Pengabdian Masyarakat 2020: Kompendium Kampung Apung

I RAMA KBBI: / i r a · ma /n g e ra k a n ber t ur ut t ur ut s ec a r at er a t ur

Kebuda yaan Ma nus i as el a l ut umbuh da l a m s ebua hr ua ng deng a n di mens iy a ng k ompl ek s .

Di mens iy a ng t er di r ida r ina r a s il e wa tr a g a m a kv i t a s ,r el a s ideng a nk er a ba t , ma upunk edi r i a n.Pa dawa k t uy a ngs a ma ,na r a s ii t ut umpa ng ndi hdir ua ng r ua ng Ka mpungApung ;mul a ida r ibek er j a ,ber ma i n,ber bi nc a ng ,mema s a k ,hi ng g amema nc i ng .Semua ny ai t umembent ukf or ma s ibent uk ,pol a ,da ns i s t em y a ngmer ek a k ena l s eba g a i r uma h.

Kes el ur uha ns i s t em g a g a s a n, nda k a nda nha s i lk a r y ama nus i ada l a mk ehi dupa n ma s y a r a k a ty a ngdi j a di k a nmi l i kdi r i ma nus i adeng a nbel a j a r , di s ebutol ehKoent j a r a ni ng r a t( 2009)s eba g a i “ k ebuda y a a n” .Kebuda y a a nda pa tmenj a di i ndi k a t ork a r a k t er a t a ui den t a ss ebua hma s y a r a k a t .Deng a nk a t al a i n,ha s i lbent uk ,pol a ,da ns i s t em y a ngt er c i pt al e wa tr i t mek ehi dupa npa daba bi nia da l a hs ebua hi den t a sa t a u k a r a k t erk eber t a ha na ny a ng da kda pa tdi t emuk a npa dat empa ta t a uma s y a r a k a t y a ngl a i n.

T ent uny ar i t mek ehi dupa nk a mpungda nk ebuda y a a ny a ngdi ha s i l k a n da kber s i f a t mut l a ka t a u or g a ni k .Da r iwa k t uk e wa k t ur i t me k ehi dupa nt er us ber e v ol us i mena ng g a pik ebut uha ny a nga da ,mul a ida r il a ha nper t a ni a n,budi da y al el e,hobi mema nc i ng , hi ng g aha l k ec i l s eper r a i l i n gunt ukmenj a g aa na k a na kber ma i n.

Ca r ahi dupwa r g aKa mpungApungi nimeni ng k a t k a nk epedul i a nwa r g at er ha da p s a t us a mal a i n,ma upunk ondi s iy a ngt er j a didik a mpung ny a .Member i k a nk eny a ma na nber hunida l a ma s peks os i a l .Di t a mba hl a g ik a mpungk ot abi s amemedi a s i k eg i a t a nber s a may a ngmel a mpa ui r el a s i s os i a l k a pi t a l i s . ( I r a wa t y , 2018) .

81

a r a ngi ni , Ka mpungApungt er di r i da r i Ka mpung Apung deng a n k ondi s i Sek a n64dia nt a r a ny aa da l a h l i ng k ung a n y a ng uni k menc i pt a k a n 180KK,deng p e n d a t a n g .

A d a y a n g b e k e r j a d i l u a r s umberda y a ma nus i ay a ng ber pi k i r a n a mpungs eba g a i bur uhpa br i k , k ul i , da n k er a fda ni nov af ,s er t a wa r g aj ug ak i r i ma nba r a ngdeng a npeng ha s i l a n memi l i k ik ema mpua nk e t uk a ng a ny a ng peng a ng t e t a p. Beber a pa wa r g a j ug a da pa tmeng i mba ng i k r ea v i t a smer ek a . y menda pa t k a n peng ha s i l a n da r i m e n g o n t r a k k a n r u m a h n y a .

