Biuletyn informacyjny ARiMR by Industi sp. z o.o.

2011

]QDN PDUNL

ORJRW\S\ WRZDU]\V]ฤ FH /RJRW\S\ VWRVRZDQH SU]\ ZL]XDOL]DFML 3URJUDPX 5R]ZRMX 2EV]UyZ :LHMVNLFK QD ODWD /RJR L ]QDN 3URJUDPX 5R]ZRMX 2EV]DUyZ :LHMVNLFK QD ODWD

=QDN 352:

/RJR 0LQLVWHUVWZD 5ROQLFWZD L 5R]ZRMX :VL

.VLฤ JD ZL]XDOL]DFML ]QDNX 3URJUDPX 5R]ZRMX 2EV]DUyZ :LHMVNLFK QD ODWD

/RJR 352:

B i uletyn informacyj ny

/RJR /HDGHU

]QDN PDUN

NRORU\VW\ND SRGVWDZRZD &0<.

Lubelski Oddziaล Regionalny Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

(XURSHMVNL )XQGXV] 5ROQ\ QD U]HF] 5R]ZRMX 2EV]DUyZ :LHMVNLFK

Specyfikacja kolorystyczna

LHMVNLFK QD ODWD

/RJR 8QLL (XURSHMVNLHM QD ELDรก\P L F]DUQ\P WOH

1LH]PLHQQD NRORU\VW\ND ]QDNX JUDยฟF]QHJR MHVW ZDฤชQ\P HOHPHQWHP EXGXMฤ F\P SRVWU]HJDQLH 352: 5yฤชQH IRUP\ UHSURGXNFML ZDUXQNXMฤ SRG Z]JOฤ GHP WHFKQRORJLF]Q\P RGZ]RURZDQLH NRORUX :DฤชQH MHVW MHGQDN DE\ NRORU\VW\ND ]QDNX E\รกD MDN QDMEDUG]LHM ]EOLฤชRQD GR RU\JLQDรกX SU]HGVWDZLRQHJR SRQLฤชHM Z &0<.

Specyfikacja kolorystyczna

S SA n dr z e j B i e ńko , Dyrekt or Lu belskieg o Odd zi ału Regi o nalneg o ARiMR

prawdziwą przyjemnością, przekazujemy w Państwa ręce drugi numer biuletynu Lubelskiego Oddziału Regionalnego ARiMR. Poprzednie okolicznościowe wydanie, poświęcone zostało podsumowaniu działań w zakresie restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa na terenie Lubelszczyzny w latach 2000–2010. Celem tegorocznego biuletynu jest przybliżenie lubelskim rolnikom przedsięwzięć mających wpływ na przeobrażenia zachodzące w polskim rolnictwie. Podejmowane przez rolników i Agencję działania w ramach: Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, Programu Operacyjnego Ryby 2007–2013 i Płatności bezpośrednich dały już wymierne efekty modernizacyjne i ekonomiczne lubelskiej wsi. Dla mnie osobiście, jak również dla pracowników ARiMR miniony rok był rokiem wzorowej współpracy rolników i Lubelskiego Oddziału Regionalnego. Życzę Państwu przyjemnej lektury i zachęcam wszystkich do podejmowania kolejnych wyzwań w modernizacji naszego regionu, co stanowić będzie nasz wspólny sukces.

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

spis tresci ZIELONY

PANTONE 348

X X Z historii Lubelskiego Oddziału Regionalnego ARiMR X X Działania na rzecz rolnictwa realizowane przez Lubelski Oddział Regionalny ARiMR X X Biuro Wsparcia Inwestycyjnego

4 CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

5 5

X X Działania inwestycyjne realizowane przy wsparciu ARiMR

X X Ciekawostki liczbowe z realizacji Biura Wsparcia Inwestycyjnego

X X Biuro Działań Społecznych i Środowiskowych oraz Płatności Bezpośrednich

XX Regionalna charakterystyka pomocy unijnej udzielonej przez Lubelski Oddział Regionalny ARiMR 11 X X Biuro Kontroli na Miejscu – zastępca Dyrektora LOR Andrzej Maj

X X Ważne wydarzenia z życia Oddziału:

X X Konferencja poświęcona PROW 2007–2013 X X „Wójt Roku 2010”

19 20

X X Lubelski OR promuje PROW 2007-2013

X X Lubelski OR promuje bezpieczeństwo na drogach

X X ARiMR po godzinach:

X X Drużyna ARiMR i jej osiągnięcia sportowe

X X Mikołajki w Lubelskim Oddziale Regionalnym ARiMR

X X Czy wiecie, że:

w w w. a r i m r . g o v. p l

Biu letyn Agen cji Rest r uktu ryzac ji i M od e rniz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu bli n i e

Specyfikacja kolorystyczna

Z historii Lubelskiego Oddziału Regionalnego ARiMR W ubiegłym roku Lubelski Oddział Regionalny ARiMR obchodził swoje 10-lecie na tę okazję zorganizowana została konferencja, którą poprzedziła Msza św. celebrowana przez Jego Ekscelencję ks. biskupa Mieczysława Cisło w Kościele Akademickim Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Uroczystość zaszczycili swoją obecnością Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Tomasz Kołodziej, Posłowie na Sejm RP - Gabriela Masłowska, Jan Łopata, Marian Starownik, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi reprezentowane przez Marię Zwolińską - Radcę Generalnego w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Wojewodę reprezentował Jarosław Szymczyk Dyrektor Generalny Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego. Przybył również Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego dr Henryk Smolarz. Wszystkich gości podczas otwarcia przywitał Dyrektor Andrzej Bieńko. Podczas uroczystości poświęcony został sztandar ufundowany przez pracowników Lubelskiego Oddziału Regionalnego ARiMR z inicjatywy Związków Zawodowych. Uroczystość była okazją do wręczenia odznaczeń okolicznościowych. W przerwie uroczystości można było skorzystać z zaproszenia na degustacje potraw z naszego regionu przygotowaną przez beneficjentów Lubelskiego Oddziału Regionalnego. Jubileuszowi towarzyszyła wystawa prac przygotowana przez pracowników Lubelskiego Oddziału Regionalnego Agencji, którzy pokazali, że poza pracą mają różne pasje i zainteresowania. Uroczystość zakończyła się częścią artystyczną w wykonaniu aktora Andrzeja Grabowskiego.

S Suroc zystośc i w kalej do skop ie

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

Działania na rzecz rolnictwa realizowane przez Lubelski Oddział Regionalny ARiMR ZIELONY

PANTONE 348

Biuro Wsparcia Inwestycyjnego

CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

Głównymi beneficjentami działań realizowanych przez ARiMR są rolnicy, mieszkańcy wsi, przedsiębiorcy i samorządy lokalne. ARiMR udziela też pomocy podmiotom z sektora rybackiego. Obejmuje swoim zasięgiem obszar całego województwa lubelskiego

Działania inwestycyjne r e a l i z o w a n e p r z y w s pa r c i u AR i MR Przedakcesyjny Program SAPARD Wraz z rozpoczęciem realizacji Programu SAPARD w lipcu 2002 r. ARiMR rozpoczęła pomoc przedakcesyjną z Unii Europejskiej, stając się tym samym pierwszą polską agencją płatniczą, akredytowaną dla realizacji wsparcia unijnego. Realizacja Programu SAPARD stanowiła ważny etap przygotowań instytucji i beneficjentów krajów kandydujących do korzystania z instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej po przystąpieniu do Unii Europejskiej.

