خلفائے راشدین رضی اللہ تعالٰی عنھم

‫ت‬

‫ت‬

‫ب‬

‫را‬

‫را‬

‫ب‬

‫ﺗﺼﻨﯿﻒِ ﻟﻄﯿﻒ‪:‬‬ ‫ت‬

‫ِ‬

‫لا‬ ‫ا‬

‫ت‬ ‫ت‬

‫ن‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ﺭﺿﻲ ﺍﷲ ﺗﻌﺎﱃ ﻋﻨﻪ‬

‫ت‬

‫ﺭﺿﻲ ﺍﷲ ﺗﻌﺎﱃ ﻋﻨﻪ‬

‫ت‬

‫‪:‬‬

‫ا‬

‫ا‬

‫‪ :‬در‬

‫ى‬ ‫ا‬

‫)د‬

‫َﻋﻠ َْﻴ ِ َ َ ُ‬ ‫اﻟﻘﻮي‬ ‫رﺣﻤﺔ ا ِ‬ ‫ﷲ َْ ِ‬

‫روق ﺭﺿﻲ ﺍﷲ ﺗﻌﺎﱃ ﻋﻨﻪ‬ ‫ﺭﺿﻲ ﺍﷲ ﺗﻌﺎﱃ ﻋﻨﻪ‬

‫تا ﻼ (‬

‫م  ب‬

‫‪:‬‬

‫ ‬

‫‪:‬‬

‫ ا ِ‬

‫‪:‬‬ ‫ى ا ِ‬

‫دو‬ ‫ ‬

‫ را‬ ‫ا‬

‫ا‬

‫م ا ام ‪۱۴۳۴‬ھ‪/‬د‬ ‫‪:‬‬

‫‪۲۰۱۲‬ء‬

‫اد‪2500:‬‬ ‫اد‪2500:‬‬

‫‪352‬‬ ‫ ا‬

‫‪:‬‬

‫ ‬

‫  ب ا‬

‫ن ‬

‫ ا‬ ‫۞‪ ......‬ا ‪ :‬‬

‫ ‬

‫   ‬

‫  را د  ر ب ا‬

‫‪۰۱‬‬

‫ روڈ‬

‫‪۰۲‬‬

‫ن‪042-37311679:‬‬

‫ آ د( ا   ر  زار‬

‫‪۰۳‬‬

‫ن‪0 4 1 - 2 6 3 2 6 2 5:‬‬

‫‪۰۴‬‬

‫ن‪058274-37212:‬‬

‫ آ ى  ؤن‬

‫‪۰۵‬‬

‫ن‪0 2 2 - 2 6 2 0 1 2 2:‬‬

‫ ا رون   ‬

‫‪۰۶‬‬

‫ن‪0 6 1 - 4 5 1 1 1 9 2:‬‬

‫‪۰۷‬‬

‫ن‪0 4 4 - 2 5 5 0 7 6 7:‬‬

‫‪۰۸‬‬

‫ن‪0 5 1 - 5 5 5 3 7 6 5:‬‬

‫‪۰۹‬‬

‫ن‪0 6 8 - 5 5 7 1 6 8 6:‬‬

‫‪۱۰‬‬

‫ن‪0244-4362145:‬‬

‫‪۱۱‬‬

‫ن‪0 7 1 - 5 6 1 9 1 9 5:‬‬

‫‪۱۲‬‬

‫ن‪0 5 5 - 4 2 2 5 6 5 3:‬‬

‫   ‬

‫۞‪......‬‬

‫دار آ د‪) :‬‬

‫۞‪......‬‬

‫‪  :‬ك ‬

‫۞‪......‬‬

‫ر آ د‪:‬‬

‫ن‬ ‫ ‬

‫۞‪......‬‬

‫ن  ‪ :‬د ‬

‫ وا  ‬

‫  ا‬

‫اں    ر‬

‫۞‪......‬او ڑہ‪ :‬‬

‫ روڈ ‬

‫ ‬

‫۞‪......‬راو‬

‫ى  ‪:‬‬

‫ داد  زہ ‬

‫  د ‬

‫ ‬

‫ ل‬

‫ ‬

‫  ك ا ل روڈ‬

‫ن ر‪ :‬درا   ك    رہ‬

‫۞‪ ......‬اب ہ  ‪ :‬ا  زار  د ‪MCB‬‬ ‫۞‪......‬‬

‫‪  :‬ن ‬

‫۞‪......‬‬

‫ا ا ‪  :‬ن ‬

‫۞‪......‬‬

‫ور‪  :‬ن ‬

‫  ا‬

‫ن‪021-32203311:‬‬

‫۞‪ ......‬ر‪ :‬دا  در ر  ر‬

‫۞‪......‬‬

‫ در  ‬

‫دى ا ُو ‪۱۴۳۴‬ھ‪ /‬رچ‪۲۰۱۳‬ء‬

‫ت‪:‬‬

‫ ‬

‫)‬

‫(‬

‫  اج روڈ‬ ‫ ‬

‫رہ  ڑ ‬

‫  گ  ‪ ۱‬ا ر ‬

‫ا ا‬

‫‪۱۳‬‬

‫  ر‬

‫‪WWW.dawateislami.net, E.mail:ilmia@dawateislami.net‬‬

‫ﻣﺪﻧﯽاﻟﺘﺠﺎء‪:‬‬

‫ اور      ب )‬

‫ ‬

‫ہ (‬

‫   ا ِ‬

‫زت ‬

‫ ‬

‫۔‬

‫را‬

‫’’ﺑﺴْﻢِ اﷲ اﻟﺮﱠﺣْﻤٰﻦِ اﻟﺮﱠ ﺣِﯿْﻢِ‘‘ ‪ ُ ۱۹‬وف‬ ‫اس ب‬

‫ِن‬

‫ل‪:‬‬

‫}‪ {۱‬ا ّ‬

‫ِ‬

‫ّ‬

‫۔‬

‫اب‬

‫}‪ {۲‬ا ّ ّ ِز دہ‪ُ ،‬ا اب ِز دہ۔‬ ‫َ‬ ‫}‪ {۱‬ر و}‪ٰ {۲‬ۃ اور}‪ّ ُ {۳‬ذو}‪ِ {۴‬‬

‫(۔}‪ِ {۵‬ر‬

‫ُاو دى‬

‫اٰ‬

‫رات ھ‬

‫دو َ َ‬ ‫ﻋﺰوﺟﻞ‬ ‫َ َ َ‬

‫ا ل اور ا‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ا ب وں }‪{۹‬در‬ ‫)د ِتا‬

‫(‬

‫آ ز وں‬

‫روں ّ ں‬

‫اس ب ّاول آ ِ‬

‫}‪ {۶‬ا اس ُو ُ اور}‪ُ ِ {۷‬رو‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ماﷲ و م ر لاﷲ ﻋﺰوﺟﻞ وﺻ ّ اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻠﻴ ّ‬ ‫اوا‬

‫ن‬

‫)اﻟﻤﻌﺠﻢاﻟﮑﺒﯿﺮ َ َ‬ ‫ﻟﻠﻄﺒﺮاﻧﻲ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۱۸۵/۶،۵۹۴۲:‬‬

‫دو َ َ‬

‫۔)ا‬

‫‪’’۱۹‬‬

‫َّ ُ ْ ُ ْٔ‬ ‫اﻟﻤﻮﻣﻦ َ ْ ٌ ّ ْ َ َ‬ ‫ﻋﻤﻠﮧ‬ ‫وﺳﻠﻢ‪ِ :‬ﻧﯿ‬ ‫ّ‬ ‫ﺧﯿﺮ ِﻣﻦ ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫۔‬

‫ﺻ ّ اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻠﻴ‬

‫ّ اس‬

‫‘‘‬

‫َ‬

‫وں ۔‬

‫وں }‪ {۸‬ب ھ‬ ‫ں‬

‫اس ب ا د‬ ‫‪iii‬‬

‫را‬

‫’’ ْ َ ْ‬ ‫اﺳﺘﻌﻦ‬ ‫ِ ِ‬

‫ں }‪{۱۰‬ا د‬

‫ن دہ‬ ‫َ ْ َ َ​َ ْ َ‬ ‫وں }‪{۱۱‬‬ ‫ﺣﻔﻈﮏ‘‘‬ ‫ﺑﯿﻤﯿﻨﮏ ﻋﻠﯽ ِ ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫ار وں }‪{۱۲‬ا‬ ‫ا ق‬ ‫اس دلآزارى‬

‫اس‬

‫اوردرس‬

‫دوں }‪{۱۴‬ا‬

‫ا‬

‫ا‬

‫اور ر ر‬

‫ا د‬ ‫َ‬ ‫َْ‬

‫ا‬

‫ں اَ ط ِ ْ فز‬ ‫اس‬

‫و ہ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫آ‬ ‫آ‬

‫د ارى‬

‫رت‬ ‫آ‬

‫ا ر ر وں ۔ }‪{۱۸‬‬ ‫ى ر َ ُ َّ وں ) ّ‬

‫)د ِتا‬

‫ص‬

‫ر ں ۔اس‬

‫ى‬

‫رت‬ ‫د ء وں‬ ‫رت‬

‫و ہ‬

‫(}‪ {۱۹‬ب‬

‫٭…٭…٭…٭‬

‫(‬

‫ب ‪،‬ا د‬

‫س ‪،‬‬

‫وں }‪{۱۵‬‬ ‫ٔوں }‪{۱۶‬اور‬ ‫وں }‪{۱۷‬‬

‫ال‬

‫ں }‪{۱۳‬در‬

‫رت‬

‫ن‬

‫و‬

‫‪ ،‬ف‬

‫اس ب‬

‫و ہ‬

‫ٔوں ۔‬

‫‪iv‬‬

‫را‬

‫ﻓﮩﺮﺳﺖ‬

‫ع‬ ‫ِ‬ ‫تا‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫آپ‬

‫ا ر‬

‫‪1‬‬

‫آپ‬

‫‪6‬‬

‫) ىآ (‬

‫‪28‬‬

‫ز دہ م‬

‫‪29‬‬

‫‪7‬‬

‫تز‬

‫‪8‬‬

‫ت‬

‫‪9‬‬

‫آپ‬

‫آ ت آ‬

‫‪12‬‬

‫‪31‬‬

‫ِا اورا د‬ ‫ِا‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ت‬

‫ء‬ ‫د‬

‫ت‬ ‫اﻓﻀﻠﻴﺖ‬

‫ٔ ام‬

‫‪32‬‬

‫……‬

‫‪32‬‬

‫آزادى وا‬

‫‪33‬‬

‫دا ِ‬

‫‪17‬‬

‫‪34‬‬

‫م‬

‫‪18‬‬

‫آپ‬

‫ں‬

‫‪34‬‬

‫م‬

‫‪18‬‬

‫آپ‬

‫وا‬

‫‪35‬‬

‫ت‬ ‫د‬

‫‪32‬‬

‫ل …‬

‫ر ر‬

‫‪16‬‬

‫ا‬

‫ع‬

‫‪19‬‬

‫م‬

‫‪20‬‬

‫ٔاﻓﻀﻠﯿﺖ ا‬

‫‪21‬‬

‫ےدو‬

‫ڑدو‬

‫‪35‬‬

‫ےر‬

‫‪36‬‬

‫ا دناوررات‬

‫‪38‬‬

‫‪22‬‬

‫ا اور آ آ ت‬ ‫)دو ىآ ( ر‬

‫‪23‬‬

‫رى‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫‪25‬‬ ‫(‬

‫‪42‬‬

‫آپ مو‬

‫‪43‬‬

‫‪v‬‬

‫‪44‬‬

‫را‬ ‫آپ ِ‬

‫‪46‬‬

‫اب‬

‫ا ن‬

‫ا‬

‫‪46‬‬

‫آپ‬

‫‪69‬‬

‫رﷺ‬

‫‪47‬‬ ‫‪49‬‬

‫آپ ِلا م‬

‫‪50‬‬

‫ددا م ل‬

‫‪51‬‬

‫آج دت‬

‫ِا ال‬

‫‪53‬‬

‫آپ ِلا ن‬ ‫ٔ‬ ‫د‬

‫‪70‬‬ ‫‪74‬‬

‫وا‬

‫‪78‬‬ ‫‪81‬‬

‫‪54‬‬

‫ز ۃ‬

‫‪82‬‬

‫‪57‬‬

‫ں رد…؟‬

‫‪83‬‬

‫‪58‬‬

‫ا ن‬

‫‪70‬‬

‫اك ن‬ ‫ِا‬

‫اج‬

‫‪67‬‬

‫ا ام‬

‫‪85‬‬

‫اورو ت‬

‫‪59‬‬

‫‪87‬‬

‫‪60‬‬

‫آپ‬ ‫ت‬

‫ٔوہا‬

‫آپ‬

‫د‬

‫در…؟‬

‫‪61‬‬

‫آپ‬

‫‪62‬‬

‫ں‬

‫‪63‬‬

‫آپ‬

‫وت‬

‫‪64‬‬

‫را لراہ ِ ا‬

‫‪66‬‬

‫چ‬

‫آن‬

‫رت‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫‪89‬‬

‫‪67‬‬ ‫(‬

‫ا‬

‫‪90‬‬

‫……؟‬ ‫ت‬ ‫در‬

‫‪92‬‬ ‫‪93‬‬ ‫‪94‬‬

‫ِا‬

‫‪95‬‬ ‫‪95‬‬

‫‪vi‬‬

‫را‬ ‫ت‬

‫ا ا‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫مو‬ ‫ِلا م‬ ‫ا م‬ ‫آپ‬

‫تدے‬

‫ِلا م وا‬

‫‪98‬‬

‫د‬

‫اد‬

‫ا‬

‫‪108‬‬

‫نو‬

‫ا ن‬

‫‪109‬‬

‫ت‬

‫وات‬ ‫آپ‬

‫‪121‬‬

‫آن‬

‫اورا د ِ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ر‬

‫‪126‬‬ ‫‪127‬‬

‫‪110‬‬

‫‪130‬‬

‫‪ 111‬آپ‬

‫‪131‬‬

‫‪ 112‬ا ا اضاوراس اب‬

‫‪134‬‬

‫ت‬ ‫ِ‬

‫‪115‬‬

‫ا ِ‬ ‫ت‬

‫‪115‬‬

‫ا‬

‫‪116‬‬

‫‪ 116‬در‬ ‫)د ِتا‬

‫‪122‬‬ ‫‪125‬‬

‫دن ردى‬

‫‪114‬‬

‫ِلا ن‬

‫ا‬

‫…‬

‫ى‬

‫‪113‬‬

‫گ‬ ‫ت‬

‫‪119‬‬

‫‪ 106‬وہﷲ د‬

‫ا م‬

‫ِ‬ ‫روقا‬

‫‪98‬‬

‫اسا‬

‫ث‬

‫‪118‬‬

‫‪ 105‬آپ را‬

‫ا ِرا م‬

‫آپ‬

‫‪97‬‬

‫آپ‬

‫اوت ا م‬

‫‪117‬‬

‫‪99‬‬

‫روق‬ ‫ا م‬

‫‪97‬‬

‫ز نو‬

‫‪117‬‬

‫(‬

‫ت‬ ‫رو‬

‫ے‬

‫…‬

‫‪138‬‬ ‫‪138‬‬ ‫‪139‬‬

‫د دى‬

‫‪139‬‬

‫ت‬

‫‪142‬‬

‫رى د‬

‫‪143‬‬

‫‪vii‬‬

‫را‬ ‫ت ن‬

‫‪146‬‬

‫رو‬

‫و‬

‫ح دےد‬

‫‪178‬‬

‫‪ 149‬ذوا ر‬

‫و‬

‫‪178‬‬

‫رى‬

‫ر‬

‫‪179‬‬

‫‪147‬‬

‫) ا ِ رو ( ت اور د ہ‬

‫ا‬

‫ن‬

‫ہ) ا‬

‫ازا (‬

‫ر وں‬

‫ا‬

‫‪150‬‬

‫‪ 158‬آپ او د‬ ‫‪160‬‬

‫را ں‬

‫‪ 166‬ا‬ ‫ل‬

‫و‬ ‫آپ‬

‫دت‬

‫د‬

‫ں ا ن‬ ‫ر‬

‫ڑا‬

‫‪183‬‬

‫د‬

‫‪184‬‬

‫‪ 167‬ا ء‬ ‫‪167‬‬

‫‪186‬‬

‫ت ن اورآ ِت آ‬

‫‪ 169‬اب‬ ‫دو ز‬

‫‪172‬‬

‫چ‬

‫ن‬ ‫آن‬

‫‪175‬‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫‪ 176‬در‬ ‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪187‬‬ ‫‪187‬‬

‫رت‬

‫‪ 173‬اےا !‬ ‫ِ‬ ‫روقا‬

‫‪182‬‬

‫‪185‬‬

‫‪169‬‬

‫دت د‬

‫‪181‬‬

‫ڑ‬

‫‪ 164‬آپ‬

‫ا ل و‬ ‫ا‬

‫‪180‬‬

‫ِلا ماور‬

‫‪ 163‬د‬ ‫رى‬

‫‪180‬‬

‫مو‬

‫‪162‬‬

‫ا و‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫‪177‬‬

‫‪190‬‬ ‫‪191‬‬

‫دت ا ر‬

‫‪192‬‬

‫غدےد‬

‫‪193‬‬

‫‪viii‬‬

‫را‬ ‫ت ناورا د‬ ‫ں و‬

‫‪195‬‬

‫ى ے ذر‬

‫‪224‬‬

‫…‬

‫‪226‬‬

‫تاور ِل‬

‫‪227‬‬

‫‪ 195‬اور‬

‫ا‬

‫‪ 196‬د‬

‫دت‬ ‫ى‬

‫‪229‬‬

‫‪196‬‬

‫‪ 198‬آپ‬ ‫ف‬

‫آپ‬ ‫ِ‬

‫ى ا ِ‬

‫‪ 202‬آپ‬ ‫ات‬

‫را‬ ‫ٔ م ں‬

‫ا ا اضاورا‬

‫اب‬

‫ل‬

‫ى‬

‫‪241‬‬

‫د‬

‫‪243‬‬

‫ت‬

‫‪245‬‬

‫ن …؟‬

‫‪213‬‬

‫‪247‬‬

‫دت ر‬

‫‪247‬‬

‫ت ن‬

‫‪221‬‬

‫رﷺ‬

‫آپ ز‬

‫‪209‬‬

‫ا ں آپ‬

‫‪220‬‬

‫آپ‬

‫‪234‬‬ ‫‪239‬‬

‫‪207‬‬

‫‪215‬‬

‫خ د‬

‫دت‬

‫ند‬

‫‪212‬‬

‫…‬

‫‪233‬‬

‫ہ‬

‫‪203‬‬

‫آپ‬

‫‪230‬‬

‫! ے‬

‫‪201‬‬

‫ى‬

‫ت‬

‫د‬

‫‪200‬‬

‫ڑ‬

‫دو ر‬

‫ا‬

‫‪230‬‬

‫ا ى‬

‫ر‬

‫‪222‬‬

‫ت‬

‫‪224‬‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪248‬‬ ‫‪249‬‬

‫ا ا‬

‫مو‬

‫ا‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ‬

‫‪250‬‬ ‫‪251‬‬

‫‪ix‬‬

‫را‬ ‫ورش‬

‫رﷺ‬

‫رﷺ‬

‫‪252‬‬

‫‪274‬‬

‫آپ ِلا م‬

‫‪252‬‬

‫ر‬

‫‪276‬‬

‫ا م‬

‫‪253‬‬

‫آپ ا‬

‫‪277‬‬

‫‪253‬‬

‫اس‬

‫ا م ل‬ ‫ت‬

‫آپ‬

‫‪255‬‬

‫ا ِ‬ ‫تر لﷺ‬

‫ِ‬

‫‪256‬‬

‫دروازہ‬ ‫د‬

‫‪278‬‬

‫‪،‬ﷲ د‬

‫‪279‬‬

‫وا‬

‫‪258‬‬

‫آپ‬

‫ٰ‬

‫‪277‬‬

‫ك‬

‫‪279‬‬

‫‪” 259‬ا اب“‬

‫‪281‬‬

‫ِ ر‬

‫‪259‬‬

‫ِا‬

‫‪260‬‬

‫ِ ق‬

‫‪263‬‬

‫‪288‬‬

‫‪ 266‬آپ‬

‫‪289‬‬

‫ٔ‬ ‫ِ‬

‫‪269‬‬

‫ِر ار‬ ‫دى‬

‫اور‬ ‫را‬

‫ٔ ام‬

‫‪ 270‬ا‬

‫آپ‬

‫ت‬

‫‪281‬‬ ‫‪287‬‬

‫د‬

‫م ‪289‬‬ ‫‪290‬‬

‫…‬

‫‪ 270‬آپ‬ ‫اب د‬

‫‪291‬‬

‫د ارى‬

‫‪271‬‬

‫‪291‬‬

‫‪ 273‬آ اور م‬ ‫ت اورا د ِ‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫‪274‬‬ ‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ں ن… ؟‬

‫‪292‬‬

‫‪x‬‬

‫‪293‬‬

‫را‬ ‫زش‬

308

‫ر ں‬

‫دت‬

310

‫و‬

294

‫ا‬

‫ آپ‬294

‫ہاو‬

311

‫ آپ و‬296

312

‫ و ِل ل‬298

‫ا‬

‫ت‬

313

‫ا م‬

،

‫ا‬

‫ا ار‬

314

‫آ رو ں‬

298

‫ آپ ِار‬301

‫در‬

‫ آپ ا ِالزر‬303

315

ٰ

317 318

‫ت ا‬

‫رى د‬

306

‫آپ‬

307

     

  

         

                  

       

     

    

xi

  (

‫)د ِتا‬

ْ ْ ُ َْ ‫ اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬:

‫را‬

‫ا‬

‫از‪ِ :‬د ِ‬ ‫تا‬

‫اﻟﻤﺪﯾﻨ اﻟﻌﻠﻤﯿ‬

‫ا ٰ ت‪ِ ،‬‬

‫‪،‬‬

‫ا ل ا س ؔر درىر ى‬

‫اﺣﺴﺎ ﻧ ِ ٖ َو‬ ‫اﻟﺤﻤﺪ ﷲ ﻋ ِ ْ َ‬ ‫اِ‬ ‫ِ‬ ‫و‬

‫ا مد‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ام َﻛ َ ُ ُ‬ ‫ﻫﻢ اﷲُ ﻌﺎ ٰ‬

‫اس‬

‫۔‬

‫ر ذ‬

‫) ‪(١‬‬ ‫)‪(٣‬‬ ‫)‪(۵‬‬

‫‪،‬ا ِا ّ ‪،‬‬

‫’’ا‬

‫’’د ِ‬ ‫تا‬ ‫م‬

‫ا‬ ‫‪،‬‬

‫‘‘‬

‫ِّد‬

‫ّ اور‬

‫د ت‪ ،‬ا ِ‬ ‫‘‘‬ ‫ُ‬ ‫ِم ّ ر‬ ‫‪ِ ،‬ان م ُا ر‬ ‫م‬

‫د ِ‬ ‫تا‬ ‫‪،‬‬

‫اورا‬

‫ٔ ُ ِ ا ٰ ترﺣﻤﺔ اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻠﻴ )‪(٢‬‬

‫ٔا ِ‬

‫ٔ اِ ُ​ُ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)‪(٤‬‬ ‫)‪(۶‬‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ّ‬

‫وﺳﻠﻢ! ِ آن و ّ‬ ‫ّ‬

‫‪:‬‬

‫ُ​ُ‬

‫ت‬

‫داﻣﺖ ﺑﺮ ﺎﺗ ﻢ اﻟﻌﺎﻟﻴ‬

‫رﺳﻮﻟ ِ ٖ ﺻ ّ اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻠﻴ‬ ‫ِﻔ ْ ِ‬ ‫َﻀﻞ َ ُ ْ‬

‫د‬

‫ِ‬

‫ا‬

‫ٔ‬

‫ٔ‬

‫ُ ء و ُ ِن‬ ‫م‬

‫ٔدر ُ ُ‬

‫ُِ ُ‬

‫‪xii‬‬

‫ا‬

‫را‬

‫’’ا‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ت‪،‬ا ِ ِمَا‬

‫رِا‬

‫‘‘ ّاو‬

‫‪ِ ِ ّ َ ُ ،‬د د و ِ َّ ‪،‬‬ ‫‪ ،‬وا ٔ ِ ِر‬ ‫ا‬ ‫ِ‬ ‫ت ّ‬ ‫‪ْ َ ِ ،‬و َ​َ ‪،‬‬ ‫َ َِْ ‪ِ ،‬‬ ‫ن َﻋﻠ َْﻴ ِ َ ْ َ ُ‬ ‫ا ّ ہ ا م اَ َر‬ ‫رﺣﻤﺔ اﻟﺮ ْ ٰﺣﻤﻦ ِاں‬ ‫ں‬ ‫َّ ا ْ َ َ ْ ُا ب‬ ‫ِ‬ ‫ِاس ‪ ،‬اور ا‬ ‫م‬ ‫اور ا‬ ‫وا ُ ُ‬ ‫ف‬ ‫اور‬ ‫د‬ ‫ِاس‬

‫آرا‬ ‫ا‬

‫ر‬

‫د‬

‫۔‬

‫ﷲ ﻋﺰوﺟﻞ ’’د ِ‬ ‫تا‬ ‫ّ‬ ‫اوررات ر‬

‫‘‘‬

‫دو ں ں‬

‫ٔ ّ ‪،‬‬

‫م‬

‫اور رے‬

‫ا َ​َ ‪،‬‬

‫‪،‬‬

‫‪ِ ،‬‬

‫ِٔ‬

‫ٰ ا جا‬

‫۔ ما‬

‫ا رى‬ ‫ِ‬

‫ون‬

‫َ‬

‫اوردو وں‬

‫َ ُ ُ ل’’ا‬

‫۔‬

‫اور ّ ا دوس‬

‫ا‬

‫ِ‬

‫ا‬

‫‘‘ دن‬

‫ز رِا ص‬

‫ز ِ ِ اء دت‪ّ ،‬‬ ‫۔ ٓا‬

‫ہا ا‬

‫ﺻ اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻠﻴ و ﻟ ٖ وﺳﻠﻢ‬

‫ر ن ا رك‪۱۴۲۵‬ھ‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪xiii‬‬

‫را‬

‫‪١‬‬

‫ِ‬

‫ۡ‬ ‫ْ‬ ‫ْ ۡ‬ ‫ﷲ ٰ‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﯽ‬ ‫آن‬ ‫اﻟﻤﺆﻣﻨﲔ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻣﻦ اﷲ ُ َﻋ َ‬ ‫‪َ َ :‬‬ ‫ُ‬ ‫ﻟﻘﺪ َ َّ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ ۡ‬ ‫ۡ ً‬ ‫ۡ‬ ‫اذ ﺑﻌﺚ ۡ‬ ‫اﻧﻔﺴ ِ ْ ْ ۡ‬ ‫ﻓﻴ ِ ْ‬ ‫ﻋﻠﻴ ِ ْ ٰ ٰ‬ ‫ﻳﺘﻠﻮا‬ ‫رﺳﻮﻻ ِّﻣﻦ‬ ‫اﻳﺘﻪ وﻳﺰ ّ ِ ۡﻴ ِ ْ …‬ ‫ِ‬ ‫ٖ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ​َ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ ُ َ‬ ‫َ‬

‫﴿‬

‫ا ن‪:‬‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ﷲ اا ن ا‬

‫ر ل‬

‫ں‬

‫ان اس آ‬

‫ان‬

‫اور ا‬

‫﴾‬

‫ك‬

‫۔) ٔ‬ ‫ﺳﻮرہ ٰالﻋﻤﺮان ‪،‬اﻻﯾ ‪،۱۶۴‬پ‪(۴‬‬

‫ﷲﺗﻌـ ٰ‬ ‫ـﺎﻟﯽ اسآ ِ ر‬ ‫ب ك‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫او ِف ہوا‬ ‫و‬

‫ۡ ۡ‬ ‫اﻫﺘﺪوا‬ ‫َ َ‬

‫وا‬

‫ٔ ام‬

‫ار ِد رى‬

‫ٔ‬

‫دى‬

‫ر َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ‬

‫ے‬

‫آپ َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ‬

‫اوہ‬ ‫اوران‬

‫۔ا‬

‫رب ٰ ا ن‬

‫ر‬

‫ر‪،‬‬

‫‪ ،‬ا قاور‬

‫رے‬

‫ِراہ ۔‬

‫ام‬

‫ا‬

‫۔‬

‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ﻓﺎن ٰ ۡ‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ ﻣﺎ ۤ ٰ ۡ ۡ‬ ‫ﻓﻘﺪ‬ ‫ﺑﻪ َ َ ِ‬ ‫اﻣﻨﺘﻢ ِ ٖ‬ ‫َِ‬ ‫اﻣﻨﻮا ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ َ ُ‬

‫ٰ ‪﴿:‬‬

‫ۡ‬ ‫ﻓﺎﻧﻤﺎ ْ ۡ‬ ‫ان َّ ْ‬ ‫ﺷﻘﺎق﴾‬ ‫ﺗﻮﻟﻮا َ ِ َّ َ ُ‬ ‫ﻫﻢ ِﰲ ِ َ‬ ‫َو ِ َ​َ‬

‫ٔ ا ن‪:‬‬

‫۔)ﺳﻮرۃاﻟﺒﻘﺮۃ‪،‬اﻻﯾ ‪(۱۳۷‬‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪1‬‬

‫را‬

‫ا‬

‫”‬ ‫ا ن‬

‫‪٢‬‬

‫ا ن‬

‫ن“‬

‫را‬

‫ا‬

‫ٔ ام‬

‫۔“‬

‫ر‬

‫ن َﻋﻠ َْﻴ ِ َ َ ُ‬ ‫اﻟﺤﻨﺎن‬ ‫رﺣﻤﺔ اﷲِ ْ َ‬

‫”اس‬

‫ح ‪ ،‬ان‬

‫ف‬

‫‪،‬وہ‬

‫وا اور‬

‫ٔ ام ا ق‬

‫وا آ‬ ‫َ َ ْ‬ ‫َ ُّ‬ ‫ﺎﻟﻨُﺠْﻮم‪،‬ﻓِﺒﺎ ِّﯾِﮩْﻢ ِاﻗَﺘَﺪْﯾُﺘْﻢ ِاْﮬَﺘَﺪْﯾُﺘْﻢ“‬ ‫ﮐ‬ ‫روں‬ ‫ے‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ِﻟـــ ٖ َ َ‬

‫و ‪ ،‬ا‬

‫م ا‬

‫وہ‬

‫ات‬

‫)ﻧﻮراﻟﻌﺮﻓﺎن‪،‬اﻟﺒﻘﺮۃ‪،‬اﻻﯾ ‪(۱۳۷‬‬

‫ٔ س‬

‫ؤ‬

‫رہ آ‬

‫ں‬

‫‪”:‬اَ ْ‬ ‫ﺤﺎﺑْﯽ‬ ‫ﺻـــ‬ ‫ِ‬

‫ار د‬

‫وى‬

‫‪،‬ان‬

‫۔)ﻣﺸﮑﻮۃ اﻟﻤﺼﺎﺑﯿﺢ‪،‬ﮐﺘﺎب اﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬اﻟﻔﺼﻞاﻟﺜﺎﻟﺚ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۶۰۱۸:‬‬

‫‪(۳۳۵/۳‬۔‬

‫ں م‬ ‫ك‬

‫ا‬

‫را‬

‫ان ا ع‬

‫ام َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋـ ْـﻨ ﻢ‬

‫”‬

‫اس‬

‫را‬

‫‪،‬‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫َ ُ َّ ْ ُ َ َ‬ ‫َّ‬ ‫ـﺎء‬ ‫ـ‬ ‫اﻟﺨﻠﻔ‬ ‫اﻟﺮا ِﺷـ ِـﺪْﯾﻦ“‬ ‫ِ‬ ‫وﺳــﻨ ِ‬ ‫۔‬

‫“‬

‫م‬

‫ا‬

‫زو‬

‫در‬

‫” ا‬

‫‪،‬‬

‫ہ رے‬ ‫ء“‬

‫َ​َُْْ َ‬ ‫ﻋﻠـﯿﮑﻢ ُ ّ ِ ْ‬ ‫ﺑـﺴﻨﺘﯽ‬ ‫”‬ ‫ِ‬

‫)ﻣﺆﻃﺎاﻣﺎمﻣﺎﻟﮏ‪،‬اﺑﻮاباﻟﺤﺪودﻓﯽاﻟﺰﻧﺎ‪،‬ﺑﺎباﻟﺤﺪﻓﯽاﻟﺸﺮب‪،‬ﺗﺤﺖاﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۱۰۸/۳ ،۷۰۹:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪2‬‬

‫را‬

‫‪٣‬‬

‫ا ف‬

‫ت ا‬ ‫‪،‬‬

‫‪،‬‬

‫ا ں ا‬

‫ا د ر‬ ‫آج‬

‫ن م‬

‫ِ‬

‫ڈالد ‪،‬‬

‫ت‬

‫ں‬

‫ب‬

‫ڑ ا‬

‫و‬

‫‪،‬ذ ور ا‬ ‫ِ‬

‫ا‬

‫ص‬ ‫ى‬

‫وا‬

‫ر‬

‫آ‬

‫ا‬

‫ر ا ف‬

‫ا‬

‫واد ں‬

‫ام اور‬ ‫۔‬

‫لا‬

‫روا ت‬

‫ا ِن‬ ‫ا‬

‫را‬

‫”‬

‫ت‬

‫ں‬

‫اﻟﻘﻮي‬ ‫َْ ِ‬

‫۔‬

‫۔‬

‫ت‬

‫ا‬

‫واد ں‬ ‫وہا‬

‫ا ِح ا‬ ‫او‬

‫ر را ان‬

‫ر‬

‫ٔ ام اور‬

‫ر‬ ‫م“‬

‫ِراہ‬

‫‪،‬وہذ و‬

‫ا‬

‫ب”‬

‫ى َﻋﻠ َْﻴ ِ َ َ ُ‬ ‫رﺣﻤﺔ اﷲِ‬

‫“‬

‫را‬

‫۔‬ ‫ا‬

‫ا‬

‫“ ”‬

‫ا‬

‫را‬

‫“‬

‫ا از‬

‫ِ آنو‬

‫ا‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫”د ِ‬ ‫ت‬

‫“ ”‬

‫م‬ ‫)د ِتا‬

‫در‬

‫“‬

‫ب”‬ ‫درجذ‬

‫(‬

‫‪:‬‬ ‫‪3‬‬

‫اس ب‬

‫را‬

‫‪٤‬‬

‫رے م ا ب‪:‬‬

‫)‪……(١‬اس‬

‫اداروں‬

‫اور وفر‬ ‫ا‬

‫وا ”‬

‫ا ط ‪،‬‬

‫ا ط دور د‬

‫را‬

‫‪،‬‬

‫)ر ِزاو ف(‬

‫)‪ِ ……(٢‬‬ ‫ت‬

‫را‬

‫اول آ‬

‫“‬

‫)‪ ……(٣‬آ آ ت را ا‬

‫۔‬

‫ا ور لر‬ ‫رتر ا‬

‫۔‬ ‫)‪……(۴‬آ ت ر‬

‫ا م‬

‫ا‬

‫تو ہ‬

‫ا د‬

‫۔‬

‫)‪……(۵‬‬

‫ا‬

‫ر اور‬

‫ذ‬

‫ﻋﻠﻴـــــ اﻟﺮﺣﻤــــــﺔ‬

‫دہ ا‬

‫ف‬

‫ت ا ز‬ ‫ڈا‬

‫)‪ ……(۶‬ر‬

‫ا‬

‫۔‬

‫ذوق‬ ‫‪،‬‬

‫ہِ‬

‫‪،‬اور ا ر ا‬

‫ز‬

‫ر‬

‫را‬

‫ا ر‬

‫رﺣﻤـ ُ‬ ‫ﺣﻤﻦ‬ ‫ـــﺔ اﻟــــﺮ ْ ٰ‬ ‫ن َﻋﻠ َْﻴــــ ِ َ َ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ا ِذ‬

