‘Geen water naar de zee’

Tot voor kort kende Nederland nauwelijks waterstress. Maar dat verandert snel. Droge warme zomers hebben inmiddels impact in het oosten, terwijl in West-Nederland de verzilting toeneemt. Hoe kunnen watersector en industrie hierop anticiperen? Tijd voor de tweede editie van het Schaduwministerie van water. Drie schaduwministers gaan bij het congres Watervisie op 2 maart in debat met de zaal over hun voorstellen. Een korte introductie.

Wim Raaijen

In het oosten van Nederland staat de leveringszekerheid van drinkwater al onder druk. Nieuwe bedrijven of vestigingen krijgen in vijf oostelijke provincies niet zomaar een nieuwe aansluiting op de waterleiding. Drinkwaterbedrijf Vitens heeft in 2022 maar liefst negentien keer een aanvraag volledig of deels niet kunnen honoreren. Dit gaat bijvoorbeeld om bedrijven die al in het gebied actief zijn en hun productie willen uitbreiden. Vitens heeft recentelijk bekendgemaakt dat nieuwe zakelijke drinkwateraanvragen met een omvang van de aansluitcapaciteit van 6.000 liter per uur of meer worden getoetst op ‘passend gebruik’ en op de ‘bijdrage aan waterbesparing’.

Industriepartij

Schaduwminister Gertjan Lankhorst, voorzitter van VEMW, belangenbeharti- ger voor de zakelijke energie- en waterafnemers in Nederland, maakt zich hier ernstig zorgen over. VEMW, met enige fantasie de industriepartij, vreest dat bedrijven die afhankelijk zijn van drinkwater nu de dupe worden. Het probleem van de verminderde waterbeschikbaarheid wordt namelijk op hun bord gelegd. Vitens zegt immers niet verplicht te zijn om drinkwater te leveren aan bedrijven. In de oostelijke provincies zijn relatief veel voedingsmiddelenbedrijven gevestigd. Deze bedrijven hebben meestal drinkwater nodig voor de productie van levensmiddelen. ‘Alternatieven zijn er vaak niet en als ze er al zijn, bijvoorbeeld omdat er oppervlaktewater in de omgeving aanwezig is, dan is zo’n alternatief vrijwel nooit op korte termijn te realiseren omdat de infrastructuur er niet is’, stelt VEMW op haar site. ‘Eigenstandig grondwater onttrekken zou een alternatief kunnen zijn, maar dat ligt niet voor de hand aangezien dat grondwater nou juist zo schaars is en het verkrijgen van een winvergunning bijzonder lastig.’ Schaduwminister Lankhorst stelt dat de industrie graag wil helpen om tot een oplossing te komen. Hij vindt een verplichting om twintig procent te besparen in het drinkwaterverbruik reëel. De sleutelrol ligt volgens hem echter bij de provincies. Zij hebben immers een wettelijke zorgplicht. Bovendien hebben ze verantwoordelijkheid voor het regionale ondernemingsklimaat en de werkgelegenheid. Provincies moeten zich volgens Lankhorst maximaal inspannen om drinkwaterwinningen uit te breiden. Vergunningen moeten sneller en gemakkelijker worden gegeven. Verzoeken voor nieuwe locaties waar grondwater kan worden gewonnen, moeten prioriteit krijgen. Waar nodig moeten regels of procedures worden veranderd. En ook de drinkwaterbedrijven moeten een tandje bijzetten. Zij moeten tijdig de juiste investeringen plegen en onderzoek doen naar het gebruik van oppervlaktewater in plaats van grondwater voor de productie van drinkwater.

Provincies moeten zich volgens schaduwminister Gertjan Lankhorst (VEMW) maximaal inspannen om drinkwaterwinningen uit te breiden. Vergunningen moeten sneller en gemakkelijker worden gegeven. Verzoeken voor nieuwe locaties waar grondwater kan worden gewonnen, moeten prioriteit krijgen. Waar nodig moeten regels of procedures worden veranderd.

