Rozdział

6 Spis treści

3.5. Wyniki ............................................................................................. 71 3.6. Omówienie wyników ....................................................................... 80

Rozdział 4 Poczucie wspólnoty a zazdrość o partnera w związkach miłosnych .............. 85 4.1. Wprowadzenie ................................................................................. 85 4.2. Koncepcje zazdrości ......................................................................... 85 4.3. Metoda ............................................................................................ 96 4.4. Wyniki ............................................................................................. 98 4.5. Omówienie wyników ....................................................................... 101

Rozdział 5 Podsumowanie ............................................................................................ 103

Bibliografia .................................................................................................. 109

Wprowadzenie

Ponad 80 lat temu (w latach trzydziestych ubiegłego wieku) Alfred Adler (1938/1986; 2005) opisał wymiar poczucia wspólnoty jednostki z innymi ludźmi jako istotny dla kierunku i celu jej życia, poczucia sensu życia, zdrowia psychicznego i jakości życia jej oraz społeczeństwa. Jego koncepcja oparta jest na wnikliwych obserwacjach i studiach przypadków klinicznych. Poczucie wspólnoty odnosi się do wewnętrznego związku człowieka z innymi ludźmi, z szeroko rozumianą ludzką wspólnotą, poczucia więzi z innymi oraz do dominującej motywacji życiowej. W przypadku osób o wysokim poczuciu wspólnoty wiodąca życiowa motywacja jest motywacją prowspólnotową, związaną z dążeniem do wspólnego dobra (co przejawia się w myślach, przeżyciach i przede wszystkim w działaniu), natomiast w przypadku osób niemających poczucia wspólnoty motywacja ta jest antywspólnotowa – zdominowana przez dążenie do pokonania innych ludzi, zdobycia nad nimi przewagi, co pozwoli skompensować poczucie niższości. Adler (1938/1986) uważa, że pomyślna realizacja zadań życiowych i rozwiązywanie problemów życiowych zależą od poczucia wspólnoty.

Koncepcja Adlera została sformułowana niemalże wiek temu, jednak zagadnienie poczucia wspólnoty wydaje się współcześnie bardzo ważne. Z jednej strony w dzisiejszych czasach panuje globalizacja, a z drugiej strony ludzie mają problemy ze wspólnotowością. Dzięki Internetowi nawiązują kontakty z coraz szerszą grupą osób, ale są to często kontakty bardzo powierzchowne, a prezentacja własnego wizerunku bywa nierzadko ważniejsza od jakości kontaktu z drugim człowiekiem. W dążeniach do osiągania sukcesów zawodowych często rywalizacja przeważa nad współpracą z innymi. A obecnie, w warunkach ograniczenia kontaktów społecznych i dotykającej wielu osób społecznej izolacji związanych z sytuacją pandemii, temat ten wydaje się dodatkowo zyskiwać na znaczeniu.

Aby umożliwić badania nad związkami adlerowskiego poczucia wspólnoty z innymi konstruktami, zgodnie z aktualnym paradygmatem, dokonano nowej operacjonalizacji konstruktu poczucia wspólnoty (Kałużna-Wielobób, 2017; Kałużna-Wielobób, Strus, Cieciuch, 2020). Wyodrębniono trzy czynniki poczucia wspólnoty: orientację prowspólnotową oraz dwie orientacje antywspólnotowe: antywspólnotową dominację i antywspólnotową izolację.