; l h a : m anfac;
Gtßb
vim ³ x u TnaMm
Front Cover
elx24
mIna
2012
RBHGKñi
ព្រះអគ្និ (Agni ដែលជាទួទៅខ្មែរស្គាល់ថាព្រះអគ្ឬ ឌា ។ អគ្និ នី ព្រះអគ) ្គី គជា ឺ អាទទិ េពដែលមាននទា ិ ននៅក្នុងគម្រពី ឫគ្វេទបុរាណឥណ្
៏ នអានុភាព (អគ្គិ)មានន័យថា "ភ្លង ្ ក ំ ឡាយនៅក្នុងគម្រពី វេទទាំងអស់។ ព្រះអគ្ជា ្គ នុ ងទម្រង ្ រ់ ប ូ ីដមា ើ " គជា ឺ វត្ថុសំខាន់កនុ ងពិធ ី ម្មទាង និ តួអងក ់ ទួលបាននូវការគោរពនង ខ្លា ង ំ ក្លានង ័ ខ្លា ចយ៉ាងខ្លា ង ំ ្លិ បំផ្លាញផងដែរ។ ទ្រងទ ិ ធ្វើប្រយោជន៍ឲ្យសត្វលោក នង ិ មានអានុភាពបំផច ិ ក៏ជាទីភយ
ពីមហាជន។ ព្រះអគ្និ ក៏ជាអាទិទេពដែលបង្កើតភោគទ្រព្យ ជាអ្នកកម្ចាត់ចោលភាពអន្ធការ ជាអ្នករក្សាការពារច្បាប់អមតៈ ជាអ្នកទទួល នូវយញ្ញពលីគ្រប់យ៉ាងនង ំ ូវពលីនោះទៅថ្វា យមហាទទិ េពជាបន្តទ�ៀត។ គ្រប់យញ្ញបូជាទាំងឡាយមន ិ ពាំនាន ិ អាចពេញលេញបានឡ�យ ើ ប�ើ គ្មា នវត្តមានរបស់ព្រះអគ្និ។
តាមជំន�ឿជាប្រពៃណីរបស់អ្នកកាន់សាសនាហណ ឋា ន១០យ៉ាងៈ ិ ្ឌូ ព្រះអគ្និ មានទសរូប គឺរូបសណ្
១. រូបជាភ្លង ើ ធម្មតា ២. ជាកាំអសន( ី ភ្លង ើ កាំរន្ទះ) ៣. ជាដួងព្រះអាទត ិ ្យ ៤. ជាភ្លង ើ រ ំលាយអាហារ ៥. ជាភ្លង ើ បំផ្លាញ(ដូចជាភ្លង ើ
ឆេះព្រៃ ឬភ្លើងដែលប្រល័យកប្បជាដ�ើម) ៦. ជាភ្លើងដែលដុតប្រើក្នុងយញ្ញពលី ៧. ជាភ្លើងប្រើក្នុងពិធីឧបនយនា(Upanayana គឺពិធី
ំ ង ចងខ្សែអំបោះពិសិដ្ឋនៅពេលកុមារចូលរ�ៀនដប ូ ) ៨.ជាភ្លង ្ ទះ ៩.ជាទក្ខិណាគ( ើ ប្រើក្នុងពិធីពលក ី ម្មកនុងផ្ ិ្គ ភ្លង ើ ទស ិ ខាងត្បូង)ដែលបុព្វបុរស តែងតែប្រើក្នុងពិធីកម្មនានាតាមជំន�ឿពួកព្រាហ្មណ៍ និង១០.ជាភ្លើងបូជាសពក្នុងពិធីឈាបនកិច្ច។
ព្រះអគ្និ ទ្រង់មានធូមៈ គឺផ្សែងជាទង់ មានសត្វពពែជាវាហនៈ(យាន) ។
\NÐasegçb ExmIna qñaM2012 matika
vimanfac; m:ahl; ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 1 erOgPikçúnKrCun ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 5 RkumburaNvtßúviTüa\NÐaGPirkS nig CYsCulR)asaTtaRBhµ ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 8 bTsmÖasn_CamYyevC¢bNÐit\NÐa ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 10 elaksaRsþacarüsC¢IdannÞ saéh ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 14 Bt’manrUbPaB ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 15 GmravtIBuT§buraNsßanenA\NÐa ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 20 kulbuRt\NÐad¾mhima ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 22 bwgRKUdugm:ar ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 25 karbkERbKm<IrPKvTÁIta ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 27 erOgmhaPart³ ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 30 sYnkMNaBü ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 33 TsSnbBaØavnþ ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 34 cMNab;GarmµN_rbs;bNÑaFikar ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 35 lixitmitþGñkGan ³ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 36 sßanTUt\NÐa pÞHelx 5 pøÚvelx 466 PñMeBj ¬km<úCa¦> TUrs½BÞelx ³ ¬855-23¦ 210 912 TUrsar ¬855-23¦ 213 640 GIuEm:l ³ fscons@online.com.kh bNÑFikar³ elak sUr:av er: Mr. Saurav Ray eKhTMB½r ³ www.indembassyphnompenh.org erobcMnigEksRmYleday³ elak FU RbNmü Rkbmux ³ vimanfac; m:ahl; rdæ]tþarR)aedsRbeTs\NÐa RkbeRkay ³ eTsPaBkMBUlPñMbUkeKa nigédsmuRTextþkMBt rcna nige)aHBum<eday ³
# 90, St. 44MC, Phnom Penh, Tel : (855-23 ) 987 600 / Fax : ( 855-23) 993 648
rUbPaBvimanfac;m:ahl; enAelIRcaMgTenøyumna
�ច់��ហល់
វមានថាច់ ម៉ាហល់ (Taj Mahal) ិ
មានលាយផ្សំគ្នា ជាមួយរចនាបថតាម
ចាហានមានទុកជា ្ខ ទមន ្ង ដ់ ោយមហេ-
វ មា ិ ន។ គឺ ជា ប្រាសាទធ្វើអំ ពី ថ្មកែវ
បានត្រូវ ផ្ដើ ម សាងឡ�ើ ង នៅកំ លុ ង
ម៉ាហល់សោយវ ិលាល័យព្រោះការ
១៦៥៣ ដោយប្រើកម្លា ំងមនស ុ ្សរាប់
សំណងវ់ មានថាច់ ម៉ាហល់ ក៏បានចាប់ ិ
មានន័យភាសាពែក្ស៍ថា
ជាកំពល ូ នៃ
ពណ៌សដ៏លវ្អ ិចិត្រមួយ ស្ថិតនៅមាត់ ច្រាំងទន្លេយុមនា ក្ងទ នុ ីក្រុងអាក្រា(រដ្ឋ
បែបឥណ្ ឌា ពែក្ស៍ នង សីទី៣របស់ទ្រង់ គឺព្រះនាង មុំតាហ្ស ិ ិ ទួរគ។ ី វមាននេះ ឆ្នា១ ំ ៦៣២
និងសង់រច ួ រាល់នៅឆ្នា ំ
់ ណ ឧត្តា រប្រាដេស) ក្នុងចម្ងាយប្រមាណ មន ុឺ នាក់។ ការសាងសងស ំ ងវ់ មាន ិ ២០០គមខាងត្បូងរដ្ឋធានី ញូ ដែល្លី ថាច់ ម៉ាហល់នេះ ជាបន្ទុករបស់គណៈ
ប្រសូតបុត្រ។ ហ�ើយនៅឆ្នា១ ំ ៦៣២
សាងសង់ ឡ �ើង ជាមតចេតិ យ ដ�ើម្បី បញ្ចុះសពព្រះនាង (ហ�ើយគ្រាក្រោយ
(ប្រទេសឥណ្ ឌា )។ ជាវ ិមានដែល
អភិបាលស្ថា បត្យករស្ថិ ត ក្រោមការ
វង្សមោគុលឬមោហ្កា ល(Mogul ឬ
គណៈនាយស្ថាបត្យករ
ចាហានបានសោយទីវង្គត ព្រះបរម សពរបស់ទ្រង់ ក៏ត្រូវបានគេបញ្ចុះ
រម ម ី ៉ា មួរខាន់ លោកម៉ាក់រ៉ាម៉ាត ខាន់
ដែរ)។ រាជពង្សាវតាររបាក្សត្រស្ដេច
សាងឡ�ង ើ ដោយអធរា ិ ជទ៥ ី នៃសន្តតិ Mughal)មួ យ ព្រះអង្គ នា មស្ហា ហ
ចាហាន(Shah Jahan, ១៥៩២១៦៦៦)ដ�ើម្បីឧទ្ទិសរ ំលឹកដល់សព
ទតពិនិត្យនិងត្រួតពិនិត្យម�ើលរបស់
ដែលក្នុ ង នោះ រួមមានទាំងលោកអាបឌល ុ កានិងឧស្ដាត អាមេដ ឡាហូរ ី ដែលគេ
មហេសរី បស់ទ្រង់ គពឺ ្រះនាង មំតា ុ ហ្ស ស្គា ល់ ជា ទួ ទ ៅថាជាមេជាងអ្ន ក ច្នៃ ម៉ាហល់(Mumtaz Mahal)។
វ ិមានថាច់ម៉ាហល់
គឺជាគំរូ
ប្រឌិតរចនានាសម័យនោះ។
ក្នុងឆ្នា១ ំ ៦៣១ ខណៈដែល នៃ ស្ថា ប ត ្យ ក ម្មដ៏ ល្អ បំ ផុ ត មួ យ នា ចក្រភពមោគុ ល រ កចម្រើនរុ ង រ�ឿង ី សម័យកាលសន្តតវិ ង្សមោគល ុ ដែល យ៉ាងខ្លា ង ំ សម្បើមនោះ ព្រះចៅស្ហាហ
1
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
មកទ�ៀត ក្រោយពេលដែលព្រះចៅ
នៅជិ ត សពរបស់ ម ហេសីទ្រង់ ផ ង ស្ហាហ ចាហាន បានចារបង្ហាញអំពីទក ុ ្ខ
សោកពេលបាត់បង់មហេសីរូប នេះ ់ ៉ា ង នង ិ អំពីសេចក្ដីស្នេហារបស់ទ្រងយ
ជ្រាលជ្រៅចំពោះព្រះនាង ដែលនាំ ឲ្យព្រះអងស ្គ ម្រេចព្រះទ័យសាងវមាន ិ ដ៏ស្កឹមស្កៃនេះឡ�ង ើ ។
តួប្រាង្គវមានសំ ខាន់កណ្ ដា ល ិ
មណីនិងពាក់កណ្ ដា លមណី)ពណ៌
ក្បូរក្បាច់ចម្លា ក់រចនា ម�ើលទៅល្អសម
នៅក្នុងឆ្នា១ ំ ៦៤៨ ហ�ើយអគារប្រាសាទតូចធំជុំវ ិញ រួមទាំងសួនច្បារផង
ផែនថ្មកែវនោះ យ៉ាងល្អគាប់ភ្នែកជា
ផ្ទៃនង ិ ទតា ី ំងរបស់វា។ វាត្រូវបានដុស
នៃវមានថាច់ ម៉ាហល់ ត្រូវសាងសង់រច ួ ិ
ត្រូវ បា ន សាងសង់ រួ ច រាល់ ច ប់ ស ព្វ
គ្រប់ កនុ ្ ងយៈពេល៥ឆ្នា ំក្រោ យមក ទ�ៀត។ គួរកត់សម្គាល់ថាអគារសំណង់
ចម្រុះ ធ្វើជាផ្កាភ្ញីក្បាច់រចនា ល�ើផ្ទាង ំ ក្បាច់ក្បូរប្លែកៗល្អវ ិចិត្រគ្មា នពីរដែល នាំឲ្យអគារសំណង់វ ិមាននេះ មាន ៏ ស្ចារ្យ សោភណភាពដអ
ជាសំណង់
ទាំងឡាយនៃចក្រភពមោគុល តែង
អច្ឆរយៈល្អ បផ ំ ុតមួយ ក្នុងបណ្ ដា សំិ ់ ច្ឆរយៈល្អ ណងអ បផ ំ ត ុ ទាំងឡាយរបស់ ិ
ពណ៌ក្រហម ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះចៅស្ហាហ
សង់ ឡ �ើ ង ដោយថ្មខ្សាច់ ( ថ្មភក់ )
ភពផែនដីនេះ។
ក្បាច់ចម្លា ក់នង ិ រចនាលំអផ្នែក
សមាមាត្រស៊ីគ្នាស្របទៅសណ្ ឋា ន
ខាត់យ៉ាងរលោងល្អស្អាត ហ�ើយដែល
កក�ើតនិ ង រចនាផ្សំផ្គុំឡ�ើ ង ដោយ
ការប្រើសម្ភារៈទាំងឡាយ ដូចជាថ្នា ំ ពណ៌ ថ្មកំបោរ ត្បូងថ្ម(ដែលជាមណី និ ង ពា ក់ ក ណ្ ដា ល ម ណី ) ស ម្រាប់ ដាំនង ិ បញ្ចុះ ឬក៏ការដាប់ឆ្លាក់។ ហ�ើយ គេអាចចែកក្បាច់ ច ម្លា ក់ និ ង រចនា
បថទាំងនោះ ជាក្រុមដូចជាទម្រង់ អក្ខរវ ិលាសវ ិចិត្រកម្ម
គឺក្បាច់លំអ
ដោយការសរសេរ(calligraphy) ទម្រង់ជាសិ ល ្បៈអរូ បី (abstract
f o r m s ) និ ង ទ ម្រង់ ក្ បា ច់ ភ្ញី ទ េ ស (vegetative motifs) និងមានព្រះ
បន្ទូ លព្រះជាម្ចា ស់ កនុ ្ ងគម្ពី រ កូ រ អាន (គម្ពីរពិសិដ្ឋរបស់សាសនាឥស្លាម) ់ កឆ្លាក់ជាក្បូរក្បាច់ ត្រូវបានដកស្រងម រចនាជាអក្ខរវ ិលាសវ ិចិត្រកម្ម នៅទូ
ទាំង បរ ិវេ ណវ មា ិ នទាំង មូ ល ផង ។
RBHqayalkçN_rbs;RBHecAsðah cahan nigRBHnagmMutahS nigpñÚrrbs;RBHGgÁTaMgBIrenAvimanfac;m:ahl;
ភាគច្រើននៃក្បាច់ចម្លា ក់តែងមានអម ផ្សំផ្គុំគ្នាឡ�ង ើ ដោយអក្សររចនា លាយ
ជាមួយក្បាច់ភទ្ញី េស នង ិ មានក្បូរក្បាច់
រចនាក្នុងទម្រង់ដទៃទ�ៀត ដែលមាន ដាំត្បូងថ្ម ឬត្បូងនិលថ្មពណ៌ល�ឿង បញ្ចុះនៅល�ើផ្ទា ំង ផ្ទៃថ្មកែវពណ៌ ស
រលេចជាក្បាច់ ំ លវ្អ ចិ ិត្រ នង ិ ខាត់យ៉ាង រលោងស្មើទៅនឹ ង ឋានផ្ទៃជញ្ជា ង ំ ។ ់ នសងវ់ មាននេះ ដោយ ចាហាន ទ្រងបា ិ
ថ្មកែវពណ៌ស និងមានឆ្លាក់បញ្ចុះដាំ ត ្បូ ង ថ្ម មា ន ត ម្លៃខ្ព ស់ និ ង ទា ប ( ឬ
ខាងក្រៅនៃវមានថាច់ ម៉ាហល់ គស ិ ឺ ត ថិ្
នៅឯបន្ទ ប់ ម តចេតិ យ ជាទី
បញ្ចុះសពខាងក្នុងវមានថាច់ ម៉ាហល់ ិ មានការដាំបញ្ចុះត្បូងថ្មពណ៌ប្លែកៗ
ក្នុងបណ្ ដាក្រុមក្បាច់ចម្លា ក់រចនាដែល ជាក្បូរក្បាច់ ច ម្លា ក់ ប្រទាក់ ពា ក់ ព័ ន្ធ ល្អ បំ ផុ តនៃស្ថា បត្យកម្មមោគុ ល។ គ្នាយ៉ា ងល្អ សោ ភានិ ង កន្ល ង ផុ តពី
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
2
ប្រពៃណីឥស្លាម ដែលតាមធម្មតាតែង
ថ្មកែវនិ ង មានជួ រ ដ�ើមឈ�ើលំ អ សួ ន
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ព្រះសពរបស់
មានជួរនៃក្បាលបាញ់ ទឹ ក ផងដែរ។
ហាមមិ ន អនុ ញ្ញា តឲ្យមានការរចនា ព្រះមហេសី មតា ុំ ហ្ស ម៉ាហល់ នង ិ ព្រះ បរមសពរបស់ព្រះចៅស្ហាហ ចាហាន
ត្រូវគេតម្កលន់ ៅក្ងបន្ទ បផ ់ រដែលម�ើល នុ នូ ្
កាត់ ត ម្រឹមស្លឹ ក យ៉ាងស្អាតព្រមទាំង អាងទឹកនោះសង់ឡ�ង ើ ល�ើអ័ក្សទិស ឧត្ត រ -ទក្សិណដែលមានទក ឹ ថ្លា ស្អាត
ឆ្លុះស្រមោលម�ើលឃ�ើញតួ ម តវ ិមាន
ទៅមិនសូ វមានក្បាច់រចនាប៉ុន្មា នទេ ទាំងមូល ហ�ើយដែលជានិមិត្តរូប គឺ ដែលបនប ្ទ ផ ់ នូនោះ ្ សងន់ ៅខាងក្រោម តំណាងឲ្យទន្លេទាំង៤នៅស្ថានសួគ៌ បន្ទប់ប៉ែកខាងក្នុងនៃវ ិមាន ដោយគេ
ឈ្មោះចណ្ណាហ(Jannah តាមជំន�ឿ
ភក្ត្រទៅកាន់ទីក្រុងឡាម៉ិច(១)។ ទាំង
បញ្ចុះព្រះសពផ្អៀងទៅខាងស្ដាឲ ំ ្បែបរ
ទម្រមឈូស នង ិ តួមឈូសមានដាំត្បូង ថ្ម មា នតម្លៃនិ ង ថ្លើ ម ថ្មពណ៌ ចម្រុះ
ឥណ្ ឌា និងនាំចូលមកពីប្រទេសដទៃ ទ�ៀតក្នុងទ្វីបអាស៊ី។ ហ�ើយគេជ�ឿថា មានដំរជាង១០០០ក្បាល ត្រូ វបាន ី គេប្រើប្រាស់ ដឹ ក ជញ្ជូ នគ្រឿងទព្វ
rUbcmøak;k,Úrk,ac; rcnaTaMgLay enAÉviman fac; ma:hl;
ឥស្លាមសាសនា)។
វ ិមានថាច់ ម៉ាហល់សង់នៅ
ល�ើផ្ទៃដីយ៉ាងធំទូលាយមួយនៅភាគ
ខាងត្បូងក្រុងអាក្រា។ ព្រះចៅចាហាន
រ ំលេចជាក្បាច់រចនាយ៉ាងលំអត ិ វ ិត្ថា រ។ បានប្ដូរយកចំណែកដីនេះសាងសង់ ់ ជដណា ំ មានក្បាច់ចម្លា ក់ជាអក្ខរវ ិលាសចារក វមាន ជាមួយនង ក់ ិ ឹ ឹ ការសងរា ល�ើផ្ទាង ំ សិលារ ំលេចជាពាក្យពេចន៍
យ៉ា ងធំ មួ យ ថ្វា យស្ដេចឥណ្ ឌា នាម
ម៉ាហល់។ ផ្នូររបស់ព្រះចៅស្ហាហ ចា ហាន នៅជាប់ផនូ រព្រះមហេស ្ ីពីខាង
នៅជិតខាងជាមួយដែនដីក្សត្រមោ- សម្ភារៈសាងសង់។ គេជ�ឿថាថ្មកែវ ៏ នឥទ្ធិពលនោះដែរ។ សូមរឭក គុលដមា ំ
ពណ៌សថ្លាស្រអាប់ ត្រូវគេជីកយកពី
ស។ ី ហ�ើយនោះគជា ឺ អដ្វី ែលម�ើលទៅ
វមានន ង ្ទ ប ់ ញ្ចុះសព ត្រូវប្រើពេល ិ ិ បនប
ប្រទេសឥណ្ ឌា ។ ត្បូងនិល ត្រូវគេជីក
កោតសរស�ើរដល់ ព្រះនាងមុំ តា ហ្ស ជ័យ ស៊ីង្ហ ដែលមានអាណាចក្រស្ថិត
លិច ហ�ើយធំជាងផ្នូររបស់ព្រះមហេខុ សគ្នា (អសមប្បមាណ)នៅក្នុ ង បរ ិវេណវ ិមានទាំងមូល។
វ ិមានថាច់ ម៉ាហល់លំអទៅ
ដោយសួ ន ច្បារយ៉ា ងធំ ទូ លា យហៅ
ថាសួនចារបាឃឬក៏េគស្គាល់ថាសួន
មោគុល ។មានអាងទឹកមួយរាងទ្រ-
់ ណ ់ ឋានទម្រ ថា ការសាងសងស ំ ងគ្រឹះ វេលាអស់១២ឆ្នា ហ�ើ ំ យសំណង់ដទៃ ទ�ៀតក្រៅពីនោះនៃបរ ិវេណវ ិមានទាំង មូ លដែលក្នុងនោះមានសំណង់ទាង ំ តួ ប៉ ម ធំ ៗ ជុំ វ ិញវ ិមាន សំ ណ ង់ វ ិហារ
តំបន់ថ្មកែវម៉ាក្រាណា រដ្ឋរាជស្ថាន យកមកពីរដ្ឋបញ្ចាប ថ្មយក់និងថ្មកែវ
ចរណៃ នាំមកពីប្រទេសចិន ត្បូងថ្ម ពណ៌ខ�ៀវនាំមកពីតំបន់ទីបេ ហ�ើយនង ិ ត្បូងថ្មពណ៌ ពងក្រសារនាំម កពីប្រ-
(ឥស្លាម)សម្រាប់ថ្វា យបង្គំនិងប្រាង្គ ទេសអាហ្វហ្កា នស្ ដ ៀង ិ ថា ន រត្បូងកណ្ ី ខ្លោ ងទ្វា រចូល ត្រូវប្រើពេលវេលាអស់
នាំមកពីស្រីលង្កា នង ិ ត្បូងទទម ឹ នាំមក
ជញ្ជា ំង អាងពីថ្មម៉ា ប)ស ណ្ដូ ក ខ្លួ ន
តម្លៃថាសំ ណ ង់ វ មា ិ នថាច់ ម៉ា ហល់
តម្លៃខ្ពស់និងមានតម្លៃទាបទាំងអស់
ផ្លូ វនៅចន្ល ោះប្រាង្គច្រកទ្វា រចូ ល និ ង មតចេតិយនៃវ ិមានថាច់ ម៉ាហល់
លានរូពីនាសម័យកាលនោះ។
វែង(សង់ ឡ�ង ំ ន្ថែមទ�ៀត។ មានការបា៉ន់ ើ ដោយក្រាលបាតនង ិ ១០ឆ្នាប កណ្ ដា លសួនច្បារនៅពាក់កណ្ ដា ល
នោះ អមដោយគូផ្លូវដ�ើរដែលក្រាល
អាចអស់តម្លៃដល់ទៅប្រមាណ៣២
សំណង់វ ិមានថាច់ ម៉ាហល់
ប្រើប្រាស់ សម្ភា រ ៈ ន ៅ ក្នុ ង ប្រទ េ ស
ពីប្រទេសអារ៉ា ប៊ី។
មានត្បូងថ្មមាន
២៨ប្រភេទត្រូវ គេប្រើប្រាស់ ប ញ្ចុះ
ដាំលំ អ ជាក្បូរក្បាច់ រ ចនានៅល�ើថ្ម កែវពណ៌ សក្នុ ងសំ ណ ង់ វ មា ិ នថាច់ ម៉ាហល់នេះ។
(១)ជាភាសាអង់គ្លេសហៅថាម៉ិចកា(Mecca) នៅប្រទេសអារ៉ា ប៊ី សាវឌីដ ក្នុងតំបន់មជ្ម ឈិ បូព៌ា ជាទីដែលព្យាការ ីសាសនា ឥស្លា មមូហម្ម័ដ(Muhammad)របស់ព្រះអាលឡាហ៍(Allah) ប្រសូត(គ.ស.៥៧០)។
