouw. Om dat voor elkaar te krijgen werd ik aangesproken op mijn ondernemerschap. Je kunt wel zeggen: die plek lijkt ons wel leuk, nee, je moet cijfers laten zien. Hoeveel bezoekers denk je te trekken? Op wie ga je je richten? Waarom wil je drie zalen? Dan moet je kunnen uitleggen dat je voor filmdistributeurs een interessante vertoner moet zijn. In 2009, net voor de laatste gemeenteraadsverkiezingen, hebben we getekend. Ik weet niet of ons dat nu met die crisis gelukt zou zijn.’ Behalve subsidie zijn de bijdragen van sponsoren substantieel. ‘Met de Rabobank en lokale ondernemers hebben wij goede relaties. Zij zijn ook onze ambassadeurs. Vier keer per jaar organiseren we een sponsoravond, een soort cinebusinessclub. De eerste keer hier heb ik ook de bewoners van het Havenkwartier uitgenodigd en we hebben gezellig zitten na-borrelen.
IN THE PICTURE /OP LOCATIE
Dat was grappig. Ik houd ervan mensen aan elkaar te binden.’ Filmstad Er zit ook een nadeel aan de locatie. Margret: ‘Je kunt hier niet parkeren. Je moet zeker tien minuten lopen. Als je hier twee uur op je gat zit kan dat ook wel. Maar dan mogen we je ook niet teleurstellen. Dan moet je goed zitten, goed beeld en geluid hebben; we hebben hier drie digitale projectoren staan. Er moet altijd een film te zien zijn. Met drie zalen, waarvan een met meer dan honderd stoelen, kunnen we ook premières draaien. We zitten bij de distributeurs meteen hoog in de markt.’ De bezoekers kunnen er ook een heel dagje uit van maken. Zo is er een brasserie met uitzicht op de haven en de foyer, waar je onder de scheepslantaarns tot diep in de nacht over de film kunt na-bomen. Als je wilt kun je ook blijven logeren. De cellen zijn omgebouwd tot compacte hotelkamers. Nu zijn er ook plannen om aan de andere kant van Hoorn een nieuwe bioscoop te bouwen. Margret: ‘Volgens mij is de regio groot genoeg voor twee filmvertoners. Wij zetten een heel andere sfeer neer en bedienen het oudere publiek. Ik heb altijd gezegd, ook richting de gemeente: maak van Hoorn maar een filmstad.’ Vrijwilligers Deze middag lopen vrijwilligers rond voor de laatste loodjes. ‘Er wordt best veel van de groep gevraagd. Nu moeten ze het kantoor verhuizen en straks de Mariakapel leeghalen. Dat is best pittig. Je weet van tevoren nooit precies hoeveel werk het is, maar de sfeer is goed.’ Boven is een nieuw kantoor gemaakt. Zitten ze niet de hele tijd uit het raam naar de bootjes te staren? ‘Alleen ik, de rest moet werken’, grapt Margret. Hier heeft Erik Reemst zijn werkplek. Als automatiseerder is hij verantwoordelijk dat hackers niet kunnen inbreken. Naast de pr-medewerker, educatief medewerker, coördinator administratie en verhuizingscoördinator, is hij de vijfde betaalde kracht. De meeste mensen zijn als vrijwilliger betrokken bij Cinema Oostereiland, 85 bij elkaar. Margret: ‘Er lopen mensen rond met veel expertise, die zichzelf hier ook kunnen ontwikkelen.’ Cinema Oostereiland is straks bijna een continubedrijf, waar overdag schoolkinderen zelf leren films te maken en waar de voorstelling al om 14.00 uur begint. Er zijn vele ideeën om meer met film te doen. De mogelijkheden van Cinema Oostereiland zijn eindeloos.
‘Ik heb altijd gezegd, ook richting de gemeente: laat maar komen, de regio is groot genoeg voor twee filmvertoners.’
<foto links> Een vrolijke verhuizing: de symbolische verplaatsing van de filmprojector naar het nieuwe Cinema Oostereiland. <foto rechts> Margret Wagenaar. Foto Marcel Rob Oostwoud
Op locatie Lisse De gemeenteraad van Lisse heeft volgens informatie van voorzitter Sjoerd Heeringa van Filmhuis Lisse ingestemd met extra geld voor het nieuwe Culturele Centrum CNB, oftewel het Floralis theater. Vijf culturele verenigingen, waaronder Filmhuis Lisse, moeten de vaste gebruikers gaan worden van het pand dat vrijwel in het midden van het dorp staat. Vroeger was in het gebouw een bollenveiling gehuisvest. De oude mijnzaal zal voor de nieuwe functies van het theater een oplopende vloer krijgen en worden voorzien van circa 210 stoelen. De omringende hallen worden afgebroken om plaats te maken voor appartementen. Hoewel de gemeente Lisse heeft aangegeven geld beschikbaar te willen stellen om digitale projectie mogelijk te maken, heeft diezelfde gemeente ook te kennen gegeven dat men eigenlijk een commerciële bioscoopexploitant zoekt om de exploitatie van het filmdeel beter dekkend te maken. De planning is dat het Floralis theater haar deuren half 2013 kan openen. Goes Libéma is een van de grotere vrijetijdsbedrijven van Nederland. Het bedrijf, dat onder meer eigenaar is van Safaripark Beekse Bergen, Libéma Vakantieparken en Brabanthallen ’s-Hertogenbosch, maar ook diverse vakbeurzen en grote publieksevenementen organiseert, ontvangt jaarlijks meer dan 5,1 miljoen gasten. Daaronder bevinden zich sinds kort ook bioscoopbezoekers, want met de overname van de bioscoop in Goes betreedt Libéma nu ook de bioscoopmarkt. De voormalige bioscoop, die eerder bekend was onder de naam Merral, is inmiddels omgedoopt tot DaVinci Cinema. Ook hebben er al enkele andere aanpassingen plaatsgevonden, vertelde Edwin Koemans, divisiedirecteur beurzen & evenementen van Libéma. Zo is de bioscoop omgebouwd van een servicebioscoop naar een bioscoop waar men weer een pauze hanteert. De boeking blijft vooralsnog in handen van ET Programmatie.
15 ‘Is it true no one’s ever busted out of here?’ (Jack Thibeau als Clarence Anglin in Escape From Alcatraz)
TECHNIEK
De ‘key’ tot digitale cinema
Maccsbox genereert sleutels Met de afronding van de complete digitalisering in zicht, zijn verschillende partijen hard aan het werk om oplossingen te bedenken voor ontstane obstakels. Waren eerder de 35-mm kopieën een probleem, nu vormen KDM’s en DCP’s een nieuwe uitdaging. Hulp komt uit een onverwachte hoek. Door Benny IJntema met medewerking van Frank de Neeve
Bij digitale cinema vormen een digitale cinema print (DCP) en een softwaresleutel (KDM) de speelfilm op het witte doek. Een bioscoopje erbij? Simpel de DCP naar de nieuwe bioscoop transporteren, digitale sleutel genereren en draaien maar. Dat is waar veel filmvertoners op hopen bij de digitalisering: dat ze gemakkelijker aan films kunnen komen. Maar met welk systeem moet een DCP worden afgeleverd? En met de meer dan 700 digitale zalen is er ook nog eens het probleem dat distributeurs niet op tijd op de hoogte zijn van de veranderingen van servercertificaten, op basis waarvan de KDM’s worden gegenereerd. Volgens Miranda Horsmeijer van Warner Bros. en André-Marc van der Wulp van Sony Pictures, kost het bijhouden en het verwerken van de zogenaamde TDL-lijst, de lijst met de juiste certificaat- en hardwaregegevens van bioscopen, minimaal een uur per dag. Zelfs na een kleine wijziging in de hardware van de server krijgt deze al een nieuw certificaat en verlangt de server een nieuwe KDM bij elke DCP. De roep om een centrale database is dan ook al enige tijd te horen. Een centrale database Het softwarebedrijf Maccs, verantwoordelijk voor het rapportage- en boekingssysteem Maccsbox, is bezig om deze digitale distributie met twee partners te stroomlijnen middels een DCP-managementsysteem. Maccs faciliteert wereldwijd een enorm aantal filmboekingen. Door de doorontwikkeling van de centrale database van Maccs kunnen boekers straks en masse een release invoeren. Doordat het systeem volledig wordt geautomatiseerd, hoeven zij niet bij elk theater opnieuw de TDL-lijst erbij te pakken. Het systeem werkt als volgt. Door het bedrijf Nedcipro wordt aan Maccsbox een KDM-box gehangen die na het invoeren van de boekingsinstructie ook automatisch een KDM kan aanmaken. De boeker kan vooraf, per theater, aangeven hoe de DCP naar het theater verstuurd moet worden - satelliet, Smartjog, fiber of harddisk - en hoe lang de sleutel geldig moet zijn. Doordat Maccs ook de transportinstructies afhan-
Het is slechts een kwestie van tijd totdat iedereen het nieuwe systeem omarmt.
Sleutels maken is booming business (still uit The Matrix Reloaded).
delt, krijgen boekers direct te zien wanneer een DCP niet bij het theater is aangekomen. Bioscopen krijgen toegang tot een gedeelte van de database waar zij de gegevens voor hun theater kunnen aanpassen en zij zelfs bij een lastminute-verandering van certificaten een nieuwe KDM kunnen aanvragen, mits natuurlijk geautoriseerd door de distributeur. Maccs wil de komende jaren uitgroeien tot wereldleverancier van de TDL-lijst. Om dit te bereiken is Maccs onlangs een joint venture gestart met XDC, meldt de managing director van XDC, Serge Plasch. XDC moet door de ervaring die het bedrijf als voormalig serverfabrikant heeft opgebouwd de beheerder gaan worden van deze wereldwijde TDL-lijst. Het hele project valt en staat natuurlijk met de steun die de drie bedrijven krijgen van de grote studio’s. Drempels overwinnen Volgens Bert Huls van Maccs staat 99% van de studio’s achter de aanpak van Maccs en is het slechts een kwestie van tijd totdat iedereen het nieuwe systeem omarmt. Het hele project kan, als het succesvol is, inderdaad een helpende hand bieden bij ingewikkelde digitale boekingen. Daarvoor moeten nog wel wat drempels worden overwonnen. Een voorbeeld daarvan is de medewerking van integrators zoals Arts Alliance Media die hun certificaten inzichtelijk moeten maken aan XDC. Daarnaast moeten alle studio’s ook aangesloten zijn op Maccs. Volgens Huls kan een centrale database ervoor zorgen dat de prijzige KDM’s bij bulkopdrachten straks geen vijftien euro per stuk meer kosten, maar nog maar een kostprijs hebben van een euro per stuk. Dat zou al reden genoeg moeten zijn voor de studio’s om het project te omarmen. Andere partijen die KDM’s produceren zullen het er vast niet bij laten zitten want met wereldwijd meer dan vijfentwintig miljoen boekingen per jaar is een softwaresleutel genereren booming business.
17 ‘Who chains us, and who holds the key to set us free?’ (Abbie Cornish als Sweet Pea in Sucker Punch)
ACHTER DE SCHERMEN
Het gevolg van de digitalisering voor releasepatronen
Hetzelfde, maar dan anders… voorlopig Nu de digitalisering op volle toeren draait, is de vraag of de manier van werken als gevolg hiervan al aan het verschuiven is. Beïnvloedt de digitalisering het gedrag van de distributeurs en exploitanten, met name als het gaat om de releaseplanning en programmering? Of blijft alles toch gewoon bij het oude? Door Nick Ceton
Over de potentie van digitale cinema is in het verleden al aardig wat geschreven. Los van de beeldkwaliteitsverbetering bieden digitale kopieën duidelijk voordelen ten opzichte van de fysieke 35mm-prints: ze zijn goedkoper, het is eenvoudig om snel kopieën bij te maken, de logistiek kan eenvoudiger én er is meer flexibiliteit mogelijk bij het programmeren. Ook op een van de nadelen van digitale cinema, namelijk dat het een grote investering vereist aan de kant van de exploitant, is al vaker ingegaan. Het model met de virtual print fee (vpf) biedt hiervoor de oplossing. Het is een van de basisvoorwaarden voor een succesvolle transitie van 35mm naar digitale cinema. Simpel gezegd worden uit de besparingen bij de distributeur (er hoeven immers geen kostbare 35mm-prints meer te worden geproduceerd), via een financieringsmodel, de investeringen aan de kant van de exploitant deels meegefinancierd en wel door deze distributeur. Widest point of release De vraag is nu of dit vpf-model de katalysator gaat zijn voor nieuwe mogelijkheden voor de branche of dat dit er juist een rem op zet. Veranderen op korte termijn de verhoudingen tussen distributeur en exploitant en de wijze waarop films aan het publiek zullen worden vertoond? Of blijft alles toch eigenlijk bij het oude? Om hier een antwoord op te kunnen geven moet het vpf-model
wat nader worden bekeken. In het verleden besloot een distributeur een film met een bepaald aantal 35mm-prints in de markt te zetten. Deze prints gingen naar exploitanten met een premièretheater waarvan de distributeur dacht dat zij een filmkopie verdienden. Anderen moesten wachten totdat een print beschikbaar kwam en doorgeboekt werd. Dit oorspronkelijke systeem is door de groei van de markt en de populariteit van een beperkte groep films overigens al sterk onder druk komen te staan. Met uitzondering van de filmtheaters en filmhuizen is de categorie second-run theaters allang zo groot niet meer. Voor een digitale premièrekopie die nu in de markt wordt gezet is de distributeur een vpf-afdracht verschuldigd. Dit geldt niet voor alle kopieën die naar exploitanten gaan. De maximum afdracht is namelijk gebaseerd op het zogenoemde ‘widest point of release’. Dat wil zeggen het maximum aantal kopieën dat tegelijkertijd in de markt staat. Schuift een kopie daarna door, maar blijft het maximum aantal kopieën gelijk of lager, dan is geen extra afdracht nodig. Terug naar vroeger Technisch gezien is er geen enkel bezwaar alle exploitanten een premièrekopie te geven, maar financieel door de vpf dus wel. Frits Nieuwenhuizen, exploitant van bioscopen in Schagen en op Texel, bevestigt dat: ‘Eerder kon ik mijn
Van Joolen: ‘Je moet films de ruimte en de lengte geven. Je moet niet willen dat je film overal draait. Daar heb je jezelf mee.’
digitale DCP-file gratis doorzetten van Schagen naar Texel. Nu bekijkt de distributeur eerst of er binnen het widest point of release wel ruimte voor is. Het is eigenlijk weer terug naar vroeger.’ De marketingcampagne van de distributeurs speelt hierin volgens Nieuwenhuizen een belangrijkere rol dan de eventuele extra vpfafdracht die voor een extra kopie nodig zou zijn. Hij ziet overigens niet dat zijn kleinere bioscoop op Texel nu minder aandacht krijgt van de distributeurs wat betreft premièrefilms. ‘Wellicht is er nu iets meer terughoudendheid door de beperking van het widest point of release, maar zo kijkend naar mijn klembord ziet het er qua premières op Texel gewoon goed uit’. Ook Ron Sterk van de NVB bekijkt de markt realistisch en ziet het vpf-model op dit moment zeker niet als een katalysator van heel veel nieuwe mogelijkheden. ‘Ik heb nooit gedacht aan eindeloze kansen. De vpf is een noodzakelijke tussenfase om digitalisering te financieren en uiteindelijk in de fase te komen om met weinig kosten films te kunnen vertonen’. Toch ziet Sterk ook wel voordelen. ‘De
Door de vpf was het te kostbaar om Rabat (links) groter uit te brengen. Films als The Turin Horse (rechts) worden wellicht uit de markt gedrukt.
