Capex-projecten in een tijd van snelle veranderingen

De stijgende energieprijzen, het terugdringen van de stikstofuitstoot, personeelstekorten en de veranderingen als gevolg van de Covid­pandemie hebben hun weerslag op bedrijfsinvesteringen in de procesindustrie. Bij de huidige volatiliteit is het moeilijk grote Capex­projecten – die van concept naar uitvoering toch al snel een doorlooptijd van twee jaar hebben – te plannen. Bedrijven zoeken dan ook intensief naar methoden om beter bestand te zijn tegen de invloed van deze externe factoren.

De consultants en engineers van Bilfinger Tebodin hebben dagelijks te maken met de toenemende onzekerheid in de markt. Tijdens een discussiebijeenkomst op de European Industry & Energy Summit 2022 boden Joost Zittema en Jeroen Triepels aan de hand van vragen van Wouter van Gerwen een kijkje in de keuken van Bilfinger Tebodin. Zij gaven aan waar zij tegenaan lopen bij klanten en hoe om te gaan met Capex-projecten in deze onzekere tijden.

Financiële voorspelbaarheid

Een belangrijk knelpunt bij grote projecten is de financiële voorspelbaarheid. Volgens Jeroen Triepels, regiodirecteur bij Bilfinger Tebodin, hebben klanten moeite om voorspellingen te doen over de langetermijnkosten door volatiele energie- en transportprijzen en stijgende arbeidskosten. ‘Sinds begin 2021 zijn de equipmentkosten 16 procent gestegen en installatie- en bulkmaterialen zijn 31 procent duurder geworden. Ook contractors zijn moeilijker te plannen en als het lukt gebeurt dit tegen hogere prijzen. Je ziet de kosten toenemen gedurende een project. Wat gebeurt er met je businessmodel als er een substantiële verhoging plaatsvindt in de prijzen van bijvoorbeeld grondstoffen, transport, energie, personeel of emissierechten? Dat beïnvloedt de validiteit van de business case.’

Milieueisen

hún klanten moeten hieraan voldoen. ‘Duurzaamheid en circulariteit sijpelen vanuit de maatschappij steeds verder door in de productieketen. Denk aan de roep om minder verpakkingen of circulaire materialen. Bedrijven moeten hieraan voldoen om hun license to operate te behouden.’

Omgaan met complexiteit

Bilfinger Tebodin is een internationaal opererend advies­ en ingenieursbureau. Het bedrijf werkt samen met klanten en stimuleert innovatie met geïntegreerde consultancy­ en engineeringsoplossingen, gecombineerd met professioneel project­ en constructiemanagement. Bilfinger Tebodin kan een beroep doen op de ervaring, expertise en passie voor technologie van 1.600 professionele consultants en ingenieurs.

Daarnaast komen er ook meer en strengere milieueisen op bedrijven af. Joost Zittema, consultant Industrial Sustainability bij Bilfinger Tebodin, ziet dat er allerlei onbekende factoren zijn die de procesindustrie bedreigen en vaak leiden tot vertraging of zelfs uitstel van projecten. Voorbeelden zijn de invloed van steeds strenger wordende stikstofregels of het reduceren en beprijzen van de CO2-uitstoot. ‘Deze nieuwe regels leiden in de praktijk vaak tot uitstel van projecten en gedurende de wachtperiode worden de materialen duurder.’

De klanten van Bilfinger Tebodin zijn niet de enigen die te maken hebben met continu veranderende milieueisen, ook

Hoewel de externe factoren niet zijn te beïnvloeden of te controleren, kunnen we volgens Zittema wel de gevoeligheid voor veranderingen in deze externe factoren beoordelen. ‘Op basis van deze gevoeligheid, en de kostenverdeling, kunnen verschillende investeringsopties worden geëvalueerd. Het is hiermee ook mogelijk een bandbreedte voor de investeringskosten van de verschillende opties vast te stellen. Dit vormt de basis voor de uiteindelijke investeringsbeslissing. Deze gevoeligheidsanalyse maakt ook duidelijk wat de risico’s voor de business case zijn. Op basis hiervan kan actie worden ondernomen om risico’s te mitigeren. Gedurende de loop van een project worden risico’s en maatregelen regelmatig opnieuw geëvalueerd en afgestemd met de belanghebbenden.’

Dat laatste is erg belangrijk, stelt Zittema. ‘Je moet alle stakeholders integreren en op de hoogte houden van de stand van zaken van het project. Zo houd je ze op één lijn en betrokken. Wij volgen ook de trends en internationale standaarden en maken voor belanghebbenden een duurzaamheidsplan. Daarbij focussen we ons op de totale life cycle van zowel het product als het productieproces.’

Cultuurverandering

Omgaan met onzekerheden vergt volgens Triepels een culturele verandering van lineair design denken naar een meer open benadering met constante verandering en kleine aanpassingen. ‘Traditionele projecten focussen zich op zo weinig mogelijk veranderingen.

De grote uitdaging in deze manier van werken is een goede samenwerking met iedereen in de keten. We organiseren daarom met de klant speciale workshops om iedereen betrokken en op de hoogte te houden.

Pitstop

Een van deze workshops is de zogenoemde Pitstop. Triepels: ‘In deze workshop bepalen we de succesfactoren van een project en stellen we de risico’s vast die dit succes mogelijk kunnen hinderen. Aan de hand van deze niveau, inclusief de gevolgen voor de investeringskosten en de gevoeligheid voor externe factoren. Ten slotte doen we een interactieve planningssessie om het tijdspad inzichtelijk te krijgen. Deze Pitstop-sessies worden gedurende het project regelmatig herhaald om de risico’s en gevoeligheid opnieuw te beoordelen.’

In deze aanpak worden ook compliance en duurzaamheid meegenomen. Dat is volgens Zittema nodig omdat wet- en regelgeving op dit gebied aan voortdurende verandering onderhevig is. ‘Om ervoor te zorgen dat onze klanten voldoen aan zowel hun ambities op het gebied van duurzaamheid als aan hun license to operate is een geïntegreerde aanpak nodig.’ uitkomst vallen sommige opties af. Door de overgebleven scenario’s aan verschillende criteria te toetsen, kan een gewogen keuze worden gemaakt. Deze resterende opties schetsen we op hoog

De nieuwe situatie zorgt soms voor de nodige stress. Engineers baseren zich altijd op feiten en nu moeten ze beslissingen nemen die voor een deel zijn gebaseerd op risicogevoeligheid.

Samenvattend stelt Wouter van Gerwen, value engineering facilitator bij Bilfinger Tebodin: ‘Het op feiten gebaseerde lineaire engineersmodel moet worden vervangen door een iteratief model met deels aannames die onmiddellijke verificatie en validatie vereisen. En bovenal moeten alle belanghebbenden op de hoogte, op één lijn én betrokken blijven.’