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
កម្លា ង ំ មនុស្សដែលបម្រើឲ្យ
វមានថាច់ ម៉ាហល់ជាប្រាសាទ ិ
ការសាងសង់ សំ ណ ង់ ដ៏ ម ហិមា នេះ ដ៏លឯ ្អ កខាងផ្នែកស្ថាបត្យកម្ម នង ិ ៏ ន ត្រូវប៉ាន់ស្មានថាមានកម្មករប្រមាណ ត្រូវបានចាត់ទក ុ ថាជា “ រតនវត្ថុដមា ២០ ០០០នាក់ ត្រូវបានកែនមកពីភូមិ
តម្លៃ ” នៃវប្បធម៌សល ិ ្បៈឥស្លាមនៅ
ចម្លា ក់យកមកពីខេត្តបូ៊ខារា(អ៊ុយបេ
៏ រ ន្ទឺ ឮ ល្បីពេញ មួ យ មានកេរ ឈ្មោះដ ្ត ិ៍
ភាគខាងជ�ើងរបស់ឥណ្ ឌា ។ ពួកជាង គស្ ី ថា ន) ជាងរចនាអករ្ខ វ ិលាសមកពី
ប្រទេសស៊ីរន ី ង ិ ពែក្ស៍ ជាងរចនាដាំ ត្បូងថ្ម មកពីឥណ្ ឌា ភាគខាងត្បូង ជាង
កាត់ដាប់ថ្ម មកពីតំបន់បាលូជិស្ថាន រួមទាំងជាងចម្លា ក់ក្បាច់ភទញី្ េសល�ើថ្ម
កែវ នង ិ អ្នកឯកទេសសំណងប៉មផង រួមបានជាក្រុមមួយ មានគ្នា ៣៧នាក់ (ឈ្មោះរបស់ពួកគេមានចារក្នុងប្រវត្តិ
សំណងវ់ មាននេះ) ដែលគេស្គាល់ថា ិ ជាក្រុម មេជាងសំ ណ ង់ សា ងវ មា ិ ន ថាច់ ម៉ាហល់។
់ នាដៃដអ ៏ ស្ចារ្យ ឥណ្ ឌា នង ិ ជាសំណងស្ សាកលលោក។
មានប្រវត្តិវ ិទូមួយចំនួន ធ្លា ប់
បានអះអាងថាសោភណភាពស្ថាបត្យ កម្មនៃវ ិមាននេះ គឺពិតជាឥតមានគូ
ប្រៀបបានឡ�យ ដែលពួកកវ ីទាំងើ ឡាយមិ ន អាចពិពណ៌ នាតាមបទ កំ ណាព ្យកាព្យឃ្លោ ងរបស់ ខ្លួ នអំ ពី
សោភណភាព សេចក្ដីសេ្នហានង ិ ទុក្ខ
សោកទាក់ទិ ន ប្រវត្តិនៃវ ិមានថាច់ ម៉ាហល់ឲ្យសព្វគ្រប់បានឡ�យ ើ
វេលាថ្ងៃអស្ដង្គត ឬនៅក្នុងពេលរាត្រី ព្រះចន្ទពេញបូណ៌ម។ ី
វ ិមានថាច់ ម៉ាហល់ គជា ឺ អច្ឆ-
រយវត្ ដា អច្ឆរយវត្ ិ ិ ថុ មួយក្នុងបណ្ ថុ ទាំង
៨ជាសម្បតរ្តិ បស់មនស ុ ្សជាតន ិ ង ិ ដែល ត្រូវបានទទួលស្គាល់និងចុះក្នុងបញ្ជី
ជាបេតក ិ ភណ្ឌពិភពលោកនៅក្នុងឆ្នា ំ ១៩៨៣ដោយអង្គការយូ ណេ ស្កូ ។
ជារ�ៀងរាល់ឆ្នា ំ មានពួកភ្ញៀវ
ទេសចរយ៉ាងច្រើន មកពីជុំវ ិញពិភព
លោក មកទស្សនា វ ិមានថាច់ម៉ាហល់ ដ៏អស្ចារ្យមួយនេះ ដែលស្ត ថិ នៅល�ើ ដែនដីពហុវប្បធម៌និងពហុសាសន៍គឺ ប្រទេសឥណ្ ឌា ៕
ជា
ពិសេសនៅគ្រាអរុណោទ័យ នង ិ នៅ
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
4
CacMENkéndMENlGkSrsil,_énRbeTs\NÐakñúgGtItkald¾rugerOg erOg ភិក�នគរជុន
ក្នុងអតត ី កាល មានសមណៈ មួយអង្គនាមនគរជុន(Nagarjuna)។
គ្មា នអ្វីសោះក្រៅពីបាត្រមួយសម្រាប់
អាចរក្សាការពារវាបានប៉ុន្មា នថ្ងៃ?។
លោកឥតមានរបស់អ្វីជាកម្មសិទ្ធិទេ អាត្មានេះ?”។ ព្រះនាងមានសវនីយ៍
បាត់មន ិ ខានទេ។ ប�ើដូច្នោះ ម៉េចក៏អញ
និ ម ន្ត បិ ណ្ឌ បាតសុំ អា ហារគេដូ ច ជា
មានតែបាត្រមួ យ សម្រាប់ បិ ណ្ឌ បាត
តបវ ិញថា “ ខ្ញុំករុណាសុំបាត្រហ្ង នឹ ចិ ញ្ចឹ ម ជី វ ិតប្រព្រឹត្ត ធ ម៌ តែ ប៉ុេណ្ណាះ។ ឯង ”។ លោកមានសង្ឃដីកាថា “ ល ោ ក ប្រហែ ល ជា បុ រ ស ដ៏ ម ហិ មា
ប�ើញោមត្រូវការ សូមយកវាចុះ ”។
ផែនដីនេះ។ លោកមានបញ្ញាញាណ
ពាក់កណ្ ដា លទេ។ ខ្ញុំករុណាសប្រគេ ុំ ន
ដែលបានបដិសន្ធិឡ�ើង នៅល�ើភព
បាត្រនេះ គង់តែមានេគលួចយកទៅ
មិនលួចវាថ្ងៃនេះតែម្ដងទៅ?”។ គត ិ
ឃ�ើញអញ្ចឹងហ�ើយ ចោរម្នា ក់នោះ
ម្ចាស់ក្សត្រីបន្ថែមថា “ ប៉ុណ្ណឹងបានតែ
ំ ស មោះមុ ត ក្រៃលែងល�ើសអ្ន ក ផង។ បាត្រថម ួ ជន ួ វ ិញ។ សូមព្រះអង្គ ្មី យ សិ ស ្ស គ ណ រ ប ស់ ល ោ ក រួ ម មា ន ទាំងព្រះមហាក្សត្រ ព្រះមហាក្សត្រិ-
ទទួលយកបាត្រថ្មីនោះផង ”។ ព្រះ
យានី ពួកអ្នកទស្សនវ ិទូ ឆ្នើមៗផង។
ភិក្ខុតបថា “ មិនថ្វីទេ បាត្រណាក៏ ដូចតែគ្នា ដែរ ”។ កាលណោះ ព្រះអង្គ
ថ្លា ចំពោះព្រះសមណៈអង្គនោះយ៉ាង
ជាបាត្រធ្វើអំពីអ្វីនោះទេ។ តាមពិត
មានម្ចាស់ក្សត្រីមួយអង្គជ្រះ
ខ្លា ំ ង ។ព្រះនាងបានឲ្យគេធ្វើបាត្រ មា ស មួ យ ដាំ លំ អ ទ ៅ ដ ោ យ គ្រាប់ ពេជ្រដ�ើម្បីប្រគេនលោក។ ថ្ងៃមួ យ
នៅពេលដែលព្រះភិក្ខុ អង្គ ន គរជុ ន បានមកដល់ រា ជធានី ដ ែលព្រះនាង គងន់ ៅ ហ�ើយនម ិ ន្តបណ ិ ្ឌ បាតនៅខាង
មុខព្រះរាជវា ំងនិងដំណាក់ប្រាសាទ
ដែលព្រះនាងគង់ នោះ ។ ព្រះម្ចា ស់
ក្សត្រីអង្គនោះ បាននិមន្តព្រះអង្គឲ្យ និ ម ន្ត គ ង់ ដ�ើ ម្បីព្រះនាងដាក់ បា ត្រ
មិ ន បានពិនិ ត ្យថាបាត្រក្រោយនេះ វាគឺ ជា បាត្រមាសដែលមានដាំគ្រាប់
ត្បូងពេជ្រ។ លោកបានប្ដូរបាត្រចាស់
រួចទទួលយកបាត្រថ្មីនោះ ហ�ើយក៏ និ ម ន្ត ត្រលប់ ទ ៅកាន់ ទី អា រាមបាក់
បែកមួយកន្លែងដែលព្រះអងបា ្គ នគង់ សម្រាកនៅ។នៅតាមផ្លូវមានចោរ ម្នា ក់ បា នឃ�ើញបាត្ររបស់សមណៈ
អង្គនោះ។ ចោរនោះបានម�ើលដឹងថា បាត្រមានដាំគ្រាប់ពេជ្រព្រោះវាចាំង
ពន្លឺដូចជាដួងផ្កាយ។ ចោរនេាះគត ិ ថា
លោក។ ខណៈដែលសមណៈអង្គនោះ “ ស្រមណ៍នេះ គ្មា នទាំងសំពត់ចីវរ
ក៏លបដ�ើរតាមពីក្រោយលោករហូ ត
សវនីយថា ៍ " ខ្ញុំករុណាសូមឲ្យលោក ម្ចាស់សន្យារ�ឿងមួយ”។ ព្រះភិក្ខុតប
និ ម ន្ត ទ ៅដល់ វ ត្ត ព្រះអង្គ បា នចូ ល
ឈប់និងគង់រង់ចា ំ ព្រះនាងបានមាន
ថា“ ត�ើញោមត្រូវការសន្យាអីពីមនុស្ស
5
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
ស្លៀកដណ្ដប់( ស្រួលបួលផង)ហ�ើយ បាត្រនេះល្អណាស់ ចុះត�ើស្រមណ៍ ត្រងោលនេះត្រូវ ការបាត្រមាសនេះ
ធ្វើអី?។ ម៉្យាងទ�ៀត ត�ើស្រមណ៍នេះ
ទៅដល់វត្ត។ ពេលព្រះភិក្ខុនគរជុន
ទៅក្នុងបន្ទប់១ ដែលតាមពិតទៅវា គ្រាន់ តែ ជា ដំ បូ ល ប ង្ហា មួ យ ដ ែ ល
មាននៅសល់ តែផ្នែ កជញ្ជា ង ំ ខាងៗ
តែប៉ុណ្ណោះ នង ិ មានបង្អួចមួយ។ ទី អារាមទាំ ង មូ លបាក់ បែ កអស់ ទ ៅ
ហ�ើយ នៅសល់តែត្រង់កន្លែងដែល លោកគង់នៅនោះឯង។ កាលណោះ ចោរនោះបានចូ ល ទៅពួ ន នៅខាង
ក្រៅបង្អួច ដោយដឹងថាលោកសង្ឃ ពុទ្ធ សា សនានេះឆាន់ ច ង្ហា ន់ តែ ម្ដ ង
ទេក្នុងថ្ងៃនេះ។ ចោរគត ិ ថា “ ស្រមណ៍ នេះ នង ឹ ឆាន់ចង្ហាន់ឥឡូវនេះ រួច
រាប់ពាន់ឆ្នានេះ ំ ទេ ”។ កាលណោះ ឯង ក្រោយពីព្រះភិក្ខុនគរជុន ឆាន់ រួចរាល់ហ�ើយ លោកក៏បោះបាត្រនោះ តាមបង្អួចសំដៅទៅត្រង់កន្លែងដែល ចោរកំ ពុ ងតែអង្គុ យពួ ន ។ ចោររូ ប នោះ ស្ទើរមន នែ ខ្លួនឯង។ វាមាន ិ ជ�ឿភ្ក ការភ្ញា ក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លា ង ំ (ពេលឃ�ើញ
ណាបែរជាបោះសំ ដ ៅមកកន្លែង ដែលអាត្មា អញកំ ពុ ងតែអង្គុ យពួ ន ចាំនេះទៅទ�ៀត ”។ ពេលនោះ ចោរ
ក្រោកឈរឡ�ង ើ ហ�ើយដ�ើរចូលមក រកព្រះភិក្ខុនគរជុន រួចហ�ើយនិយាយ ថា “ត�ើខ្ញុំអាចចូលសួរ១សំណួរបាន
លោកបោះចោលបាត្រមាសមកឲ្យ
ឬទេ?។ ភិក្ខុអង្គនោះ មានសង្ឃដីកា តបថា “ អាត្មាត្រូវបោះបាត្រចោល
ស្រឡាំងកាំង
ហ�ើយ។ សូមចូលមក៍! ”។ ព្រះអង្គ
វា)។ ក្នុងមួយរ ំពេចនោះ ចោរវាដូចជា
រកគត ិ អម ី ន ិ ឃ�ើញ។
ទៅក្រៅ ដ�ើម្បីឲ្យអក ្ន ឯងចូលមកហ្ង នឹ បន្តថា “ កុំព្រួយ ឥឡូវនេះ បាត្រនេះ
ជារបស់អក ្ន ឯងហ�ើយ។ អាត្មា ឲ្យបាត្រ នេះទៅអ្នកឯង ដ�ើម្បីកុំចាឲ ំ ្យអ្នកឯង លំ បា កលួ ច វា។ ពេលនេះវាជាអំ ណោយ ឬជំនូន។ អាត្មាគ្មា នអីក្រៅពី
បាត្រហ្ង នឹ ទេ។ អាត្មា មន ិ អាចទុកវា
បានយូរឡ�យ ើ ព្រោះថាអាត្មាត្រូវការ
សម្រាក ត្រូវការសង ឹ ហ�ើយពេលនោះ គង់តែនឹងមានគេមកលួចយកវាទៅ
បាត់ជាមន ិ ខាន។ មែនទែនទៅ អ្នក ឯងក៏ហត់ន�ឿយណាស់ដែរហ�ើយ។
អ្ន ក ឯងខំ តា មអាត្មា តាំង ពីរាជធានី មកដល់ ទីនេះ ដ�ើ រកណ្ ដា លថ្ងៃក្ដៅ
ហែងនៅរដូវប្រាំង អាត្មាដឹង ”។ ព្រះ
ភិក្ខុបន្តទ�ៀតថា ” សុក ំ ុប ំ ដិសេធអី ទទួលយកវាចុះ!”។ ចោរនោះនិយាយ តបឡ�ង ើ ថា“លោកជាមនុស្សចម្លែក ណាស់។ លោកដង ឹ ថាបាត្រនេះវាមាន ហ�ើយនឹ ង សម្រាកគឺ សឹ ង មួ យ សន្ទុះ
“ត�ើសមណៈនេះជាមនុ ស ្សប្រភេទ
សម្រាប់អាត្មា អញ ”។ ចោរនក ឹ គត ិ
រួ ច គ្រវាត់ ច ោលបាត្រមាសដាំគ្រាប់
មន ិ ខាន។ ពេលនោះ គជា ឺ ឱកាសល្អ ទ�ៀតថា “ ទីនេះស្ងាត់លណា ្អ ស់គ្មា ន នរណារស់នៅក្នុងអារាមចាស់អាយុ
តម្លៃប៉ុនណាឬក៏អត់ដឹងទេ?”។ ព្រះ
ស្អីគេ? ឆាន់តែចង្ហាន់កនុ ងបាត្រអស់ ្
ភិក្ខុនគរជុនតបថា “ តាំងពីអាត្មា បាន ដឹងនង ិ ស្គាល់ខ្លួ នឯងច្បាស់មក គ្មា ន
ពេជ្រ ហាក់ដច ូ ជារបស់គ្មា នតម្លែបែប
របស់ព្រះភិក្ខុ ហ�ើយធ្វើសំណូមពរថា
នេះទៅវ ិញ ហ�ើយមន ិ បោះចោលទៅ
អមា ្វី នតម្លៃទេ” ។ ចោរសមង ្លឹ ព្រះភ័ក្ត្រ ”
សូមលោកឲ្យអ្វីដល់ខញុំមួ ្ យទ�ៀត
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
6
គជ ឺ ួយប្រាប់ឲ្យខ្ញុំដឹងថា ត�ើខ្ញុំអាចគត ិ
ពីរសប្ដា ហ៍។ អ្នកឯង អាចមកថ្ងៃណា
ដូចជាទ្រព្យធន គ្រឿងរតនសម្បត្តិ
ថាបាត្ររតនវត្ថុនេះ ជារបស់ឥតមាន តម្លៃទៅវ ិញនោះ?”។ ព្រះភិក្ខុមាន
ណែនាំនេះសន ិ ទៅ ”។
មូលមន ិ អាចប្រៀបផ្ទឹមបាន នង ឹ ការ
ប្រៀបធ�ៀបយ៉ាងម៉េចទ�ើបគត ិ ឃ�ើញ
សង្ឃដីកាតបថា " វាជារ�ឿងងាយ
ំ ង ក៏បាន តែដប ូ ត្រូវសាកធ្វើតាមអាត្មា
ក្នុ ងកំ ឡុ ងពេលពីរសប្ដា ហ៍ នោះ ចោរនោះសាកលុ្បងតាមការ
ស្រួលទេ”។ ខណៈដែលព្រះអង្គមាន ណែនាំរបស់លោក។ តែវាបានយល់
សង្ឃដីកាឆ្លើ យ តបសំ ណួ របានតែ ឃ�ើញថា ការនោះ គជា ឺ រ�ឿងពិបាក
ទាំងអស់នៅក្នុងអាណាចក្រនេះទាំង មានចត ្ត ប ្ង ព្រោះតែ ់ មានសតស្ ិ ស ិ មា រតី
ដឹងខ្លួននេះទេ ”។ និយាយមកដល់ ត្រឹមនេះវាឈប់បនច ្តិ រួចក៏បន្តថា “ ឥ-
ឡវនេះ ខ្ ូ ញុំបានយល់នវូ អដ្វី ែលលោក បាននិយាយថា ប�ើពេលណាបុគ្គល
ប៉ុណ្ណេះ ចោរក៏និយាយកាត់ថា“ តែមុន
បំផុតនៅល�ើលោកនេះ។ នៅថ្ងៃមួយ
តាមពិតខ្ញុំនេះជាចោរដ៏ល្បីម្នា ក់ ” ។ ឮដូច្នោះ ព្រះភិក្ខុនគរជុនក៏តបវ ិញ
ំ ដណា ក់ស្ដេច។ វាបានប�ើកហប ឹ មាស នោះអ្វីៗខាងក្រៅ វាគ្មា នតម្លៃអទ្វី េ។
នង ឹ លោកឆ្លយ ើ ខ្ញុំសុំប្រាប់លោកថា
ដោយសួរថា “ ត�ើអ្នកណាដែលមន ិ មែនជាចោរ?។ កុំទៅខ្វល់នង ឹ រ�ឿង
កំបច ៉ិ កំបក ៉ុ នោះធ្វើអ។ ី នៅល�ើភពផែន ដីនេះ មនុស្សគ្រប់គ្នា គជា ឺ ចោរ ព្រោះ
ថាពួកគេក�ើតមកស្រាតខ្លួនទទេ គ្មា ន យកអម ី កជាមួយទេ រួចហ�ើយក្រោយ
មក ពួកគេក៏បាននេះឬបាននោះដោយ វធិ ីនេះ ឬក៏វធិ ីនោះ។ ដូច្នេះពក ួ មនស ុ ្ស
រាល់គ្នា ក៏អាចជាចោរដែរ អញ្ចឹងអ្នក ឯងកុទំ ៅខ្វល់ធ្វើស្អី ”។ បង្អង់បនច ្តិ ព្រះអង្គបន្តថា
“ ព្រោះហេតុនោះ
បានជាអាត្មា រស់នៅក្នុងជីវភាពបែប នេះ(គ្មា នអទា ំ អស់)។ ដូច្នេះអ្វីដែល ្វី ង
វាបានលបលួចចូ លទៅដល់កនុ ្ងរាជ ហប ួ បម្រុងលួចទៅហ�ើយតែ ឹ ប្រាក់រច
ដង ឹ នង ិ ស្គាល់ខ្លួនឯងច្បាស់ នៅពេល
ខណៈនោះវាហាក់ភាន់ភាង ំ បាត់បង់
តទៅ ខ្ញុំមន ិ អាចបពា្ឈប់លំហាត់ការ ធ្វើឲ្យមានសតិនេះបានទេ។ ព្រោះខ្ញុំ
ទៅចោរស្មោះត្រង់ម្នា ក់នេះ អត់លួច
បានប៉ុន្មា នដំណក់តែប៉ុណ្ណោះ ។ រឯ ី
សត ្ន ដល់អញ្ចឹង ិ នង ិ ការប្រុងប្រយត័។
យកអទ្វី េ តែវាបានលបចាកចេញទៅ វញដោយដៃទទេ។ ហ�ើយមួ យរ ំពេច ិ
ក្រោយមក នៅខណៈដែលចោរភ្ញា ក់ ស្មារតីដង ឹ ខ្លួនគមា ឺ នសតវិ ិញ វាដូចជា ់ ច អស់ចណ ំ ង់ គលែ ួ ទៅវ ិញ។ ឺ ងចងល
នៅទប ី ំផុត ចោរនោះ គ្មា នលួចយក
ទ�ើបតែបានក្រេបនូ វ ទឹ ក អម្រឹតនេះ លោកវញ ិ បានក្រេបផក ឹ វាគ្រប់ខណៈ
គ្រប់ពេលវេលាទាំងអស់ ”។ បង្អង់ បនច ូ នោះ បាន ្តិ ចោរមានឈ្មោះល្បីរប បន្តថា “ ត�ើអាចអនុញ្ញាតឲ្យខ្ញុំធ្វើជា សិ ស ្សនិ ង បានដ�ើរតាមលោកម្ចា ស់
បានអទា ំ អស់ វាបានចេញមករក ្វី ង
ផងបានដែរឬទេ?។ ភិក្ខុនគរជុនតប ថា “ អាត្មា បានដឹងតាំងពីថ្ងៃដំបូង
បន្ទោ សថា “ លោកបានធ្វើឲ្យរខាន ំ
អាត្មា ។ នៅពេលនោះអ្នកឯងអាច
ជួបព្រះភិក្នគរជ ន ុ វញ ហ�ើយន ិ ិយាយ ខុ
ម ក ម៉្ល េះ ថា អ្ន ក ឯ ង បា ន ដ�ើ រ តា ម
ដល់ជវី តខ្ ំ ណាស់។ ពេលនេះ បា ន គិ ត ថា ត�ើត្រូវ ធ្វើយ៉ា ង ម៉េ ច ិ ញុំខ្លា ង
អ្នកឯង កំពុងតែធ្វើ គប្បីធ្វើឲ្យបានល្អ ខ្ញុំមន ិ អាចលួចអីគេក�ើតទេ។ ព្រះភិក្ខុ ហ�ើយត្រូវចាំថានៅពេលណាអ្នកឯង តបថា “ នោះវាមន ិ មែនជារ�ឿងរបស់
ដ�ើម្បីអាចលួ ច បាត្ររបស់ អា ត្មានេះ
់ ច ផ្ទាល់។ ប�ើចងល ួ អក ្ន ឯងមន ិ ចាំបាច់
ដ�ើម្បីលច ួ អក ្ន ឯង(ចេញពីចោរភាព)
កំពុងលួច ត្រូវចេះប្រុងប្រយ័ត្ន ត្រូវ
អាត្មា ទេ តែវាជារ�ឿងរបស់អ្នកឯង
់ តអ បងស ្ន ឯងកុល ំ ច ួ ។ នេះជាការណែ ិ ក
គត ិ រ�ឿងមានសតឬ ិ ស្មារតស ី ្អីទេ។ តែ
មានសត។ ិ ហ�ើយប�ើពេលណាបាត់ នាំយ៉ាងសាមញ្ញសម្រាប់អ្នកឯង ”។
ចោរឆ្លយ ើ ថា “ មន ិ អទី េ ប៉ុណ្ណឹងងាយ
ស្រួលទេ។ ហ�ើយត�ើនៅពេលណា
ចោរឆ្លយ ើ ឡ�ង ើ ថា
“ តែនៅខណៈ
ណាខ្ញុំមានសតិដឹងខ្លួន ខណៈនោះវា មានតម្លៃខ្លា ង ំ ណាស់។ ខ្ញុំមន ិ ដែល
ខ្ញុំ អាចមកជួ ប លោកម្ដ ង ទ�ៀត?”។ មានអារម្មណ៍ល្អ ស្ងបច ់ ត ្ត នសេចក្ដី ិ មា សមណៈតបថា “ អាត្មា នង ុ មក។ វាហាក់ ឹ នៅទីនេះ សុខបែបបនេះទេពីមន
7
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
បាន។ រឯអាត្មា វ ិញ នៅពេលនោះ ី
ដែរបានគិ ត ថាត�ើគួ រ ធ្វើយ៉ា ងណា បាន ”។ ព្រះអង្គបន្តទ�ៀតថា “ យ�ើង ទាំងពីរនាក់នេះគដ ឺ ូចតែគ្នា ទេ”៕
លោកឌេវ ិនឌ�ើរ ស៊ីងស ្ហ ូដ ៊ (Devinder
Singh Sood) មេក្រុមបុរាណវត្ថុវ ិទ្យា ឥ
ណ្ ឌា
ដ ែ ល ធ្លា ប់ ដឹ ក នាំ ក្រុម អ្ន ក ជំ នា ញ
EfvkMEpgCan;TI3R)asaTtaRBhµ rUbmunnigrUbeRkayCYsCul ចំណងមេត្រីភាពជាប្រវត្តិ
ភ្នំបាខែង ប្រាសាទនាគព័ន្ធ និងប្រា-
មានអាយុពីរពាន់ឆ្នាហ�ើ ំ យ។ ឥទ្ធិពល វប្បធម៌នង ឌា នៅមានវត្ត ិ សាសនាឥណ្
ក្នុងដែនបេតិកភណ្ឌគឺតំបន់រមណិយដ្ឋា នអង្គ រ នេះ ដែលស្ថិ ត នៅជិ ត
អាគ្នេយ៍។ ក៏ប៉ុន្តែ កម្ពុជាប្រហែលជា
សាស្ត្ររវាងប្រទេសឥណ្ ឌា និងកម្ពុជា
មានជាសក្ខី ក ម្មនៅក្នុ ងតំ ប ន់ អា ស៊ី
ប្រទេសតែមួយគត់ដែលមានកេរដំ-
សាទដ៏ល្បីៗជាច្រើនទ�ៀត ស្ថិតនៅ
ក្រុងស�ៀមរាប ប្រទេសកម្ពុជា។
ប្រទេសឥណ្ ឌា បានជួយជួស
ណែលទាំងនោះនៅម�ើលឃ�ើញច្បាស់
លាស់នៅក្នុងទំន�ៀមទំលាប់ ពិធីកម្ម
នេះស្ដា រនិ ង ជួ ស ជុ ល ប្រាសាទអង្គ រ
វត្តកនុ ងកាលណោះ ្ បានត្រលប់មក