18 ‘Everything is different, but the same...’ (Will Robbins als Ox Robbins in Bill & Ted’s Excellent Adventure)
ACHTER DE SCHERMEN
kosten van een vpf zijn lager dan de kosten van een 35mm-print en zijn dus sneller terug te verdienen. Daarmee is de kans dus groter dat er meer kopieën in de markt verschijnen op zuiver economische gronden.’ Hele spectaculaire verschuivingen verwacht hij niet. Sterk schat stijgingen in de ordegrootte van maximaal zo’n dertig procent meer premièreprints. Voor- en nadelen Heeft een distributeur er belang bij dat zijn films in zo veel mogelijk zalen draaien en maakt hij dezelfde economische afwegingen? Salesmanager van de nieuwe distributeur Lumière, Hein van Joolen, realiseert zich dat we nog maar net zijn begonnen. Hij ziet wel meteen de flexibiliteit van programmering. ‘Het is natuurlijk nog allemaal erg vers en een beetje aftasten, maar als je een succesvolle film hebt is het veel gemakkelijker een kopie bij te zetten dan in het 35mm-tijdperk. Dat lukt je nu binnen een paar uur. Met een 35mm-print, die vaak uit het buitenland moest komen en waar ondertitels aan toe gevoegd moesten worden, was je soms al gauw anderhalve week verder’. Van Joolen ziet ook dat de markt door digitalisering grilliger wordt en dat heeft ook een nadeel: ‘Er kan impulsiever worden gepro-
Volgens Ron Sterk zal de markt pas na de afloop van de vpfperiode echt gaan openbreken.
grammeerd. Als een film niet loopt, ligt die er ook sneller uit. Ondanks dat er dan veel geld aan de campagne is uitgegeven.’ Die grilligheid biedt echter ook weer kansen. Als een film succesvol is, wil iedereen ‘m draaien. De vpf is wel een remmende factor voor kleinere films. Van Joolen noemt Rabat als voorbeeld. ‘Die film had een kleinere doelgroep verspreid over het land. Er was veel animo, maar door de vpf was het veel te kostbaar om de film overal te releasen.’ Terug naar de vraag of een distributeur er belang bij heeft zijn film tegelijkertijd op zo veel mogelijk schermen te draaien. Van Joolen: ‘Je moet films de ruimte en de lengte geven. Je moet niet willen dat je film overal draait. Daar heb je jezelf mee.’ De distributeur moet het geld dat hij heeft geïnvesteerd uiteraard terug kunnen verdienen. Als de
film kort draait, is het erg aannemelijk dat dat niet lukt. Daarnaast heeft een distributeur vaak meerdere films in omloop en wil hij natuurlijk niet met zijn eigen films concurreren.
er slechts een kleine verschuiving plaats te vinden. Dat dit toch niet geheel zonder gevolgen zal blijven, blijkt uit de reactie van Ilona van Genderen Stort van Eye Film Instituut Nederland, distributeur van arthousefilms. De films van Eye worden doorgaans klein in de markt gezet. De kosten van het digitaal uitbrengen wegen vaak niet op tegen de voordelen van de financiële schaalgrootte. Deze films kennen een lang releaseparcour met veel second en third runs in de filmtheaters. Het zijn met name deze vervolgruns die nu uit de markt worden gedrukt door de stijging van het aantal premièreprints van grotere releases. Van Genderen Stort vreest dat de kleine distributeurs het de komende jaren veel moeilijker gaan krijgen. De noodzaak de investeringen terug te verdienen en het eenvoudige principe van vraag en aanbod zorgen ervoor dat er op korte termijn niet veel structureels in de wijze van programmering lijkt te gaan veranderen. Er zal waarschijnlijk een verdere, maar kleine groei van het aantal premièreprints komen omdat dat dankzij de digitalisering eenvoudiger wordt. Bij de release van films voor een wat beperktere doelgroep zou de vpf enigszins remmend kunnen werken. Volgens Ron Sterk zal de markt pas na de afloop van de vpf-periode echt gaan openbreken. ‘Het is nu aan ons om de branche met behulp van de digitalisering flexibeler en beter te maken. Ik ben er van overtuigd dat de digitalisering die kansen gaat bieden.’
Uit de markt gedrukt Vooralsnog veranderen de verhoudingen dus niet drastisch en lijkt 19 There’s no certainty, only opportunity.’ (Hugo Weaving als V in V for Vendetta)
COLUMN
Hans Pos
Reflectie ‘Een gezonde geest in een gezond lichaam’, placht Theo van Gogh altijd te zeggen, wanneer hij vroeger goedgemutst en onaangekondigd het kantoor van Shooting Star binnen kwam wandelen en vervolgens ging vertellen over al hetgeen nu weer zijn pad had gekruist. Ik moest denken aan de diepere betekenis van deze woorden, toen onlangs, op de set van mijn film Cop vs Killer, bij mij even plotseling als heftig het licht uitging en ik wakker werd in een ziekenhuisbed, vastgekoppeld aan allerlei apparaten en omgeven door zeer veel zorgelijke gezichten. Het ene moment ben je een bevlogen regisseur die bezig is om samen met een tot op het bot gemotiveerd en getalenteerd team een film te maken met prachtige acteurs als Jeroen Willems, Marcel Hensema en Ariane Schluter, het volgende moment ben je een machteloze patiënt, die het regiestokje meteen moet overdragen aan collega’s, die jouw rol met alle goede bedoelingen en integriteit feilloos kunnen overnemen (een geluk bij een ongeluk). Het is niet verwonderlijk dat dit soort momenten altijd de aanleiding is om het leven nog eens goed te overdenken. Bijna vijfentwintig jaar geleden begon ik met Dave Schram en Maria Peters in een pijpenlade op de Amsterdamse Keizersgracht een filmavontuur dat we Shooting Star noemden. Het zou mooi zijn om nu meteen af te sluiten met de veelzeggende zin ‘and the rest is history’, maar dat zou alles en iedereen tekort doen. Want het lijkt er alleszins op dat ook de toekomst nog geheel aan ons is. Shooting Star is nog steeds een outsider vol plannen en altijd in beweging. Gelukkig zijn we niet wereldvreemd geworden (ooit zei een beginnende en door zelfingenomenheid verblinde producent ons dat hij films wilde maken ‘op een eilandje van eigenzinnigheid’. Van deze nitwit is na de eerste de beste film die hij maakte gelukkig nooit meer wat vernomen).
15 december in de bioscoop www.sherlockholmesdefilm.nl
‘I like ambitious people.’ (Vincent Riotta als Rico Morales in Bella Bettien)
Wanneer je ons ‘oeuvre’ van de afgelopen vijfentwintig jaar bekijkt, dan zie je een variëteit aan producties. Producties die ondertussen al miljoenen bioscoopbezoekers hebben bereikt (de tv-kijkers buiten beschouwing latend). We hebben, om het maar plastisch te zeggen, menig bioscoopexploitant een mooi zwembad en een onbezorgde oude dag bezorgd. Het feit dat onze films tegenwoordig soms ook al schaamteloos worden geplagieerd, is een voorbeeld van ultieme hulde waaruit blijkt dat de films toch ook niet onopgemerkt aan iedereen voorbij gaan. Wanneer je binnen dat spectrum kijkt naar je eigen rol en je het al heel wat vindt dat je je met vereende krachten hebt kunnen losworstelen uit een vergaderweb waarin je tientallen jaren verstrikt bent geweest, dan is het niet meer dan logisch dat er een moment aanbreekt waarop je als filmproducent en regisseur de bakens echt gaat verzetten. Onlangs publiceerde ik EXIT, mijn allereerste boek, een literaire thriller die een fictief vervolg is op mijn film Bella Bettien. In vrijwel alle recensies wordt gesproken over het feit dat het zich bij uitstek leent tot verfilming (dat kan bijna geen toeval zijn en daarom droom ik nu van een bidding war waarin producenten over elkaar heen struikelend voor een astronomisch bedrag de filmrechten proberen te bemachtigen). Mijn plannen en de inspiratie om het auteurspad verder te gaan bewandelen zijn er inmiddels volop. Deo volente. Wanneer Shooting Star in 2012 op gepaste wijze haar vijfentwintigjarig jubileum zal vieren (we zullen de slingers zelf ophangen), ontkom je niet aan de gedachte dat bijvoorbeeld een instituut als het Nederlands Film Festival de kans te baat zou kunnen nemen om de even totale als fatale miskenning die Shooting Star daar al vijfentwintig jaar ten deel valt, misschien wat weg te poetsen. Een retrospectief, gouden handdruk in de Walk of Fame, een oeuvreprijs, Cultuur Kalf, Gast van het Jaar, een lintje: allemaal wilde ideeën en fantasieën waar ongetwijfeld niets terecht van zal komen, omdat ze zich duidelijk bevinden boven de Hollandse maaigrens, en omdat er altijd verstikkende statuten en reglementen zijn als alibi om dit soort ‘spontane’ initiatieven vooral niet te hoeven bedenken, laat staan uit te voeren. De tijd zal het leren. Een kinderhand is gauw gevuld.
Van deze nitwit is na de eerste de beste film die hij maakte gelukkig nooit meer wat vernomen.
Hans Pos. Foto Tanja van Rooden.
15 december in de bioscoop www.sherlockholmesdefilm.nl
IN PRODUCTIE
Entertainment Experience vindt basis in crowdsourcing
Talent maakt nieuwe Verhoeven-film Een film maken met Paul Verhoeven, dat wil iedereen wel. En het mooie is: de komende maanden kan dat! Aan Verhoevens nieuwste project mag heel Nederland meewerken. Van monteertalent of cameraman-inwording tot aspirant-acteur, iedereen is uitgenodigd om een steentje bij te dragen aan de Entertainment Experience. Door Marije Sietsma
Tijdens een druk bezochte persconferentie deed Verhoeven zijn plannen uit de doeken. In de zomer van 2012 zal zijn eerste user generated film haar première beleven. Tot die tijd heeft het publiek de mogelijkheid om een rol te spelen bij elk onderdeel. Schrijven, filmen, regisseren, acteren, monteren… zelfs het bedenken van de filmmuziek en de game op basis van de film wordt overgelaten aan talentvolle nieuwkomers. Helemaal nieuw is het idee niet. Steeds meer projecten worden tot stand gebracht door middel van crowdsourcing, waarbij (een deel van) het werk door het grote publiek gebeurt in plaats van ingehuurde professionals. Denk bijvoorbeeld aan Wikipedia: iedereen die mee wil doen, draagt een steentje bij. Op een vergelijkbare manier kwam begin dit jaar DSB The Movie tot stand. Ook bij het maken van de sciencefiction fantasyfilm Iron Sky was een belangrijke rol weggelegd voor het publiek, zo was tijdens CineEurope deze zomer nog te horen. Een deel van het budget brachten de makers bijeen dankzij enthousiaste fans. In een eerder stadium konden deze ook meedenken over de invulling van het script. De film die voortvloeit uit de Entertainment Experience zal bestaan uit acht scènes van drie minuten. Eerst gaan de scenarioschrijvers aan de slag. Zij schrijven een script en zetten dit online. Uit alle ingezonden scripts kiezen Verhoeven en zijn schrijversteam één winnende scène. Dit is het script dat het publiek mag
gaan verfilmen. Ook die filmpjes worden weer online gezet, waarna het publiek een favoriet kiest en het proces opnieuw begint voor de volgende scène. Remake met overruling Uiteindelijk zullen er twee films komen. Een film die volledig wordt samengesteld op basis van de input van het publiek. En een film waarbij Verhoeven zijn versie van deze eerste film laat zien. Een remake van de publieksfilm dus. ‘Maar dan wel een remake met hier en daar wat overruling’, lacht hij. Ook het publiek dat geen creatieve bijdrage levert wordt betrokken bij het project. Op alle inzendingen kan worden gestemd. Het publiek maakt én bepaalt dus het uiteindelijke resultaat. Tijdens castings, die door het hele land plaatsvinden, worden acteurs en actrices uitgekozen voor de remake van Paul Verhoeven. Al is het ook mogelijk dat acteurs uit de ingezonden filmpjes een rol spelen in de versie van Verhoeven. Het maakt de Entertainment Experience tot een buitengewoon veelomvattend project. Ingewikkeld ook, geeft Verhoeven toe. ‘Het heeft mij zelf ook een aantal dagen gekost voordat ik het precies begreep’, zegt hij lachend. Om er laconiek aan toe te voegen: ‘Ik denk dat ik het nu begrijp. En voor zover niet, merk ik het wel als we
‘Stap in het onbekende, dan word je creatief’
Foto Joshua Rood Photography Foto persconferentie: Image Rebels/Robert Bot
22 ‘I thought if we could get everyone together...’ (Elizabeth Perkins als Susan in Big)
gaan draaien.’ Het publiek wordt uiteraard wel op weg geholpen. De eerste drie minuten van het script zijn te lezen op de website van het project. Klaar om door zoveel mogelijk talenten verfilmd te worden. Verhoeven: ‘Er zit heel veel suggestie in het script. Zo maken we het publiek nieuwsgierig en verleiden we ze om de volgende drie minuten in te dienen.’ Verleidende suggestie Die drie minuten vol verleidende suggestie zijn geschreven door Kim van Kooten (Alles is liefde, Met grote blijdschap), een van de dreamteamleden van het project. Verhoeven: ‘Ik had al eens eerder gevraagd of ze iets voor mij kon schrijven, maar toen kon ze niet.’ Gelukkig had ze nu wel tijd. Ze greep de kans dan ook met beide handen aan. Van Kooten: ‘Ik heb lang met Paul gepraat over alle mogelijkheden. We begonnen met hele wilde ideeën. Dat is het moeilijke van zo’n vrije opdracht: je kunt alle kanten op. Het uiteindelij-
IN PRODUCTIE / NL IN AANTOCHT
Honger naar talent ‘Wat specifiek is aan Paul is dat hij de lat heel hoog legt’, zegt Hans Kemna. ‘Ik ben dan ook heel nieuwsgierig naar dat grote nieuwe talent dat we met Kemna Casting gaan ontdekken.’ Ook regisseur Martin Koolhoven (Oorlogswinter, AmnesiA) staat te trappelen om aan de slag te gaan: ‘We hebben altijd honger naar talent.’ Samen met Verhoeven buigt Koolhoven zich over de ingezonden filmpjes en voorziet hij jonge filmmakers van tips. Ook Van Kooten blijft nauw betrokken bij het project. Samen met scenarioschrijver Robert Alberdingk Thijm (A’dam en E.V.A, De Daltons) ontfermt zij zich over de schrijftalenten. Overigens het enige onderdeel waarop Verhoeven zijn veto uitspreekt. Bij de keuze voor de filmposter, filmmuziek, de game, de trailer en zelfs de naam, is de stem van het publiek bepalend. Bij het scenario dienen de stemmen slechts een adviserende rol. Initiatiefnemer van de Entertainment Experience is Ziggo. Voor hen markeert het project de transitie van kabelbedrijf naar een multimediaal media- en entertainmentbedrijf. ‘We willen hiermee een sneeuwbal op gang brengen, maar inhoudelijk laten we het over aan het publiek en de professionals. Uiteraard zal het bedrijf wel een belangrijke rol spelen in alle uitingen. Zowel online als op televisie. Want ook daar zal het project te volgen zijn. Podium voor talent Volgens Verhoeven biedt de Entertainment Experience deelnemers een unieke kans om zich te presenteren aan de top van de Nederlandse filmindustrie. Het doel is om met de website www.entertainmentexperience.nl een online podium voor talent te creëren. Zo maken alle inzenders ook kans om opgemerkt te worden door regisseurs, producenten en castingdirectors. Dat er aan het eind van de rit nieuw talent zal zijn opgestaan, kan haast
NL in aantocht 2011
‘Van sommige dingen weten we al hoe we het liefst hebben dat mensen het gaan oplossen.’