S SAn dr zej M r óz, z astę pca Dy rekt ora LOR

W ramach Programu SAPARD Lubelski Oddział Regionalny przyczynił się do realizacji 2184 inwestycji na łączną kwotę 357 145 981, 40 PLN

w w w. a r i m r . g o v. p l

Biu letyn Agen cji Rest r uktu ryzac ji i M od e rniz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu bli n i e

Specyfikacja kolorystyczna

W WRysunek 1. Zakontraktowane kwoty pomocy w woj. lubelskim z podziałem na programy w Mln zł (dane aktualne na maj

613.36

2011 r.)

370.49 614.26 SAPARD SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY 2004-‐2006 PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH 2007-‐2013

Sektorowy Program Operacyjny „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006” Sektorowy Program Operacyjny „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006” Wdrożenie z sukcesem Programu SAPARD oraz zdobyte w tym czasie doświadczenia, pozwoliły na właściwe przygotowanie do pełnienia roli instytucji wdrażającej i beneficjenta końcowego SPO. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej oznaczało objęcie naszego rolnictwa i obszarów wiejskich Wspólną Polityką Rolną oraz pomocą w ramach Funduszy Strukturalnych UE. W pierwszych latach po akcesji działania strukturalne w Polsce realizowane były w ramach Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006, obejmującego szereg Sektorowych Programów Operacyjnych. ARiMR została wyznaczona, jako instytucja wdrażająca i beneficjent końcowy dwóch z nich, były to: X X SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich X X SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006 (MRiRW)

W ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Lubelski Oddział Regionalny zrealizował płatności do 6036 projektów na kwotę 515 057 903 PLN.

Podkarpackie Opolskie 668.47 8% 477.7 3%

Podlaskie 1,361.32 6%

Śląskie Pomorskie 660.72 4% Świętokrzyskie 816.37 5% 780.92 4% Warmińsko -‐ mazurskie 1,121.54 6%

Wielkopolskie 2,728.62 15%

Mazowieckie 2,443.28 14%

Łączna zakontraktowana ilość środków z działań w r a m a c h SAPAR D, SPO 2 0 0 4 – 2 0 0 6 o r a z PROW 2007–2010 w całym okresie programowania

Zachodniopomorskie 661.04 4% Małopolskie 943.47 5%

Dolnośląskie 621.87 4% Łódzkie 1,183.01 7%

Kujawsko -‐ pomorskie 1,333.66 8%

Lubuski 374.37 2%

Lubelskie 1,568.75 9%

W WRysunek 2. R ozdys pon owan a iloś ć środ ków z dzi ała ń SAPARD, SPO ora z PROW w skal i kra ju.

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

P r o g r a m R o z w o j u Ob s z a r ó w W i e j s k i c h PROW 2 0 0 7 – 2 0 1 3 W roku 2007 rozpoczął się kolejny, siedmioletni okres finansowy dla polityki Unii Europejskiej, będący jednocześnie okresem programowania dla działań finansowanych z budżetu Wspólnot UE. ZIELONY

Lata 2007–2013 stawiają przed Polskimi rolnikami instrumenty określone w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 Nabór wniosków w ramach PROW rozpoczął się w listopadzie 2007 roku. Jako pierwsze przyjmowane były wnioski z działania „Modernizacja gospodarstw rolnych”. Lubelski Oddział Regionalny – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich PROW 2007–2013. PANTONE 348

CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

S SLeszek Daniluk, Kierownik Biura Wsparcia inwestycyjnego

• Działania 112 „Ułatwianie startu młodym rolnikom” – 2620 złożonych wniosków o pomoc finansową na kwotę 172 125 000 PLN z czego na koniec maja 2011 roku wydano 2043 decyzji przyznających pomoc na łączną kwotę 135 075 00 PLN.

• Działania 121 „Modernizacja gospodarstw rolnych” – 8362 złożonych wniosków o dofinansowanie realizacji projektu na kwotę 1 112 485 167 PLN. Podpisano na koniec maja 2011 roku 2813 umów o dofinansowanie realizacji projektu o wartości 299 496 271 PLN. • Działania 123 „Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej” – 225 złożonych wniosków o pomoc na kwotę 489 177 224 PLN do końca maja 2011 roku podpisano 117 umów na kwotę 221 081 179 PLN oraz dokonano płatności do 72 projektów na kwotę 103 291 031 PLN • Działania 126 „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych” – 938 złożonych wniosków z wnioskowaną kwotą pomocy 78 188 574 PLN do końca maja 2011 roku podpisano 434 umów na kwotę 30 980 960,79 PLN oraz dokonano płatności do 110 projektów na kwotę 5 037 594,75 PLN • Działania 311 „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” – 1730 złożonych wniosków o dofinansowanie realizacji projektu na kwotę 140 275 682 PLN. Podpisano do końca maja 2011 roku 1002 umowy o dofinansowanie realizacji projektu o wartości 82 315 477 PLN oraz dokonano płatności do 553 projektów o wartości 41 638 506,25 PLN. • Działania 312 „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” – 975 złożonych wniosków na kwotę 165 665 531,55 PLN. ARiMR do końca maja 2011 roku podpisała w woj. lubelskim 397 umowy o dofinansowanie realizacji projektu o wartości 63 340 439 PLN. • w ramach Programu Operacyjnego „RYBY” złożono dotychczas wnioski o pomoc finansową: – w ramach środka 2.1 „Inwestycje w chów i hodowlę ryb” w ilości 30 wniosków z czego do końca maja 2011 roku dokonano płatności do 20 projektów na kwotę 2 695 549,45 PLN – w ramach środka 2.2 „Działania wodno-środowiskowe” w ilości 96 wniosków z czego podpisano na koniec maja 2011 roku 58 umów na kwotę 37 259 014 PLN oraz dokonano płatności do 4 projektów na kwotę 208 374,90 PLN – w ramach środka 2.5 „Inwestycje w zakresie przetwórstwa i obrotu” w ilości 3 wniosków z czego na koniec maja 2011 podpisano 1 umowę na kwotę 176 833,80 PLN.

w w w. a r i m r . g o v. p l

Biu letyn Agen cji Rest r uktu ryzac ji i M od e rniz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu bli n i e

Specyfikacja kolorystyczna

– w ramach środka 1.5 „Rekompensaty społeczno-ekonomiczne w celu zarządzania krajową flotą rybacką” w ilości 7 wniosków z czego podpisano 1 umowę na kwotę 45 133 PLN oraz dokonano płatności do 1 projektu na kwotę 45 133 PLN. – w ramach środka 3.4 „Rozwój nowych rynków i kampanie promocyjne” w ilości 5 wniosków z czego na koniec maja 2011 podpisano 1 umowę na kwotę 248 810 PLN oraz dokonano płatności do 1 projektu na kwotę 240 000 PLN.

W ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Lubelski Oddział Regionalny zakontraktował do chwili obecnej 613 367 667 PLN w 6713 projektach oraz zrealizował płatności do 5238 projektów na kwotę 441 156 869 PLN.