‫” ِ‬ ‫ذوق‬

‫“‬ ‫ِ‬

‫۔‬ ‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪4‬‬

‫ء‬

‫را‬

‫ب‬

‫)‪……(٧‬‬

‫ِ ا اب آ‬

‫آ‬

‫ا ارس‬

‫‪٥‬‬

‫”‬

‫ب‬

‫“ ا‬

‫رات‬ ‫)‪……(٨‬ا د اور‬ ‫)‪ ، ……(٩‬اور ّ صا م‬

‫)‪……(١٠‬‬

‫م‬

‫۔‬

‫)‪ ……(١١‬ر‬ ‫۔‬

‫ﷲﺗﻌـ ٰ‬ ‫ـﺎﻟﯽ‬ ‫ا س ر‬

‫ورت‬

‫س‬

‫وں‬

‫ا م‬ ‫د‬

‫اورد ِ‬ ‫تا‬

‫و م ِءا ِ‬

‫م‬

‫‪،‬رات‬

‫ﻣ ﺑﺠﺎہ ِاﻟﻨ ا ﻳﻢ اﻻﻣ‬

‫اور‬

‫۔‬

‫ل‬

‫۔‬

‫و‬ ‫رات‬

‫وہ ٔد تا‬

‫داﻣـــﺖ َ َﺑﺮ َ ُ‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻴـــ‬ ‫درى َ َ ْ‬ ‫ـــﺎﺗ ُ ُﻢ ْ َ ِ َ‬

‫ں‬

‫۔‬

‫ا‬

‫رے وں د‬

‫دن‬

‫ہ‬

‫۔‬

‫ا‬

‫ت‬

‫ان‬

‫ت‬ ‫ﻓﻴﻮﺿـــ ﻢ‬ ‫داﻣـــﺖ ُ ُ ُ‬ ‫َ َ ْ‬

‫ضو ت‬

‫”اﻟﻤﺪﯾﻨ اﻟﻌﻠﻤﯿـ “‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ٔ‬ ‫ﺷﻌﺒﮧدرﺳﯽﮐﺘﺐ‬ ‫ﻣﺠﻠﺲاﻟﻤﺪﯾﻨ اﻟﻌﻠﻤﯿ‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ٔ‬

‫‪5‬‬

‫را‬

‫‪66‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫اﻣﯿﺮ اﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ‬ ‫ﺣﻀﺮت اﺑﻮﺑﮑﺮ ﺻﺪﯾﻖ ر اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬ ‫ا‬

‫ا‬

‫اا‬

‫ا‬

‫رےآ و‬ ‫رے‬

‫تا‬

‫ا و‬

‫ز دہ‬

‫از‬

‫فا‬

‫۔‬

‫ا قا د‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫اس‬

‫ر‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫ٰ َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ﻟ ِـــ ٖ َ َ‬

‫ز‬

‫س‬

‫ا و‬

‫(‬

‫ِ ص ا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا و‬

‫ان‬

‫زو‬

‫اور ِاسو‬

‫ں‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫و شِ َوزارت‬

‫)د ِتا‬

‫ل‬

‫۔‬

‫ٰ با ِ‬

‫ر‬

‫ا‬

‫اور‬

‫ل‬

‫وا‬

‫وہاس‬

‫ا‬

‫ب ِر‬

‫ا‬

‫ا‬

‫اِ‬

‫ز‬

‫ز دہ‬

‫وا‬

‫اور‬

‫ل ُا د‬

‫ں‬

‫د‬

‫ا‬

‫ں م‬

‫ذات ا‬ ‫ِ‬

‫‪6‬‬

‫ِ ص‬

‫را‬

‫‪77‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫آپﮐﯽ ﺧﻼﻓﺖ‬ ‫ر‬

‫آ‬

‫‪:‬‬

‫ُ ِر‬

‫دو‬

‫اور‬

‫ال ا ا ان‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫َﺻــ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫روا‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫اﺟﻤﻌ ْ‬ ‫َ َِْ‬

‫د‬

‫ح‬

‫ب‬

‫ِ‬

‫ت‬

‫تا‬

‫َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ﻤــــﺎاوردو ے‬

‫اﷲُ‬

‫ر‬

‫ر ب‬

‫اﺟﻤﻌـ ْ‬ ‫ـﻮان اﷲِ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋ َﻠـ ْـﻴ ِ ْﻢ َ ْ َ ِ‬ ‫امر ِْﺿـ َ ُ‬

‫ا‬

‫۔‬

‫‪...‬؟‬

‫تا‬

‫ت‬

‫‪،‬‬

‫ر‬ ‫د‬

‫ا ر‬ ‫ااِ‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ن‬

‫روقا‬

‫اور ُا ں‬ ‫ں‬

‫َر ِــــ َ‬

‫ں اس‬ ‫م‬

‫ات‬ ‫ا‬

‫اس‬

‫ح‬ ‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ٔ‬

‫ـــﻴ ِ ْﻢ‬ ‫ـــﻮان ا ِ‬ ‫ر ِْﺿـ َ ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــــﺎ ٰ َﻋ َﻠـ ْ‬

‫!آپ‬

‫رﺳﻮل ﷲ َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َوﺳـﻠﻢآپ‬

‫رى‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫دہ َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ا رى ے‬ ‫اے‬

‫وت‬

‫‪7‬‬

‫را‬

‫‪88‬‬ ‫اور ا‬

‫ا‬ ‫ا رى ے‬ ‫ان‬ ‫ے‬

‫اورا ں‬ ‫وں‬

‫ں‬

‫تا‬

‫ر‬

‫ا ر‬

‫ا‬

‫ا‬

‫۔‬ ‫تز‬

‫‪:‬‬

‫اور ا ں‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬ ‫دو ے‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ات! آپ‬

‫م‬

‫ں‬

‫اان‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫رﺳﻮل ﷲ َﺻـ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫اور‬

‫اور‬ ‫ﷲ‬

‫اب‬

‫اور‬

‫َﻋﻨْ‬

‫تز‬

‫اور‬

‫اس‬ ‫ما رو‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ح‬

‫تا‬

‫رےوا‬

‫آپ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ٔرﺳﻮل‬

‫۔‬ ‫ُا ں‬

‫ااور‬

‫گ‬

‫ونو د رر ابا‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫د رر‬

‫ح‬

‫ر‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫تز‬ ‫ت‬

‫َر ِ َ اﷲُ‬ ‫روق َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ‬

‫اﺟﻤﻌ ْ‬ ‫ِﺿﻮان ا ِ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ ْﻢ َ ْ َ ِ‬ ‫رَْ ُ‬

‫۔‬

‫اس‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫آپَر ِ َ اﷲُ‬

‫‪:‬‬ ‫تا‬ ‫)د ِتا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬ ‫(‬

‫رو ا وز‬ ‫‪8‬‬

‫اورا‬ ‫ان‬

‫را‬

‫‪99‬‬

‫ہڈا اس‬

‫تز‬

‫۔‬ ‫تز‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫َ َ‬

‫د‬

‫ں‬

‫۔‬

‫ت‬ ‫ت‬ ‫اےا‬

‫تا‬

‫ُ‬

‫‪ُ ،‬ا‬ ‫ا ں‬

‫ے‬

‫ر‬

‫‪،‬‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ِــــــــ َ اﷲُ َ َﻌــــــــﺎ ٰ َ ْﻋﻨـــــــــ آ‬

‫َر‬

‫ان‬

‫ادےاور‬

‫تا‬

‫آپ رﺳﻮل ﷲ َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫آپ‬

‫اے‬

‫ں اِ ف‬

‫ٔرﺳﻮل ﷲ!آپ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫اورآپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪:‬‬

‫تا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫د‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫۔‬

‫ص‬

‫ا‬

‫)‪(١‬‬

‫ڈا اس‬ ‫ان‬

‫آپ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ادے!آپرﺳﻮل ﷲ َﺻـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ٰ‬ ‫اﻟﮑﺒﺮی‪،‬ﮐﺘﺎب ﻗﺘﺎلاﮨﻞ اﻟﺒﻐﯽ‪،‬ﺑﺎب اﻻﻣ‬ ‫‪) …١‬ﺗﺎرﯾﺦ اﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮ ﺻﺪﯾﻖ‪،‬ﻣﺒﺎﯾﻌﺘﮧ‪،‬ص‪)(۵۲‬اﻟﺴﻨﻦ‬ ‫ﻣﻦﻗﺮﯾﺶ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۲۴۶/۸،۱۶۵۳۸:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا‬

‫(‬

‫‪9‬‬

‫را‬

‫اور ان‬

‫زاد‬

‫رى د‬

‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬

‫دا د‬

‫ُا ں‬

‫ّٰ‬ ‫رﺳــــــــﻮل ا !آپ‬

‫تا‬

‫ُا‬

‫۔‬ ‫تز‬

‫ر‬

‫آپ ا م‬

‫ور‬ ‫ح‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ٔ‬

‫اے‬ ‫۔‬

‫ا ں‬

‫)‪(١‬‬

‫) ر ا ء(‬ ‫ت‬

‫……’ ارجا ۃ‘‬ ‫َ َّ َ َ‬ ‫رﺳ ْ ُ‬ ‫ـﻮل ﷲﺻــﻠﯽ ﷲﻋﻠﯿــﮧوآﻟــﮧوﺳــﻠﻢ َ َ‬ ‫ﻓﻤــﻦ َّاﻟـ ْ‬ ‫ـﺪﻣﮏ َ‬ ‫ُ‬ ‫ـﺬی‬ ‫‪ ’’:‬ﻗـ‬ ‫ـ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ُ َ ّ َ‬ ‫ﯾﺆﺧُﺮک ‘‘ رﺳﻮل ﷲ َﺻ ا ُﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َوﺳـﻠﻢ آپ آ‬ ‫ِ‬ ‫ن‬

‫رِا‬ ‫ا‬ ‫اﺟﻤﻌ ْ‬ ‫ََِْ‬

‫آپ‬

‫۔‬

‫ت‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫)‪(٢‬‬

‫ِاس ن اسوا‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫س َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ﻟ ِـــ ٖ َ َ‬ ‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫اِ م ۔‬

‫آ‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اورآپ‬

‫ا‬

‫ا رہ‬ ‫ز‬

‫م‬

‫ت‬

‫ِﺿـﻮان اﷲِ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْـﻴ ِ ْﻢ‬ ‫رْ َ ُ‬

‫ٰ‬ ‫اﻟﮑﺒﺮی‪،‬ﮐﺘﺎب ﻗﺘﺎلاﮨﻞ اﻟﺒﻐﯽ‪،‬ﺑﺎباﻻﻣ‬ ‫‪) …١‬ﺗﺎرﯾﺦ اﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮ ﺻﺪﯾﻖ‪،‬ﻣﺒﺎﯾﻌﺘﮧ‪،‬ص‪)(۵۲‬اﻟﺴﻨﻦ‬ ‫ﻣﻦﻗﺮﯾﺶ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۲۴۶/۸،۱۶۵۳۸:‬‬ ‫‪)…٢‬ﻣﺪارجاﻟﻨﺒﻮۃ‪،‬ﺑﺎبدوم‪،۴۲۳/۲،‬ﻓﺎرﺳﯽ‪،‬ﺑﺮﮐﺎترﺿﺎ(‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫‪10‬‬

‫را‬

‫‪11‬‬ ‫‪11‬‬

‫…… ں‬ ‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫اسو‬

‫تا‬

‫ا ِز‬ ‫ں‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫رﺳــﻮل ﷲ َﺻــ اﷲُ‬

‫اِ ق‬

‫ز‬

‫وہا‬ ‫ﻋﻨــــ‬ ‫َر ِــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫د‬

‫وہ ں ز‬ ‫َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ـ آ‬ ‫َ َ َ َ ْ َ ٰ ّ ُ َ ْ ُ ْ ُ ْ َ َّ َ َ َ ْ ُ َ ّ‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫‪”:‬ﻻﻻ ﻻﯾـﺎﺑﯽ ا‬ ‫ﯾـﺼﻠﯽ‬ ‫َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬ ‫ِ‬ ‫واﻟﻤـﺴﻠﻤﻮن ِاﻻ اﺑـﺎ ﺑﮑـ ٍﺮ ِ‬ ‫َّ َ ْ ْ‬ ‫‪،‬و‬ ‫را‬ ‫‪، ،‬ﷲاور نا‬ ‫اﺑﻮ َﺑﮑﺮ“‬ ‫ﺑﺎﻟﻨﺎس‬ ‫ِ ِ‬ ‫۔)‪ )(١‬ر ا ء‪،‬ص‪(۴۳‬‬ ‫ں ز‬ ‫لاس ح‬

‫تا‬

‫اور‬

‫ا ف‬

‫ب با ِ‬ ‫ا‬ ‫وہ‬ ‫اور‬ ‫رے‬

‫رے‬

‫ر‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ب دا‬

‫اور ﷲ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ٰ َﺻ ـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫ے‬ ‫ل‬

‫ر َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ‬

‫ا‬

‫و‬

‫ن ف ف‬

‫ٰاور‬

‫ا‬

‫۔‬ ‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ب َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫ن ں‬ ‫ى‬

‫وہﷲ‬ ‫ا َد را ُرك‬

‫‪،‬‬

‫‪) …١‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ‪،‬ﻣﺒﺎﻳﻌﺘﻪ‪،‬ص‪)(۴۳‬ﺳﻨﻦاﺑﯽداؤد‪،‬ﮐﺘﺎباﻟـﺴﻨ ‪،‬ﺑﺎباﺳـﺘﺨﻼف‪،‬‬ ‫اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۲۸۴/۴،۴۶۶۰:‬‬ ‫ْ‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪11‬‬

‫را‬

‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬

‫ا‬

‫در‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ڑ ا‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ب َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫رے‬

‫ﷲ‬ ‫۔‬

‫ن‬

‫آﯾﺎتﻗﺮآﻧﯽ‬ ‫آپﮐﯽ ﺧﻼﻓﺖﭘﺮ‬ ‫ِ‬ ‫ر ‪:‬‬

‫آ‬ ‫تا‬ ‫ا‬

‫اِ‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ام‬

‫ل‬

‫‪:‬‬

‫اسآ ِ‬

‫ۡ‬ ‫ۡ ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ﻳﺎﻳﻬﺎ ا َّ ِ ۡ ٰ‬ ‫ﻳﺮﺗـﺪ ِ ۡ ُ ْ‬ ‫دﻳﻨـﻪ‬ ‫ﻣـﻨﻜﻢ َﻋـﻦ ِ ِ ٖ‬ ‫اﻣﻨﻮا َﻣﻦ َّ ْ َ َّ‬ ‫ﻳﻦ َ ُ‬ ‫َ ُّ َ‬ ‫َ‬ ‫ٗۤ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ْ ْ‬ ‫ِ ۡ‬ ‫ﻳﺤﺒ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫اﻟﻤﺆﻣﻨﲔ‬ ‫ﻋ‬ ‫ٍ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫اذ‬ ‫وﻳﺤﺒﻮﻧﻪ‬ ‫ﺑﻘﻮم‬ ‫اﷲ‬ ‫ﻓﺴﻮف ﻳﺎ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ُ‬ ‫ُ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ ُّ َ‬ ‫ُّ ُّ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ ٰ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ﻳﺨﺎﻓﻮن ْ‬ ‫ﻳﺠﻬﺪون ﰲ ۡ‬ ‫ٰ‬ ‫ﻟﻮﻣﺔ‬ ‫وﻻ‬ ‫اﷲ‬ ‫ﺳﺒﻴﻞ‬ ‫اﻟﻜﻔﺮﻳﻦ‬ ‫اﻋﺰۃ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ﻋَ‬ ‫َ َ ُ َ َ َ َ‬ ‫ِ‬ ‫َ ِ َّ ٍ َ‬ ‫ِ َ ُ ِ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ٓ‬ ‫َﻻ ِ ٍﻢ‬

‫﴿‬

‫﴾‬

‫اےا نوا !‬

‫ٰ‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﯽ ا‬ ‫ﷲ‬ ‫ﷲان‬ ‫راہ‬

‫ا‬

‫ں‬

‫را وہ گ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫وہ ﷲ‬

‫ں‬

‫وہ گ د‬

‫اور‬ ‫)د ِتا‬

‫(‬

‫د‬

‫م ں‬

‫رے‬

‫اور وں‬

‫اور‬ ‫ﷲ‬

‫وا‬ ‫‪12‬‬

‫را‬

‫‪13‬‬ ‫‪13‬‬

‫ڈر‬

‫۔)‪) (١‬پ‪،۶‬ع‪(۱۲‬‬ ‫اﻟـﺴﻼم اسآ ِ‬ ‫ام َرﺣ َِﻤ ُ ُﻢ اﷲُ َ‬

‫اد تا‬

‫وت‬

‫اور ان‬

‫ر‬

‫با م‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ اوران ا ب‬

‫تا‬

‫د‬

‫وں‬

‫ن ۔‬

‫……اور‬ ‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫تا‬

‫تا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫دہ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫و ل‬ ‫آ ِ‬

‫ٗۤ‬ ‫ۡ‬ ‫ْ‬ ‫وﻳﺤﺒﻮﻧﻪ‬ ‫ﻳﺤﺒ ُ َ ُ ِ ّ ُ َ‬ ‫ُّ ِ ُّ‬

‫تا‬

‫۔‬

‫﴾‬

‫رﺳﻮل ﷲ َﺻ اﷲُ‬

‫ب‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫گآ‬

‫زل‬

‫م‬

‫َر ِـــــــ َ اﷲُ َ َﻌـــــــﺎ ٰ َ ْﻋﻨــــــــ اوران ا ب‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫َﺻـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫اور‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ان‬

‫﴿‬

‫ل‬

‫گ‬ ‫اسز‬

‫ۡ‬ ‫ْ‬ ‫ﺑﻘـــﻮم‬ ‫ﻓـ‬ ‫ــﺴﻮف ﻳـــﺎ ِ اﷲ ِ َ ْ ٍ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ َ َ‬

‫ن‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨـ اوران ا ب‬

‫)‪(٢‬‬

‫‪)…١‬ﺳﻮرةاﻟﻤﺎﺋﺪہ‪،‬آﯾﺖﻧﻤﺒﺮ‪،۵۴‬پ‪(۶‬‬ ‫‪)…٢‬اﻟﺪراﻟﻤﻨﺜﻮرﻓﯽاﻟﺘﻔﺴﯿﺮاﻟﻤﺎﺛﻮر‪،‬اﻟﻤﺎﺋﺪۃ‪،‬ﺗﺤﺖاﻻﯾ ‪(۱۰۲/۳،۵۴‬‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪13‬‬

‫را‬

‫‪14‬‬ ‫‪14‬‬

‫دو ىآ‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ر ‪:‬‬

‫ۡ‬ ‫ۡ ْ‬ ‫ْ ْ‬ ‫اﻻﻋــﺮاب‬ ‫ﻣــﻦ‬ ‫ﻟﻠﻤﺨﻠﻔــﲔ‬ ‫اور رہ‪،۲۶‬ع‪۱۰‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫َ ِ‬ ‫َ‬ ‫ُﻗــﻞ ّ ِ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ﺗﻘﺘﻠﻮﻧ ْ ْ‬ ‫ﺷﺪﻳﺪ ٰ ِ ۡ‬ ‫او ْ ِ ۡ‬ ‫ْ ْ‬ ‫ﻗﻮم ُاو ِ ۡ‬ ‫ﺑﺎس‬ ‫ﺴﻠﻤﻮ ن‬ ‫ﺳﺘﺪﻋﻮن ِا ٰ َ ْ ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫﴿‬

‫ان اروں‬

‫ا وا‬

‫ف‬

‫م‬

‫ؤ‬

‫ؤ‬

‫ا‬

‫رہ‬

‫ان‬

‫﴾‬

‫و وہ‬

‫ت را‬

‫۔‬

‫ن‬

‫ا‬

‫)‪(١‬‬

‫اد آ د ى‬

‫ﻋﻠ َْﻴـــــ ِ اﻟﺮﺣﻤـ ُ‬ ‫واﻟﺮﺿـــــﻮاناسآ ِ‬ ‫ــــﺔ ِ ْ‬

‫تا‬ ‫اورا‬

‫“۔‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫ز ى‬

‫……ا‬

‫وى ۔‬ ‫تا ِا‬

‫آ ِ‬ ‫اوروا د‬

‫ِاس‬

‫)‪(٢‬‬

‫تا‬

‫اورا ِ‬

‫رﺣﻤـ ُ‬ ‫ــــﺔ اﷲِ َ َﻌـــــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِﻤـــــﺎ‬ ‫َ َْ‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وں‬

‫فد تدى۔‬ ‫ٓ‬ ‫‪)…١‬ﺳﻮرۃاﻟﻔﺘﺢ ‪،‬اﯾﺖ‪،۱۶‬پ‪(۲۶‬‬ ‫‪)…٢‬ﺧﺰاﺋﻦاﻟﻌﺮﻓﺎن‪،‬ﺳﻮرۃاﻟﻔﺘﺢ‪،‬اﻻﯾ ‪،۱۶‬پ‪(۲۶‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫‪14‬‬

‫ل‬

‫را‬

‫……اور‬

‫س‬

‫ا‬ ‫م‬

‫‪15‬‬ ‫‪15‬‬

‫ت ا ا‬

‫ام ِاس ت ا ِ ق‬ ‫ز ۃ ادا‬

‫ا ظ‬

‫۔‬

‫ں ُان‬

‫ا آ ِ‬

‫ں ض‬

‫د‬

‫ِاسآ‬

‫ِاسآ ِ‬

‫ا ر د‬ ‫ف‬

‫آپ‬

‫ل د تدىاوران‬

‫ِاس‬

‫ر‬

‫ىَ َْ ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ‬ ‫رﺣﻤﺔ ا ِ‬

‫آنِ‬

‫اور گ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫حَ َْ ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ‬ ‫رﺣﻤﺔ ا ِ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ں‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا‬

‫اس‬

‫اس‬

‫تا‬ ‫ِزل‬

‫تا‬

‫َد‬ ‫ٰ آ ِ ر‬

‫ِاس‬

‫َر ِـــ َ‬

‫۔‬

‫اورآپ ا‬ ‫آ‬

‫وہدرد ك اب‬

‫)‪(١‬‬

‫ِك‬

‫رِ ر‬

‫ہِ د‬

‫ر ِر‬ ‫و‬

‫د‬

‫ہِ‬

‫ا قا د‬

‫و شوزارت‬

‫‪) …١‬اﻟﺼﻮاﻋﻖاﻟﻤﺤﺮﻗ ‪،‬اﻟﺒﺎباﻻول‪،‬اﻟﻔﺼﻞاﻟﺜﺎﻟﺚ‪،‬ص‪(۱۸‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫ا‬

‫ّاو‬

‫ں م‬

‫‪15‬‬

‫وا‬

   

314 ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫تا‬

‫ر‬

‫را‬

16 16

﴾﴾ ‫﴿﴿ ﻣﺸﻖ‬ ‫ا‬

‫ﻋﻨـــ‬ ْ َ ٰ ‫َر ِــ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ‬

: ‫( ال‬١) ‫…؟‬

‫رف‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ْ َ ٰ ‫ام َر ِـــــ َ اﷲُ َ َﻌـــــﺎ‬

‫تز‬ ‫…؟‬

‫ﻋﻨــــــــــ‬ ْ َ ٰ ‫ٰ َر ِــــــــــ َ اﷲُ َ َﻌــــــــــﺎ‬

‫روا‬

‫ق‬

‫ت ا‬

‫ا‬

‫ذ‬

: ‫ال‬

(٢ )

‫ل ن‬ : ‫ال‬

‫…؟‬

‫ا‬

‫ﻋﻨــــ‬ ُ ‫َر ِــــ َ ا‬ ْ َ ٰ ‫ﷲ َ َﻌــــﺎ‬

: ‫( ال‬۴)

‫اﻟﺮﺣﻤﺔ‬ ْ َ ِ ‫ﻋﻠ َْﻴ‬

‫آ آ ت رد‬

              7                                  90

                   

16

(

‫)د ِتا‬

‫اور‬

(٣ ) ‫…؟‬

‫ﻋﻨـ‬ ُ ‫َر ِـ َ ا‬ ْ َ ٰ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ‬

،

ْ ْ ُ َْ ‫ اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬:

‫ِا‬

‫را‬

‫‪17‬‬ ‫‪17‬‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫َ‬ ‫ُ َْ‬ ‫آپ اﻓﻀﻞ اﻟﺒﺸﺮﺑﻌﺪ اﻻﻧﺒﯿﺎءﮨﯿﮟ‬ ‫و‬

‫ا‬ ‫ا‬

‫اس ت ا عوا ق‬

‫ا‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫م ں ا‬

‫ر‬

‫تا‬

‫ام َﻋﻠ َْـﻴ ِﻢ اﻟـﺼ ٰ ُ‬ ‫ـﺴﻼم‬ ‫ﻠﻮة َواﻟـ َ‬

‫م ں‬

‫‪:‬‬ ‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫س َﺻـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫را‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ َ َّ‬ ‫َ ْ َ ٰ َ َ َْ َ َ ْ َ ْ ْ ّ َْ‬ ‫اﻟﺸﻤﺲ َ‬ ‫ُ‬ ‫اﺑـﯽ َﺑﮑـ ٍﺮ ِاﻻ ان‬ ‫ﻣـﻦ‬ ‫اﻓـﻀﻞ‬ ‫اﺣـﺪ‬ ‫ﻋﻠـﯽ‬ ‫ﻏﺮﺑﺖ‬ ‫وﻻ‬ ‫ﻣﺎﻃﻠﻌﺖ‬ ‫’’‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ ِ‬ ‫َّ ُ ْ‬ ‫ﯾﮑﻮ َن َ ًّ‬ ‫ﻧﺒﯿﺎ ‘‘‬ ‫ِ‬ ‫ا‬

‫وب ا اوروہ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َ َ‬

‫تا‬

‫ا‬

‫اور‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ِان اَ‬

‫ا‬

‫آ ب ع اور‬ ‫۔‬

‫)‪(١‬‬

‫ُد‬ ‫َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ‬ ‫آ دو‬ ‫………اورا دو ى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّ ُ‬ ‫ّ َْ ُّ‬ ‫ﯾﮑﻮن َ ًّ‬ ‫ﺪﯾﻖ َﺧْﯿُﺮ ّ‬ ‫ںار د ’’ َ ُ ْ َ‬ ‫ﻧﺒﯿﺎ‘‘‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫اﻻ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫اﺑﻮﺑﮑﺮاﻟﺼ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫’’‬

‫تا‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫ا‬

‫ا۔‬

‫ں‬

‫‪)…١‬ﺣﻠﯿ اﻻوﻟﯿﺎء‪،‬ذﮐﺮﻣﻦﺗﺎﺑﻌﯽاﻟﻤﺪﯾﻨ اﻟﺦ‪،‬ﺑﺎبﻋﻄﺎءﺑﻦاﺑﯽرﺑﺎح‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۳۷۳/۳،۴۳۱۵:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪17‬‬

‫را‬

‫ت‬ ‫ا‬

‫وہاس‬

‫ر‬

‫‪18‬‬ ‫‪18‬‬

‫۔‘‘‬

‫وہ‬

‫د‬ ‫ت‬

‫تا‬

‫)‪(١‬‬

‫م‪:‬‬

‫ا‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫َﺻــ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫وہ‬

‫ت‬

‫ں‬

‫ر‬

‫تا‬

‫۔‬

‫‪:‬‬

‫اور‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫ِاس‬

‫ا‬

‫ى اور اب اس وہ ا دى‬

‫ت‬ ‫َُ ْ َ ْ‬ ‫اﺑﻮﺑﮑﺮ َّ ُ َ ُ‬ ‫وﻋﻤﺮ“‬ ‫ٍ‬ ‫اس ُا‬ ‫َﻋﻠ َْﻴ‬

‫رو ا وز‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫َر ِـــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ردو‬ ‫َ ْ َ ُ َّ‬ ‫اﻟﻨﺎس “‬ ‫”اﻓﻀﻞ‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ف‬

‫ا ا دازوں‬

‫)‪(٢‬‬

‫م‬

‫د‬

‫‪:‬‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫و‬

‫ت‬

‫ﺧﯿﺮ ٰﮬﺬہ ْاﻻ ُ َّﻣ َ ْ َ‬ ‫ﺑﻌﺪ َ ّ َ‬ ‫” َُْ‬ ‫ﻧﺒﯿﮭﺎ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫رﺳﻮل ﷲ َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬ ‫ﻋﻨ ﻤﺎ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫لان‬

‫ذ‬

‫ا‬

‫َ َْ ُ‬ ‫رﺣﻤﺔ اﷲِ َ َﻌﺎ ٰ‬

‫‪)…١‬ﮐﻨﺰااﻟﻌﻤﺎل‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻔﻀﺎﺋﻞ‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮﺻﺪﯾﻖ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۲۴۸/۶،۳۲۵۴۵:‬اﻟﺠﺰء‪(۱۱‬‬ ‫‪)…٢‬ﮐﻨﺰاﻟﻌﻤﺎل‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻔﻀﺎﺋﻞ‪ ،‬ﻓﻀﻞاﻟﺼﺪﯾﻖ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۲۲۳/۶،۳۵۶۲۲:‬اﻟﺠﺰء‪)(۱۲‬ﺟﻤﻊ‬ ‫اﻟﺠﻮاﻣﻊ‪،‬ﻣﺴﻨﺪﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۲۱۹/۱۱،۱۰۵۸:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪18‬‬

‫را‬

‫ا‬

‫‪19‬‬ ‫‪19‬‬

‫وى ۔) ر ا ء‪،‬ص‪(۳۱‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫)‪(١‬‬

‫ت‬

‫‪:‬‬ ‫ت‬

‫اور رى‬ ‫ا‬

‫ﻋﻨ ﻤـــﺎ‬ ‫َْ‬

‫ا‬

‫وا‬

‫َر ِـــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــﺎ ٰ‬

‫ت‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫‪:‬رﺳﻮل ﷲ َﺻـ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ْ‬ ‫۔” ﻗﺎل ُاﺑْﻮَﺑﮑﺮ“‬

‫ا‬ ‫ا‬

‫َْﻋﻨــــــــ (‬ ‫”ﻗﺎل ُ َ‬ ‫ﻋﻤﺮ“‬

‫۔‬ ‫ان‬

‫ں‬ ‫تا‬

‫ض‬ ‫ت‬

‫َّ ُ َ‬ ‫ﯾﻘﻮل ُ ْ َ‬ ‫ﻋﺜﻤـﺎن “‬ ‫ﻋﻨــــــ‬ ‫َ َﻌــــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫م‬

‫ن‬

‫) َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ‬

‫ان‬

‫…؟‬ ‫ا‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬ ‫ت‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫َ ْ ُ َْ‬ ‫ـﺸﯿﺖ ان‬ ‫”ﺧـ ِ‬

‫ﻋﻨ ﻤــﺎ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ڈرا اباس‬

‫آپ‬ ‫اس‬

‫َ َ َ َ َ َّ َ ُ ٌ‬ ‫رﺟﻞ ِّﻣ َﻦ ْ ُ ْ‬ ‫اﻟﻤﺴ ِ ِ ْ‬ ‫”ﻗﺎلﻣﺎ اﻧﺎ ِاﻻ‬ ‫ﻠﻤﯿَﻦ“‬

‫ت‬

‫ن َر ِـ َ اﷲُ‬

‫آپ‬ ‫ت‬

‫ا‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦ اﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮ اﻟﺼﺪﯾﻖ‪،‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ اﻧﮧاﻓﻀﻞاﻟﺼﺤﺎﺑ وﺧﯿﺮ‪‬ﻢ‪،‬ص‪(۴۵‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫‪19‬‬

‫را‬

‫‪20‬‬ ‫‪20‬‬

‫ں‬ ‫‪،‬ص‪(۵۵۵‬‬

‫) ۃ‬

‫ازراہا رى‬

‫ام‬

‫د‬

‫ا‬

‫ا‬

‫م‪:‬‬

‫اور ر ى‬ ‫ر لِ‬ ‫گ‬ ‫۔‬

‫ں۔‬

‫آد‬

‫)‪(١‬‬

‫ن ں۔‬

‫تا ِ‬

‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﻋﻨ ﻤـــﺎ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ا َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫و‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اوران‬

‫و‬

‫ار د‬ ‫ت‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫ن َر ِــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اوران در ن‬

‫ى ت‬ ‫ا‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫َر ِـــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫ت‬ ‫د‬

‫تا‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ت‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻨْـــ‬ ‫ن َر ِـــ َ ا ُ‬

‫ٔ ام ان‬ ‫۔‬

‫د‬ ‫)‬

‫ۃ‬

‫ل‬

‫ڑ‬

‫)‪(٢‬‬

‫‪،‬ص‪(۵۵۵‬‬

‫‪)…١‬ﻣﺸﮑﺎۃاﻟﻤﺼﺎﺑﯿﺢ‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬ﺑﺎبﻣﻨﺎﻗﺐاﺑﯽﺑﮑﺮرﺿﯽﷲﻋﻨﮧ‪،‬اﻟﻔﺼﻞ‪،‬اﻻول‪،‬‬ ‫اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۴۱۵/۲،۶۰۲۴‬‬ ‫‪)…٢‬ﺻﺤﯿﺢاﻟﺒﺨﺎری‪،‬ﮐﺘﺎبﻓﻀﺎﺋﻞاﺻﺤﺎباﻟﻨﺒﯽﷺ‪،‬ﺑﺎبﻣﻨﺎﻗﺐﻋﺜﻤﺎن‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ ‪،۳۶۹۷:‬‬ ‫‪(۵۳۰/۲‬‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾﻨ اﻟِﻌﻠ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪20‬‬

‫را‬

‫ا‬ ‫ا‬

‫ِ‬

‫اور‬

‫ا‬

‫تا‬

‫‪:‬‬

‫رﺣﻤـ ُـﺔ اﷲِ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ‬ ‫ادى َ ْ َ‬

‫ر‬

‫ر لِ‬

‫ا عاورا ق‬

‫ت‬

‫اﺟﻤِﻌـ ْ‬ ‫ِﺿﻮان ا ِ‬ ‫ہر ْ َ ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْـﻴ ِ ْﻢ َ ْ َ‬

‫ب ر‬ ‫ا ِ‬

‫د ا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫روق َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ـ اور‬

‫ت ن َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ـ ان‬ ‫ّ‬

‫اس ت‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ا َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ان‬

‫تا‬ ‫ٔہ‬

‫‪21‬‬ ‫‪21‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫ب ُا اور ان‬ ‫ا ِ‬

‫اَ‬

‫ات‬

‫ا‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫برﺳﻮل ﷲ َﺻ ا ُ‬ ‫ِ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ا ا‬

‫آپ ‪ ،‬ا م ا‬ ‫ھ‬

‫ا ب‬

‫ر ِ ور ارض و‬ ‫وہا‬ ‫ا‬

‫ب ذات‬

‫آپ‬ ‫ا‬

‫ِا‬

‫وہ ن‬ ‫ٰ‬

‫ان‬

‫م ں ا‬

‫۔)‪ )(١‬ر ا ء(‬

‫ً‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ان‬ ‫ا ٰ‬

‫ِ ا‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦ اﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮ اﻟﺼﺪﯾﻖ‪،‬ﻓﺼﻞﻓﯽاﻓﻀﻞاﻟﺼﺤﺎﺑ اﻟﺦ‪ ،‬ص‪(۴۴‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫‪21‬‬

‫ان‬

314 ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫را‬

22 22

‫تا‬

‫ر‬

﴾﴾ ‫﴿﴿ ﻣﺸﻖ‬

‫ا‬

‫ـــﺴﻼم‬ َ ‫ـــﻴ ِ ُﻢ اﻟـ‬ ْ ‫امَﻋ َﻠـ‬

‫…؟‬

‫ﻋﻨ ﻤـــﺎ‬ ُ ‫ٰ َر ِـــ َ ا‬ ْ َ ٰ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ‬

‫ا‬

‫و ا‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ا د د‬

‫ت روقا‬

:‫( ال‬۲) ‫ا‬ ‫ِم‬

‫…؟‬

‫ام َر ِــــ َ اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َﻋـ ْـــﻨ ﻢا در ن‬ ‫ﻋﻨ‬ ْ َ ٰ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ‬

‫…؟‬

‫ت‬

‫اس‬

:‫( ال‬۱)