2012
ke scenario laat iedereen vrij, maar geeft voldoende handvaten om op voort te borduren.’ Uiteraard houdt het script dat Van Kooten schreef rekening met de mogelijkheden van het publiek. Verhoeven: ‘Dit is voor iedereen te draaien. Er stort geen huis in, er is geen bom die ontploft. Het zijn gewoon mensen die zich klaarmaken voor een verjaardag. Dat kun je prima thuis draaien.’ Welke kant het script op zal gaan gedurende het project is natuurlijk onzeker. Al hebben Verhoeven en Van Kooten zelf al wel verschillende mogelijkheden de revue laten passeren. Van Kooten lacht geheimzinnig: ‘Van sommige dingen weten we al hoe we het liefst hebben dat mensen het gaan oplossen.’ De andere leden van het dreamteam zijn ook al druk aan het werk. Janusz Gosschalk en Hans Kemna van Kemna Casting, bijvoorbeeld. Zij staan Verhoeven bij in zijn zoektocht naar nog niet ontdekt acteertalent. Gosschalk: Iedereen kent de voorbeelden uit The X-factor en andere programma’s. Er loopt veel onontdekt talent rond in Nederland.’ Daarbij verwacht hij dat ook professionele acteurs zich in de strijd zullen mengen. ‘Iedereen kan meedoen aan de open castingdagen. Zij dus ook.’ Want wie wil er nou niet een film maken met Verhoeven?
21-10 27-10 31-10 10-11 10-11 24-11 24-11
Het gangstermeisje (r.i.), distributeur EYE Film Instituut Nederland De Heineken ontvoering, distributeur A-Film Distribution Het monster van Nix, distributeur EYE Film Instituut Nederland Onder ons, distributeur Cinéart Mocros (doc), distributeur Amstelfilm Hasta la vista (B), distributeur Dutch FilmWorks Nova Zembla (3D), distributeur Benelux Film Distributors
30-11 08-12 15-12 21-12
Dolfje weerwolfje, distributeur Benelux Film Distributors New Kids Nitro, distributeur Benelux Film Distributors Süskind, distributeur Independent Films Mega Mindy en de snoepbaron (B), distributeur Independent Films
05-01 05-01 12-01 02-02 15-02 15-02 16-02
Paradiso, distributeur Cinéart Doodslag, distributeur Independent Films Als je verliefd wordt..., distributeur Just Film Distribution Taped, distributeur Independent Films Achtste-groepers huilen niet, distributeur Dutch FilmWorks Tony Tien, distributeur Independent Films Shouf shouf zombibi, distributeur A-Film Distribution 23
‘Ja zo is het wel genoeg!’ (Kim van Kooten in Phileine zegt sorry)
IN PRODUCTIE / NL IN PRODUCTIE
Nederlandse films in productie
Rest de vraag waarom Verhoeven kiest voor een project als Entertainment Experience in plaats van een nieuwe speelfilm. Volgens hemzelf ligt dit echter voor de hand: ‘Heidegger zei ooit iets als “Stap in het onbekende, dan word je creatief”. Dat verwacht ik van dit project ook. Ik vertrouw erop dat ik door het onbekende gedwongen word om uiterst creatief te zijn.’ Als voorbeeld noemt hij zijn overstap van de wiskunde naar film. ‘Alles waarvoor ik gestudeerd had en waarvoor mijn vader had betaald, verliet ik. Zonder te weten of het mij zou lukken. Zo was ook mijn vertrek naar Amerika een grote stap in het onbekende. Net als toen heb ik bij dit project geen garantie en geen idee wat het resultaat zal zijn. Maar ik doe het toch. Juist dat ik het niet zelf onder controle kan houden, maakt dit project voor mij zo interessant.’
Foto Image Rebels/Robert Bot
Brammetje Baas Afgelopen juli startten de opnamen van de familiefilm Brammetje Baas. De film is het speelfilmdebuut van regisseuse Anna van der Heide. Zij vertelt met behulp van het scenario geschreven door Tamara Bos het verhaal van de zevenjarige Brammetje die niet stil kan zitten. Zijn bewegelijkheid is geen probleem, totdat hij op de basisschool in groep drie bij meester Vis terechtkomt. De hoofdrollen in de film worden gespeeld door Katja Herbers, Egbert-Jan Weeber, Tjebbo Gerritsma en René Groothof. De rol van Bram wordt vertolkt door de achtjarige Coen van Overdam. Benelux Film Distributors gaat de film in het najaar van 2012 in de bioscoop uitbrengen.
‘Er loopt veel onontdekt talent rond in Nederland.’
Alleen maar nette mensen Alleen maar nette mensen is de titel van het boek waarmee auteur Robert Vuijsje in 2008 debuteerde en dat nu al wordt verfilmd. Het is het verhaal van de joodse David uit Amsterdam-Oud-Zuid die op zoek is naar een vrouw met dikke billen en dito borsten. Iedereen in zijn omgeving verklaart hem voor gek, maar dat weerhoudt hem niet van zijn opmerkelijke zoektocht. IDTV Film is de productiemaatschappij waarvoor regisseur Lodewijk Crijns inmiddels aan de slag is gegaan. De hoofdrollen worden gespeeld door Geza Weisz, Jeroen Krabbé en Annet Malherbe. Wild Bunch brengt de film 1 maart 2012 in de bioscoop uit.
24 ‘Waarom moet je nou mijn oneliner verpesten?’ (Mimoun Ouled Radi in de teaser trailer van Shouf shouf zombibi)
Shouf shouf zombibi - Yes R.
niet missen, verwacht Verhoeven. ‘Ik heb het gezien op televisie dat mensen met talent uit het niks tevoorschijn komen. Zo’n moment dat iemand waarvan je het echt niet verwacht de hele jury verbaasd doet staan. Dat is zo mooi en ontroerend. Het bestaat en kan ons ook gebeuren.’ Wie weet is zelfs zijn remake niet meer ‘nodig’. ‘Het kan natuurlijk zijn dat die eerste film al perfect is. Dat zou enerzijds alarmerend zijn, maar creatief wel heel interessant. Dat mensen iets schrijven dat mijn grootste verwachtingen overtreft.’
Shouf shouf zombibi Afgaande op de titel lijkt Shouf shouf zombibi een vervolg op de uit 2004 daterende hitfilm Shouf shouf habibi, maar de twee hebben eigenlijk niks met elkaar van doen. Van de acteurs is er alleen nog maar een hoofdrol weggelegd voor Mimoun Ouled. Hij wordt ter zijde gestaan door Yahya Gaier, Sergio Hasselbaink en Yes-R. Martijn Smits en Erwin van den Eshof regisseren de film over twee Amsterdamse bendes die na het neerstorten van een meteoriet noodgedwongen moeten samenwerken. Oude bekenden zijn als gevolg van astronomische geweld veranderd in zombies en daarmee is het soms lastig afrekenen. A-Film Distribution gaat Shouf shouf zombibi 16 februari 2012 in de bioscoop uitbrengen.
Dutch FilmWorks en Lumière eerder van start De nieuwe filmdistributeurs Dutch FilmWorks en Lumière, tot voor kort partners in de joint venture BFD, zijn eerder zelfstandig van start gegaan dan aanvankelijk werd aangekondigd. In eerste instantie richtten de bedrijven zich op een startdatum van 1 januari 2012, maar de personele verschuivingen als gevolg van het besluit te verzelfstandigen brachten een en ander juist weer in een stroomversnelling, zo vertelde DFW-directeur Willem Pruijssers HFN. Voor Dutch FilmWorks, dat zichzelf presenteerde tijdens een speciale dag op 20 september, betekent de release van The Three Musketeers (3D) op 20 oktober de vuurdoop. Lumière trapt haar distributieactiviteiten op 17 november af met de film Les Hommes Libres. Naast de veranderingen op het personele vlak en het feit dat ze nu minder films uitbrengen, verandert er voor Benelux Film Distributors niets (zie ook de rubriek cast op pagina 50).
Sonny Boy is Nederlandse Oscarinzending Sonny Boy is gekozen als Nederlandse inzending voor de Oscar-categorie Beste Buitenlandse Film. Een selectiecommissie bestaande uit afgevaardigden van onder meer de Dutch Directors Guild, de Kring van Nederlandse Filmjournalisten, het Nederlands Fonds voor de Film en de NVB en de NVF kozen voor de film van regisseuse Maria Peters. Sonny Boy werd geproduceerd Shooting Star Filmcompany. De film werd in Nederland uitgebracht door A-Film en trok meer dan 400.000 bezoekers. Op 24 januari worden de Oscarnominaties bekendgemaakt, maar een week daarvoor is de lange lijst van buitenlandse films al teruggebracht tot een shortlist van negen films waar de uiteindelijke vijf nominaties in deze categorie uit zullen volgen. De Oscars worden uitgereikt op 26 februari 2012.
Pick ‘n’ mix
PICK ‘N’ MIX / CARTOON
Filmdistributeurs gaan koppen tellen De branchevereniging NVF heeft enkele maanden geleden de stichting Ticket Data Control opgericht. Deze stichting gaat in opdracht van de filmdistributeurs aangesloten bij de NVF steekproefsgewijs de ticketprijzen en bezoekersaantallen bij bioscopen en filmtheaters controleren. Medewerkers van de stichting kopen anoniem een entreebewijs voor een filmvoorstelling waarna zij het aantal bezoekers in de betreffende bioscoopzaal tellen. Vervolgens brengen zij verslag uit aan de stichting die het resultaat deelt met de distributeur wiens film is bezocht. Digitraining Plus Tijdens de Dag van het filmtheater (zie ook pagina 37) maakte NVB-directeur Ron Sterk al melding van het feit dat de cursus van MEDIA Salles over digitale cinema, DigiTraining Plus, ook in Nederland aangeboden zal gaan worden. Volgens de huidige informatie vindt de cursus plaats in Amsterdam van 29 augustus tot 2 september volgend jaar. Meer informatie over de cursus is te vinden op: www.mediasalles.it/training/training.htm.
Nieuws uit de wereld van film en bioscoop...
Trailerpark Er moeten in Nederland meer professionele trailermakers komen. Dat was feitelijk de kern van boodschap die de NVB, de NVF en EYE Film Instituut Nederland gezamenlijk brachten tijdens de branchebijeenkomst op 28 september in Utrecht tijdens het Nederlands Film Festival. Nu is het maken van een trailer te vaak een klus die de filmeditor er even bij moet doen. Dat zou niet mogen want trailers zijn van grote waarde voor de promotie van een film, zowel in de bioscoop als online. Gelukkig bleef het niet alleen bij een boodschap, de partijen hadden er ook al over nagedacht hoe de nieuwe in trailers gespecialiseerde makers er moeten komen. Trailerpark is de naam van het initiatief dat editors, copywriters, grafische vormgevers en iedereen met een professionele inslag die interesse heeft in dit specifieke vakgebied warm moet maken voor de masterclass die voorjaar 2012 aangeboden gaat worden aan mensen die zich opgeven. Meer informatie is te verkrijgen via www.trailerpark.nl.
Jaap & Joop Door Berend Jan Kompanje. Naar een idee van Dirk de Lille.