Wa r g a y a n g Kr ea v i t a swa r g at er l i ha tda r ia da ny a l i k i pek er j a a nt e t a pmenj a di pot ens i t a na ma ng a nt ung ,pembua t a n pa pa n memi mpungApungj i k adi ber da y a k a n. ma di ng didepa n Ruma h Apung y a ng Ka ber i s i k a npos t era k s i k ema nus i a a nmeng mun s e t el a h meng a ma pek er j a a n g umpul k a n dona s i pedul i Pa l u da n Na y a n g a d a d i d a l a m K a m p u n g A p u n g , Dong g a l a ,pembua t a nk a nda ng a y a m, s i h ba ny a ky a ng bel um memi l i k i g a nt ung a nba j u, mej abel a j a ra t a ui n t e r i o r ma ha s i l a nt e t a pa t a upun menj a mi n r uma h,j ug ak e t uk a ng a nda na k a l a k a l a n peng eber l a ng s ung a n hi dup mer ek a wa r g al a i nny ada l a m mer enov a s ik a m- k edepa nny a .Mer ek amemi l i k ipek er j a a n pungdeng a nba ha ny a ngs ea da a da ny a .k s eper membua t n a me t a g , a n ng a n ng ,k er t a s ,peda g a ng ,wa r ung PKL , oj eko n l i n e , da nper i k a na n.

Kont r akanBer t i ngka t Ke t er ba t a s a nl a ha nmeny eba bk a nKa mpungApungber k emba ngdeng a npemba ng una ns ec a r av erk a l ,y a i t upemba ng una nl a nt a iduar uma hy a ngda pa tdi j a di k a n s eba g a i k ont r a k a n.

Kont r a k a nberng k a tmer upa k a ns a l a hs a t uda r i ma t apenc a ha r i a nwa r g aKa mpungApung .

83

Membua tName t ag Menj a di pembua tn a me t a ga t a upembua tl a bel mer ekpa k a i a nmer upa k a npek er j a a n da r i s a l a hs eor a ngwa r g aKa mpungApung .

Deng a nmeng g una k a na l a tk onv ens i ona l y a ngdi mi l i k i ,wa r g amembua tn a me t a gdidepa nr uma hny aunt ukmenda pa t k a n peng ha s i l a n.

Ba ha nba ha npembua t a nn a me t a gs uda hdi ber i k a nol ehpa br i k , k emudi a ndi ol a hol ehwa r g adeng a nc a r adi j epi t .Wa r g abek er j adeng a ndudukdit er a s depa nr uma hs emba r i mel i ha ta kv i t a sl a i nber j a l a nda nmeni k ma a ng i ns epoi s epoi .

84

War ungdiDepanRumah T er da pa tbeber a par uma hwa r g ay a ng di j a di k a n s eba g a i wa r ung unt uk menda pa t k a n peng ha s i l a n. Wa r ung t er s ebut menj ua lber ba g a ima c a m ba r a ng da n ma k a na n k eper l ua n s eha r i ha r ihi ng g ac emi l a ns eper mi e i ns t a n,ba k mi e,k ent a ng g or eng ,da n ber ba g a ij eni s mi numa ns eper es c a mpur .Unt ukmeng hi l a ng k a nk ompes i ,a pwa r ungmenj ua l ba r a ngda g a ng a ny a ngber bedas ehi ng g as a l i ngmel eng k a pi s a t us a mal a i n.

Ada pul a wa r g ay a ng meng g una k a n a r eaj a l a ns e t a pa ks eba g a it empa tmema s a k k a r ena k e t er ba t a s a n l a ha n meny eba bk a nt er eduk s i ny al ua sj a l a n s eba g a is i r k ul a s i .Keber a da a n wa r ung j ug amenj a dif a k t ort er bent uk ny aa r ea k umpul wa r g adi da l a mk a mpung .

85

Pas arMal am Se a p ha r iJ uma t ,t er da pa tpa s a rma l a m dis epa nj a ngJ a l a n Ma wa rSCB.Pa s a r ma l a mi ni menj a di t empa thi bur a nba g i wa r g aKa mpungApungunt ukber j a l a nj a l a n da nmel i ha ts es ua t uunt ukdi bel i .

Adapul abeber a pawa r g ay a ngma l a sber j a l a ns ehi ng g amemi nt aa na k a na kunt ukmembel i k a nj a j a na n.Pa s a rma l a mi nimenj a di pema nda ng a ny a ngi nda hdeng a ns eder e tc a ha y abes er t apa nt ul a nny adia i r .