Procentowy udział w całkowitej kwocie wypłaconej od 2007r. z działań o b s ł u g i w a n y c h p r z e z B i u r a W s pa r c i a I n w e s t y c y j n e g o Wypłacono 5,175 mld zł

Podlaskie 11% Podkarpackie 3% Opolskie 3%

Pomorskie Śląskie 2%Świętokrzyskie 5% 4% Warmińsko -‐ mazurskie 6%

Wielkopolskie 15%

Mazowieckie 15% Zachodniopomorskie 4% Dolnośląskie 4%

Małopolskie 3% Łódzkie 5%

Kujawsko -‐ pomorskie 8%

Lubuski 2%

Lubelskie 9% S SRy s u n e k 3 . Procent owy ud zia ł w ca łkow itej k wocie z roz bic iem n a wo jew ó dztwa .

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

Łącznie począwszy od 2000 roku Lubelski Oddział Regionalny Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa współuczestniczył w absorpcji około 1,56 miliarda złotych przeznaczonych na działania inwestycyjne ponad 14 500 projektów realizowanych na obszarach wiejskich. ZIELONY

C i e k a w o s t k i l i c z b o w e z r e a l i z a c j i B i u r a W s pa r c i a I n w e s t y c y j n e g o

PANTONE 348

Łączna ilość środków finansowych przekazanych do Beneficjentów działań PROW 2007-2013 obsługiwanych Biurze Wsparcia inwestycyjnego to ponad 441 mln złotych. Jeżeli, zgromadzilibyśmy te środki finansowe w banknotach 100 złotowych to uzyskalibyśmy ponad 3,5 tony pieniędzy. CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

Spośród wszystkich działań obsługiwanych przez BWI największym zainteresowaniem cieszyła się „Modernizacja gospodarstw rolnych”. Ilość zakupionych środków trwałych jakie zostały dotychczas zakupione z tego działania przedstawia poniższa tabela. Opis graficzny

Opis tekstowy

Ilość oraz jednostka miary

ciągniki rolnicze

1 571 sztuk

maszyny rolnicze, narzędzia rolnicze, urządzenia oraz środki transportu (inne niż ciągniki) do produkcji roślinnej

7 230 sztuk

powierzchnia wybudowanych lub zmodernizowanych chlewni

3 132 m2

w w w. a r i m r . g o v. p l

Biu letyn Agen cji Rest r uktu ryzac ji i M od e rniz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu bli n i e

Specyfikacja kolorystyczna

powierzchnia wybudowanych lub zmodernizowanych obór

4 310 m2

powierzchnia wybudowanych lub zmodernizowanych szklarni

57 962 m2

powierzchnia założonych/ zmodernizowanych sadów lub plantacji wieloletnich

707 ha

liczba zakupionego sprzętu komputerowego

102 sztuki

powierzchnia placów manewrowych

6 596 m2

długość dróg dojazdowych

3 584 m

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

Biuro Działań Społecznych i Środowiskowych oraz Płatności Bezpośrednich

ZIELONY

PANTONE 348

CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

S Sod le w e j : Gr zegor z Matej ak, Kie row nik BD S PB ora z z a stę pca Dy r ekt ora LOR M ar ek S komorow ski.

Zajmujemy się nadzorem i koordynacją działań z zakresu ewidencji producentów, płatności bezpośrednich oraz działań 1% zawartych w programie PROW 2004-2006, PROW 2007-2013 wykonywanych na poziomie biur powiatowych w Lubelskim 1% 1% Oddziale Regionalnym ARiMR. Rozpatrujemy również wnioski z działań prowadzonych 3% na poziomie Oddziału Regionalnego 5% dla systemów jakości żywności, grup producenckich oraz rynku owoców i warzyw. 8%

Regionalna charakterystyka pomocy unijnej udzielonej przez Lubelski Odd z i a ł R e g i o n a l n y AR i MR 14%

48% W WRysunek 4. St r uktu ra pł atn ości ARiMR od poc zątku

1% 1% 5%

dzi ałaln ośc i.

18%

14%

48%

18%

System wsparcia bezpośredniego PROW 2007-2013 Pomoc krajowa PROW 2004-2006 SPO Restrukturyzacja 2004-2006 Program SAPARD Wsp—lna Organizacja Rynku Owoc—w SPO Ryboł—wstwa 2004-2006 PO Ryby 2007-2013 oraz Wsp—lna Polityka Rybacka

w w w. a r i m r . g o v. p l

Biu letyn Agen cji Rest r uktu ryzac ji i M od e rniz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu bli n i e

Specyfikacja kolorystyczna

Analiza wykorzystania pomocy udzielonej od początku działalności ARiMR w układzie regionalnym wykazała, że największe kwoty płatności zrealizowane zostały dla województw: mazowieckiego, wielkopolskiego oraz lubelskiego.

S SRy s u n e k 5 . W yp łaco n a kwo ta w ukł adzie r egi onal nym.

Lubelski Oddział Regionalny obsługuje 20 biur powiatowych, w których rocznie prowadzonych jest ponad 260 tysięcy spraw.

Największym zainteresowniem cieszą się PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNIE – Wsparcie udzielane jest proporcjonalnie do powierzchni upraw. Po raz pierwszy płatności bezpośrednie zostały wypłacone w roku 2004. W chwili obecnej ARiMR realizuje już 8 kampanię płatności bezpośrednich. Przez ten czas przyjęliśmy prawie 1,5 miliona wniosków oraz wypłaciliśmy ponad 6 mld zł. Płatności bezpośrednie wypłacane są z budżetu unijnego oraz krajowego i przeliczane rokrocznie według stawki EURO na dzień 30 września.

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

KAMPANIA

2004

Przelicznik Euro na zł

2005

4,73

Jednolita płatność obszarowa (JPO) zł/ha

2006

2007

2008

2009

2010

3,91

3,97

3,77

3,38

4,23

210,53 225,00

276,28

301,54

339,31

506,98

3,98 562,09 ZIELONY

Uzupełniająca krajowa płatność bezpośrednia do powierzchni upraw podstawowych (UPO) zł/ha

292,78 282,35

313,45

294,91

269,32

356,47

Dopłaty bezpośrednie (JPO + UPO) zł/ha

503,31 507,35

589,73

596,45

608,63

863,45

Uzupełniająca płatność obszarowa do Chmielu zł/ha

1 013,81 870,02

Płatność uzupełniająca do powierzchni uprawy chmielu, do której przyznano płatność uzupełniającą do powierzchni uprawy chmielu za 2006 rok zł/ha

Płatność do powierzchni upraw roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach zielonych (płatności zwierzęce) zł/ha

327,28

PANTONE 348

889,37 CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

962,75

452,76

407,60

507,54

526,01

591,50

861,32 1 420,07

438,76

379,55

502,62

439,03

płatności do upraw roślin energetycznych zł/ha

169,79

152,85

190,33

Płatność cukrowa zł/t

33,94

37,15

39,45

53,47

50,42

Płatność deminimis (pomoc do rzepaku) zł/ha

176,00

- 1 358,68 1 691,80 1 593,87

133,65

166,82

157,16

207,28

Płatność do krów

346,43

Płatność do owiec

105,91

Przejściowa płatność z tytułu owoców miękkich (OM) zł/ha Oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów) zł/t specjalna płatność obszarowa do powierzchni uprawy roślin strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych (ST) zł/ha

wsparcie z tytułu prowadzenia działalności na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)

2004–2010

I strefa nizinna zł/ha

179,00

II strefa nizinna zł/ha

264,00

strefa górska zł/ha

320,00

S STab e la 1 . R eal izac ja pł atnośc i obsz arowy c h. Stawki płatn ośc i ob szarow yc h i O NW.

w w w. a r i m r . g o v. p l

Biu letyn Agen cji Rest r uktu ryzac ji i M od e rniz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu bli n i e

Specyfikacja kolorystyczna

Województwo Lubelskie wiedzie prym w liczbie obsługiwanych wniosków. Rocznie rozpatrujemy więcej spraw niż całe województwo lubuskie obsłużyło od 2004 roku do chwili obecnej! Wypłacamy najwiecej w kraju płatności: cukrowych, chmielu, owoców miękkich, płatności do krów.