‫…؟‬

‫اﻓﻀﻠﯿﺖ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ َ ُ‫ر َرﺣ َِﻤ ُ ُﻢ اﷲ‬

:‫( ال‬۴) ‫ا‬

‫ن‬

         

               

                  

        

22

(

‫)د ِتا‬

‫د‬

:‫( ال‬۳)

          

‫ا‬

ْ ْ ُ َْ ‫ اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬:

‫ا‬

‫را‬

‫‪23‬‬ ‫‪23‬‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ٓ ٓ‬ ‫ﺻﺪﯾﻖ اﮐﺒﺮ اورﻗﺮاﻧﯽاﯾﺎت‬ ‫تا‬ ‫آ ِ‬ ‫ت‬ ‫اس‬

‫ر ں‬

‫۔ ان‬

‫ں‬

‫۔‬

‫) آ (‬ ‫ا‬

‫ْ‬

‫آپ‬

‫آ تِ‬

‫‪:‬‬ ‫﴿‬

‫و ار د‬

‫ۡ‬ ‫اوﻟ ﻚ ﻫﻢ‬ ‫اﻟﻤﺘﻘﻮن ﴾‬ ‫ُ ِ َ ُ ُ ُ َّ ُ َ‬

‫آ‬

‫آن‬

‫ں‬

‫ع‬

‫ر‬

‫ْ‬ ‫وا َّ ۡ‬ ‫ﺑﺎﻟﺼﺪق و ﺻﺪق ﺑﻪ ۤ‬ ‫ی‬ ‫ِ‬ ‫َّ َ ِ ٖ‬ ‫ﺟﺂء ِ ّ ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬

‫رے‬ ‫را‬

‫ں ان‬ ‫۔‬

‫و‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫زل‬

‫ر‬

‫تا‬

‫ر ع‬ ‫س َﺻــ‬

‫۔اسآ ِ‬

‫ا ُﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َوﺳــﻠﻢ اور‬ ‫گ‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫)‪(١‬‬

‫ِاسآ ِ‬

‫ت‬

‫وى ۔‬

‫ٓ‬ ‫‪)…١‬اﻟﺰﻣﺮ ‪،‬اﯾ ‪ ،۳۳‬پ‪(۲۴‬‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫‪23‬‬

‫را‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫ں‬

‫‪24‬‬ ‫‪24‬‬

‫ْ‬ ‫﴿ا َّ ۡ‬ ‫ی‬ ‫ﺑﺎﻟﺼﺪق﴾‬ ‫ِ‬ ‫ﺟﺂء ِ ّ ِ ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫ﺻــﺪق ﴾‬ ‫اور﴿ َ َّ َ‬

‫ا‬ ‫ُ‬ ‫واﻟﺮﺿﻮان‬ ‫اﻟﺮﺣﻤﺔ ِ ْ‬

‫آ ِ ر‬

‫ادر ِل‬ ‫تا‬

‫ر‬

‫۔‬

‫)‪(١‬‬

‫ِ ارك‬ ‫دى اور‬

‫روحا ن‬

‫ام‬ ‫ِ‬

‫ا َﺻـ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ‬ ‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔اورا‬

‫اان‬ ‫ر‬

‫اد‬

‫تا‬

‫ر‬

‫ن‬

‫تا‬ ‫ا‬

‫ا‬

‫ُ‬ ‫ىﻋﻠ َْﻴ ِ‬ ‫واﻟﺮﺿﻮان‬ ‫اﻟﺮﺣﻤﺔ ِ ْ‬

‫اس‬

‫و‬ ‫تا‬

‫۔‬ ‫اور‬

‫م ا وہاس ُا‬ ‫وا‬

‫مرازىﻋﻠ َْﻴ ِ‬

‫۔‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫َﺻ ـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫رے‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ں‬

‫ا ٰ‬

‫دار ۔ا‬

‫ا‬ ‫ت‬

‫۔‬ ‫ا ق ا د‬ ‫و شِوزارت‬

‫ا‬ ‫ں م‬

‫‪)…١‬ﺗﻔﺴﯿﺮاﻟﻨﺴﻔﯽ‪،‬ص‪،۱۰۳۸‬اﻟﺰﻣﺮ‪،‬ﺗﺤﺖاﻻﯾ ‪ ،۳۳‬اﻟﺘﻔﺴﯿﺮ اﻟﮑﺒﯿﺮ‪ ،‬اﻟﺰﻣﺮ‪،‬ﺗﺤﺖاﻻﯾ ‪،۳۳‬‬ ‫‪(۴۵۲/۹‬‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾﻨ اﻟِﻌﻠ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪24‬‬

‫را‬

‫‪25‬‬ ‫‪25‬‬

‫)دو ىآ ( ر‬

‫تا‬

‫ں رى‪:‬‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ۡ‬ ‫‪َّ ِ :‬‬ ‫اﻻ َﺗﻨــ‬ ‫اور رہ‪،۱۰‬ع‪۱۱‬‬ ‫ﻓﻘــﺪ ﻧ َـــﺼﺮھ اﷲ ِاذ‬ ‫ﺼﺮوھ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُ ُ‬ ‫ُ ُ ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ ۡ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ﻟﺼﺤﺒﻪ َﻻ‬ ‫اذ‬ ‫اﺧﺮﺟﻪ ا َّ ِ ۡﻳﻦ‬ ‫ﻳﻘﻮل ِ ٰ ِ ِ ٖ‬ ‫َ ِ‬ ‫َ‬ ‫ﻛﻔﺮوا َﺛﺎ ِ‬ ‫ﻫﻤﺎ ِﰲ َ ِ‬ ‫اﻟﻐﺎر ِاذ َ ُ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫اﺛﻨﲔ ِ ُ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ ٗ‬ ‫ْ ْ‬ ‫ٗ‬ ‫ْ‬ ‫ۡ‬ ‫واﻳﺪھ ِ ۡ ٍ ْ‬ ‫اﷲ‬ ‫ﻓﺎﻧﺰل‬ ‫ﺗﺤﺰن ِان اﷲ ﻣﻌﻨﺎ‬ ‫ﺗﺮوﻫﺎ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻨﺘﻪ‬ ‫ﺳﻜﻴ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ﺑﺠﻨﻮد َّﻟﻢ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫ُ ُ‬ ‫َ َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َّ َ َ َ َ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ‬ ‫ْ ْ‬ ‫ْ‬ ‫اﻟﺴﻔ ٰ‬ ‫اﻟﻌﻠﻴﺎ واﷲ‬ ‫اﷲ ِﻫﻲ‬ ‫ﻛﻔﺮوا‬ ‫ﻛﻠﻤﺔ ا َّ ِ ۡﻳﻦ‬ ‫وﻛﻠﻤﺔ ِ‬ ‫َ ِ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫وﺟﻌﻞ َ ِ َ َ‬ ‫َ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫ُ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ۡ ٌ )‪(١‬‬ ‫ۡ ٌ‬ ‫ﺣﻜﻴﻢ‬ ‫ﻋﺰﻳﺰ َ ِ‬ ‫َ ِ‬

‫﴿‬

‫﴾‬

‫م‬

‫آ‬

‫اﻟــــﺴﻼم‬ ‫َ‬ ‫ـــﻢ اﷲُ‬ ‫ام َرﺣ َِﻤ ُ ـ ُ‬

‫تا‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫اس ت ا ق‬ ‫ن‬

‫آ‬

‫۔اباس‬

‫زل‬

‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ِ َّ‬ ‫ﻓﻘﺪ َﻧﺼﺮھ اﷲ ِاذ‬ ‫ﺼﺮوھ‬ ‫و ار د‬ ‫ا‬ ‫اﻻ َﺗﻨ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُ ُ‬ ‫ُ ُ ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ ۡ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ۡ‬ ‫اﺧﺮﺟﻪ ا َّ ِ ۡﻳﻦ‬ ‫اﻟﻐﺎر‬ ‫ذ‬ ‫َ‬ ‫َ ِ‬ ‫ﻛﻔﺮوا َﺛﺎ ِ‬ ‫ﻫﻤﺎ ِﰲ َ ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫اﺛﻨﲔ ِا ُ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫﴿‬

‫ﷲ ان‬

‫اے‬

‫فدو ن‬

‫د‬

‫!ا‬

‫وں‬

‫وہدو ں‬

‫‪)…١‬ﺳﻮرۃاﻟﺘﻮﺑﮧ‪،‬پ‪،۱۰‬آﯾﺖﻧﻤﺒﺮ‪(۴۰‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا‬

‫(‬

‫﴾‬

‫گ ےر ل‬ ‫ارت ا‬ ‫ر‬

‫َﺻ‬

‫د‬

‫و‬

‫اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َوﺳﻠﻢ اور‬

‫‪25‬‬

‫ا‬

‫را‬

‫تا‬

‫﴿‬ ‫ر‬

‫رے‬

‫ا‬

‫تا‬

‫ن‬

‫‪26‬‬ ‫‪26‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫۔‬

‫ْ‬ ‫ﻟﺼﺤﺒﻪ ﻻ ْ ْ‬ ‫اذ ۡ‬ ‫ﻳﻘﻮ ُل ِ ٰ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎ‬ ‫اﷲ‬ ‫ان‬ ‫ﺗﺤﺰن‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٖ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ُ‬ ‫َّ َ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ر لا‬

‫﴾‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫ﷲ‬

‫ۡ‬ ‫ۡ ٗ‬ ‫ٗ‬ ‫ْ‬ ‫واﻳﺪھ ِ ۡ ٍ ْ‬ ‫﴿ﻓﺎﻧ ﺰل اﷲ‬ ‫ﺗﺮوﻫﺎ﴾‬ ‫ﺳﻜﻴﻨﺘﻪ َ َ ۡ ِ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ َ َ َّ َ‬ ‫ﺑﺠﻨﻮد َّﻟﻢ َ َ َ‬ ‫ُ ُ‬ ‫َ​َ َ َ ُ َ ِ َ َ‬

‫تا‬

‫د ۔اوروہ‬

‫آپ د‬

‫اور ا‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫َر ِـــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ُان‬

‫ں‬

‫ں‬

‫۔‬

‫د‬

‫ر ُرخ‬

‫ا‬

‫د‬

‫﴿‬

‫﴿‬

‫ْ ْ‬ ‫وﻛﻠﻤﺔ اﷲِ ِﻫﻲ اﻟﻌﻠﻴﺎ‬ ‫َ َ ِ َ ُ‬ ‫َ ُ َ‬

‫اورﷲ‬

‫ل‬

‫َ ِ َا ْ‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ں‬

‫وہ گ‬

‫﴾اور وں ت‬

‫ۡ ٌ‬ ‫ﻋﺰﻳﺰ ِ ۡ ٌ‬ ‫ﺣﻜﻴﻢ﴾‬ ‫َواﷲ ُ َ ِ‬ ‫َ‬

‫اورﷲ‬

‫اس ا‬

‫ں‬

‫د۔‬

‫وا‬

‫ُا ْ‬

‫ت‬

‫ﷲ‬

‫ُا را۔ ان دل‬

‫ْ‬ ‫اﻟـﺴﻔ ٰ‬ ‫ﻛﻠﻤﺔ ا َّ ِ ﻳ ۡﻦ‬ ‫وﺟﻌﻞ َ ِ َ َ‬ ‫َ َ َ َ‬ ‫ﻛﻔﺮوا ّ ُ‬ ‫َ َ َ ُ‬

‫دى۔ ان د ت و ك‬

‫ِر‬

‫ا ُّ ُ‬

‫ں‬

‫۔‬

‫م‬ ‫‪26‬‬

‫را‬

‫ر‬

‫‪27‬‬ ‫‪27‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ںاس دے ‪:‬‬

‫ِاسآ‬

‫ْ‬ ‫ﺗﺤـ ْ‬ ‫ﻣﻌﻨــﺎ‬ ‫ـﺰن ِ َّ‬ ‫ان اﷲَ َ َ َ‬ ‫َ َ‬

‫تا‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ُ َّ ُ‬ ‫اﻻﻣ “‬ ‫ر ل!ا‬

‫آپ‬

‫ا‬

‫آ‬

‫آپ‬

‫دو‬

‫تا‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬ ‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫﴾‬

‫ا‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫و ﷲ رے‬

‫اس‬

‫َﻻ‬

‫رﺳـﻮل ﷲ َﺻـ اﷲُ‬

‫ْ ُ ْ َ ْ َ َ​َ َ ُ ٌ َ ٌ َ ْ ُ ْ َ َ َ‬ ‫ﻗﺘﻠـﺖ َﮬﻠﮑـِﺖ‬ ‫واﺣـﺪ ِ‬ ‫” ِان اﻗﺘﻞﻓﺎﻧﺎرﺟـﻞ ِ‬ ‫وان ِ‬ ‫فا‬

‫د‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫آپ َﺻـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫۔‬

‫‪﴿:‬‬

‫ل‬

‫د ك‬

‫د‬

‫اور اے ﷲ‬ ‫رى ُا‬

‫)‪(١‬‬

‫ے آپ‬ ‫ر‬ ‫رى‬

‫ر‬

‫ں ز‬ ‫ا‬

‫د‬

‫رہ‬

‫‪)…١‬اﻟﻠﺒﺎبﻓﯽﻋﻠﻮماﻟﮑﺘﺎب‪،‬اﻟﺘﻮﺑ ‪،‬ﺗﺤﺖاﻻﯾ ‪(۹۵/۱۰،۴۰‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫ِ‬

‫آپ‬ ‫ز‬

‫ز‬

‫ں‬

‫‪27‬‬

‫ك‬

‫را‬

‫آپ‬

‫‪28‬‬ ‫‪28‬‬

‫ا ر‬

‫‪:‬‬

‫ل آ ِ‬ ‫وا‬ ‫و‬

‫ا‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫تا‬

‫و‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫اورآپ َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ْ ۡ‬ ‫ﻟﺼﺤﺒﻪ ﴾‬ ‫ﻳﻘﻮل ِ ٰ ِ ِ ٖ‬ ‫﴿ ِاذ َ ُ ُ‬

‫…‬

‫َ ْ َ َ‬ ‫َ َْ ُ‬ ‫ﻣﻦﻗﺎل‬ ‫”‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ‬ ‫رﺣﻤﺔ ا ِ‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫َ​َ َ َ َ‬ ‫َ ّٰ‬ ‫َّ َ َ ْ َ َ ُ‬ ‫ﯾﮑـ ْ‬ ‫ُ‬ ‫رﺳـ ْ‬ ‫ـﺎﺣﺐ َ ُ‬ ‫ـﻦ َﺻـ ِ َ‬ ‫ـﻮل ﷲﺻــﻠﯽ ﷲﻋﻠﯿــﮧوﺳــﻠﻢﻓﮭــﻮ‬ ‫ِان اﺑــﺎ ﺑﮑـ ٍـﺮ ﻟ ـﻢ‬ ‫ِ‬ ‫َ َ ُ‬ ‫َ ٌ ْ‬ ‫ﮑﺎرہ ﻧ ّﺺ اﻟﻘﺮآن“‬ ‫ِ‬ ‫ﮐﺎﻓﺮ ِﻻﻧ ِ‬ ‫تا‬

‫وہ’’‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫۔‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ رﺳـﻮل ﷲ‬ ‫ِ آ ‘‘ ا ر‬

‫)‪(١‬‬

‫ر‬ ‫اور‬ ‫ں!‬

‫ِ‬

‫ں‬ ‫ان‬

‫ں اس دے‬ ‫ِ‬ ‫وض ُ ر‬ ‫ن‬ ‫نا‬

‫دى ز‬

‫وہ‬ ‫‪)…١‬اﻟﻠﺒﺎبﻓﯽﻋﻠﻮماﻟﮑﺘﺎب‪،‬اﻟﺘﻮﺑ ‪،‬ﺗﺤﺖاﻻﯾ ‪(۹۵/۱۰،۴۰‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫‪28‬‬

‫را‬

‫‪29‬‬ ‫‪29‬‬

‫تا‬

‫ا‬

‫ىآ (‬

‫)‬

‫اور‬

‫ا ْ ا‬

‫ا‬ ‫ل‬

‫ْ ْ‬ ‫ۡ ْ‬ ‫اﻻﺗﻘﻲ ﴿ ۙ‪ ﴾۱۷‬ا َّ ِ ی ﻳﺆ ِ ۡ ﻣﺎ َ ٗ ﻳﺘﺰ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ​َ َ‬

‫اور‬

‫دورر‬

‫ا لد‬ ‫اور‬

‫د‬

‫اس‬

‫ر‬

‫آ‬

‫﴿‬

‫ٰ ّ ﻲ ﴿ ۚ‪﴾﴾۱۸‬‬ ‫د‬

‫ا‬

‫آ ِ ر‬

‫ر‬

‫ا‬

‫وہ دو ے‬ ‫تا‬

‫ــــــﻴﺠﻨﺒﻬﺎ‬ ‫و ﺳـ‬ ‫ُ َ َّ ُ َ‬ ‫َ َ‬

‫وہ‬

‫ا‬ ‫ان‬

‫وع‬

‫ز دہ م‪:‬‬

‫رے رۃوا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫‪،‬‬ ‫چ‬

‫۔‬

‫)‪(١‬‬

‫زل‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬ ‫ت را‬

‫تا‬

‫واﻟﺮﺿـــﻮان‬ ‫اﻟﺮﺣﻤـــ ُﺔ ِ ْ‬

‫ت‬

‫…؟‬

‫ت‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫ل َر ِ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫اورا ں‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫ل َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ٓ‬ ‫‪)…١‬ﺳﻮرۃاﻟﯿﻞ‪،‬اﯾ ‪،۱۸،۱۷‬پ‪(۳۰‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا‬

‫ان‬

‫(‬

‫ا‬

‫اں‬

‫ادآ‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫آزاد د‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫َر ِـــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ن‬

‫دىﻋﻠ َْﻴ ِ‬

‫ا ں ا‬

‫ا‬

‫‪29‬‬

‫ر‬

‫ں‬

‫اں‬

‫را‬

‫دے‬

‫‪30‬‬ ‫‪30‬‬

‫ا اور آزاد ۔ اس‬

‫ت‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ن‬

‫ا ن ۔‬

‫اور‬

‫ا‬

‫وا‬

‫ﷲ ٰ‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﯽ ر‬

‫ت ل َر ِــــ َ اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْﻋﻨــــ و ہ‬

‫ان‬ ‫تا‬

‫ر‬

‫﴾‬

‫ر‬

‫ﷲ‬ ‫ا‬

‫ان دو ں آ ت‬ ‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫…‬

‫اورپ‪۲۶‬ع‪ ۱۴‬آ‬

‫وا وہ‬

‫زل‬

‫اور‬

‫د‬

‫)‪(١‬‬

‫اسآ ِ‬

‫ْٰ‬ ‫ﻜـ ْ‬ ‫ـﻢ‬ ‫َاﺗﻘ ُ‬

‫آ‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا‬

‫ر ۔‬

‫ں‬

‫﴿‬

‫﴿ ْٰ‬ ‫اﺗﻘﻲ﴾‬ ‫َ‬

‫ْ‬ ‫ْ ْ‬ ‫ان اَﻛـ‬ ‫اﷲ‬ ‫ـــﺮﻣﻜﻢ ِﻋﻨــــ َﺪ ِ‬ ‫ُ‬ ‫ِ َّ‬ ‫َ َ‬

‫ز دہ ماور ت‬

‫)‪(٢‬‬

‫و‬

‫د‬

‫م ا‬

‫تا‬

‫ز دہ ماور ت‬

‫‪) …١‬ﺧﺰاﺋﻦاﻟﻌﺮﻓﺎن‪،‬ﺳﻮرۃاﻟﯿﻞ‪،‬ﺗﺤﺖاﻻﯾ ‪،۱۹‬پ‪(۳۰‬‬ ‫‪ ) …٢‬پ‪،۲۶‬ﺳﻮرۃاﻟﺤﺠﺮات‪،‬اﻻﯾ ‪(۱۳‬‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪30‬‬

‫را‬

‫‪31‬‬ ‫‪31‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫﴿﴿ ﻣﺸﻖ ﴾﴾‬ ‫)‪(١‬‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َْ‬

‫‪،‬‬

‫ال‪:‬اسا‬ ‫ﻋﻠﻴﺔ اﻟﺮﺣﻤﺔ‬

‫)‪(٢‬‬

‫ا‬ ‫آ‬

‫ا‬

‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ‬

‫ر‬

‫…؟‬ ‫ا ر‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫ال‪:‬آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪،‬د‬

‫…؟‬ ‫)‪ (٣‬ال‪:‬‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫)‪(۴‬‬ ‫ﻋﻨ ُﻢ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫ن‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫ل َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر زل‬

‫آ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫ال‪:‬آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ز دہ زو م‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ا‬

‫آزاد‬ ‫…؟‬

‫ٰ‬ ‫ﺗﻌـﺎﻟﯽ ر ہ‬ ‫ﷲ‬ ‫ح‬

‫م‬

‫…؟‬

‫‪31‬‬

‫را‬

‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ﺻﺪﯾﻖ اﮐﺒﺮ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ اور اﺣﺎدﯾﺚ‬ ‫ﮐﺮﯾﻤﮧ‬ ‫تا‬

‫ا ر‬

‫) ‪(١‬‬

‫اوران‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫وارد ۔‬

‫ز دہ ‪:‬‬ ‫ى‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫س َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫را‬

‫‪:‬‬ ‫ل‬ ‫۔)‬

‫َ َ َ َ َ ُ َ َ ُ ُّ‬ ‫ﻧﻔﻌﻨﯽ َ ُ‬ ‫اﺑﯽ َ‬ ‫ﻣﺎل َ ْ‬ ‫ﻗﻂ َﻣﺎ َ َ َ ِ ْ‬ ‫ﺑﮑـﺮ “‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫”ﻣﺎ ِ‬ ‫ﻧﻔﻌﻨْﯽ ﻣﺎل ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ا‬

‫ۃ‬

‫)‪ (٢‬ر ر‬

‫ہ‬

‫‪(۵۵۵،‬‬

‫)‪(١‬‬

‫۔۔۔!‬

‫اور‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ہ ا‬

‫ل‬

‫ى‬ ‫تا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫آ‬

‫دو‬

‫َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ‬

‫‪َ ْ َ ”:‬‬ ‫اﻧﺖ َ ِ ْ‬ ‫ﺻﺎﺣﺒﯽ‬ ‫ِ‬

‫‪)…١‬ﻣﺸﮑﺎۃاﻟﻤﺼﺎﺑﯿﺢ‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬اﻟﻔﺼﻞاﻟﺜﺎﻧﯽ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۴۱۶/۲،۶۰۲۶:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪32‬‬

‫را‬

‫‪33‬‬ ‫‪33‬‬

‫ْ َ​َ‬ ‫ﻓﯽ ْ َ َ‬ ‫ﻋﻠﯽ ْ َ ْ‬ ‫اﻟﺤﻮض“‬ ‫وﺻﺎﺣﺒﯽ‬ ‫اﻟﻐﺎر َ ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ض‬

‫ے‬

‫)‪( ٣‬‬

‫ر‬

‫آزادى وا ‪:‬‬ ‫ى‬

‫اور‬ ‫ےوا ِ ا‬

‫ِر ر‬ ‫۔‬

‫ت‬ ‫تا‬

‫)‪(١‬‬

‫ﻋﻨ ـﺎ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫وى‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫‪:‬‬ ‫َ َّ‬ ‫َْ َ َ ْ ُ‬ ‫اﻟﻨﺎر“‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﷲ‬ ‫ِ‬ ‫ﻋﺘﯿﻖ‬ ‫ِ‬ ‫”اﻧﺖ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ۃ‬

‫آگ‬

‫ﷲ‬ ‫ا روز‬

‫ﻋﻨ ـــﺎ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔)‬

‫ے‬

‫ر اور‬

‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬ ‫ﻋﻨ رﺳـﻮل ﷲ َﺻـ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫ت‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫‪(۵۵۵،‬‬

‫آزاد د‬

‫ےوا ِ م م‬

‫)‪(٢‬‬

‫آزاد‬

‫۔‬

‫ے ےآزاد‬

‫ا ٔہ زر‬

‫‪)…١‬ﺳﻨﻦاﻟﺘﺮﻣﺬی‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐﻋﻦرﺳﻮلﷲ‪،‬ﻓﯽﻣﻨﺎﻗﺐاﺑﯽﺑﮑﺮوﻋﻤﺮﮐﻠﯿﮩﻤﺎ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۳۶۹۰:‬‬ ‫‪(۳۷۸/۵‬‬ ‫‪)…٢‬ﺳﻨﻦاﻟﺘﺮﻣﺬی‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐﻋﻦرﺳﻮلﷲ‪،‬ﻓﯽﻣﻨﺎﻗﺐاﺑﯽﺑﮑﺮوﻋﻤﺮﮐﻠﯿﮩﻤﺎ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۳۶۹۹:‬‬ ‫‪(۳۸۲/۵‬‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾﻨ اﻟِﻌﻠ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪33‬‬

‫را‬

‫) ‪(٤‬‬

‫‪34‬‬ ‫‪34‬‬

‫دا‬

‫اورا داود‬

‫‪:‬‬

‫تا‬

‫ر لِ‬

‫ر‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫َ َ َّ َ‬ ‫اﻣﺎ ِاﻧﮏ‬ ‫‪”:‬‬

‫تا‬ ‫َ َ َ َ ْ َ َّ ُ َ ْ َّ ْ ُ ُ ْ َ َّ َ ْ ُ َّ‬ ‫اﻣﺘْﯽ“ اےا‬ ‫ﺑﮑﺮ اولﻣﻦﯾﺪﺧﻞ اﻟﺠﻨ ِﻣﻦ ِ‬ ‫ﯾﺎ اﺑﺎ ِ‬ ‫)‪(١‬‬ ‫۔‬ ‫دا‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫)‪ (٥‬آپ‬ ‫اور‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َ َ‬

‫ىاُ‬

‫ں‪:‬‬

‫ت‬

‫ﻋﻨ ـﺎ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫روا‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫رﺳﻮل ﷲ َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا‬

‫ِ رك ى د‬

‫ض ‪ :‬رﺳﻮل ﷲ َﺻ ا ُﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َوﺳـﻠﻢ !‬ ‫‪ :‬ں‪،‬‬

‫آ ن‬

‫‪:‬اورا‬

‫ںا‬

‫‪:‬‬

‫‪،‬ص‪(۵۶۰‬‬

‫رى‬

‫رے‬ ‫۔‬

‫ں‬

‫رات‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫…؟آپ َﺻـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ت‬

‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋْﻨ ـﺎ‬

‫ل …؟‬

‫ںا‬

‫ں‬

‫ا‬

‫ر َﺻــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ﻟ ِـــ ٖ‬

‫ا‬

‫۔)‬

‫)‪(٢‬‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪)…١‬ﺳﻨﻦاﺑﯽ داود‪،‬ﮐﺘﺎب اﻟﺴﻨ ‪،‬ﺑﺎبﻓﯽاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪( ۲۸۰/۴، ۴۶۵۲:‬‬ ‫‪ٰ ) …٢‬‬ ‫ﻣﺸﮑﻮۃاﻟﻤﺼﺎﺑﯿﺢ‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬اﻟﺒﺎب‪،۵‬اﻟﻔﺼﻞاﻟﺜﺎﻟﺚ ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ ‪( ۳۴۹/ ۳، ۶۰۶۸:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪34‬‬

‫ۃ‬

‫را‬

‫‪35‬‬ ‫‪35‬‬

‫وا‬

‫)‪ (٦‬آپ‬ ‫تا‬

‫اور‬

‫‪:‬‬ ‫رﺳﻮل ﷲ‬ ‫ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ روا‬ ‫ُ ُّ َ ْ َ ْ ُ ْ ُ َ ٌ ٰ ُ ّ‬ ‫ﻋﻠﯽ ﮐِﻞ‬ ‫واﺟﺐ‬ ‫ﺑﮑﺮو ﺷﮑﺮہ ِ‬ ‫‪”:‬ﺣﺐ ِاﺑﯽ ٍ‬

‫َر‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ُ َّ ِ ْ‬ ‫اﻣﺘﯽ“‬

‫ا‬

‫اوران‬

‫۔) ر ا ء‪،‬ص‪(۴۰‬‬

‫)‪( ٧‬‬

‫اور‬ ‫آ اور م‬ ‫ان‬

‫!ﷲ ٰ‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﯽ‬

‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ‬

‫تا‬ ‫ض‬ ‫ا ں‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻــ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫ف‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﯾﺎرﺳﻮل ﷲ َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ‬

‫ب در ن‬

‫رت‬

‫د۔‬ ‫ا‬

‫ڑدو ‪:‬‬

‫ﻋﻨ‬ ‫درداء َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ں‬

‫ےاور‬

‫وﺳﻠﻢ !‬ ‫َ َ‬

‫ادا‬

‫ر ہِا س‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ى ر ى ُا‬

‫وا‬

‫)‪(١‬‬

‫ےدو‬ ‫تا‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫‪،‬‬ ‫رت ل‬ ‫رار د‬

‫دم‬ ‫ا ر‬ ‫اے‬

‫۔‬

‫‪)…١‬اﻟﺮﯾﺎضاﻟﻨﻀﺮۃ‪)(۱۲۹/۱،‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮاﻟﺼﺪﯾﻖ‪،‬اﻻﺣﺎدﯾﺚاﻟﻮاردۃﻓﯽ ﻓﻀﻠﮧ‪ ،‬ص‪(۴۴‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪35‬‬

‫را‬

‫‪36‬‬ ‫‪36‬‬

‫ت‬

‫ڑىد‬

‫ر ہ آ ۔ان د‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ل ۔‬

‫ٔہا س ر‬ ‫ت َر ِـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْﻋﻨـ دوزا‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ﻟ ِـــ ٖ َ َ‬

‫اےﷲ ر‬

‫اور ض‬

‫ر ہد‬

‫ل َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ‬

‫َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َوﺳــﻠﻢ ! ان ز دہ روار ں‬ ‫ّ َ َ َ ْ َ ْ ُ ْ َ ُ ْ ُ ْ َ َ ْ َ َ َ َ َُ ْ َ ْ‬ ‫اﺑﻮﺑﮑﺮ َ َ ْ َ‬ ‫ﺻﺪﻗﺖ َ َ‬ ‫ووا َ ِ ْ‬ ‫ﺳﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﻌﺜﻨﯽ ِاﻟﯿﮑﻢﻓﻘﻠﺘﻢﮐﺬﺑﺖوﻗﺎل‬ ‫‪ِ ”:‬ان ﷲ ِ‬ ‫ٍ‬ ‫َ ْ َ َ َ َ ْ َْ ُ ْ َ ُ ْ َ‬ ‫ﺻﺎﺣ ْ‬ ‫رى‬ ‫ﷲ‬ ‫ﺒﯽ“‬ ‫ﺗﺎرﮐﻮن ﻟِ ْﯽ َ ِ​ِ‬ ‫ِ ِٖ‬ ‫ﺑﻨﻔﺴﮧوﻣﺎﻟِ ٖﮧﻓﮭﻞ اﻧﺘﻢ ِ‬ ‫اور‬ ‫ى‬ ‫ا‬ ‫ں‬ ‫ث‬ ‫ا‬

‫ى ارىو د‬

‫نو ل‬

‫ڑدو …؟اوراس‬

‫۔) ر ا ء‪،‬ص‪(۳۷‬‬

‫)‪( ٨‬‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻــ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫آج گ ےا دو‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ِﻟـــ ٖ َ َ‬

‫)‪(١‬‬

‫ےر‬

‫اور‬

‫ت‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫دو ر‬

‫۔۔؟‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫ام َر ِــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫ا‬

‫روا‬

‫تا‬ ‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪)…١‬ﺻﺤﯿﺢاﻟﺒﺨﺎری‪،‬ﮐﺘﺎبﻓﻀﺎﺋﻞاﺻﺤﺎباﻟﻨﺒﯽ‪،‬ﺑﺎبﻗﻮلاﻟﻨﺒﯽﻟﻮﮐﻨﺖﻣﺘﺨﺬاﺧﻠﯿﻼ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪۳۶۶۱:‬‬ ‫‪)(۵۱۹/۲،‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮﺻﺪﯾﻖ‪،‬اﻻﺣﺎدﯾﺚاﻟﻮاردۃ ﻓﯽﻓﻀﻠﮧ‪،‬ص‪(۴۱‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪36‬‬

‫را‬

‫‪37‬‬ ‫‪37‬‬

‫تا‬ ‫اور‬ ‫تا‬

‫۔‬

‫ر َﺻـ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا دارى‬

‫وﺳــــﻠﻢ‬ ‫َو ﻟ ِــــ ٖ َ َ‬

‫تا‬

‫ر‬

‫ل‬

‫ت‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫َر ِــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫را ا‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ن‬

‫راوا‬

‫رﺳــﻮل ﷲ َﺻـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ‬

‫َ َ​َ ْ ُ ْ َ‬ ‫ﻋﻮن ﻟِـ ْ‬ ‫ے اور ‪”:‬اﻻﺗــﺪ‬ ‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ـﺎﺣﺒْﯽ‬ ‫َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬ ‫ـﯽ َﺻـ ِ​ِ‬ ‫َ ْ ُ ْ َ ُ ٌ َّ َ ٰ َ َ ْ ُ‬ ‫َ َ ُ​ُ َ َ ُ‬ ‫وﺷﺎﻧﮧ‘ َ َ‬ ‫ﻇﻠْ َﻤـ ٌ ِ َّاﻻ َ َ‬ ‫رﺟﻞ‬ ‫ﻣﺎﻣﻨﮑﻢ‬ ‫ﷲ‬ ‫ﻓﻮ‬ ‫ﺑﯿﺘـﮧ‬ ‫ﻋﻠﯽ‬ ‫اﻻ‬ ‫ﻣﺎﺷﺎﻧﮑﻢ‬ ‫ﺑـﺎب‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﺎب ِ ٖ‬ ‫ِ‬ ‫َ ْ َ ْ َ َّ َ ٰ‬ ‫ُّ ْ َ َ َ َ َ ْ ُ ْ ُ ْ َ َ ْ َ َ َ َ َ ُ ْ َ ْ‬ ‫ﻋﻠـﯽ َ‬ ‫اﺑـﻮﺑﮑﺮ‬ ‫وﻗـﺎل‬ ‫ﮐـﺬﺑﺖ‬ ‫ﻗﻠـﺘﻢ‬ ‫ﻟﻘـﺪ‬ ‫ﷲ‬ ‫ﻓـﻮ‬ ‫اﻟﻨـﻮر‬ ‫ﺑﺎﺑـﮧ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﺑﮑﺮ ِ‬ ‫ِ ٖ‬ ‫ٍ‬ ‫ِاﺑﯽ ٍ‬ ‫َ َ ْ َ َ َ ْ َ ُْْ َْ َ َ‬ ‫اﻻﻣﻮال َ َ َ‬ ‫وﺟـﺎدﻟﯽ َ‬ ‫وﺧـﺬﻟﺘﻤﻮﻧﯽ َ َ َ ِ ْ‬ ‫ﺑﻤﺎﻟـﮧ َ َ َ ْ ُ ُ ْ ِ ْ‬ ‫ْ‬ ‫وواﺳـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺻﺪﻗﺖ واﻣﺴﮑﺘﻢ‬ ‫ِ ِ ِٖ‬ ‫َ َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫واﺗﺒﻌﻨﯽ“‬ ‫ِ‬ ‫اے‬

‫! ے دو‬

‫…!‬

‫؟ اور ا ن‬ ‫ں‬

‫دروازوں ا‬

‫ا ذوا ل‬ ‫ں‬ ‫چ اور‬

‫ا‬

‫ا‬ ‫!‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫م ؟ ا‬ ‫دروازہ‬

‫ں‬

‫ل چ‬ ‫ں‬

‫ے‬

‫؟‬

‫ى د‬ ‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ڑ دو رى‬

‫ر‬

‫!‬

‫رش ر‬ ‫ى‬

‫اورا‬ ‫م ا‬

‫ے‬

‫ا‬

‫ى‬

‫ا ل‬ ‫ارى‬

‫‪37‬‬

‫را‬

‫‪38‬‬ ‫‪38‬‬

‫اور ىا ع ۔) ر ا ء‪،‬ص‪(۳۷‬‬

‫دناوررات‬

‫)‪ (٩‬ا‬

‫ٰۃ‬

‫اور‬

‫تا‬ ‫۔‬

‫‪:‬‬

‫ا روز ت‬

‫تا‬

‫اور‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫رﺳﻮل ﷲ َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ا دنرات‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ى رىز‬