Y a ng pa l i ngni k ma ta da l a hdudukber s a nt a i mel i ha tk er a ma i a npa s a rma l a m da nmeni k ma j a j a na ns a mbi l mema nc i ng .

86

Aj arMengaj ar Keg i a t a n meng a j a r a na k a na k ol eh pemuda Ka mpung Apung bi a s a ny a di s el eng g a r a k a n diRuma h Apung pa da ha r i Mi ng g u puk ul16.

00 WI B.Pemuda Ka mpungApungmemba nt u a na k a na kunt ukbel a j a rda n meng er j a k a n PR ber s a ma , menuj uk k a n k epedul i a n y a ng bes a r t er ha da p

Ga mba r2.

Ga mba r1.

Ga mba r3.

T er k a da ng ,a na k a na kl ebi h s uk a ber ma i n di ba ndi ng k a n bel a j a r , ol eh k a r ena i t u s ebi s amung k i nk eg i a t a na j a r meng a j a rol ehpemudaKa mpungApungdi s el i ng i deng a n k eg i a t a n ber ma i n a g a r a na k a na k da k c epa t bos a n.Ana k a na k menj a di s ema ng a tbel a j a rk ek aa da ma ha s i s wa y a ng da t a ng unt ukmeng a j a r .

Ga mba r4.

SumberI l us t r a s i Ga mba r1. h ps : / / www. i ns t a g r a m. c om/ k a mpung a pung k a puk /. ( T e l a hdi ol a hk e mba l i ).

Ga mba r2. i b i d . ( T e l a hdi ol a hk e mba l i ).

Ga mba r3. i b i d . ( T e l a hdi ol a hk e mba l i ).

Ga mba r4. i b i d . ( T e l a hdi ol a hk e mba l i ).

87

Mar a wi s Keg i a t a nl a ha nma r a wi sdi l a k s a na k a n ol eha na k a na kpa das or eha r i s ebel um ma g r i bdi Ruma hApung .

Keg i a t a ni ni di pi mpi nol ehpemudaKa mpung Apung .

Al a ty a ngdi g una k a nc uk up s eder ha nas eper ha dr oh.

Pa daha r i t er t ent u, a na k a na kmeng i s i penut upa npeng a j i a ndeng a nma r a wi s .

Ga mba r2.

Ga mba r1.

Ga mba r3.

Mengaj i Keg i a t a nmeng a j idi l a k s a na k a nol ehr ema j aKa mpungApungs ec a r ar u ns ea p Mi ng g u ma l a m unt uk memper ba i k ida n memper l a nc a rpemba c a a n Al Qur ’ a n.

Seda ng k a na na k a na kda ni bui bumeng a j ipa daha r iSeni ns a mpa iSa bt uj a m7 s a mpa i 9ma l a ms e t el a hwa k t uI s y adi Ruma hApunga t a uMus hol l aNur ul Hi k ma h.

SumberI l us t r a s i Ga mba r1. h ps : / / www. i ns t a g r a m. c om/ k a mpung a pung k a puk /. ( T e l a hdi ol a hk e mba l i ).

Ga mba r2. i b i d . ( T e l a hdi ol a hk e mba l i ).

Ga mba r3. i b i d . ( T e l a hdi ol a hk e mba l i ).

88

PemudaKampungApung Per a n pemuda a da l a hs eba g a ig a r da t er depa n k a mpung . Pemuda j ug a menj a di i ni s i a t or per ba i k a nk a mpung da l a m ber ba g a i a s pek , s er t a meni ng k a t k a nk ea kf a n wa r g a da l a m k eg i a t a n ber s a ma .Seba g a ik a um y a ng l ebi h t er eduk a s i , pemuda ma mpu ber di s k us ideng a n pi ha kl ua rma upun da l a m unt ukmenc a pa ik ons ens usj ug a mendor ongma s y a r a k a tKa mpungApung unt uk mel a k uk a n per uba ha n.Pemuda j ug aber per a nda l a m meng a k a ns os i a l medi a Ka mpung Apung s eper I ns t a g r a m. Di k e t ua i ol eh Ma sI r f a n, ber s a madeng a na ng g ot a ny ai k uts er t a s eba g a i peng g er a k da l a m beber a pa k eg i a t a n s eper j a g a ma l a m, memba ng unk a n wa r g a unt uk s a hur , peng ec a t a n MCK umum, hi ng g a k eg i a t a n s er u s eper mendi r i k a n k omuni t a spenc i nt aa l a m.