S SRy s u n e k 6 . W i elkoś ć wyp łaco nej pomoc y (w mld /

S SRysunek 7. Wysz czegó l nienie pow iató w w ob słu dze

ml n z ł ) w ramach pł atnośc i bezpośr edni ch od roku

w ni oskó w z płatnośc ią c ukrową ora z do owoc ów

2 0 0 4 do 2 0 1 0 .

m iękki c h.

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

ZIELONY

PANTONE 348

CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

S S Ry s u n e k 8 . Wielk ość w ypł aco nej pomoc y (w mln zł) w ramac h płatn ośc i b ezpośr e dnic h –Kampani a 2010.

PROW 2004–2006; PROW 2007–2013 Województwo Lubelskie – jedno z trzech województw, w którym wypłacono najwyższą kwotę z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.

S SRy s u n e k 9 . W i elkoś ć wyp łaco nej pomoc y (w mln zł)

S SRysunek 10. Kwo ta w ypłaco na z pro gram ów PROW 20 0 7 -

w ramac h b u dżetu PROW 2007-2013 n ara stają co,

2013 cieszą c yc h się n ajwiększy m za inte res owa niem

w pod z i al e na wo je wó d ztwa.

(z w yłą czenie m dzi ałań in westy c yjny c h r eal izowa ny ch przez BW I).

w w w. a r i m r . g o v. p l

Biu letyn Agen cji Rest r uktu ryzac ji i M od e rniz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu bli n i e

Specyfikacja kolorystyczna

Grupy producentów rolnych oraz wstępnie uznane grupy producentów o w o c ó w i w a r z y w. Grupy producentów rolnych mogą tworzyć się w ramach 35 sektorów produkcji rolno-spożywczej (zarówno zwierzęcej, jak i roślinnej). Na terenie województwa lubelskiego funkcjonuje obecnie 11 (w ramach starego i nowego PROW) takich grup. Dominują wśród nich producenci zbóż i roślin oleistych (3 grupy), producenci produktów rolnictwa ekologicznego (2 grupy), producenci bydła żywego: zwierzęta rzeźne lub hodowlane (2 grupy), producenci chmielu (2 grupy), producenci trzody chlewnej (2 grupy). Rosnące zainteresowanie tworzeniem grup producentów rolnych w okresie programowania PROW 2004–2006 stało się jednym z argumentów przemawiających za celowością kontynuowania tej formy wsparcia w kolejnym okresie programowania. Na chwilę obecną w województwie lubelskim jest zarejestrowanych 13 grup producentów rolnych dla których wypłaciliśmy wsparcie w wielkości 4 339 630,22 zł (w tym 3 161 311,51 zł w ramach PROW 2004–2006 i 1 178 318,71 zł w ramach PROW 2007–2013). W ramach grup producenckich działają także tzw. wstępnie uznane grupy producentów owoców i warzyw. W większości przypadków nie posiadają one jeszcze wyposażenia technicznego oraz nie mają doświadczenia w administrowaniu, zarządzaniu i prowadzeniu sprzedaży owoców i warzyw wyprodukowanych przez swoich członków. Status wstępnego uznania i realizacja planu dochodzenia do uznania ma na celu doprowadzenie grupy do pełnego uznania w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw. Warunkiem jest posiadanie przez grupę osobowości prawnej. Obecnie na terenie województwa lubelskiego funkcjonuje 19 grup producentów owoców i warzyw wstępnie uznanych. Dla wstępnie uznanych grup działających na terenie województwa lubelskiego wypłaciliśmy do tej pory 78 344 252,01 zł.

STRYJNO–SAD jest jedną z grup producentów, która otrzymuje wsparcie z ARiMR. Ze środków unijnych wybudowano oraz wyremontowano oraz przebudowano budynki przeznaczone do przechowywania, magazynowania oraz przygotowania owoców i warzyw na sprzedaż. Zakupiono urządzenia techniczne takie jak: kombajny do zbioru owoców, platformy samobieżne i zaczepiane do zbioru owoców, wózki sadownicze, otrząsarka, wózki terenowe. Firma STRYJNO-SAD z funduszy unijnych zakupiła również grunty przeznaczone pod budowę inwestycji oraz utwardziła i ogrodziła plac.

S SNowa i nw e s t ysj a re aliz owan a pr zez STRYJNO- SAD

S S Lini a prod uk cyjn a pow sta ła z do tac ji unijny c h przyzn a nyc h przez ARiMR

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

Zrzeszenie Producentów Owoców „Stryjno-Sad” powstało z inicjatywy sadowników z Gminy Rybczewice, zarejestrowane zostało w dniu 4 grudnia 1998 roku. Od początku istnienia głównym celem grupy było organizowanie wspólnej sprzedaży owoców, a w szczególności jabłek. Początkowo sprzedaż odbywała się z wykorzystaniem kontaktów indywidualnych posiadanych przez członków. Obecnie Zrzeszenie współpracuje głównie z sieciami handlowymi.

Biuro Kontroli na Miejscu – zastępca Dyrektora LOR Andrzej Maj ZIELONY

PANTONE 348

Biuro Kontroli na Miejscu zajmuje się przeprowadzaniem kontroli na terenie województwa lubelskiego. Spektrum realizowanych kontroli jest bardzo szerokie począwszy od kontroli powierzchniowych (kontrole kwalifikowalności powierzchni, programów rolnośrodowiskowych, kontrole z zakresu wzajemnej zgodności i kontrole „zobowiązań”) po kontrole z programów inwestycyjnych. W bieżącej kampanii dysponujemy 30 zespołami kontrolnymi. Do dyspozycji zespołów kontrolnych są samochody służbowe, komputery i drukarki przenośne oraz sprzęt pomiarowy.

CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

z a s t ępca dyrekt ora , an drzej ma j z Zes po łem B KM 

Główne zmiany dotyczące kontroli powierzchniowych w roku 2011: 1) Kontrola w zakresie kwalifikowalności powierzchni: • kontrolą będzie objęte 100% działek rolnych deklarowanych we wniosku. • Nowa metoda pomiaru PEG 2) w zakresie wzajemnej zgodności: W 2011 r. zostały wprowadzone nowe wymogi wzajemnej zgodności dla rolników ubiegających się o: Płatności bezpośrednie do gruntów rolnych, Dopłaty ONW, Płatności z tytułu programów rolno środowiskowych, Płatności z tytułu zalesiania gruntów.

Rolnicy są zobowiązani do przestrzegania kryteriów dobrej kultury rolnej, ochrony środowiska oraz identyfikacji i rejestracji zwierząt w gospodarstwie rolnym przez cały rok kalendarzowy od momentu złożenia wniosku.