‫ش‬

‫ان ا رات‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫(‬ ‫َ‬ ‫َ ّٰ َ ْ ُ َ ْ َ َ‬ ‫ﻗﺒﻠـﮏ“‬ ‫ﺣﺘﯽ ادﺧـﻞ‬

‫ت رات ِر ر‬

‫دا‬

‫دا‬

‫ٔو‬ ‫اورآپ‬

‫ا‬

‫ظر ۔‬

‫ا‬

‫وہ‬

‫ىز‬ ‫ا‬

‫م‬

‫وہرﺳـــﻮل ﷲ َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ‬

‫ًڈ‬

‫)‬

‫َ ُ ْ‬ ‫ض ‪َ”:‬وﷲﻻﺗــ ْﺪ ﺧﻠــﮧ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫!آپ َﺻـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫آپ َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫ذى‬

‫ذ‬

‫روق ا‬ ‫ِ‬

‫اور‬

‫ان ا راتدن‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻــ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫ں‬

‫ر‬

‫)‪(١‬‬

‫‪،‬ص ‪۵۵۶‬‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫رو‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫و ہ‬

‫ر‬

‫اس‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦﻣﺪﯾﻨ دﻣﺸﻖ‪،‬ﺣﺮفاﻟﻌﯿﻦ‪)(۱۱۰/۳۰،‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮﺻﺪﯾﻖ‪،‬اﻻﺣﺎدﯾﺚاﻟﻮاردۃ‬ ‫ﻓﯽﻓﻀﻠﮧ‪،‬ص‪(۴۱‬‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾﻨ اﻟِﻌﻠ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪38‬‬

‫را‬

‫‪39‬‬ ‫‪39‬‬

‫ر ِلا‬

‫ر ا ران‬

‫ا ڑ‬

‫ان ُا ں ا‬

‫راخ آ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫م َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ض‬

‫ابآپ َﺻـ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ‬

‫وﺳــــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻــــ اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــــ ِ َو ﻟ ِــــ ٖ َ َ‬

‫اور‬

‫َو ﻟ ِ ٖ َ َوﺳﻠﻢ ا ر‬ ‫تا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫تا‬

‫ٹ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َْ‬

‫اوراس‬

‫ب ف‬

‫د اوردو را ں ا ں ا ا ں د اس‬ ‫۔‬

‫ز‬

‫ر ا ردا‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫آپ َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اور‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫د‬

‫ر ا ر‬

‫ر‬

‫ر َﺻ ا ُﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َوﺳﻠﻢ آرام‬ ‫ﻋﻨـــــ‬ ‫َر ِـــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫آپ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫رﺳﻮل ﷲ َﺻ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ا‬

‫اورا‬ ‫آ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ؤں‬

‫ر‬ ‫ح‬

‫۔‬

‫ا‬

‫راخ ا ر‬ ‫ر اس‬

‫ے‬

‫آ ں آ‬

‫ٔہا س‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬ ‫ر َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َوﺳــﻠﻢ آ‬ ‫اورآپ َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ‬ ‫َ ُ ْ ُ َ َ َ ْ ُ‬ ‫ا…؟”ﻗ ـﺎل ﻟـ ِـﺪﻏﺖ ِﻓــﺪاک ِاﺑـ‬ ‫‪:‬ا‬ ‫در‬ ‫ـﯽ َواّﻣ ـﯽ“‬

‫ض ‪:‬اےﷲ ر ل! ے ں‬ ‫ن ں‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ٹ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫۔‬

‫ے۔‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫پآپ َﺻ ـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫‪39‬‬

‫را‬

‫‪40‬‬ ‫‪40‬‬

‫رر‬ ‫بِد‬ ‫ز‬

‫د‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وت‬

‫تا‬

‫اور ا ں‬ ‫ں وا‬

‫وں ۔‬

‫و‬ ‫ا ز‬

‫و ل‬

‫ز ۃ‬

‫وت‬

‫د‬

‫ب‬

‫د‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ام‬

‫وراور‬ ‫دا‬ ‫َ َ ْ ُ ُ َ َ​َ‬ ‫واﻧـ َ ٌّ‬ ‫اﯾــﻨﻘﺺ‬ ‫ـﺎﺣﯽ“۔ و‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫و‬

‫ا دن‬ ‫اس‬

‫ا ر‬

‫ا‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫اسو‬ ‫ت َر ِــــ َ اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬ ‫َ َّ‬ ‫َ َ َْ‬ ‫َّ َ َ ْ ُ ْ‬ ‫ﺧﻠﯿﻔ َ َ ُ ْ‬ ‫ﻓﻖ ﺑﮭﻢ“ْ‬ ‫رﺳﻮل‬ ‫وار‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﺗﺎﻟﻒ‬ ‫ﷲ‬ ‫ض ‪”:‬ﯾﺎ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫تا‬ ‫م‬ ‫آ اور‬ ‫ُا‬ ‫ﻋﻨــــ‬ ‫َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ز‬

‫ٔدراز‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اس‬

‫ا‬

‫۔‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫تا‬

‫ان‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫راًان‬

‫ٹآ‬ ‫اور‬

‫ِ‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫)د ِتا‬

‫آ‬ ‫(‬

‫گ‬ ‫ُاو‬

‫َر‬

‫ان‬

‫د‬

‫ان‬ ‫ں‬ ‫َر ِــــــــــ َ اﷲُ‬

‫ا م‬ ‫ے اور ك‬ ‫َّ َ‬ ‫ْ ْ ُ َ َ َّ‬ ‫اﻟﺪ ْ ُ‬ ‫وﺗﻢ ّ‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫ﯾﻦ‬ ‫اﻟﻮﺣﯽ‬ ‫ﻊ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻄ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻘ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻧ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺍ‬ ‫؟” ِاﻧﮧ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اورد ا م‬

‫‪40‬‬

‫را‬

‫ىز‬

‫‪41‬‬ ‫‪41‬‬

‫وہ ورو‬

‫تا‬

‫…؟‬

‫ا ز‬ ‫ا ر ر‬

‫ان‬

‫د ور وں ۔‬

‫ا ى ر دى‬

‫ز‬

‫ر‬ ‫ِل‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ا‬

‫)‪(١‬‬

‫وا‬

‫قو‬ ‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ن‬

‫آپ‬ ‫ن‬ ‫۔‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ب‪،‬‬

‫دوں اور گز ۃد‬

‫ر‬

‫َوارد‬

‫ر‬

‫د ِا م‬

‫ورو‬ ‫م‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫د‬

‫تا‬

‫رے‬

‫ز دہ رےاور‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫اور‬

‫وا‬ ‫ا‬

‫ان‬

‫ا‬

‫ا‬

‫وہاور‬ ‫را‬

‫ﻋـﻨ ﻢ‬ ‫َر ِـ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫َ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ف‬ ‫ز دہ‬ ‫ا‬

‫و‬

‫دل‬

‫ء‬

‫د‬

‫ت‬ ‫و‬

‫س َﺻـــ اﷲُ‬

‫وا‬

‫ز دہ‬ ‫ت‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ء َﺻـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫۔‬ ‫و‬ ‫رﺿﯽ ﷲ ٰ‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﯽﻋﻨﮧوارﺿﺎہﻋﻨﺎوﻋﻦ ﺳﺎﺋﺮاﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ‬

‫‪)…١‬ﺟﺎﻣﻊاﻻﺻﻮلﻓﯽاﺣﺎدﯾﺚاﻟﺮﺳﻮل‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻔﻀﺎﺋﻞ‪،‬اﻟﺒﺎباﻟﺮاﺑﻊ‪،‬اﻟﻔﺮعاﻟﺜﺎﻧﯽﻓﯽ ﻓﻀﺎﺋﻞاﻟﺮﺟﺎل‬ ‫ﻋﻠﯽاﻻﻧﻔﺮاد‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۴۵۸/۸،۶۴۲۶:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪41‬‬

‫را‬

‫‪42‬‬ ‫‪42‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫﴿﴿ ﻣﺸﻖ ﴾﴾‬ ‫)‪ (١‬ال‪:‬ا ا دوا د‬

‫ر‬

‫او ف ن …؟‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َْ‬

‫ا…؟‬

‫)‪(٢‬‬

‫دا‬

‫!‬

‫“اس‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫او ف ذ‬

‫)‪ (۶‬ال‪:‬‬

‫ى ُا‬

‫ا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫ال‪:‬آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫)‪ (۵‬ال‪:‬‬

‫ت‬

‫م’‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫ال‪:‬آپ َر ِــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫)‪ (٣‬ال‪”:‬اے ا‬

‫)‪(۴‬‬

‫ا‬

‫ا ظ‬ ‫ؤر‬

‫اورآ‬ ‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ز‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ن‬

‫ا‬

‫اور‬

‫ن‬ ‫ن ن‬ ‫دى‬

‫ر‬

‫…؟‬ ‫ا‬

‫ں‬

‫‘‬

‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ‬

‫ر‬

‫…؟‬ ‫ا‬

‫…؟‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا دناوررات‬

‫…؟‬

‫‪42‬‬

‫را‬

‫‪43‬‬ ‫‪43‬‬

‫ٓ‬ ‫اپﮐﺎﻧﺎموﻧﺴﺐ‬ ‫مﻋﺒﺪﷲ اورا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َْ‬

‫تا‬

‫اور‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫آپ َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫م ناور‬

‫ٔ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫وا‬

‫ا‬

‫ہ‬ ‫ٔہ‬

‫ًڈ‬

‫آپ َر ِ ـ َ اﷲُ‬

‫م ٰ‬

‫۔)‪َ )(١‬ر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ﺎ(‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ‬

‫وا ہ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫ﻋﻨ (اورآپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫۔) َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ُاما‬

‫و‬

‫وا‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫۔آپ َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫۔ آپ‬ ‫ا‬

‫س‬

‫) ‪(٢‬‬

‫ُا ّ‬ ‫ا‬ ‫ِ‬ ‫ا‬

‫ُ وں‬

‫ك‬

‫‪،‬امو‬ ‫اَ‬

‫ر‬

‫از‬

‫ّ‬ ‫ا‬

‫ا ء‬

‫ں‬

‫آپ‬

‫ا‬ ‫ا‬ ‫ّ ِ ا‬

‫اك‬

‫‪)…١‬اﺳﺪاﻟﻐﺎﺑ ‪،‬ﺑﺎباﻟﻌﯿﻦ‪،‬ﻋﺒﺪﷲﺑﻦﻋﺜﻤﺎناﺑﻮﺑﮑﺮاﻟﺼﺪﯾﻖ‪)(۳۱۵/۳،‬ﺳﯿﺮتﺣﻠﺒﯿ ‪(۳۹۰/۱،‬‬ ‫‪)…٢‬اﻻﮐﻤﺎلﻓﯽاﺳﻤﺎءاﻟﺮﺟﺎل‪،‬ﺣﺮفاﻟﺒﺎء‪،‬ﻓﺼﻞاﻟﺼﺤﺎﺑ ‪،‬ص‪)(۵۸۷‬اﻻﺻﺎﺑ ‪،‬ﺣﺮفاﻟﻌﯿﻦ‬ ‫اﻟﻤﮭﻤﻠ ‪(۱۴۵/۴،‬‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾﻨ اﻟِﻌﻠ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪43‬‬

‫را‬

‫‪44‬‬ ‫‪44‬‬

‫ِ‬

‫‪:‬‬

‫ز ٔ‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫آپ َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ِاس‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫س‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َْ‬

‫ا ٰ‬ ‫ا ر‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ُ‬

‫فر‬

‫ں‬

‫ا ز‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫آپ َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫تا ما‬

‫آپ َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ‬

‫ىﻋ َﻠْﻴـ ِ اﻟﺮﺣﻤـ ْـﺔ و اﻟﺮ ِْﺿ ـﻮان‬

‫ر ”ﺗﻨﺰﯾ اﻟﻤﮑﺎﻧ اﻟﺤﯿﺪرﯾﮧ“ص‪۱۳‬‬ ‫تا‬

‫َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْﻋﻨـــــ ) وہ‬ ‫اور ں د‬

‫وا‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫تا‬

‫َر ِـــ َ اﷲُ‬

‫ا‬

‫ِان‬ ‫ا ا‬

‫رے و‬ ‫ا‬

‫(ز‬ ‫ٰ ٰ َ ُ َ ُّ ُّ ْ ٰ َ ْ ُ ْ َ‬ ‫ﻓﺎﺳـﺠﺪ ﻟﮭـﺎ“‬ ‫ﮬﺬہ ِاﻟﮭﺘﮏ اﻟﺴﻢ اﻟﻌﻠﯽ‬ ‫‪ٖ ِ ”:‬‬ ‫ہ و‪،‬وہ‬

‫م‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اور ں اور‬ ‫” ِ ّاﻧِـْﯽ ﺟ‪‬ــﺎﺋِﻊ‪َ ‬ﻓـ َ ْ ِ ْ ِ ْ‬ ‫ـﺎﻃﻌﻤﻨﯽ “‬ ‫” ِ ّاﻧِْﯽ َ َ ْ ِ ِ ْ‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎﮐﺴﻨﯽ“‬ ‫ٍ‬ ‫اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْﻋﻨـــ ا‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫۔‬

‫ح‬ ‫ار د‬

‫ں‬ ‫ں‬

‫دے۔وہ‬

‫ں‬

‫ا ‪،‬وہ‬ ‫‪:‬‬

‫(‬

‫‪:‬‬

‫ا‬

‫َر ِ َ‬

‫َ ْ‬ ‫ﻓـــﺎن‬ ‫ر ں“ ِ‬ ‫‪44‬‬

‫را‬

‫‪45‬‬ ‫‪45‬‬

‫ًَ‬ ‫َْ َ َ‬ ‫ُْ َ‬ ‫ﻧﻔـﺴﮏ“ا‬ ‫ﮐﻨﺖ ِاﻟﮭـﺎ ﻓـﺎﻣﻨ‪‬ـﻊ‬ ‫ر ۔آ‬ ‫آر‬

‫ا‬

‫ا۔ا و‬ ‫‪،‬‬

‫‪’’ :‬و‬ ‫وا ہ ہ‬

‫ر‬

‫ا آپ‬ ‫ت‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫آپ َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اں‬

‫تا‬

‫‪،‬وہاب‬

‫اس‬

‫وا‬

‫اد‬

‫’’اے ے‬

‫آپد ر‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫‘‘آپ َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫تاما‬

‫آ اور را وا ان‬

‫ا‬

‫را وہ ا‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫آپ َر ِــــ َ اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ ــﺎ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫وا‬ ‫…؟‘‘‬

‫وا ا‬

‫ان‬

‫س) وہ‬

‫ن ۔ا ں‬

‫(‬

‫اس‬

‫ر ۔‬ ‫ےس‬ ‫رات ا‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ​َ‬ ‫َ َ​َ​َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬ ‫اﻟﻌْﺘﯿـﻖ ْ ُ ُ‬ ‫ﻋﻠﯽ ّ ْ ْ ْ‬ ‫ﻓـﯽ ّ َ‬ ‫اﺳـﻤﮧ ِ ْ‬ ‫اﻟـﺴﻤﺎء‬ ‫”‬ ‫ﯾﺎاﻣ اﷲ‬ ‫ﺑﺎﻟﻮﻟﺪ ِ ِ‬ ‫اﺑﺸ ِﺮی ِ ِ‬ ‫اﻟﺘﺤﻘﯿﻖ ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫اﻟﺼﺪﯾﻖ ُ ّ‬ ‫ّ ْ‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ ّ َ ِ ْ‬ ‫ورﻓﯿﻖ“‬ ‫ﻟﻤﺤﻤﺪ َ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ٍ‬ ‫اے ﷲ‬

‫مآ ں‬

‫ى!‬

‫اور‬

‫ش ى اس آزاد‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫۔‬

‫رو ر‬

‫رواہاﻟﻘﺎﺿﯽاﺑﻮاﻟﺤﺴﯿﻦاﺣﻤﺪ ﺑﻦﻣﺤﻤﺪاﻟﺰﺑﯿﺪیﺑﺴﻨﺪہ‬ ‫ﻓﯽﻣﻌﺎﻟﯽاﻟﻘﺮشاﻟﯽﻋﻮاﻟﯽاﻟﻌﺮش‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪45‬‬

‫را‬

‫‪46‬‬ ‫‪46‬‬

‫آپ‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫‪:‬‬ ‫تا‬

‫َر ِـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْﻋﻨـ ا‬

‫ادرى‬

‫‪ ،‬وتوا ن‬

‫‪ ،‬م‬

‫ز‬

‫ز ٔ‬ ‫ز دہ ار‬ ‫‪،‬‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫شآپ َر ِــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ہ‬

‫ب‬

‫ررؤ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫‪،‬آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫گآپ َر ِــــ َ اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪،‬آپ‬

‫اَ ِم‬

‫رہ‬ ‫ان رہ‬

‫اورز ٔا ِ مدو ں‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اسز‬

‫اب‬

‫تو ر‬

‫’’ ن ‘‘ اور‬

‫‪:‬‬

‫اا از‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫آپ َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ام‬

‫وہ‬ ‫اورآپ‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ِ‬

‫ہر اور‬

‫تا‬

‫ں آپ‬ ‫ا‬

‫ں‬ ‫ر‬

‫آپ َر ِـــ َ اﷲُ‬

‫ت‬

‫۔)‪ )(١‬ر ا ء(‬

‫ِ‬

‫اب‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔ا‬ ‫در‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦ اﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮاﻟﺼﺪﯾﻖ‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽﻣﻮﻟﺪہاﻟﺦ‪،‬ص‪)(۳۱‬ﺗﺎرﯾﺦﻣﺪﯾﻨﮧدﻣﺸﻖ‪،‬ﺣﺮف‬ ‫اﻟﻌﯿﻦ‪،‬اﻟﺮﻗﻢ‪(۳۳۵/۳۰،۳۳۹۸:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪46‬‬

‫ر‬

‫را‬

‫‪47‬‬ ‫‪47‬‬

‫تا‬

‫ز‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫آپ َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اب‬

‫اب‬ ‫‪ :‬ا ہ!‬ ‫َ َ ْ َ ُ ُ ُ َّ‬ ‫ُْ ُ َ ُ ْ ُ‬ ‫ﻋﺮﺿــﯽواﺣﻔ ـﻆ‬ ‫ﻣﺮوﺗِــﯽ“‬ ‫‪”:‬ﮐﻨــﺖ اﺻــﻮن ِ ِ‬ ‫اور وت‬

‫ساور وت‬

‫ر‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫؟آپ َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔ ں‬

‫ا‬

‫ر‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫‪،‬ا‬

‫۔‬

‫‪ :‬ں؟‬

‫ا‬

‫توآ و‬

‫اب‬ ‫رر‬

‫اس ت‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫آپ َﺻـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫۔‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا‬

‫تو‬

‫ِ‬

‫َﺻــــ اﷲُ‬

‫دو ر‬

‫‪:‬ا‬

‫)‪(١‬‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫آپﮐﺎﺣﻠﯿﮧ‬ ‫ت‬

‫ا‬ ‫تا‬

‫ر‬

‫‪،‬‬

‫ﻋﻨ ﺎ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا اور‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ن‬

‫آپ ر‬

‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﻋﻨ ﺎ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ُر را ر د‬ ‫۔‬

‫ض‬

‫‪،‬‬ ‫ر‬

‫ا ا‬

‫آپ‬

‫‪ ،‬ہ ز دہ‬

‫‪،‬ا ں‬

‫آپ‬ ‫ت‬

‫‪ ،‬ن ا ا ‪ ،‬دو ں‬ ‫ا‬ ‫‪،‬‬ ‫ں‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦ اﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮﺻﺪﯾﻖ‪ٖ،‬ﻓﺼﻞﻓﯽﻣﻮﻟﺪہ‪،‬ص‪)(۳۰‬ﮐﻨﺰاﻟﻌﻤﺎل‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻔﻀﺎﺋﻞ‪،‬ﺑﺎب ﻓﻀﺎﺋﻞ‬ ‫اﻟﺼﺤﺎﺑ ‪ ،‬ﻓﻀﻞاﻟﺼﺪﯾﻖ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۲۲۰/۶،۳۵۵۹۳:‬اﻟﺠﺰء‪(۱۲‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪47‬‬

‫را‬

‫ر‬

‫‪ ،‬اور‬

‫………‬

‫‪48‬‬ ‫‪48‬‬

‫تا‬

‫۔‬

‫ب‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫َﺻــ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫وہ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ل ہو‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ان ى ں‬ ‫تا‬

‫ب‬

‫ہ ب‬ ‫اﻟﺮ ِْﺿـﻮان‬

‫ر‬

‫۔‬

‫۔‬

‫ِاس‬

‫ن‬

‫روا‬

‫ىاور‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫آپ َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫تا‬

‫ا ٰ‬

‫تا‬

‫ب‬

‫رے‬

‫۔ ِاس‬ ‫اور‬

‫ت‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬ ‫ر ِل ا‬ ‫۔آپ‬

‫ى‬

‫ن‬

‫۔‬

‫)‪(١‬‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫آپ َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ىﻋ َﻠْﻴـــ ِ‬ ‫اﻟﺮﺣﻤـــﺔ و‬

‫ر ’’ﺣﮏ اﻟﻌﯿـﺐ ﻓـﯽ ﺣﺮﻣـ ﺗـﺴﻮﯾﺪ اﻟـﺸﯿﺐ‘‘‬

‫ٰ‬ ‫اﻟﮑﺒﺮی‪،‬وﻣﻦﺑﻨﯽﺗﻤﯿﻢ۔۔اﻟﺦ‪،‬‬ ‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء ‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮاﻟﺼﺪﯾﻖ‪،‬ﻓﺼﻞﻓﯽﺻﻔﺘﮧ‪،‬ص‪)(۲۵‬اﻟﻄﺒﻘﺎت‬ ‫ذﮐﺮﺻﻔ اﺑﯽﺑﮑﺮ‪)(۱۴۰/۳،‬ﺻﺤﯿﺢاﻟﺒﺨﺎری‪،‬ﮐﺘﺎبﻣﻨﺎﻗﺐاﻻﻧﺼﺎر‪،‬ﺑﺎب ﮨﺠﺮۃاﻟﻨﺒﯽﷺ‪،‬‬ ‫اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۵۹۹/۲ ،۳۹۱۹:‬‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪48‬‬

‫را‬

‫‪49‬‬ ‫‪49‬‬

‫)‪ (١‬ال‪:‬‬ ‫‪،‬‬

‫ن‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫)‪(٢‬‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وا‬

‫ر‬

‫﴿﴿ ﻣﺸﻖ ﴾﴾‬ ‫ا‬

‫…؟‬

‫ف‬

‫وا ں‬

‫…؟‬

‫وا ہ ا‬

‫)‪(۴‬‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫ال‪:‬آپ َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اب‬

‫)‪(۵‬‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫ال‪:‬آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ن‬

‫ن …؟‬

‫ﻋﻠﻴ اﻟﺮﺣﻤ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪،‬‬

‫…؟‬

‫و‬

‫ر َﺻـــ اﷲُ‬

‫آپ َر ِـ َ اﷲُ‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫آپ َر ِــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اور‬

‫ا‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫ال‪:‬آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫م ن‬

‫م‪،‬‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫آپ َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫)‪ (٣‬ال‪ِ :‬‬

‫ن‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫…؟‬ ‫‪،‬‬

‫وا‬ ‫ا‬

‫ہ ب‬

‫‪49‬‬

‫را‬

‫‪50‬‬ ‫‪50‬‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ر‬

‫ﻗﺒﻮل اﺳﻼم‬ ‫آپﮐﺎ‬ ‫ِ‬ ‫لا م‪:‬‬

‫ا م ل‬ ‫ام‬

‫تا‬

‫وہا ر‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ذ‬

‫۔‬

‫وا‬

‫تا‬

‫َ َْ ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ‬ ‫رﺣﻤﺔ ا ِ‬

‫ﻋﻨ ﻤﺎ‬ ‫اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪:‬‬

‫امو‬

‫ﻋـﻨ ﻢ‬ ‫م َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫اوران‬

‫ا م‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫تا‬

‫س َر ِـ َ‬

‫وا ن …؟ ا ں‬

‫َر ِــ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْﻋﻨــ اور ت‬ ‫تا‬

‫۔‬

‫ن َر ِــ َ اﷲُ‬

‫ت‬

‫و‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫آپ َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا م‬

‫)‪(١‬‬

‫ت‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ‬ ‫رﺣﻤـ ُـﺔ ا ِ‬ ‫……اورا‬ ‫َ َْ‬ ‫َ َّ ُ َ ْ َ‬ ‫اﺳ َ َﻠﻢ َ‬ ‫ﻣﻦاﻟـ ّﺮ َ‬ ‫ﺟـﺎل َ ُ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ا ں‬ ‫‪”:‬اولﻣﻦ‬ ‫روا‬ ‫اﺑـﻮَﺑﮑﺮ“‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫)‪(٢‬‬ ‫تا‬ ‫دوں‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ا م ۔‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫……اورا ِ‬

‫َ َْ ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ‬ ‫رﺣﻤﺔ ا ِ‬

‫‪)…١‬اﻟﻌﺠﻢاﻟﮑﺒﯿﺮ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۷۱/۱۲،۱۲۵۶۲:‬‬ ‫‪)…٢‬ﺗﺎرﯾﺦ اﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮاﻟﺼﺪﯾﻖ‪،‬ﻓﺼﻞﻓﯽاﺳﻼﻣﮧ‪،‬ص‪(۳۳‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫ٔر ل‬

‫‪50‬‬

‫ت‬

‫را‬

‫‪51‬‬ ‫‪51‬‬

‫ا َاروى دو‬ ‫َ ْ َ َ َُ َ ْ‬ ‫ﺑﮑﺮ“‬ ‫اﺳﻠﻢ اﺑﻮ ٍ‬ ‫)‪(١‬‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ۔‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِــ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ں‬

‫روا‬

‫ا ں‬

‫ا م‬

‫ت ن‬

‫تا‬

‫تا‬

‫وہ‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫ر اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬ ‫‪ُ َّ َ ”:‬‬ ‫اول َ ْ‬ ‫ﻣــﻦ‬ ‫َر ِـ َ اﷲُ‬

‫در‬

‫ﻋﻨ‬ ‫ان َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬ ‫ن‬ ‫‪َ”:‬وﷲ َ َﻟﻘـ ْ ٰ‬ ‫ــــــﺪاَﻣَﻦ‬

‫) َر ِــــــ َ اﷲُ َ َﻌـــــــﺎ ٰ َ ْﻋﻨــــــ (؟ ا ں اب‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َُ َ‬ ‫زﻣﺎن َ ِ ْ‬ ‫اﺑﻮﺑﮑﺮﺑﺎﻟﻨﺒ‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫اﻟﺮاﮬﺐ“‬ ‫ﺑﺤﯿﺮ‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ﻠﯿﮧ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﷲ‬ ‫ﺻﻠﯽ‬ ‫ﯽ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ ِ‬ ‫ِ‬ ‫و‬

‫ا‬

‫ز‬

‫تا‬

‫!‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫اور‬ ‫ا‬

‫ٰ‬

‫رﺣﻤـ ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــــــــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــــــــ‬ ‫ـــــــﺔ ا ِ‬ ‫َ َْ‬

‫َ َْ ُ‬ ‫رﺣﻤﺔ اﷲِ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ‬

‫ت‬

‫۔)‪ )(٢‬ر ا ء‪،‬ص‪(۲۳‬‬

‫ددا م ل ‪:‬‬ ‫ا‬

‫ا ن‬

‫ى ٰرا‬

‫ن‬

‫ر ِل‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ا َﺻـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ٰ‬ ‫اﻟﮑﺒﺮی‪،‬وﻣﻦﺑﻨﯽﺗﻤﯿﻢ۔۔اﻟﺦ‪،‬ذﮐﺮﺻﻔ اﺑﯽﺑﮑﺮ‪(۱۲۸/۳،‬‬ ‫‪)…١‬اﻟﻄﺒﻘﺎت‬ ‫‪)…٢‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء ‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮاﻟﺼﺪﯾﻖ‪،‬ﻓﺼﻞﻓﯽاﺳﻼﻣﮧ‪،‬ص‪)(۲۶‬ﺣﻠﯿ اﻻوﻟﯿﺎء‪،۴۸۷۷،‬ﻣﯿﻤﻮنﺑﻦ‬ ‫ﻣﮭﺮان‪(۹۵/۴،‬‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾﻨ اﻟِﻌﻠ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪51‬‬

‫را‬

‫‪52‬‬ ‫‪52‬‬

‫ن‬

‫ا م د تدى اس دد ا وہ‬ ‫ان ا م‬

‫ا‬ ‫۔‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫دد ا م ل‬

‫ا ں‬

‫)‪(١‬‬

‫……ا م‬

‫َ َْ ُ‬ ‫رﺣﻤـــﺔ اﷲِ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ‬

‫ا‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫تو ر‬

‫ں‬

‫ا م د تدى‬

‫م‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫آپ َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ازا م‬

‫ا ں‬

‫ل‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫س َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫۔اس‬

‫)‪(٢‬‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ود‬ ‫ز‬

‫۔‬

‫ان‬

‫ا ن ت‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫آپ َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫اس‬

‫ر ا ًا م ل‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫اورآپ َﺻـ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫رِا‬

‫م‬

‫ں‬

‫……‬ ‫تا‬

‫تا‬

‫ا ق‬ ‫دارى‬

‫ِ‬

‫‪ ،‬دات‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦﻣﺪﯾﻨ دﻣﺸﻖ‪،‬ﻋﺒﺪﷲوﯾﻘﺎلﻋﺘﯿﻖ‪(۴۴/۳۰،‬‬ ‫‪)…٢‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء ‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮاﻟﺼﺪﯾﻖ‪،‬ﻓﺼﻞﻓﯽاﺳﻼﻣﮧ‪،‬ص‪(۲۷‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫اور‬

‫ر‬

‫ان ا م‬ ‫م ت‬

‫دو‬

‫ا ں‬ ‫ٹ‬

‫راً‬ ‫اور‬

‫‪52‬‬

‫را‬

‫‪53‬‬ ‫‪53‬‬

‫وہ ا ذوا ل‬

‫ت‬ ‫اس‬

‫ر ل‬

‫ﻋﻨ‬ ‫اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ث‬

‫ان م ا‬ ‫م‬

‫رے‬ ‫ا‬

‫ن‬

‫راً‬

‫تا‬

‫۔‬

‫ٹ ل‬ ‫تا‬

‫د‬

‫َر ِـــــ َ‬

‫)‪(١‬‬

‫م ا‬

‫ا‬

‫ت‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا م ل‬

‫اﺟﻤﻌـــ ْ‬ ‫ــﻮان اﷲِ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋ َﻠـ ْــﻴ ِ ْﻢ َ ْ َ ِ‬ ‫ر ِْﺿـ َ ُ‬

‫ا‬

‫ات‬

‫ں د ىٰ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫آپ َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ن‬

‫ا ع‬

‫گ‬

‫ت َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨـ ا ن‬ ‫ت‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا‬

‫ا ال‪:‬‬

‫اور‬

‫رے ا م ا‬

‫اس ح‬

‫تا‬

‫دوں‬ ‫ر ں‬

‫ل‬

‫ا م ل ۔‬

‫ﻋﻨ ﺎ‬ ‫ى ٰ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ان م ا ال‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ں‬

‫اما‬

‫َ َْ ُ‬ ‫رﺣﻤﺔ اﷲِ َ َﻌﺎ ٰ ﻋَﻠ َْﻴ‬

‫تا‬ ‫ت‬

‫ﻋﻨ ﺎ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪)…١‬اﻟﺒﺪاﯾ واﻟﻨﮭﺎﯾ ‪،‬ذﮐﺮاولﻣﻦاﺳﻠﻢ‪(۳۶۵/۲،‬‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪53‬‬

‫را‬

‫‪54‬‬ ‫‪54‬‬

‫تا‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ز دہ‬

‫۔‬

‫وں‬

‫ں‬ ‫ا‬

‫ن‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ن‬

‫م‬

‫ا‬

‫ا ن رے‬ ‫ت‬

‫ان ا‬

‫ا‬

‫آ‬

‫د‬

‫ں در نآ ۔‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫ل َر ِـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ل آپ ى فوا‬

‫ا‬

‫۔‬

‫ں‬

‫……‬

‫ا‬

‫۔‬

‫)‪(١‬‬

‫ﮐﺎﮐﻤﺎل اﯾﻤﺎن‬ ‫آپ‬ ‫ِ‬

‫اﺟﻤﻌـ ْ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْـﻴ ِ ْﻢ َ ْ َ ِ‬

‫ا‬

‫ر‬

‫ت َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ا ن‬

‫اور ں‬

‫د‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫آ ا‬ ‫د‬

‫د ۔‬

‫ا‬

‫ــﻮان اﷲِ‬ ‫ر ِْﺿـ َ ُ‬

‫وا ت‬ ‫ط‬

‫ا‬

‫اورا‬

‫وہ وا‬

‫وا‬

‫ل َر ِــــــــــ َ اﷲُ‬

‫ں‬

‫پ اور ِر‬

‫د‬

‫اس ا‬

‫ف‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ا‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء ‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮاﻟﺼﺪﯾﻖ‪،‬ﻓﺼﻞﻓﯽاﺳﻼﻣﮧ‪،‬ص‪)(۲۶‬ﺳﻨﻦ اﻟﺘﺮﻣﺬی‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬ﺑﺎب‬ ‫ﻣﻨﺎﻗﺐﻋﻠﯽﺑﻦاﺑﯽﻃﺎﻟﺐ‪(۴۱۱/۵،‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪54‬‬

‫ہ‬

‫را‬

‫‪55‬‬ ‫‪55‬‬

‫رے اور رے د‬

‫آپ‬

‫ل‬

‫!ا‬

‫اس ت‬

‫ؤں ا ں‬

‫ے سر‬

‫!د‬

‫ںاورآپ ں‬ ‫رو‬

‫ن‬

‫َْﻋﻨ ﷲ‬ ‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ﷲ‬ ‫ت‬

‫؟‘‘‬

‫ا‬

‫وں ر‬

‫دے ۔‬

‫د‬

‫ںاور‬

‫ت‬

‫ر ں‬ ‫تا‬

‫‪،‬آپ‬

‫بدا‬

‫رہ‬ ‫ار د‬

‫؟‘‘‬

‫؟ ‘‘‬

‫‪ ’’:‬ں‬

‫ں وہ ت ِد ِد‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫َر ِــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫اور ر‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫۔اس اب‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫َر ِــ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫آپ َﺻـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ں‬

‫ض ‪’’:‬‬

‫د اور ‪:‬اے‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫ل َر ِـــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫و ب با ِ‬

‫اور ض ‪’’:‬‬

‫د‬

‫ن‬

‫ت‬

‫ں ا ش ا ا ں‬

‫ر ل‬

‫اب‬

‫اﺟﻤﻌ ْ‬ ‫ِﺿﻮان ا ِ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ ْﻢ َ ْ َ ِ‬ ‫امر ْ َ ُ‬

‫ف‬

‫‪:‬اے‬

‫ف ا زتدےدواس‬

‫ﻋﻨ‬ ‫ل َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫سآ‬

‫‪:‬‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ﻟ ِـــ ٖ َ َ‬

‫ا زت‬

‫وں‬

‫ر‬

‫۔ اس‬

‫۔‬

‫تا‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ﷲ‬ ‫‪ :‬ں‬

‫ت‬

‫ر ل ں۔‬

‫اور ر‬ ‫؟‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪55‬‬

‫‪:‬‬

‫را‬

‫د‬

‫‪56‬‬ ‫‪56‬‬

‫‪:‬اے !‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َ َ‬

‫‪ ،‬اس‬

‫ت‬

‫دب‬

‫اف‬

‫’’ ں‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫۔‘‘‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اِ‬ ‫اوران‬ ‫َْ ْ َ ْ َ‬ ‫ﻏـﺮزہ“ ان ر ب‬ ‫‪ِ ”:‬اﻟﺰم‬ ‫وہﷲ ر‬