Per a n pemuda c uk up pen ng da l a m k eg i a t a ns eha r i ha r ik a mpung ,s eper c ont ohny a memba nt u i bui bu da n a na k a na k .

YukSc a n Unt ukMenuj uI ns t a g r a m Ka mpungApung! h ps : / / bi t . l y/ akunkampungapung

89

KampungApung Penc i nt aAl am Sa l a hs a t uk omuni t a sy a ng di bent ukol ehpemuda Ka mpungApungy a i t u Ka mpungApungAdv ent ur e.

Komuni t a si ni t er di r i da r i pa r apemudapenc i nt a a l a my a ngbeber a pak a l i menda k i g unung , s eper GunungL a wu, Gunung GedePa ng r a ng o, Gunung Pr a u, da nGunungKenc a na .

Ga mba r1.

Ka mpungApungAdv e nt ur e .

Sumber: h ps : / / www. i ns t a g r a m. c om/ k a mpung a pung k a puk /. ( T e l a hdi ol a hk e mba l i ).

J agaMal am Pemudas ec a r aber s a ma s a maber j a g ama l a m di Ba l ea t a udi Ruma h Apung .

Semba r i mema nt a uk ea da a n, pemudaj ug ameng obr ol , ber c a ndat a wa , da nber ma i ng a me .

Ada ny amot ory a nghi l a ngs ebel um di bua t g er ba ngmembua tpemudamenj a di wa s pa dada nmemper k e t a tpenj a g a a npa dama l a m ha r i .

90

NyanyidanNongkr ongdiRumahApung Ruma hApungs uda hs eper “ ma r k a s ”( b a s e c a mp )ba g i wa r g aKa mpungApung .

Ba ny a ka kv i t a sy a ngda pa tdi t a mpungol ehRuma hApungmul a i da r i t empa t nong k r ongba g i pemudada na na k a na kj ug as eba g a i t empa tunt ukmeny a ny i da n ber c a ndat a waber s a ma .

Sel a i ni t u, Ruma hApungj ug amenj a di t empa tunt ukbel a j a rs ek a l i g usber ma i n.

Dudukdi depa nRuma hApungs a mbi l meng g oy a ng k a nk a k i da nmeni k ma a ng i ny a ngs ej ukber s a ma s a ma .

Ba ny a kk es er ua ny a ng da kda pa t di t emuk a ndi t empa tl a i nmenj a di c i r i k ha sba g i Ka mpungApung .

J ogi ngdanMai nBol adiGang Bel akang Pemudada na na k a na kKa mpung Apungbi a s a ny aj og i ngber s a mapa da ha r i Mi ng g upa g i .

Rut ej og i ngy a i t u menuj uPI Ka t a umemut a r i k a mpung .

Ana k a na kj ug as uk aber ma i nbol adi g a ngbel a k a ngdi k a r ena k a n da ka da ny a l a ha nt er buk aunt uka na k a na kber ma i n.

J ug adi k a r ena k a nbol ay a ngs er i ngt er c eburk eg ena ng a na i rj i k aber ma i ndi l i nt a s a nKa mpungApung .

91

Nger umpidanMenc uc iBer s ama Sa mbi l menung g ua na k a na kber ma i n, i bui buber k umpul da nber bi nc a ng bi nc a ng di depa nmus hol l a , depa nr uma hwa r g a , a t a udi perg a a n.

I bui bumeng g una k a n r a mp , t a ng g a , da nt er a sdi depa nr uma h s eba g a i t empa tunt ukber bi nc a ngs ehi ng g a mena mba hk ea k r a ba nwa r g a .

Sel a i ni t u, i bui buj ug amenc uc i ber s a ma di dek a tr uma hRTk a r enaa da ny as umber a i ry a i t us umur .

Wa r g aKa mpungApung ber ba g i a i rdeng a nt e t a ng g ak a r enabel um a da ny aa i rPAM y a ngma s ukk ek a mpung .