កម្ពុជាវ ិញម្ដងទ�ៀត ហ�ើយពេលនេះ បាននិ ង កំ ពុ ងដឹ ក នាំក្រុម បុ រា ណវត្ថុ វ ិទ្យាឥណ្ ឌា ធ្វើការអភិរក្ស និ ង ស្ដា រ ប្រាសាទតាព្រហ្ម។
ណាក់កាលបច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមបុរាណ
វត្ថុវ ិទ្យាឥណ្ ឌា បានចាប់ផ្តើម នង ិ បន្ត ការងាររបស់ខ្លួនតាំងពី២០០៣មក ។
ខាងសាសនា នង ិ ក្នុងជវី ភាពប្រចាំថ្ងៃ
កា រ អ ភិ រ ក ្ស និ ង ស្ដា រ ក្នុ ង ដំ
ប្រាសាទតាព្រហ្មសាងឡ�ង ើ
របស់ប្រជាជនខ្មែរ។ គេក៏អាចម�ើល
ឧទ្ទិសចំពោះព្រះព្រហ្ម (តាព្រហ្ម) ័ វរនទ ដោយព្រះបាទជយ ្ម័ ៧ ី នៅពាក់
នានានៅសម័យមុនអង្គរនិងសម័យ
សតវត្សរ ៍ទី ១ ៣ ដែលដំ បូ ង ឡ�ើ យ
ឃ�ើញតាមរយៈប្រាង្គប្រាសាទបុរាណ
កណ្ តា លសតវត្សរ ៍ទី ១ ២ដល់ ដ�ើ ម ប្រាសាទនេះ សង់ជាអារាមពុទ្ធសា-
អង្គរ ដែលវ ិមានប្រាសាទទាំងនោះ បានក្លា យជាបេតកិភ ណ្ឌដ៏ ស ម្បើម អស្ចារ្យនៅល�ើភពផែនដីនេះ។
យោងតាមប្រសាសន៍ រ បស់
លោកសាស្ត្រាចារ្យបទមស្រីសជ្ជីដា-
elakeDvineDIr sIugð sU‘d
ជុ ល ប្រាសាទបុ រា ណរបស់ ប្រទេស
ស នា ដ៏ ស្តុ ក ស្ត ម្ភ នា ស ម័ យ កា ល ណោះ នង ិ ដ�ើម្បីថ្វា យដល់ព្រះមាតា របស់ទ្រង់។
នន្ទ សាហៃ(Padmasree Sach
កម្ពុ ជា។ ក្រុម បុ រា ណវត្ថុ វ ិទ្យាឥណ្ ឌា (ASI) បានផ្ដើ ម ស្តា រនិ ង ជួ ស ជុ ល
វន្តឥណ្ ឌា មានកេរឈ្មេាះល្បី ្ត ិ៍ នង ្ន ិ ជាអក
-១៩៩៣)ដែលកាលណោះ ក្រុមនេះ
តំបន់រមណិយដ្ឋានអង្គរ គឺជាតំបន់ កេរដំណែលរបស់មនុស្សជាតិធំជាង
យ៉ាងខ្លា ង ំ ដោសារម្យ៉ាងនៅទីនោះ សារ គក ឺ ត់ត្រាសម្គាល់អត្តសញ្ញាណ នៅមិ ន ទាន់ មា នហេដ្ឋា រចនាសម្ព ន្ធ រចនាសម្ព ន្ធ ( បង់ លេខ ថ្មប្រាសាទ)
អងរ្គ វត្ត ប្រាសាទបន្ទា យស្រី ប្រាសាទ
នៅមានវត្តមានពួកទាហានខ្មែរក្រហម
chidanand Sahai) ដែលជាបញ្ញា ប្រាសាទអងរ្គ វត្តនៅកំលុងឆ្នា១ ំ ៩៨៦ ជំ នា ញខាងអារ្យធម៌ ខ ្មែ រ មួ យ រូ ប ថា
គេបង្អស់នៅល�ើលោក។ ប្រាសាទ
តាព្រហ្ម ប្រាសាទព្រះខ័ន ប្រាសាទ បាយ័ន ប្រាសាទបាពួន ប្រាសាទ
បានបំ ពេ ញការងារក្នុ ងគ្រាលំ បា ក
ប្រាសាទតាព្រហ្ម ដែលគេ
ស្គាល់ថាជារុក្ខប្រាសាទនោះ គជា ឺ គំរូ ដ៏ ល ប ្អ ំ ផុ ត មួ យ នៃប្រឌិ ត ញាណនិ ង ស្ថា បត្យកម្មខ្មែ រ នៅសម័ យ អង្គ រ ។ ក្រុម បរា ុ ណវត្ថុវ ិទ្យាឥណ្ ឌា បានធ្វើឯក-
គ្រប់គ្រាន់នៅឡ�យ ើ ហ�ើយម្យ៉ាងទ�ៀត
័ ដ�ើម្បី ទាំងមូល ប្រកបដោយជោគជយ
នៅក្នុងព្រៃក្រាស់កនុ ងតំ ្ បន់ ដែលបង្ក ឲ្យមានបរ ិយាកាសអសន្តិសុខផង។
បានជួ ស ជុ ល ឡ�ើ ង វ ិញរួ ច រាល់ ផ ង
អភិរក្សប្រាសាទ។ ហ�ើយក្រុមនេះក៏
ដែរនូ វរងទងជាន់ទី៣(ដែលមុ ននេះ
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
8
បានរលំចុះទាំងស្រុងទៅហ�ើយនោះ)
ឈ�ើធំៗចំនួនបីដ�ើមដុះនៅក្នុងនោះ
ប្រាសាទ(នៅទស ិ ខាងលច ិ ) នង ិ គុ-
មានការសិក្សាស្រាវជ្រាវយ៉ាង ំ ញនៃវ ិជ្ជាស្ថាន លំអិត ដោយអ្នកជនា ស្រាវជ្រាវរុក្ខសាស្ត្រក្រុងដេរ៉ា ឌន ូ ប្រ-
ទេសឥណ្ ឌា ដ�ើម្បីអភិរក្សរក្សាឈ�ើ
នោះ ក៏មានសភាពទ្រុឌទ្រោមនង ិ បាក់ បែកយ៉ាងខ្លា ំងដែរ។
និ ង បានជួ ស ជុ ល ផ្លូ វដ�ើរឡ�ើ ង ចូ ល បុរៈកំពែងជាន់ទី៤ផងដែរ ។
ការងារអភិរក្សស្ដារ និងជួស ធំ ៗ ដ៏ ប្រកបដោយសោភណភាព
ជុ ល ប្រាសាទនេះត្រូវ ការសមត្ថ ភា ព នៅក្នុងទីបរ ិវេណប្រាសាទនេះ។ គេ និងចំណាត់ការជា ពហុវ ិធាន(multi រកឃ�ើញថាដ�ើមឈ�ើទាំងនេះ បាន
់ ក ហ�ើយគ្រោងតួថ្មប្រាសាទនៅត្រងផ្នែ
នៅក្នុងពេលថៗ ្មី កន្លងទៅនេះ ពេលជី ក កកាយយកធ្នឹ ម រោងរបាំ ក្នុ ង ដំ ណ�ើ រ កា រ ស្ដា រ និ ង ជួ ស ជុ ល ប្រាសាទតាព្រហ្មនោះដែរក្រុមបរា ុ ណ
discpliary approach)ដ�ើម្បីឆ្លើយ
ទទួលរងនូវទម្ងន់សម្ពា ធ(មានបញ្ហា
នានាក្នុ ងដំ ណ�ើ រការស្តា រជួ ស ជុ ល ប្រាសាទបុ រា ណខែ្មរមួ យ នេះ។ ដូ ច
ភ្ៀញ វទេសចរយ៉ាងច្រើន កំហាប់ដីនង ិ
វត្ថុវ ិទ្យាឥណ្ ឌា បានប្រទះឃ�ើញរូបបដិមាបុរាណ ដែលសាងពី ថ្មភក់ បាត់
ដ�ើម្បីស្ដា រសុខភាពនិ ង កាត់ ប ន្ថ យ
ការនេះត្រូវ បានចាត់ ទុ កថាជាការ
តបទៅនង ៉ាំ នង ឹ ភាពសាំញុ ិ ស្មុគ្រស្មាញ
សុខភាព) ដោយសារតែវត្តមានក្រុម
បានពោលខាងដ�ើមរួចមកហ�ើយ ក្នុង
់ នុ ងធ្យានមុទ្រៈ(ក្ កាេមានរបួសដល់ឫសឈ�ើ និងការ ព្រះសិរ គងក ្ នុ ងឥរ-ិ រាតត្បាតរបស់មេរោគពពួកផ្សិតផង។ យាបថគង់សមាធិចំនួនពីរព្រះអង្គ។
រចនាសម្ពន្ធដ�ើមនៃប្រាសាទ ដុំថ្មនិង
រកឃ�ើញយ៉ាងសំខាន់មួយខាងផ្នែក
ដំណ�ើ រការជួសជុលនេះដែរ គ្រោង
ផ្ទា ំង ថ្មគ្រប់ ដុំ គ្រប់ ផ្ទា ំង ទាំង អស់ ត្រូវ
បុរាណវត្ថុវ ិទ្យានៅក្នុងកំលុងប៉ុន្មា នទ
បានស្វែងរក(ឲ្យឃ�ើញ) កត់ត្រាជា
សវត្សរចុ៍ ងក្រោយនេះនៅកម្ពុជា។
ឯកសារសម្គាល់ភិនភាគនិងចុះបញ្ជី
តាមផែនការបច្ចុប្បន្ន ក្រុម បុរាណវត្ថុវ ិទ្យាឥណ្ ឌា ត្រូវធ្វើការស្ដារ
យ៉ាងលំអត ិ ជាមុនសិន ទ�ើបដាក់រ�ៀប ទៅតាមកន្លែងវាឡ�ង ើ វ ិញយ៉ាងត្រឹម
ត្រូវក្រោយពីបានពង្រឹងគ្រឹះនង ិ គ្រោង
ជួ ស ជុ ល និ ង អ ភិ រ ក ្សប្រាសា ទ តា
រចនាសម្ព ន្ធ ថ្ម តា ម ផ្នែ ក ដ ែ ល ជា ប់
rUbBuT§bdimaeTIbCIkrkeXIj
៏ ខា ហ�ើយ។ រ�ឿងដស ំ ន់បផ ំ ត ុ មួយទ�ៀត
សម្ពា ធទៅល�ើរុក្ខជាតិទាង ំ នោះ ក្រុម
យ៉ាងណាឲ្យមានភាពសុខដុមរមនា
ស្ត្រឥណ្ ឌា បានធ្វើអន្តរាគមន៍ និងធ្វើ
ទាក់ទិនដទៃទ�ៀតរបស់ប្រាសាទរួច
ដែលទាក់ទងនង ឹ ការងារនេះដែរ គធ្វើ ឺ
រវាងដ�ើមឈ�ើធម្មជាតិ មានដ�ើមស្ពង់ ធំៗ(ជាដ�ើម)ជាមួយតួសំណង់ប្រា-
សាទដ៏មានចំណាស់ជិតមួយសហ-
ស្សវត្សរហ�ើយនោះ។ ៍ មានការធ្វើប្រព័ន្ធ
ំ ញវ ិជ្ជាស្ថានស្រាវជ្រាវរក អក ្ន ជនា ុ ្ខសាការព្យាបាលតាមដានជាប្រក្រតី និង បានជួ យ បណ្ដុះបណ្ ដា លខាងផ្នែក
ព្រហ្ម ហ�ើយបន្ដការងារនេះរហូតទៅ
ដល់ឆ្នា ំ២០១៤ខាងមុខ ក្នុងគម្រាង ដែលមានទឹកប្រាក់៣៤១,៦លានរូពី (ឬប្រមាណ៨លានដុល្លា រអាមេរក)។ ិ
ការងារអភិរក្សនិងជួសជុល
ប្រាសាទតាព្រហ្មនៅកម្ពុ ជាដោយ ក្រុម បុ រាណវត្ថុ វ ិទ្យាឥណ្ ឌា និ ង វ ិជ្ជា ស្ថានស្រាវជ្រាវរុក្ខាសាស្ត្រឥណ្ ឌា ត្រូវ
នេះដល់មន្ត្រីខ្មែរក្នុងស្រុកទ�ៀតផង។ បានវាយតម្លៃខ្ពស់ ពី អាជ្ញា ធរអប្សរា ំ យ ជន ួ ពីបុគល ្គ ក ំ កមក ្ម រខ្មែរ ិ នង ិ កម្លា ង
(អាជ្ញា ធរកម្ពុជាទទួលបន្ទុកថែរក្សា និងអភិរក្សតំបន់រមណិយដ្ឋានប្រវត្តិ
ណិយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រអង្គរ តែង របាំ(នៃប្រាសាទតាព្រហ)្ម ហ�ើយដែល
ហគមន៍អន្តរជាតិនិងពីភ្ញៀវទេសចរ
ទបង្ហូររ ំដោះទឹកចេញពីក្នុង ប្រាសាទ ដ ោ យ សា រ ប្រាសា ទក្នុ ងតំ ប ន់ រ មទទួ ល នូ វបរ មា ិ ណទឹ ក ភ្ល ៀ ងយ៉ា ង ច្រើននៅរដូវវស្សា ។
9
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
ក្រុមបរា ុ ណវត្ថុវ ិទ្យាឥណ្ ឌា ដោយមាន ផង សព្វថ្ងៃនេះកំពុងជួសជុលរោង ការងារនេះក៏ជប ួ ប្រទះនង ឹ ការលំបាក
ជាច្រើនផងដែរ ព្រោះថាមានដ�ើម
សាស្ត្រអង្គ រ នៅខេត្ត ស� ៀមរាប)ស-
រាប់លាននាក់ដែលបានចូ លទស្សនា
ប្រាសាទតាព្រហ្មដ៏ល្បីល្បាញនេះ៕
evC¢bNÐit\NÐaEpñkÉkeTseraKcitþkumar elakPUmI kumar
ំ សូមលោកនិយាយប្រាប់អំពីប្រវត្តិនៃការសិក្សារបស់លោកនិងរ ំឭកអំពីដណ�ើ រហេតុដូចម្ដេចដែលនាំ
ឲ្យលោកមកដល់ប្រទេសកម្ពុជា?
ខ្ញុំបានបញ្ចប់មធ្យមសិក្សានៅអាយុ១៤ឆ្នា ំដោយត្រូវបានចាត់ថាជាសស ិ ្សពូកែមួយរូប។ ខ្ញុំអាចសូត្របាន៣០០ឃ្លា (១) (២) ំ ង ដប ូ នៃកំណាព្យធរី ក ូ ្កុរ៉ាល នង ូ សគាម ដែលជាវណគ ្ណ តម ្ម ៍ ជាតទ ុ ណ ។ ិ អាចច្រៀងចប់ចម្រៀងធរី វា ិ នោរមណ ិ មិឡបរា
៏ ង ខ្ញុំបានចូលសិក្សាផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រនៅមហាវ ិទ្យាពេទ្យស្តែនឡេ ក្រុងឆិណ្ណៃ ប្រទេសឥណ្ ឌា ។ វាជាឱកាស ដត ឹ តែងក្នុងការ សិក្សារ�ៀនសូត្រនង ្ដ សេ ់ វាសុខភាពដែលមានតម្លៃថោកលម ្ម នង ិ រ�ៀនឲ្យពូកែទាំងខាងកឡា ី នង ិ ផ្នែកពេទ្យ ដ�ើម្បីអាចផល ិ អាចងាយរកបានសម្រាប់ប្រជាជនឥណ្ ឌា ជាពិសេសប្រជាជនក្រីក្រដែលរស់នៅតំបន់ដាច់ស្រយាល។ខ្ញុំបានប្ដេជ្ញា
ឧទ្ស ្ត ចំពោះអាជីពវេជ្ជសាស្ត្រដ�ើម្បីផល ្ត សេ ់ វានេះ ដល់ជនក្រីក្រទាំងឡាយដែលត្រូវគេ ទិ (ពេលវេលានង ិ កម្លា ំងកាយចត ិ ) មាក់ងាយ ហ�ើយបានតាំងចិត្តថានឹងមិនប�ើកប្រកបមុខរបបរនេះជាឯកជនខ្លួនឯង
និងទាំងមិនចូលបម្រើការងារ
ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រនេះក្នុងរដ្ឋាភិបាលឡ�យ ើ ។ ក្រោយបានបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នា ក់បរញ្ ិ ញា បត្រផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រនង ិ សល្យសាស្ត្រ (M.B,B.S)នៅក្នុងឆ្នា១ ំ ៩៧៨ ខ្ញុំបានទៅបន្តការសិក្សាយកឯកទេសថ្នា ក់បណ្ឌិតផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រកុមារ(D.C.H)និង ផ្នែកចិត្តរោគសាស្ត្រកុមារ(D.P.M)ព្រមទាំងផ្នែកសុខភាពសាធារណៈ(D.P.H) ដែលការនោះនាំដល់ការទទួលបាន
សញ្ញាបត្រថ្នា ក់ក្រោយឧត្តមសិក្សាល�ើមុខវ ិជ្ជាទាំងនោះ។ ខ្ញុំបានចូលធ្វើការ ជាមួយសមាគមឈ្មោះសារវា សេវា ហ្វា ម៌(Sarva Sewa Farms) ដែលជា អង្គការមួយធ្វើការងារក្នុងភូ មិចំនួន២០០០ក្នុង៦រដ្ឋរបស់ប្រទេសឥណ្ ឌា ។
ពេលនោះខ្ញុំបានម�ើលឃ�ើញនូវការលំបាកនង ្ត ច្រើនក្នុង ិ បញ្ហាសុខភាពផ្លូវចត ិ ជា បណ្ ដាក្មេងៗជាសិ ស ្សសាលាជំ នា ន់ ដំ បូ ង ៗ នៅក្នុ ងតំ ប ន់ ជ នបទរដ្ឋទមិឡ ណាឌ( ឌា )។ ការនេះបាននាំឲ្យខ្ញុំចាប់អារមណ ្ម ៍ ទៅល�ើផ្នែកសុខភាព ូ របស់ឥណ្
ផ្លូវចត ្ត មា ុ រនិងយុវជន។ខ្ញុំបានទទួលសញ្ញាបត្រផ្នែកសុខភាពផ្លូវចត ្ត មា ុ រនង ិ ក ិ ក ិ យវុ ជននេះ នៅក្នុងឆ្នា ំ១៩៩៥ ដោយមានការគាំទ្ររបស់គម្រោងអាហារូបកណ៍
elakevC¢bNÐitPUmI kumar Binitü suxPaBekµg²enAÉsalamitþPaB km<úCa-\NÐaRsukRsIsn§r extþkMBg;cam
ក្រុមប្រទេសសហធន(Commonwealth Fellowship) ហ�ើយបានទៅ (៣)
អាមេរកក្ ិ នុងនាមជាបញ្ញាវន្តគោចរ
សិក្សាស្វែងយល់នៅសាកលវ ិទ្យាល័យសន្ទីយ៉ាហ្គោស្តេត(SDSU) នៅសហរដ្ឋ
។ នាគ្រាដែលខ្ញុំកំពុងបន្តការសិក្សានៅសាកលវ ិទ្យាល័យក្រុងឡុងចក្រភពអង់-
គ្លេសនៅឡ�យ ្ ង ្ម ៍ ចូលចត ្ត យ ួ ក្មេងៗដែលរងគ្រោះដោយសង្គ្រា ម ឹ ថាខ្ញុំចាប់ អារមណ ើ លោកសាស្ត្រាចារ្យរបស់ខញុំបានដ ិ ជ
ហ�ើយនៅទន្ទឹមពេលគ្នានោះដែរ តំណាងអង្គការសុខភាពពិភពលោកប្រចាំក្រុងភ្នំពេញ បានសុំឲ្យសាកលវ ិទ្យាល័យ
ចាស់ដែលខ្ញុំធ្លា ប់រ�ៀននោះ ជួយរកគ្រូពេទ្យផ្នែកចិត្តរោគសាស្ត្រកុមារមកធ្វើការនៅកម្ពុជា។ ហ�ើយនៅពេលដែលសាស្ត្រាចារ្យរបស់ខញុំ ្ បានសរសេរលិខិត ពីចក្រភពអង់គ្លេសមកប្រាប់ខញុំថាមានការងារខាងសេវាសុខភាពផ ្ ្លូវចិត្តកុមារនិង
យុវជននៅកម្ពុជាចាប់ផ្ម ដើ ខ្ញុំពេញចត ្ត ទួលការងារនោះ រួចហ�ើយក៏បានរ�ៀបចំខ្លួនចាកចេញមក(កាន់កម្ពុជា)តែមង ្ដ ។ ិ ទ
ខ្ញុំបានមកដល់ប្រទេសកម្ពុជានៅខែតុលា ឆ្នា១ ំ ៩៩៦ ហ�ើយនៅពេលនោះ ប្រទេសនេះ បន្តិចម្ដងៗ បាននិង កំពុងរ�ើរ�ើបង�ើបពីសង្គ្រា ម។ ភ្នំពេញពេលនោះ នៅជាទីក្រុងខ្មោ ចនៅឡ�យ ើ ប�ើប្រៀបធ�ៀបនង ឹ សព្វថ្ងៃនេះ។ កាលណោះ
មិនសូវមានយានយន្ដច្រើនចរាចរល�ើដងវ ិថី ទាំងមិនមានមនុស្សដ�ើរតាមផ្លូវផងព្រោះភ័យខ្លា ចបញ្ហាចោរកម្ម ឬក៏ ឃាតកម្ម។ គឺជាបញ្ហាប្រឈមក្នុងពេលបំពេញការងារក្នុងសង្គមមួយដែលទ�ើបតែង�ើបចេញផុតពីភ្លើងសង្គ្រា ម។
ំ ូង? សូមលោកនិយាយប្រាប់អពី ំ បទពិសោធការងារនង ិ ផ្ទាល់ខ្លួ ននៅគ្រាដែលលោកមកដល់ទីនេះជាល�ើកដប
(១) បទកំណាព្យ អប់រ ំជាតិទមិឡដ៏ល្បីល្បាញ មាន១៣៣០ឃ្លា តែងឡ�ើងប្រហែលរវាងឆ្នាំ៣០០មុនគ.សដល់ឆ្នាំ២០០គ.ស (២) ចម្រៀងពិសិដជា ្ឋ សារវាក្យសង្គហៈជាតិទមិឡដ៏ល្បីល្បាញតែងឡ�ើងនៅសតវត្សរ ៍ទី៩, (៣) Visiting Scholar
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
នៅពេលខ្ញុំមកដល់កម្ពុជានៅខែតុលាឆ្នា១ ំ ៩៩៦នោះ សភាពការណ៍នៅពេលនោះខុសគ្នាពីពេលឥឡូវនេះ។ ខ្ញុំមានការរន្ធត់ចិត្តចំពោះកង្វះសេវា(សុខភាព)និងបានដឹងថាត�ើសង្គ្រា មនិងជម្លោះផ្នែកស៊ីវ ិលមានផលប៉ះពាល់ យ៉ាងណាខ្លះចំពោះប្រទេសនេះ នង ិ អំពីផ្លូវអារម្មណ៍របស់មហាជន។ មានគិលានុបដ្ឋាកចំនួន៥រូប បានធ្វើការងារជា
មួយខ្ញុំ។ ពួកគេមន ិ គ្រាន់តែមានជំនាញផ្នែកថែទាំនង ិ ពិនត ិ ្យព្យាបាលអ្នកជំងឺនៅមានកម្រិតប៉ុណ្ណោះទេ តែទាំងនៅ មានបញ្ហាផ្លូវចត ្ត ន ្ង ធ ់ រ្ង ដោយសារសង្គ្រា ម នង ិ ធ ិ មានរោគសញ្ញានៃចត ិ វ្ត ិបល្លា សព្រោះបទពិសោធអាក្រក់នោះថែមទ�ៀត ផង។ ក្នុងសម័យប៉ុលពតពួកគេនៅជាកុមារត្រូវបានបង្វឹកឲ្យចេះដោះគ្រាប់មន ី ។ ការជ�ឿទុកចត ិ ្តរបស់បុគ្គលក ិ មន្រទី ពេទ្យ នង ិ ការកសាងសមត្ថភាពរបស់ពួកគេដ�ើម្បីផ្ដល់ការពិនត ិ ្យព្យាបាលប្រកបដោយគុណភាព បានក្លាយជាការងារ
ជាអាទភា ្ វាមន ំ មានភ្លង ិ ពរបស់ខញុំ។ ពេលនោះ ិ ទាន់ទាង ើ អគស ្គិ នស ី ម្រាប់បំភ្លឺ នង ិ យានជំនិះសម្រាប់ជាមធ្យោបាយ
ំ ធ្វើដណ�ើ រនៅក្រោយម៉ោ ង៦ល្ងាចផង។ ហ�ើយពុំមាននរណាហ៊ា នដ�ើរតាមផ្លូវ(ពេលយប់)នោះទេ ព្រោះភ័យខ្លា ចក្រែងមាន ការបាញ់ បោះ។ តែដោយសារខ្ញុំបានមកពីប្រទេសឥណ្ ឌា ដែលជាទក មោះមុត ដូចមហាត្មៈ គន្ធី ឹ ដីរបស់ជនអ្នករងមាំ ឹ (១)
បណ្ឌិតនេហរុ នង ិ ូ បាផេវ ិ លោកវណ
ខ្បានយល់ ដង ឌា នង ឹ អំពីភាពខុសគ្នា ទាំងស្រុងរវាងកម្ពុជានង ិ ឥណ្ ិ អំពីសារសំខាន់ ញុំ នៃសនភា ្ត ្តិ ព នង ិ ការអភិវឌ្ឍវ ិស័យសុខភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសខាងផ្នែកសុខភាពផវច ិ ។ ្លូ ត
ត�ើព្រោះហេតុអបា ្វី នជាលោកសម្រេចចិត្តស្នាក់នៅធ្វើការរយៈពេល
យូរបែបនេះនៅក្នុងប្រទេសនេះ?