‫در ۔‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ں‬

‫تا‬

‫ش‬

‫؟‬

‫ﷲر‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪’’:‬‬ ‫اِ‬

‫ں‬

‫ر َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ﻟ ِـــ ٖ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫لَﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫اور ا د رو‬

‫ﺑﯿﺖ ﷲ‬

‫ل‬

‫تا‬

‫؟‬

‫‪ :‬آپ‬

‫ا‬

‫تا‬

‫ت‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫ا‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬ ‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬ ‫ُا‬

‫اور ﷲ ان‬

‫ِ‬

‫ت‬

‫ح‬

‫واور‬

‫ر‬

‫وناور‬

‫ِاس اب‬

‫ہ‬

‫ت‬

‫س‬

‫ر اوران دا‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫(‬

‫‘‘‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫آپ َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫۔‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻــ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫۔‬

‫ل اف‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ارى اور َر و‬

‫ں‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ل َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫اس‬ ‫ر‬

‫ا ا ام‬

‫‪56‬‬

‫را‬

‫ُا‬

‫لدو‬

‫ش آ‬ ‫ر‬

‫وہ ز‬

‫‪57‬‬ ‫‪57‬‬

‫ر‬

‫ر‬

‫َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨـ ا‬

‫ر ل وہ‬ ‫۔‬

‫ا س‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬ ‫ر َﺻـ‬

‫۔‬

‫تا‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫رہ ا‬

‫ت‬

‫ں‬

‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ‬ ‫َر ِــــ َ اﷲُ‬

‫اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َوﺳـﻠﻢ ﷲ‬ ‫ٰ‬ ‫ﺗﻌـــﺎﻟﯽان‬ ‫ل ﷲ‬

‫د‬

‫)‪(١‬‬

‫ف‬

‫و ت‬ ‫ز دہ‬

‫وا‬

‫ا د۔‬

‫آ اور‬

‫ر اور‬

‫ر‬

‫اسوا‬

‫اج‬

‫ت‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫س َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ابد وہا نا وز اب ر‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫َْ‬

‫ر‬

‫ں‬

‫را‬

‫تا‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ٔ‬

‫ِ اج‬ ‫آپ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻــ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫تا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫ا ن رے‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ش‬

‫‪:‬‬ ‫؟آپ دو‬

‫ا‬

‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْﻋﻨـــ‬ ‫وﺳــــﻠﻢ‬ ‫َﺻــــ اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــــ ِ َو ِﻟــــ ٖ َ َ‬

‫‪)…١‬ﺻﺤﯿﺢاﻟﺒﺨﺎری‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﺸﺮوط‪،‬ﺑﺎباﻟﺸﺮوطﻓﯽاﻟﺠﮩﺎد‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۲۲۶/۲،۲۷۳۱:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪57‬‬

‫س‬

‫را‬

‫ا‬

‫ر‬

‫‪58‬‬ ‫‪58‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫ا س اور آ ن و ہ‬

‫رات‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬ ‫۔‬

‫ا‬

‫ںوہ‬ ‫…؟ان ں‬ ‫وا وہا ر‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬ ‫ّ َُ َ ّ ُ‬ ‫ﻌـﺪ ْ‬ ‫ﺑﺎﺑ َ َ‬ ‫ﺻﺪﻗﮧ َ ْ‬ ‫ﻣـﻦ‬ ‫ﻋﻨـ‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬ ‫ِ‬ ‫‪ِ ”:‬اﻧِﯽﻻ ِ ِ‬ ‫ٰ‬ ‫د‬ ‫ز دہ از ساور تا‬ ‫ذﻟﮏ “ ا وہاس‬ ‫ِ‬ ‫اس‬

‫ا‬

‫وں ۔‬

‫د ‪:‬‬

‫وۂ ر آپ‬ ‫۔اِ م ل‬

‫ر‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫اے ا‬

‫آپ‬

‫ِف‬

‫ِانوا ت‬

‫ادے‬

‫ت ا‬

‫آپ‬

‫ِر‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ُا ں ا وا‬

‫ر ىزد آ‬

‫۔اس اب‬ ‫اورآپ‬ ‫َ ْ َ ْ َ ْ َ ْ َْ َْ َ ْ َ ْ َ‬ ‫اﻧﺼﺮف‬ ‫ﻋﻨـﮏ“‬ ‫‪”:‬ﻟﻮ اﮬﺪﻓﺖ ِﻟﯽ ﻟﻢ ِ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫!ن ل‬

‫)‪(١‬‬

‫ت‬

‫وا‬

‫ىزد آ‬

‫ا‬

‫ر‬

‫ٹ ُا رد ۔‬

‫ت‬

‫ف‬

‫)‪(٢‬‬

‫م ا‬

‫ت‬

‫ا‬

‫‪)…١‬اﻟﻤﺴﺘﺪرکﻟﻠﺤﺎﮐﻢ‪،‬ﮐﺘﺎبﻣﻌﺮﻓ اﻟﺼﺤﺎﺑ ‪،‬ذﮐﺮاﻻﺧﺘﻼفﻓﯽاﻣﺮاﻟﺨﻼﻓ ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۴۵۱۵:‬‬ ‫‪(۲۵/۴‬‬ ‫‪)…٢‬اﻟﻤﺼﻨﻒﻻﺑﻦاﺑﯽ ﺷﯿﺒ ‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻐﺎزی‪،‬ﺑﺎبﮬﺬاﻣﺎﺣﻔﻆاﺑﻮﺑﮑﺮ۔۔‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪( ۴۹۴/ ۸، ۵۴:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪58‬‬

‫را‬

‫ا ن رے‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫ا ۔‬

‫ت‬

‫‪59‬‬ ‫‪59‬‬

‫ر‬

‫در ٔ ل‬

‫ز دہ‬

‫)‪(١‬‬

‫ں‬

‫ا ن‪:‬‬

‫روقا‬

‫ں ا ناور‬

‫ا‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا ن‬

‫ام‬

‫رﺣﻤـ ُ‬ ‫ـــــﺔ اﷲِ َ َﻌــــــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــــــ‬ ‫َ َْ‬

‫ل‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫تا‬

‫رى‬

‫) ر ا ء‪،‬ص‪(۴۰‬‬

‫‪ …١‬ٹ‪ :‬رہوا‬

‫’‬

‫ا نا وزن‬

‫۔‬

‫ا‬

‫رىز‬

‫ن‘‬ ‫ت‬

‫)‪(٢‬‬

‫ٔوہ ر‬

‫ِا د‬

‫‪،‬‬

‫ا ا‬

‫۔‬ ‫ٔوہا‬ ‫ا ل‪ ،‬ا د و ہ وا‬ ‫‪ ) …٢‬ﺗﺎرﯾﺦ اﻟﺨﻠﻔﺎء ص ‪ ) ( ۴۰‬ﮐﻨﺰ ااﻟﻌﻤﺎل ‪،‬ﮐﺘﺎب اﻟﻔﻀﺎﺋﻞ ‪،‬ﻓﻀﻞ اﻟﺼﺪﯾﻖ ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪، ۳۵۶۰۹:‬‬ ‫‪، ۲۲۲/۶‬اﻟﺠﺰء‪(۱۲‬‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪59‬‬

‫را‬

‫‪60‬‬ ‫‪60‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫﴿﴿ ﻣﺸﻖ ﴾﴾‬

‫‪،‬‬

‫)‪ (١‬ال‪ّ :‬او ً ا م ن ……؟اس‬ ‫ذ‬

‫)‪ (٢‬ال‪:‬‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ن‬

‫ﻋﻠ َْﻴــــــــ رﺣﻤـ ُ‬ ‫ـــــــﺔ اﷲ ِاﻻ َ ْ َ ْم‬

‫ان در ن‬

‫ح‬

‫)‪ (۴‬ال‪:‬‬

‫وا‬

‫ددا ن آ ‪،‬اس‬

‫)‪ (٣‬ال‪ّ :‬او ً ا م‬

‫……؟‬

‫ا‬

‫ا م‬

‫……؟‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ما‬

‫ا‬

‫……؟‬

‫ِلا ن‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫)‪ (۵‬ال‪:‬وا ٔ اج‬

‫ابد ……؟‬

‫)‪ (۶‬ال‪:‬‬

‫ا‬

‫)‪ (٧‬ال‪:‬‬

‫ا‬

‫د ……؟‬

‫……؟‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ال‬

‫ذ‬

‫ِا‬

‫‪ ،‬رے‬

‫ل‬

‫ت‬

‫حد‬

‫……؟‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫َر ِــــ َ اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫ﻋﻨــــــ‬ ‫َر ِــــــ َ اﷲُ َ َﻌــــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫(‬

‫آپ‬

‫ن ن‬

‫ا ن‬

‫‪60‬‬

‫را‬

‫‪61‬‬ ‫‪61‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫آپﮐﯽ ﺷﺠﺎﻋﺖ‬

‫ز دہ در ن‪:‬‬ ‫عاور در‬

‫تا‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫ار َ ْ َ ُ‬ ‫رﺣﻤﺔ ا ِﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ا‬ ‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ں در‬

‫ت‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫…؟ان ں‬

‫ں‬

‫ض ‪:‬‬

‫رے‬

‫ت‬

‫ز دہ در ن‬

‫ؤ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫درآپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫‪:‬‬

‫در ا۔ گ‬

‫ؤ‬

‫ت‬

‫م ‪،‬آپ‬

‫۔ !‬

‫ر‬

‫ا‬

‫ں‬ ‫ا‬

‫ڑ‬

‫۔آپ َر ِــــ َ اﷲُ‬

‫تا‬

‫َر ِ ـ َ اﷲُ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫ظر‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫نر‬ ‫ﷲ َﺻ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬ ‫َ​َ َ َ​َ‬ ‫ﻣﺎدﻧـﺎ َّ‬ ‫ﻣﻨـﺎ َ ٌ‬ ‫دے” ﻓﻮﷲ‬ ‫اﺣـﺪ اﻻ ُاﺑـْﻮﺑﮑﺮ“‬ ‫ِ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ں‬

‫دو ر اور رج د پ‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ﻟ ِـــ ٖ َ َ‬

‫)د ِتا‬

‫۔‬

‫ز دہ در ن ؟‬

‫ز دہ عاور در‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬ ‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ز دہ‬

‫ز دہ‬

‫(‬

‫ں‬ ‫؟‬

‫رﺳـــﻮل‬ ‫ان‬

‫ا‬ ‫ا‬

‫‪:‬اس م‬ ‫‪61‬‬

‫ا‬

‫را‬

‫‪62‬‬ ‫‪62‬‬

‫تا‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫تا‬

‫د‬

‫ت‬

‫ت‬

‫اور‬

‫ا‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫رﺳﻮل ﷲ َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ت‬

‫ز دہ عاور‬

‫در‪:‬‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫َر ِــــ َ اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اا‬

‫أت‬

‫سآ‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔)‪ )(١‬ر ا ء‪(۲۵،‬‬

‫س ے‬

‫آپ َر ِــــ َ اﷲُ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْﻋﻨـــــ اس ٹ‬

‫أت‬

‫ےاس‬

‫ا‬

‫آ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫آپ َﺻــ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫اورا‬

‫وں‬

‫آپ‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ﻟ ِـــ ٖ َ َ‬

‫د‬

‫در‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ر وا‬

‫اور‬

‫۔‬ ‫‪:‬‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وہ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔ آپ آ‬

‫ت‬

‫ا !اس‬ ‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫اور وں را اور ا‬

‫د دے دے‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮﺻﺪﯾﻖ‪،‬ﺷﺠﺎﻋﺘﮧ‪،‬ص‪)(۲۸‬ﮐﻨﺰاﻟﻌﻤﺎل‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻔﻀﺎﺋﻞ‪ ،‬ﻓﻀﻞاﻟﺼﺪﯾﻖ‪،‬‬ ‫اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۲۳۴/۶،۳۵۶۸۵:‬اﻟﺠﺰء‪(۱۲:‬‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪62‬‬

‫را‬

‫اور‬

‫‪:‬‬

‫‪63‬‬ ‫‪63‬‬

‫ا س‬

‫گا ذات‬

‫ا ورد ر فﷲ اور‬ ‫گا ا ن‬ ‫ا ا ن‬

‫وۂا‬

‫ت‬

‫ر‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫تا‬

‫ا ن‬

‫) ر ا ء‪(۲۵،‬‬

‫تا‬

‫ﻋﻨــــــــ‬ ‫َر ِــــــــ َ اﷲُ َ َﻌــــــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اس آپ‬ ‫ن دى ‪ ،‬دى‬

‫‪:‬‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫اُ‬

‫ادا‬

‫ز دہ در ۔‬

‫)‪(١‬‬

‫ا‬

‫تا‬ ‫ا‬ ‫اور‬ ‫ُ‬ ‫َ َّ َ َ ْ ُ ُ ْ َ َ َ َّ‬ ‫ﮐﻠﮭﻢ َ ْ‬ ‫ﺎس ُ ّ ُ ْ‬ ‫اﻟﻨ ُ‬ ‫اﺣﺪ ِاﻧﺼﺮف‬ ‫د‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬ ‫”ﻟﻤﺎ ﮐﺎن ﯾﻮم ٍ‬ ‫َ ُ ْ ُ َ َّ َ َ ْ َ‬ ‫َ ُ ْ‬ ‫ُا‬ ‫ﻣﻦ ﻓﺎَء “‬ ‫رﺳﻮِلﷲﺻﻠﯽ ﷲ ﻋﻠﯿﮧ وآﻟﮧ وﺳﻠﻢ ﻓﮑﻨﺖ اول‬ ‫ڑ ا ِد اُد‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫گ رﺳﻮل ﷲ َﺻ ا ُ‬ ‫دن‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫س‬

‫ان‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮﺻﺪﯾﻖ‪،‬ﺷﺠﺎﻋﺘﮧ‪،‬ص‪)(۲۸‬ﮐﻨﺰاﻟﻌﻤﺎل‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻔﻀﺎﺋﻞ‪،‬ﻓﻀﻞاﻟﺼﺪﯾﻖ‪،‬‬ ‫اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۲۳۴/۶،۳۵۶۸۵:‬اﻟﺠﺰء‪(۱۲:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪63‬‬

‫را‬

‫‪64‬‬ ‫‪64‬‬

‫۔)‪ )(١‬ر ا ء(‬

‫ان ا‬ ‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اور در‬

‫رے‬

‫روزِ رو‬

‫تا‬

‫ر‬

‫تا‬

‫ح وا‬

‫اﺟﻤﻌـ ْ‬ ‫ِﺿـﻮان ا ِ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْـﻴ ِ ْﻢ َ ْ َ ِ‬ ‫رْ َ ُ‬

‫۔‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ز دہ ع‬

‫آپﮐﯽﺳﺨﺎوت‬ ‫ا َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ـ ﷲ را‬

‫ت‬

‫وت‬

‫رے‬

‫۔‬

‫روقا‬ ‫ا‬

‫دو‬

‫ر‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫روز‬

‫ِا ق اس‬

‫تا‬

‫رے‬

‫ل چ‬

‫آ‬

‫ں ﷲ راہ‬ ‫ھ‬

‫ےس‬

‫ــﻨ ﻢ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋـ ْ‬

‫ىاورا داود‬

‫ں‬

‫ر‬

‫ت‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫رﺳﻮل ﷲ َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ل‬

‫دن ے‬

‫آجان‬

‫چ‬

‫اور‬

‫د اور‬

‫اور ات‬

‫ا دل‬

‫ؤں ۔‬

‫ا‬

‫وہآج دن ‪،‬‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮﺻﺪﯾﻖ‪،‬ﺷﺠﺎﻋﺘﮧ‪،‬ص‪)(۲۸‬ﻣﺴﻨﺪاﻟﺒﺰار‪،‬ﻣﺴﻨﺪاﺑﯽ ﺑﮑﺮ‪،‬ﻣﺎروتﻋﺎﺋﺸﮧﻋﻦ‬ ‫اﺑﯽﺑﮑﺮ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۱۳۲/۱،۶۳:‬‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪64‬‬

‫را‬

‫ت‬ ‫ا۔‬

‫‪65‬‬ ‫‪65‬‬

‫تا‬

‫‪،‬‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِــ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ان‬

‫آد ل‬ ‫در‬

‫رﺳــﻮل ﷲ َﺻــ ا ُ‬ ‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪َ”:‬ﻣــــــﺎ َ ْاﺑ ْ‬ ‫ﻘﯿــــــَﺖﻻْﮬﻠِــــــﮏ“ ا‬ ‫ڑا…؟‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ت‬

‫ض‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ڑد‬

‫ان‬

‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋْﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬

‫آ ۔ر ِل‬ ‫َ َ‬ ‫ِﻻْﮬِﻠـــﮏ “ اےا !ا ا و ل‬ ‫َْ َ ُ َ ُ ُ َ َ َ ُ ْ َ‬ ‫تا‬ ‫ورﺳﻮﻟﮧ “‬ ‫اﺑﻘﯿﺖ ﻟﮭﻢ ﷲ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ا َﺻـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫ﷲور ل‬

‫ا و ل‬

‫آد ل‬

‫۔‬

‫تا‬

‫ان‬

‫وا ں‬

‫ان‬

‫‪”:‬ﻣــﺎ اﺑﻘﯿـ َ‬ ‫ـﺖ‬ ‫َ​َ َ‬ ‫ڑآ ؟”ﻓﻘـــﺎل‬ ‫ض‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ڑآ ں‬

‫ےاور ے‬

‫ﷲاوراس ر‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ل َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫وا‬

‫ل‬

‫اغ‬

‫س‬

‫۔‬

‫ار ل‬

‫ت‬

‫ُْ ُ َ ْ ُ ٰ َ َ ً‬ ‫اﻟﯽﺷْﯿ ٍﺊ َاﺑﺪا “‬ ‫اﺳﺒﻘﮧ ِ‬ ‫”ﻗﻠﺖﻻ ِ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا دل‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫تا‬

‫(‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪65‬‬

‫را‬

‫‪66‬‬ ‫‪66‬‬

‫ں ۔)‪)(١‬‬

‫را لراہِ ا ‪:‬‬ ‫ےوا‬

‫ت‬

‫ر ار‬

‫‪،‬اسروزآپ‬ ‫اردر‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َ َ‬

‫تا‬ ‫اور‬

‫………‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫چ ڈا‬

‫ۃ‬

‫روز‬

‫روا‬

‫َر ِـــــ َ اﷲُ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْﻋﻨـــــ ا م‬

‫س‬

‫۔آپ‬

‫ارد ر‬ ‫را‬

‫د‬

‫ف‬

‫اورا روا‬

‫لرﺳﻮل ﷲ َﺻـ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ‬

‫)‪(٢‬‬

‫تا ِ‬

‫وى‬

‫ﻋﻨ ﻤـــــﺎ‬ ‫َر ِـــــ َ اﷲُ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫َر ِـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْﻋﻨـ ا ن‬ ‫س ف‬

‫‪ ۳۵‬اردر‬ ‫۔‬

‫‪،‬ص‪(۵۵۶‬‬

‫ﻋﻨ ـــــﺎ‬ ‫َر ِـــــ َ اﷲُ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫د‬

‫تا‬

‫چ د۔‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ت‬

‫ار رہ‬

‫ن‬

‫ان‬

‫آ‬

‫س‬ ‫۔‬

‫اس ل‬

‫روز‬

‫اردر‬

‫آپ‬

‫ں آزاد ا اورا م‬

‫)‪(٣‬‬

‫‪)…١‬ﻣﺸﮑﺎۃاﻟﻤﺼﺎﺑﯿﺢ‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬ﺑﺎبﻣﻨﺎﻗﺐاﺑﯽﺑﮑﺮ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪)(۴۱۶/۲،۶۰۳۰:‬ﺳﻨﻦ‬ ‫اﻟﺘﺮﻣﺬی ‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐﻋﻦرﺳﻮلﷲ‪،‬ﻓﯽﻣﻨﺎﻗﺐاﺑﯽﺑﮑﺮوﻋﻤﺮﮐﻠﯿﮩﻤﺎ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۳۸۰/۵،۳۶۹۵:‬‬ ‫‪)…٢‬ﻓﯿﺾاﻟﻘﺪﯾﺮﺷﺮحﺟﺎﻣﻊﺻﻐﯿﺮ‪،‬ﺣﺮفاﻟﺮاء‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪( ۲۴/۴، ۴۴۱۲ :‬‬ ‫‪)…٣‬ﺗﺎرﯾﺦﻣﺪﯾﻨ دﻣﺸﻖ‪،‬ﻋﺒﺪﷲوﯾﻘﺎلﻋﺘﯿﻖ‪(۶۸/۳۰،‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪66‬‬

‫را‬

‫چ‬

‫ت را‬

‫واﻟﺮﺿﻮان‬ ‫ِْ‬

‫و‬

‫رت‪:‬‬

‫آن‬

‫ار د ر چ‬

‫دس ار‬ ‫زل‬

‫‪67‬‬ ‫‪67‬‬

‫اوردس ار‬

‫تا‬

‫تا‬

‫ا‬

‫ر‬

‫ادآ‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ُ‬ ‫دىﻋﻠ َْﻴــــ ِ‬ ‫اﻟﺮﺣﻤــــﺔ‬

‫راہِ ا‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫دس ار رات ‪ ،‬دس ار دن‬ ‫آ‬

‫ﷲ ٰ‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﯽ ان‬

‫‪،‬‬

‫‪:‬‬

‫ً‬ ‫ا َّ ۡﻳﻦ ۡ ۡ ْ‬ ‫اﻣﻮﻟ ۡ َّ ۡ‬ ‫ﻋﻼﻧﻴﺔ ﻓﻠ ْ‬ ‫واﻟﻨﻬﺎر ِ ً‬ ‫ﺑﺎﻟﻴﻞ‬ ‫ﻳﻨﻔﻘﻮن َ ٰ َ ُ ِ‬ ‫ﺳﺮا َّو َ َ ِ َ َ َ ُ‬ ‫َ ِ َ ُ ِ ُ َ‬ ‫ِ َ َّ َ ِ ّ‬ ‫ْ ٌ‬ ‫ْ ۡ‬ ‫ْ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ﻋﻠﻴ ِ ْ‬ ‫ﻋﻨﺪ‬ ‫اﺟﺮﻫﻢ‬ ‫ﻳﺤﺰﻧﻮن‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫وﻻ‬ ‫ﺧﻮف‬ ‫رﺑّ ِ ْ و َﻻ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬

‫﴿‬

‫﴾‬

‫گا‬

‫ِان‬

‫ا‬

‫ِان‬

‫اور وہ گ‬

‫ا ن‬ ‫ى‬

‫ے‬

‫ل ات‬ ‫رب‬

‫رات اوردن‬

‫س ان ا‬

‫ں ۔)پ‪،۳‬ع‪(۶‬‬

‫‪:‬‬

‫ر ِل‬

‫ا ن‬

‫اور‬

‫ف‬

‫اور ان‬

‫)‪(١‬‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ا َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫‪)…١‬ﺧﺰاﺋﻦاﻟﻌﺮﻓﺎن‪،‬ﺳﻮرۃاﻟﺒﻘﺮۃ‪،‬ﺗﺤﺖاﻻﯾ ‪،۲۷۴‬پ‪(۳‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫ا‬

‫ا ن ا ر د وہ‬

‫‪67‬‬

‫را‬

‫ا ن ‪،‬ا ں‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ے‬

‫ا ا ن‬

‫دنان‬ ‫َ َ َ َ َ َ ُ َ َ ُّ‬ ‫ﻧﻔﻌﻨﯽ َ ُ‬ ‫ﻗﻂ َﻣﺎ َ َ َ‬ ‫ﻣﺎل َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫اﺑﯽ َﺑﮑﺮ“ اور‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫” وﻣﺎ‬ ‫ِ‬ ‫ﻧﻔﻌﻨﯽ ﻣﺎل ٍ‬ ‫ِ‬

‫ل‬

‫۔)‪)(١‬‬ ‫اِ‬

‫ِد ۂ‬

‫۔‬

‫ا‬

‫ہ‬

‫ِاس‬

‫ٔ ں رى ں‬

‫‪،‬ص‪(۵۵۵‬‬

‫وہ ر ِ ُ ُ َّت‬ ‫آ ا‬ ‫وہ دِ َو َ ِ‬ ‫ُ ر‪،‬‬

‫اے‬

‫ۃ‬

‫ٰ‬

‫‪68‬‬ ‫‪68‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ِّ‬

‫‪:‬‬

‫آ‬

‫ِ ل‬ ‫ِ‬ ‫وا َ وغ‬ ‫وا‬

‫ہ ا‬

‫َ​َ‬ ‫ِ‬ ‫وہ‬

‫َ اغ ُ‬

‫ل‬

‫اے ى ذات‬ ‫ل‬

‫و‬

‫ِْ‬ ‫و‬

‫اُ ُ ار‬

‫ں‬ ‫ِ‬

‫ِ ر‬

‫رازدار‬ ‫ِ ُروز ر‬

‫ا َر ل‬

‫‪)…١‬ﻣﺸﮑﺎۃاﻟﻤﺼﺎﺑﯿﺢ‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬ﻣﻨﺎﻗﺐاﺑﯽﺑﮑﺮ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۴۱۶/۲،۶۰۲۶:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪68‬‬

314 ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

﴾﴾ ‫﴿﴿ ﻣﺸﻖ‬

‫د‬ ‫ا‬

‫……؟‬

‫ﻋﻨـ‬ ْ َ ٰ ‫َٰر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ‬

‫وا‬

‫د‬

‫ت ا‬

‫……؟‬

‫ى‬

‫……؟‬

‫ر‬

‫آ‬

:‫( ال‬١)

‫ذ‬ ، ‫ز دہ ع ن‬ ّ ‫’ﻋﺘﯿـ ٌـﻖ ّﻣ ـ َﻦ‬:‫( ال‬٢) ‘‫اﻟﻨــﺎر‬ ِ ‫ح‬ ‫ﻋﻨ‬ ْ َ ٰ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ‬ ُ ‫ُا‬ ‫ا‬

‫ﻋﻨـ‬ ْ َ ٰ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ‬

َ ‫آپ َر ِــ‬

‫را‬

69 69

‫تا‬

‫ر‬

‫ت و‬

‫اس‬

‫و‬

‫ا ں‬

”:‫( ال‬٣) ‫ل‬

‫ا ن‬:‫( ال‬۴)

‫رو راہِ ا‬

‫چ‬

‫……؟‬

              7                                  90

                   

69

(

‫)د ِتا‬

ْ ْ ُ َْ ‫ اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬:

“ ‫ﻋﻨـ‬ ْ َ ٰ ‫اﷲُ َ َﻌﺎ‬

‫زل‬

‫را‬

‫‪70‬‬ ‫‪70‬‬

‫ﺣﻀﻮر ﺻ اﷲ ﻋﻠﻴ‬

‫اك ن‬

‫وﺳﻠﻢﺳﮯ ﻣﺤﺒﺖ‬

‫…‪:‬‬

‫تا‬

‫ن‬

‫تا‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اور ان‬

‫ا‬

‫وہ ا‬

‫ر‬

‫۔ وعز ا م‬

‫نا ا م‬

‫اور‬

‫ر‬

‫ں‬

‫ر ِل‬

‫اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋْﻨــ‬

‫ا م‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َ َ‬

‫ا ر‬

‫ل‬

‫تا‬ ‫ا‬

‫ف‬

‫اد‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ا َﺻــ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫اور ا‬

‫اور‬

‫ا م‬

‫ً‬

‫ن‬

‫ں‬

‫ا‬

‫۔‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫اب‬

‫در ا‬

‫ا ار‬

‫اور‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫ہ َر ِــــ َ اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْﻋﻨــــ ا روزا م‬

‫ں ٹ ے۔‬ ‫)د ِتا‬

‫َر ِـــــ َ‬

‫ر َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ‬

‫ِ ام‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫تا‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫وع‬

‫را س‬

‫وں اذ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫۔‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫(‬

‫۔‬

‫آپ‬

‫۔‬

‫ت‬

‫روں‬

‫وع‬

‫‪70‬‬

‫را‬

‫تا‬

‫اس‬

‫ن‬

‫ش‬

‫‪71‬‬ ‫‪71‬‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫و د آپ اس ر را‬

‫اور ن‬

‫ِ‬

‫اس د‬

‫تا‬

‫اور‬

‫آپز ہ‬

‫آ اورا ن‬

‫م‬

‫ان‬

‫ں‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫آپ َر ِــ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ہ‬

‫ِرا‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫گ‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫َر ِـــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫ر‬

‫ز دہ‬

‫شر اور‬

‫شر‬

‫ان م ں‬

‫ا‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫س َﺻ ـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬ ‫)د ِتا‬

‫ں‬

‫ش آ‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ﻟ ِـــ ٖ َ َ‬

‫آ اور دن‬

‫م ۔اور‬

‫را ں‬

‫ا‬

‫تا‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫را ہ اور ن و ك‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫۔آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫تا‬

‫۔‬

‫ا‬

‫ا‬

‫و ا‬

‫ح آپ‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ل‬

‫اس‬

‫ا‬

‫اور‬

‫۔‬

‫وہ آپ و ں‬

‫اس ر‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫(‬

‫ت‬

‫ان‬

‫ر‬

‫ل …؟‬

‫ن ا‬

‫و‬

‫ن ۔‬ ‫‪71‬‬

‫را‬

‫گ د‬ ‫وا ہ‬ ‫ان‬

‫ابآپ‬

‫‪72‬‬ ‫‪72‬‬

‫اور‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َ َ‬

‫۔‬

‫تا‬

‫تا‬

‫ر‬

‫ﻋﻨ‬ ‫گآپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ ﺎ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ل ؟وہا‬

‫دوڑى‬

‫ُام‬

‫م ان‬ ‫س‬

‫رے‬

‫ل ۔ا ں‬

‫و ا‬

‫ت‬ ‫و‬

‫ادے اس‬

‫ل در‬

‫لد ‪،‬‬

‫تا‬

‫ں ۔‬

‫س‬

‫)د ِتا‬

‫َﺻـــ اﷲُ‬

‫وا ہ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ‬

‫وا‬

‫رى‬

‫در ا‬

‫اور‬

‫۔وہ اسو‬ ‫اب‬

‫رﺳﻮل‬ ‫ا ا م‬

‫د اور ‪:‬ا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت ِام‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬ ‫(‬

‫ا‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫رى؟آپ َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫در‬

‫تا‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫وہ‬

‫ل ؟‬

‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﻋﻨ ﺎ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔ا ں‬

‫اور‬

‫اور‬

‫ل اوران‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ن‬

‫(‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫َر ِــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ﷲ َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ان‬

‫ا‬

‫تاما َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ـــﺎ)‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ُام‬

‫گ اس ل‬

‫ن‬

‫ا م د ۔ وہ‬

‫دق‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫د ں‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ﺎان‬ ‫د‬

‫دا‬

‫‪72‬‬

‫را‬

‫‪73‬‬ ‫‪73‬‬

‫رو‬

‫۔‬

‫تا‬

‫ت ُام‬

‫ل ؟‬

‫فا رہ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ڈرو۔ ُام‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ر‬

‫۔‬ ‫‪:‬‬

‫ر َﺻـ اﷲُ‬

‫ﻋﻨ ـﺎ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫تار‬

‫اس‬

‫در‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ذوا ل‬

‫ؤں‬

‫اسو‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬ ‫ﻋﻨ ـ‬ ‫آپ َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫آپ‬

‫۔آپ َر ِـــــــ َ اﷲُ َ َﻌـــــــﺎ ٰ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫۔آپ َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ں …؟ا ں‬

‫ز رت‬

‫وا ہ‬

‫ں ۔‬

‫ز دہ‬

‫آپ‬

‫ار‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫آپ َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ز رت‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻــ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬ ‫ﻋﻨ ـ‬ ‫آپ َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫ر َﺻـ اﷲُ‬

‫ﻋﻨ ــﺎ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫وہ ر‬

‫ان‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َْ‬

‫ان‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫وا ہ‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫وا ہ‬

‫رات‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ں‬

‫ں آ ور‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫)د ِتا‬

‫ؤں ۔‬

‫(‬

‫د‬

‫ر اور‬

‫اذ‬

‫ا ر‬ ‫دے۔‬

‫ں آ ور‬

‫‪73‬‬

‫را‬

‫‪74‬‬ ‫‪74‬‬

‫تا‬

‫تا‬

‫ان وا ہ‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫تا‬

‫رو اور‬

‫اور‬

‫تا‬

‫ر‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫۔‬

‫ِع‬

‫ا‬ ‫تا‬

‫د ِ‬

‫اور‬

‫ا د‬

‫آ‬

‫ت را‬

‫رِ‬

‫دو‬

‫در‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫را‬ ‫ِط ّاول‬

‫د‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ف‬

‫ت‬

‫ا‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ا‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻـ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋْﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬

‫۔)‪ )(١‬ر ا ءو ہ(‬ ‫اسوا‬

‫را س‬

‫تار‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫۔‬

‫ر‬

‫‪:‬‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ِ دق‬

‫رو‬

‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ‬

‫اور ں‬

‫ر در ادر ن و ل او د‬ ‫ا‬

‫رﺣﻤـ ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ‬ ‫ــﺔ ا ِ‬ ‫َ َْ‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫َر ِــــ َ اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦ اﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮ اﻟﺼﺪﯾﻖ‪،‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽﺷﺠﺎﻋﺘﮧاﻟﺦ‪،‬ص‪(۳۸‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫ِ اُ‬

‫‪74‬‬

‫را‬

‫را‬

‫‪75‬‬ ‫‪75‬‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫روا‬

‫۔‬

‫ا‬

‫ذى‬

‫دہ‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ح‬

‫م‬

‫را‬

‫ا ِاف‬

‫زورد‬

‫آپاس‬

‫د‬

‫؟ا م‬

‫ا ند‬

‫ب و اں ر‬ ‫ا‬ ‫رو‬

‫اور آ ں‬

‫آ‬

‫‪،‬د‬

‫د‬

‫رد ار ۔ و داس‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫وا‬

‫ب‬

‫(‬

‫‪،‬‬

‫اسو‬

‫زك‬

‫نا ا‬ ‫آ‬

‫رى ۔‬

‫۔اسو‬

‫)د ِتا‬

‫تا‬

‫اب‬

‫ا‬

‫ُا‬

‫َر ِــ َ اﷲُ‬

‫ہ‬

‫ھ‬

‫م‬

‫اور‬

‫اس‬

‫و‬

‫ف‬

‫اس‬

‫با م‬

‫ر‬

‫۔‬ ‫ا‬

‫اور‬

‫د‬

‫وت‬

‫۔‬

‫م‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫سَﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫۔‬

‫ن‬

‫ار‬

‫ا‬

‫ام َر ِــ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋـ ْـﻨ ﻢ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫ں‬

‫ِ رك آ‬

‫ڑى دور‬

‫۔‬

‫۔‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫و‬

‫روا‬ ‫را‬

‫اوران‬

‫س َﺻ‬

‫آ‬

‫دل اور‬

‫د ۔ ان‬ ‫م‬

‫۔ز‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫ں‬

‫‪،‬ار اد‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫رﺳﻮل ﷲ َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ ﻋَﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫‪75‬‬

‫اور‬ ‫دہ‬

‫۔‬

‫دل‬

‫ب‬

‫را‬

‫روا‬

‫‪76‬‬ ‫‪76‬‬

‫وا‬

‫ا‬

‫او‬

‫ت ُا‬

‫بآ د ٔہ‬

‫ض‬

‫ے‬

‫د‬

‫ا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫ت‬

‫وا ر‬

‫ا ا !‬

‫۔ا‬

‫ح‬

‫اور‬

‫وا‬

‫روم‬

‫ت‬

‫ت‬

‫م اور ا‬ ‫ل‬

‫ا‬

‫را ر‬

‫د د اور‬ ‫ارا‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫وا‬

‫ِ ا م اور رآز در‬

‫م‬

‫دو ا‬

‫اور د‬ ‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫اور‬ ‫۔‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ن‬