25 ‘Only we can prevent the apocalypse!’ (Matthew Macfadyen als Athos in The Three Musketeers)
TECHNIEK
Theatre Management System
TMS: besturingssysteem van de bioscoop Terwijl men in bioscopen en filmtheaters druk discussieert over projectoren, servers, 4K en 3D, onttrekt een element van de digitalisering zich bijna geheel aan het discours. En dat terwijl het Theatre Management System (TMS) straks juist het onderdeel van de digitale installatie is, waar het bioscooppersoneel het meest mee te maken heeft. HFN bezocht twee bioscopen die al van een TMS zijn voorzien, om te kijken wat je er nu eigenlijk mee kunt doen. Door Frank de Neeve
De bioscoop opstarten met je iPhone? Eitje! Alle films automatisch afspelen via software? Lekker gemakkelijk! De voorstellingen via een netbook achter de bar in de gaten houden? Altijd al gewild! Een Theatre Management System (TMS) koppelt alle digitale cinema-apparatuur in een bioscoop aan elkaar en vergemakkelijkt zo het werk van medewerkers. Met het TMS bestiert men de bioscoop vanuit een centraal punt. Sleutelbeheer, het transporteren van digitale films, het aanmaken van shows en die automatisch laten afspelen: met een TMS is het allemaal een fluitje van een cent. Optimaal benutten Juist omdat het TMS het deel van de installatie is waar de exploitant het meest mee te maken krijgt, is het jammer dat het nog immer een grote onbekende is. Iedereen heeft de mond vol van 2K, 4K, 3D en zelfs hogere beeldsnelheden, maar de discussie over het TMS wordt amper gevoerd. Kleine theaters vragen zich enkel af of ze deze software wel nodig hebben. In principe kunnen bioscopen zonder TMS prima digitale films vertonen, maar je zou kunnen zeggen dat de mogelijkheden van de apparatuur met een Theatre Management System pas echt optimaal worden benut. Maar wat is het nou eigenlijk? Pierre Couret van de Franse firma Dvidea zegt het zo: ‘Het TMS speelt een centrale rol in de dagelijkse bedrijfsvoering van een digitale bioscoop. Wekelijkse handelingen kunnen worden onderverdeeld in verschillende stappen, waarbij het Theatre Management System een centrale rol speelt om vlekkeloze voorstellingen te kunnen garanderen. Het TMS kan worden gezien als het “besturingssysteem” van de bioscoop, dat wordt bediend met een interface voor het dagelijkse werk, ongeacht merk projectie-apparatuur of aantal zalen.’
Het TMS is de spin in het bioscoopnetwerk waaraan alle apparatuur is gekoppeld. In een handomdraai alles in beeld.
Trots geeft marketingmedewerker Christopher van Hien een rondleiding. In een van de cabines staat het centrale filmopslagsysteem (LMS). Christopher duwt er een net bezorgde harddisk in, waarna de film meteen in de bibliotheek wordt geladen. In het CineMagnus-kantoor, gelegen op het mooiste plekje van de bioscoop, draait de TMS-software op Christophers computer. Hier wordt de wekelijkse boeking gedaan, wordt het automatische draaischema van de bioscoop in elkaar gezet, vindt het sleutelbeheer plaats enzovoort. Het TMS is de spin in het bioscoopnetwerk waaraan alle apparatuur is gekoppeld. Om dat te bewijzen start Christopher bij binnenkomst op kantoor in een van de nog lege zalen De smurfen. Langzaam wordt het zaallicht gedimd, ontsteekt de lamp van de projector, gaat de beeldklep open en start de spookvoorstelling. Wat zijn nou de voordelen van het gebruik van een TMS? ‘Het is een stuk efficiënter dan dat je alles met de hand moet doen’, legt Christopher uit. ‘Vroeger moest je op elke machine voor elke film aparte playlists maken, terwijl we die nu centraal aanmaken en naar de zalen sturen. Dat bespaart zóveel tijd. Daarnaast kunnen we iets meer met de programmering spelen en films tussen zalen schuiven, terwijl we toch het overzicht behouden.’ Terwijl hij door de software klikt verbaast Christopher zich over een feature die er sinds de nieuwste update in staat. De apparatuur staat dan ook continu aan en Arts Alliance Media doet vanuit Londen regelmatig updates. Christopher vertelt dat het bedrijf ook open staat voor suggesties van gebruikers. ‘We draaien hier met pauze en het pauzemoment was in de software niet gemakkelijk te zien. Nu zien ze achter de bar, waar een TMS met gelimiteerde functionaliteit staat, precies wanneer de pauzes komen.’
Efficiënter CineMagnus in Schagen was een van de eerste bioscopen met een TMS: die van Arts Alliance Media die ook door Cinema Digitaal-bioscopen zal worden gebruikt. 28 ‘There is something horribly efficient about you.’ (Olga Kurylenki als Camille in Quantum of Solace)
TECHNIEK
‘Vroeger moest je op elke machine voor elke film aparte playlists maken, terwijl we die nu centraal aanmaken en naar de zalen sturen.’
Theaterpaspoort Pathé Tuschinski 28 oktober is het precies 90 jaar geleden dat Theater Tuschinski in Amsterdam haar deuren opende.
Naam bioscoop: Pathé Tuschinski Plaats: Amsterdam Exploitatie: Pathé Theatermanager: David Hanemaayer Open sinds: 28 oktober 1921 Aantal bezoekers op jaarbasis: circa 450.000 Aantal zalen: 6 Afmetingen grootste scherm: 12,8 meter x 9 meter Projectoren: Zes digitale projectoren en tevens in nog vier zalen 35mm 3D: RealD Servers digitale cinema: Doremi cinema Kassasoftware: Dolphin van ticket.international Mediaexploitant: Jean Mineur Mediavision Stoelen van: Huizenga Group Merken bij het buffet: onder andere Coca-Cola, Chaudfontaine, Grolsch, Jimmy’s Popcorn, M&M’s, Lays en Piazza d’Oro De bioscoop is onderscheidend omdat: ‘de allure en grandeur van 90 jaar geleden, zoals Abraham Tuschinski het voor ogen had, nog steeds leven en herkenbaar zijn. Een avondje film is altijd gezellig, maar een avondje Tuschinski is een ware avond uit, waar de bezoeker in de mooiste en indrukwekkendste zaal van Nederland kan genieten van de beste films!’ Website: www.pathe.nl/tuschinski
foto’s: Roloff de Jeu
Verschil van dag en nacht In Pathé De Kuip wordt sinds augustus met een TMS gewerkt: iCab van het Franse ADDE. Dat heeft al voor veranderingen gezorgd. Er zijn geen reguliere operateurs meer en alle films draaien automatisch. De veertien zalen van de bioscoop zijn allemaal gedigitaliseerd en er staan nog slechts vier traditionele filmprojectoren. Die worden niet veel meer gebruikt; eind september draaide alleen de 50+-voorstelling nog op film. Theatermanager Bram van den Broek werkt zelf ook met het TMS. ‘Het is een verschil van dag en nacht met 35mm. We hebben hier als managers altijd wel wat basiskennis van filmprojectie gehad, maar het TMS zorgt ervoor dat wij als niet-technici via een simpel programma de voorstellingen kunnen verzorgen. De verwachting is dat we er steeds minder werk aan zullen hebben en dat er ook mobiele toepassingen zullen komen.’ In de belendende kantoorruimte staat de TMS-computer, waar af en toe plots een Frans sprekende juffrouw uit te horen is. ‘Het systeem geeft per zaal belangrijke momenten in de voorstellingen aan, zoals de start van een hoofdfilm en het begin van de aftiteling’, vertelt senior operateur Peter Snelleman. ‘Binnenkort zal dat gewoon in het Nederlands zijn en dan worden die mededelingen misschien ook weergegeven op de portofoons of via een ander mobiel systeem.’ Peter laat zien dat iCab uit verschillende modules bestaat. Met ‘Supervision’ kan de exploitant het overzicht houden, zoals de status van de films per zaal, maar ook het geluidsvolume en zelfs de temperatuur van de apparatuur. Met ‘Programme’ kunnen de verschillende filmbestanden worden beheerd, kunnen shows worden opgebouwd en vindt het sleutelbeheer plaats. Met de derde module ‘Calendrier’ kan men vervolgens de automatische draaischema’s van de speelweek in elkaar zetten. Om te laten zien hoe dit werkt sleept Peter de film Conan 3D naar zaal veertien en plakt hem achter de laatste film. ‘Nu kun je deze voorstelling simpelweg de hele speelweek op die tijd laten plaatsvinden’, vertelt hij. Een show is ook zo gemaakt: Peter sleept commercials, een paar trailers en een hoofdfilm naar een tijdslijn, plaatst een paar pulsen en de voorstelling zou zo kunnen worden gestart. Bij Pathé is dit het werk van een manager. ‘Omdat we nog niet zo lang met het systeem werken, beginnen zij elke ochtend met het nalopen van het filmschema in het TMS.’ Het is de bedoeling dat de programmering van het TMS uiteindelijk automatisch wordt gevoed door Dolphin, het kassasysteem dat Pathé gebruikt. Maar wie weet wat er nog meer mogelijk is: het aansturen van de ‘digitale signage’ en digitale posters, communicatie met het luchtbehandelingssysteem? Het denken over de mogelijkheden van een TMS is nog maar net begonnen.
29 ‘We have become exceedingly efficient at it.’ (Helmut Bakaitis als The Architect in The Matrix Reloaded)
ACHTER DE SCHERMEN
Bezuinigingen treffen de filmtheaters
Het opvangen van de klappen Gemeenten zetten de komende jaren het mes in de cultuurbegrotingen. Dat treft ook de filmhuizen. Waar vallen de klappen en hoe reageert de sector? Door Niels Bakker
In 2011 en 2012 bezuinigt de gemeente Den Haag 7,7 procent op de kunst- en cultuursubsidies. Het bedrag van 5,1 miljoen euro wordt eerlijk verdeeld over de culturele instellingen in de stad. In de volgende cultuurplanperiode, die loopt van 2013 tot 2016, stijgt de subsidiekorting naar ruim twintig procent. Dan gaat het om jaarlijks 13,5 miljoen euro. ‘Wat dat voor ons betekent, is nog onduidelijk’, zegt Géke Roelink van Filmhuis Den Haag. ‘Vanaf 2013 wordt er niet meer met de kaasschaaf bezuinigd. De gemeente wil duidelijke keuzes maken over een toekomstige invulling van het culturele landschap. De kwaliteit en de veelzijdigheid van het aanbod mogen daarbij niet in gevaar komen. Ook liggen er torenhoge ambities, zoals de titel Culturele Hoofdstad in 2018. Daar ligt wel een spanningsveld met de omvang van de bezuinigingen.’ Roelink is nu negen maanden directeur van Filmhuis Den Haag en staat meteen voor een flinke uitdaging. Ze heeft goede hoop dat het enige filmhuis in de stad de storm zal overleven. ‘De accenten in de komende cultuurplanperiode zullen liggen op cultureel ondernemerschap, maatschappelijk draagvlak en cultuureducatie. Op al die terreinen hebben wij al flinke heipalen in de grond geslagen.’ Fors Den Haag is niet de enige gemeente die de komende jaren stevig het mes zet in de kunst- en cultuursubsidies. In een adviesrapport voor het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap dat in februari verscheen, becijfert de DSP-groep dat dit jaar de helft van de gemeenten bezuinigt op kunst en cultuur. In de periode 2012-2016 loopt dat op tot 70 procent. Slechts twee procent is van plan tot 2016 helemaal niet te bezuinigen. De bezuinigingen op cultuur zijn fors in vergelijking met andere gemeentelijke uitgaven. Ruim drie op de tien gemeenten bezuinigt volgens het DSP-rapport ongeveer evenveel op cultuur als op andere posten. Bijna een op de tien bezuinigt minder. Maar twee op de tien zijn juist van plan om meer te gaan bezuinigen. Dat ook de filmtheaters op hun subsidie zullen moeten interen, is onvermijdelijk. Ze lijken zich daar ook bij neer te leggen. De teneur is eerder: hoe de schade zoveel mogelijk te beperken? Een peiling via e-mail onder 43
Van Amersfoort: ‘Je kunt met een vette programmering meer geld binnenhalen, maar het moet ook inhoudelijk interessant blijven.’ Meer cross-overfilms, zoals The King’s Speech of ...