នៅពេលដែលខ្ញុំមកដល់កម្ពុជា ខ្បានគ ត ដា លអក ្ន ិ ថាត្រូវជួយបណ្ដុះបណ្ ញុំ ធ្វើការនៅទីនេះរយៈពេលមួយឆ្នា ំ រួចហ�ើយត្រលប់ទៅឥណ្ ឌា វ ិញ។ តែបន្ទា ប់មក ខ្ញុំដឹងថាមន ំ ៩៩៧ មានបញ្ហាអស្រថិ ិ អាចធ្វើដូច្នោះទៅបានទេ។ នៅក្នុងឆ្នា១ ភាពនយោបាយ មានជនបរទេសជាច្រើនបានចាកចេញពីប្រទេសនេះ។
ពេលនោះ ខ្ញុំគត ិ ថាវាជាការកំសាកប�ើសន ិ ចាកចេញពីប្រទេសនេះដោយមន ិ បានបំពេញការងារចប់។ ប�ើប្រៀបធ�ៀបទៅនៅកំលុងចន្លោះឆ្នា១ ំ ៩៩៧នង ិ ២០០៣ ប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូននង ិ ការធ្វើដំណ�ើ រមានភាពខ្វះខាតច្រើនប្រជាំ ពលរដ្ឋ អត់ទាន់មានមធ្យោបាយធ្វើដណ�ើ រទេ។ ហ�ើយពេលនោះពួកយ�ើងបាន
ចាប់ផ្ម ដើ កម្មវ ិធច ្ដ សេ ់ វាសុខភាពកុមារនៅតាមសហគមន៍ នង ី ុះផល ិ សាលារ�ៀន
GKarpþl;esvadl;kumarBikarPaB]btßmÖeday mUlniFi IBSA នៅRkugtaexµA extþkNþal
តាមតំបន់ដែលពួកគេរស់នៅ។ ហ�ើយកាលណោះផងដែរ ដោយសារតែនៅសល់កេរសង្គ្រា ម អាជ្ញា ធរបានចាត់ទុក
តែអ្នករងគ្រោះដោយគ្រាប់មន ី ប៉ុណ្ណោះថាជាជនពិការ ហ�ើយអ្នកមានពិការភាពដោយមូលហេតុដទៃទ�ៀតមន ិ ទាន់ ត្រូវបានគេអ�ើព�ើគត ុំ បន្តបន្ទា ប់ នង ិ ដល់ទេ។ តែដោយមានការខិតខំប្រឹងប្រែងស្នើសជា ិ ដោយសារមានការបំពេញតួនាទី
យ៉ាងសកម្មនៅក្ងក្រុ មប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការ(DAC)ផង យ�ើងបានជួយធ្វើឲ្យអ្នកធ្វើគោលនយោបាយ នង ិ អ្នក នុ រ�ៀបចំផែនការនៅក្នុងក្រសួងសង្គមកច ិ ្ច អតត ី យុទ្ធជន នង ិ យុវនត ី ស ិ ម្បទា នៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាយកចត ិ ្តទុកដាក់
ទៅល�ើពិការភាពដទៃទ�ៀត ហ�ើយជាពិសេស គពិកា រភាពខាងផ្លូវចត ឺ ិ ្ត។ នៅក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះផងដែរ ការងារ ់ សថាCCAMH ត្រូវបានគេ របស់យ�ើងនៅឯមជ្ឈមណ្ឌលសុខភាពផ្លូវចត ្ត ុមារនង ិ ក ិ យុវជនដែលហៅកាត់ជាភាសាអងគ្លេ ដង ឹ ឮនង ិ ស្គាល់យ៉ាងទូលំទូលាយ ហ�ើយមានអ្នកជំងឺកាន់តែច្រើនឡ�ង ើ ចូលមកសុំឲ្យជួយព្យាបាល។ សូមរ ំឭថា នៅ
ំ ប្រ ក្ងឆ្ ់ រពិគ្រោះយោបល់ផ្នែកពេទ្យដល់អក ្ន ជង ឺ មាណតែ១០៥នាក់កងមួ ្ចុ នុ នា ំ១៩៩៦ យ�ើងបានផ្ដលកា នុ ្ យឆ្នា ំហ�ើយបចប្បន្ន នេះ យ�ើងទទួលភ្ញៀវឡ�ង ួ ដល់ទៅប្រមាណ៥០០០នាក់កនុងមួ ្ យឆ្នា។ ំ ដោយសារតែមានចំនន ួ ភ្ៀញ វដែលមកពី១៨ ើ ចំនន (១) អាចារ្យវ ិណូបា ផេវ (១៨៩៥-១៩៨២) វ ីរជនឥណ្ ឌា ដ៏ល្បីឈ្មោះ ដែលមនុស្សជាច្រើនចាត់ទុកលោកថាជាអ្នកបន្តវេនពីមហាត្មៈ គន្ធី
11 TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
ខេត្តនៃប្រទេសកម្ពុជា កាន់តែក�ើនផងច្រើនឡ�ង ្ត ពោះកា ំ រងារនេះផងបានធ្វើឲ្យខ្ញុំនៅបន្តធ្វើការនៅ ើ នង ិ ការពេញចត ិ ច
កម្ពុជា។ ម៉្យាងទ�ៀត ការរាប់អានពីមត ឌា នង ឌា ក្រុង ិ ្តភាពរបស់សហគមន៍ឥណ្ ិ ការគាំទ្រជាប់មន ិ ដាច់ពីស្ថានទូតឥណ្ ភ្នំពេញ ក៏ដូចជាមានការល�ើកទឹកចិត្តពីមន្ទីរពេទ្យជ័យជំនះ(ក្រុងតាខ្មៅ)និងក្រសួងសុ ខាភិបាលនៃរាជរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជាផង ក៏បានឲ្យខ្ញុំបន្តស្នាក់នៅជួយព្យាបាលដល់កុមារកម្ពុជា ដែលមានបញ្ហាក្នុងការលូតលាស់នង ិ សុខភាពផ្លូវ ចត ិ ្តនៅក្នុងប្រទេសនេះ។
ឪពុកម្ដា យរបស់ខញុំ្ដែលជាអ្នកបានបង្កើតគ្រឹះស្ថានគន្ធី(អង្គការធ្វើការងារសង្គមតាមគោលការណ៍មហាត្មៈ គន) ឌា ក៏បានជំរុញនង ្ធី ជាច្រើននៅក្នុងប្រទេសឥណ្ ិ ល�ើកទក ឹ ចត ិ ្តឲ្យខ្ញុំបន្តនៅជួយកុមារខ្មែរ ដែលមានពិការភាពខាង ផ្លូវចត ិ ្ត នង ិ ដែលស្ត ថិ នៅក្នុងក្រុមមនុស្សទន់ទាបនង ិ ខ្សត់ខ្សោយបំផុតនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាផងដែរ។ លោកចេញមកពីត្រកូ លគ្រួសារដ៏មានកេរឈ្មោះ(នៅឥណ្ ្ត ិ៍ ឌា )សូ មលោកនិយាយប្រាប់អំពីឪពុកម្ដា យលោក
និងការរួមវ ិភាគទានជាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ពួកលោកនៅក្នុងការល�ើកស្ទួយសង្គមនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ ឌា ? ម្ដា យខ្ញុំឈ្មោះក្រិស្នម្មល ឪពុកខ្ញុំឈ្មោះជេហ្កា នណាន់ថាន់។ ពួកលោកបានចូលរួមក្នុងចលនាដ�ើម្បីសេរភាព ី ដែលផ្ដួចផ្ដម ្ត នង ឌា មួយ ើ គំនត ឹ នាំដោយមហាត្មៈ គន្ធី។ ពួកលោកបានតាំងប្ដេជ្ញា ចត ិ ដក ិ ថា ឹ រ�ៀបការនង ឹ គ្នាតែក្នុងប្រទេសឥណ្ ឯករាជ្យប៉ុណ្ណោះ។ (ក្រោយពេលបានឯករាជ្យ)ពួកលោកបានរ�ៀបការក្នុង
ពិធីសាមញ្ញមយ ួ នៅឯគន្ធីគ្រាមជាវ ិជ្ជាស្ថានមួយបង្កត ើ ឡ�ង ើ ដោយបណ្ឌិតរ៉ា មា
ចន្ត្រា ន ដែលជាសស ិ ្សរបស់គ្រូទេព រ៉ា ប៊ីន ដ្រាណាថ តាហ្ក័រ, នង ិ បណ្ឌិត ័ ស៊ុន្ត្រា ម ដែលជាសាវករបស់ មហាត្មៈ គន។ ្ធី ហ�ើយពិធអា ី ពាហ៍ពិពាហ៍នោះ ត្រូវបានលោកជេ.ស៊ី.កុមារប៌ា ទីប្រឹក្សាសេដ្ឋកច ិ រ្ច បស់មហាត្មៈគន្ធី ធ្វើជាអធ-ិ ័ ។ ក្រោយឥណ្ បតជ ួ ប្រោះព្រំចម្រើនពរជយ ឌា បានឯករាជ្យហ�ើយ ឪពុក នង ី យ ិ (១)
ម្ដា យរបស់ខញុំ្បានចូ លរួមជាមួយឈ្មោះចលនាភូ ទាន បង្កើតឡ�ង ើ ដោយ លោកវណ ិ ូ បាផេវ ដែលបូជាពេលវេលា១៤ឆ្នា ំ ដ�ើរទៅគ្រប់ទក ី ន្លែងក្នុងប្រទេស ឥណ្ ឌា ដ�ើម្បីដោះស្រាយបញ្ហារបស់អ្នកគ្មា នដីធ្លី។ លោកអាចារ្យ វ ិណូបា ផេវ
ដាក់នាមឲ្យខ្ញុំថា “ភូមប ុ រ)ដោយសារតែខ្ញុំបានចាប់កណ�ើ ំ តឡ�ង ិ ុត្រ”(ភូមក ី មា ើ
ក្នុងគ្រាមានចលនាភូទាន។ ខ្មានសំ ណាងព្រោះតាំងពីនៅកមា ុ រភាពមកម៉្លេះ ញុំ ំ ំ បានមានឱកាសធ្វើដណ�ើ រតាមក្បួនដណ�ើ រ(ផ្សព្វផ្សាយនង ្គ )ឈ្មោះថា “ បាទា ិ ប្រមូលការគាំទ្រការដោះស្រាយបញ្ហាសងម ័ យាត្រា” ជាមួយលោកវណ លោក។ ឪពុកម្ដា យរបស់ខញុំ ្ បានធ្វើពលប ូ (ពេលវេលា)ក្នុងជីវ ិតរបស់ ិ ូ បាផេវ នង ិ សាវករបស់ ី ជា ពួកលោក ដ�ើម្បីល�ើកស្ទួយជួយដល់អ្នកក្រីក្រគ្មា នដីធ្លី ហ�ើយពួកលោកបានបង្កើតអង្គការសង្គមចំនន ួ ៧អង្គការ ដែល
៏ នកេរឈ្មោះ ដូ ក្នុងនោះខ្លះបាន(ក្លាយទៅ)ជាសាកលវ ិទ្យាល័យដមា ្ត ិ៍ ចជាសាកលវ ិទ្យាល័យជនបទគន្ធីគ្រាម (Gandhigram Rural University)នង ិ បានបង្កើតអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលនាំមុខគេមួយចំនួន(ដូចជាសមាគមសារវា
សេវា ហ្វា ម៌ ហៅកាត់ថា ASSEFA នង សម្រាប់កសក ិ អង្គការសេរភាពមានដីធ្លី ី ិ រ ឬ LAFTI ដែលអង្គការទាំងពីរនេះ ៏ កបដោយកត សុទតែធ្លា ្ធ ប់បានទទួលរង្វាន់ថ្នា ក់ជាតិដប្រ ិ នា ្តិ ម ដូចជារង្វាន់សនភា ្តិ ព ជមណាឡាល(Jamnalal Peace ័ Award), រង្វាន់ភគវនមហាវ ីរៈ(Bhagwan Mahaveer Award), រង្វាន់ជ័យលាភីស្នាដៃឆ្នើម(Opus Prize )
(ឆ្នា២ ំ ០០៨) នង ំ ០០៨)ដែលផ្ដល់សម្រាប់ការបំពេញការងារយូរ ិ រង្វាន់សម្មា ជីវ ី(Right Livelihood Award )(ឆ្នា២ (១)ចលនាភូទាន (Bhoodan Movement) មានន័យថា “ ការឲ្យដី ” ។ ចលនានេះក�ើតឡ�ើងក្នុងឆ្នាំ១៩៦១ ដ�ើម្ទា បី មទារឲ្យអក ្ន មានចែករ ំលែកដីធ្លីដល់អក ្ន ក្រីក្រនៅឥណ្ ឌា ។
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
អង្វែងជួយដល់បណ្ ដា ជនក្រីក្រគ្មា នដីធ្លី។ ម្ដា យរបស់ខញុំ ធ្លា ្ ប់បានទទួលរង្វាន់បទមស្រី(Padmashree) ពីលោក អតីតនាយរដ្ឋមន្ត្រីឥណ╨្ឌា រ៉ា ជីវ គន្ធី។
័ ជន ំ ះក្រុងតាខ្មៅ។ សូមលោកនិយាយប្រាប់អំពីការងារបច្ចុប្បន្នរបស់លោកនៅឯមន្ទីរពេទ្យជយ
ដោយសារមានការគាំទ្រពីសំណាក់បណ្ ដា ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ ឌា ប្រចាំកម្ពុជា រាប់ចាប់ពីអតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូត(ឆ្នា ំ
៩៧) រហូតមកដល់លោកសច្ចដេវ៉ា ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ ឌា សព្វថ្ងៃនេះ មជ្ឈមណ្ឌលសុខភាពផ្លូវចិត្តកុមារ និងយុវជន បាន
មានការអភិវឌ្ឍនង ិ ត្រូវបានទទួលស្គាល់ថាជាស្ថាប័ននាំមុខគេមួយដែលជួយដល់កុមារមានពិការភាពនៅក្នុងប្រទេស
កម្ពុជា។ ឥឡូវនេះ យ�ើងកំពុងតែអនុវត្តគម្រោងមួយឈ្មោះថា “ ការផ្ដល់អំណាចឲ្យដល់កុមារពិការ និងគ្រួសារ ” ដោយមានការជួយឧបត្ថម្ភគាំទ្រពីមូលនិធិឥណ្ ឌា -ប្រេស៊ីល-អាហ្វ្រិកខាងត្បូងហៅកាត់ថា IBSA ដែលជាផ្នែកមួយរ
បស់កម្មវ ិធីអភិវឌ្ឍន៍នៃអង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់កិច្ចសហការខាងទិសទក្សិណ-－ទក្សិណ។ គម្រោងនេះ រួមមាន បញ្ចូលទាំងការស្ថាបនាអគារដែលជាហេដ្ឋារចនាសមន ្ព ផ ្ធ ល ្ដ សេ ់ វាទួទៅទូលទ ំ ូលាយដល់កុមារដែលមានពិការភាព និង ជួយកសាងសមត្ថភាពឲ្យជនកម្ពុជាអ្នកមានវ ិជ្ជាជីវៈ(ទាក់ទិន)ដោយបណ្ដុះបណ្ ដា លពួកគេនៅក្នុងពេលធ្វើការ ផ្ទាល់ផង នង ដា លនៅប្រទេសឥណ្ ឌា ផង។ ហេដ្ឋារចនាសមន ្ព នោះ ្ធ រួមមានទាំងប្រព័ន្ធ ិ បញ្ជូនឲ្យទៅទទួលការបណ្ដុះបណ្
ំ ដឺ ែលលំបាកក្នុងការនិយាយ ។ល។ មានបនប នង ្ន ជង ្ទ ដ់ ែលប្រើជាបណ្ណាិ សេវាព្យាបាលដោយចលនា ការព្យាបាលដល់អក ល័យផងនង ដា លផង។ យ�ើងក៏បាននង ិ ជាមណ្ឌលបណ្ដុះបណ្ ិ កំពុងតែធ្វើការទាក់ទងជាមួយក្រុមប្រឹក្សាស្ដារនត ី ស ិ ម្បទា
ឥណ្ ឌា ដ�ើម្បីឲ្យផ្ដល់នូវទូរកម្មសិក្សាក្នុងផ្នែកពិការភាពនិងស្ដារនីតិសម្បទានេះផងដែរ។ គម្រោងផ្ដលសេ ់ វាទួទៅទូលំ
ទូលាយ ដែលត្រូវបានបង្កត ឌា -ប្រេស៊ីល-អាហ្វ្រិកខាងត្បូង គឺជាសេវាកម្មប្រភេទ ើ ឡ�ង ើ នង ិ ឧបត្ថម្ភដោយមូលនធ ិ ឥ ិ ណ្ ំ ូងគេប�ើកបម្រើនៅកម្ពុជា ហ�ើយអគារនោះ នង នេះដប ឹ ត្រូវសម្ពោ ធប�ើកឲ្យប្រើប្រាស់នៅក្នុងពេលខាងមុខនេះ។
សូមលោកនិយាយប្រាប់អំពីផែនការអនាគតរបស់លោកនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
យ�ើងមានផែនការបញ្ជូនអក ្ន មានវ ិជ្ជាជវី ៈខាងផ្នែកសុខភាពខាងផ្លូវចត ្ត ល។ ឲ្យទៅធ្វើកមស ្ម ិក្សាខាងចត ិ ។ ិ វ្ត ិកល នៅតាមស្ថាប័នសំខាន់ៗក្នុងប្រទេសឥណ្ ឌា ដូចជានៅវ ិជ្ជាស្ថានជាតស ្ត ង ិ ុខភាពផ្លូវចត ិ ន ិ ប្រសាទសាស្ត្រនង ិ នៅឯវ ិជ្ជាស្ថាន ជាតិ ដែលជាស្ថាប័នប្រកបដោយធនធាន នង ្ត ិ៍ សុខភាព ពិការភាព ការស្ដារនត ិ ល្បីកេរឈ្មោះខាងផ្នែកថែទាំ ី ស ិ ម្បទា ដែល
អាចជួយយ៉ាងច្រើនដល់ប្រទេសកម្ជា នង ូ ជាលាវនង ិ ដល់ប្រទេសដទៃទ�ៀតក្ងតំ ិ វ�ៀតណាមផងដែរ។ រហូតមក ពុ នុ បន់ ដច
ដល់ពេលនេះ នៅមន ដា ល ឬស្ថាប័នអប់របែបនេះនៅក្ ំ ងប្រទេសកម្ ជា ូ ជានៅក្ងតំ ិ ទាន់មានការបណ្ដុះបណ្ នុ ពុ ក៏ដច នុ បន់ទេ។ អង្គការសុខភាពពិភពលោក បានចាត់ទក ុ មជ្ឈមណ្ឌលសុខភាពផវច ្ត មា ុ រនង ំ នៅក្ងមន្ រទី ពេទ្យ ិ ក ិ យវុ ជន ដែលមានទតា ី ង ្លូ ត នុ
បង្អែកជ័យជំនះ ក្រុងតាខ្មៅ នេះថាជាអគារព្យាបាលសុខភាពផ្លូវចិត្តគំរូ និងជាមណ្ឌល ហ្វឹកហ្វឺនមុខវ ិជ្ជាផ្នែកសុខភាព
ផ្លូវចិត្ត ពិការភាព និងការស្ដារនីតិសម្បទា ដល់អ្នកមានវ ិជ្ជាជីវៈផ្នែកនេះនៅតំបន់ឥណ្ឌូចិន(កម្ពុជា លាវវ�ៀតណាម)។ យ�ើងសង្ឃឹមថាគម្រោងនេះ នង ់ ណា ំ ចដល់ពក ួ កមា ុ រដែលមានតម្រូវការជាពិសេស នង ឹ ជួយផ្ដលអ ិ ដល់គ្រួសារ
របស់ពួកគេ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហ�ើយនឹងជួយបណ្ដុះបណ្ ដា លអ្នកមានវ ិជ្ជាជីវៈខាងផ្នែកនេះ នៅក្នុងតំបន់ផង។
មហាត្មៈ គន្ធីបានពោលមកថា “ ប្រសិនប�ើយ�ើងចង់មានសន្តិភាពសម្រាប់សហគមន៍ និងប្រសិនប�ើយ�ើងពិត
ជាចង់ទប់ស្កាត់សង្គ្រា ម យ�ើងគប្បីចាប់ផ្ដើមឡ�ង ើ ពី(ការជួយដល់)កុមារទៅ ”។ ព្រោះហេតុនោះ ខ្ញុំសម្រេចជ្រើស រ�ើសធ្វើការជាមួយពួកកមា ុ រក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជាប្រជាជាតម ួ ដែលមានបញ្ហាផ្លូវចត ្ត ន ្ង ធ ់ រ្ង បំផត ុ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មីៗ ិ យ ិ ធ នេះ ហ�ើយខ្ញុំដឹងថាវាពិតជាមានផ្លូវវែង ំ ឆ្ងាយទ�ៀតដែលត្រូវធ្វើដណ�ើ រទៅ…។
វេជ្ជបណ្ឌិត ភូមក ី ុមារ(Bhoomikumar)នាយកម្មវិធីនិងជាទីប្រឹក្សាឯកទេសចិត្តរោគកុមារ
មជ្ឈមណ្ឌលសុខភាពផ្លូវចិតក ្ត មា ុ រ(អង្គការការីតាសកម្ជា)មន្ រទី ពេទ្យជ័យជំនះក្រុងតាខ្មៅ ខេត្តកណ្ល ដា ពុ ទូរសព្ទៈ៨៥៥ ២៣ ៣០០ ៥៣៤ ទូរសារៈ៨៥៥ ២៣ ២១៦ ២៥៨ អ៊ីម៉ែលៈdrbhoomikumar@gmail.com
13 TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
��កសា��ា� ចារ��សជ�ីដានន� សា��
លោកសាស្ត្រាចារ្យ សជ្ជីដានន្ទ សាហៃ (Prof.(Dr.)Sachchidanand Sahai)ជាអក ្ន ប្រវត្តិសាស្ត្រ នង ្ន និពន្ធជន ិ ជាអក
ជាតឥ ឌា ដ៏មានកេរឈ្មោះ ្ត ិ៍ ល្បីមួយរូប។ លោកបានសរសេរស�ៀវភៅសំខាន់មួយចំនួន ដែលល�ើកកម្ពស់ការយល់ដឹង ិ ណ្ អំពីចំណងទាក់ទងផ្នែកអារ្យធម៌ឥណ្ ឌា ជាមួយប្រទេសកម្ពុជា អាស៊ី អាគ្នេយ៍។
ក៏ដូចជាជាមួយប្រទេសដទៃផ្សេងទ�ៀតនៅក្នុងតំបន់
ថ្មីៗនេះ លោកបានសរសេរ នង ួ ពីររបស់លោកសអ ំ កម្ជា ិ បោះពុម្ពផ្សាយ នូវស�ៀវភៅចំនន ្ដី ពី ឺ ៀវភៅ"ប្រាសាទព្រះ ពុ គស�
វហារ " (Preah Vihear) នង នា ម ិ ិ ិ ស�ៀវភៅ " ស្នាមព្រះបាទព្រះសវី ៈល�ើសល ិ ្បៈខ្មែរ-ការរកឃ�ើញអងរ្គ ឡ�ង ើ វញតាមស្ ដានព្រះបាទរបស់ព្រះសវិ ៈ(Shivapada in Khmer Art - Rediscovering Angkor in the Footprints of Shiva)។
រដ្ឋាភិបាលឥណ្ ឌា បានទទួលស្គាល់ការរួមវ ិភាគទានស្នាដៃខាងកិច្ចការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់លោក ដែលបាន
ល�ើកកម្ពស់ការយល់ដង ឌា នៅឯនាយសមុទ្រ។ លោកបានត្រូវផល ្ដ រ់ ង្វាន់ជាគ្រឿងឥស្សរយយសថ្នា ក់ខ្ពស់បផ ំ ត ុ ឹ អំពីឥណ្ ិ
ចំនួនពីរ គឺរង្វាន់ “ បទមស្រី “(Padmasree Award) និង រង្វាន់ពលរដ្ឋឥណ្ ឌា ក្រៅប្រទេសឈ្មោះ “ ប្រាវាស្រីភារត្យា សម្មន “ (Pravasi Bharatiya Samman Award)។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ សជដានន ជី្ សា ្ទ ហៃ (រូបខាងឆ្វេង)ជួបប្រធានាធប ឌា លោកជំទាវ ប្រាទ ីផា បា៉ទ ីល ទេវ ីសីង ុ ក្ ្ហ នុ ងឱកាសដែលលោកទទួលរង្វាន់ ិ តឥ ី ណ្ កត ឌា នៅទីក្រុងញូដែល្លី កាលពីថ្ងៃទ៩ ំ ០១២កន្លងទៅ។ ិ ្តិយសពីរដ្ឋាភិបាលឥណ្ ី ខែមករា ឆ្នា២
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012 14
Bt’manrUbPaB ១
៣
២
អគារសារមន្រទី វាយនភណ្ឌអាសីុ ក្រុងស�ៀមរាប