‫ق آ۔‬ ‫ا‬

‫ت‬

‫اسو‬

‫ر اور‬

‫ت ڈا ۔‬

‫ت ذرہ‬

‫ى ں چ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫۔‬

‫(‬

‫د ور دان‬

‫ا اف‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا را‬

‫اوردر‬

‫ت‬

‫اﺟﻤﻌ ـ ْ‬ ‫ـﻮان ا ِ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋ َﻠـ ْـﻴ ِ ْﻢ َ ْ َ ِ‬ ‫امر ِْﺿـ َ ُ‬

‫اوران ا‬ ‫ارا‬

‫ا ار‬

‫ٹ آ اور‬

‫اس و‬

‫ف ٔات‬

‫اور اس وہ‬

‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋـ ْـﻨ ﻢ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫رك‬

‫ق را ٔ ز ى ارا‬ ‫۔اس‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا‬

‫روا‬

‫ش‬

‫ٔ رك‬

‫‪76‬‬

‫آپ‬

‫را‬

‫‪77‬‬ ‫‪77‬‬

‫روا‬

‫تا‬

‫اور ِل د ى و اں دى‬

‫۔اورد‬

‫ً‬

‫ا‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اب‬

‫۔‬

‫روا‬

‫ا‬

‫ر‬

‫وہ ان‬

‫تو‬

‫ِ رك‬ ‫وا‬

‫روز د‬

‫اور اس‬

‫ا م‬

‫م ج‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ت‬

‫)د ِتا‬

‫ر‬

‫۔‬

‫(‬

‫ٰ‬

‫وا‬

‫ر َﺻـــ اﷲُ‬

‫ت‬

‫اور‬

‫ازہ وردر‬

‫۔ا ں د‬ ‫ان‬

‫۔ا و‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ﻟ ِـــ ٖ َ َ‬

‫ا ز د‬

‫د‬

‫ا ِام‬

‫ں‬

‫۔ ا‬ ‫ا‬

‫و‬

‫دق‬

‫ر‬

‫ا م‬

‫اوروہا‬

‫اور اس‬

‫ن وا‬

‫ر‬

‫روا‬

‫اورا ں‬

‫ازہدر‬

‫ا‬

‫ا ٰ‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫ا م رو ں‬

‫ا م‬

‫و‬

‫تا‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ااور‬

‫اور اس‬

‫ں‬

‫ر‬

‫د۔‬

‫اس‬

‫ا‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫وا وہ و‬ ‫ل‬

‫د‬ ‫‪77‬‬

‫ا م‬

‫را‬

‫‪78‬‬ ‫‪78‬‬

‫ِا‬ ‫ِ‬

‫ب ا۔رو ں‬

‫وا آ ۔ اس و‬

‫۔‬ ‫اس ك‬ ‫روا‬ ‫و‬

‫آج دت‬

‫وا‬

‫ا ا‬

‫ﻋــﻨ ﻢ‬ ‫َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت ا ف ر‬

‫ا‬

‫اور‬

‫را‬

‫۔)‪ ) (١‬ا‬

‫وا ِ‬ ‫اسذات‬ ‫رہ‬

‫ا‬

‫۔ا‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ح‬

‫رك‬

‫د‬

‫‪:‬‬ ‫ا‬

‫رو ز‬ ‫آپ‬ ‫ض ‪:‬اےا‬

‫اوران‬

‫(‬

‫تا‬

‫ر‬

‫۔‬ ‫اس‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ف‬

‫ارادہ‬

‫وہ م‬

‫ا ر‬

‫و‬

‫تا‬

‫و‬

‫زآ اورا م‬

‫ے ے‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫ہ َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫تا‬

‫ا‬ ‫ر‬

‫۔ ں‬

‫ہ!آپا‬

‫ں ر‬

‫ٰ‬

‫َر ِـ َ اﷲُ‬

‫دت‬

‫آپ َر ِــــــ َ اﷲُ‬

‫…؟آپ‬

‫‪)…١‬ﺳﻮاﻧﺢﮐﺮﺑﻼ‪،‬ص‪،۴۵‬ﻣﮑﺘﺒ اﻟﻤﺪﯾﻨ ()اﻟﺮﯾﺎضاﻟﻨﻀﺮۃﻓﯽﻣﻨﺎﻗﺐاﻟﻌﺸﺮۃ ‪،‬اﻟﻘﺴﻢاﻟﺜﺎﻧﯽ‪،‬اﻟﺒﺎب‬ ‫اﻻولﻓﯽﻣﻨﺎﻗﺐﺧﻠﯿﻔ رﺳﻮلﷲاﺑﯽﺑﮑﺮاﻟﺼﺪﯾﻖ۔۔‪،‬اﻟﻔﺼﻞاﻟﺘﺎﺳﻊﻓﯽﺧﺼﺎﺋﺼﮧ‪،‬ذﮐﺮﺷﺪۃﺑﺎﺳﮧﺛﺒﺎت‬ ‫ﻗﻠﺒﮧ۔۔اﻟﺦ‪،۱۴۸،۱۴۹/۱،‬اﻟﺠﺰء‪،۱‬ﻣﻠﺨﺼﺎً(‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪78‬‬

‫را‬

‫‪79‬‬ ‫‪79‬‬

‫ر ل‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ذى‬

‫ا‬

‫ر‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ا َﺻــ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫ر‬

‫م‬

‫ا ِاف‬

‫ب‬

‫ﻋــﻨ ﻢ‬ ‫ام َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫فروا‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫م‬

‫اس‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬ ‫اوروہ‬ ‫۔‬

‫و ل‬

‫۔‬

‫تا‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫وا‬ ‫ﻋﻨـ‬ ‫آ اوراس ت زورد ا‬ ‫َر ِـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬ ‫َ َّ َ ٰ َ َّ ُ َ َ َ َّ‬ ‫ﺟﺮت ْ ِ َ ُ‬ ‫اﻟﮑﻼب‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫۔آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬ ‫واﻟﺬیﻵ ِاﻟﮧ ِاﻻﮬﻮ ﻟﻮ ِ‬ ‫‪ِ ”:‬‬ ‫َّ‬ ‫َ َ ُّ‬ ‫ﺟﯿـﺸﺎ َ َّ َ‬ ‫ﺑﺎرﺟﻞ َ ْ َ‬ ‫َْ ُ‬ ‫ﻣـﺎرددت َ ْ‬ ‫وﺟﮭـﮧ‬ ‫اﻟﻨﺒﯽ ﺻـﻠﯽ ﷲ ﻋﻠﯿـﮧ وﺳـﻠﻢ‬ ‫ازواج‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫َ ُ‬ ‫ا‬ ‫اسذات‬ ‫رﺳﻮل ﷲ ﺻﻠﯽ ﷲﻋﻠﯿـﮧوﺳـﻠﻢ“‬ ‫د‬

‫!ا‬

‫ؤں‬ ‫ر‬

‫اس‬

‫ل َﺻ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َو َﺳـﻠﻢ‬

‫وں‬

‫ے‬

‫ت ُا‬ ‫۔‬

‫ك‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫رﺳﻮل ﷲ َﺻـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫د‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ر‬

‫وا‬

‫روا‬

‫ﷲ‬ ‫اس‬

‫اور‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫)د ِتا‬

‫۔ ں‬ ‫ں‬

‫(‬

‫آ‬

‫ں‬

‫ا ۔‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫زدہ‬

‫ں‬

‫وہ‬

‫ب‬

‫د ۔وہروا‬

‫روم‬

‫وا‬

‫‪79‬‬

‫ا اس‬

‫را‬

‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬

‫۔)‪ )(١‬ر ا ء‪،‬ص‪(۵۱‬‬

‫حا م ل‬

‫بدو‬ ‫ِ‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫و‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫د ں‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫تا‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ا اور‬

‫در‬

‫ﻋـﻨ ﻢ‬ ‫ام َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وا‬

‫ے‬

‫زورڈا‬

‫اور رے‬

‫ں آپ‬ ‫اور ا م‬

‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ا م ز ٔہ و‬

‫د۔‬

‫۔ا‬

‫ر‬

‫تا‬ ‫و د‬

‫ا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ‬

‫تا‬

‫زك‬ ‫َر ِـ َ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫َﺻـ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫اراہ‬

‫ل‬

‫۔‬

‫تا‬

‫۔ا‬

‫ں‬

‫ا‬

‫َر ِـ َ اﷲُ‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬اﺑﻮﺑﮑﺮﺻﺪﯾﻖ‪،‬ﻓﺼﻞﻓﯿﻤﺎوﻗﻊﻓﯽﺧﻼﻓﺘﮧ‪،‬ص‪)(۵۶‬ﺗﺎرﯾﺦﻣﺪﯾﻨ دﻣﺸﻖ‪،‬ﻋﺒﺪﷲ‬ ‫وﯾﻘﺎلﻋﺘﯿﻖ‪(۳۱۶/۳۰،‬‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪80‬‬

314 ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

ُ‫َر ِــــ َ اﷲ‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ار د‬

‫اسوا‬ ‫ِا‬

‫اب‬ ‫ل‬

‫……؟‬

﴾﴾ ‫﴿﴿ ﻣﺸﻖ‬

“

‫وا‬

‫را‬

81 81

‫تا‬

‫ر‬

‫ر‬

‫اور ں‬

”:‫( ال‬١) ‫وا ں‬

‫……؟‬

‫ﻋــﻨ ﻢ‬ ُ ‫ام َر ِــ َ ا‬ ْ َ ٰ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ‬

‫ا‬

‫ﻋﻨـــ‬ ْ َ ٰ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ‬

“

‫ن‬

‫وا‬

ٔ

‫ﻋﻨ‬ ْ َ ٰ ‫َ َﻌﺎ‬

‫ِر ل‬

‫ﻋﻨ‬ ُ ‫َر ِ َ ا‬ ْ َ ٰ ‫ﷲ َ َﻌﺎ‬

:‫( ال‬٢) ‫ر‬

‫……؟‬

‫”آج دت‬:‫( ال‬٣) ‫ﻋﻨ‬ ُ ‫َر ِ َ ا‬ ْ َ ٰ ‫ﷲ َ َﻌﺎ‬

‫ا‬

     

      

    

            

       

 

81

(

‫)د ِتا‬

‫ں‬

    ْ ْ ُ َْ ‫ اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬:

‫اس‬

‫را‬

‫‪82‬‬ ‫‪82‬‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ر‬

‫ﻣﺎﻧﻌﯿﻦ زﮐﻮۃ‬ ‫ِ‬ ‫ر‬

‫ا م‬

‫ز ۃ‬

‫ِ‬

‫د‬ ‫و‬

‫وں ‪:‬‬ ‫َﺻ ا ُ‬ ‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫رے ا م‬

‫۔ اس‬

‫تا‬

‫ام‬

‫اس‬

‫ا ر‬ ‫د‬

‫۔‬ ‫ف‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫آپ َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ىا‬

‫اوراباس د‬

‫دو ے‬

‫ر‬

‫ان‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫۔‬

‫ان‬

‫ﻋﻨ ﻢ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫ا ر‬

‫!ا وہ گ‬

‫ان‬

‫وا ر‬

‫ت‬

‫ر‬

‫د ارادہ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫وہ گ ے‬

‫ں‬

‫۔ا‬

‫‪ :‬ا ذوا ل‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫آپ َر ِـــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫اورز ۃ‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫َر ِــــ َ اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ِز ۃ‬

‫ےاور‬

‫اور‬

‫وہ‬

‫ِز ۃ‬

‫ت َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ اور‬

‫اسو‬

‫و ل‬

‫گ‬

‫ز ۃ‬

‫ز‬

‫وں‬

‫ا اب‬ ‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪82‬‬

‫را‬

‫آپا ِ‬

‫‪83‬‬ ‫‪83‬‬

‫وا آ ا ں ا اب‬

‫ا‬

‫۔اب‬

‫آپ را‬ ‫تا‬

‫۔‬

‫ام‬

‫ا اف اور‬

‫ً‬

‫ت‬ ‫ا‬

‫لد‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اﷲ ٰ‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﯽ‬ ‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫!ﷲ ٰ‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﯽ‬

‫اورا ں‬

‫وہ‬

‫)‪(١‬‬

‫اور واﻗﻌـ ً‬ ‫ــﺔ‬ ‫اور ا‬ ‫ا ر د‬

‫گ ز‬

‫ا ر د اور‬

‫ا ما‬

‫مدر‬

‫ں رد‪:‬‬ ‫ت را‬

‫گ‬

‫نو‬

‫اور‬ ‫دو ى ورى وں‬ ‫اور‬

‫ر‬

‫۔‬

‫ِز ۃاوران‬ ‫ں‬

‫ِز ۃ‬

‫ا اسو‬

‫ٹ دے دى‬

‫گروزہ‬ ‫اس‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫تا‬ ‫َ َْ ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ‬ ‫رﺣﻤﺔ ا ِ‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫د‬

‫’’ ں‬ ‫اور‬

‫‪)…١‬ﺻﺤﯿﺢﻣﺴﻠﻢ‪،‬ﮐﺘﺎباﻻﯾﻤﺎن‪،‬ﺑﺎباﻻﻣﺮﺑﻘﺘﺎلاﻟﻨﺎس ﺣﺘﯽﯾﻘﻮﻟﻮاﻻاﻟﮧاﻻﷲ۔۔۔اﻟﺦ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۳۲:‬‬ ‫ص‪)(۳۲‬اﻟﺮﯾﺎضاﻟﻨﻀﺮۃ‪)(۱۴۷/۱،‬ﺗﺎرﯾﺦﻣﺪﯾﻨ دﻣﺸﻖ‪،‬ﺑﺎبذﮐﺮﺑﻌﺚاﻟﻨﺒﯽﷺ‪(۵۳/۲،‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪83‬‬

‫را‬

‫‪84‬‬ ‫‪84‬‬

‫ورى اور‬ ‫آج‬

‫م‬ ‫دہ ح‬

‫اسو‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫تا‬

‫ر‬

‫ے وہ‬

‫ہ‬

‫۔‬ ‫اور‬

‫ں رد‬ ‫ف و۔ ا‬

‫آ‬

‫تا‬

‫َر ِ ـ َ اﷲُ‬

‫ا‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫آپ َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫زكو‬ ‫ا‬ ‫۔)‪ )(١‬ا‬

‫ان‬ ‫م ا‬

‫ا م‬

‫ف اور ز‬

‫رى ں‬

‫و‬

‫ور تِ د‬

‫۔ ﻧﻌﻮذ ﺑﺎ ﻣﻦذﻟﮏ‬ ‫اور‬ ‫ا " ب‬

‫و‬

‫‪)…١‬ﺳﻮاﻧﺢﮐﺮﺑﻼ‪،‬ص‪،۴۶‬ﻣﮑﺘﺒ اﻟﻤﺪﯾﻨﮧ(‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫ا‬

‫ِز ۃا‬

‫وہ و‬ ‫و‬

‫ن‬

‫ورى ۔ ا ا‬

‫رے ا م ا ن ر‬

‫ت ا ر‬

‫نر‬

‫(‬

‫اسوا‬ ‫ا م‬

‫ا م‬ ‫ًا م‬

‫ن‬

‫ِز ۃ‬

‫ں "‬

‫ت ا ر‬

‫و‬ ‫۔‬

‫‪84‬‬

‫را‬

‫ا ام‪:‬‬ ‫ا ں‬

‫را‬

‫ت‬

‫‪85‬‬ ‫‪85‬‬

‫گ‬

‫تا‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ِﻟـــ ٖ َ َ‬

‫َﻋ َﻠـ ْــﻴ ِﻢ اﻟـــﺼ ٰ ُ‬ ‫واﻟـــﺴﻼم‬ ‫َ‬ ‫ﻠﻮة َ‬

‫۔‬

‫وى‬ ‫َ َ​َ َْ ُ َ َ ٌَ‬ ‫ﺻﺪﻗ “‬ ‫ﻣﺎﺗﺮﮐﻨﺎہ‬ ‫………اور‬

‫و ل‬

‫ا‬

‫را‬

‫ر‬

‫ا ام‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ ـــﺎ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫وہ‬

‫تا‬

‫غِ ك‬

‫د ۔ اس اب‬

‫ل وارث‬

‫اور‬

‫تا‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫س َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َو َﺳـﻠﻢ‬

‫وہِا ء‬

‫۔)‪ )(١‬رى‪،‬‬ ‫ازواج‬

‫دومص‪۹۱‬‬ ‫ات‬

‫ا وارث‬ ‫‪،‬‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا‬

‫اور‬ ‫ڑ‬

‫ام‬

‫ُ ُ‬ ‫‪”:‬ﻻﻧْﻮَرث‬

‫ۃ‪،‬ص‪(۵۵۰‬‬

‫ڑ‬

‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ِﻟـ ٖ َو َﺳـﻠﻢ‬

‫ت ِن‬

‫َر ِــــ َ اﷲُ‬

‫ر َﺻ ـ ا ُﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َوﺳــﻠﻢ ل ا‬ ‫َ َﻌــﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ـ ذر‬ ‫َ​َ ْ َ َ ْ َ َ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻨْ ـﺎ‬ ‫ﻗـﺪ ﻗــﺎل‬ ‫‪”:‬اﻟـﯿﺲ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ت‬ ‫وا‬ ‫ُ ْ َ ُ َ َ​َ َْ َ َ ٌَ‬ ‫َ ُ ْ‬ ‫ﺻـﺪﻗ “‬ ‫رﺳﻮ ُل ﷲﺻﻠﯽ ﷲ ﻋﻠﯿﮧ وﺳـﻠﻢ ﻻﻧـﻮرث ﻣـﺎﺗﺮ ﮐﻨـﺎہ‬ ‫‪)…١‬ﺻﺤﯿﺢاﻟﺒﺨﺎری‪،‬ﮐﺘﺎبﻓﺮضاﻟﺨﻤﺲ‪،‬ﺑﺎبﻓﺮضاﻟﺨﻤﺲ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪)(۳۳۸/۲،۳۰۹۳:‬ﺻﺤﯿﺢ‬ ‫ﻣﺴﻠﻢ‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﺠﮩﺎدو اﻟﺴﯿﺮ‪،‬ﺑﺎبﻗﻮلاﻟﻨﺒﯽﷺﻻﻧﻮرث‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۱۷۵۸:‬ص‪(۹۶۶‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪85‬‬

‫را‬

‫‪86‬‬ ‫‪86‬‬

‫تا‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻــ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ِﻟــ ٖ َ َ‬

‫ڑ‬

‫‪،‬‬

‫وہ‬

‫………اور رى‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫اوس َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫اور‬

‫ت ن‪،‬‬ ‫ت‬

‫آپ گ‬

‫ت ‪،‬‬

‫ا و‬

‫ت‬

‫وارث‬

‫‪،‬‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اور كو ہان‬

‫وى‬

‫د‬

‫دوم ص ‪۹۰‬‬

‫ت‬

‫تز‬

‫ا ام‬

‫ف‪،‬‬ ‫۔‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ا‬

‫ت س‪،‬‬

‫دے‬

‫‪:‬‬

‫ا ار‬

‫ں‬

‫)‪(٢‬‬

‫ت‬

‫ت‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ااور ان‬ ‫ان‬

‫۔‬

‫ل وارث‬

‫)‪(١‬‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ڑ وہ‬

‫ر‬

‫ا‬

‫ِ‬

‫ت ا‬

‫ز آ اور‬

‫َْﻋﻨ ﻤـــــــــﺎو ہ ا ر ر‬ ‫ﻋﻨـــ‬ ‫س َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫دوم ص ‪۵۷۵‬و‬

‫ﻋﻨ ﻢ‬ ‫ص َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫روق ا‬

‫ان ا د‬

‫۔‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ازواج‬

‫اوران او د غِ كو ہ‬

‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ‬

‫ات‪،‬‬ ‫د‬

‫ت‬

‫ا‬

‫‪)…١‬ﺻﺤﯿﺢﻣﺴﻠﻢ‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﺠﮩﺎدواﻟﺴﯿﺮ‪،‬ﺑﺎبﻗﻮلاﻟﻨﺒﯽﷺﻻﻧﻮرث‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۱۷۵۸:‬ص ‪(۹۶۶‬‬ ‫‪)…٢‬ﺻﺤﯿﺢاﻟﺒﺨﺎری‪،‬ﮐﺘﺎبﻓﺮضاﻟﺨﻤﺲ‪،‬ﺑﺎبﻓﺮضاﻟﺨﻤﺲ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۳۳۹/۲،۳۰۹۴:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪86‬‬

‫را‬

‫ا‬

‫ے‬

‫‪87‬‬ ‫‪87‬‬

‫ورا‬

‫ﻋ َﻠْﻴ ِ اﻟﺴﻼم‬

‫ت‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫و اوت‬

‫د‪،‬‬

‫ز‬

‫ِ‬

‫اس‬

‫ں‬

‫و ت‬

‫وا‬

‫ا ا ں‬

‫غِ ك‬

‫ﻋﻨ ـﺎ‬ ‫ہ َر ِـ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫اس‬

‫ں ا ام اور آ ِ‬ ‫وہ آن و‬

‫ام َﻋ َﻠـ ْــﻴ ِﻢ اﻟـــﺼ ٰ ُ‬ ‫ــﺴﻼم‬ ‫ﻠﻮة َواﻟـ َ‬

‫ورا‬

‫در ود ر۔‬

‫آ اور رہدن‬

‫ا‬

‫تا‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫آپ َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اسروز دى‬

‫ر‬

‫۔ا‬

‫ذ‬

‫ت‬

‫َ َْ ُ‬ ‫رﺣﻤﺔ اﷲِ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ﻤﺎ‬

‫ن‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫ﻋﻼﻟﺖ اوروﻓﺎت‬

‫وا ى اور‬ ‫ﻋﻨ ـــﺎ‬ ‫َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اد‬

‫)‪(١‬‬

‫ر‬

‫رى‬

‫را‬

‫داوَد ﴾‬ ‫﴿ وورث‬ ‫ﺳــــــﻠﻴﻤﺎن‬ ‫ِ‬ ‫ُ َ ُ‬ ‫َ َ ِ َ ُ‬ ‫ا‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ز دہ‬

‫ا‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪ ۷‬دىا‬

‫‪)…١‬ﺳﻮرۃ اﻟﻨﻤﻞ‪،‬اﻻﯾ ‪،۱۶‬پ‪(۱۹‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا‬

‫(‬

‫ىٰ‬

‫ر ۔اسدر ن‬

‫ز‬ ‫‪ ۶۳‬ل‬

‫روز‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫۔آپ َر ِـ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔آ‬ ‫‪ ۲‬ل‪ ۲‬ہ‬

‫َر ِـ َ اﷲُ‬

‫زا ا رِ‬

‫ر‬

‫آپ َر ِـ َ‬

‫ر‬ ‫ا مد‬

‫‪87‬‬

‫ا‬

314 ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬ ‫دو‬

‫تا‬

‫ر‬

‫اورآ‬ (١)

‫وت‬ ‫۔‬

‫را‬

88 88 ‫ﻋﻨ‬ ْ َ ٰ ‫آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ‬

‫ھ‬۱۳ٰ ‫ى‬

‫ن‬ ‫رك‬ “‫”اﻧﺎ واﻧﺎاﻟﯿﮧراﺟﻌﻮن‬

‫ دىا‬۲۲

‫وﺳﻠﻢ‬ َ َ ٖ ِ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ‬

   

    

        

                      

                      

                                     

  ‫ﻓﺼﻞﻓﯽ‬،‫ﺣﺮفاﻟﺒﺎء‬،‫()ااﻻﮐﻤﺎلﻓﯽاﺳﻤﺎءاﻟﺮﺟﺎل‬۴۰۹/۳۰،‫ﻋﺒﺪﷲوﯾﻘﺎل‬،‫…)ﺗﺎرﯾﺦﻣﺪﯾﻨ دﻣﺸﻖ‬١ (ً‫ﻣﻠﺘﻘﻄﺎ‬،۵۸۷‫ص‬، ‫اﻟﺼﺤﺎﺑ‬

88

(

‫)د ِتا‬

ْ ْ ُ َْ ‫ اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬:

‫را‬

‫‪89‬‬ ‫‪89‬‬

‫)‪ (١‬ال‪:‬‬

‫د‬

‫)‪ (٢‬ال‪:‬‬

‫)‪(٣‬‬

‫ٔا‬

‫تا‬

‫)‪ (۵‬ال‪:‬ا ء‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫ٰ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫……؟‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫ال‪:‬آپ َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اﺟﻤﻌ ْ‬ ‫ِﺿﻮان اﷲِ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ ْﻢ َ ْ َ ِ‬ ‫امر ْ َ ُ‬

‫ن‬

‫ں‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫دہدور‬

‫)‪ (۴‬ال‪:‬ا ء‬

‫ﻋﻨ ﺎ‬ ‫اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫﴿﴿ ﻣﺸﻖ ﴾﴾‬

‫……؟‬

‫ا‬

‫تا‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ں رد ورى ……؟‬ ‫‪،‬د‬

‫ِغ ك‬

‫ام َﻋﻠ َْﻴ ِﻢ اﻟـﺼ ٰ ُ‬ ‫واﻟـﺴﻼم‬ ‫ﻠﻮة َ َ‬

‫د‬

‫ام َﻋﻠ َْﻴ ِﻢ اﻟﺼ ٰ ُ‬ ‫واﻟﺴﻼم‬ ‫ﻠﻮة َ َ‬

‫……؟‬

‫اث‬ ‫اث‬

‫َر ِـ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ﻤـﺎاور‬

‫……؟‬ ‫ت‬

‫َر ِـ َ‬

‫ـﻠﻴﻤﺎن‬ ‫داوَد ﴾…… رہآ‬ ‫وورث ُﺳـ ِ‬ ‫)‪ (۶‬ال‪َ ِ َ َ ﴿:‬‬ ‫ُ َ ُ‬

‫)‪(٧‬‬

‫ف ……اس‬

‫ﻋﻨ‬ ‫ال‪:‬آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ر ……؟‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫و ل‬

‫ر‬

‫اب ……؟‬ ‫اور‬

‫ا‬

‫ت‬

‫آپ َر ِ َ‬

‫‪89‬‬

‫را‬

‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫آپﮐﯽﮐﺮاﻣﺘﯿﮟ‬ ‫تا‬

‫ا ںذ‬

‫ت ا‬ ‫ا‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِــ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ں‬

‫۔‬

‫ا‬

‫ر ےپ‬

‫ب‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ا ِ‬

‫تا‬ ‫اوران‬

‫در ل‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫م َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬ ‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ا‬ ‫سآ‬

‫۔ ان‬

‫آپ‬

‫ا‬

‫روكر‬ ‫ں‬ ‫ں‬

‫د۔ ُ‬ ‫؟‬

‫اور‬

‫ز دہرات ر‬ ‫ں‬

‫ى‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫؟آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔ا ں‬

‫ض‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫آپ َر ِـــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨـ ا‬ ‫راض‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ں‬

‫آپ رات‬

‫ں‬

‫ن‬

‫‪،‬ا ں‬

‫روا‬

‫َر ِـ َاﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ﻤــﺎ‬

‫آد ں ا‬ ‫ا‬

‫ا‬

‫ا‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫اوران‬ ‫ں‬ ‫)د ِتا‬

‫ادے‬ ‫ا‬

‫ا ر‬ ‫ت ا‬

‫َر ِـ َ اﷲُ‬

‫ں‬

‫اس‬ ‫۔‬

‫(‬

‫‪90‬‬

‫را‬

‫‪91‬‬ ‫‪314‬‬ ‫‪91‬‬ ‫ر اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬ ‫تا‬ ‫َ ُ َّ َ ُ ُ َ ُّ‬ ‫اﻟﻠﻘ َﻤـ َّاﻻ َرﺑـﺎ ْ‬ ‫” َْ ُ‬ ‫ﻣـﻦ‬ ‫اﯾﻢ ﷲﻣﺎﮐﻨﺎ ﻧﺄﺧـﺬ ِﻣـﻦ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬

‫راوى ن‬ ‫َْ َ َ ََْ‬ ‫اﮐﺜـﺮ ﻣ ْ َ‬ ‫ﻔﻠﮭﺎ‬ ‫ﻨﮭـﺎ “‬ ‫ِ‬ ‫اﺳ ِ‬ ‫ز دہ‬

‫اس‬

‫!‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ں‬

‫ز دہ ر ۔‬

‫اس‬

‫اور‬

‫تا‬

‫اس‬ ‫ا‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ز دہ آ‬

‫ى‬ ‫ى‬

‫آپ‬ ‫ا‬

‫؟‬

‫ز دہ ۔ وہ‬ ‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫ر۔‬

‫ر ہِر‬

‫ں اور وں در ن ا‬ ‫اسروز‬

‫و‬

‫ا‬

‫ہ ا‬ ‫ر‬

‫۔ رى ج اس‬

‫ت‬ ‫آد‬

‫اس‬

‫ا۔)‪ )(١‬رى‪ ،‬اول‪،‬ص‪(۵،۶‬‬ ‫ں‬ ‫و‬

‫ز دہ‬

‫اور‬

‫رى ج اس‬

‫‪)…١‬ﺻﺤﯿﺢاﻟﺒﺨﺎری‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬ﺑﺎبﻓﯽ ﻋﻼﻣ اﻟﻨﺒﻮۃﻓﯽاﻻﺳﻼم‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۴۹۵/۲،۳۵۸۱:‬‬ ‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪91‬‬

‫را‬

‫‪92‬‬ ‫‪92‬‬

‫تا‬

‫ں‬ ‫تا‬

‫پ‬

‫ت‬

‫وار ں‬

‫رى دو‬

‫۔ ا ےل‬

‫رے دو‬

‫ا‬

‫گ آن‬

‫۔‬

‫ﻋﻨ ـﺎ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ء‬ ‫رى‬

‫ں‬

‫رىدو ى‬ ‫آپ‬

‫ن‬

‫) ُام م(‬

‫ا‬

‫اس‬

‫ا‬

‫ض ت‬

‫ى رى ! ے س‬

‫ىدو ى‬

‫ن‬

‫ر‬ ‫۔‬

‫ض‬

‫‪)…١‬ﻣﺆﻃﺎاﻣﺎمﻣﺤﻤﺪ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۲۸۶/۱،۸۰۸:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫و‬

‫ل آجوہ ل‬ ‫و‬

‫اور‬

‫ن‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫؟آپ َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ار د‬

‫اس‬

‫و ل‬

‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﻋﻨ ـﺎ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا م ‪ ،‬با ‪،‬ص‪(۳۴۸‬‬

‫تا‬

‫ے‬

‫ا ن! ى ا‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫آپ َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ِ ر‬

‫۔)‪)(١‬‬

‫۔‬

‫وى ا ں‬

‫۔ ى او د‬

‫ت‬

‫و‬

‫۔۔؟‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ا‬

‫ا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ ﺎ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ار د‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫دو ا‬

‫‪92‬‬

‫را‬

‫۔‬ ‫و‬

‫و‬

‫دو ى ا‬ ‫ﻋﻨــ‬ ‫َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫و‬

‫‪93‬‬ ‫‪93‬‬

‫ا‬

‫ا‬

‫اس ت‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ض ا ل‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫آپ َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ؤں ا‬

‫آج ا ل ے وار ں ل‬

‫ر‬

‫رى‬

‫وت‬

‫تا‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫تا‬

‫ت‬

‫ا‬

‫َ‬

‫ﻋﻨ ـــﺎ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اور ان دو ں ں‬ ‫دو‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫۔آپ َر ِـــــــ َ اﷲُ‬

‫ً‬

‫ﻋﻨ ـــﺎ‬ ‫َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اس‬

‫۔‬

‫ا ن ا‬

‫آپﮐﯽﺧﺼﻮﺻﯿﺎت‬ ‫تا‬

‫را‬ ‫روا‬

‫و‬

‫ت‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‪:‬‬

‫ت‬

‫آپ‬

‫ا ِ‬

‫رﺣﻤـ ُ‬ ‫ــﺔ اﷲِ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ‬ ‫َ َْ‬

‫ا‬

‫ں‬

‫۔ا ں‬ ‫ر‬

‫) ّاول( آپ م‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ر اور‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ت‬

‫۔‬

‫تا م‬ ‫ا‬

‫رﺣﻤـ ُ‬ ‫ــﺔ اﷲِ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ‬ ‫َ َْ‬ ‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫دو ے م‬

‫از‬

‫ا‬

‫۔‬

‫۔ )دو (‬

‫‪93‬‬

‫را‬

‫‪94‬‬ ‫‪94‬‬

‫تا‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫آپرﺳﻮل ﷲَﺻـ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫آپ‬

‫را‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ﻟ ِـــ ٖ َ َ‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫س َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ﻋﻨ ﻢ‬ ‫اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫در‬

‫ز‬

‫ا‬

‫‪،‬آپ وا‬ ‫۔‬

‫َ‬

‫‪:‬‬

‫ى‬

‫ادےا‬

‫آپ‬

‫ِر ر ر ۔)‬

‫‪،‬آپ‬

‫(‬

‫ت ر ِ ر ۔) رم(‬

‫اوردو ے گآپ‬

‫آپ‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫َر ِـــــ َ اﷲُ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫آپ‬

‫ى‬

‫۔‬

‫ام َر ِـ َ‬

‫)‪(١‬‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫آپ َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬ ‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِــ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫آپ‬

‫ر‬

‫اوران‬

‫)‪(٢‬‬

‫ُد‬

‫ا‬

‫اور‬

‫۔آ‬

‫و‬

‫تا‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ـ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫ِ م‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦﻣﺪﯾﻨ دﻣﺸﻖ‪،‬ﻋﺒﺪﷲوﯾﻘﺎلﻋﺘﯿﻖ‪(۲۶۶/۳۰،‬‬ ‫‪)…٢‬اﻟﻤﻌﺠﻢ اﻟﮑﺒﯿﺮ‪،‬ﻧﺴﺒ اﺑﯽﺑﮑﺮاﻟﺼﺪﯾﻖواﺳﻤﮧ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۵۴/۱،۱۱:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫‪94‬‬

‫را‬

‫‪95‬‬ ‫‪95‬‬

‫)‪ (١‬ال‪:‬‬ ‫ا‬ ‫اس‬

‫ال‪:‬‬

‫﴿﴿ ﻣﺸﻖ ﴾﴾‬ ‫وا‬

‫د وا‬

‫ٔہا‬

‫)‪(٣‬‬

‫ا‬

‫……؟‬

‫)‪ (٢‬ال‪ِ :‬م‬ ‫رے‬

‫تا‬

‫ن‬

‫……؟‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫آپ َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا……؟‬

‫ا‬

‫ا‬

‫وا ں‬

‫……؟‬

‫ن‬

‫ﻋﻨـــــــ‬ ‫َر ِـــــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ٰ‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫ال‪:‬آپ َر ِـــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫تَ َْ ُ‬ ‫رﺣﻤﺔ اﷲِ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ‬

‫ت ن‬

‫ر‬

‫ف‬

‫ﺻﺪﯾﻖ اﮐﺒﺮ‬ ‫ﺷﺎن‬ ‫ﻣﻨﻘﺒﺖ در ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ت‪،‬ا ِذ َز ‪ ،‬ت‬ ‫ادرا ٰ‬ ‫ُ‬ ‫َْ‬ ‫ٔ م’’ ِ‬ ‫ْ َاﻟﻤﻨـــــﺎنا‬ ‫ِ‬ ‫ب‬ ‫ذوق ‘‘ اَ ا َ ْ َ ا َ ِ َ ء‪ِ ،‬‬ ‫ِ‬ ‫ت ِّ ُ ا‬ ‫ر ِـ َ اﷲُ ﻌـﺎ ٰ ﻋﻨ ﻤــﺎ‬ ‫ِّ ا‬ ‫ِ ِقو ‪،‬‬ ‫ا‪،‬‬ ‫ں َر ْ ُ ا ِّ ن ‪:‬‬ ‫ن‬ ‫ِن ا‬ ‫ر‬