theaters bevestigt dat de echte klappen pas vallen vanaf 2012. Elf theaters leveren dit jaar al in, waarbij de kortingen variëren tussen de vijf en tien procent. Voor tweeëntwintig theaters blijft de subsidie ten opzichte van 2010 op hetzelfde niveau. Tien theaters in de steekproef ontvangen helemaal geen geld van de gemeente. Als het gaat om de jaren na 2011, verwachten negen theaters hun huidige subsidie te behouden. Zeven theaters weten nog niet waar ze aan toe zijn. Zeventien theaters maar liefst krijgen zeer waarschijnlijk een fikse bezuiniging voor de kiezen, waarbij de percentages sterk uiteenlopen, van vijf tot vijfentwintig procent. Meevallende schade Van de vier grote steden is Utrecht de enige die helemaal niet aan de cultuurbegroting tornt. De domstad heeft, net als Den Haag, de ambitie om in 2018 Culturele Hoofdstad te worden en maakt extra geld vrij voor de campagne. Desondanks dreigen de Utrechtse cultuurgelden, door bezuinigingen bij rijk en provincie, te worden gehalveerd. Maar directeur Henk Camping verwacht dat ‘t Hoogt daar weinig last van zal ondervinden. Amsterdam, met de grootste landelijke dekking van filmhuizen, moet ruim de helft opvangen van de 125 miljoen die staatssecretaris Zijlstra op de kunsten bespaart. De gemeente doet daar met tien miljoen euro (ongeveer tien procent van de huidige cultuurbegroting) nog een flinke schep bovenop. Toch lijkt de schade voor de filmhuizen mee te vallen. Kriterion, Cinecenter en de Uitkijk doen het hoe dan ook zonder subsidie. Rialto, Cavia, de Melkweg en de Balie verwachten vanaf 2013 een beperkte bezuiniging. Zij verkeren wel in onzekerheid over de gevolgen van de in 2015 geplande opheffing van de stadsdelen. ‘Zij dragen kunst en cultuur traditiegetrouw een warm hart
31 ‘Why should I waste my time listening?’ ‘Because I have a right to be heard. I have a voice!’ (Uit The King’s Speech)
ACHTER DE SCHERMEN
....toe’, zegt Raymond Walravens van Rialto. ‘Het is te hopen dat de centrale stad deze verantwoordelijkheid zal overnemen.’ In Arnhem is Filmtheater Focus er inmiddels in geslaagd om de hardste klap te ontlopen. Het filmhuis stond voor een bedrag van 150.000 euro – 60 procent van de subsidie – op een reservelijst van gemeentelijke bezuinigingen. Anticiperend op de uitslag, lobbyde directeur Henk Bitter intensief bij de gemeente en lanceerde hij een petitie die door ruim 6.000 mensen werd ondertekend. Met succes: de gemeenteraad besloot Focus in april dit jaar te ontzien. Bitter is opgelucht, want zijn filmhuis had volgens hem onmogelijk in dezelfde vorm kunnen blijven voortbestaan. ‘Of we hadden alleen nog zwaar winstgevende films zoals The King’s Speech moeten programmeren, en moeten stoppen met filmklassiekers, festivals en educatieve programma’s voor de jeugd. Maar dan ben je een commerciële bioscoop en daarvan zijn er in Arnhem al twee. Het is onze taak de filmcultuur te verbreden. Dat doe je met een kwalitatief hoogstaand aanbod dat niet elders ook al te zien is.’ Prijsverhoging De angst voor verschraling als gevolg van de bezuinigingen leeft ook bij andere filmtheaters. ‘Je kunt met een vette programmering meer geld binnenhalen, maar het moet ook inhoudelijk interessant blijven’, vindt Anton van Amersfoort. Als directeur van Filmhuis De Keizer in Deventer wacht hem de komende jaren een subsidiekorting van zes à zeven procent. Hij is van plan om dit te compenseren met een entreeverhoging. ‘Een kaartje kost nu zeven euro, dat ligt aan de onderkant van de markt. Daar kan best vijftig cent of één euro bij.’ Deze oplossing om meer geld uit de markt te halen lijkt voor filmhuizen het meest voor de hand te liggen. Zij worden, in tegenstelling tot schouwburgen, theaters en concertzalen, niet getroffen door de btw-verhoging op kaartjes van zes naar negentien procent. Ze kunnen daardoor de meer-inkomsten van een hogere entree volledig in eigen zak steken. Ideeën Maar er leven ook andere ideeën. Bijvoorbeeld bij filmtheater Gigant in Apeldoorn, dat vanaf 2012 met achttien procent wordt gekort. ‘Wij zijn in het gelukkige bezit van een multifunctionele zaal’, vertelt directeur Martijn van Duivenboden. ‘Die verhuren we aan bedrijven voor presentaties. Daarnaast organiseert onze grote buurman JT dit jaar zo’n duizend filmvoorstellingen bij ons, omdat hun eigen bioscoop verbouwd wordt. Dat levert geld op en mogelijk ook nieuw publiek. Hun bezoekers maken op deze manier immers kennis met onze eigen programmering.’ Een andere marktoplossing is sponsoring, alleen is dat
Het toverwoord voor de komende jaren is ondernemerschap, denkt Joeri Bonsel.
... juist de kwetsbare film zoals Code Blue?
volgens Henk Bitter van Focus in het huidige economische klimaat lastig te realiseren. Hij loopt er bovendien tegenaan dat zijn filmhuis de juiste faciliteiten ontbeert, zoals een volwaardige horecagelegenheid. Bitter heeft er daarom zijn hoop op gevestigd dat Focus in de toekomst kan gaan samenwonen met de schouwburg en het museum voor moderne kunst in de stad. De plannen voor het kunstencluster Rijnboog liggen er al een tijdje, maar de gemeente is nog bezig met het rondkrijgen van de bouw- en exploitatiekosten. ‘Een nieuw onderkomen zal voor een hoger rendement zorgen’, aldus Bitter. ‘Meer zalen betekent dat je goedlopende films langer kunt laten staan. En een bioscoop met een café-restaurant blijkt een ideale combinatie, dat zie je overal in Nederland.’ Het toverwoord voor de komende jaren is ondernemerschap, denkt Joeri Bonsel. Hij is directeur van Luxor in Zutphen, dat met ingang van 2012 een korting van vijfentwintig procent voor de kiezen krijgt. De schade valt eigenlijk nog mee, want Bonsel rekende op 50 procent. ‘Daarom heb ik al de nodige maatregelen kunnen treffen. Zo bieden we samen met andere culturele instellingen cross-overprogrammeringen aan op het gebied van muziek en cabaret. Ook verhuren we de zaal voor personeelsuitjes, en onderzoeken we of onze 1.750 donateurs bereid zijn om meer geld te schenken.’
Volgens Bonsel hebben de filmtheaters het in vergelijking met de podiumkunsten en musea gemakkelijk: ze halen al relatief veel geld uit de markt. Dat denkt ook Walravens van Rialto. ‘De eigen inkomsten van filmpodia in Amsterdam en andere steden bedragen tussen de 50 en 70 procent van hun totale begroting. In andere sectoren worden culturele instellingen soms met die percentages gesubsidieerd. We doen het dus al heel goed. Ik verwacht daarom geen hele grote klappen in de filmhuissector. Zelfs een forse bezuiniging kan door de meeste theaters worden opgevangen.’
Dit artikel is een bewerking en actualisering van artikelen van dezelfde auteur die eerder in de Filmkrant verschenen. 33
‘I am so lonely’ (uit Code Blue)
Premium 3D Glasses
D
EED FFI I TTII ERR CE
Verkoopinformatie: Polaroid Eyewear Benelux 030 - 214 27 90 Polaroid and Polaroid & Pixel are trademarks of PLR IP Holdings,LLC, used under license.
UIT DE CAST / AGENDA
Uit de cast
Laurens van Laake
Agenda
Sinds 17 oktober is hij de nieuwe salesmanager bij distributeur Benelux Film Distributors. Daarvoor was hij werkzaam op de afdeling programmering bij Pathé. Een nadere kennismaking met: Laurens van Laake. Door Jeroen Huijsdens.
Wat is jouw roepnaam? Laurens. Wat is jouw achternaam? Van Laake. Wat is jouw leeftijd? 41. Ben je verliefd, verloofd, getrouwd? Al tien jaar gelukkig getrouwd met Selma. Wat wil je later worden? Opa. Wat zijn je hobby’s? Uhhh, ik heb een grote collectie folders van klassieke Peugeots en Citroëns uit de jaren 60. Op welk bekend filmpersonage vind je jezelf qua karakter het meeste lijken? Scrat uit Ice Age, die geeft ook nooit op tot hij zijn doel heeft bereikt. Dat het hem nooit lukt, laten we maar even buiten beschouwing. Wat is jouw favoriete komedie? Ik zag Date Night in een uitverkochte zaal in Pathé De Munt en iedereen lag echt dubbel van het lachen. Wat beschouw je als de beste Nederlandse film? New Kids: Turbo! natuurlijk… Ik kan niet wachten op het vervolg! Wat is jouw favoriete filmscène? Een vraag waar je eigenlijk geen antwoord op kan geven. Eens in de zoveel tijd pak ik Kill Bill om een paar willekeurige scènes te bekijken. De timing, de dialogen, het is iedere keer weer genieten. Ik wil graag een keer naar de bioscoop in… Delhi, in een uitverkochte bioscoopzaal waar iedereen alle liedjes meezingt.
Welk boek moet absoluut worden verfilmd? De enige boeken waar ik nog aan toe kom, zijn de voorleesboeken van mijn dochters. Favoriet is een boek over een onhandige heks die steeds van haar bezemsteel valt. Ik zie Nadja Hüpscher wel in de rol van de heks. Voor wie heb je veel respect? Ik heb tijdens de kerstvakantie meegewerkt in Pathé Arena onder begeleiding van een servicemedewerker die van alle zalen in de smiezen had wanneer de in- en uitloop was en medewerkers aanstuurde om in hoog tempo de zalen schoon te maken. Het was werken onder hoogspanning, maar het liep gesmeerd. Petje af. Ik zou ooit wel eens naar de bioscoop willen met… Ik zou graag nog eens met Michel Piccoli naar de film gaan, een van mijn favoriete acteurs. Momenteel is hij weer in de bioscoop te zien als paus in Habemus Papam. Mijn grootste droom is… Ik vergeet mijn dromen altijd heel snel als ik wakker word…
‘Ik heb tijdens de kerstvakantie meegewerkt in Pathé Arena ... Petje af.’
Laurens van Laake
24-10-11 – 27-10-11 ShowEast, bioscoopvakbeurs in Miami, USA www.showeast.com 25-10-11 – 30-10-11 Leids Film Festival in Leiden www.leidsfilmfestival.nl 26-10-11 – 30-10-11 Joods Film Festival in Amsterdam www.joodsfilmfestival.nl 01-11-11 – 06-11-11 Eerste editie Amsterdam Film Week in Pathé City in Amsterdam www.amsterdamfilmweek.com 09-11-11 – 13-11-11 33e editie van het Noordelijk Film Festival www.noordelijkfilmfestival.nl 16-11-11 – 27-11-11 24e International Documentary Film Festival Amsterdam www.idfa.nl 17-11-11 – 19-11-11 Eerste editie internationaal muziekfilmfestival PLAY in de Melkweg in Amsterdam www.melkweg.nl 22-11-11 Algemene Ledenvergadering NVB in Pathé Haarlem www.nvbbureau.nl 01-12-11 – 04-12-11 Cinedans Moving Media Festival in Amsterdam www.cinedans.nl 06-12-11 – 08-12-11 CineAsia, bioscoopvakbeurs in Hong Kong www.cineasia.com 15-12-11 Bekendmaking nominaties 69e Golden Globe Awards www.goldenglobes.org 15-01-12 Uitreiking 69e Golden Globe Awards www.goldenglobes.org 24-01-12 Bekendmaking nominaties 84e Academy Awards www.oscars.com 35
‘No Kiddo, at this moment, this is me at my most... masochistic.’ (David Carradine als Bill in Kill Bill)
• • • •
Voor al uw thermische tickets Leveringen op afroep Standaard tickets altijd uit voorraad Zeer gevarieerde drukmogelijkheden
Stemerdingweg 9 3769 CE Soesterberg Nederland
T +31 (0)34 63 32 000 F +31 (0)34 63 32 010 sales@roveka.com
ACHTER DE SCHERMEN
Dag van het filmtheater
De toekomst is al begonnen Dat de komst van digitale cinema gevolgen heeft voor iedereen die films vertoont, is wel duidelijk. Om informatie aan te reiken over de mogelijkheden van digitale cinema en het digitale tijdperk in het algemeen, werd er op 16 september een dag georganiseerd voor de filmtheaters. Door Jeroen Huijsdens
Filmtheaters nemen een aparte positie in in de filmwereld. Dus wil de NVB ook deze categorie goed bedienen. Dat is nodig omdat ook de filmtheaters, als onderdeel van Cinema Digitaal, aan de vooravond van de overstap naar digitale vertoning staan. Tijdens de dag, die plaatsvond in LantarenVenster in Rotterdam, kwamen verschillende sprekers aan bod die ieder hun licht lieten schijnen op de kansen die digitaal biedt. Eerst wat anders Voordat het programma startte was het Rialtodirecteur Raymond Walravens – ook bestuurslid van de NVB - die antwoord gaf op vragen van medegastheer Krijn Meerburg met betrekking tot Cinema Digitaal. Walravens roemde het solidariteitsprincipe van het plan, maar waarschuwde voor onvoorziene verbouwingskosten. Ook ging hij in op de contractuele slag die er volgens de 55 filmtheaters, die zich juridisch laten bijstaan, nog geslagen moet worden. Zo is het voor hen van belang dat er een tariefaanpassing komt die beter rekening houdt met de manier van programmeren die filmtheaters kenmerkt. Workshop De uitleg die journalist Jeroen Mirck vervolgens gaf over de mogelijkheden van social media was aardig, maar het zou handiger zijn geweest als er voor een workshopopzet was gekozen met onderscheid tussen beginners en gevorderden. Dan waren de aanwezigen waarschijnlijk met huiswerk huiswaarts gekeerd. Twee zaken uit de presentatie van Johan Idema van adviesbureau LAgroup die uitwerking verdienen waren het voorstel tot oprichting van een collectief innovatielab waar best practices samenkomen en de oprichting van een beloningsfonds voor vernieuwing.
Jonker nam de aanwezigen mee in haar toekomstvisie.
Marieke Jonker (Amstelfilm), George van Breemen (Filmfonds) en Marc Allenby (Picturehouse). Foto Roloff de Jeu.
doordat de bezoeker zelf meer invloed gaat uitoefenen, bijvoorbeeld op de programmering. Door die visie ook te onderbouwen met concrete voorbeelden zoals Film It Yourself en het door Amstelfilm zelf in ontwikkeling genomen cinema on demand (cod), werd heel concreet waar de sector zich naar toe beweegt. Marc Allenby, die het publiek aan zich bond met uitspraken als: ‘we create a place where people want to spend their evening’, vertelde over zijn ervaringen als hoofd commerciële ontwikkelingen bij de uit twintig theaters bestaande Engelse arthouseketen Picturehouse. Hoewel hij met name stil stond bij het gebruik van ‘other digital stuff’ (ods), zoals de voorstellingen van de New York Metropolitan Opera, het National Theatre en concerten, erkende hij dat film primair blijft. Alternatieve content biedt echter wel echt kansen een nieuw publiek aan te boren. Voorbeelden, zoals dat van Picturehouse, moeten vooral een bron van inspiratie voor de filmtheaters blijven, maar men mag niet uit het oog verliezen dat Picturehouse wel een keten is met twintig theaters, waardoor het beduidend meer invloed weet aan te wenden dan een willekeurig filmhuis. Het verhaal van Allenby, maar ook dat van Jonker en de pitch over Hollywood Classics van Frank de Neeve onderstreepte feitelijk dat hoewel de filmtheaters een aparte positie innemen in onze bedrijfstak, zij in grote lijnen voor dezelfde digitale vraagstukken staan als bioscoopexploitanten. Ook zij worstelen met de vraag wat ze wel en niet moeten doen met social media, wat ze wel en niet kunnen met digitale filmklassiekers en hoe zij hun relatie met hun publiek moeten herdefiniëren in het digitale tijdperk. Daarmee had de Dag van het filmtheater misschien wel net zo goed de Dag van het bioscooptheater kunnen zijn.