រូបទី១ៈលោកជំទាវ អ៊ុក មា៉ល ី ទេសសាភិបាលរងធានាគាជាតក ិ ម្ពុជា និងឯឧត្តម រ៉ាេជស ័ ក្នុងពិធផ្ កុមារ សច្ច ដេវ៉ា អគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ ឌា ប្រចាំនៅកម្ពុជា អុចទ�ៀនជយ ំ ចាស់ ី លា ស់ប្តូរពីទតា ី ង
រូបទី២និង៥ៈ អគារសារមន្ទីរវាយនភណ្ឌអាសីុនៅទីក្រុងស� សាងសងរ់ ច ួ ចប់សព្វគ្រប់ ហ�ើយត្រូវបានប្រគល់ឲ្យដល់អាជ្ញា
ភ្នំពេញ កាលពីថៃ្ងទ១៣ ខែមករា ឆ្នា២ ំ ០១២កនង ្ល ទៅ។ ី
ឥណ្ ឌា ប្រចាំកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទ១ ំ ០១២ ក ី ២ ខែមករា ឆ្នា២
(ល�ើមហាវ ិថីព្រះមុនីវង្សមកកាន់ទីតាង ំ ថ្មីល�ើមហាវ ិថីព្រះនរោត្ត ម )នៃធានាគាឥណ្ ឌា សាខា
15 TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
ឯកឧត្តម យឹម ណុ លឡា(រូបកណ្ តា ល អាវធំ) ទេសរដ្ឋម
៤
៥
ស�ៀមរាប ដែលសាងសង់ឡ�ង ឌា ។ អគារនេះបាន ើ ក្រោមជំនួយឧបត្ថម្ភរបស់រដ្ឋាភិបាលឥណ្
រូបទី៣ៈ លោក ប្រាដ ូមន្យា ឌ ូបេ (រាប់ពីឆ្វេង
រូបទី៥ល�ើ) សាស្រ្តាចារ្យគោចរដែលមកជួយ បង្ហាត់បង្រៀនភាសាសំស្រឹ្កតនៅពុទ្ធិកសកល ំ វ ិទ្យាល័យព្រះសីហនុរាជក្រុងភ្នំពេញ ជួបជុជា មួយក្រុមសាស្រ្តាចារ្យនិងនិស្សិតខ្មែរនៅឯរាជ
បណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាក្នុងពេលលោកធ្វើបាឋក-
ថានៅទីនោះកាលពីថៃ្ងទី១៨ ែខមករា ឆ្នា ំ ២០១២កន្លងទៅ។
រូបទី៤ៈ អគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ ឌា នង ិ មន្រ្តីអមស្ថាន ទូត បុគ្គលិក ព្រមទាំងក្រុមគ្រួសារ ថតរូបរួម
គ្នានៅក្នុងឱកាសប្រារព្វទវា ឌា ិ សាធារណរដ្ឋឥណ្ កាលពីថៃ្ងទី២៦ ខែមករា ឆ្នា២ ំ ០១២កន្លងទៅ
នៅឯនិវេសនដ្ឋានរបស់អគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ ឌា ក្រុង ភ្នំពេញ។
ជ្ញា ធរអប្សារានៃប្រទេសកម្ពុជា។ ពិធីប្រគល់-ទទួលនេះប្រព្ត រឹ ទ្ត ៅក្រោមអធប ិ តភា ី ពរបស់ មន្រ្តីទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី និងឯកឧត្តម រ៉ាេជស កុមារ សច្ច ដេវ៉ា(រូបទី១ឆេ្វង)អគ្គរដ្ឋទូត
កន្លងទៅ នៅទីក្រុងស�ៀមរាប។
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012 16
ពិធច ឌា នង ី ុះហត្ថលេខាល�ើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា រវាងរដ្ឋាភិបាលឥណ្ ិ កម្ពុជា ដ�ើម្បីបង�ើ្កតមជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍន៍ឧត្តមភាព នង ិ បញ្ញាកម្ពុជា-
ឥណ្ ឌា ក្រោមអធប ឌា ប្រចាំកម្ពុជានៅទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ឯកឧត្តមអគ្គរដ្ឋទូត ិ តីភាពឯកឧត្តម សុខអាន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ ៉ នង ឥណ្ ឌា រ៉ាេជស កុមារ សច្ច ដេវ៉ាចុះហត្ថលេខាល�ើអនុស្សរណៈនេះជាមួយឯកឧត្តម ជ ុន វាត ិ អគ្គលេខាធិការអជ្ញា ធរជាទទួលបន្ទុកកច ិ ្ចការអភិវឌ្ឍ វ ិស័យបច្ចេកទេសគមនាគមន៍ព័ត៌មានវ ិទ្យាកាលពីថ្ងៃទ១ ំ ០១២កន្លងទៅ។ ី ខែកុម្ភៈ ឆា្ន ២
ឯកឧត្តម សុខអា ន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី នង ិ ជារដ្ឋមន្រ្តីទស ី ្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តីថ្លែងទៅកាន់អ្នកចូលរួមក្នុងពិធច ី ុះហត្ថលេខាដូចពោលខាងល�ើ។
17 TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
ំ ៅឯនិវេសនដ្ឋានរបស់អគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ គណៈកម្មកាប្រត្តប ឌា នៅកម្ពុជាទ�ើបជាប់ឆ្នោ តសំរាប់អាណតថ ឌា ក្រុងភ្នំពេញកាលពី ិ តស ្តិ មាគមឥណ្ ្តិ ្មី ជួបជុគ្នាន ថៃ្ងទី៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នា២ ំ ០១២កន្លងទៅ។
រដ្ឋាភិបាលឥណ្ ឌា ផ្តល់ទឹកប្រាក់ចំនួនមួយសែនដុល្លា រសហរដ្ឋអាមេរកដល់ ប្រជាជនខែ្មរដែលរងគ្រោះដោយសារទឹកជំនន់កាលពីឆ្នាក ំ ន្លងទៅ។ ិ ំ វ រូបនេះៈ ឯកឧត្តមអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ ឌា ប្រចាំកម្ពុជា រ៉ាេជស កុមារ សច្ច ដេវ៉ា បានប្រគល់មូលប្បទានប័ណ្ណដែលមានទឹកប្រាក់ដូចពោលជូនលោកជទា
អាន សុ នី ្ ខ អាន អនុប្រធានទី១នៃកាកបាទក្រហមកម្ពុជា នៅឯមន្ទីរកាកបាទក្រហមកម្ពុជាក្រុងភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នា២ ំ ០១២កន្លងទៅ។
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012 18
រូបខាងល�ើៈ អ្នកកាសែតខែ្មរកញ្ញា ស�ឿម សុគន្ធា
(រូបព្រួញស្តាំ ,កាសែតកោះសន្តិភាព) លោក ខាន ់ សុភរី ម្យ(រូបព្រួញឆ្វេង, ក្រសួងព័ត៌មាន) ថតរូ ប រួ ម គ្នា ជាមួ យ អ្ន ក កាសែតមកពីក្រុម
ប្រទេសអាស៊ា នក្នុ ងឱកាសដែលពួ ក គេអម ំ ដណ�ើ រប្រតិភូអាស៊ា នជាន់ខ្ពស់ ចូលរួមនៅក្នុង ំ កិច្ចប្រជុពិគ្រោះយ ោបល់ក្រុងញូ ដែល្លីល�ើក
ទ៤ ី (Delhi Dialogue IV) ។ ពួកគេក៏បាន អញ្ជើញទៅទស្សនាទី តា ង ំ សំ ខា ន់ ៗ នៅក្រុង បាងហ្កា ល័រនង ិ ទស្សនាវ ិមានថាច់ម៉ាហល់ក្រុង
អាក្រា (ពីថៃ្ងទី១១ដល់ថៃ្ងទី១៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នា ំ ២០១២ កន្លងទៅ)។
រូបខាងស្តាៈំ លោកសូរា៉វ រេ ៉បណ្ណាធិការទស្ស
នាវដ្តីឥណ្ ឌា សងេ្ខប ថតរូបជាមួយផ្ទាង ំ ឃោស ័ " ដែលបញ្ចាង នាភាពយន្តឥណ្ ឌា រ�ឿង " រា៉ វន ំ ផ្សាយ នៅឯរោងភាពយន្តសូរ ិយាក្រុងភ្នំពេញកាលពី ថៃ្ងទី៨ ខែមករា ឆ្នា២ ំ ០១២ កន្លងទៅ។
ភាពយន្ត ឥ ណ្ ឌា ធ្លា ប់ ជា ទីពេ ញនិ យ ម
យ៉ាងខ្លា ង ំ របស់ប្រជាជនខ្មែរក្នុងគ្រាកន្លងទៅ ហ�ើយបច្ចុប្បន្ននេះកុ នឥណ្ ឌា ក៏នៅតែមានការ គាំទ្រពីប្រជាជនខែ្មរនៅឡ�យ ើ ដែរ។
19 TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
ដោយរូប ចម្លា ក់ល�ើផ្ទាង ំ សុធាសិលា (ថ្ម កំ បោ រ)និ ង រូ ប ចម្លា ក់ ពុ ទ្ធ ប ដិមា ឈរមួយចំនន ួ ផងដែរ។ តែជាការ
គួរឲ្យសោកស្ដាយ នៅគ្រាដែលព្រះ ពុទ្ធសាសនាបានថមថយនង ិ ធ្លា ក់ចុះ
ឥទ្ធិពល មហាចេតយ ិ ក្រុងអមរាវតី ក៏ ត្រូវ បានគេបោះបង់ ច ោលនិ ង បាន
អមរាវត( ី Amaravati ឬAm
ravati)បច្ចុប្បន្នគឺជាទីក្រុងតូ ចមួយ ស្ថិ ត ល�ើមាត់ ច្រាង ំ ទន្លេក្រិស្ណា ក្នុ ង ស្រុកឈ្មោះគុន្ធួរនៃរដ្ឋអន្ដ្រាប្រាដេស (នៅភាគខាងត្បូង) ប្រទេសឥណ្ ឌា ។ អមរាវតី ក៏ត្រូវបានគេស្គាល់ឈ្មោះ
ស្ថិតក្នុងកំឡុ ង៥០០ឆ្នាម ំ ុ នគ.ស.។ ព្រះភិក្ខុនាមតារានាថ(Taranatha) (សតវត្សរទ៍ ១ ុ ី ៦) បានសរសេរចារទក
មកថា “ នៅតថ ិ ពី ្រះចន្ទពេញបូណ៌មី នៃខែចេត្រ ក្នុងឆ្នាប ំ ន្ទា ប់ពីទ្រង់បាន
ដទៃទ�ៀតថាធន្យាកតកា(Dhany-
ត្រាស់ដង ឹ ព្រះសម្ពុទ្ធជាមរមគ្រូ បាន ់ ញ្ចេ ញនូវមណ្ឌលជាវងព ់ ន្លឺដូច ទ្រងប
kota)ដែលនៅទីនោះមានចេតិយដ៏
ចក្រ) នៅត្រង់ទស្ ី ថា នចេតយ ិ ធំនៃបុរ ី
kataka)ឬធរានិ កូ តា(Dharani
ធំ ស ម្បើម មួ យ សា ង ឧ ទ្ទិ ស ថ្វា យ ចំពោះព្រះពុទ្ធសាសនា។ អមរាវតក ី ៏ ធ្លា ប់ ជា រាជធានីនៃ មហានគរឈ្មោះ (១)
សាតវាហនា
របស់បឋមក្សត្រអន្ដ្រ-
វង្ស(Andhra kings)ដែលគ្រប់គ្រង
ដែនដីនេះតាំង ពីសតវត្សរ ៍ទី ២ មុ ន គ.ស.រហូតដល់សតវត្សរទ៍ ៣ ី ក្រោយ សម័យកាលមហារាជាណាចក្រមោរ្យ វង្សធ្លា ក់ចុះ។
គម្ពី រ ដីការបស់ ពុ ទ្ធ សា សនា
ពេជ្រយាន(Vajrayana ជាមែកធាង របស់ ពុ ទ្ធ សា សនាមហាយាន)បាន នទា ិ នថា ព្រះពុទ្ធគោតម ស្ដេចធ្លា ប់ យាងទៅកាន់ក្រុងអមរាវតីនេះ ដែល កាលវេលានៃការយាងទៅនោះអាច
មណ្ឌលពនរ្លឺ សព្មី ្រះចន្ទដរ៏ ង ុ រ�ឿង(កាល ធន្យាកតកា(អមរាវត) ី នេះ”។
បាក់បែកខ្ច ទេ ខ្ទា ។ ំ
នៅក្នុងកំឡុងគ.ស.១៧៩៦ លោកវរសេនយ ិ ឯកកូនលន ី ម៉ាក់កន ិ ហ្ស៉ី(ជនជាតស ិ ្កុតឡែនដ៍ បម្រើការជា មន្ត្រីកងទ័ ព អង់ គ្លេ សនិ ង ជាអ្ន ក ឯក
ទេសខាងវប្បធម៌អាស៊ី)និងមានពួក អឺ រ៉ុប ដទៃទ�ៀត បានមកដល់ តំ ប ន់ នេះហ�ើយបានកត់ត្រា នង ិ គូរផែនទី នៃទី តា ំង បុ រា ណវត្ថុនេះ និ ង បន្ទា ប់
មកទ�ៀត មានការធ្វើកំណាយនៅទី តាំងនេះ ហ�ើយគេបានប្រទះឃ�ើញ
មហាចេតិ យ ក្រុង អមរាវតី រូបចម្លា ក់ដែលធ្លា ក់បាក់បែកចេញពី
ត្រូវ បានសាងឡ�ើង ក្នុ ងខាងដ�ើមនៃ
ចេតយ នង ិ ិ បានរកឃ�ើញកាក់បន្តោ ង
ស្ដេចអសោក(ព្រះបាទធម្មាសោក)។
ដែលបាក់បែករបស់មហាចេតយ ិ ក្រុង
សម័យកាលមោរ្យវង្ស គក ្ ឺ នុ ងរជ្ជកាល ចេតយ ំ ក្បាច់ចម្លា ក់ ិ សធំនោះ មានផ្ទាង យ៉ាងល្អវ ិចិត្រ ទាក់ទងទៅនឹងពុទ្ធ
ប្បវត្តិ។ ភាគដែនដីនៃតំបន់នៅចន្លោះ
ធំៗនិ ង ចម្លា ក់ ល�ើ ផ្ទា ំង ថ្ម មួ យ ចំ នួ ន អមរាវតីនេះ។
នៅក្នុ ងពេលថ្មី ៗ នេះទ�ៀត កំណាយបុរាណវត្ថុមួយ ក៏ត្រូវបានធ្វើ
ទន្លេក្រឹស្ណា និ ង គោទាវារ នទ ើ ផងដែរ បានរកឃ�ើញកំណាត់ ី ីធ្លា ប់ ជា ឡ�ង ដែនដីមូលដ្ឋានរបស់អក ្ន កាន់ព្រះពុទ្ធ
សសរស្ដ ម្ភស្ដេចអសោកដែលបាន
គ.ស.។ មានផ្ទាង ំ រូបចម្លា ក់នង ិ ចម្លា ក់
សាងឧទ្ស ទិ ថ្វា យចំពោះពុទ្ធសាសនា ក្នុងរជ្ជកាលរបស់ទ្រង់ ដែលនោះគឺ
រ ក ឃ�ើញ ន ៅ ឯ ទី តាំ ង ចេ តិ យ អ ម
ប្រភេទដំ ណែ លសិ ល ្បៈក្សត្រមោរ្យ
សាសនា ចាប់តាង ំ ពីសតវត្សរទ៍ ២ ុ ី មន
ក្បាច់ក្រឡោតបុរាណខ្លះៗ ត្រូវបាន
រាវតីនោះ។ ចេតយ ិ នេះ មានលំអទៅ
ជាការប្រទះឃ�ើញដំបូងគេបង្អស់នូវ
វង្សនៅភាគខាងត្បូងរបស់ ប្រទេស
(១)Satavahana Empire (ប្រហែល២៣០មុនគ.ស.មកដល់២២០គ.ស.)មហានគរនេះធ្លាប់លាតសន្ធឹងគ្របដណ្ដប់ទៅល�ើ តំបន់ដែនដីរដ្ឋអន្ត្រាប្រាដេស តំបន់ពូណេ ប៉ៃឋាននៃរដ្ឋមហារាស្ត្រា បច្ចុប្បន្នផងដែរ។
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012 20
ឥណ្ ឌា ។
ពួ ក អ្ន ក ប្រវ ត្តិសាស្ត្រទាំ ង
ឡាយបានចាត់ទុករចនាបថសិល្បៈ
អមរាវត( ី Amaravati Art) ថាជាចំណែកមួយនៃរចនាបថ(ឬនិកាយ)
បី ធំ ៗ របស់ សិ ល ្បៈបុ រា ណឥណ្ ឌា ។ រចនាបថសំខាន់ពីរទ�ៀតគឺរចនាបថ
សល ិ ្បគន្ធា រៈ(Gandhara Art)នង ិ រចនាបថសិ ល ្បមថុ រៈ(Mathura
Art)។ រូបចម្លា ក់មួយចំនួនដែលទាក់ ទិននឹងពុទ្ធសាសនានៃដែនដីអមរាវតីនេះ បង្ហាញអំពីលំនាឬ ំ ឥទ្ធិពល
ក្រិច-រមា ូ ៉ ុ ងខ្លះៗ ដោយសារតែចំ ំ ណង ទាក់ ទ ងគ្នា ជិ ត ស្និ ទ្ធ ខា ងផ្លូ វទូ ត និ ង
ពាណិ ជ្ជ ក ម្ម រ វាងអាណាចក្រឥណ្ ឌា ភាគខាងត្បូងកាលណោះ ជាមួយចក្រ ភពរមុា ូ ៉ ំងសម័យបុរាណ។ មានបុរាណ
វត្ថុ រចនាបថអមរាវតី មួ យ ចំ នួ ន បាន ត្រូវ គេរក្សាទុ ក នៅឯសារមន្ទី រ ក្រុង មដ្រាស(ឥណ្ ឌា )នង ិ សារមន្រទី ទីក្រុង
ឡុង(មានសាលមួយឈ្មោះថាវ ិចិត្រ សាលអមរាវតីន ៅសារមន្ទី រ ទីក្រុង ់ ស។ ឡុង)ចក្រភពអងគ្លេ
បូ ជ និយេ សក៍ ពុ ទ្ធ សា សនា
៏ នឈ្មោះល្បី គពឺ ្រះភិក្ខុ ជនជាតច ិ ន ិ ដមា ហួនសាង(HiuenTsang)បាននម ិ ន្ត មកដល់ អ មរាវតីន ៅគ.ស.៦៤០។
ព្រះអង្គ បា នគង់ ន ៅសិក្ សាអភិធម្ម
RKwHectiyburaN RkugGmravtI ភូមស្ ិ ថា នទីនោះ។ ព្រះអង្គសរសេរថា
អារាមពុទ្ធសាសនាជាច្រើននៅក្រុង
បង្កើតឲ្យមានការរួបរួមគ្នា និងការរក
ព្រះអង្គ បា នឃ�ើញមានវ ិហារនិ ង វត្ត អមរាវតី ហ�ើយមានអារាមខ្លះត្រូវបោះ បងច់ ោល។
មនោគមវ ិជ្ជាខាងសាសនាគឺ
ជាថាមពលដ៏មានប្រសិទ្ធភាពដែល ឃ�ើញនូ វសហគមន៍ អ្ន ក រកស៊ី មុខ ជំ នួ ញ ជួ ញ ប្រែ ហ�ើយប្រហែលជា
រចនាបថសល ិ ្បៈនៃពួកទក្ណ ខិ និកាយ
ដោយសារតាមច្រកផ្លូវនេះឯងដែល ទាំងរូបភាព(បដិមា)របស់ពុទ្ធសាសនា
បានមានឥទ្ធិពលយ៉ា ងខ្លា ំង មកល�ើ
បុរាណ អាចផ្សព្វផ្សាយសាយភាយ
រចនាបថសិ ល ្បអមរាវតី ឬ
(Amaravati School of Dravidian)
ក៏ដច ូ ជារបស់ព្រហញ ្ម សា ្ញ សនាសម័យ
សល ិ ្បៈវប្បធម៌របស់ប្រទេសស្រីលង្កា ចូ លមកដល់ ប្រទេសស្រីលង្កា និ ង និ ង ក្រុម ប្រទេសនៅក្នុ ងតំ ប ន់ អា ស៊ី
អាគ្នេយ៍។ ចម្លា ក់ទាង ំ ឡាយរួមទាំង ចម្លា ក់ពុ ទ្ធបដិមាពាលីបុរាម
(១)
បាន
បង្ហា ញនូ វ សម័ យ កាលនៃឥទ្ធិពល រវាងដែនអន្ត្រៈនិ ង ចាហ្វណា
(២)
។
តាមឯកសាររបស់បណ្ឌិតអ៊ុលរច ី វ៉ុន ស្ក្រឺឌ�ើរ(Dr.Ulrich Von Schroeder) ក�ើតឆ្នា១ ំ ៩៤៣ ជាប្រវត្តិវ ិទូផ្នែកវប្ប
ធម៌សល ិ ្បៈពុទ្ធសាសនាជនជាតស ិ ស ្វី មួយរូប បានឲ្យដឹងថាសល ិ ្បៈចម្លា ក់
ពុទ្ធ សា សនាក្នុ ងបរ មាណច្រើននៅ ិ
ស្រីលង្កា ក៏ ដូ ច ជានៅបណ្ ដាក្រុម ប្របិដកទីនោះមួយរយៈ។ ព្រះភិក្ខុអង្គ ទេសខាងត្បូងដទៃទ�ៀតត្រូវ បាននាំ នេះបានសរសេរទុ ក ក្នុ ងកំ ណ ត់ ត្រា មកពី(និងយកលំនាតា ំ ម)រចនាបថ របស់ ព្រះអង្គយ៉ា ងច្រើនអំ ពី ទឹ ក ដី សល ិ ្បៈអមរាវត។ ី
បណ្ ដាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ បដិមា
លង្ហិនមានរចនាបថសិល្បៈអមរាវតី ត្រូវ បានគេរកឃ�ើញនិ ង តម្ក ល់ ថែ រក្សាទុកនៅតំបន់សេមប៉ាហ្កា កោះ (៣)
សេឡេបេស
។
តាមប្រភពឯកសាររបស់ពុទ្ធ
សាសនាពេជ្រយានទាក់ទិននឹងក្រុង អមរាវតី និងមានការនិយាយយោង ជាច្រើនទៅដល់ក្រុងបុរាណមួយនេះ
នៅក្នុងគម្ពីរពុទ្ធសាសនាថេរវាទផង ក៏ ដូ ចជាការសំ អា ងដទៃទ�ៀតដូ ច ពោលខ្លះៗមកនេះ គេអាចម�ើល ឃ�ើញថាអមរាវតី ជាទី ស្ថា នយ៉ា ង
សំ ខា ន់ មួ យ ក្នុ ងបណ្ ដា ទីពុ ទ្ធ ស្ថា ន ទាំងឡាយនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ ឌា ៕
(១) Valipuram ឬ Vallipuram Buddha (ពុទប ្ធ ដមា ុ មរាជធានប ុ ណនៃអតត ិ សាងឡ�ង ើ របស់ ើ នៅក្រុងពាលីបរា ី រា ី អាណាចក្រភាគខាងជ�ង
ប្រទេសស្រីលង្កា) (២)Jaffna បច្ចុប្បន្នជាទក ួ ផ្នែកនៅភាគខាងជ�នើ ៃប្រទេសស្រីលង្កា។ ជ្រោយចាហ្វណា។ (៣) Celebes អតត ី យ ឹ ដម ី ឈ្មោះ េ ី កោះនៅឥណឌូ ្ នេស៊ី បច្ចុប្បន្នហៅថាកោះស៊ុលឡាវ៉ស៊
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
ព្រះបាទអសោក
ព្រះបាទអសោក(Ashoka :
ទាំងឡាយរបស់ឥណ្ ឌា ។ ព្រះអងបា ្គ ន
ឥណ្ ឌា សព្វថៃ្ង ហ�ើយលាតសនង ្ធឹ គ្រប
ជាទូទៅថា ព្រះបាទអសោកដ៏មហមា ិ
គឺភាគច្រើនបំផុតនៃដែនដីរបស់ប្រ-
ទក្សិណ គម ឺ កដល់រដ្ឋករិ ឡាប៉ែកខាង ិ
304-232មុនគ.ស.)ដែលគេស្គាល់
(Ashoka the Great) ហ�ើយដែល ពុទ្ធបរស័ ិ ទខ្មែរស្គាល់ថាព្រះបាទធម្មា
គ្រប់ គ្រងល�ើទឹ ក ដីដ៏ ធំ ម ហាសាល ទេសឥណ្ ឌា នាគ្រាបច្ចុប្បន្ន ក្រោយពី
័ ជម្នះខាងផ្នែក ព្រះអងបា ្គ នទទួលជយ
សោ ក គឺ ជា អ ធិ រា ជ ជា តិ ឥ ណ្ ឌា នៃ សឹ ក សង្គ្រា មជាបន្ត ប ន្ទា ប់ ។ កាល សន្តតិវង្សក្សត្រមោរ្យវង្ស ដែលបាន