Lozing zwaarder belasten

In de visie van schaduwminister Hein Molenkamp, managing director van Water Alliance, mag er toch wel iets meer druk worden gelegd op de industrie. Een nadeel voor de nodige watertransitie is dat de urgentie nog niet overal wordt gevoeld. Dat komt met name doordat drinkwater al sinds mensenheugenis erg goedkoop is in Nederland. Maar wat als bedrijven straks tijdelijk moeten worden afgeschakeld omdat er periodiek te weinig water beschikbaar is?

Schaduwminister Hein Molenkamp (Water Alliance) overweegt een voorstel waarbij lozing van afvalwater veel zwaarder belast gaat worden om hergebruik te stimuleren. Doordat deze kosten op de balans dreigen te komen, zal de terugverdientijd van innovatieve zuiveringstechnieken beduidend korter worden.

Volgens schaduwminister Molenkamp doen bedrijven er goed aan om hun eigen waterkringloop steeds meer te sluiten. Afvalwater zodanig zuiveren

Watervisie Bij Chemiebedrijf Huntsman

Donderdag 2 maart zijn bezoekers van het congres Watervisie 2023 te gast bij chemiebedrijf Huntsman in Rozenburg. Tijdens het congres staan industriële afvalwaterzuivering en de tweede editie van het schaduwministerie van water centraal. Drie schaduwministers zetten integraal watermanagement in de industrie op de kaart met een motie, wetsvoorstel of een ander plan. Hoe kunnen we bijvoorbeeld voorkomen dat bedrijven tijdens waterschaarste afgeschakeld worden? En hoe kan de overheid bedrijven stimuleren om de waterkringloop te sluiten? Uiteraard moeten zij het voorstel verdedigen in het schaduwparlement, de bezoekers van Watervisie 2023.

dat het weer herbruikbaar is in de eigen processen, of mogelijk in de directe omgeving met anderen delen. Opwerken van rwzi-effluent tot ‘water op maat’ is ook een goede route. ‘We moeten straks – letterlijk – geen water meer naar de zee dragen’, stelt hij.

Er is volgens hem voldoende technologie beschikbaar om proceswater te zuiveren, rwzi-effluent op te werken en telkens weer te hergebruiken. Het probleem is echter dat bedrijven nog geen financiële prikkels krijgen om die technologie toe te passen. En de toekomst van waterstress klopt nog niet nadrukkelijk genoeg op de deur.

De overheid moet bedrijven daarom een handje helpen om zich voor te berei-

Global specialist in metal surface

treatment

Expert op het gebied van chemisch technisch reinigen en metaal oppervlaktebehandeling. Neem contact op met onze specialisten voor een advies op maat.

The Vecom way - deskundig en veilig voor mens, metaal en milieu www.vecom.nl

Nieuwe generatie

Verbeterde functionaliteiten

� Toonaangevende prestaties tot 42 m3/u debiet

� Maximale druk tot 16 bar

� Vulpunt voor smeermiddel

� Toegangsdeksel

� Hefpunt

VERDER is fabrikant van VERDERFLEX® pompen

On-site diensten wereldwijd chemisch technisch reinigen op locatie klant en proces specifieke oplossingen voor complexe vervuilingen

Workshop diensten conditioneren en chemisch reinigen van roestvast staal en andere metalen meerdere locaties in Nederland, België en het Verenigd Koninkrijk den op de toekomst. Schaduwminister Molenkamp overweegt daarom een voorstel waarbij lozing van afvalwater veel zwaarder belast gaat worden om hergebruik te stimuleren. Doordat deze kosten op de balans dreigen te komen, zal de terugverdientijd van innovatieve zuiveringstechnieken beduidend korter worden.

Oormerk

Schaduwminister Robert Tieman vindt dat bedrijven in eerste instantie juist verleid moeten worden om in actie te komen. De public affairs manager van VNO-West staat op de lijst van BoerBurgerBeweging (BBB) om verkozen te worden voor het bestuur van Hoogheemraadschap Delfland. Zowel boeren als de industrie moeten volgens hem worden geholpen bij de gewenste transitie.