Toekomstvisie Van alle sprekers waren het Marieke Jonker van Amstelfilm en Marc Allenby van het Engelse Picturehouse die de zaal het meest in vervoering wisten te brengen. Jonker nam de aanwezigen mee in haar toekomstvisie waarin de band met het publiek definitief is veranderd 37 ‘You know what? It’s just not for everyone.’ (Mila Kunis als Lily in Black Swan)
ACHTER DE SCHERMEN
Wie hoort er in de bioscoop?
De film met of zonder geluid Je hoort er vrijwel nooit wat over, bezoekers met een auditieve handicap in de bioscoop. Wat moeten ze daar ook? De bioscoop is toch vooral een spectaculaire mix van beeld en geluid. Fout gedacht! Anderhalf miljoen mensen hebben een gehoorbeperking en staan te springen om de bioscoop ook te bezoeken. Door Benny IJntema
Een op de tien mensen kent een gehoorprobleem, waaronder veel jongeren die lijden aan de gevolgen van gehoorschade. Een groep van ongeveer een miljoen mensen heeft een dusdanige beperking dat ze door middel van hulpmiddelen weer goed kunnen horen. Onder die hulpmiddelen vallen gehoorapparaten, ringleidingen, infrarood/FM systemen of een luisterhulp. Hoewel er wel bioscopen te vinden zijn die over een ringleiding beschikken, is er op Hoorwijzer.nl geen bioscoop in Nederland terug te vinden met aanpassingen voor mensen met een gehoorbeperking. Waarom is dit een onderbelicht onderwerp? Waarom is het hebben van faciliteiten voor mensen met een auditieve beperking geen vanzelfsprekendheid? Meer omzet In Engeland hebben de meeste bioscopen aanpassingen aangebracht voor auditief beperkten. Bioscoopconcern Odeon zegt zelfs acht procent meer omzet te hebben gegenereerd na het plaatsen van de aanpassingen in hun zalen. Het lijkt een hoog cijfer maar volgens Dimitri Lasscher van Your Sense, is dat helemaal niet zo gek. 80.000 rolstoelgebruikers in Nederland kunnen van allemaal aanpassingen genieten in de bioscoop, maar voor de groep van anderhalf miljoen slechthorenden is er in menig bioscoop niet veel te vinden. Volgens Lasscher is het een fabeltje dat bioscopen door de goede akoestiek en geluidsinstallatie geen aanpassingen nodig hebben. Integendeel, juist door de vele geluidsindrukken en de goede akoestiek in een bioscoopzaal, maar ook bij de kassa, kunnen slechthorenden niets horen en mijden zij de bioscoop. De bioscoop mijden Het verhaal wordt onderbouwd door Anja Kooiker, slechthorend sinds haar geboorte en een enorme filmliefhebster. Veel lotgenoten komen niet in de
Still uit 170 Hz.
Het is een fabeltje dat bioscopen geen aanpassingen nodig hebben.
bioscoop. Een rolstoeler hoeft niet uit te leggen dat hem wat mankeert, maar doordat je aan de buitenkant niet kunt zien dat iemand een gehoorbeperking heeft, durven veel slechthorenden niet te vragen of een zin meerdere malen kan worden herhaald. Dat is erg vervelend aan de kassa. En wanneer ze in een bioscoopzaal ook veel moeite moeten doen om een film te volgen, dan is de optelsom snel gemaakt. ‘Als ik al naar een film ga concentreer ik mij voornamelijk op de ondertiteling, ga ik op bepaalde plekken zitten in de zaal en kies ik ook de rustige voorstellingen
uit’, legt Anja uit. Ze zegt er direct bij dat Nederlands gesproken films uitgesloten zijn want daar kan ze helemaal niets van volgen. ‘Ons gehoor is selectief. Een gezond oor kan het omgevingsgeluid filteren waardoor je je kunt concentreren op het geluid wat je wel moet horen, zoals bijvoorbeeld een gesprek. Bij slechthorenden is dat anders.’ Zij krijgen alle indrukken tegelijkertijd binnen en kunnen niet filteren. Ze horen de grote massa van geluid door elkaar en in hetzelfde volume. Mensen met een gehoorapparaat kunnen heel goed een een-op-eengesprek volgen, maar in rumoerige ruimten zoals een bioscoop voldoet het gehoorapparaat niet meer en is een ringleiding nodig. Een ringleiding zorgt voor een inductief veld welke het geluid direct naar het gehoortoestel stuurt. Het is nogal een investering om een ringleidinglus te laten leggen in de vorm van een acht in een vloer of het plafond van een zaal. Tegenwoordig kan het echter ook een stuk goedkoper. Voor nog geen vijfhonderd euro heeft een bioscoop een zender in een zaal staan. Koop daarbij een aantal ontvangers die fungeren als kleine ringleidingen om de nek van een slechthorende en er kan een grote nieuwe doelgroep worden voorzien van een hoorbaar betere filmvoorstelling. 39
‘But I don’t wanna talk about it.’ ‘Good. We don’t wanna hear about it.” (Simba en Timon in The Lion King)
Met ruim 90 bioscopen en meer dan 350 doeken marktleider in regionale bioscoopreclame. Kasteellaan 52, Wijchen Correspondentieadres: Postbus 376, 6600 AJ Wijchen Tel. (024) 641 33 79, Fax (024) 641 69 55, Email info@cinefox.nl, Internet www.cinefox.nl d2-hfn-08-2011 copy.pdf
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
7/08/2011
15:34:27
PICK ‘N’ MIX / BIOSCOOPPANEL
Crowdfunding voor Nederlandse horrorfilms Eind september werd het Nieuw Nederlands Film Platform (NNFP) gelanceerd. Het platform, een initiatief van de producenten Herman Slagter en Jan Doense, heeft tot doel de financiering van Nederlandse speelfilms een extra stimulans te geven. Het NNFP combineert elementen van crowdfunding en private financiering uit fiscale overwegingen, en voegt daar nu het element van lidmaatschap aan toe. Door automatisch elke maand zes euro of meer in te leggen wordt elke deelnemer mede-eigenaar van de door het NNFP te realiseren en te distribueren films. In eerste instantie wordt het model van het NNFP exclusief ingezet om vier Nederlandse low-budget horrorfilms, ontwikkeld door House of Netherhorror, van de grond te krijgen, maar in de toekomst zal het NNFP zich echter ook gaan toeleggen op de financiering van andere filmprojecten. Meer informatie is verkrijgbaar via www.nnfp.nl. De operateur in de film De komst van digitale cinema zal er op den duur voor zorgen dat de 35mm-film verdwijnt en daarmee ook de klassieke filmoperateur. Ter ere van de mensen die met hun bijzondere ambacht het publiek decennialang van films hebben voorzien, vertoont Melkweg Cinema nog tot 30 oktober een selectie
Bioscoop panel
Een wisselend panel geeft kort antwoord op een actuele vraag.
Pick ‘n’ mix
Nieuws uit de wereld van film en bioscoop...
van films in het kader van het programma De operateur in de film. Meer informatie op www.melkweg.nl. Eerste Amsterdam Film Week Een paar jaar geleden was er sprake van dat Amsterdam zijn eigen publieksfilmfestival zou krijgen, maar die plannen gingen toen niet door. En hoewel de hoofdstad elk jaar ook de thuishaven is van onder meer Cinekid en het IDFA, mogen dat zulke specifieke filmfestivals genoemd worden dat er blijkbaar nog ruimte was voor nog een festival. En wel eentje dat zich richt op een breed filmminnend publiek. Van 1 tot en met 6 november aanstaande vindt in de hoofdstad voor de eerste maal de Amsterdam Film Week plaats. Tijdens die zes dagen worden in Pathé City – de opening vindt plaats in Pathé Tuschinski – de prijswinnaars van het afgelopen filmseizoen vertoond. Niet alleen de Oscar- en Golden Globewinnaars, maar ook die van festivals in Berlijn, Cannes en Tribeca (New York) passeren (nog een keer) de revue. Het festival opent met de film Carnage. Initiatiefnemers van het festival zijn voormalig Entertainment One-medewerker Fulko Kuindersma, publiciteitsmanager Maria Lam (voorheen Warner Bros.) en Matthijs ten Berge. Meer informatie is te vinden op www.amsterdamfilmweek.com.
Wat is jouw favoriete filmfestival in Nederland? Julien van Alphen, salescoördinator Independent Films
‘Nederland kent aardig wat filmfestivals met ieder een eigen gezicht. Ik ben dit jaar voor het eerst in Vlissingen geweest en dat is me erg goed bevallen. Toch heb ik altijd al een speciale band gehad met het NFF. Ik heb in Utrecht gestudeerd en daar is ook mijn liefde voor de Nederlandse film ontstaan. Qua uitstraling vind ik dat het NFF een streepje voor heeft op alle andere festivals in Nederland. Maar ik kijk ook uit naar de eerste editie van de Amsterdam Film Week, weer eens lekker dicht bij huis!’
Liesbeth Braakensiek, adviseur film KCG
‘Moeilijk, want ieder festival heeft zijn eigen charme. Film by the Sea is fijn omdat het aan zee is en in Gent kun je na de film geweldig eten. Toch kies ik het IFFR! Vanwege de fijne mix van arthouseen kunstzinnige films. Maar vooral omdat je daar een week lang met je collega’s praat over film (en niet over de bezuinigingen op cultuur of de digitalisering van de filmsector). Tijdens het IFFR ontbrandt je passie voor film ieder jaar opnieuw. Het spekgladde plein voor Pathé Schouwburgplein blijft natuurlijk ook lachen.’
Dian Uijtdewilligen, medeprogrammeur Filmtheater Fanfare Oudenbosch
‘Mijn favoriete festival in Nederland - want Filmfestival Gent is ook een aanrader - is toch wel Film by the Sea in Vlissingen. Dit vanwege de goede films (en heus niet allemaal). Het is een prachtige locatie. Waar kun je zo tussen de films door even uitwaaien aan zee? Je loopt er bovendien altijd weer leuke mensen tegen het lijf, omdat alles zich op een plek afspeelt. Alle jaargangen al meegemaakt en het festival flink zien groeien ... we blijven Film by the Sea trouw!’
41 Come on guys! It’s a festival! We wouldn’t want to cause a scene, now would we? (Ashley Greene in Twilight: New Moon)
Feature
TRAILERS
[01]
[02]
[03]
[04]
[05]
The Adventures of Tintin (ov, nl 3D) Verhaal: De jonge reporter Tintin (bij ons beter bekend als Kuifje) is altijd op zoek naar een goed verhaal en komt daardoor terecht in allerlei avonturen. Bijvoorbeeld als hij aanwijzingen vindt van een gezonken schip met een schat. Gebaseerd op de stripboeken van Hergé. Stemmen: Jamie Bell, Andy Serkis, Simon Pegg, Nick Frost, Daniel Craig, Toby Jones Regie: Steven Spielberg Genre: animatie, avontuur Distributie: Sony Pictures Release: 26 oktober 2011 De Heineken ontvoering [02] Verhaal: In 1983 werd biermagnaat Alfred Heineken ontvoerd door vier mannen. Behalve een misdaadverhaal over de ontvoering en de jacht op de daders, houdt deze verfilming zich bezig met de psychologische machtsstrijd tussen de bierbrouwer en zijn ontvoerders. Hoofdrollen: Rutger Hauer, Gijs Naber, Reinout van Scholten Aschat, Teun Kuilboer Regie: Maarten Treurniet Genre: misdaad, thriller Distributie: A-Film Release: 27 oktober 2011 Impardonnables [01] Verhaal: De oude schrijver Francis trekt zich terug in Venetië om er in alle rust zijn volgende roman te schrijven. Hij ontmoet daar de mooie Judith en het is liefde op het eerste gezicht. Helaas maakt hun geluk al snel plaats voor achterdocht tussen de twee. Hoofdrollen: André Dussollier, Mélanie Thierry, Carole Bouquet, Adriana Asti, Alexis Loret Regie: André Téchiné Genre: drama Distributie: Benelux Film Distributors Release: 27 oktober 2011 Medianeras Verhaal: Het speelfilmdebuut van Gustavo Taretto draait om de overburen Martin en Mariana, die elkaar nog nooit hebben ontmoet. Ze zijn allebei alleen en komen op dezelfde plekken, maar merken elkaar nooit op. Hoe kunnen ze elkaar ontmoeten in een stad van drie miljoen inwoners? Hoofdrollen: Pilar López de Ayala, Javier Drolas, Inés Efron, Adrián Navarro, Rafael Ferro Regie: Gustavo Taretto Genre: drama Distributie: Cinemien Release: 27 oktober 2011 What’s Your Number? [05] Verhaal: Ally stuit op een artikel waarin wordt gesteld dat vrouwen die meer dan twintig partners hebben ge-
had, altijd single zullen blijven. Wanneer ze de mannen in haar leven telt, komt ze tot negentien en belooft zij zichzelf heilig om dat aantal niet te overschrijden. Hoofdrollen: Anna Farris, Chris Evans, Joel McHale, Blythe Danner, Chris Pratt, Ed Begley Jr. Regie: Mark Mylod Genre: komedie Distributie: Warner Bros. / 20th Century Fox Release: 27 oktober 2011 The Monster of Nix [03] Verhaal: De tienjarige Willy komt terecht in het dorpje Nix dat wordt bedreigd door een allesverslindend monster. Willy gaat de strijd aan met het mysterieuze wezen en komt in een bizar universum terecht waar griezelverhalen in eieren worden bewaard. Stemmen: Tom Waits, Terry Gilliam, Joe Eshuis, Charles Hubbell, Olivia Merilahti Regie: Rosto Genre: animatie Distributie: Eye Film Instituut Nederland Release: 31 oktober 2011 Drive Verhaal: Driver is een stuntcoureur die bijverdient als bestuurder van vluchtauto’s in het criminele circuit. Hij wordt verliefd op zijn buurvrouw Irene, een jonge moeder die wordt meegesleept in de onderwereldpraktijken van haar loshandige echtgenoot Standard. Hoofdrollen: Ryan Gosling, Carey Mulligan, Christina Hendricks, Albert Brooks, Oscar Isaac Regie: Nicolas Winding Refn Genre: drama, actie Distributie: Cinéart Release: 3 november 2011 Dream House [04] Verhaal: Een man verkast met zijn vrouw en kinderen van de grote stad naar een nieuwe woning in een rustig stadje. Al snel blijkt dat de vorige bewoners in dat huis zijn vermoord. We zijn benieuwd of de vonk te zien is tussen de inmiddels getrouwde Craig en Weisz. Hoofdrollen: Daniel Craig, Rachel Weisz, Naomi Watts, Marton Csokas, Elias Koteas Regie: Jim Sheridan Genre: thriller Distributie: Entertainment One Release: 3 november 2011 The Thing Verhaal: Doctoraalstudente Kate Lloyd sluit zich aan bij een onderzoeksteam dat in Antarctica een buitenaards ruimteschip heeft ontdekt. Wanneer een gevangen organisme uit het toestel wordt bevrijd en aan een reeks aanvallen begint, moet Kate orde op zaken stellen. Hoofdrollen: Mary Elizabeth Winstead, Joel Edgerton,
42 ‘Sometimes you can’t live life by the numbers, you have to figure it out as you go along.’ (Anna Faris in What’s Your Number?)