ណោះ មហារាជាណាចក្ររបស់ទ្រង់
ស្ទើ រ តែ ទាំ ង មូ ល ចា ប់ ពី កំ លុ ង ឆ្នា ំ
ភាគខាងទិ ស បស្ចិ ម ចាប់ ពីប្រទេស
គ្រប់ គ្រងល�ើដែនដីឧបទ្វី ប ឥណ្ ឌា
២៦៩ រហូតដល់២៣២មុនគ.ស.។
ព្រះអង្គជាមហារាជដ៏ឆ្នើមបំផុតមួយ ព្រះអង្គ ក្នុងបណ្ ដា មហារាជដ៏ឆ្នើមៗ
លាតសន្ធឹ ង គ្របដណ្ដ ប់ ល�ើ ដែនដី
ដណ្ដ ប់ ម កល�ើដែនដីភាគខាងទិ ស ជ�ើង នង ឌា ិ រដ្ឋអន្ត្រាប្រាដេសរបស់ឥណ្ សព្វថ្ងៃនេះ។ ទ្រង់ក៏បានដណ្ដើមយ
កបានអាណាចក្រក្លិង្គ(កលិង្គកនុ ងរដ្ឋ ្ អូរ ិស្សារបស់ឥណ្ ឌា សព្វថ្ងៃដែរ) ដែល
ដ�ើមឡ�យ ើ គ្មា នបុព្វបុរសណាក្នុងរាជ វង្សរបស់ព្រះអង្គចាប់ពីព្រះបាទចន្ទ្រ
ប៉ាគីស្ថាននិ ង អាហ្វា នី ស្ថា នសព្វថ្ងៃ គុប្តមោរ្យៈ(ព្រះអយ្យកោរបស់ព្រះ ដល់ដែនដីភាគខាងទស ិ បូព៌ គប្រ ឺ ទេស បង់ក្លាដេសនិងទឹករដ្ឋអស្សាមរបស់
អង) ្គ មក ធ្លា ប់បានយកឈ្នះកាន់កាប់ ល�ើដែនក្លិង្គនោះទេ។ ព្រះអង្គបាន គ្រង ម ហា រា ជា ណា ច ក្ររ ប ស់ ព្រះ
អង្គពីដែនដីមគធៈ(ជាដែនអំណាច នង ិ ជាទប ី ញ្ជាការកណ្ដល) ដែលស្ត ថិ នៅក្នុងរដ្ឋពិហារ(រដ្ឋប៊ីហារ ប្រទេស ឥណ្ ឌា បច្ចុប្បន្ននេះ)។
ព្រះបាទអសោកផ្ដើមគោ-
រពបដិបត្តិតាមព្រះពុទ្ធសាសនា នៅ
ក្រោយពេលដែលព្រះអង្គ បា នដឹ ក នាំកងទ័ពទៅធ្វើសង្គ្រា មដណ្ើដ មយក ់ តឃ�ើញនូវ ដែនដីក្លិង្គ ហ�ើយទ្រងទ
វ ិនាសកម្មនៅក្នុងសង្គ្រា ម ដែលមាន ការស្លា ប់ បា ត់ ប ង់ ជី វ ិតមនុ ស ្សយ៉ា ង
រង្គាល។ អំព�ើឃោរឃៅក្នុងការវាយ ដណ្ើដ មកាន់កាប់ត្រួតត្រានគរក្លិង្គនោះ
ហ�ើយដែលបាននាំឲ្យព្រះបាទអសោក លះបង់ ស ង្គ្រា មហ�ើយបានបែរមក
បូជាព្រះកាយពលប្រាជ្ញា ញាណនិ ង
ប្រើប្រាស់តួនាទីរបស់ព្រះអង្គ ជួយ ទំនក ុ បម្រុងព្រះពុទ្ធសាសនាឲ្យចម្រើន
រុងរ�ឿងដល់កំពូលនិងបានជួយផ្សព្វ
rUbcmøak;esþcGesak/ rcnabfGmravtI tmþl;TukenAsarmnÞIrhÁIem: RbeTs)araMg
ផ្សាយព្រះពុទ្ធ សា សនា(ចាប់ ពីន ៅ កំលុងឆ្នា២ ំ ៥០មុ នគ.ស.)ឲ្យសាយ
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012 22
ភាយទៅទូទាង ំ ទ្វីបអាស៊ី នង ិ ទៅដល់
និ ង ដែលគ្រប់ គ្រងល�ើរដ្ឋពហុ ជា តិ
អសោក ទ្រង់ បា នប្រឹងប្រែងយ៉ា ង
និ ង ប្រទេសអេហ្ស៊ីបផងដែរ។ ព្រះ
ប្រវត្តិសាស្ត្រចាត់ទុកថាជាក្សត្រគំរូ
មួយអង្គ ដែលបានប្រឹងប្រែងដាក់ឲ្យ
ចម្រើនលូតលាស់រុងរ�ឿង។ ព្រះភិក្ខុ មហិន្ត្រា ជាព្រះរាជបុត្រ នង ិ ព្រះនាង
សាសនាតែមួយដ៏ប្រកបដោយអភិ-
ន័យថា “ មិត្ររបស់សង្ឃ”)ជាព្រះ
ទឹ ក ដីឧបទ្វី បរោមបុ រា ណ(អ៊ី តា លី) អង្គបានបតប ិ ត្តិខ្ជាប់ខ្ជួ នតាមអហិង្សា ធម៌ សច្ចធម៌ មេត្តា ធម៌ នង ិ ខន។ ្តី
ព្រះបាទអសោក មានកត ិ ្តិ
នាមនិងត្រូវបានប្រវត្តិសាស្ត្រកត់ត្រា ថាជាក្សត្របរហិ ត ការ (ី អ្ន ក ធ្វើប្រ-
យោជន៍ដល់ជនដទៃ)។ ព្រះអង្គត្រូវ
ពន្ធទាង ំ ឡាយ ហ�ើយដែលបានត្រូវ
អនុវត្តជារដ្ឋមន ិ ប្រកាន់តាមឬប្រតប ិ ត្តិ
កំលង ុ ឆ្នា ំ២៦០មន ុ គ.ស. ព្រះបាទអ- សាសនាទៅប្រតិ ស្ឋា ននៅប្រទេស ់ នសាងសសោកបានប្រកាសដាក់ព្រះពុទ្ធសាស ស្រីលង្កា។ ព្រះអង្គ ទ្រងបា
រាជនៃអធរា ិ ជា” (the Emperor of
Emperors Ashoka)នៅក្នុងប្រវត្តិ សាស្ត្រប្រទេសឥណ្ ឌា ។ ព្រះនាមរបស់ ទ្រង់ជាភាសាសំស្ក្រឹតថា ”អសោក ”
ប្រែថា “ ដែលឥតមានការឈចា ឺ ប់
សោកស្តាយ” ។ នៅក្នុងព្រះរាជ បញ្ញ ត្តិផ្សេងៗជាដ�ើមរបស់ ព្រះអង្គ ទ្រង់ប្រើព្រះនាមថា “ ទេវានំប្រិយៈ (Devānaṃ priya) “ ទេវានម្បិយៈ” (Devānaṃpiya) មានន័យថា “ ជា
ទីស្រលាញ់ របស់ពួកទេវៈ” ឬ “ ប្រិយ ទារសន ិ ” (Priyadarsin)ឬ “ បយ ិ
ទាស”ី Piyadasi) មានន័យថា “ អ្នក ដែលម�ើលជនគ្រប់គ្នាដោយសេចក្ដី
ស្រលាញ់ ”។ ព្រះបាទអសោកជាអង្គ ក្សត្រ ដែលបានរួមចំណែកយ៉ាងសំ-
ខាន់ កនុ ្ ងការជួ យ ល�ើកស្ទួ យព្រះពុទ្ធ សាសនាឲ្យបានក្លាយទៅជាសាសនា
វរក្សត្រ ដែលស្រលាញ់សន្តិភាពមួយ ព្រះអង្គ កនុ ្ ងបណ្ ដា ព្រះរាជានៃលោក
យ�ើងនេះ ដែលត្រួតត្រាល�ើដែនដីដ៏
ធំទលា ូ យបំផត ុ មានទ្រព្យសម្បត្តិស្ដុក ស្ដម្ភបំផុត មានអំណាចខ្លា ង ំ បំផុត
23 TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
សង្ឃមិត្រា(នាមរបស់ព្រះនាងមាន
សមាចារនង ិ អហិង្សា។ហ�ើយនៅក្នុង រាជបុត្រីរបស់ព្រះអង្គបាននាំព្រះពុទ្ធ
បានថ្វា យព្រះនាមថា “ អសោកអធ-ិ នាជាសាសនារបស់រដ្ឋ។
់ អង្គ ធំ១របស់ភពផែនដីនេះ។ ទ្រងជា
ប្រាកដប្រជា ដ�ើម្បីធ្វើឲ្យព្រះពុទ្ធសានា
rUbetafµcmøak; enAk,alssr sþmÖRBH)aTGesak rkeXIjenAsarnaf RbeTs\NÐa sBVéf¶eRbICa sBaØaCati\NÐa
ព្រះបាទ
សរគោលធំ ៗ ជាច្រើនរ ំឭកដល់ ព្រះ
ពុទ្ធគោតម នង ិ បានសាងចេតយ ិ នង ិ វ ិហាររាប់ពាន់សម្រាប់ឲ្យពួកពុទ្ធបរ-ិ ស័ទធ្វើការគោរពបូជា។ តួយ៉ាងដូច
ឡាយដ�ើម្បីឲ្យមានការសិក្ សាអប់ រ ំ ង្សា នង ិ ការប្រកាន់ខ្ជាប់តាមព្រះធម៌ ់ សាងសងប្រព ័ន្ធធារាសាស្ត្រ ល�ើក (ការប្រព្ត ្ត នឲ្យល្អ) មាននិយាយ រឹ ខ្លួ ំ ញ កម្ពសវ់ ស័ ួ អំពីព្រះកត ិ យកសក ិ ម្មនង ិ កច ិ ្ចការជន ិ នា ្តិ មនង ិ ដែនដីចំណុះរបស់
់ ជាចេតយ ន់សមធម៌ចពោះ ំ ិ ទាំងឡាយនៅតំបន់សានជី ជួញប្រែ។ ទ្រងប្រកា
ទ្រង់ និយាយអំពីសាមន្តរដ្ឋ គដឺ ែនដី
ដោយមិ ន រ�ើសអ�ើងព្រោះមូ ល ហេតុ
ទ្រង់ជាដ�ើម។ សសរស្ដម្ភព្រះបាទអ-
ដែលក្នុ ងនោះចេតិ យ ធំ មួ យ ឈ្មោះ ថាសានជី(Sanchi stupa)នៅក្នុង
រដ្ឋមធ្យាប្រាដេស(ភូ មិភាគកណ្ ដា ល
អា ណាប្រជា នុ រា ស្ត្ររ ប ស់ ព្រះអ ង្គ ជត ិ ខាងដែលជួយគាំទ្រអំណាចរបស់ សាសនា នយោបាយ នង ិ វណ្ណៈឡ�យ ើ ។
សោកសាងពីថ្មភក់នៅសារនាថ(ព្រៃ
័ ិតក្រុងពារាណស) គេឃ�ើញមានអក្សរសិលាចា- មគ ិ ទាយវនជ ី គឺ អសោក នៅគង់វង់រហូតដល់សព្វថ្ងៃ រកជាច្រើនចារល�ើគោលសសរស្ដ ម្ភ ជាកេរដំ ណែ លដ៏ ល ្បីល្បាញបំ ផុ ត ឹ ឥណ្ ឌា )សាងឡ�ើ ង ដោយព្រះបាទ
ហ�ើយមានឈ្មោះល្បីល្បាញពេញ
ដែលព្រះបាទអសោក កសាងឡ�ង ើ
មួយរបស់អធរា ិ ជអង្គនេះ។ សសរ
របស់ព្រះអង្គ ទ្រង់បានទាំងហាមមន ិ
ចក្រភពរបស់ព្រះអង្គ។ សិលាចារក ឹ
មកដល់សារនាថរបស់ព្រះបាទធម្មា
សាកលលោក។ នៅខាងចុងរជ្ជកាល ឲ្យសម្លា ប់ ស ត្វ ឬ ធ្វើឲ្យរបួ ស ពិការ
និងមានចារនៅល�ើផែនថ្មនៅទូ ទាង ំ
គោលមួយនេះ កត់ត្រាអំពីការយាង
ដល់សត្វកនុ ងករណ ្ ី មន ិ ចាំបាច់ នង ិ
ទាំងនោះ គជា ឺ ប្រភពនៃការយល់ដឹង សោកនៅសតវត្សរ ៍ទី៣មុ នគ.ស.។ ភាគច្រើនដល់ជនជំនាន់ក្រោយអំពី ល�ើក្បាលសសរនេះ មានចម្លា ក់រប ូ សត្វ
ដល់មហាជនអំពីរបបអាហារនៃការ
ទាំងអស់នោះ បានចាររឭកអំ ំ ពីសកម-្ម
បា ន ល�ើ ក ទឹ ក ចិ ត្ត និ ង ផ ្សព្វផ្ សា យ
បរ ិភោគតែបន្លែ តមមន ិ បរ ិភោគសាច់ (ឬហៅថាឧព្ភិទភោជិ តា ) ទ�ៀតផង។
(១)
ថែម
ទ្រង់ មា នវ រិ យ ិ ភាពក្នុ ងការ
ំ ញនង ល�ើកកម្ពសជ ់ នា ិ មុខរបបររបស់
អាណាប្រជានុរាស្ត្រដោយបានសាង សង់ សាលាសា កលវ ិទ្យាល័ យ ទាំង
ព្រះបាទអសោក។ អក្សរសិលាចារក ឹ
សីហៈ៤(តោថ្ម ៤ ឈរបែរមុខចេញ
ក្រៅបែរកន្ទុយរកគ្នា ) ដែលកំពុងត្រូវ ភាពនិ ង អំ ពី ចក្រភពរបស់ ព្រះអង្គ ប្រើជានម ្ត ញ្ញាជាតិនៃសាធារណិ ត ិ ស ព្រមទាំ ង បង្ហា ញអំ ពី ករុណាធម៌ ។ រដ្ឋឥណ្ ឌា សម័យទំន�ើបនេះ។ សតស ្វ -ី ព្រះអង្គ បា នហៅប្រជានុ រា ស្ត្ររបស់
ហៈគជា ឺ នម ិ ត ិ ្តរូបនៃអំណាចអធរា ិ ជ្យ
ចារកទាំ ងឡាយនោះ មាននិយាយ ឹ
ជាក្សត្រធំ ដែលទ្រទ្រង់ព្រះពុទ្ធសា-
ព្រះអង្គថា “ កូនៗ ”។ អក្សរសិលា អំពីគោលសល ី ធម៌ពុទ្ធសាសនា នង ិ ការល�ើកទឹកចិត្តឲ្យបដិបត្តិធម៌អហ-ិ
sanCIectiy rdæmFüaR)aeds
់ របស់ទ្រង ហ�ើ យក៏ជានម ូ នៃភាព ិ ត ិ រ្ត ប សនាដែរ។
រ ជ្ជកា ល ព្រះបា ទ អ សោ ក
មានប្រមាណ៤០ឆ្នា ំ។ ព្រះអង្គសោយ
ទីវង្គតក្នុងព្រះជន្មា យុ ៧២ឆ្នានំ ៅក្នុង ឆ្នា ំ២៣២មន ុ គ.ស.។ ព្រះបាទអសោក ពិតជាកុ ល បុត្រដ៏ ម ហិមា ១រូ ប របស់ ប្រទេសឥណ្ ឌា ៕
(១) Vegetarianism: ឧព្ទ ិ ឬសាកជាតន ភិ ភោជតា ិ យ ិ ម
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012 24
បឹងឈ្មោះគ្រូដុ ងម៉ារ(Guru
របស់ស្ទឹងនៅល្បាក់ផ្នែកខាងក្រោម
ដុកម៉ារ(Gurudogmar lake)គឺជា
កាត់រដ្ឋសគ ិ ម ្គី តំបន់បង ឹ ហ្កា លខាងលច ិ
នង ្វ តុប្បាទដែលអាចរស់តប ំ ន់ ិ សតច
dongmar lake) ឬខ្លះហៅថាបឹងគ្រូ
បឹ ង មួ យ ក្នុ ងបណ្ ដា បឹ ង ទាំ ង ឡាយ
ដែលស្ថិតនៅល�ើទីតាង ំ ខ្ពស់ជាងគេ បំផុតនៅល�ើពិភពលោក គឺស្ថិតនៅ កម្ពស៥ ់ ២១០មពីកម្រិតសមុទ្រ នង ិ ជាបឹងទឹកសាបធំជាងគេបំផុត១ក្នុង
តំបន់ហ�ើយដែលស្ត ថិ នៅក្នុងខេត្តភាគ
ខាងជ�ើងនៃរដ្ឋសិគ្គីម ប្រទេសឥណ្ ឌា ក្នុ ងចម្ងា យតែ៥គមប៉ុណ្ណោះជាប់ ពី ខាងត្បូងព្រំដែនរបស់ប្រទេសចិន។
បឹងនេះ គឺជាប្រភពទឹកមួយ
25 TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
មួយឈ្មោះ(Teesta river)ដែលហូរ រួចហ�ើយចូលទៅកាន់ទន្លេព្រហ្មបុត្រ
និ ង ទី បំ ផុ តហូ រធ្លា ក់ ទ ៅកាន់ ឈូ ង សមុទ្របង ឹ ហ្កា ល។ មានបង ឹ មួយទ�ៀត ឈ្មោះឡាម( ូ៉ Lhamo lake) ដែលស្ត ថិ ក្នុងចម្ងាយ៥គមនៅទិសខាងក�ើត។ ជាធម្ម តា បឹ ង គ្រូដុ ងម៉ា រក្លា យជាបឹ ង ់ ក ទក ផ្នែ ឹ កករង ល�ើកលែងតែនៅត្រង ឹ មួ យ របស់ បឹ ង នៅរដូ វ រងាចាប់ ពីខែ វ ិច្ឆិកាទៅដល់ពាក់កណ្ ដា លខែឧសភា ទ�ើបទឹកកករលាយ។
ទក ឹ ដីតំបន់បង ឹ នេះសម្បូរទៅ
ដោយសត្វចាមរ ី សត្វច�ៀមសម្បុរខ�ៀវ
ខ្ពស់ដទៃមួយចំនួនទ�ៀត។ វាជាបឹង ដែលលាតសន្ធឹងខ្លួនតាមបណ្ដោ យ
ប៉ែកខាងទិ ស ឧត្ត រ នៃជួ រ ភ្នំ ខា ងចេង យ៉ៅ(Khangchengyao range) នង ិ ព័ន្ធព័ទ្ធទៅដោយភ្នំទាង ំ ឡាយដែល គ្របដណ្តប់ទៅដោយព្រិលទក ឹ កក។
គេជ�ឿថាឈ្មោះរបស់បង ឹ នេះ
គយ ឺ កឈ្មោះតាមនង ិ ក្លាយមកពីនាម របស់បព្វជិតមួយអង្គ គឺព្រះគ្រូនាម បទមសម្ភាវា(Guru
Padmasam
ប្រើប្រាស់បាន។ ព្រះអងបា ្គ នយកព្រះ
គួ រ ឲ្យគយគន់ ដេ រដាសទៅដោយ
ហ�ើយទឹ ក កកនៅទីនោះក៏ ឈប់ កក
ដណ្ដប់ទៅដោយព្រិលទឹកកកសំឡី
ហស្ត ប៉ះផែនផ្ទៃទឹ ក កមួ យ កន្លែង សូ ម្បីតែនៅរដូវរងាខ្លា ង ំ បំផុតក៏ដោយ ហ�ើយអក ្ន ស្រុកក៏អាចដងផក ឹ នង ិ ប្រើ ប្រាស់បានតរ�ៀងមក។រ�ឿងនទា ិ នបាន
បន្តថាព្រះអង្គបានសូធ្យធម៌ប្រោះព្រំ បង្រា្ក បពិសព្រៃចង្រៃឧបទ្រពនៅទី នោះមុ ននឹងបន្តដំណ�ើ រទៅកាន់ដែន
ដីទីបេ ។ពួ ក អ្ន ក ស្រុក ដែលរស់ ន ៅ ំ ឿថាទក ក្នុងតំបន់នោះ មានជន� ឹ បង ឹ គ្រូ ដុងម៉ារនេះពូកែស័កស ុ ដូចជាទក ្ដិ ទ ិ ទ ្ធិ ក ឹ
វល្លិព ្រៃពណ៌ បៃតងខ្លះៗផង ម�ើល ំ ទៅដាច់កន្ទុយភ្ក នែ ។ តែផ្លូវធ្វើដណ�ើ រ ទៅកាន់តប ំ ន់បង ឹ នេះលំបាកព្រោះត្រូវ ឆ្លងកាត់តាមផ្លូវត្រាយមន ិ ទាន់ក្រាល
កៅស៊ូ និងមានដុំថ្មនិងកំទេចថ្មរុ ំខាំ ជាប់ដោយព្រិលទឹកកករដិបរដុបនៅ
ពួកគេមានកូនបាន។ ទាំងពួកហណ ិ ្ឌូ
(Sikh)នៅក្នុងតំបន់នោះ មានជំន�ឿ ល�ើរ�ឿងព្រេងនិទាននេះ។ បច្ចុប្បន្ន
នេះ គេឃ�ើញមានចេតយ ិ មួយត្រូវសង់
ព្រះអង្គថាព្រះគ្រូដុងម៉ារ ដែលបាន
ដោយដុំ ៗ ជាមួ យ ដ�ើមរុ ក្ខ ជា តិស ្មៅ
អម្រឹត។ គូស្រករដែលគ្មា នកូនកាល
បរស័ ្ខ រស័ ិ ទ ពុទ្ធបរស័ ិ ទនង ិ ពួកសក ិ ប ិ ទ
bhava) អ្នកស្រុកតំបន់នោះស្គាល់
ពណ៌សក្បុសលាយរាយរង្វើលៗនិង
តាមផ្លូវ។ ស្ថានភាពទឹកដីតំបន់នេះ ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ទៅនង ឹ តំបន់ខ្ពង់
ប�ើបានផឹកទឹកបឹងនេះហ�ើយអាចឲ្យ
bwgRKUdugm:arkk
ភ្នំ តូ ច ធំ មា ន កំ ពូ ល ខ្ព ស់ ទា ប គ្រប
ឡ�ង ំ ព្រះគ្រូនាមបទមសម្ភាើ រឭកដល់ វាល�ើទីតាង ំ មួ យ នៅក្បែរបឹ ង នេះ។
ដែនទេសភាពតាមដងផ្លូវទៅ កាន់ បឹ ង គ្រូដុ ងម៉ា រ ម�ើលទៅល្អប្លែ ក
រាបនៃដែនដីទីបេដែរ។
ទោះបមា ី នការលំបាកក្នុងការ
ំ ធ្វើដណ�ើ រទៅកាន់បង ឹ គ្រូដុងម៉ារយ៉ាង
ណាក៏ដោយ តែថាការបានទៅដល់ ទស្សនារមណិយដ្ឋានបឹងធម្មជាតិដ៏
ប្លែកគ្មា នពីរមួយនេះ គជា ឺ បទពិសោធ
៏ ដពិសេ សមួយសម្រាប់ជីវ ិតអ្នកបាន ទៅដល់ ទីនោះពិតជាមន លេ ិ អាចបំភ្ច បានឡ�យ ើ ៕
ំ រនាំ នម ិ ន្តមកដល់បង ឹ នេះនៅក្ងដ នុ ណ�ើ គម្រពី ពុទ្ធសាសនា(គម្រពី តន្ត្រៈ)ទៅកាន់
ដែនដីតំបន់ទីបេន ៅក្នុ ងអំ ឡុ ងសតវត្សរទ៍ ៨ ី ។
មាននិទានថា ដោយសារតែ
ទឹ ក បឹ ង កករ ងម ឹ ិ ន អាចផឹ ក បាននៅ
គ្រប់ រ ដូ វ កាល នៅគ្រាដ ែលព្រះគ្រូ បទមសម្ភាវានិមន្តឆ្លងកាត់មកដល់ទី នេះ អ្នកស្រុកបានសុំឲ្យលោកធ្វើទឹក
បឹ ង កុំ ឲ ្យកកដ�ើម្បីគេអាចផឹ ក និ ង
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012 26
បទស��សន៍
�មួយ អ
ខាងក្រោមនេះគជា ឌា សង្ខេបនេះជាមួយកញ្ញា ឆ�ោម ឺ បទសម្ភាសន៍រវាងលោកសូរា៉វ រេ៉បណ្ណាធិការទស្សនាវដ្តីឥណ្
គន្ធាមន្រ្តីធ�ើ្វការនៅអាជ្ញា ធរអប្សរាខេត្តស�ៀមរាបនង ិ្ធ នៅប្រទេសកាណាដា ិ លោកប្រភូប្រសន្នាត្មា (ខួច ប្រសិទ)រស់ ដែលជាអ្នកបានបកប្រែគម្រពី ភគវទ្គីតា មកជាភាសាខ្មែរ។
ត�ើអ្វីដែលបានជរំ ុញទឹកចិត្តធ្វើឲ្យអ្នកទាំងពីរចាប់ផ្តើមបកប្រែគម្ពីរនេះមកជាភាសាខ្មែរ? ។ យ�ើងសាកល្បងចែករលែកន ំ ង ់ ន ូ ដល់មនុស្សទា ំងឡាយនូវសុភមង្គល ិ ផ្តលជ
នង ិ សេចក្តីសុខមួយដែលឥតន�ឿយណាយ ។ អងព្គ ្រះក្រឹស្ណៈ(គ្រិស្ណៈគពឺ ្រះបរម អងជា ្គ អង្គអមតៈ។ ជាមួយវត្តមាននៃព្រះក្រឹស្ណៈ ដែលប្រៀបបានព្រះសរុ ិយា ភាព ងងត ឹ នៃអវ ិជ្ជាត្រូវកំចាត់បង់មួយរ ំពេច។ ដូច្នេះការទូន្មា នទាំងឡាយរបស់ព្រះ ំ ូន្មា នដស ៏ ុក្រឹតបំផុតនង អង្គ ជាដប សំណេរទាំង ិ ឥតខ្ចោះ។ យ៉ាងណាមញ ិ ឡាយណាស្តីអពី ំ តម្រាស់របស់ព្រះអងក ្គ ស ៏ ុក្រឹតគ្មា នពីរដែរ។នេះហ�ើយជាទស ិ ដៅចំបង នង ិ ជាចំណុចវ ិជ្ជមានរបស់យ�ើងនៃសុភមង្គល។
មនុស្សម្នា ក់ៗ
ច្រើនតែឈ្លក់វង្វេងនង ឹ សេចកស ្តី ុខផ្លូវលោកយ ិ ។ ជាឧទាហរណ៍ អ្នកខ្លះយល់ ថា គ្រាន់តែមានម៉ូតូមួយជិះ មានការងារធ្វើ ឬមានផ្ទះមួយនៅ ឈ្មោះថាខ្លួន
ឯង«មានសេចកស ិ ្តី ុខគ្រប់គ្រាន់ហ�ើយ!»។ ពួកគាត់មន ិ យល់ថា«ជវី តប្រៀបបាន ទៅនង ឹ ផ្លេកបន្ទោ រពោលគតែ ឺ មួយពព្ច រិ ភ្នែកប៉ុណ្ណោះ»។
ប្រទេសឥណ្ ឌា មានទំនាក់ទន ំ ងចំណងមេត្រីភាពជាមួយប្រទេសកម្ពុជា
តាំងពី២០០០ឆ្នាក ំ ន្លងទៅហ�ើយ ប៉ុន្តែប្លែកពីរ�ឿងមហាភារតៈនិងរ�ឿងរាម កេរ ្ត ិ៍ គម្ពីរភគវទ្គីតានេះ មិនសូវមានគេដឹងនិងស្គាល់ច្រើនឡ�យ ើ ។ សូមមេត្តា ជួយបកស្រាយចំណុចនេះ?។