‫٭ َں‬

‫َز ں‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫َ‬

‫ِر‬ ‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ر‬

‫‪،‬‬

‫ّ ِ ِ اَ َ‬ ‫ب‬ ‫ِ‬

‫ا‬

‫رﺣﻤـــُﺔ‬ ‫نَﻋ َﻠﻴـــ ِ َ َ‬

‫ّ ِ ِ اَ َ‬ ‫‪95‬‬

‫٭ ا ِ ٰ ! َر‬

‫را‬

‫٭ ُر ُ‬

‫اور ا َ ء‬

‫٭ ا‬

‫ّ ِ ِ اَ َ‬

‫٭‬

‫روق و‬

‫٭ ِم‬

‫اب را‬ ‫ِ‬

‫٭‬

‫ُاس‬

‫٭‬

‫ِ​ِ‬ ‫دم‬

‫!‬

‫ّ ِ ِ اَ َ‬

‫ى َر‬

‫‪،‬‬ ‫ُ ّت‬

‫٭‬

‫‪96‬‬ ‫‪96‬‬

‫تا‬

‫ں‬

‫‪ ،‬وا ِ‬

‫ّ ِ ِ اَ َ‬

‫َ ‪،‬‬

‫ّ ِ ِ اَ َ‬

‫اَ‬ ‫ْ‬

‫ا‬ ‫ْ‬

‫ا‬

‫ں‬

‫ں‬

‫ِى‬ ‫دا ِ‬

‫د‬

‫ّ ِ ِ اَ َ‬

‫ِ ِ‬

‫ِّ ِ‬

‫آرام‬ ‫ُد‬

‫راہ ِ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫اور وہ ُد‬ ‫ُد‬

‫ُ‬

‫)د ِتا‬

‫ُ‬

‫ر ِاس‬ ‫ؔ‬

‫(‬

‫ِّ ِ‬

‫بِ ا‬ ‫ُد‬

‫ّ ِ ِ اَ َ‬

‫ا‪،‬‬

‫و اَ ْ ِ‬

‫را‬

‫نو‬

‫ر‬

‫‪314‬‬ ‫اﷲ ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا‬

‫اَ َ‬ ‫اَ َ‬

‫ّ ِ ِ اَ َ‬ ‫ّ ِ ِ اَ َ‬

‫‪96‬‬

‫را‬

‫ت‬

‫‪97‬‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ‬ ‫ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮﻓﺎروق اﻋﻈﻢ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫لو‬ ‫رے آ و‬

‫وا دے‬

‫وا‬

‫لو‬ ‫د اوران‬

‫با‬ ‫ٰ ِ‬ ‫۔‬

‫دو وں‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ ﻋَﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ر ں‬

‫ں‬

‫رىر‬

‫وا‬

‫ر‬

‫وا د ان‬ ‫م‬

‫آپ م‬

‫۔آپ وا‬

‫لو‬

‫ں روں‬ ‫ں‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫وا‬ ‫لو‬

‫۔‬

‫اور رے‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َْ‬

‫وا وہ‬

‫لو‬

‫ر و وف ا ا‬ ‫ا‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ت‬ ‫تا‬

‫ء‬ ‫ا‬

‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﻋﻨ ﻢ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫م باور ں م‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫روق ا‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ‬

‫۔‬

‫ﻧﺎموﻧﺴﺐ‬ ‫ا‬

‫لو‬

‫‪،‬‬

‫اور‬

‫م‬

‫روقا‬ ‫ہ‬

‫‪97‬‬

‫را‬

‫ا‬

‫‪98‬‬

‫۔‬

‫)‪(١‬‬

‫آ‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َ َ‬

‫ت‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫۔‬

‫ا‬

‫آپ‬

‫ہ‬

‫را‬

‫هٔ‬

‫۔ آپ وا‬

‫س َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ ﻋَﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ‬

‫ا‬

‫ہ ل‬

‫) ‪(٢‬‬

‫لا م ‪:‬‬ ‫ت‬ ‫ا م‬

‫ف‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫د اور رہ ر‬ ‫ا‬

‫ُد‬

‫داور‬

‫ا م‬

‫ت‬

‫ﻋﻨ‬ ‫۔ آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ن‬

‫اس و‬

‫ا م ل‬

‫اور‬

‫رں‬

‫ء‬

‫آپ‬

‫ل‬

‫ا م ل ۔)‪ )(٣‬ر ا ء(‬

‫تدے‪:‬‬

‫ى‬

‫۔‬ ‫َﯾﺎ ٰ َ‬ ‫اﻟﮧ اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ!‬

‫ل‬

‫س‬

‫را‬ ‫باورا‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫س َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫را‬

‫م‬

‫‪)…١‬ﺳﻴﺮاﻋﻼماﻟﻨﺒﻼء‪(۵۰۹/۲،‬‬ ‫‪)…٢‬ﺗﺎرﯾﺦﻣﺪﯾﻨﮧدﻣﺸﻖ‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪(۴۴/۱۶،‬‬

‫‪)…٣‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎ‪،‬ص‪)(۸۶‬اﺳﺪاﻟﻐﺎﺑ ‪(۱۵۷/۴،‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫‪98‬‬

‫را‬

‫اس‬

‫‪99‬‬

‫ا م‬

‫ت‬

‫اور‬

‫روا‬

‫۔‬

‫)‪(١‬‬

‫تا‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ُ َ ْ َ َّ َ َّ‬ ‫ﺧﺎﺻ “‬ ‫اﻟﺨﻄﺎب‬ ‫ﺑﻦ‬ ‫ِ‬ ‫ِﺑﻌﻤﺮ ِ‬

‫ﻋﻨ ﻤﺎ‬ ‫س َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫َ ٰ ّ ُ َّ َ َّ‬ ‫اﻋﺰ ْاﻻْﺳﻼمَ‬ ‫”اﻟﻠﮭﻢ ِ ِ‬

‫اس ح د‬

‫ﯾﺎ ﷲ! ص ر‬

‫و ت‬

‫ت‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ن‬

‫ب‬

‫ا م‬

‫ت‬

‫۔‬

‫)‪(٢‬‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ب َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ﷲ‬

‫اور ت َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ا م‬

‫ِلا م وا ‪:‬‬

‫آپ‬

‫دن ن‬

‫اور‬

‫ں‬

‫)ﻣﻌﺎذ ﷲ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ(‬

‫ا ن ا‬

‫ُد ر ہ ِا ٰ‬

‫در‬

‫اد‬

‫ف‬

‫۔‬

‫د‬

‫ا‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ ﻋَﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ال ا ا‬

‫ن‬

‫ل‬

‫روز ِر‬ ‫د‬

‫ے…؟‬

‫۔‬

‫دے َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َوﺳﻠﻢ۔ اس‬

‫‪)…١‬ﺳﻨﻦاﻟﺘﺮﻣﺬی‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬ﺑﺎبﻓﯽﻣﻨﺎﻗﺐاﺑﯽﺣﻔﺺ۔۔اﻟﺦ‪،‬اﻟﺤﺪﻳﺚ‪(۳۸۳/۵،۳۷۰۱:‬‬ ‫‪)…٢‬اﻟﻤﺴﺘﺪرکﻟﻠﺤﺎﮐﻢ‪،‬ﮐﺘﺎبﻣﻌﺮﻓ اﻟﺼﺤﺎﺑ ‪،‬ﺑﺎبﻋﻦﻟﺒﺲاﻟﺪﯾﺒﺎج۔اﻟﺦ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۴۵۴۱:‬‬ ‫‪(۳۴/۴‬‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾﻨ اﻟِﻌﻠ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪99‬‬

‫را‬

‫ا ن‬

‫اِ‬

‫را‬

‫وں ۔ ں‬ ‫ر‬

‫ل‬

‫شر‬

‫ار‬

‫ا‬

‫ںاورا‬ ‫ا‬

‫ا‬

‫اور‬

‫ا‬

‫ان‬

‫ر ں۔‬

‫ت‬

‫اور ز ہ‬

‫۔اس ت‬

‫پدادا د‬

‫اور‬

‫ز ہ‬

‫اور‬

‫ڑد‬

‫وہ‬

‫ح‬

‫ت‬

‫دو ں ف‬

‫ار‬

‫ار‬

‫۔‬

‫۔ ى‬

‫پ دادا د‬ ‫ا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫۔‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ِان‬

‫ت‬

‫م‬

‫د ۔‬

‫ں دو وں م‬ ‫؟‬

‫۔وہ‬

‫اور‬

‫ان‬

‫۔‬

‫اس‬

‫م‬

‫دوں۔‬

‫ں‬ ‫ت‬

‫ڑ‬

‫۔‬

‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ ﻋَﻠ َْﻴ ِ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔ ؤ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫۔‬

‫اور ار‬

‫اے ! ں ر‬

‫ز َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ﻤﺎدو ں ا‬ ‫ت‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ُا‬

‫لا ں‬

‫د‬

‫ت‬

‫‪:‬‬

‫ﻋﻨ‬ ‫ﻋﺒﺪﷲ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ت‬

‫‪100‬‬

‫روقِا‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫َر ِ َاﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ‬

‫ِ باور‬

‫ا ا ۔وہو‬

‫ن‬

‫۔‬

‫ن‬

‫ے‬

‫‪100‬‬

‫را‬

‫وں‬

‫ں ى‬

‫گ‬

‫وا‬

‫ر‬

‫د۔‬

‫اور دو ا د‬ ‫اور ز‬

‫اے‬

‫ا زور‬

‫آ وہ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ن ل‬

‫۔آپ‬

‫؟اور آواز‬

‫ڑ دو ا د ا ر‬

‫ا‬

‫۔ ت‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫ت ُ ب َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫دروازہ‬

‫۔‬

‫؟آپ‬

‫ٰ‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﯽ‬ ‫َ َوﺳﻠﻢ ﷲ‬ ‫۔‬

‫ا‬

‫۔‬

‫رر‬

‫رر‬

‫رے ن ا ا‬

‫ں ﷲ‬

‫د‬

‫ا‬

‫ے اور اس ر ل ۔‬ ‫۔‬

‫(‬

‫اور‬

‫لد اور‬

‫گا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اس و‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫دا‬

‫ا‬

‫‪:‬‬

‫پدادا د‬

‫ٹ ے ان داڑ‬

‫را وہ ن‬

‫)د ِتا‬

‫دروازہ‬

‫‪ :‬ں پ دادا د‬

‫ب را۔ ان‬

‫رےدل ا ن ل‬

‫ا د‬

‫م ا‬

‫۔‬

‫ت‬

‫ان دو ں‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔ ان آواز‬

‫اب‬

‫ر‬

‫ت ُ ب َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ دروازہ‬

‫آن‬

‫ر‬

‫ت‬

‫‪101‬‬

‫روقِا‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ان‬

‫دوڑ‬

‫۔‬

‫ن‬

‫ہ ل‬

‫اورآپ‬

‫اور‬

‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ‬

‫اباوران‬

‫گ‬

‫ن‬

‫‪101‬‬

‫ن‬

‫را‬

‫ت‬

‫د‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫ت‬

‫‪102‬‬

‫اس‬

‫روقِا‬

‫وہ ب دو‬

‫ا‬

‫ك اور اس س ب ك گ‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اس‬

‫﴿‪﴾ ﴾۱۴‬‬

‫﴿‬

‫)‪(١‬‬

‫وہ‬

‫ت‬

‫ر‬

‫۔ آ‬

‫‪،‬اس‬

‫رہ ٰ‬ ‫ٔ‬

‫اسآ ِ‬

‫و‬

‫َر ِ َ‬

‫۔‬

‫ۤ‬ ‫ْ ْ‬ ‫ْ ۡ‬ ‫ِاﻧ ۡ ۤ اﻧﺎ اﷲ ﻻ ۤ ِا ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ﻓﺎﻋﺒﺪ ِ ۡ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫ﻛﺮی‬ ‫اﻟﺼﻠﻮۃ‬ ‫اﻗﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺎ‬ ‫اﻻ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َّ ِ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُ‬ ‫َ‬

‫ﷲ ں ے وہ‬

‫دت واور ى د‬ ‫ت‬

‫آپ‬

‫گ ھ‬

‫۔‬

‫د‬ ‫ب‬

‫وع ۔‬

‫ر‬

‫ا ا۔‬

‫ﻋﻨ‬ ‫ں۔ آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ار‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫آ‬

‫ز‬

‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫۔‬

‫اور‬ ‫‪،‬‬

‫و‬

‫ِر ا‬

‫ات‬ ‫ﯾﺎ ٰ َ‬ ‫اﻟﮧ اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ! اورا‬ ‫ِ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ت‬

‫اے !‬

‫َﺻ‬

‫ا ُﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َوﺳﻠﻢٖ‬

‫ُ ب َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫ىد‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫س َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ ﻋَ ﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫بو را اس‬

‫‪)…١‬ﺳﻮرءہ ٰ ٰ‬ ‫ﻃﮧ‪،‬اﻻﯾ ‪(۱۴‬‬

‫)د ِتا‬

‫د‬

‫و۔‬

‫(‬

‫ى‬

‫د‬

‫ں‬

‫ت‬

‫ا م‬

‫‪102‬‬

‫را‬

‫ت‬

‫۔‬

‫م‬

‫ر لِ ا‬

‫م َﺻ‬

‫رے‬ ‫ت ار‬

‫َر ِ َ اﷲُ‬

‫ت‬

‫۔‬

‫ﻋﻨ‬ ‫ہ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ٰ‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﯽ ان‬

‫دو‬

‫اورا ان‬

‫د اسو‬

‫ان ت‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫را‬

‫ت‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫‘ا ﷲ‬

‫آ ن ۔‬

‫زل‬

‫ذ ور ا‬

‫آر‬

‫ان‬

‫ن‬ ‫اور‬

‫۔‬

‫ے‬

‫آ‬

‫’’اے !‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اور ا‬

‫ر‬

‫ا در ن‬ ‫رے‬

‫ت ار‬

‫آپ د‬

‫اسو‬ ‫و‬

‫۔‬

‫ت َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ اور دو ے‬

‫اﺟﻤﻌ ْ‬ ‫ِﺿﻮان ا ِ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ ْﻢ َ ْ َ ِ‬ ‫امر ْ َ ُ‬

‫اور‬

‫۔‬

‫ﻋﻨ‬ ‫ہ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت ب‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ﷲ َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫رﺳﻮل‬ ‫ارادہ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫س َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫دا‬

‫اوران‬

‫ر‬

‫‘‘۔‬ ‫)د ِتا‬

‫ُد‬

‫ڑى‬

‫ن‬

‫َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ آپ‬

‫ر‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ﷲ َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ا ُﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َوﺳﻠﻢ اس و‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫دروازہ‬ ‫ٔ‬

‫رﺳﻮل‬

‫ل‬

‫ت‬

‫ت‬

‫‪103‬‬

‫روقِا‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫(‬

‫‪103‬‬

‫ار‬

‫را‬

‫ت‬ ‫َ َ َّ َ‬ ‫َ​َ ُ ُْ‬ ‫ﻧﮏ َ ْ ُ‬ ‫ورﺳﻮﻟﮧ“‬ ‫ﻋﺒﺪ ﷲ‬ ‫وا‬ ‫اور‬

‫ا د‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ں آپﷲ‬

‫۔‬

‫ُد‬

‫َ ْ َ ُ َ ْ َّ َ ّ‬ ‫‪”:‬اﺷﮭﺪ ان ﻻ ِاﻟﮧ اﻻ ﷲ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا د‬

‫ں ﷲ‬

‫ےاوراس ر‬

‫د‬

‫ا‬

‫ل َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ‬

‫)‪(١‬‬

‫اس ح ﷲ‬

‫ت‬

‫ت‬

‫‪104‬‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ب رے‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫اﻟﺮﺿﻮان‬ ‫ِْ‬

‫اور‬

‫۔ا ٰ‬

‫ا‬

‫ا‬

‫۔‬

‫ل‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ﻋﻠﻴ ِ َ ْ َ ُ‬ ‫اﻟﺮﺣﻤﺔ‬ ‫ت َ ْ‬

‫ڑا‬ ‫ُد‬

‫ُد‬ ‫ا‬ ‫ز‬

‫ت‬

‫َر‬

‫ِـــ َ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْﻋﻨـــ ﷲ‬

‫وﺳـــــﻠﻢ‬ ‫َ َﻌــــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــــ ِ َو ﻟ ِـــــ ٖ َ َ‬

‫ِا و‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ُد‬

‫ب رے‬

‫)ﻣﻌـــــﺎذ ﷲ(‬

‫۔‬

‫‪)…١‬اﺗﺤﺎفاﻟﺨﯿﺮۃاﻟﻤﮭﺮۃ‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬ﻓﻀﺎءلﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪(۲۲۱/۹،‬‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫د‬

‫َﺻـــ اﷲُ‬

‫‪104‬‬

‫را‬

‫ت‬

‫‪105‬‬ ‫آپ‬

‫وا‬

‫۔د‬

‫آپ‬

‫اسوا‬

‫توا‬

‫ا م ل‬

‫روق‬

‫ت‬

‫ن‬

‫ت ار‬

‫ر‬

‫وا‬

‫آ‬

‫‪:‬‬

‫و م د‬

‫ا م ور‬

‫م‬

‫اور ا م‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ےا م ل‬ ‫ں‬

‫اس‬

‫ا ں‬

‫د‬

‫۔‬

‫وﺳﻠﻢ !‬ ‫رﺳﻮل ﷲ َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫‪ :‬ں‬

‫ض ‪:‬‬ ‫دو‬

‫دو ى‬

‫؟‬

‫اور دہ ں ؟ اس‬

‫‪،‬‬

‫‘ا‬

‫اورا‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ا‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ﷲ َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫رﺳﻮل‬

‫)د ِتا‬

‫ح‬ ‫(‬

‫ر‬

‫آرد‬

‫۔‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫روقِا‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ت‬

‫ں‬

‫ٔ دت ھ‬ ‫ا زور‬

‫؟‬

‫ن‬

‫ۂ‬

‫ض‬

‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ‬

‫۔ اس‬

‫ن اس‬

‫ﻋﻨ‬ ‫ہ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ِ ام‬

‫‪105‬‬

‫اور‬

‫را‬

‫دا‬

‫وہ‬

‫۔ ِر‬ ‫اس روز‬ ‫روق‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫در ن قوا‬

‫د‬

‫ا‬

‫انِ‬

‫؟‬

‫اس‬ ‫۔‬

‫‪! :‬ا‬

‫ا‬

‫را‬ ‫۔‬

‫ا ِرا م‬ ‫ت‬

‫ت‬

‫‪106‬‬

‫ل ا۔‬

‫ہ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫س َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫۔اس‬

‫ا م‬

‫ں‬ ‫ت‬

‫ﷲ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬

‫اور و‬

‫)‪(١‬‬

‫ِ‬ ‫رق و‬ ‫ا م ا ىٰ‬ ‫ں م‬ ‫ِل ت‬

‫‪:‬‬ ‫روق ا‬ ‫ا‬

‫اور‬

‫ت‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ںا‬

‫اس دروازہ‬ ‫ںاور‬

‫م‬

‫اور اس‬ ‫ى‬

‫ر اد‬

‫ے ڈر‬

‫ر‬

‫س‬ ‫ِ‬

‫۔ اس ا ر‬ ‫ڑ‬

‫ن‬

‫ن‬

‫۔ا‬

‫‪ :‬ن‬

‫ں۔اس‬

‫ا ر‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦ اﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪،‬ص‪)(۹۰‬ﮐﻨﺰاﻟﻌﻤﺎل‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻔﻀﺎﺋﻞ‪،‬ﻓﻀﺎﺋﻞاﻟﺼﺤﺎﺑ ‪،‬‬ ‫اﻟﺤﺪﯾﺚ ‪،۲۴۷/۶،۳۵۷۳۷:‬ﺣﺼﮧ‪(۱۲‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪106‬‬

‫را‬

‫۔‬

‫دروازہ‬

‫اور دروازہ‬

‫ا‬

‫۔‬

‫‪:‬‬

‫ا دو ے داراور ا‬ ‫ت‬

‫ت اس‬

‫ا‬

‫اور‬

‫گ‬

‫حد‬

‫۔ اس‬

‫دروازہ‬

‫ا دل‬

‫را ۔‬

‫ا‬

‫…؟ اس‬ ‫س ۔‬

‫ںا‬

‫ا ردا‬

‫ں! ا‬

‫ت‬

‫‪107‬‬

‫‪:‬‬

‫۔‬

‫اس‬

‫…؟‬

‫‘ان‬

‫ا‬

‫ں‬

‫ا آد‬

‫ا ا م ل‬

‫آواز ا ن‬

‫۔‬

‫۔اس‬ ‫ن‬

‫‪:‬ں‬

‫اے !‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ن‬

‫ں۔ و‬

‫ے ف‬

‫۔ ى ت‬ ‫۔‬

‫‪:‬وہ د‬

‫ا اس‬ ‫وا‬

‫ورت‬

‫‪ :‬وا‬ ‫ں۔‬

‫ب رےد‬

‫اد اد‬

‫اب‬

‫ن رے‬

‫رض‬

‫وں ۔ اس‬

‫د‬

‫اس را۔وہ‬

‫ا‬

‫وہ ًراا ن دے ۔اس ا ا م‬ ‫۔ا‬

‫ار ۔ و ں‬

‫ا ا ماورا د اس ح‬ ‫ح‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫س‬

‫راز ت‬

‫ن دو‬

‫۔‬

‫وں‬

‫ن‬

‫اور‬

‫اس‬ ‫۔‬

‫ٹ ے۔‬ ‫‪107‬‬

‫را‬

‫د‬

‫اس‬

‫ر‬

‫ںا‬

‫ہ‬

‫ار‬ ‫ا‬

‫) ر ا ء(‬

‫ا م‬

‫گ‬

‫ا‬

‫اور‬

‫ُا ر‬

‫ر‬

‫ى ہ‬

‫رىر ں‬

‫ورت‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ا‬

‫اور‬

‫ٰ ا م‬

‫ت‬

‫ن‬

‫ہ دے دى‬

‫۔‬

‫د ں‬

‫۔‬

‫ى‬ ‫)‪(١‬‬

‫ا م‬

‫روا‬

‫۔ وہ‬ ‫۔ ان‬

‫ت ِ‬ ‫ت‬

‫ِ او ى ۔‬ ‫و‬

‫ہ‬

‫‪:‬‬

‫ﻋﻨ‬ ‫د َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫۔ا‬

‫۔ ا‬

‫َ َ ُ َ ُ َّ َ َ ْ َ‬ ‫ردﻋﻠﯿﮏ“‬ ‫اور ‪”:‬ﺟﻮارک‬

‫ں۔‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫ن‬

‫ں‬

‫نو‬

‫اوران‬

‫آواز ے ں ا‬

‫ں‬

‫س‬

‫تا‬ ‫ت‬

‫ں‬

‫دو ے‬

‫وا‬

‫ر‬

‫…؟‬

‫ا‬

‫دے دى۔‬ ‫۔‬

‫‪108‬‬

‫ر ۔ رو‬

‫‪:‬‬

‫ت‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ﺑﯿﺖ ﷲ‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦ اﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪،‬ص‪)(۸۹‬ﺗﺎرﯾﺦﻣﺪﯾﻨ دﻣﺸﻖ‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪(۳۲/۴۴،‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪108‬‬

‫را‬

‫س ز ھ‬ ‫ڑد‬

‫ت‬

‫اس ر‬

‫و ال‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫ن‬

‫ا ں‬

‫ن‬

‫ز‬

‫۔‬

‫ا ں‬

‫سا‬

‫ﺑﯿﺖﷲ‬

‫ا ن‪:‬‬

‫ا م‬ ‫تا ِ‬

‫ﻋﻨ ﻤﺎ‬ ‫س َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ا م ا ن‬ ‫……اور‬

‫ت‬

‫‪109‬‬

‫ت‬

‫وہ‬

‫ت‬

‫گا ا م ل‬

‫وں‬

‫روا‬

‫اوران ابد‬

‫‪)…١‬اﺳﺪ اﻟﻐﺎﺑ ‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪(۱۶۳/۴،‬‬ ‫‪)…٢‬اﻟﻤﻌﺠﻢاﻟﮑﺒﯿﺮ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۱۳/۱۱،۱۰۸۹۰:‬‬ ‫‪)…٣‬اﻟﻄﺒﻘﺎت ٰ‬ ‫اﻟﮑﺒﺮی‪،‬اﺳﻼمﻋﻤﺮ‪(۲۰۴/۳،‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫۔‬

‫)‪(٢‬‬

‫ا ں‬

‫ا م‬

‫ا۔ اس‬

‫۔‬

‫ں ا م‬ ‫س‬

‫)‪(١‬‬

‫ﻋﻨ‬ ‫روق َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ ا ن‬

‫اور ﺑﯿﺖ ﷲ‬

‫آ‬

‫ں‬

‫روا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ان ا ن‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ف‬ ‫اف‬

‫‪،‬ا س‬ ‫۔‬

‫)‪(٣‬‬

‫‪109‬‬

‫‪،‬‬

‫را‬

‫‪110‬‬

‫)‪ (١‬ال‪:‬‬

‫آپ‬

‫……؟‬

‫وﺳــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ـ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴــ ِ َو ﻟ ِـ ٖ َ َ‬

‫)‪ (٢‬ال‪:‬‬

‫ت‬

‫)‪ (٣‬ال‪:‬‬

‫ت‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ن‬

‫)‪ (۴‬ال‪:‬‬

‫ت‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫’’ روق‘‘‬

‫ت‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِــ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫……؟‬

‫اور ںد ……؟‬ ‫ا‬

‫ت‬

‫)‪ (۵‬ال‪:‬‬

‫‪ ،‬رہ ب‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ن‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ن ورى‬ ‫ذ‬

‫ر‬

‫﴿﴿ ﻣﺸﻖ ﴾﴾‬

‫وا ں‬

‫ف‬

‫ت‬

‫روقِا‬

‫اﷲ‬

‫ذ‬

‫لا ن‬ ‫د‬

‫ا ن‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫‪ ،‬آپ‬

‫وا‬

‫……؟‬

‫……؟‬

‫‪،‬‬ ‫ا م‬

‫‪110‬‬

‫را‬

‫ت‬

‫‪111‬‬

‫روقِا‬

‫اﷲ‬

‫ر‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫آپﮐﯽﮨﺠﺮت‬ ‫ا ن ت‪:‬‬ ‫ت‬

‫ﻋﻨ‬ ‫روق َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫ار‬

‫۔ ﺑﯿﺖ ﷲ‬ ‫ِما ا‬

‫ت‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اور ن‬

‫۔آپ ا‬

‫سدور‬

‫س‬

‫ن‬

‫ز‬

‫ا اف‬ ‫‪َ َ ”:‬‬ ‫ﺷﺎﮬﺖ ْ ُ ُ ْ‬ ‫اﻟﻮﺟﻮہ “‬ ‫ِ‬

‫اور‬

‫ل ۔‬

‫ت‬

‫وہ‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫۔‬

‫ت‬

‫ل‬

‫۔و ں‬ ‫۔‬

‫اف ۔‬

‫سآ ا ا‬

‫ا‬

‫ت‬

‫آپ ا‬ ‫ا ِاف‬ ‫ا‬

‫ے‬ ‫ں‬ ‫َ َ َ َ َ َ ْ َ ْ َ َ ُ ُّ‬ ‫وﯾﺘﻢ َ َ ُ‬ ‫اﻣﮧ َ َ َ َ‬ ‫۔اس‬ ‫اور را س‬ ‫وﻟﺪہ‬ ‫‪ ”:‬ﻣﻦ ارادان ﺗﺜﮑﻠﮧ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َُْ َ‬ ‫ُ‬ ‫زوﺟﺘﮧ َ ْ َ َ ٰ‬ ‫وﺗﺮﻣﻞ َ ْ َ‬ ‫ْ‬ ‫اﻟﻮادی“‬ ‫ﻓﻠﯿﻠﻘﻨﯽوراءﮬﺬا ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ں اورا ى ہ‬ ‫ا ں او د‪،‬ا‬ ‫ارادہر‬

‫وہاسوادى اس فآ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ا‬

‫‪،‬‬

‫ا ا‬

‫ن‬

‫ے۔‬

‫‪111‬‬

‫را‬

‫آپ‬

‫‪112‬‬

‫اس ح ر‬

‫ل‬

‫و د ان ا اف‬

‫۔)‪ )(١‬ر ا ء‪،‬ص‪(۷۹‬‬

‫وہآپ‬

‫ت‬

‫ت‬

‫ﻋﻨ‬ ‫اء َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫رے س‬

‫ت‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ آ ۔‬

‫ت ا ِ ُ ّ ِام م َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ اور ان‬ ‫اروں‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫۔‬

‫ِر ا‬

‫آپ‬ ‫۔‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َْ‬

‫ت‬ ‫۔‬

‫ارادہ‬

‫روقا‬

‫ان‬

‫…؟ ا ں‬

‫َر ِ َ اﷲُ‬

‫ر ل ا‬ ‫وہ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫سَﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫تا‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫۔) ر ا ء(‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ‬

‫)‪(٢‬‬

‫ﻏﺰواتﻣﯿﮟﺷﺮﮐﺖ‬

‫تا م وى‬

‫ت‬

‫روقا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪،‬ص‪)(۹۱‬ﮐﻨﺰاﻟﻌﻤﺎل‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻔﻀﺎﺋﻞ‪،‬ﻓﻀﺎﺋﻞاﻟﺼﺤﺎﺑ ‪،‬‬ ‫اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۲۵۷/۶،۳۵۷۹۱:‬اﻟﺠﺰء‪(۱۲‬‬ ‫‪)…٢‬اﺳﺪ اﻟﻐﺎﺑ ‪)(۱۶۴/۴،‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪،‬ص‪(۹۰‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪112‬‬

‫را‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫آپ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ وہ در‬ ‫ں‬

‫ت‬

‫‪113‬‬

‫ا ا ى ا‬

‫ر ۔) ر ا ء(‬

‫روقِا‬

‫اﷲ‬

‫ر‬

‫م وات‬

‫وہ ا‬ ‫ٔ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ر ‪،‬اور‬

‫اس‬

‫ل اور‬ ‫م‬

‫آپ‬

‫)‪(١‬‬

‫آپﮐﺎﺣﻠﯿﮧ‬ ‫ت ِزر‬

‫ر‬

‫۔‬

‫د‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َْ‬

‫ر‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔آپ‬

‫ا‬

‫اور‬

‫۔اس‬

‫آپ‬

‫س‬

‫وا‬

‫گ‬ ‫۔‬

‫اسز‬

‫و‬

‫ل د‬

‫دو ے ں‬ ‫آپ‬

‫ىَ َْ ُ‬ ‫رﺣﻤﺔ اﷲِ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ‬

‫ر‬

‫ا ں‬

‫ز ن‬

‫ت‬ ‫وں‬

‫۔ آپ‬

‫او‬

‫ار ۔‬

‫ا ل‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫ز‬

‫م‬ ‫ت‬

‫۔‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ‬

‫آپ د‬ ‫ر‬

‫آپ‬

‫)‪(٢‬‬

‫……اور ا ِ‬

‫َ َْ ُ‬ ‫رﺣﻤﺔ اﷲِ َ َﻌﺎ ٰ ﻋَ ﻠَﻴْ‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪،‬ص‪(۹۱‬‬ ‫‪)…٢‬ﺗﺎرﯾﺦﻣﺪﯾﻨ د ﻣﺸﻖ‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪(۱۸/۴۴،‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫ت‬

‫روا‬

‫‪113‬‬

‫را‬

‫ا‬

‫‪114‬‬

‫ا‬

‫ﻋﻨ ﻤﺎ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اس ح ن‬ ‫ل‬

‫ا‬

‫ِ‬ ‫روق ا‬

‫آر‬ ‫َ َْ ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ‬ ‫رﺣﻤﺔ ا ِ‬

‫ن‬

‫۔ر‬

‫آد‬

‫۔‬

‫۔‬

‫)‪(١‬‬

‫ا ِ‬ ‫ت‬

‫َ َْ ُ‬ ‫رﺣﻤﺔ اﷲِ َ َﻌﺎ ٰ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫ل‬

‫را ۔‬

‫ا ر د‬

‫۔‬

‫ا اف‬

‫۔‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫۔آ ى‬

‫۔ا ں‬

‫اور‬

‫ت‬

‫آپ ر‬

‫……اور ا ِ ر‬ ‫َﻋﻠ َْﻴ‬

‫پ‬

‫اور‬

‫روا‬

‫ت‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ں‬

‫ز دہ‬

‫۔ آپ‬ ‫رے‬

‫اوران‬

‫)‪(٢‬‬

‫ﻓﺎروق اﻋﻈﻢاوراﺣﺎدﯾﺚﮐﺮﯾﻤﮧ‬ ‫ت‬

‫روق ا‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وارد ۔‬ ‫‪)…١‬اﻟﻄﺒﻘﺎت ٰ‬ ‫اﻟﮑﺒﺮی‪،‬ذﮐﺮﮨﺠﺮۃﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪(۲۴۷/۳،‬‬

‫‪)…٢‬ﺗﺎرﯾﺦ َ‬ ‫اﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬ص‪)(۱۰۳‬ﺳﯿﺮاﻋﻼم اﻟﻨﺒﻼء‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪(۵۰۹/۲،‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫‪114‬‬

‫ے‬ ‫ل‬

‫را‬

‫ت‬

‫‪115‬‬

‫)‪(١‬‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫‪:‬‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫س َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫۔ را‬ ‫ى‬ ‫َ َ َّ‬ ‫َ ْ َ َ َ ْ ْ َ ٌّ َ َ َ‬ ‫ﻟﮑﺎن ُ َ‬ ‫ﻋﻤﺮﺑﻦ اﻟﺨﻄﺎب“‬ ‫ار د ‪”:‬ﻟﻮ ﮐﺎن ﺑﻌ ِﺪی ِﻧﺒﯽ‬

‫ے‬ ‫ا‬

‫۔)‬

‫ﺳﺒﺤﺎن ﷲ!‬

‫)‪(٢‬‬

‫اور ا ن‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ )‬

‫ۃ‬

‫ت‬

‫‪:‬‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫آپ‬

‫۔ اس‬

‫ا‬

‫ا ن ن ۔‬

‫ر ِل‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ روا‬ ‫ّ ْ َ​َ ْ ُ‬ ‫ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ ْ ّ‬ ‫ﻟﯽ َ َ ْ َ‬ ‫اﻟﺠﻦ َواﻻْﻧﺲ َ ْ‬ ‫ُ‬ ‫ٰ‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫ا‬ ‫ﻧﻈﺮ‬ ‫‪ِ”:‬اﻧ ِﯽ ﻻ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ ِ‬ ‫ن‬ ‫ہِ ت د ر ں‬ ‫ا َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﻋ َﻠ ْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ﻓﺮوا ْ‬ ‫َُ ْ‬ ‫ﻣﻦ ُﻋ َ َ‬ ‫ﻤﺮ‬ ‫ّ ِ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫گ‬

‫ت‬

‫)‪(١‬‬

‫ا‬

‫م َﺻ ا ُ‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ت‬

‫ٰۃ‪،‬ص‪(۵۵۸‬‬

‫ا‬

‫ن‬

‫دو ں ے‬

‫‪(۵۵۸،‬‬

‫ف‬

‫۔ َر ِ َ اﷲُ‬

‫)‪(٢‬‬

‫‪)…١‬ﺳﻨﻦاﻟﺘﺮﻣﺬی‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬ﺑﺎبﻓﯽﻣﻨﺎﻗﺐاﺑﯽﺣﻔﺺ۔۔اﻟﺦ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۳۸۵/۵،۳۷۰۶:‬‬

‫‪)…٢‬ﻣﺸﮑﺎۃاﻟﻤﺼﺎﺑﯿﺢ‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬ﺑﺎبﻣﻨﺎﻗﺐﻋﻤﺮرﺿﯽﷲﻋﻨﮧ‪ ،‬اﻟﻔﺼﻞاﻟﺜﺎﻧﯽ‪،،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۶۰۴۹:‬‬ ‫‪(۴۲۰/۲‬‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪115‬‬

‫را‬

‫ر‬

‫)‪( ٣‬‬

‫ت‬

‫ن ا ن دو ںان ڈر‬

‫) ‪(٤‬‬

‫ارج ا ۃ‬

‫د‬

‫گ‬

‫مو‬

‫و‬

‫ﻋﻨ‬ ‫۔ َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ ﻋَﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫رى َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫م َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫گ ے‬

‫۔‬

‫ر‬

‫رى اور‬ ‫اور‬

‫ر‬ ‫ا‬

‫ر‬

‫اب‬ ‫۔‬

‫ف‬ ‫ب‬

‫ا‬

‫ز‬

‫ض‬

‫ﯾﺎرﺳﻮل ﷲ َﺻ ا ُﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َوﺳﻠﻢ!اس اب‬

‫ں‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫اس‬

‫ں‬

‫د‬

‫روا‬

‫اور‬

‫۔‬

‫ں‬

‫‘‘‬

‫ں اور‬

‫ِلا ن‪:‬‬

‫تا‬

‫ر‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫دوم‪ ،‬ص ‪۴۲۶‬‬ ‫اور‬

‫ت‬ ‫ر ِل ا‬

‫روق ا‬

‫‪:‬‬

‫”‬

‫ان‬

‫وہ‬

‫‪116‬‬

‫ود‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َ َ‬

‫ت‬

‫روقِا‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫۔‬

‫‪116‬‬

‫را‬

‫‪(۵۵۷،‬‬

‫ت‬

‫‪117‬‬

‫؟‬

‫ر‬

‫د ۔)‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ۃ‬

‫)‪(١‬‬

‫اس‬

‫ن‬

‫اس ت وا‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ د ارىاور ى ٰ رى‬

‫)‪(٥‬ز نو‬

‫تا‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ﷲ َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫رﺳﻮل‬ ‫َ ُ َ​َ َ َْ‬ ‫ﻗﻠﺒﮧ“‬ ‫ِ ِ‬ ‫ﻟﺴﺎن ﻋﻤﺮو ِ‬ ‫د ۔)‪ )(٢‬ۃ‬ ‫۔ان‬ ‫ا او‬

‫ت‬ ‫۔‬

‫‪:‬‬

‫ى‬

‫)‪(٦‬آپ‬

‫روقِا‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ﷲ ٰ‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﯽ‬ ‫‪(۵۵۷،‬‬ ‫ت‬

‫اورز ن‬

‫اوت ا م‪:‬‬ ‫تا‬

‫روق‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨ ﻤﺎ روا‬ ‫َ َ َ ْ َ َّ‬ ‫َّ‬ ‫اﻟﺤﻖ ٰ‬ ‫ﻋﻠﯽ‬ ‫‪ِ ”:‬انﷲﺟﻌﻞ‬ ‫ز ناور‬

‫روق ا‬

‫رى‬

‫رى‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫۔‬

‫ﻋﻨ‬ ‫رى َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫روا‬

‫‪)…١‬ﺻﺤﯿﺢاﻟﺒﺨﺎری‪،‬ﮐﺘﺎبﻓﻀﺎﺋﻞاﺻﺤﺎب اﻟﻨﺒﯽﷺ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۵۲۸/۲،۳۶۹۱:‬‬

‫‪)…٢‬ﺳﻨﻦاﻟﺘﺮﻣﺬی‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬ﺑﺎبﻓﯽﻣﻨﺎﻗﺐاﺑﯽﺣﻔﺺ۔۔اﻟﺦ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۳۸۳/۵،۳۷۰۲:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪117‬‬

‫را‬

‫ت‬

‫‪118‬‬

‫ر ا س َﺻ ا ُﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َوﺳﻠﻢ ار د‬ ‫َ​َ َ َ‬ ‫َ َ ْ َ ْ َ َ ْ َ َ ْ َ َ َّ‬ ‫اﺣﺐ ُﻋَﻤَﺮﻓﻘْﺪاَﺣ ّﺒِﻨْﯽ“‬ ‫ﻓﻘﺪ‬ ‫اﺑﻐﻀﻨﯽ وﻣﻦ‬ ‫ِ‬ ‫د‬

‫ا‬

‫ر اس‬ ‫۔‬ ‫۔‬

‫اور ا‬ ‫ا‬

‫ر ۔اور‬

‫د‬

‫وا ں‬

‫ٰ‬

‫ا ُﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َوﺳﻠﻢ ! َّث ن‬ ‫زن‬

‫وہ‬

‫……اور‬

‫تا‬

‫اس‬

‫۔‬

‫ً و ت‬

‫‪،‬‬

‫ض‬

‫ا‬

‫وہ‬

‫ﯾﺎرﺳﻮل ﷲ َﺻ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ا ا‬

‫اس ادو‬

‫)‪(٧‬اسا‬

‫َّث ى ا‬

‫وہ َّث‬

‫ت‬

‫) ر ا ء‪،‬ص‪(۸۱‬‬

‫ث‬

‫اور ا‬

‫اﺟﻤﻌ ْ‬ ‫ِﺿﻮان اﷲِ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ ْﻢ َ ْ َ ِ‬ ‫ام ر ْ َ ُ‬

‫َ ْ َ َ َ‬ ‫ﻣﻦ ْاﺑﻐﺾ ُﻋَﻤَﺮ‬ ‫‪”:‬‬

‫ًاور‬

‫اﻟﺴﻼم د‬ ‫ام َﻋﻠ َْﻴ ِ ُﻢ َ‬

‫َّث ور ا‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ت‬

‫)ﺣﺪاﺋﻖﺑﺨﺸﺶ(‬

‫ث‪:‬‬

‫ﻋﻨ‬ ‫ہ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪)…١‬اﻟﻤﻌﺠﻢاﻻوﺳﻂ‪،‬ﻣﻦاﺳﻤﮧﻣﺤﻤﺪ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۱۰۲/۵،۶۷۲۶:‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫۔‬

‫)‪(١‬‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫ا‬ ‫ں م‬

‫روا‬

‫رﺳﻮل ﷲ‬

‫‪118‬‬

‫را‬

‫روقِا‬

‫‪119‬‬

‫ت‬

‫ث‬

‫۔ا‬

‫اﷲ‬

‫ر‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫َ َ​َ ْ َ َ ْ َ َْ َُ َ ُْ‬ ‫ﻣﻦ اﻻَﻣِﻢ‬ ‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬ ‫‪َ ”:‬وﻟﻘﺪ ﮐﺎن ِﻓﯿﻤﺎ ﻗﺒﻠﮑﻢ ِ‬ ‫ُ َ َّ ُ ْ َ ْ َ ُ ْ ُ َّ ْ َ َ ٌ َ ّ‬ ‫ﻓﺎﻧﮧ ُﻋَﻤُﺮ“‬ ‫اﻣﺘﯽاﺣﺪ ِ‬ ‫ﻣﺤﺪﺛﻮن ِ‬ ‫ﻓﺎنﯾﮏ ِﻓﯽ ِ‬ ‫ث‬

‫)‪(٨‬د‬

‫ا ں‬

‫۔)‪)(١‬‬

‫وہ‬

‫اد ‪:‬‬

‫ت و‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫ل‬

‫لِ‬

‫ز ٔ‬ ‫اس‬

‫ۃ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫سد‬

‫روق ا‬

‫ص‪(۵۵۶‬‬

‫آ اور ا ں‬

‫سد‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اد ۔‬

‫ىا‬

‫تا‬

‫ا‬

‫آ‬

‫ا‬

‫َر ِ َ‬

‫و‬

‫ا ں ا‬

‫)‪(٢‬‬

‫ان ز ٔ‬

‫س ُد آ‬ ‫ﻋﻨــــ‬ ‫ت َر ِـــ َ اﷲُ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬ ‫ا ں‬ ‫اور ر وں‬

‫ا آپ‬ ‫ا‬

‫ا ز‬

‫ا اورو ں‬

‫ار‬

‫اس ر ِل‬

‫۔ آپ‬

‫ا ۔ ِ ا‬

‫ِل‬

‫‪)…١‬ﻣﺸﮑﺎۃاﻟﻤﺼﺎﺑﯿﺢ‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐواﻟﻔﻀﺎﺋﻞ‪،‬ﺑﺎب ﻣﻨﺎﻗﺐﻋﻤﺮ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۶۰۳۵،۳/۳۴۰:‬‬

‫‪)…٢‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء ص‪)(۹۵‬ﺗﺎرﯾﺦﻣﺪﯾﻨ دﻣﺸﻖ‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪(۲۸۷/۴۴،‬‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪119‬‬

‫ا‬

‫ا‬

‫را‬

‫ا ازہاس‬ ‫۔‬

‫ار‬

‫‪120‬‬

‫ا ل‬

‫اس‬

‫اں‬

‫وا‬

‫اور ل ى ٰ د ہ اس ش‬ ‫ا ۔‬

‫ش‬

‫ا ازہاس‬

‫ت‬

‫ت‬

‫ت‬

‫۔‬

‫ا‬ ‫ٰ‬

‫اس او د‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اس‬

‫آپ‬

‫ے‬

‫۔ اس ح‬ ‫ا ر ۔‬

‫ا‬

‫ت‬ ‫ر‬

‫و دا‬

‫ان‬

‫ں د‬

‫۔‬

‫ار ر‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫آپ‬ ‫ا‬

‫اس ا‬

‫ا اور اس‬ ‫ت‬

‫د اس‬

‫ﻋﻨــــ‬ ‫َر ِــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ان‬

‫۔‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫سد آ‬

‫ت‬

‫ى اور ا ات‬

‫ىٰ د ہ‬

‫ﻋﻨــــــ‬ ‫َر ِــــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫……‬ ‫ا‬

‫ت‬

‫رہ اردر‬

‫وہ‬

‫صدر روں‬

‫ا زت‬

‫ش‬

‫ت‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫اوہ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫لا‬

‫ں‬ ‫دو۔ ا ں‬

‫ل‬ ‫ل‬

‫ل‪ِ ،‬ل‬

‫ز دہ‬ ‫دو۔وہ ل‬

‫)‪(١‬‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪،‬ص‪(۱۱۴‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫ِ‬ ‫روق‬

‫‪120‬‬

‫د‬

‫را‬

‫ت‬

‫‪121‬‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫﴿﴿ ﻣﺸﻖ ﴾﴾‬ ‫)‪ (١‬ال‪:‬‬ ‫اس‬

‫ر‬

‫)‪ (٢‬ال‪:‬‬ ‫……؟‬

‫)‪ (۳‬ال‪:‬‬

‫گآپ ر‬

‫ت‬ ‫آپ‬

‫)‪(۵‬‬

‫……؟‬

‫رہ‬

‫ت‬

‫)‪ (۴‬ال‪:‬‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا و‬

‫ب ا ا‬

‫و‬

‫ال‪’’:‬وہ‬

‫ا ا‬

‫ا روا‬

‫ا‬

‫)‪ (۶‬ال‪َّ :‬ث ن‬

‫رتدى ……؟‬

‫)‪ (٧‬ال‪:‬‬

‫……؟‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ن‬

‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫تا‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫و‬

‫اﻟﺮﺿﻮان‬ ‫ام ﻋَﻠ َْﻴ ِ ُﻢ ْ َ‬

‫……؟‬

‫ر‬

‫ا ‘‘‬ ‫ت‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت‬

‫ن‬

‫ا د‬

‫ن‬

‫……؟‬

‫ت‬

‫……؟‬

‫روقا‬ ‫‪ ،‬ا‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫آپ‬

‫ن‬

‫‪121‬‬

‫اس‬

‫را‬

‫ت‬

‫‪122‬‬

‫روقِا‬

‫اﷲ‬

‫ر‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫آپﮐﯽراﺋﮯﺳﮯﻗﺮآن ﮐﯽ‬ ‫ﻣﻮاﻓﻘﺖ‬ ‫ت‬

‫را‬

‫آن آپ را‬

‫روقا‬

‫ا‬

‫ت‬

‫ا‬

‫د ۔‬

‫تا‬

‫آنِ‬

‫ت‬

‫اور‬

‫ت‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫را‬

‫ت‬

‫ا‬

‫روا‬

‫را دو ى۔‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫َ َْ ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ‬ ‫رﺣﻤﺔ ا ِ‬

‫رہد‬

‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻨْ‬

‫ت‬

‫)‪(١‬‬

‫ﻋﻨ ﻤـﺎ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ں را دو ى‬ ‫……اور‬

‫۔‬

‫ا‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫آن‬

‫زل‬

‫ولآ ت‪:‬‬

‫را‬

‫……‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ى‬

‫۔‬

‫زل‬

‫)‪(٢‬‬

‫ت‬

‫وى‬ ‫‪ ،‬آن‬

‫‪)…١‬ﮐﻨﺰاﻟﻌﻤﺎل‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻔﻀﺎﺋﻞ‪،‬ﻓﻀﺎﺋﻞاﻟﺼﺤﺎﺑ ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪،۲۶۹/۶،۳۵۸۶۸:‬اﻟﺠﺰء‪(۱۲‬‬

‫‪)…٢‬ﺳﻨﻦاﻟﺘﺮﻣﺬی‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻨﺎﻗﺐ‪،‬ﺑﺎبﻓﯽ ﻣﻨﺎﻗﺐاﺑﯽﺣﻔﺺ…اﻟﺦ‪،‬اﻟﺤﺪﯾﺚ‪(۳۸۳/۵،۳۷۰۲:‬‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪122‬‬

‫را‬

‫ا‬

‫آ‬ ‫ں‬

‫ا‬

‫زل‬

‫ت‬

‫……‬

‫ان رب ان ا‬

‫۔)‪(٢‬ان‬

‫ت‬

‫ات‬

‫ض‬

‫گآ‬ ‫۔‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫رے‬

‫ںذ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ح‬

‫اور‬

‫۔‬

‫ْ‬

‫۔‬

‫رِا‬ ‫ر َﺻـ‬

‫اور‬

‫ازواج‬

‫ر‬

‫آپ ان دہ‬ ‫زل‬

‫س َﺻ‬

‫اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َوﺳـﻠﻢ!آپ‬

‫ىاس ض‬ ‫آ ِ‬

‫ر‬

‫)‪(١‬‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫دہ‬

‫ت‬

‫‪123‬‬

‫روقِا‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫۔‬

‫ت‬

‫ا تا‬

‫‪:‬‬

‫ﻓﺴـﻠﻮﻫﻦ ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ﺳﺎﻟﺘﻤﻮ ﻫﻦ ٰ ً‬ ‫ﺣﺠﺎب ﴾‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫﴿ و ِاذا‬ ‫ِ‬ ‫ﻣﺘﻌﺎ َ ْ ٔ َ ُ ۡ ُ َّ ِ‬ ‫ورآء ِ َ ٍ‬ ‫َ َ َ َ ُ ُ ُ َّ َ‬ ‫َّ َ‬

‫ا تا‬

‫دے‬

‫ا ل‬

‫۔)‪)(٣‬پ‪،۲۲‬ع‪ ……۴‬ر ا ء(‬ ‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪،‬ص ‪(۹۶‬‬

‫ِا د و و ت‬ ‫‪)…٢‬‬ ‫ل ان ا ظ‬ ‫ٰ‬ ‫ر ں‬ ‫اور روا ت‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﯽ‬ ‫ﷲ‬ ‫َﻋﻨْ‬ ‫ا ا ام ا ۔(‬ ‫ا ‪ ۲۱‬ں‬ ‫‪)…٣‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦاﻟﺨﻄﺎب‪ ،‬ﻓﺼﻞﻓﯽﻣﻮاﻓﻘﺎتﻋﻤﺮ‪،‬ص‪(۹۶‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫ت‬

‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ‬

‫ى ا‬

‫‪123‬‬

‫را‬

‫ت‬

‫‪124‬‬

‫م‬

‫……‬

‫ا‬

‫ر ل ا م َﺻ ا ُﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َوﺳﻠﻢا ا ب‬ ‫۔‬

‫روا‬

‫روا‬

‫ا اد‬

‫ف‬

‫اب‬

‫ا۔ا‬

‫وا‬

‫ا‬

‫ے۔ ا‬

‫رہ‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫آ ِ‬

‫زل‬

‫اس‬

‫ارادہ‬

‫ٔ‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫رى ادز دہ‬

‫ا‬ ‫ا‬

‫ن‬

‫ان‬

‫ر‬

‫ر‬

‫آ‬

‫رى‬

‫ا‬

‫ر ِ‬

‫ف‬

‫اﺟﻤﻌ ْ‬ ‫ِﺿﻮان ا ِ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ ْﻢ َ ْ َ ِ‬ ‫ام ر ْ َ ُ‬

‫ں‬

‫رے س‬ ‫ف‬

‫۔‬

‫ِن ا‬

‫اس رى‬

‫وں‬

‫ر‬

‫ں‬

‫اس ا ر د اور‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫رے‬

‫ن را‬

‫ِر‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا۔‬

‫َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ‬

‫ر َﺻ اﷲُ‬

‫‪،‬‬

‫ت‬

‫اسو‬

‫رہد‬

‫ْ‬ ‫ۤ ْ‬ ‫اﺧﺮﺟﻚ رﺑﻚ ﻣـﻦ ۡ‬ ‫ۡ ً‬ ‫ﻓﺮﻳﻘـﺎ ِّﻣـﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﺑﻴﺘـﻚ‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫ﺑـﺎﻟﺤﻖ و ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ّ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ۡ‬ ‫ٰ‬ ‫ْ ْ‬ ‫ۡ‬ ‫ﻟﻜﺮﻫﻮن‬ ‫اﻟﻤﺆﻣﻨﲔ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ِ ُ َ‬

‫﴿‬

‫﴾‬

‫) ر‬

‫اے ب!‬

‫ف( آ‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫اور‬ ‫(‬

‫رے ر ب‬

‫رے‬

‫ں ا‬

‫وہ اس‬ ‫‪124‬‬

‫را‬

‫ش ۔) ر ا ء(‬

‫وہا‬

‫د‬

‫)‪(١‬‬

‫۔۔؟‬

‫ت ا‬ ‫دى‬

‫ت‬

‫ت‬

‫‪125‬‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا‬

‫روقِا‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫ٰ َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ﻋﻨـــــ‬ ‫َر ِـــــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــــﺎ ٰ َ ْ‬

‫)ﻋﻠﻴ اﻟﺴﻼم(‬

‫ا‬

‫ن‬ ‫اورآپ‬

‫ہ رے ) َﺻ ا ُﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َوﺳـﻠﻢ(‬

‫وہ را‬

‫اس‬

‫د‬

‫ت‬

‫اب‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ۡ ٰ‬ ‫ۡ‬ ‫ْ ۡ‬ ‫ً‬ ‫ـﻞ‬ ‫ﻜﺘﻪ ورﺳ‬ ‫ﷲ وﻣﻠ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﺎن‬ ‫‪:‬‬ ‫ﻋﺪوا ِ ِ‬ ‫ِٖ‬ ‫وﺟﱪﻳﻞ ِ‬ ‫وﻣﻴﻜ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ ُ ّ ّ َ َ ِ َ َ ُ ُ ِٖ َ ِ ِ َ َ‬ ‫ٌ ْ ٰ‬ ‫ۡ‬ ‫ﻟﻠﻜﻔﺮﻳﻦ‬ ‫ِ‬ ‫ﻋﺪو ّ ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ ِ َّ‬ ‫ﻓﺎن اﷲَ َ ُ ّ‬ ‫َ‬

‫﴿‬

‫﴾‬

‫د‬

‫و‬ ‫اب د‬

‫ﷲ اور اس‬

‫ﷲد‬

‫ا ظ‬ ‫ا‬

‫ں اور اس ر‬

‫وں ۔‬ ‫ت‬

‫ا ظ‬

‫ں اور‬

‫)‪(٢‬‬

‫دى‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫آن‬

‫آ ِ‬

‫زل‬

‫‪ )…١‬ﺗﺎرﯾﺦ اﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎب‪،‬ص‪ ،۹۷‬ﺑﺰﯾﺎدۃ()اﻟﺼﻮاﻋﻖ اﻟﻤﺤﺮﻗ ‪،‬اﻟﺒﺎب اﻟﺨﺎﻣﺲ‪،‬اﻟﻔﺼﻞ‬

‫اﻟﺴﺎدس‪ ،‬ص‪،۱۰۰‬ﺑﺰﯾﺎدۃ(‬

‫‪)…٢‬ﺳﻮرۃاﻟﺒﻘﺮۃ‪،‬اﻻﯾ ‪،۹۸‬پ‪(۱‬‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫‪125‬‬

‫را‬

‫ت‬

‫‪126‬‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫۔)‪) (١‬پ‪،۱‬ع‪ )(۱۲‬ر ا ء‪،‬ص‪(۸۴‬‬ ‫ر‬

‫آ‬ ‫م ا ا ءو‬ ‫ٰ د‬

‫ى‬

‫ء‬

‫۔‬

‫ز‬

‫ر ن‬ ‫ى‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َ َ‬

‫﴿‬

‫رہ‬

‫ٌ ْ ٰ‬ ‫ۡ‬ ‫ﻟﻠﻜﻔﺮﻳﻦ﴾‬ ‫ِ‬ ‫ﻋﺪو ّ ِ‬ ‫ِ‬ ‫﴿ َ ِ َّ‬ ‫ﻓﺎن اﷲ َ َ ُ ّ‬ ‫َ‬

‫آ ى‬ ‫۔‬

‫ں‬

‫اوت‬

‫ر‬

‫۔‬

‫اور‬

‫ِن‬

‫‪:‬‬

‫روزہ ا ر‬ ‫ز ء‬

‫رى‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫رات‬

‫وہ‬

‫د‬

‫اوروا‬

‫ز ء‬

‫دماور‬

‫ن‬

‫ْ ۡ‬ ‫اﻟﺼﻴﺎم اﻟﺮﻓﺚ ِا ٰ‬ ‫اﺣﻞ َ ُ‬ ‫ُ ِ َّ‬ ‫ﻟﻜﻢ َﻟﻴ َ َ ّ ِ َ ِ َّ َ ُ‬

‫اسآ‬

‫ز‬ ‫ہ‬

‫رات‬

‫اور‬

‫رك‬

‫ت‬

‫۔‬

‫ام‬

‫ى‬

‫ر‪ ،‬ں‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ ﻋَﻠَﻴْ ِ َو ﻟ ِ ٖ‬

‫اس آ ِ ر زل‬

‫ِﺴﺂ ُ ْ‬ ‫ﻜﻢؕ﴾‬ ‫َ ِ‬

‫ا‬

‫۔‬

‫)‪(٢‬‬

‫روزوں را ں ا‬

‫رں‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦ اﻟﺨﻠﻔﺎء ‪،‬ص ‪)(۹۸‬ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺑﻐﻮی‪،‬اﻟﺒﻘﺮۃ‪،‬اﻻﯾ ‪)(۱/۶۱،۹۷‬اﻟﺮﯾﺎض اﻟﻨﻀﺮۃ‪،‬اﻟﻔﺼﻞ‬

‫اﻟﺴﺎدس‪،‬ذﮐﺮاﺧﺘﺼﺎﺻﮧ ﺑﻤﻮاﻓﻘ اﻟﺘﻨﺰﯾﻞ‪(۲۹۵/۱،‬‬ ‫‪)…٢‬ﺳﻮرۃاﻟﺒﻘﺮۃ‪،‬پ‪،۲‬اﻻ ٓﯾ ‪(۱۸۷‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫‪126‬‬

‫را‬

‫س )‬

‫‪:‬‬ ‫ر‬

‫ت‬

‫‪127‬‬

‫ان‬

‫ى ( رے‬

‫دن ردى‪:‬‬ ‫ا‬

‫ل‬

‫۔اس ا‬

‫ٔا ن‬

‫دى‬

‫اس‬

‫و د‬

‫و د دى اس‬

‫ِرا‬

‫اس‬

‫وہ ب‬

‫ُا ر‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا ف دى‬

‫ارىاور‬

‫اس‬

‫اس‬

‫۔‬

‫اس‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫دى در‬

‫ل‬

‫ر ت ر اور ر ت ر‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫س َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ا اور‬

‫ا ۔ دى‬

‫ا ۔‬

‫وﺳـــﻠﻢ‬ ‫ر َﺻـــ اﷲُ َ َﻌـــﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـــ ِ َو ﻟ ِـــ ٖ َ َ‬

‫ر‬

‫۔)‪) (١‬پ‪،۲‬ع‪(۷‬‬

‫دى‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫۔‬

‫روقِا‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ا ر د‬

‫ں راً آ‬

‫ا۔‬

‫ااورا‬

‫س ۔ دى آپ‬

‫‪)…١‬ﺗﻔﺴﯿﺮ اﻟﺒﻐﻮی‪،‬ﺳﻮرۃاﻟﺒﻘﺮۃ‪،‬اﻻﯾ ‪(۱۱۲/۱،۱۸۷‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬

‫ا۔‬

‫وہا ق‬

‫وﺳﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َ َ‬

‫ر‬

‫ض‬

‫ت‬

‫روقا‬

‫ااوراس‬

‫‪127‬‬

‫دى‬

‫را‬

‫ت‬

‫‪128‬‬

‫۔‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬ ‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫‪:‬‬

‫آپ‬

‫و ا آ‬

‫اور ار اس‬ ‫زل‬

‫‪:‬‬

‫د‬

‫ٔا ن‬

‫اس‬

‫ں۔‬

‫ر َﺻـ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫۔آپ َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫د اور‬

‫ا‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ن‬

‫‪ :‬ﷲاوراس ر ل‬ ‫آ‬

‫نوا‬

‫ۤ ۡ‬ ‫ۤ ۡ‬ ‫اﻧﺰل ِ ۡ‬ ‫َّ ۡ ْ‬ ‫ﻳﺰﻋﻤﻮن اﻧ ْ ٰ ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ْ‬ ‫اﻧﺰل‬ ‫اﻟﻴﻚ‬ ‫ﺑﻤﺎ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ​َ‬ ‫وﻣﺎ ُ ِ َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫اﻟﻢ َ​َ‬ ‫اﻣﻨﻮا ِ َ‬ ‫ﺗﺮ ِا َ ا ِ ﻳ َﻦ َ ُ ُ َ َ َّ ُ َ ُ‬ ‫َ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫ۡۤ‬ ‫ٰ‬ ‫ۡۤ ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ان ْ ۡ‬ ‫ﻗﺒﻠﻚ ۡ ۡ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ا‬ ‫اﻣﺮو‬ ‫وﻗﺪ‬ ‫اﻟﻄﻐﻮت‬ ‫ﻳﺮﻳﺪون َان‬ ‫ﻳﻜﻔﺮوا ِ ٖ‬ ‫ﻳﺘﺤﺎﻛﻤﻮا ِا َ ّ ُ ۡ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِﻣﻦ َ ْ ِ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ​ُ‬ ‫ِ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ ٰ‬ ‫ﺿﻠﻼ ِ ۡ ً‬ ‫ﻳﻀﻠَّ ْ ٰ‬ ‫ﺑـﻌﻴﺪا )پ‪،۵‬ع‪(۶‬‬ ‫اﻟﺸﻴﻄﻦ َان ّ ُ ِ‬ ‫وﻳﺮﻳﺪ َّ‬ ‫ُ‬ ‫َ ُِ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬

‫﴿‬

‫﴾‬

‫ا‬

‫د ىٰ‬

‫د‬

‫رى ف ُا ا اور اس‬

‫اُ ا‬ ‫ا‬

‫اور ان‬ ‫دور دے۔)‪)(١‬‬ ‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ن‬

‫‪)…١‬ﺻﺎویﻣﻊ ﺟﻼﻟﯿﻦ‪(۴۰۰/۲،‬‬ ‫‪ :‬ا َْﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ ُ ْاﻟِﻌﻠْ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د‬

‫ن‬

‫ا‬

‫اور ا‬ ‫و وى(‬

‫اس‬

‫وہ ا ن‬

‫اس‬

‫ِتا‬

‫د‬

‫(‬

‫ا‬ ‫ت‬

‫ا ع‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫ر َﺻ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫‪128‬‬

‫را‬

‫در ر‬

‫ا ُا‬

‫ركو‬

‫ت‬

‫‪129‬‬

‫ا‬

‫وہ‬

‫ٰ‬

‫روقِا‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫وﺳـﻠﻢ‬ ‫۔آپ َﺻ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ ِ َو ِﻟـ ٖ َ َ‬

‫ر ذ آ‬

‫ا‬

‫ر زل‬

‫ات‬

‫ﷲ‬

‫۔) ر ا ء‪،‬ص‪(۸۴‬‬

‫ﻓﻴﻤﺎ ﺷﺠﺮ ۡ‬ ‫ﻳﺤﻜﻤﻮك ۡ‬ ‫ﻳﺆﻣﻨﻮن ﺣ ٰ‬ ‫ّ ۡ‬ ‫ﻓﻼ ورﺑﻚ ﻻ ْ ِ ۡ‬ ‫ﺑﻴﻨ ُ ْ ُﺛﻢ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ‬ ‫َ َ َ َ ِّ َ َ ُ ُ َ َ‬ ‫ۡ ۡۤ‬ ‫ۡ‬ ‫ﻗﻀﻴﺖ و ِ ۡ‬ ‫اﻧﻔﺴ ِ ْ‬ ‫ﺴﻠﻤﻮا ْ ِ ۡ ً‬ ‫ً‬ ‫ﺴﻠﻴﻤﺎ‬ ‫ﻳﺠﺪوا ِﰲ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َﻻ َ ِ ُ‬ ‫ﺣﺮﺟﺎ ِّﻣ َّﻤﺎ َ َ َ َ ُ َ ّ ُ‬ ‫َ َ‬

‫﴿‬

‫اے ب رے رب‬ ‫ے‬

‫ا آ‬

‫ا د ں اس ر وٹ‬ ‫ان وا ت‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫اور ان‬

‫و ہ‬

‫آ‬

‫۔‬

‫۔اوردل‬

‫او ِ وس‬

‫تو‬

‫زل‬

‫!وہ‬

‫۔‬

‫رہ‬

‫۔‬

‫ن‬

‫﴾‬

‫ں‬

‫ن ۔)‪)(١‬پ‪،۵‬ع‪(۶‬‬

‫ان‬

‫ت‬

‫ں‬

‫دو‬

‫روق ا‬

‫ا و ٔا‬

‫ر ا ء‬

‫‪)…١‬ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء ‪،‬ﻋﻤﺮﺑﻦﺧﻄﺎب‪،‬ﻣﻮاﻓﻘﺘﮧ‪،‬ص‪)(۹۸‬اﻟﺪر اﻟﻤﻨﺜﻮرﻓﯽﺗﻔﺴﯿﺮاﻟﻤﺎﺛﻮر‪،‬ﺳﻮرۃاﻟﻨﺴﺎء‪،‬اﻻﯾ‬ ‫‪(۵۸۵/۲،۶۵‬‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾﻨ اﻟِﻌﻠ ِ َ‬ ‫ﻤﯿ )د ِتا (‬ ‫‪129‬‬

‫را‬

‫﴿﴿ ﻣﺸﻖ ﴾﴾‬

‫)‪ (١‬ال‪:‬‬

‫ت‬

‫ں ﷲﺗﻌﺎﻟﯽٰ ان‬

‫)‪ (٢‬ال‪ :‬دى‬

‫اس‬

‫……؟‬

‫آپ‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫ا‬

‫اب‬

‫)‪ (٣‬ال‪ :‬رۃا ۃ اسآ‬

‫اﻟﺼﻴﺎم اﻟﺮﻓﺚ ِا ٰ‬ ‫ّ ِ َ ِ َّ َ ُ‬

‫)‪ (۴‬ال‪:‬‬

‫رى آپ‬

‫ت‬

‫‪130‬‬

‫ِﺴﺂ ُ ْ‬ ‫ﻜﻢؕ﴾‬ ‫َ ِ‬

‫اس‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫ت‬

‫)د ِتا‬

‫……؟‬

‫ت‬

‫آ‬

‫روقِا‬

‫ار د‬ ‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫ر ﴿‬

‫ِن ول‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ا‬

‫زل‬

‫ا‬

‫ۡ‬ ‫ــﻞ ُ ْ‬ ‫ُ ِ‬ ‫اﺣـ َّ َ‬ ‫ﻟﻜـــﻢ ﻟ َـــﻴ َ َ‬

‫اس‬

‫ن آ ِ آ زل‬

‫(‬

‫ر‬

‫اﷲ‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫ن‬

‫……؟‬

‫دن ں‬

‫……؟‬

‫‪130‬‬

‫را‬

‫ت‬

‫‪131‬‬

‫روقِا‬

‫اﷲ‬

‫ر‬

‫ﻌﺎ ٰ ﻋﻨ‬

‫آپﮐﯽ ﺧﻼﻓﺖ‬ ‫ت‬

‫ر‬

‫‪:‬‬

‫روقا‬

‫روا‬

‫َ َْ ُ‬ ‫رﺣﻤﺔ اﷲِ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْﻴـ‬

‫ں‬

‫ت ا‬

‫آپان‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫ف َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫رے‬

‫ا ں‬

‫رے‬

‫در‬

‫ا‬

‫۔‬ ‫اور‬

‫۔ا ں‬

‫ان‬

‫ت‬

‫ﻋﻨـ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌـﺎ ٰ َ ْ‬

‫ں ِان‬ ‫۔‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ﻋﻨ‬ ‫آپ َر ِ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ہ‬

‫ٔہ‬

‫ھ‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫آپ َر ِ ـ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬ ‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِـــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ز دہ آپ ان‬ ‫ار د‬ ‫ان‬

‫۔ آپ‬

‫اﺟﻤﻌـ ْ‬ ‫ِﺿﻮان اﷲِ َ َﻌﺎ ٰ َﻋﻠ َْـﻴ ِ ْﻢ َ ْ َ ِ‬ ‫رَْ ُ‬

‫ت ُا‬

‫َر ِـ َ‬

‫…؟‬

‫وہ اس‬

‫ﻋﻨ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ت ِن‬

‫م‬

‫رى را‬

‫۔‬

‫تا‬

‫اورد ا رو‬

‫اوران را‬

‫ے ل‬

‫ل‬

‫ﻋﻨـــ‬ ‫َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌـــﺎ ٰ َ ْ‬

‫تا‬

‫ز دہ ز‬

‫ﻋﻨ‬ ‫اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫اوران‬

‫وا‬

‫ﻋﻨ ـ‬ ‫َر ِ ـ َ اﷲُ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫وا ى‬

‫ﻋﻨــ‬ ‫َر ِــ َ ا ُ‬ ‫ﷲ َ َﻌــﺎ ٰ َ ْ‬

‫ان‬ ‫ات‬

‫نِ‬

‫رے‬

‫رے‬

‫ؤ۔‬

‫ز ‪ُ ،‬ا‬ ‫ا‬

‫‪131‬‬

‫رہ‬ ‫ٰ‬

‫را‬

‫ب‬

‫آپ‬

‫وہ ﷲ ر‬ ‫شر‬ ‫ان‬

‫ت ) َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْﻋﻨ (‬

‫را ر‬ ‫اور ان‬

‫ز دہ‬

‫اور ﷲ‬

‫اور ى‬

‫۔ اس‬

‫ابد‬

‫ت‬

‫و د ا آپ ِان‬

‫ے وں‬

‫وا !‬

‫ُر‬ ‫و‬

‫و‬

‫و‬

‫ﻋﻨ (‬ ‫) َر ِ َ اﷲُ َ َﻌﺎ ٰ َ ْ‬

‫ر‬

‫ض وں‬

‫‪ :‬ا‬

‫دو ے ں‬

‫اس‬

‫اور‬

‫تا‬ ‫ا‬

‫ا‬

‫ام‬

‫آپوا‬ ‫!‬

‫و‬

‫اور‬

‫۔ وہ و‬

‫ِآ ت‬

‫رو‬

‫ُ ْ ْ‬ ‫َْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤِﺪْﯾَﻨ اﻟِﻌﻠِﻤَﯿ‬

‫)د ِتا‬

‫(‬

‫ا‬

‫وع‬ ‫اورا‬

‫ں‬

‫ف‬

‫ﯾﺎ ٰ َ‬ ‫اﻟﮧ اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ!‬ ‫ِ‬

‫اور اے ا اض‬

‫ت ِ‬ ‫ن‬ ‫آپ‬ ‫ﺑﺴﻢاﷲ َّ ْ ٰ‬ ‫اﻟﺮﺣﻤﻦ َّ ِ ْ‬ ‫اﻟﺮﺣﯿﻢ‬ ‫ِ‬ ‫ا‬

‫َر ِـ َ اﷲُ‬