TRAILERS
Ulrich Thomsen, Eric Christian Olsen Regie: Matthijs van Heijningen Jr. Genre: thriller Distributie: Universal Pictures International Release: 17 november 2011 In Time Verhaal: Het goede nieuws is dat men in de toekomst na een kwart eeuw niet meer ouder wordt. Het slechte nieuws: je hebt daarna nog een jaar te gaan. Tenzij je rijk bent. Een intrigerend uitgangspunt: tijd is de nieuwe valuta waarmee alles wordt betaald. Hoofdrollen: Justin Timberlake, Amanda Seyfried, Olivia Wilde, Alex Pettyfer, Cillian Murphy Regie: Andrew Niccol Genre: misdaad, sciencefiction, thriller Distributie: Warner Bros. / 20th Century Fox Release: 3 november 2011
Tower Heist. Universal Pictures International.
Tower Heist Verhaal: Een groep gewone mannen wil twintig miljoen dollar stelen van een crimineel die miljarden heeft gestolen, waaronder hun pensioengeld. Dit zou wel eens de speelfilmcomeback kunnen worden van Eddie Murphy, die ook fungeerde als producent. Hoofdrollen: Eddie Murphy, Ben Stiller, Casey Affleck, Matthew Broderick, Téa Leoni, Alan Alda Regie: Brett Ratner Genre: komedie Distributie: Universal Pictures International Release: 10 november 2011
Real Steel Verhaal: In de nabije toekomst wordt het boksen overgelaten aan (door mensen bestuurde) robots. Charlie verdient met zo’n ding net genoeg geld om het hoofd boven water te houden. Wanneer hij aan lager wal raakt, moet hij samenwerken met zijn jonge zoon Max. Hoofdrollen: Hugh Jackman, Evangeline Lilly, Dakota Goyo, Kevin Durand, Anthony Mackie Regie: Shawn Levy Genre: actie, drama Distributie: The Walt Disney Company Release: 3 november 2011 11:11:11 Verhaal: Bij ‘de elfde van de elfde’ denken de mensen van beneden de rivieren vooral aan het begin van het carnavalsseizoen. In deze film speelt zich op die dag, om 11.11uur, iets sinisters af. Een buitenaards wezen komt naar de aarde via een elfde hemelpoort. Hoofdrollen: Timothy Gibbs, Michael Landes, Danis Rafter, Wendy Glenn, Lluís Soler, Brendan Price Regie: Darren Lynn Bousman Genre: horror, thriller
Distributie: Just Film Distribution Release: 10 november 2011
11:11:11. Just Film Distribution.
The Whistleblower Verhaal: Politieagente Kathryn Bolkovac gaat enthousiast werken bij de VN om te helpen bij de wederopbouw van Bosnië. Ze ontdekt echter dat er duistere activiteiten plaatsvinden waar VN-militairen en regeringsfunctionarissen bij betrokken zijn. Hoofdrollen: Rachel Weisz, David Strathairn, Vanessa Redgrave, Liam Cunningham Regie: Larysa Kondracki Genre: drama Distributie: Wild Bunch Release: 10 november 2011 Immortals (3D) Verhaal: De goden hebben ooit de titanen verslagen en diep weggestopt. Koning Hyperion heeft nu het verre van fijne plan om die op wraak beluste krachtpatsers te bevrijden. Als we de klassieke mythologie mogen geloven, biedt de eenvoudige boer Theseus uitkomst. Hoofdrollen: Henry Cavill, Mickey Rourke, Freida Pinto, Stephen Dorff, Luke Evans Regie: Tarsem Singh Genre: actie, avontuur Distributie: A-Film Release: 11 november 2011 43
‘I can help you get all the time you want.’ (Amanda Seyfried als Sylvia Weis in In Time)
TRAILERS
The Twilight Saga: Breaking Dawn - Part 1 Verhaal: Bella en Edward gaan op huwelijksreis naar Rio, waar Bella ontdekt zwanger te zijn. Edwards familie is in shock, de fragiele band tussen de vampieren en weerwolven wordt verder onder druk gezet en de dreiging van de Volturi wordt er ook niet minder op. Hoofdrollen: Kristen Stewart, Robert Pattinson, Taylor Lautner, Billy Burke, Michael Sheen Regie: Bill Condon Genre: romantiek, thriller Distributie: Independent Films Release: 16 november 2011 La piel que habito Verhaal: We zaten er stiekem al een tijdje op de wachten: de nieuwe samenwerking van Antonio Banderas en Pedro Almodóvar. Een plastisch chirurg probeert de trauma’s uit zijn verleden te overwinnen met een medische uitvinding in zijn privé laboratorium. Hoofdrollen: Antonio Banderas, Marisa Paredes, Elena Anaya, Blanca Súarez, Jan Cornet Regie: Pedro Almodóvar Genre: drama Distributie: A-Film Release: 17 november 2011
The Artist. Cinéart.
Nova Zembla (3D) Verhaal: Het waargebeurde verhaal van de ontdekkingsreis van Willem Barentsz. In het 16e eeuwse Amsterdam is Gerrit de Veer de assistent van de dominee en verliefd op diens dochter. Haar vader stuurt Gerrit mee op de expeditie van Barentsz om te bewijzen dat hij haar waard is. Hoofdrollen: Robert de Hoog, Derek de Lint, Doutzen Kroes, Jan Decleir, Victor Reinier Regie: Reinout Oerlemans Genre: avontuur, historisch, drama Distributie: Benelux Film Distributors Release: 24 november 2011
50/50 Verhaal: Adam is een jonge programmamaker bij een radiostation die een schok te verwerken krijgt als bij hem kanker wordt geconstateerd. Met de hulp van zijn beste vriend, zijn moeder en zijn therapeute, gaat Adam de strijd aan met de vreselijke ziekte. Hoofdrollen: Joseph Gordon-Levitt, Seth Rogen, Anna Kendrick, Anjelica Huston, Bryce Dallas Howard Regie: Jonathan Levine Genre: drama, komedie Distributie: Dutch FilmWorks Release: 17 november 2011 Happy Feet 2 (ov, nl, 3D) Verhaal: In het Oscar-winnende eerste deel leerden we de pinguïn Mumble kennen die liever danste dan zong. Zijn zoon Erik wil niet dansen en loopt van huis weg. Zijn
avonturen verbleken echter bij een oprukkend gevaar dat het (voort)bestaan van de pinguïns bedreigt. Stemmen: Elijah Wood, Robin Williams, Hank Azaria, Pink, Sofía Vergara, Hugo Weaving Regie: George Miller Genre: animatie, familiefilm Distributie: Warner Bros. Release: 23 november 2011
Happy Feet 2. Warner Bros.
The Artist Verhaal: George Valentin is de grote filmster in het Hollywood van 1927. Wanneer de geluidsfilm zijn intrede maakt, raakt zijn carrière in het slop. De ster van de jonge actrice Peppy Miller is juist rijzende. Samen proberen ze de weg naar de top te vinden. Hoofdrollen: Jean Dujardin, James Cromwell, Bérénice Bejo, John Goodman, Missi Pyle Regie: Michel Hazanavicius Genre: drama Distributie: Cinéart Release: 24 november 2011 Hasta la Vista Verhaal: Drie jonge gasten houden van wijn en vrouwen. Het eerste kennen ze al, maar het tweede nog niet. Ze reizen samen naar Spanje om daar iets aan te doen en niets zal hen tegenhouden. Zeker niet het feit dat de eerste blind is, de tweede in een rolstoel zit en de derde volledig verlamd is. 45
‘There are plenty of reasons to dance’ (Elijah Wood als Mumble in Happy Feet 2)
TRAILERS
Hoofdrollen: Tom Audenaert, Gilles De Schryver, Robrecht Vanden Thoren, Isabelle De Hertogh Regie: Geoffrey Enthoven Genre: drama, komedie Distributie: Dutch FilmWorks Release: 24 november 2011 Kes (reissue) Verhaal: Billy wordt op school gepest en thuis wordt hij niet veel beter behandeld. Er komt een sprankje hoop in zijn leven in de vorm van een torenvalk die hij Kes noemt. Hoewel Loach meer films op zijn naam heeft gezet, is deze tweede nog steeds een van zijn beste. Hoofdrollen: David Bradley, Freddie Fletcher, Lynne Perrie, Colin Welland, Brian Glover Regie: Ken Loach Genre: drama Distributie: Eye Film Instituut Nederland Release: 24 november 2011
We Need to Talk About Kevin. Wild Bunch.
Arthur Christmas (3D) Verhaal: Eindelijk krijgen we het antwoord op de vraag hoe de Kerstman al die cadeaus in een avond over de hele wereld kan afleveren. Zijn ultramoderne leger van medewerkers die verblijven in zijn geheime basis onder de Noordpool zullen er vast iets mee te maken hebben. Stemmen: James McAvoy, Hugh Laurie, Jim Broadbent, Bill Nighy, Imelda Staunton, Matt Lucas Regie: Sarah Smith, Barry Cook Genre: animatie, familie Distributie: Sony Pictures Release: 1 december 2011
Dolfje weerwolfje Verhaal: Dolfje verandert in de nacht van zijn zevende verjaardag in een weerwolf. Dat vindt hij helemaal niet leuk, want hij is bang dat zijn pleegouders hem niet meer willen als ze het ontdekken. De verfilming van het eerste boek in de populaire reeks van Paul van Loon. Hoofdrollen: Ole Kroes, Kim van Kooten, Remko Vrijdag, Trudy Labij, Joop Keesmaat, Bianca Krijgsman Regie: Joram Lursen Genre: familiefilm Distributie: Benelux Film Distributors Release: 30 november 2011 Nannerl, la Soeur de Mozart Verhaal: De muzikale familie Mozart maakt in 1763 een succesvolle tournee door Europa. De twaalfjarige Wolfgang wordt begeleid door zijn vijf jaar oudere zus Nannerl. Zij heeft ook talent, maar moet tevreden zijn met de rol van begeleidster, omdat ze een vrouw is. Hoofdrollen: Marie Féret, Marc Barbé, Delphine Chuillot, David Moreau, Clovis Fouin, Lisa Féret Regie: René Féret
Genre: drama Distributie: Arti Film Release: 1 december 2011
Dolfje weerwolfje. Benelux Film Distributors.