93

Memanc i ng Ke k aba nj i r , i k a nda r i pema nc i ng a nt er dek a tt er ba waa i rk eKa mpungApung s ehi ng g a wa r g as e t empa tma s i hs uk a mema nc i ng da r ik a l a ng a n a na k a na k hi ng g a or a ng de wa s a .Ma nc i ng s uda h menj a dihobida nr u ni t a s .L ok a s imema nc i ng y a i t u di s epa nj a ng j a l a n s e t a pa k ,l a ha npa r k i rdek a tTPS,depa n r uma hwa r g ay a ngdi s ebutl el ea n, da ndi s epa nj a ngJ a l a nMa wa r .

Wa r g abi a s a ny a mema nc i ng pa da s i a ng s a mpa ima l a m ha r i meng g una k a n a l a t pa nc i ng a n deng a numpa nc a c i ng .Ha s i lt a ng k a pa n i k a na k a n di ma s a ks eba g a il a ukunt uk di ma k a n.Wa r g aj ug aper na hmeng a da k a nl omba mema nc i ngl el eunt ukmemper i ng a ha r ik emer dek a a n.T er da pa t beber a pai k a nl el ey a ngdi i k a tdeng a n bena ngy a ngk emudi a nda pa tdi t uk a r k a n ha di a ht er t ent u.

Ber mai nPi ngpong Ber ma i n pi ng pong menj a dik eg ema r a n wa r g a s el a i n mema nc i ng . Ba hk a n pemuda ber pa rs i pa s ida l a m Fesv a l Ol a hr a g as eDKIJ a k a r t ac a ba ng t eni s mej ada nmer a i hj ua r ag a ng k a tk ec a ma t a n.

Ga mba r1.

Ser a ht er i mapi a l aFes v a l Ol a hr a g aT eni s Mej a .

Sumber: h ps : / / www. i ns t a g r a m. c om/ k a mpung a pung k a puk /. ( T el a hdi ol a hk emba l i ).

94

Kal enderMi ngguan Pa daha r iSeni nma l a m,a na k a na kmeng a j idimus hol l a .Ha r iKa mi si bui buy a s i na n s a a tma l a m da nmeng a j idiRuma hApung .Ha r iJ uma tt er da pa tpa s a rma l a m di s epa nj a ngJ a l a nMa wa r .Ha r iSa bt ua na k a na kf ut s a lber s a mapemuda .Da npa da ha r iMi ng g udi a da k a na r i s a n,ol a hr a g aber s a mas eper ber s epedak eSena y a n,l a r i pa g i , da ns ena m mi ng g ua n( i bui bu) .

Ak v i t a smema nc i ng , ber ma i npi ng pong , da nnong k r ongmer upa k a nr u ni t a swa r g a y a ngdi l a k uk a ns ea pha r i .Pa das i a ngha r iKa mpungApung da kt er l a l ur a ma i k a r enas eba g i a nwa r g abek er j aa t a us ek ol a h.Pa das or eha r ia na k a na kber ma i n, s eda ng k a ni bui bumenung g us a mbi lng obr ol .Pa dama l a m ha r iKa mpungApung s a ng a thi dup, s e t el a hma g r i bwa r g aber k umpul unt ukmeng obr ol a t a umel a k s a na k a n a kv i t a sl a i ns eper meng a j i , j a g ama l a m, da nmema nc i ng .

95

Kal enderTahunan J a nua r i

Febr ua r i

Ba nj i rt a huna n, wa r g ag ot ong r oy ongmema s a ngt a l i da n ba mbu s eba g a i r a i l i n g Mei

Apr i l

Di a da k a n Buk apua s a j a l a nj a l a npa r a ber s a ma , t a r a wpemuday a ng i h, memba ndi a da k a ns a t u g unk a nwa r g a t a huns ek a l i . unt uks a hur .

J uni

Ag us t us

or a s i Mendek Sa a tl eba r a n Mer a y a k a n k a m p u g d a n r a t a r a t awa r g a I dul Adha di a da k a n pul a ngk a m- deng a npot ong l ombamempepung . k a mbi ng . r i ng a k emer dek a a n.

Des ember Meny a mbut t a hunba r u.

96