ពួកយ�ើងជ�ឿថា ឥណ្ ឌា ជាកន្លែងដែលព្រះគ្រប់អងច ្គ ្យុតចុះមកដ�ើម្បីតម្តល់
សាសនាឡ�ង ំ ងរវាងមនុ ស ្សនឹ ង ព្រះជួ ប ប្រទះ ើ វ ិញគ្រប់ពេលដែលទំនាក់ទន
បញ្ហា។ ឥទ្ធិពលនេះជះចេញពេញភពផែនដី ក្នុងនោះដែល កម្ពុជាជាប្រទេស មួយ ដែលទទួលឥទ្ធិពលពីអង្គព្រះចេស្តាដូចនានាប្រទេសដែរ។ «រាមកេរ»្ត ិ៍
់ ្សែ១១ដល់ខ្សែ៧៤នង ខ្មែរបានត្រូវបាត់បងពីខ ិ ពីខ្សែ៨១ឡ�ង ើ ទៅ។ ក្នុងសម្ភាស មួយជាមួយ«ទស្សនាវដ្តីសាស្ត្រាចារ្យ»លេខ១ ឆ្នា ំទ១ ី (ខែមករា-មនា ី ឆ្នា ំ១៩៥៩) សាស្ត្រាចារ្យ ញ៉ុក ថែម នៃវ ិជ្ជាស្ថានគរុកោសល្យ ផ្នែកខាងស្រាវជ្រាវបានទទូច សុំឲ្យទៅចម្លងយកពីស�ៀមមកវ ិញ នូវអ្វីដែលស�ៀមដណ្តើ មយកពីខ្មែរទៅក្នុង សង្គ្រា មឈ្លា នពានជាបន្តបន្ទា ប់ ជាពិសេសសង្គ្រា មនៅក្រុងលង្វែក។ប្រវត្តិ
ចែងថា ក្បួនគម្រពី ទាំងប៉ុន្មា ននៅក្នុងព្រះគោ (វេទកថា«ព្រះគោព្រះកែវ»គពឺ ្រះ បរមអង្គស្រីក្រឹស្ណៈ) ត្រូវស�ៀមប្រមូលយកទៅទាំងអស់។ «ព្រះមហាភារតយុទ្ធ» បកប្រែចេញមកពីភាសាស�ៀម ដោយឧកញ៉ាទេពពិទូ ឈម ឹ ក្រសេម
នៅខែមករាឆ្នា១ ំ ៩៥៥ ពោលគស ំ នៅកុរុក្សេត្រតាមលំនាំ គម្រពី ឺ តវត្សរទ៍ ២ ី ០ ។ តែបុព្វបុរសខ្មែរបានឆ្លាក់អំពីចំបាង « ព្រះមហាភារតៈ»នៅតាមជញ្ជាង ំ ប្រាសាទនគរវត្ត (រប�ៀងទ១ ុ សតវត្សរទ៍ ១ ី ខាងលច ិ នង ិ ភាគខាងត្បូង) តាំងពីចង ី ២
មកម៉្លេះ។ ចម្លា ក់ទាង ំ ប៉ុន្មា ន ជាអក្សរក្តី ជារូបក្តី នៅតាមប្រាង្គប្រាសាទនានារាយប៉ាយស្ទើរគ្រប់ទក ី ន្លែងក្នុងកម្ពុជបុរ ី
27 TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
អ�កបក��គម�ីរភគវទ�ី� បញ្ជាក់ថាបុព្វបុរសខ្មែរ មានការចេះដង ឹ ផ្នែកវេទវ ិទ្យានង ិ សល ិ ្ប៍សាស្រ្តប្រាកដនង ិ ជ្រៅជ្រះណាស់។ ត�ើសព្វថ្ងៃគម្រពី នង ិ
តំរាទាំងនេះទៅណានង ិ នៅឯណា? គួរកត់សំគាល់ថា«រាមកេរ»្ត ិ៍ ជាវេទកថាមួយក្នុងចំណោម ជាតកដទៃទ�ៀត
ដែលក្រសួងសិក្សាធិការជាតប ិ ញ្ចូលទៅក្នុងកម្មវ ិធស ី ិក្សា។ ក្នុងនោះកំរងកំណាព្យ នង ិ ឃ្លា ងឃ្លាគ្មា នអក្សរសល ិ ្ប៍ណា មួយយកមកប្រៀបផ្ទឹមបានឡ�យ ើ ។ ដោយឡែក រ�ឿងមហាភារតយុទ្ធ ខ្មែរសម័យក្រោយអង្គរមន ិ សូវនយ ិ មដូចមុន
ទេ។ អ្នកប្រាជ្ញខ្មែរដ៏ល្បីមួយរូប គលឺ ោក ស្រី ពៅ សាវរស សាកល្បងពន្យល់ថា ប្រហែលជាមកពី ខ្មែរមន ិ ចូលចត ិ ្តត្រង់តួអង្គស្រី គនា ឺ ង ទ្រៅបទមា ី នប្តីច្រេីន។ តែទោះជាយ៉ាងណា ខ្មែរមន ំ ស្រុងទេ។ មន ិ បំភ្លេចរ�ឿងមហាភារតយុទ្ធទាង ិ តែ ប៉ុណ្ណោះ ខ្មែរមាន «ស្រីហិតោបទេស» បកប្រែដោយវ ីរយបណ ្ឌិតោ ប៉ាងខាត់ ិ
បកប្រែចាកសំណៅដ�ើមជាភាសាសំស្ក្រឹត របស់នារាយណបណ្ឌិត តាំងពីឆ្នា ំ ១៩៤៩ ។ មានរ�ឿងសំរាប់អប់រ ំជាច្រើនទ�ៀតដូចជា«គតិលោក»ជាដ�ើមបាន
ត្រូវអ្នកប្រាជ្ញខ្មែរបកប្រែមកពីស�ៀវភៅ«បញ្ចៈតន្ត្រ»ជាភាសាសំស្រ្កឹតមកជា ភាសាខ្មែរ។ វប្បធម៌ទាង ំ នេះចារកទុ ព្វ ឹ កនៅក្នុងផ្នត់គំនត ិ ខ្មែររ�ៀងរហូតដល់ស
ថ្ងៃ។ និយាយរួមវេទកថាដូចជា រាមកេរ ្ត ិ៍ ព្រះមហាភារតៈឬភគវទតា ្គី ជាដ�ើម មន ឌា ឬរបស់សាសន៍ណាមួយទេ។ ិ មែនជាកម្មសទ ិ ្ធិដាច់មុខរបស់ប្រទេសឥណ្ ប្រៀបបានព្រះអាទិ ត ្យដែលចែងជះរស្មី និ ង កំ ដ ៅល�ើលោកាដោយមិ ន រ�ើស មុខ ឥតរ�ើសសាសន៍ មន ិ ប្រកាន់ប្រទេស។ យ៉ាងណាមញ ិ ព្រះឬអាទទិ េព ជា អង្គសកល ដែលគ្រប់គ្រងល�ើត្រៃភព ជាព្រះនៃជីវ ិតសត្វលោកគ្រប់គ្នា ។
ហេតអ ុ បា ្ន យល់ថាគម្រពី នេះគួរតែផ្សព្វផ្សាយឲ្យប្រជាជនខែ្មរ ្វី នជាអក
ជវី តន ួ ៗនៅល�ើលោកនេះ ក�ើតមកហ�ើយរមែងជួបប្រទះនូវបញ្ហា ិ ម ី យ
បានអានផងដែរនោះ?។
ជ�ៀសមន ិ ផុត ក្រៅអំពីភាពវេទនា ឈច ឺ ុកចាប់ ជមត ្ងឺ ម្កា ត់ ចាស់ជរានង ិ ទប ី ំផុត មរណៈ។ ទាំងអស់នេះជាកត្តាសារវន្តមួយដែលគ្មា នជីវ ិតណាមួយជ�ៀសផុត
បានឡ�យ ុ ្ស គជា ិ យដែលមានតម្លៃខ្ពស់ជាងអៗ ើ ។ ប៉ុន្តែក�ើតមកជាមនស ឺ ជវី តមួ ្វី ទាំងអស់។ ដ្បិតមនុស្សអាចស្គាល់នូវអ្វីដែលល្អនង ិ អដ្វី ែលអាក្រក់ ។ ពោល
គម ្គ នង ឺ នុស្សអាចស្គាល់នូវអដ្វី ែលជាធម៌ អដ្វី ែលជាព្រះ អដ្វី ែលជាសុភមងល ិ អ្វីដែលជាសួគ៌នង ិ សុខ ប្រស�ើរជាងសត្វនង ិ រុក្ខជាតនា ិ នា។ «គតា ី » គជា ឺ ឯក គម្រពី ជារតនវ ិជ្ជាដែលព្រះបរមអង្គផ្ទាល់ជាអ្នកសំដែង ដូច្នេះជាប្រទប ី ដែល បំភ្លឺលោកាឥតរលត់ ឥតសាបសូន្យ។
ក្នុងការបកប្រែនេះ ត�ើមានការលំបាកយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ?។ បញ្ហាធំជាងគេដែលយ�ើងបានជួបប្រទះគ ពេ ឺ លវេលា។ ក្នុងនាមជាគ្រហស្ថ ពួកយ�ើងត្រូវ ធ្វើការបណ្តើ រ បកប្រែ«គតា ី »បណ្តើ រ។ ពួកយ�ើងបានប្រើពេល
ជាងបឆ្ ំ ម្បីសម្រេចការងារបកប្រែនេះ។ បំណកប្រែ «គម្រពី ភគវទ្គីតា» មន ី នា ដ�ើ ិ មែនជាសំណេរធម្មតាទេ ព្រោះ«គតា ី »គឺ «ព្រះក្រឹស្ណៈ» ជាអង្គព្រះបរមចេស្តាផ្ទាល់ ។ ប�ើគ្មា នការអនុញ្ញាតពីគ្រូដែលជាខ្សែបរម្បរា ពោលគក ឺ ន្សោមបន្តចុះពី
ប្រភពដ�ើមពោល គចេ ឺ ញពីព្រះបរមអង្គផ្ទាល់«គតា ី »ជាខ្មែរ ប្រហែលជាមន ិ អាចឃ�ើញពនព្លឺ ្រះអាទត ិ ្យឡ�យ ើ ។«សូម្បី
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012 28
ស្មៅមយ ួ សនក ្លឹ ក៏មន ិ អាចកំរ�ើកឡ�យ ើ ដរាបណាគ្មា នក្តីមេត្តាពីព្រះ» (ភ.គ.៧.២១ នង ិ ៩.៦ អត្ថា ធិប្បាយដោយស៊្រីឡា ប្រភូបាទ)។
៏ ក្រោយពីបានធ្វើការងារដថ្លៃថ្លានេះ ចប់សព្វគ្រប់ គឺបានសម្រេចលទ្ធិផលហ�ើយ ត�ើអ្នកទាំងពីរមានអារម្មណ៍
យ៉ាងណាដែរ?។
«គម្រពី ភគវទតា ្គី » មន ិ ទាន់បកប្រែចប់សព្វគ្រប់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវនៅឡ�យ ើ ទេ។ យ�ើងជាទាសាទាសរី បស់ព្រះ។ ំ ក់នៅក្នុងមហាសមុទ្រផង។ ទាំងអស់ អ្វីដែលយ�ើងបានបំរ�ើព្រះអង្គកនុ ងរយៈពេលកន្ល ្ ងមក មន ិ ស្មើនង ឹ ទក ឹ មួយដណ
ំ ក់កនុ ងអន្ទា ៏ ខាងមុខ នេះក៏ដោយសារតែការជាប់ជពា ្ ក់នៃចំណងកម្មព�ៀរលោកយ ិ នៃជវី ិតយ�ើងម្នា ក់ៗ។ ក្នុងអនាគតដខ្លី យ�ើងនង ឹ សង្វាតបំរ�ើព្រះអង្គឲ្យបានកាន់តែច្រើនថែមទ�ៀត។
់ ូសបញ្ជាក់និងជម្រាបអ្នកអាន?។ ត�ើអ្វីជាខ្លឹមសារនៃការប្រៀនប្រដៅនៅក្នុងគម្ពីរនេះដែលអ្នកទាំងពីរចងគ ដូចយ�ើងបានពោលពីខាងដ�ើមហ�ើយថា «គតា ្គ ដ ំ ច ូ មហា ី »គ«ឺ ព្រះក្រឹស្ណៈ»។ ការទូន្មា នទាំងឡាយរបស់ព្រះអងធ
សមុទ្រ ពណ៌នាមន ្ ិ បាន។ តែមានចំនុចសំខាន់ៗ៦យ៉ាង ដែលយ�ើងគួរត្រងត្រាប់យកដាក់កនុ ងខ្លួន៖
១). នៅក្នុងលោកសន្វា និ សនេះជីវ ិតនម ី ួយៗតែងតែប្រព្ត រឹ ្តអំព�ើអម ី្វ ួយដោយខានពុំបាន។ ប៉ុន្តែអំព�ើទាំង នោះជួនកាល ជាកុសលជួនកាលទ�ៀតជាអកុសល។ អំព�ើណាដែលប្រព្ត រឹ ទ្ត ៅតាមបញ្ញតរ្តិ បស់ព្រះពោលគជ� ឺ ៀសវាងប្រ-
ព្ត រឹ ្តអ្វីមួយៗទៅតាមអំព�ើចត ិ ្តបុគ្គល អ្នកប្រព្ត រឹ ្តនោះឈ្មោះថាគ្មា នបាបឡ�យ ើ ។ បុគ្គលនោះឈ្មោះថាជាអ្នកចេះដឹង ចេះស្គាល់ខ្លួនឯងផងស្គាល់ព្រះផង។ ការស្គាល់ខ្លួនឯង ការស្គាល់ព្រះ នង ំ ក់ទន ំ ងរវាងខ្លួនឯង នង ិ ការស្គាល់ទនា ិ ព្រះ ហៅថាពុទ្ធិ។
២). ត្រូវសម្គាល់ថា យ�ើងម្នា ក់ៗមន ិ មែនជារូបកាយទេ។ ម៉្យាងទ�ៀត ត្រូវស្គាល់ច្បាស់នូវភាពខុសគ្នា រវាងរូប
៣). ជីវ ិតទាំងប៉ុន្មា នដែលចាប់កំណ�ើ តមកហ�ើយតែងសត ំ ឥទ្ធិពលទាំងបីប្រភេទនៃលោក ិ្ថ នៅក្រោមកម្លា ង
កាយព្រលង ឹ នង ិ ព្រះ។
សម្ភារៈមាន ជាអាទិ៍គ៖ ហា , សេចក្តីលោភលន់,ការភ្លត ឺ សត្តគុ ើ ភ្លន ើ )នង ិ តមៈគុណ ្វ ណ (គុណធម៌), រជៈគុណ (តណ្ (អវ ិជ្ជា,តណ្ ហា នង ុ ទាំងបីប្រការនេះក�ើតមកពីណា? ិ ភាពល្ងងខ់ ្លៅ)។ អាទទិ េពស្រីក្រឹស្ណៈបានបកស្រាយប្រាប់ថាត�ើគណ ត�ើកម្លា ំងនៃគុណទាំងបីប្រភេទនេះជះឥទ្ធព ិ លមកល�ើយ�ើងដូចម្តេចខ្លះ? ត�ើត្រូវធ្វើដូចម្តេចដ�ើម្បីជ�ៀសផុតពីឥទ្ធព ិ ល នៃគុណទាំងនេះ? ត�ើអ្នកត្រាស់ដឹងមានលក្ខណៈដូចម្តេចខ្លះ?
៤). ជំន�ឿទ�ៀតសោតក៏បែងចែកជាបីប្រភេទដែរ យោងទៅតាមការអន្ទងនៃធាតុទាង ំ បីប្រការនៃលោក
សម្ភារៈ។ កម្មផលនៃជំពូកអ្នកដែលមានចត ិ ្តលោភលន់ឬជំពូកមនុស្សអវ ិជ្ជា មានលក្ខណៈមន ិ ស្ត ថិ ស្ថេរហ�ើយរមែង
ប្រាសចាកកុសល។ ចំណែកអំព�ើណាដែលផុសចេញមកពីចត ិ ្តប្រកបដោយគុណធម៌ អៗ ្វី ប្រព្ត រឹ ្តទៅតាមក្បួននង ិ គម្ពីរក្រឹត្យក្រមជំរះអស់នូវអកុ សលកម្មអំព�ើទាំងនោះនិងនាំអ្នកទាំងនោះទៅដល់ត្រើយបានគោរពបំរ�ើព្រះរហូ តគឺ ព្រះអង្គក្រឹស្ណៈ។
់ ៗ ៥). «មាគ៌ាសាសនាមួយដែលឧត្តុងឧត្តមបំផត ុ គ្មា នពីរគកា ី្វ គ្រប់បែបយ៉ាងហ�ើយថ្វា យខ្លួនចំពោះព្រះ ឺ រលះបងអ
ំ ឿទាំងឡាយ ហ�ើយយកតថាគតជាទីពឹងទរី ឭក ! តថាគតនង អង្គក្រឹស្ណៈ។ចូរលះបងច់ ោលជន� ឹ រ ំដោះឲ្យរួចពីបាប កម្មទាង ំ ឡាយ ! ចូរកុំព្រួយឲ្យសោះ!
៌ ទីនោះមានសេចកស ៦). ទីណាមានអង្គព្រះក្រឹស្ណៈ នង ្តី ុខ៕ ិ អជុន
29 TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
¬tBIelxmun¦
kaleNaH GrCun )anQanBIrbI CMhanecjmkrkGñkbrrf ehIyeqøIy eLIgfa { l¥ehIyTaneR)as/BYkeyIg Gt;)andwgfamanBYkeTBarkSNamk cuHRsg;TwkGIenAeBlyb;dUecñHeTEtfa rebobniyayrbs;elakenH mkrkBYk eyIg EdlCayuT§kSRtEbbenH minGac TTYlyk)aneT. eyIgdwgfaRBHmata KWnTIKgÁa EdlCaTenøs½kþisiTi§bMputenH mi n EmnCakmµs iT§irbs;GñkNamña k;
eLIy. CnNak¾eday k¾GacmkrkRBH mataKgÁaenH)an ehIyenAeBlNak¾ )anEdr }. B¤sMdIeqøIytbEbbenHPøam Kn§BVpÞúH kMhwgeLIg ehIyERskKMramfa { Ég RbEhlCamincg;rs;eT emIleTA? Ég dwgeT eyIgenHeQµaH GgÁarBrn_ GñkNa² k¾)andwgGMBIkmøaMgkaynigbJT§ietCéd rbs;eyIgenHEdr.EdndIdgéRBenACit dgTenøenH Carbs;eyIgenH. minEdl mannrNa sUm,IEtBYkeTBarkS cUlmk
kan;TIenH edaymin)ansuMkarGnuBaØat BIrUbeyIgenHeLIy. \LÚvenH eyIgpþl; »kas[dl;BYkÉgmþg [dkfyPøam edIm,IseRgÁaHCIvitxøÜn ebIBuMenaHeT BYkÉg nwgRtUvsþayeRkayedayGMeBId¾l¶g; exøArbs;ÉgenHminxaneLIy }. B¤BaküGMnYtrbs;Kn§BVdUecñaH GrCun xwgesÞIrEtBuHQam. GrCun )antbsg eTAvijedaysMdIF¶n;²vijfa { vaKµan témøGeIV saHEdleTBarkSGgÁÉg mkQøk; nwgemaTnPaBEkøgkøayEbbenH. cUrcaM TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012 30
fakaremIlgay emIlRsalfaGñkdéT suT§EtefakTab nigTn;exSayenaHmin EmnCaKMnitqøatéveT. elakcRkvaL TaMgmUlenH min)anbenßaktémøGñkRbyuT§BitR)akdenaHeT. knøgmk GñkÉg RbEhl CaFøab;bRgáabEtBYkmnusSTn; exSayTuymuyxøH²Etbu:eNÑaH. cMENk eyIgenH ecjmkBIRkumepSgvWuy¡. mk_¡ sUmGeBa¢IjcUlmk_RbyuT§Kña } . RKan;EtB¤BaküenHPøam GgÁarBrn_ xwg RceLatetattUgxøaMgNas; k¾Rbjab; dkdavecjmkehIyelatcuHsÞúHPøam sMedAeTARTg;GrCun EdlykKb;ePøIg cnøúHekosGavuFsRtUv ehIyERskcMGk [fa { En/GgÁarBrn_ Rby½txñ nÜø ¡. karRBus KMramrbs;Ég Gt;RbeyaCn_eT. eyIg dwgBIviFIcat;karCamYysRtUvRbePTÉg enHya:ggay. ehIyeyIgk¾dwgfaÉg enH minFøab;sakfVIédCamYyGñkRbyuT§ EmnETneTknøgmk )anCaÉgminecHRby½tñBaküsMdIEbbenH }. manbnÞlÚ EbbenHrYcehIy GrCun)an cab;EskmnþKafadak;elIePøgI cnøHú ehIy pøúM[vaeqHsen§aeLIg rYcecalsMedA tRmg;eTArkKn§BVekagrUbenaH EdlkMBug EtsÞúHelateLIgelIrfvij. EtPøamenaH ePøIgk¾qabeqHreTHenaHEdr eFVI[Kn§BV enaH bgçMcitþRbjab;sÞúHelatcuHmkdIvij CabnÞan; ehIyPøat;esñotFøak;dYldac; p¶arRsTag cRgÁagenAelIdI EfmTaMg snøb;)at;sµartIElgdwgxøÜneTAehIy. minbg¥g;yUreLIynaMxateBl GrCun k¾ 31 TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
cab;RbbYcsk;Kn§BVenaH GUssMedAmk cMeBaHRBHPRkþRBHyuFisæir. eXIjsPaBEbbenH RbBn§rbs;Kn§BV )anRbjab;cUlmksMBHsuMGgVrRBahµN_ EkøgkayyuFisæir kMu[smøab;sVamIrbs; xøÜn. { sUmelakemtþaTukCIvitkMusmøab;
muxRbBn§rbs;KñaeTAeTotenaH¡ } . RTg;yuFisæir yl;RBmtamkarENnaM rbs;RBHmata. ehIyenAxN³enaHEdr Kn§nVrUbenaH k¾)andwgxøÜneLIgvijEdr. kMBugEtenAht;dgðt;enAeLIy nigeday emIleXIjRbBn§rbs;xøÜnkMBugEtelIk
bþI´GI¡ ´sUmGgVr/sUmkMueFVI[´køayeTA CaRsIþemma:yGI } . RBHnagkunþI )ansuM[yuFisæirRbTan kþIGaNitemtþadl;Kn§nVrUbenaH eday RBHm©as;kSRtIy_manRBHbnÞÚleTAkan; buRtrbs;RBHGgÁfa { eyIgnwgminGac køayeTACaGñkkøahan b¤CaGñkxøaMgGIeT ebIeyIgsmøab;mnusSEdlElgmanlT§ PaBtédekIteTAehIy ehIyenAcMeBaH
édsMBHsuMTukCIvit[xøÜnenaH eTBarkS GgÁenH manesckþIGama:s;muxya:gxøaMg. eBlenaH GrCun niyayeLIgfa { eGI¡ mþayCaTIeKarBrbs;BYkeyIg edaHElg GñkÉgehIy. eyIgeKarBmatarbs; BYkeyIg. EtenHKWCaemeronsRmab; Ég. éf¶eRkay kMeu BIgRTUgGYtteTAeTot. ehIyRtUvRbjab;ecj[putBITIkEnøg enHPøam¡ } .
GgÁarBrn_ GrKuNGñkTaMgGs;Kañ ehIy )anniyayfa { sUmelakemtþaTTYl yknUvGMeNayd¾tictYcrbs;´ cMeBaH emtþacitþTukCIvitminsmøab;´enH. KWfa cab;BIeBlenHeTA BYkelakTaMgGs;Kña nwgmanckçúsi¬chakshushi¦¬EPñkTiBV¦
RTg;GrCun )aneqøyI tbfa { l¥Nas; elakKn§BV¡ BYkeyIgeBlenH suMTTYl ykEtckçúvis½yTiBVeT EtsuMepJITukesH TaMgenaHsin enAeBlNaRtUvkarvaBYk eyIgnwgykva}.kaleNaHeRkayBI)an fVayGMeNay dl;BYkkSRt)aNÐv³rYc ehIy GgÁarBrn_ k¾)ancakecjBITIenaH eTAkan;TIlMenArbs;BYkKn§BVCamYynwg CaPriyarbs;xøÜn)at;eTA. kfavKÁT1I 3
RBwtþikarN_enAEdnbBa©al
tamry³ckçúsienaH vaGaceFVI[eKemIl eXIjvtßúsBVEbbya:g TaMgenATICitk¾ )annigenATIq¶ayk¾)an nigenAeBlNa k¾eday. müa:geTot ´k¾smU CUnGM eNay dl;BYkelakmñak;²nUvesHeTBcMnYn 100k,al² EdlCaesHd¾manel,Ón elOn. esHTaMgenaH GacdUrBN’nigdUr el,ÓnelOnb¤ywttamcitþrbs;m©as; vam©as;vaR)afña } .