We Need to Talk About Kevin Verhaal: Tiener Kevin begaat op school een verschrikkelijke daad. Daardoor worstelt zijn moeder met haar verdriet en verantwoordelijkheid. De relatie met haar zoon verliep altijd al moeizaam, maar nu wordt ze geconfronteerd met de vraag of ze ooit van hem heeft gehouden. Hoofdrollen: Ezra Miller, Tilda Swinton, John C. Reilly, Jasper Newell, Rocky Duer Regie: Lynne Ramsay Genre: drama Distributie: Wild Bunch Release: 1 december 2011 King of Devil’s Island Verhaal: Tiener Erling belandt in een heropvoedingsinstituut op het Noorse eiland Bastøy. Daar wil men de jongens opvoeden tot aangepaste burgers die hun plaats kennen. Erlings is gekomen om te ontsnappen, maar hij wordt ongewild de leider van een opstand. Hoofdrollen: Stellan Skarsgård, Kristoffer Joner, Benjamin Helstad, Trond Nilssen, Morten Løvstad Regie: Marius Holst Genre: drama, thriller Distributie: Amstelfilm Release: 7 december 2011 47
‘Niemand mag het weten, het is ons geheim.’ (Ole Kroes in Dolfje weerwolfje)
TRAILERS
[01]
[02]
[03
[04]
[05]
New Kids Nitro Verhaal: In dit tweede deel wordt wederom ‘pijnlijk’ zichtbaar hoe groot de liefde van de New Kids voor hun dorp Maaskantje is. Zo ontstaat er een vete met het nabij gelegen Schijndel. De strijd tussen de twee dorpen wordt geheel in New Kids stijl uitgevochten. Hoofdrollen: Steffen Haars, Flip van der Kuil, Huub Smit, Tim Haars, Wesley van Gaalen Regie: Steffen Haars, Flip van der Kuil Genre: komedie Distributie: Benelux Film Distributors Release: 8 december 2011 Carnage Verhaal: De ouders van twee jongens komen samen om een ruzie tussen de twee vrienden diplomatiek op te lossen. Bruno zou Ferdinand twee tanden uit de mond hebben geslagen, omdat hij niet werd toegelaten tot diens kliek. Het gesprek loopt helemaal uit de hand. Hoofdrollen: Jodie Foster, Kate Winslet, Christoph Waltz, John C. Reilly Regie: Roman Polanski Genre: drama Distributie: Cinéart Release: 8 december 2011 Hysteria [01] Verhaal: De vibrator werd uitgevonden in het Victoriaanse Engeland als middel tegen de vrouwenziekte ‘hysteria’. In hun zoektocht naar de meest doeltreffende behandeling experimenteren dokter Dalrymple en zijn assistent Mortimer met een nieuw elektrisch apparaat. Hoofdrollen: Hugh Dancy, Jonathan Pryce, Rupert Everett, Maggie Gyllenhaal, Felicity Jones Regie: Tanya Wexler Genre: drama, romantiek, komedie Distributie: Paradiso Entertainment Release: 8 december 2011 Knoester & Berkelientje (nl) [03] Verhaal: Juniors moeder belandt in het ziekenhuis na een mysterieus ongeluk met haar fiets. Ondertussen wordt Juniors vriend, de pratende tak Knoester, verliefd op Tiny’s takje Berkelientje. Samen gaan ze op zoek naar de schuldige van moeders ongeluk. Hoofdrollen: Adrian Grønnevik Smith, Pernille Sørensen, Jan Gunnar Røise, Petrus A. Christensen Regie: Martin Lund Genre: familiefilm Distributie: Twin Film Release: 8 december 2011 New Year’s Eve [02] Verhaal: Eerder dit jaar kwam hij met Valentine’s Day en nu is volgens regisseur Garry Marshall de Oudejaarsavond aan de beurt om het toneel te leveren
voor een aantal elkaar doorsnijdende verhaaltjes. We volgen een aantal inwoners van New York de laatste dag van het jaar. Hoofdrollen: Jessica Biel, Josh Duhamel, Zac Efron, Michelle Pfeiffer, Ashton Kutcher, Robert De Niro Regie: Garry Marshall Genre: romantiek, komedie Distributie: Warner Bros. Release: 8 december 2011 Tinker, Tailor, Soldier, Spy Verhaal: Niet lang nadat George Smiley en zijn baas uit de Britse geheime dienst zijn gewerkt, overlijdt de een en moet de ander achter een Russische mol aan. We schrijven immers de jaren zeventig dus de Koude Oorlog is in volle gang in deze verfilming van John le Carre’s boek. Hoofdrollen: Gary Oldman, Colin Firth, John Hurt, Benedict Cumberbatch, Tom Hardy, Toby Jones Regie: Tomas Alfredson Genre: thriller Distributie: Entertainment One Release: 15 december 2011 Süskind Verhaal: In het door de nazi’s bezette Amsterdam gaat de joodse Walter Süskind handjeklap spelen met de SS. Het is een gevaarlijk spel, waarmee hij honderden kinderen redt. Terwijl de razzia’s toenemen en het net zich sluit, riskeert Süskind alles wat hem lief is. Hoofdrollen: Jeroen Spitzenberger, Nyncke Beekhuyzen, Tygo Gernandt, Olga Zuiderhoek, Katja Herbers Regie: Rudolf van den Berg Genre: drama, oorlog Distributie: Independent Films Release: 15 december 2011 Sherlock Holmes 2 [04] Verhaal: Meesterspeurder Sherlock Holmes en zijn niet minder begaafde vriend Dr. Watson slaan de handen weer ineen om hun meest gevreesde tegenstander, professor Moriarty, een hak te zetten. Daarbij krijgen ze hulp van een zwoele waarzegster. Hoofdrollen: Robert Downey Jr., Jude Law, Noomi Rapace, Jared Harris, Kelly Reilly, Stephen Fry Regie: Guy Ritchie Genre: drama, actie Distributie: Warner Bros. Release: 15 december 2011 Mission: Impossible - Ghost Protocol [05] Verhaal: In dit alweer vierde deel wordt de Impossible Mission Force (IMF) ervan verdacht betrokken te zijn bij een terroristisch complot en op non-actief gezet. Ethan Hunt komt in het geheim samen met een nieuw team om de naam te zuiveren.
48 ‘We are not so very different, you and I.’ (Gary Oldman als George Smiley in Tinker, Tailor, Soldier, Spy)
TRAILERS
de Amerikaanse Wallis Simpson. Het andere verhaal betreft de hedendaagse liefde van een Rus en een getrouwde vrouw. Hoofdrollen: Andrea Riseborough, Abbie Cornish, James D’Arcy, Oscar Isaac, James Fox Regie: Madonna Genre: drama Distributie: Dutch FilmWorks Release: 22 december 2011
War Horse. The Walt Disney Company.
Hoofdrollen: Tom Cruise, Paula Patton, Jeremy Renner, Simon Pegg, Tom Wilkinson, Ving Rhames Regie: Brad Bird Genre: actie Distributie: Universal Pictures International Release: 21 december 2011 W.E. Verhaal: Voor haar tweede regie vlocht Madonna twee liefdesverhalen in elkaar. De ene is de wereldberoemde romance van de Britse koning Edward VIII en
War Horse Verhaal: De jonge Albert is ontroostbaar als zijn paard tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt verkocht aan het leger en terechtkomt in de gruwelijke loopgraven. Hoewel hij nog te jong is om dienst te nemen, gaat Albert toch naar Frankrijk om zijn maatje te vinden. Hoofdrollen: Jeremy Irvine, Emily Watson, David Thewlis, Peter Mullan, Benedict Cumberbatch Regie: Steven Spielberg Genre: oorlog, drama Distributie: The Walt Disney Company Release: 29 december 2011
Door Romy van Krieken
Maand Releasedata films van 21.10.2011 tot en met 29.12.2011 overzicht Oktober 2011 [16.11] Twilight Saga, The: We Need to Talk About Kevin Breaking Dawn - Part 1 (IF) trailers [21.10] Het gangstermeisje (reis- [17.11] La Piel Que Habito (AFD), (WBU) [07.12] De gelaarsde kat (nl, ov, sue) (EYE) [26.10] The Adventures of Tintin: The Secret of the Unicorn (SPR) (nl, ov, 3D) [27.10] De Heineken ontvoering (AFD), Impardonnables (BFD), Medianeras (CM), What’s Your Number? (WB/FOX) [31.10] The Monster of Nix (EYE)
AF - Arti Film; AFD - A-Film Distribution; AMF – Amstelfilm; BFD - Benelux Film Distributors; CD - Cinema Delicatessen; CM - Cinemien; CNA - Cinéart Nederland; DFW - Dutch FilmWorks; eONE - Entertainment One Benelux; EYE - EYE Film Instituut Nederland; IF - Independent Films; JF - Just Film Distribution; LUM - Lumière, ML - Moonlight Films; PAR - Paradiso Filmed Entertainment; SHS - Shooting Star; SPR - Sony Pictures Releasing; TWF - Twin Film; UPI - Universal Pictures International; WB - Warner Bros. Pictures; WB/FOX - 20th Century Fox via Warner Bros. WBU - Wild Bunch Distribution; WDS - Walt Disney Studio Pictures.
November 2011 [03.11] Evet, I Do! (AF), Drive (CNA), Dream House (eONE), I Don’t Know How She Does It (PAR), In Time (WB/FOX), Real Steal (WDC) [10.11] Mocros (AMF), Margin Call (BFD), Onder ons (CNA), 11:11:11 (JF), Tower Heist (UPI), The Whistleblower (WBU) [11.11] Immortals (3D) (AFD)
Les Hommes Libres (LUM), 50/50 (DFW), Killer Elite (eONE), Moneyball (SPR), The Thing (UPI), Michael (WBU) [23.11] Happy Feet 2 (ov, nl, 3D) (WB) [24.11] The Strange Case of Angelica (AMF), Nova Zembla (3D) (BFD), The Artist (CNA), Don’t Be Afraid of the Dark (DFW), Hasta La Vista (DFW), Marley (eONE), Kes (reissue) (EYE) [30.11] Dolfje weerwolfje (DFW) [nov.] The Company Men (DFW), Hesher [DFW] December 2011
[01.12] Nannerl, La Soeur de Mozart (AF), One Life (DFW), Texas Killing Fields (eONE), Piranha (3D) (PAR), Arthur Christmas (3D) (SPR),
3D) (UPI) [08.12] King of Devil’s Island (AMF), New Kids Nitro (BFD), Carnage (CNA), Machine Gun Preacher (eONE), Hysteria (PAR), Anonymous (SPR), Knoester & Berkelientje (nl) (TWF), New Year’s Eve (WB) [14.12] Alvin & the Chipmunks 3 (WB/FOX) [15.12] Les Bien-Aimés (LUM), Old Cats (CM), Tinker, Tailor, Soldier, Spy (eONE), Süskind (IF), De geweldige beer (nl) (TWF), Sherlock Holmes 2 (WB) [21.12] Mega Mindy en de snoepbaron (IF), Mission: Impossible – Ghost Protocol (UPI) [22.12] W.E. (DFW), The Rum Diary (eONE) [29.12] The War Horse (WDC) 49
‘You’ll have to look forward or you’ll never get home!’ (Niels Arestrup in War Horse)
CAST / COLOFON
Cast
Laurens van Laake / Thom Houben Laurens van Laake, tot voor kort werkzaam als filmprogrammeur en planner bij Pathé, is sinds 17 oktober salesmanager bij filmdistributeur BFD (zie ook pagina 35). Hij volgt Hein van Joolen op die de overstap maakt naar distributeur Lumière. Laurens wordt op zijn beurt bij Pathé vervangen door Thom Houben. Thom was voorheen servicemanager in Pathé De Munt, maar is sinds 4 oktober actief op het hoofdkantoor als assistent afdeling programmatie. Katrien Remijn / Carlijn Bosch Sales-assistant Katrien Remijn keert na haar zwangerschapsverlof niet terug bij distributeur BFD. Ze gaat in februari aan de slag bij Cinéart als medewerker sales & logistiek. Katrien wordt opgevolgd door Carlijn Bosch. Carlijn was al enige tijd in dienst bij BFD, maar was toen werkzaam als marketing- en publiciteitsassistent. Karin Kuipers Karin Kuipers is deze maand in dienst getreden bij Dutch FilmWorks als sales-assistent. Zij was hiervoor werkzaam bij Entertainment One op de afdeling boeking.
Benoemingen, verhuizingen en andere zaken.
Daan de Jong Het salesteam van Independent Films is sinds kort versterkt met een nieuwe collega. Daan de Jong is bij het team gekomen als sales-assistent. Hij rond dit studiejaar zijn studie Media en Entertainment Management nog in deeltijd af. Peggy Gemerts 1 november is de datum waarop de nieuwe marketingmanager van Dutch FilmWorks, Peggy Gemerts, aan haar nieuwe baan begint. Peggy was tot voor kort werkzaam bij distributeur Entertainment One Benelux.
Uitgever Riet Zegers (Stichting Holland Film Land) Hoofdredacteur Jeroen Huijsdens Eindredacteuren Riet Zegers en Jeroen Huijsdens Redacteuren Romy van Krieken, Lucia Alleman, Marije Sietsma, Benny IJntema, Nick Ceton, Niels Bakker, Frank de Neeve, Hans Pos (columnist) Illustrator Berend Jan Kompanje Beeldredactie, art direction en vormgeving image. / Tanja van Rooden e-mail: tanja@hollandfilmnieuws.nl Advertenties Riet Zegers Redactieadres Van Eeghenstraat 34 1071 GH AMSTERDAM Telefoon: 020-6793843 E-mail: info@hollandfilmnieuws.nl Drukwerk Van Noort Printing BV
Holland Film Nieuws is een uitgave van de Stichting Holland Film Land. Het magazine wordt op basis van controlled circulation zes keer per jaar gratis verspreid onder de medewerkers van de leden van de Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten (NVB) en de leden van de NVF. Overige geïnteresseerden kunnen een abonnement aanvragen. Dit kost 35 euro (exclusief BTW) per jaargang. Abonnementen zijn aan te vragen via 0206793843. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder bronvermelding en uitdrukkelijke goedkeuring van de uitgever. Aan artikelen en/of uitspraken kunnen geen rechten worden ontleend. Vrienden van Holland Film Nieuws Holland Film Nieuws kan worden uitgegeven dankzij een bijdrage van de hoofdsponsor, de Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten (NVB). Voorts dankt Holland Film
Eerst als online marketeer, daarna als marketingmanager film. Daarvoor werkte zij onder meer bij De Telegraaf en Sky Radio. Peter de Haan Na een flinke tijd door het verre oosten en Australië te hebben gereisd is voormalig publiciteitsmanager van Entertainment One, Peter de Haan aangenomen bij filmdistributeur Dutch FilmWorks om inhoud te geven aan dezelfde functie. Hij is inmiddels al begonnen aan de klus. Rémon van Baren Rémon van Baren is bij Dutch FilmWorks gaan werken als junior productmanager, maar hij is tevens marketingassistent van de afdeling theatrical. Esther Kollman Esther Kollman werkt tot en met april 2012 bij Cinéart om de marketingafdeling van het distributiebedrijf te ondersteunen. Lumière De adresgegevens van de nieuwe filmdistributeur Lumière zijn bekend. Het kantoor is te vinden aan KNSM laan 171, 1019 LC in Amsterdam. De medewerkers zijn onder meer bereikbaar via telefoonnummer 020 303 12 80 en faxnummer 020 - 303 12 90. Ronald van Dokkum Uit Zeist kwam het bericht dat Ronald van Dokkum, medewerker bij Gofilex/Filmdienst, deze maand zijn veertigjarige jubileum in het filmbedrijf vierde. Van Dokkum begon op 1 oktober 1971 bij Gofilex Film in Driebergen op de afdeling filmcontrole en was daarna de exploitant van City Zeist.
Nieuws haar voortbestaan aan loyale adverteerders die wij kortweg de vrienden van Holland Film Nieuws noemen. Het zijn: De Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten (hoofdsponsor), Actionsign, A-Film Distribution, Alcons Audio, Barco NV, Benelux Film Distributors, Cinéart Nederland BV, CineFox, Coca-Cola Enterprises Nederland BV, Compeso GmbH, digital darwin, Dutch FilmWorks, EYE Film Instituut Nederland, FTT Filmtronics BV, Huizenga Group, Independent Films, Jean Mineur Mediavision, Jimmy Products, KTS/ReBiTicks Software BV, NCP Holland, Nedcipro BV, PCO Nederland BV, Polaroid Eyewear, Rosbeek Techniek, Roveka speciaaldrukwerk, Stichting Filmtransport NVF/ Filmcentrale, Technicolor, Universal Pictures International (Netherlands) BV, Warner Bros. Pictures International Holland/20th Century Fox. HFN kan worden verstuurd dankzij de Nederlandse Vereniging van Filmverhuurders (NVF) en Gofilex.
Colofon
17e jaargang nummer 102 oktober 2011 Holland Film Nieuws, het magazine voor het film- en bioscoopbedrijf
50 ‘Slavery never really ended in this country. It just gave it another name: Em-plo-yee.’ (Sean Penn in The Assassination of Richard Nixon)
14 december in de bioscoop www.alvinendechipmunks3.nl