S Sz a s t ępca dy r ektora lor , andrzej maj

w w w. a r i m r . g o v. p l

Biu letyn Agen cji Rest r uktu ryzac ji i M od e rniz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu bli n i e

Specyfikacja kolorystyczna

Rolnik powinien przestrzegać obowiązku: 1. Stosowania środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu. 2. Stosowania środków ochrony roślin zgodnie z etykietą. 3. Przechowywania środków ochrony roślin zgodnie z zaleceniami producenta zawartymi na etykiecie/instrukcji. 4. Prowadzenia ewidencji stosowania środków ochrony roślin. Ewidencja zabiegów wykonywanych przy użyciu środków ochrony roślin powinna zawierać: • Zastosowany środek ochrony roślin (nazwa preparatu, zastosowana dawka – l/ha; kg/ha; stężenie %) • Data zastosowania środka ochrony roślin • Roślina ( produkt roślinny lub przedmiot) • Powierzchnia, na której wykonano zabieg • Numer działki ewidencyjnej lub literowe oznaczenie działki rolnej • Przyczyna zastosowania środka ( nazwy chorób, szkodników, chwastów itp.) • Warunki atmosferyczne podczas zabiegu. 5. Posiadania przez osobę wykonującą zabiegi środkami ochrony roślin aktualnego zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie stosowania środków ochrony roślin – ważne przez 5 lat. W przypadku korzystania przez rolnika z usług specjalistycznych firm, beneficjent powinien posiadać dokumenty świadczące o wykonywaniu zabiegów przez uprawnione podmioty np. rachunki, faktury za zrealizowane usługi lub stałe umowy na wykonanie zabiegów. 6. Stosowania środków ochrony roślin sprzętem sprawnym technicznie, który użyty zgodnie z przeznaczeniem nie spowoduje zagrożenia zdrowia człowieka, zwierząt lub środowiska. Atest na opryskiwacz powinien być ważny przez okres 3 lat. Rolnik posiadający nowy opryskiwacz nie musi posiadać zaświadczenia. Dowodem może być również faktura zakupu nowego sprzętu nie starsza niż 3 lata. Uprawa pszenicy, owsa, żyta lub jęczmienia na tej samej powierzchni działki dłużej niż 3 lata Możliwość kontynuowania w czwartym i piątym roku uprawy tych samych gatunków roślin, pod warunkiem utrzymania odpowiedniego poziomu substancji organicznej w glebie. Rolnik, najpóźniej przed rozpoczęciem uprawy tych samych roślin w czwartym lub piątym roku, będzie zobowiązany do wykonania jednego z następujących zabiegów agrotechnicznych: - przyorania słomy lub międzyplonów lub - obornika w ilości co najmniej 10 ton na hektar lub - wymieszania słomy z glebą lub - wymieszania międzyplonów z glebą lub - prowadzenia uprawy międzyplonów Rolnik powinien poinformować kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji Modernizacji Rolnictwa w ramach Oświadczenia o zamiarze wykonania zabiegu agrotechnicznego o zamiarze wykonania powyższych zabiegów do dnia 9 czerwca roku: poprzedzającego rok, w którym zamierza wykonać taki zabieg wiosną lub do dnia 9 czerwca roku w którym zamierza wykonać taki zabieg jesienią.

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

Ważne wydarzenia z życia Oddziału Dożynki Wojewódzkie 2010 Dożynki Wojewódzkie odbyły się w Lublinie na Placu Zamkowym i Błoniach pod Zamkiem Lubelskim. Uroczystość otworzyli gospodarze: Genowefa Tokarska – Wojewoda Lubelski i Krzysztof Grabczuk – Marszałek Województwa Lubelskiego. Po części oficjalnej goście mogli zapoznać się z kulturą ludową, swoje stoiska prezentowały wszystkie gminy a także twórcy ludowi. Ponadto goście mieli okazję wziąć udział w wystawie maszyn rolniczych. Lubelski Oddział Regionalny ARiMR przygotował stoisko informacyjno-promocyjne które cieszyło się dużym powodzeniem. ZIELONY

PANTONE 348

CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

S SA n dr z e j B i e ń ko - Dy rekt or LOR ARiMR wra z z pracow nik am i LOR ARiMR

K o n f e r e n c j a p o ś w i ę c o n a PROW 2 0 0 7 – 2 0 1 3 5 listopada w Lubelskim Oddziale Regionalnym ARiMR odbyła się konferencja pod tytułem: „Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 w świetle działalności Lubelskiego Oddziału Regionalnego ARiMR”. Uroczystego otwarcia dokonał Andrzej Bieńko Dyrektor Lubelskiego OR ARiMR. Podczas konferencji zaprezentowany został film dokumentujący inwestycje SAPARD, SPO 2004-2006 i PROW 2007-2013 zrealizowane przy udziale Biura Wsparcia Inwestycyjnego Lubelskiego Oddziału Regionalnego ARiMR na terenie naszego województwa. Krzysztof Hetman – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, wygłosił wykład nt.: „Rozwój gospodarczy Polski Wschodniej”. W dalszej części uroczystości zostały wręczone odznaczenia okolicznościowe: „Zasłużony dla rolnictwa” dla pracowników LOR ARiMR oraz dla rolników wyróżniających się w działaniach realizowanych na rzecz wsi lubelskiej.

w w w. a r i m r . g o v. p l

Biu letyn Agen cji Rest r uktu ryzac ji i M od e rniz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu bli n i e

Specyfikacja kolorystyczna

S SA n dr z e j B i e ń ko – Dy r ektor LOR ARiMR w ita uc zestnikó w k o n f er e n c j i

S SKr zyszt of Het ma n – Pod sek retar z S ta nu Ministe rstwa Ro zwo ju Go spodarc zego w asy śc ie An dr zeja Bieńk o – Dy rekt ora LOR ARiMR wr ę cz a od znac zeni a

„Wójt Roku 2010” Już po raz 10 Redakcja Audycji Rolnych Programu 1 TVP S.A. zorganizowała konkurs „Wójt roku”. Jego celem jest wyłonienie wójta, który w 2010 roku szczyci się największymi osiągnięciami w pracy na rzecz swojej gminy. Uroczystość finałowa konkursu odbyła się 5 marca 2011r w Pałacu Małachowskich w Nałęczowie gdzie Lubelski Oddział Regionalny ARiMR przygotował stoisko informacyjno-promocyjne. Honorowy patronat konkursu objęli: Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Bronisław Komorowski, którego na uroczystości reprezentował doradca Prezydenta ds. wsi i rolnictwa prof. Dr hab. Tomasz Borecki oraz Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marek Sawicki, który również zaszczycił uroczystość swoją osobą. ARiMR reprezentowali: Marek Kassa Dyrektor Departamentu Komunikacji Społecznej ARiMR, Wiesław Stefaniak Naczelnik Wydziału Promocyjno-Wydawniczego Departamentu Komunikacji Społecznej ARiMR, oraz Dyrektor Lubelskiego Oddziału Regionalnego Andrzej Bieńko. Laureatem tegorocznego konkursu – został Czesław Marian Zalewski z gminy Sterdyń w woj. mazowieckim. Nagrodą dla „Wójta Roku 2010” jest statuetka podkowy z różą - symbol szczęścia, wykuta przez artystę-kowala z Wojciechowa na Lubelszczyźnie Romana Czerńca. Andrzej Bieńko Dyrektor LOR ARiMR wręczył wszystkim finalistom statuetki za popularyzację Programu PROW 2007-2013.

S SA n dr z e j B i e ń ko Dy rekt or LOR ARiMR s k łada grat u lac je Zw ycięz cy i Fi-

S SCzesław Mar ian Zal ew ski - Wójt R oku 2010

n ali s t om k on kursu “Wójt R o ku 2010.