Tan[RBHmehsIrbs;RBH)aTRTubT esayRkyaharyBaØBiFIenH EdleK ehAfa RbsaT¬Prasada¦. k¾bu:EnþenA xN³enaH RBHnagkMBugEtesayRBHRsI snøwk¬møÚ¦eBjRBH»sæ¬mat;¦enaH RBH nag)ansuM[\sITaMgBIrGgÁ rg;caMmYy bnþic. EttabsmYyGgÁ )anman\sIdIkafa { RkyaharyBaØBiFI minGac rg;caMnrNamYyeT } ehIyPøamenaH tabsGgÁenaH k¾)ancak;vacUleTAkñúg ePøIgyBaØBiFIenaHeTA. ehIyEtkñúgry³ eBlmYyBRBicEPñkEtbu:eNÑaH yuvkSRt 1GgÁ )an]b,tþikekIteLIgBIyBaØGKÁI. CayuvkSRtGñkbRmugsRgÁam Rbdab; edaydav lMEBg FñÚnigbMBg;RBYjRBm TaMgRBYjpgmkCamYyRsab;. RTg;)an epþImQanRBH)aTecjBIePøIgyBaØ eday bnøWsMeLg[B¤sUrxÞrxÞareLIgdUcsIh³ hak;dUcCataMgRBHT½ybMP½ydl;sRtUv rbs;xøÜn[ehIy.
eyIg)andwgrYcehIyfa eRTaNa carü)anrgkarRbmafmak;gayBIesþc RTubT. ehIyeRTaNacarü k¾)aneFVIkar sgswkya:gcas;vijEdr esþcRTubT )annigenAEtcgKMnuMkñúgRBHT½yCaerog rhUtmk. RTg;cg;)anbuRtamYyGgÁ edIm,I sgswkniglublagnUvkþIGama:senaH. esþcRTubT )anyagcUleTABwgBak; tabsBIrGgÁ KW\sIyaC³ nig]byaC³ EdlCabcäaCntNvgSBI\sInamksSb³. RBHGgÁ)annimnþtabsTaMgBIrGgÁ mk kan;RBHraCvaMgrbs;RTg; ehIy)anman bnÞÚlerobrab;R)ab;\sITaMgeTVGMBIkar enATsSnavdþI QWcab;rbs;RTg;. RTg;)anmanbnÞÚlfa enAmanecjpSaybnþ elxeRkayeTot { bBiRtRBHmhabJsI sUmemtþaCYy R)arB§eFVInUvyBaØBiFImYy edIm,I[´RBH dkRsg;GtßbT nigrUbPaBBIRKwH sßane)aHBum<pSay\NÐa GgÁmanbuRtamYyRBHGgÁ EdlmanGMNac DREAMLAND PUBLICATIONS etCHGackMcat;eRTaNacarü)an }. tabsTaMgBIrGgÁ )anyl;RBmeFVI yBaØBFi tI amkarTUlsurM bs;esþcRTubT. eBlcb;yBaØBiFI tabsTaMgBIr )anRb-
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012 32
១. ១.
�� ��ល លសាយ័ សាយ័ណ ណ� � អស� អស�ង ង�ត �ត ពន� ពន�ឺ� ឺ��ក �ក រ�រ�� ��ច �ចជា ជា ២. ២. �ើ �ើ� ��ទ �ទឹក ឹក �� ��� �លផ� លផ��ច �ច �នគយគន់ �នគយគន់ នឹ នឹក កដល់ ដល់ទ ទី ី ៣. ៣. លុ លុះះរា�� រា��ី ី គន់ គន់យ យង់ ង់យ យល់ ល់ មានវ� មានវ�ហ ហារ ារ �� ��� �ល�ក ល�ក ៤. ៤. �តាមដង �តាមដង �� ��ទ ទីប ីប�� ��ះះ ឆ� ឆ��ះ�ះជលស័ ជលស័យ យ រ�រ�ល លាយយក ាយយក ៥. ៥. ឮស័ ឮស័ព ព�ស �សូរូរ សូ សូររ�ះគង �ះគង �� ��ះះគង� គង�ាា និ និង ងពិ ពិធ ធី ី ៦. ៦. លុ លុះះ�� ��ល លាា
ទន់ ទន់� ��រ�រទាប ទាប ផុ ផុត តរស� រស�ី ី �� ��ៀៀបដូ បដូច ច�� ��� �� � ផ� ផ�ាាំង ំងបដា បដា មាននាវ� មាននាវ�ក ក ឆ� ឆ��ះ�ះចាំ ចាំង ងចូ ចូល ល ពន់ ពន់ញ ញាប់ ាប់ញ ញ័រ័រ ផុ ផុត តជន� ជន�ជ ជី-ី�� �����ង �ងងឹ ងឹត ត ដល់ ដល់ម មាត់ ាត់� ��ំង �ំង �មាត់ �មាត់ទ ទឹក ឹក �លផ� �លផ�ក កផ� ផ��ក �ក �� ���រ�រទ�� ទ��� � ភ� ភ�ឺ� ឺ��ង �ង�� ��ត ត បី បីដ ដូច ូចមាស មាស �� ��ច ចចាក់ ចាក់ម មក ក �ទ៍ �ទ៍ជ ជាបទ ាបទ �� ��ប បូជ ូជាា តាមសាសនា តាមសាសនា បូ បូជ ជាសព ាសព �� ��អ អរុរុណ ណ
�ៀបរលត់ �ៀបរលត់ �� ��ស សុរុរ�យ �យាា ក� ក��ង �ងគង� គង�ាា �� ��ស ស់គ ់គ�ា�ានពី នពីររ។ ។ �� ��ក កទូ ទូក កតូ តូច ច ក� ក��ង �ងនទី នទី ក� ក��ង �ងឥ�� ឥ���ីយ �ីយ៍ ៍ វ�វ�ត តសត� សត�� �ក។ ក។ ខិ ខិត តមកដល់ មកដល់ ជាប់ ជាប់ដ ដី� ី�ក ក ដូ ដូច ចកល�� កល��ក ក �� ��ះះរលក។ រលក។ គង� គង�ាា�� ��ះះ �� ��� �មក មក ជាង�� ជាង��ល លក ក �� ��ល ល�� ��ថ ថពី ពី។ ។ �� ���ង �ងរ�រ�ព ពង ង �� ��ះះអគ� អគ�ី ី �� ��ហ ហ�ណ �ណ៍ហ ៍ហិណ ិណ�ី �ី �� ��ប បមាត់ មាត់ស ស�ឹង �ឹង។ ។ (១) (១) មុ មុន នឧទ័ ឧទ័យ យ
៧. ៧. �� ��ះះគឺ គឺជ ជាា �ៀងដរាប �ៀងដរាប មុ មុន ន�� ��ះះពុ ពុទ ទ� � ហិ ហិណ ណ�ស �សាសន៍ ាសន៍ ៨. ៨. តាម�� តាម�����ទ �ទឹក ឹក អ�� អ���ត �ត�� ��ប ប �� ��ើដ ើដូ� ូ��ះ�ះ ទឹ ទឹក កស័ ស័ក ក�ិស �ិសិទ ិទ�ិ �ិ ៩. ៩. ជួ ជួល លកាលខ� កាលខ�ះះ ជុ ជុំគ ំគ�ា�ាគ� គ�ី ី �� ��ល លដុ ដុត តសុ សុស ស ផ� ផ���ង�� ង��ថ ថ�ា�ា ១០. ១០. រ�រ�គ គង� ង�ាា ក� ក��ង �ងគម� គម�ីរីរ �� ��ប ប់គ ់គ�ា�ាស� ស�ាាល់ ល់ ជាសម� ជាសម����ក �ក
អ� អ�ក កសទ� សទ�ាា ពី ពី� ��ង �ងនាយ នាយ �� ��ះះសុ សុគ គត ត �� ��ក កាសជា ាសជា ពិ ពិន និត ិត�����ើ �ើញ ញ តាមទឹ តាមទឹក កហូ ហូររ �� ��ះះ�� ��� �ឿឿ នាំ នាំញ ញាតិ ាតិម មិត ិត� � �� ��ទ ទះ�ើ ះ�ើញ ញ �ចអដ� �ចអដ�ិ ិ ឲ� ឲ���រុរុះះ�យ �យ ញាតកា ញាតកា ជាទ�� ជាទ��� � �� ��ជ ជ�ប �បុរុរាណ ាណ រាល់ រាល់ន នគរ គរ ផ� ផ��ក �កវប� វប���ធម៌ ធម៌
ខាងលាង�ប ខាងលាង�ប យូ យូររឆ� ឆ�ាាយណាស់ យណាស់ �� ��ង ង់� ់�ន�� ន��ស ស់ ់ ទឹ ទឹក កពិ ពិស សិដ ិដ�។ �។ មានសាកសព មានសាកសព គួ គួររ�� ��ច ចចិ ចិត ត� � ច� ច���ាស់ ាស់ថ ថាពិ ាពិត ត �សួ �សួគ គ៌ា៌ា។ ។ មនុ មនុស ស������ ��ុស ុស�� ��ី ី ជនមរណា ជនមរណា ក� ក��ង �ងគង� គង�ាា �នសួ �នសួគ គ៌ស ៌សុខ ុខ។ ។ �� ��ន នល� ល���ាញល� ាញល���ី ី �នចារទុ �នចារទុក ក �� ��� ��ស �ស�� ��ុក ុក �� ��ឥ ឥណ� ណ�ាា។ ។
�� ��ល លឹម ឹមថ� ថ�ី ី មាន�� មាន��ជ ជាា ហត� ហត�ផ ផ�ំ� �ំ��ឹង �ឹង
១១. ១១. ហូ ហូររ�� ��ញ ញពី ពី ទី ទីខ ខ�ស �ស់� ់�� � ឋាន�� ឋាន��ស សចរណ៍ ចរណ៍ �� ��ុង ុងអស� អស�ាារ�រ��� ១២. ១២. ខ� ខ��ំ� �ំ�នយល់ នយល់ អារម� អារម�ណ ណ៍� ៍��ក �ក ឱគង� ឱគង�ាា ទាំ ទាំង ងជាទី ជាទី
�នា�� �នា��ំង ំង ឈរ�� ឈរ��ំទ ំទឹក ឹក �� ���ក �កសម� សម�ឹង ឹង
ទី ទី� ��ភ �ភព ព �� ��ត តំប ំបន់ ន់ ល� ល�� ��ណ �ណីត ីត ជាប់ ជាប់គ គង� ង�ាា ផ� ផ�ាាល់ ល់� ��ក �កពិ ពិត ត �� ��ស សុប ុបិន ិន អ� អ�ក កពិ ពិត តជា ជា បង� បង�ប ប់ន ់ន័យ ័យ
(១) (១) ឧទយៈ ឧទយៈ ការរះ�ើ ការរះ�ើង ង(�� (��� ��ះ�ះអាទិ អាទិត ត����))
(២) (២) Haridwar Haridwar ជាទី ជាទី� ��ុង �ុងមួ មួយ យស� ស�ិត ិតក� ក��ង �ងរដ� រដ�ឧត� ឧត�រាខណ� រាខណ� �� ��� ��ស �សឥណ� ឥណ�ាា
គង� គង�ាាហ� ហ�ឹង ឹង កាយ�� កាយ��ង ង់ភ ់ភ�ឹង �ឹង ចាំ ចាំ� ��រ�រះ។ ះ។
ភ� ភ�ំហ ំហិម ិមាល័ ាល័យ យ (២) (២) ហារ� ហារ�ទ ទ�ា�ាររ ហួ ហួស សពណ៌ ពណ៌ន នាា ពារាណសី ពារាណសី។ ។ គិ គិត តស�� ស���គ �គ �ើ �ើញ ញនទី នទី ឋានរមណី ឋានរមណីយ យ៍ ៍ �� ��ើន ើន�� ��� �ើយ ើយ៕ ៕
ទស�នប���វន��ក់ទិននឹងពុទ��ស�
នៅក្រោយពេលដែលកងទ័ពរបស់ទ្រង់បានល�ើកចូ លនិងវាយដណ្ើដ មបានជោគជ័យនៅសរមភូ មិដែនដីនៃ
កលិង្គនគរ(រដ្ឋអូរ ិស្សារបស់ឥណ្ ឌា បច្ចុប្បន្ន) ព្រះបាទអសោក បានយាងទតម�ើលជុវំ ិញទីក្រុងដែលព្រះអង្គទ�ើបតែ ដណ្ើដ មបាននោះ ហ�ើយដែលកាលណោះ នៅទីនោះសាកសពពលទ័ពទាំងសងខាងនិងជនស៊ីវ ិលប្រមាណជាង មួយសែននាក់ស្លាប់នៅចោលរាត់រាយ មានអ្នករបួសកំពុងតែស្រែកថ្ងូរ ស្រ្តីជាប្រពន្ធនិងកូនដែលប្តីនិងឪពុកជាទី ស្រលាញ់ របស់ពួកគេបាត់ខ្លួ ន ឬបានត្រូវសម្លា ប់កនុ ងពេលប្រយុ ្ ទ្ធ កំពុងតែស្រែកដង្ហោ យហៅ និងយំសោកគួរឲ្យ ់ នទតម�ើលទស សង្វេគ ទ្រងបា ្ម ទតឃ�ើញទិដ្ឋភាពបែបនេះ ព្រះអង្គ រន្ធតហ ់ ឫទ័យយ៉ាងខ្លា ង ំ ិ ជុវំ ិញឃ�ើញតែវ ិនាសកម។ ់ នឧទានឡ�ង ហ�ើយទ្រងបា ើ ថាៈ
"ត�ើអាត្មា អញបានធ្វើអ្វី? ត�ើនេះហៅថាជ័យជំនះមែនទេ? ហ�ើយប�ើនេះជាជ័យជំនះ ចុះដូចម្ដេចទៅ
ហៅថាបរាជ័យ?។ ត�ើនេះជាជ័យជំនះឬបរាជ័យទៅហ្ន!? វាជាយុត្តិធម៌ឬមួយជាអយុតធ ្តិ ម៌?។ ត�ើនេះជាសេចក្ដី អង់អាចក្លាហានឬក៏ជាជាការអាម៉ាស់មុខ?។ ត�ើវាជាភាពក្លាហានដែលគេសម្លា ប់ស្ត្រីភេទនិងកុមារដែលគ្មា នទោស ពៃរទាំងនេះឬ?។ អាត្មា អញកំពុងតែពង្រីកអាណាចក្ររបស់ខ្លួ ន ដ�ើម្បីសេកចក្ដីវ ិបុលភាព ឬមួយក៏កំពុងតែបំផ្លាញ ប្រទេសនង ុ រ�ឿងនៃអាណាចក្រដទៃ? មានប្រពន្ធព្រាត់ប្តី កន ូ ព្រាត់ឪពុក មាន ម្ដា យព្រាត់កន ូ ទីណាក៏ឃ�ើញតែ ិ ភាពរង សាកសព! ទាំងអស់នេះជាគ្រឿងសម្គាល់នូវជ័យជំនះឬភាពបរាជ័យ(របស់អាត្មា អញ)?..."
ព្រះបាទអសោក(សតវត្សរទ៍ ី៣មុនគ.ស.)
៏ ហមា ់ ង្រ្គាម ការកាប់សម្លា ប់ ឈប់ប្រើអំព�ើ ចាប់តាង ំ ពីពេលនោះមក អធិរាជឥណ្ ឌា ដម ិ អង្គនេះបានលះបងស
ហិង្សា ហ�ើយបែរមកគោរពបដិបត្តិតាមព្រះពុទ្ធសាសនាយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួ ន។
"ជនដែលហៅថានៅរស់នោះ គអ ្ន ណាដែលរស់នៅហ�ើយចេះធ្វើប្រយោជន៍ដល់ជនដទៃផង អក ្ន ក្រៅពីនោះ ឺ ក គួរតែចាត់ទុកថាបានស្លាប់បាត់ទៅហ�ើយល្អជាង។
េលាកស្វាមី វ ិេវកានណ្ តា គ្រូប្រដៅសាសនាហណ ិ ្ឌូ
TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
cMNab;GarmµN_xøIrbs;bNÑaFikar ខ�ស ំ� ម ូ ��ង � អំណរគុណដល់មត ិ អ � ក � អានទស��នាវដ�ឥ ី ណ�ាស��ប � ��បរ់ ូប ទស��នាវដ�� ី ះ�
�ើយមិតអ � ក � អានខ�ះ
��ល�នយកចិតទ � ក ុ ដាក់ច� ំ ះ
�នស��ង � ��តក ិ ម�ជាវ�ជម � ាន(សរ��រលិខត ិ
អំណរគុណ)ស��ប់ទស��នាវដ�ី��ខមុន(��ញផ��ាយ��ធ�ឆ�ាំ២០១១)។
ឬសារ��ង �
ទស��នាវដ�ី�ក��ង��
របស់មិត�អ�ក��ល��ះ ជា��ខពិ��សស��ប់រូបខ��ំ(ក��ងនាមជាបណ�ាធិការ)��ល�នមកបំ��ញ ការងារ�ក� � ង �� � � ស កម� � ជ ាអស់ រ យៈ៤ឆ� ា ំ ន ិ ង �ន�ះពុ ម � ផ � � ាយទស� � នាវដ� ី ឥ ណ� ា ស�� � ប ចំនួន១៦��ខ�យរួមទាំង�ើក��ះផង។ ការ�ះពុម�ផ��ាយ��ខ��ះ ដូច��លមិត�អ�កអាន �ន អានរួច�ើយ
មាននិយាយអំពីវ�មានថាច់
អច�រ�យវ�មានមួយ
ម៉ាហល់ជាអត�បទសំខាន់។
វ�មានថាច់
��លសង់�ើងតំណាងឲ����ចក�ី��ហានិង�ភណភាព។
ម៉ាហល់ជា
មានអត�បទគួរ
ឲ��ចាប់អារម�ណ៍ពីរ����ង�ៀត និយាយអំពីជនជាតិឥណ�ាដ៏សំខាន់ពីររូប ��ល�នបូជាកម�ាំងកាយចិត�និង��ជ�ាញាណ មួយភាគធំក�ង ជីវត � របស់ខន � បំ�ញ � ការងារ�ើម�� ជ ី យ ួ ដល់�� � ស � កម�ជ � ា។ ទី១ ការនិយាយអំព� ី ឿងជីវត � �ក��ជប � ណ�ត ិ ភូមី កុមារ និងការងាររបស់�ក �ក��ង����សកម��ជា ��លពិតជាអាចជួយជំរុញចិត�ដល់មិត�អានជាក់ជាមិនខាន។ ទី២ អំពី�កសា���ាចារ�� សា�� ��ល�ក��ង ��លថ�ីៗ
�នទទួលរង�ាន់កិត�ិយសដ៏ល��ីល��ាញចំនួនពីរ
��វត�ិ������សកម��ជា
ផ�ល់ឲ���យរដ�ាភិ�លឥណ�ាក��ងការទទួលស�ាល់នូវការរួមចំ��ក��វ��វ
និងស�ា��ការសិក��ា��វ��វរបស់�ក។
�កទាំងពីរខាង�ើ
ស�ិត�ក��ង��ុមជន��លមិន��ញមុខមាត់
���នឧទ�ស ិ ខ�ន � �ើម�� � ី ច � ក�ល ី យ � ា៉ ងធំ�ង � �យសុខចិតល � ះបង់នវូ កិតគ ិ� ណ ុ និង��ចក�ស ី ខ ុ ផ�ាល់របស់ខន � ។ ក�ង � នាមជាជនជាតិឥណ�ាមួយ រូប ខ��ំមានក�ីរ�ករាយនិង�ទនៈចំ�ះផលស��ចរបស់�កទាំងពីរ និង�នចុះផ��ាយ�ឿងរ�ាវរបស់ពួក�ក ជូនឲ��សាធារណជន�ន ��ប។ ទស��នាវដ�ី��ខ��ះក៏�នចុះផ��ាយផង��រ អំពីសកម�ភាពដ៏��ច��មួយ�ៀត គឺការស�ារនិងជួសជុល��សាទតា��ហ� �យ ��ុមបុរាណវត��វ�ទ��ាឥណ�ា
រួមជាមួយបុគ�លិក���រ។
���លថ�ីៗកន�ង���ះ
��ុម��ះ�នរក�ើញរូប��ះពុទ�បដិមាចំនួនពីរ��ះអង�
��លមានត���យ៉ាងស���ើមខាង���កបុរាណវត��វ�ទ��ា។
ខ��ំក៏�នដក��ង់និទានខ�ីមួយ��លខ��ំ��ញចិត� ស�ីអំពី��ះ��រៈដ៏ល��ី��ះនាមមួយ
អង� គឺ��ះភិក�នគរជុនមកពី�ឿងនិទានបុរាណឥណ�ា
មកចុះផ��ាយ��កជូនអាន��ម��� ី នជាគតិផង��រ។
ខ��ំ�ឿថានិទានដ៏��កបសារ
��លមានត���ជាសាកល�ះ �ន��ើឲ��មិត�អ�កអានចាប់អារម�ណ៍មិនខាន។
��មករា�ើមឆ�ាំ��ះ ជា��ពិ��សមួយស��ប់ខ�ំ��ះមាន����ភាពយន�ឥណ�ាមួយគឺ�ឿង “ រ�ា វ័ន” ���វ�នចាក់ប��ាំងជាផ��វការ
��ងភាពយន�មួយនា��ុងភ�ំ��ញ ��យពី�ឿងកុនឥណ�ា�នអវត�មានអស់ជាងពីរទសវត��រ����ះ។ ខ��ំ�នថតរូបជាប់ជាមួយផ�ាំង រូបភាពផ��ាយភាពយន��ះ និង�នចុះ�ក��ងទំព័រពត៌មានរូបភាព��ទស��នាវដ�ី��ះ��រ។ �ឿងកុនឥណ�ា ធ�ាប់ទទួល�នការ��ញនិយម �ើយសព��� ���មានការនិយមចូលចិត�ពី��ជាជន���រ��ើយ។
សង��ឹមថា នឹងមាន�ឿងកុនឥណ�ាកាន់����ើន�ើង��ម�ៀត
ប��ាំង�ក��ង����សកម��ជា។ ខ��ំ�នចាប់ចិត�ចំ�ះ����សកម��ជា
��ះជា����សមួយ��លស��កស�ម���យវប��ធម៌
��វត�ិសា���
សិល��ៈស�ាបត��កម�
ធនធានធម�ជាតិ មាន��សភាពល���កាល និងមាន��ជាជន��លមានចរ�តស��តបូត រាបសា។ ខ��ំមាន��ចក�ី��ឡាញ់��ញចិត� និង�ត សរ�ើរចំ�ះ����សដ៏មហិមា��ះ និង��ជាជន���រ �ើយខ��ំ�ន��ើម��ើ�ៀវ�រូបថតមួយអំពីការ��ើដំ�ើររបស់ខ�ំ�ក��ង����ស កម�ជ � ា។ ខ�� ំ� ន��ដ ើ � ំ រើ ���រើ ��បទ ់ ស ិ ទី�តាមតំបន់ភម ូ � ិ ក ុ� ���ត � ជ � ា��ន ើ ��ើទក ឹ កម�ជ � ាក�ង � អំឡង � ��ល៤ឆ�ា� ំ ះ� ��លក�ង � �ះរួម ទាំងការជិះទូក��ដ ើ � ំ រើ តាមដងទ��� � គ � ង�នង ិ ទ��ស � ាបផង �ើយ��លការ�ះ�ន��ឲ ើ �� ខ�� ំ� នឱកាសសិក�� ា��ង � យល់នង ិ ទទួល�ននូវ បទពិ�ធនិងចងចាំមិនអាចបំ��ច�ន�ក��ងជីវ�ត��ះ។ ខ��ំនឹង�ះពុម�ផ��ព�ផ��ាយ�ៀវ�រូបថត�លខាង�ើ ���លខ��ំចប់��សក កម�ការទូត�ទី�ះ� �ើយ��លប់�កាន់�� � ស � ឥណ�ាវ�ញ �ើម�� ឲ ី �� ��ជាជនឥណ�ាកាន់�� � ន ើ� ប��ម � �ៀត �នដឹងនិងស�ាល់�ះ� រាជាណា ច��អច�រ�យៈមួយ��ះ ��លមានចំណងអារ��ធម៌ដ៌ចំណាស់និងយ៉ាងរ�ងមាំជាមួយឥណ�ា។ ជាទីប��ប់��ះ សូមស���ងនូវកត���តាធម៌ចំ�ះរដ�ាភិ�លក៏ដូចជា��ជាជន���រ ��ល��ង��បង�ភាពងាយ��ួល ដល់ការ��ើ ដំ�ើររបស់ខ�ំ��ើទឹក������ស��ះឲ��អាច����តឹត���នសុខ��ួលនិង��កប�យសុវត�ិភាព៕
35 TsSnavdþI\NÐasegçb³ ExmIna qñaM2012
(សូ�វ � ��) ៉
24thIssue: March 2012
Back Cover
eTsPaBtMbn;PñMbUkeKaextþkMBt³ EdlCaEpñkEdneTsPaBd¾Rss;bMRBgdac;eKmYyenAkñúgRbeTskm<úCa rUbenHbNÑaFikarTsSnavdþI\NÐasegçb)an ftmkcuHkñúgTIenH . rUbTImYyeRkam ftBItMbn;édsmuRTkMBteTAkan;kMBUlPñMbUkeKa nigrUbTI2¬ elI¦ ftBIkMBUlPñMbUkeKamkEdnsmuRT .
fscons@online.com.kh