Wprowadzenie

8 Wprowadzenie

Badania przedstawione w tej monografii mają charakter wstępny i pilotażowy. Ich celem było poznanie związków między poziomem poczucia wspólnoty a funkcjonowaniem w różnych obszarach życia. W rozdziale pierwszym przedstawione zostaną poczucie wspólnoty w ujęciu Alfreda Adlera oraz jego współczesna operacjonalizacja (postadlerowskie ujęcie poczucia wspólnoty). Rozdział drugi zawiera opis badań dotyczących związków między poczuciem wspólnoty a różnym wymiarami jakości życia w okresie wczesnej, średniej i późnej dorosłości oraz porównanie poziomu poczucia wspólnoty w tych trzech okresach rozwojowych. W rozdziale trzecim i czwartym przedstawione zostaną badania pokazujące znaczenie poczucia wspólnoty dla satysfakcji ze związku miłosnego. Założono, że osoby o wyższym poczuciu wspólnoty będą bardziej usatysfakcjonowane jakością swoich związków miłosnych. Badania zaprezentowane w rozdziale trzecim będą uwzględniały również style przywiązania, a te w rozdziale czwartym – zazdrość o partnera. W podsumowaniu znajdują się najważniejsze wnioski z przedstawionych we wcześniejszych rozdziałach badań i ich znaczenie.

Badania te wydają się ważne także w aspekcie praktyki psychologicznej. Wyniki badań nad związkami poczucia wspólnoty z poczuciem jakości życia mogą mieć potencjalnie zastosowanie w psychoprofilaktyce, wspomaganiu rozwoju młodzieży oraz ludzi dorosłych, jak również w psychoterapii. Potwierdzenie przyjętych na bazie koncepcji Adlera założeń o pozytywnych związkach poczucia wspólnoty z satysfakcją ze związku miłosnego może pomóc w psychoedukacji z tego zakresu, jak też w terapii par. Jest to pierwsza z serii monografii dotyczących poczucia wspólnoty. W kolejnym tomie (Kałużna-Wielobób, Głąb, Pawlak, Marchwiany, 2021) przedstawione zostaną badania pokazujące związki między poczuciem wspólnoty a poczuciem skuteczności u sportowców oraz związki między poczuciem wspólnoty a wypaleniem zawodowym.

Rozdział 5 Podsumowanie

Poniżej przedstawiono najważniejsze wnioski z badań. I. Poczucie wspólnoty i poczucie jakości życia w trzech okresach dorosłości (badania opisane w rozdziale 2): 1. Poczucie wspólnoty w trzech okresach dorosłości. Najwyższe poczucie wspólnoty, a więc najwyższy poziom orientacji prowspólnotowej i najniższe poziomy orientacji antywspólnotowych (dominacji i izolacji), mają osoby w okresie późnej dorosłości, nieco niższe – osoby w okresie średniej dorosłości, a najniższe (spośród osób dorosłych) osoby w okresie wczesnej dorosłości. Wynik ten może wskazywać na to, że poczucie wspólnoty u osób dorosłych rozwija się wraz z wiekiem, z rozwojem człowieka dorosłego, co byłoby zgodne z koncepcją rozwoju E. Eriksona i rozwijaniem generatywności i cnoty troski w wieku średnim oraz mądrości w późnej dorosłości. Oczywiście wnioski o różnicach związanych z okresem życia wymagają potwierdzenia w badaniach podłużnych, gdyż nie można tu wykluczyć również różnic pokoleniowych (efekt kohorty). Być może młodsze pokolenia, dorastające w innych warunkach, mają niższe poczucie wspólnoty niż pokolenia starsze, co może być związane z promowaniem obecnie w kulturze nastawienia na indywidualne osiągnięcia i osłabieniem więzi międzyludzkich. Oczywiście nie można wykluczyć, że oba te zjawiska się nakładają. 2. Poczucie jakości życia w trzech okresach dorosłości. Poczucie jakości życia najwyższe jest w okresie średniej dorosłości, nieco niższe w późnej dorosłości, a najniższe we wczesnej dorosłości. 3. Związki między poczuciem wspólnoty a poczuciem jakości życia. W okresach wczesnej i średniej dorosłości stwierdzono pozytywne związki między orientacją prowspólnotową a poczuciem jakości życia we wszystkich sferach: psychofizycznej, psychospołecznej, podmiotowej i metafizycznej. Stwierdzono również negatywne związki między orientacjami antywspólnotowymi (dominacją i izolacją) a powyższymi sferami jakości życia. W okresie późnej dorosłości stwierdzono jedynie związki poczucia