S SMar ek Sawi cki Ministe r Rolni ct wa i R o zwo ju Wsi i An dr zej Bieńk o Dy r e kt or LOR ARiMR.

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

L u b e l s k i OR p r o m u j e PROW 2 0 0 7 – 2 0 1 3 W ostatni weekend maja Lubelski Oddział Regionalny Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zorganizował imprezę edukacyjno-wystawienniczą promującą Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013. Przedsięwzięcie to miało na celu propagowanie wiedzy na temat PROW 2007–2013 dotarcie do jak największego grona potencjalnych beneficjatów Programu. Podczas imprezy rozdawane były ulotki informujące o poszczególnych działaniach w ramach PROW 2007–2013. Zainteresowanie stoiskiem informacyjno promocyjnym było duże i wiele osób zgłosiło się w celu uzyskania szczegółowych informacji na temat poszczególnych działań realizowanych przez ARiMR. Informacji tych udzielali pracownicy LOR ARiMR.

S SDy r e k tor L ub elskieg o O dd zia łu Regio nalneg o cz uwa ł nad

ZIELONY

PANTONE 348

CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

S SUc zestni c y i mprezy e duk ac yjno- wystawienni c zej promują cej PROW 2007–2013 przy st oisku LOR ARiMR.

S SW rę cz anie Pu c har u Dy r ekt ora LOR ARiMR

ca łośc i ą ora z ws pie rał s wą obec nośc ią.

L u b e l s k i OR p r o m u j e b e z p i e c z e ń s t w o n a d r o g a c h W całym województwie lubelskim pod koniec roku szkolnego odbyły się akcje promujące bezpieczeństwo dzieci na drogach wiejskich. Dzieci zostały poinformowane jak prawidłowo korzystać z dróg publicznych nie stwarzając zagrożenia. Spotkania były organizowane przy współpracy Dyrekcji Szkół Podstawowych oraz Przedszkoli z udziałem funkcjonariuszy Policji. W trakcie spotkania przeprowadzono testy w formie zabawy sprawdzające wiedzę dzieci na temat bezpieczeństwa, ucząc w ten sposób bezpiecznego poruszania się po drogach. Przedstawiciele Agencji wręczali maluchom kamizelki odblaskowe aby dzieci były bardziej widoczne dla innych uczestników dróg.

w w w. a r i m r . g o v. p l

Biu letyn Agen cji Rest r uktu ryzac ji i M od e rniz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu bli n i e

Specyfikacja kolorystyczna

S SP r z e ds z k ol e w Koc ku akcja pt: „ I mal uchy i star sz aki, t o bez pie czne prze dszk olaki”

S SGr z e gor z Fu rma n, Kie rownik BP w pow ie c ie Parcze w ski m – s z ko ł a w Ko strac h

S SAn dr zej M aj Z- ca Dy r ekt ora Lub elskieg o Odd zia łu Regi on alneg o wr ęc zył k am ize lki t rze ciokla sist om ze szk o ły Pod stawow ej w St ró ży

AR i MR p o g o d z i n a c h : D r u ż y n a AR i MR i j e j o s i ą g n i ę c i a s p o r t o w e W sezonie 2010/2011 zawodnicy Lubelskiego Oddziału Regionalnego ARiMR nie próżnowali i uczestniczyli w wielu rozgrywkach piłkarskich. Obok występów w dwóch rozgrywkach ligowych TKKF OMEGA oraz Orlikowej Lidze Szóstek, pojawiali się również w wielu turniejach pucharowych. Poniżej lista najważniejszych osiągnięć drużyny w sezonie 2010/2011:

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

• I miejsce w Turnieju Konsulatu Ukrainy i Urzędu Miasta Lublin w halowej piłce nożnej o Puchar Konsula Generalnego Ukrainy, organizowanego w ramach festiwalu „Ukraina w centrum Lublina”; • I miejsce w Turnieju Halowej Piłki Nożnej o Puchar Prezesa Klubu VICTORIA Parczew w ramach obchodów Święta Niepodległości 11 listopada; • III miejsce w turnieju piłki nożnej zorganizowanego przez 3 Brygadę Zmechanizowaną Legionów im. Romualda Traugutta w Lublinie; • V miejsce w Mistrzostwach Lublina Drużyn Klubowych i Amatorskich; • III miejsce w Noworocznym Turnieju Piłki Halowej; • II miejsce w Pucharze Ligi TKKF; • II miejsce w Halowym Pucharze Mistrzów pod patronatem Prezydenta Miasta Lublin; • I miejsce w Lidze Zakładów Pracy; • II miejsce w V Turnieju o Puchar Dyrektora Lubelskiego Oddziału Regionalnego ARiMR; • I miejsce w IV Turnieju o Puchar Dyrektora PGE Dystrybucja O/Lublin; ZIELONY

PANTONE 348

CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

Obecnie drużyna ARiMR zajmuje I miejsce w tabeli II ligi trwających rozgrywkach Orlikowej Ligi Szóstek 2011.

S SZ e s pó ł L ub e lskieg o O ddzi ału Regi o nalneg o od lew ej dol ny r zą d: Gr zeg orz Fu rma n, R ob e rt Chy ż, Eryk Kowal ik, Łuk asz R ac z k ows k i , Kon rad Chmie lik, Toma sz Bańc erow ski, od lew ej górny r ząd: D ominik Piątek, S ławom ir Jóź w ik, M arc in D ro z d , A ndr zej Bieńk o (Dy rektor LOR ARiMR), Kr zyszt of Le ś nia k, Kr zyszt of Pluta, Grzeg or z Ogór ek i Jarosław Piątek.

We wszystkich rozgrywkach drużyna jest bardzo mocno wspierana przez Dyrektora Lubelskiego Oddziału Regionalnego ARiMR Andrzeja Bieńko, który wiernie kibicuje jej osiągnięciom oraz z dumą odbiera kolejne trofea.

w w w. a r i m r . g o v. p l

Biu letyn Agen cji Rest r uktu ryzac ji i M od e rniz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu bli n i e

Specyfikacja kolorystyczna

M i k o ł a j k i w L u b e l s k i m Odd z i a l e R e g i o n a l n y m AR i MR Pracownicy Lubelskiego Oddziału Regionalnego zorganizowali Mikołajki dla swoich pociech. Święty Mikołaj zawitał do dzieci i przyniósł im mnóstwo prezentów. W trakcie uroczystego spotkania z Mikołajem dzieci brały udział w licznych zabawach i konkursach. Zabawę umilały tańce ze Śnieżynką Agnieszką, dla chętnych dzieci Wróżka Ania wykonywała malunki na twarzy. Młodsze pociechy ujawniały swoje talenty w kąciku plastycznym. Wszyscy bawili się po prostu znakomicie. Nad wszystkim czuwał Dyrektor LOR Andrzej Bieńko, który na spotkanie przybył z córką Wiktorią.

S SDyrektor Andrzej Bieńko wraz z córką wita przybyłe dzieci.