Schaduwminister Robert Tieman (VNO-West) vindt dat circulaire waterprojecten eveneens een oormerk verdienen als het om duurzaamheidssubsidies gaat. ‘Ook strenge regelgeving is belangrijk, maar laten we beginnen met de wortel, dan komt daarna de stok.’

Bovendien mag de beschikbaarheid van water wel wat hoger op de politieke agenda komen. Volgens Tieman staat de watertransitie erg in de schaduw van de energietransitie. Hij kan daar wel een concreet voorbeeld van geven uit zijn tijd bij chemiebedrijf LyondellBasell. Twee jaar geleden nam het bedrijf op de Maasvlakte het Circulair Steam Project in gebruik. Afvalwater wordt niet langer meer elders verwerkt, maar is nu een waardevolle bron voor grondstoffen en energie. Een vooruitstrevend project, waarvoor LyondellBasell ook vijftien miljoen euro overheidssteun ontving. Tieman: ‘Maar vooral omdat het project een grote CO2-reductie opleverde.’ Dat het bedrijf tegelijkertijd een reuzesprong in de verwerking van afvalwaterstomen maakte, stond veel minder op de voorgrond. Op grond daarvan had het nooit de substantiële steun gekregen.’

Als het aan schaduwminister Tieman ligt, gaat dat veranderen. Hij vindt dat circulaire waterprojecten ook een oormerk verdienen als het om duurzaamheidssubsidies gaat. ‘Ook strenge regelgeving is belangrijk, maar laten we beginnen met de wortel, dan komt daarna de stok.’

Partnernieuws

Evides Industriewater gaat de komende vijftien jaar demiwater leveren voor de groene-waterstoffabriek van Shell. Onderdeel van de overeenkomst is de aanleg van een nieuwe demiwaterleiding naar de waterstoffabriek op het H2 Conversiepark in de Rotterdamse Haven. Vanaf 2025 gaat de waterstoffabriek 60.000 kilogram groene waterstof per dag produceren. Het demiwater dat daarbij nodig is levert Evides via de Demiwater Plant Maasvlakte.

Infrabel, Combinant en BASF verdubbelen de capaciteit en elektrificeren goederenspoorlijn L11 in het hart van Port of Antwerp-Bruges. Er komt vijf kilometer nieuw spoor langs het al bestaande spoor over de middenberm van de A12 tussen de Antwerpse gemeente Stabroek en de Nederlandse grens. Tegelijk worden beide sporen geëlektrificeerd. De L11 is een cruciale goederenlijn op de rechteroever van de Schelde omdat ze als enige het noorden van de haven ontsluit. Als alles volgens plan verloopt, begint Infrabel dit najaar met de elektrificatiewerken tot midden 2026. De werkzaamheden voor het tweede spoor zijn gepland begin 2024 en zullen ongeveer een jaar duren. Het gaat om een investering van zo’n 30 miljoen euro.

Het FUREC-project van RWE, dat circulaire en groene waterstof wil produceren uit niet recyclebaar vast huishoudelijk afval in Limburg, heeft een financiering van 108 miljoen euro ontvangen van het Innovatiefonds van de EU. Het project vergt een totale investering van meer dan 600 miljoen euro. Onderdeel van het FUREC-project is de bouw van een voorbehandelingsinstallatie in Zevenellen (Limburg) om 700.000 ton niet-recyclebaar huishoudelijk afval om te zetten in brandstofpellets. Een tweede fabriek, op Chemelot, zet de pellets vervolgens om in waterstof. De fabriek kan straks zo’n 54.000 ton waterstof per jaar produceren. RWE neemt een investeringsbesluit in 2024.

Het Petrochem platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond de olie- en chemische industrie. Het Petrochem platform bereikt zijn doelgroep via het vakblad Petrochem, de website www.petrochem.nl, de nieuwsbrief, rondetafelbijeenkomsten, het jaarcongres Deltavisie en andere events.

Bekijk de partnerfilmpjes op www.petrochem.nl/partners-leden

Contentpartners

LEDEN VAN HET PETROCHEM PLATFORM

Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het Petrochem platform, kijk dan op www.petrochem.nl of neem contact op met Janet Robben: janet@industrielinqs.nl - 06 38 73 70 39