S STańce ze Śnieżką

S SPamiątkowe zdjęcie z Mikołajem

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

Czy wiecie, że: R o z t o c z a ń s k i Park Narodowy zlokalizowany na Roztoczu Środkowym. Utworzony został w 1974 roku na obszarze 4801 ha. Aktualna jego powierzchnia wynosi 8483 ha, z czego 95,5% zajmują lasy. Pod koniec XVI wieku utworzono tutaj „zwierzyniec”, w którym trzymano jelenie, dziki, wilki, rysie, żbiki i tarpany. W 1982 roku do parku sprowadzone zostały koniki polskie będące potomkami tarpanów. Z terenu parku biorą początek strumienie: Szum i Świerszcz odprowadzające swe wody do Tanwi i Wieprza. Największym ośrodkiem turystycznym jest Zwierzyniec. W mieście tym znajduje się zespół budynków, w których dawniej mieściła się administracja Ordynacji Zamojskiej. ZIELONY

PANTONE 348

CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

Kaplica św. Rocha znajduje się w miejscu zwanym Zagóra, w malowniczej dolinie. Obecna kaplica zbudowana została w 1943 roku w stylu zakopiańskim. Powstała na miejscu starej, która została zniszczona w 1935 r. przez przewracający się potężny buk. Początki kultu św. Rocha w tym miejscu sięgają XVII w. Według przekazów, podczas panującej zarazy dżumy Marysieńka Sobieska ufundowała nad źródełkami kaplicę i kazała umieścić w niej obraz św. Rocha – patrona ludzi chorych na choroby zakaźne. W kaplicy znajduje się „W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie i Szczebrzeszyn z tego słynie...”, pisał Jan Brzechwa. W 2002 r. u podnóża Góry Zamkowej, naprzeciwko starego młyna, przy cudownym, krystalicznie czystym źródełku stoi największy chrząszcz w Polsce. Pomnik, ma ok. 3 m wysokości i 1 m średnicy, wykonany jest z drewna lipowego przez uczniów Liceum Sztuk Plastycznych z Zamościa pod kierunkiem mieszkającego w Szczebrzeszynie artysty Zygmunta Jarmuła.

w w w. a r i m r . g o v. p l

Biu letyn Agen cji Rest r uktu ryzac ji i M od e rniz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu bli n i e

Specyfikacja kolorystyczna

Zamość – jest jednym z większych ośrodków kulturalnych, edukacyjnych i turystycznych województwa, a zwłaszcza Zamojszczyzny. Za sprawą unikalnego zespołu architektoniczno-urbanistycznego Starego Miasta bywa nazywany „Perłą Renesansu”, „Miastem Arkad” i „Padwą Północy”. W 1992 roku zamojskie Stare Miasto zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zamość został uhonorowany tytułem jednego z 7 cudów Polski w plebiscycie „Rzeczpospolitej”. To przykład jednego z najwspanialszych w Europie „miasta Radecznica – Kościół p.w. św. Antoniego i klasztor Bernardynów oraz Kapliczka Św. Antoniego na wodzie – miejsce nazywane ,,drugą Częstochową”. Historia klasztoru w Radecznicy zaczęła się 8 maja 1664 r., kiedy to na wzgórzu zwanym Łysą Górą, miał się objawić św. Antoni z Padwy Szymonowi Tkaczowi, mieszkańcowi wioski. Wieści o cudownym objawieniu i o łaskach, jakie zostały tu udzielone, uczyniły to miejsce celem wielu pielgrzymek. Gdy dotarły one do bpa Mikołaja Świrskiego, sufragana chełmskiego, zakupił całą wieś, a następnie zwrócił się do bernardynów z propozycją objęcia tu placówki. Kościół modrzewiowy pw. Najświętszej Marii Panny w Tomaszowie Lubelskim, zwany inaczej Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej, to jeden z najcenniejszych zabytków sakralnego budownictwa drewnianego w Polsce. W świątyni znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Szkaplerznej. Ufundowany został w 1627 r. przez ordynata Tomasza Zamoyskiego. Był przebudowywany w 1727 r. oraz odnawiany po zniszczeniach I i II wojny światowej. Wewnątrz znajduje się bogate wyposażenie barokowe, m.in. wczesnobarokowy ołtarz główny z I połowy XVII wieku. Rezerwat „ Piekiełko” ma pow. 1,24 ha, położony jest na terenie gminy i Nadleśnictwa Tomaszów. Chroni się tu skupisko 68 głazów. Największe spośród nich mają ok. 10 m obwodu, są to piaskowce krzemieniowe. W słońcu połyskują płytki miki i nacieki, uważane niegdyś za związki srebra. Z tym tajemniczym miejscem wiąże się wiele podań ludowych.

Miejscowość Mosty Małe gm. Lubycza Królewska – bunkry „Linii Mołotowa” z 1940-41 r. Schrony zostały zaprojektowane przez Zarząd Wojskowo-Inżynieryjny Armii Czerwonej, obecnie są ciekawymi obiektami, które można obejrzeć.

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

ZIELONY

PANTONE 348

CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

Wodospady zwane Szumami. Malownicze wodospady zwane szumami, szypotami, sopotami lub porohami. Ich historia sięga trzeciorzędu. Wtedy to nastąpiło wydźwigniecie wyżynnego obszaru Roztocza, przy jednoczesnym opadnięciu Kotliny Sandomierskiej. Na granicy obu krain powstała linia spękań tektonicznych w postaci skalnych uskoków. To są właśnie dzisiejsze szumy, na rzekach Jelenia, Tanwi, Sopotu i Szumu w krawędziowej części Roztocza. Na terenie powiatu puławskiego położone jest „zagłębie różane” – nazwa zwyczajowo używana dla określenia okolic Puław i Końskowoli. Pierwszy różany ogród założyła Izabela Czartoryska w Pożogu, ponad 200 lat temu. Ponad połowa polskiej produkcji róż pochodzi z terenów gminy Końskowoli. Szacuje się że roczna produkcja krzewów różanych wynosi w tym rejonie około 6 mln sztuk rocznie.

Bełżec (powiat tomaszowski) - obóz zagłady SS-Sonderkommando. Utworzony w ramach Reinhard-Aktion. Metody zagłady opracowane w obozie bełżeckim zostały następnie wykorzystane w Sobiborze i Treblince.

w w w. a r i m r . g o v. p l

Biu letyn Agen cji Rest r uktu ryzac ji i M od e rniz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu bli n i e

Specyfikacja kolorystyczna

Na Ziemi Hrubieszowskiej przeszłość z teraźniejszością łączy się w miejscowości Masłomęcz – gdzie powstała jedyna w Polsce rekonstrukcja wioski gockiej, w której odtwarzane jest życie codzienne Gotów, wielokulturowej społeczności III i IV wieku po Chrystusie. W okresie wakacji organizowane są tam cykliczne imprezy o archeologicznym charakterze.

Gmina Włodawa Położona przy wschodniej granicy Unii Europejskiej wśród malowniczych lasów sobiborskich nazywana jest perłą turystyczną Lubelszczyzny. Turystów przyciąga również Jezioro Białe, położone obok miejscowości Okuninka. O wyjątkowej jego czystości mówi sama nazwa jeziora.

Powiat chełmski słynie również z wielu pomników przyrody. Wśród nich jest jeden z najstarszych i największych w Polsce dąb szypułkowy „Bolko” w Hniszowie – o obwodzie około 900 cm, wysokości 28 m i rozpiętości korony 35 m.

Na zachód od Lubartowa, we wsi Kozłówka, znajduje się zespół pałacowo parkowy rodziny Zamoyskich. W pałacu obecnie znajduje się muzeum.

w w w. a r i m r . g o v. p l

B i u l e t y n A g e nc ji Rest r uktu ryzac ji i M od er niz acji R olni c twa (ARiMR) w Lu blinie

Specyfikacja kolorystyczna

W Stężycy znajduje się jedna z najnowocześniejszych firm produkcyjnych w Polsce, w swojej kategorii, należąca do czołówki światowej. Jest obecnie europejskim liderem pod względem jakości produkowanych kwiatów. Wyspecjalizowana produkcja pod szkłem, należąca do najnowocześniejszych i największych obiektów tego typu na świecie, zajmuje łączną powierzchnię przekraczającą 11 ha. W asortymencie kwiatów produkowanych przez JMP Flowers znajdują się: ok 60 odmian róż (5,7 ha), 40 odmian anturium (3,2 ha) oraz kilkadziesiąt odmian orchidei doniczkowych (2,2 ha).Dzięki wybudowaniu najnowszego obiektu szklarniowego firma JMP Flowers została pierwszym w Polsce, drugim w Europie i trzecim na świecie producentem anturium na kwiat cięty.

ZIELONY

PANTONE 348

CMYK: 100% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

W Powiecie Kraśnickim do dnia dzisiejszego znajdują się cegielnie, w których cegłę wyrabia się ręcznie przez co staje się ona droższa od produkowanej fabrycznie ale za to o wiele trwalsza. Wykorzystuje się ją do uzupełniania murów średniowiecznych budowli na całym świecie. Tradycje kraśnickiego zagłębia cegielnianego sięgają prawdopodobnie jeszcze średniowiecza. Zapewne nie bez znaczenia był fakt położenia Kraśnika na doskonałych glinach będących według fachowców

W Powiecie Łęczyńskim znajduje się jednen z największych producentów makaronów w Polsce Środkowo-Wschodniej. Powstała w 1995 roku jako jednoosobowa firma i szybko przekształciła się w prężnie rozwijające się przedsiębiorstwo, które sprzedaje swoje produkty na terenie całej Polski, a także eksportuje je za granicę. Strategią POL-MAK jest dostarczanie konsumentom produktów maksymalnie zbliżonych do produktów wyrabianych domowym sposobem, które w znacznym stopniu spełnią oczekiwania nawet najbardziej wymagających klientów.

Park Krajobrazowy Podlaski Przełom Bugu to obszar odznaczający się dużą różnorodnością siedlisk przyrodniczych: (ponad 760 gatunków roślin 141 gatunków w tym wiele rzadkich i ginących. Krajobraz urozmaicają niewysokie, łagodnie zarysowane wzgórza, pozostałości po ostatnim zlodowaceniu. Ponadto głównym walorem przyrodniczym parku jest niepoddana regulacji, rzeka BUG. Przyroda wolna od ludzkiej ingerencji tworzy tu wiele unikalnych mikrokrajobrazów.

w w w. a r i m r . g o v. p l

IELONY

ANTONE 348

MYK: 00% Process Cyan, 7% Process Magenta, 90% Process Yelow 0% Process Black

Specyfikacja kolorystyczna

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Lubelski Oddział Regionalny Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Elizówka 65A k/Lublina, 21-003 Ciecierzyn tel. 81 756 88 20, fax 81 756 39 41

Biura Powiatowe Lubelskiego Oddziału Regionalnego Bialski 21-500 Biała Podlaska ul. Piłsudskiego 38 tel./fax 83 344 74 38, tel. 83 344 74 39

łukowski 21-400 Łuków ul. Przemysłowa 15 tel./fax 25 798 28 16, tel. 25 798 24 79

biłgorajski 23-400 Biłgoraj ul. Gen. Bora Komorowskiego 3 tel./fax 84 68 66 067 , tel. 84 68 80 730

opolski 24-300 Opole Lubelskie Al.600-lecia 42 tel./fax 81 827 40 48, tel. 81827 63 01

chełmski 22-100 Chełm pl. Niepodległości 1 tel./fax 82 560 54 51, tel. 82 563 05 48

parczewski 21-200 Parczew ul. Nowa 35 tel./fax 83 355 18 05, tel. 83 355 18 04

hrubieszowski 22-500 Hrubieszów ul. Nowa 16 tel./fax 84 697 00 05, tel. 84 697 09 80

puławski 24-100 Puławy ul. Czartoryskich 8 tel./fax 81 886 77 40, tel. 81 886 65 36

janowski 23-300 Janów Lubelski ul. Ulanowska 61 tel./fax 15 872 50 70, tel. 15 872 47 33

radzyński 21-300 Radzyń Podlaski ul. Chomiczewskiego 5 tel./fax 83 352 79 80, tel. 83 352 29 11

krasnostawski 22-300 Krasnystaw ul. Browarna 1 tel./fax 82 576 02 35, tel. 82 576 22 92

rycki 08-500 Ryki ul. Wyczółkowskiego 10a tel./fax 81 865 64 68, tel. 81 865 64 69

kraśnicki 23-210 Kraśnik ul. Słowackiego 7 tel./fax 81 825 49 07, tel. 81 825 82 28

świdnicki 21-050 Piaski ul. Lubelska 80 tel./fax 81 582 30 51, tel. 81 582 11 55

lubartowski 21-100 Lubartów ul. 1-go Maja 82 tel./fax 81 854 62 56, tel. 81 854 38 20

tomaszowski 22-600 Tomaszów Lubelski ul. Ściegiennego 57 tel./fax 84 665 79 70, tel. 84 66 44 299

lubelski 21-003 Ciecierzyn Elizówka 65C k/Lublina tel./fax 81 756 88 60, tel. 81 756 84 22

włodawski 22-200 Włodawa Al. Piłsudskiego 66 tel./fax 82 572 27 71, tel. 82 572 27 75

łęczyński 21-010 Łęczna ul. Krasnystawska 54 tel./fax 81 752 40 04, tel. 81 752 00 38

zamojski 22-400 Zamość ul. Szczebrzeska 120 tel./fax 84 638 38 41, tel. 84 638 30 24

Siedziby zamiejscowe Biura Wsparcia Inwestycyjnego bwi 23-210 Kraśnik ul. Słowackiego 7 tel./fax 81 756 87 55

bwi 24-300 Opole Lubelskie Al.600-lecia 42 tel./fax 81 827 40 83

bwi 21-300 Radzyń Podlaski ul. Chomiczewskiego 5 tel./fax 83 638 38 90

bwi 22-600 Tomaszów Lubelski ul. Ściegiennego 57 tel./fax 84 638 38 61

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie

Praca zbiorowa przygotowana przez pracowników Lubelskiego Oddziału Regionalnego pod kierownictwem: Dyrektora LOR Lubelskiego Oddziału Regionalnego Andrzeja Bieńko

Zespół Redakcyjny w składzie: Milena Bobel, Leszek Daniluk, Anna Dubielis, Maciej Korba, Teresa Kosowska-Życzyńska, Karol Łukasiewicz, Andrzej Maj, Grzegorz Matejak, Jarosław Piątek

W opracowaniu materiałów uczestniczyli pracownicy następujących komórek Lubelskiego Oddziału Regionalnego: Biuro Działań Społecznych i Środowiskowych oraz Płatności Bezpośrednich Biuro Kontroli na Miejscu Biuro Wsparcia Inwestycyjnego Biuro Zarządzania Zasobami Ludzkimi Biura Powiatowe

Wydawca: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Lubelski Oddział Regionalny 21-003 Ciecierzyn, Elizówka 65A Tel. 81 756 88 20 Fax 81 756 39 41

Skład, przygotowanie do druku i druk Industi Sp. z o.o. ul. Narutowicza 77/3 20-019 Lublin, Poland www.industi.com