Linksaf de chemie in

Transitie heeft systeemdenken nodig. Zeker als het gaat om de inzet van circulaire grondstoffen. Dat bleek maar weer tijdens het interview met Marc Dassen van Sitech. Een van de redenen om het bedrijf op te splitsen en in twee delen te verkopen, is dat investeringen in de infrastructuur van Chemelot om een volledig andere aanpak vragen dan een 24/7 onderhoudsorganisatie.

Om de duurzame ambities van Chemelot waar te maken zijn enorme investeringen nodig in nieuwe, circulaire en biogebaseerde aanvoerketens. Dassen: ‘Om afvalplastics bijvoorbeeld in de vorm van korrels aan te voeren, zijn alleen al andere havenvoorzieningen nodig. En ga je die circulaire grondstoffen straks via de wegen op de site naar de fabrieken transporteren of ga je bijvoorbeeld investeren in een pijpleidingensysteem waar de pellets doorheen worden geblazen? Het zijn grote puzzels.’ Of met andere woorden: je kunt nog zulke interessante plannen hebben voor nieuwe processen en zelfs nieuwe fabrieken, maar als de infrastructuur niet sluitend is, dan zal de totale puzzel ook niet kloppen.

Nieuw leven

Natuurlijk zijn er verschillende keuzes mogelijk. Shell Moerdijk, dat ook grote plannen heeft met circulaire grondstoffen, kiest ervoor om niet zelf afvalplastic in pyrolyse-olie om te zetten. En het ziet er ook niet naar uit dat een partner van Shell dat op de site in Moerdijk gaat doen. Het concern vindt het veel logischer dat afvalverwerkers op hun locaties afval omzetten in olie dat met enige bewerking in de kraker kan worden gevoed. Immers, olie is veel gemakkelijker te transporteren dan enorme volumes afvalplastic al dan niet in de vorm van korrels. Op Chemelot lijken ze anders te denken. De omzetting van afval in olie is een chemische bewerking en kan het beste worden uitgevoerd in een industrieel cluster dat daarvoor is ingericht. Er zijn verschillende initiatieven van onder meer RWE en Sabic voor de omzetting van afval in chemische bouwstenen op het chemiepark zelf.

Wat dat betreft zijn de keuzes in de Eemsdelta misschien wat gemakkelijker. Niet alleen is daar meer ruimte en is het minder dichtbevolkt, maar ook is daar al een interessante oplossing aanwezig. Energiebedrijf EEW heeft een hele aanvoerketen voor afval, waarvan het bedrijf nu energie maakt. Door het afval steeds beter te scheiden, is de stap naar mechanische en chemische recycling ter plaatse zo gezet. Je zou kunnen zeggen dat EEW de missing link kan zijn tussen twee bestaande systemen: de aanvoerketen en de industrie die de nieuwe chemische bouwstenen gaat inzetten. Steeds meer afval gaat dan straks niet meer rechtsaf de verbrandingsoven in, maar krijgt linksaf een nieuw leven in de chemie.

C’s en H’s

Bij de grondstoffentransitie zal het telkens over dergelijke, vaak situationeel ingegeven mogelijkheden gaan. Het gaat niet om het grote gelijk, maar om de kansen die er per regio of per cluster liggen en vooral om hoe je met die mogelijkheden omgaat. En misschien wel het allerbelangrijkst: hoe past de transitie in het grotere systeem en welke vernieuwing is daarvoor nodig. Misschien zijn de oplossingen, zoals bij EEW, al in potlood geschreven.

In onze media en tijdens onze evenementen zullen we in toenemende mate aandacht besteden aan deze systeemgerichte grondstoffentransitie. Zo ook tijdens Eemsdeltavisie 2023 op 16 mei in Delfzijl. Daar zullen we naast de case van EEW ook andere projecten behandelen die nu al alternatieve bronnen gaan leveren voor de nodige koolstof en waterstof. Want willen we uiteindelijk van fossiele grondstoffen af, dan moeten we de C’s en de H’s toch ergens anders vandaan halen. Daarbij lijkt zoveel mogelijk recyclen van plastic-afval en zelfs de inzet van CO2 en CO als grondstof de basis en wat we dan nog extra nodig hebben, moet uit biomassa komen. Theoretisch is het misschien niet eens zo ingewikkeld. Op naar de praktijk!

Reageren? Via de mail: wim@industrielinqs.nl of via twitter : @wimraaijen

Het Zwitserse energiebedrijf Energie

360° en de Belgische waterstofonderneming TES gaan samenwerken om CO2 in te zetten als grondstof voor synthetisch methaan (eNG). Volgens de intentieverklaring levert Energie

360° vanaf 2027 CO2 uit haar eigen energiecentrales aan TES, dat op zijn beurt ongeveer één TWh eNG per jaar gaat leveren aan Energie 360°. Hernieuwbaar synthetisch methaan kan worden geproduceerd door een reactie van waterstof met CO2. TES wil het eNG produceren in regio’s waar veel duurzame energie wordt opgewekt.

Begin maart begon het Shell Energy and Chemicals Park Rotterdam met groot onderhoud. Volgens planning zijn de werkzaamheden eind mei helemaal afgerond. De komende weken wordt een aantal installaties van binnen en buiten geïnspecteerd, schoongemaakt en zullen onderdelen worden vervangen.

Huntsman en Mourik hebben een nieuw contract getekend voor onderhoud en cleaning van de productielocatie van Huntsman in Rotterdam-Botlek. Het contract heeft een looptijd van drie jaar en omvat zowel reguliere onderhoudswerkzaamheden als de turnarounds.

De rechter heeft een streep gezet door de plannen van Sabic om in Bergen op Zoom een biomassacentrale te bouwen. De rechtbank Den Bosch bepaalde dat Sabic de stikstofrechten die het eerder niet heeft gebruikt, niet mag inzetten voor de energiecentrale. Sabic hoopte de biomassacentrale in 2025 in gebruik te kunnen nemen. Het bedrijf wilde de opgewekte energie gebruiken om de fossiele brandstoffen waarop de fabriek nu draait te vervangen.

Shell Chemicals Park Moerdijk en Bilfinger hebben een nieuw onderhoudscontract getekend. Bilfinger blijft de komende vijf jaar het onderhoud, de turnarounds en projecten uitvoeren. Ook wordt het bedrijf betrokken bij het Corrosion Under Insulation programma.

NEPTUNE ENERGY EN CAPEOMEGA WILLEN CO2 VERSCHEPEN VANUIT EEMSHAVEN CapeOmega en Neptune Energy willen samen rechtstreekse injecties van CO2 op offshore locaties en het lossen van CO2 via een terminal gaan realiseren. Het project heet NoordKaap.

RWE heeft al een intentieverklaring met de twee partijen getekend om te onderzoeken of het mogelijk is CO2 van haar biomassacentrale in Eemshaven te verschepen voor offshore opslag in de Nederlandse Noordzee. NoordKaap kiest voor transport van CO2 per schip omdat dit in veel industriële clusters de primaire of vroegst beschikbare exportoptie is. Lex de Groot, managing director van Neptune Energy Nederland geeft aan dat de toegang tot pijpleidingen om CO2 af te voeren niet voor alle industrieën beschikbaar is. ‘Daarom richten wij ons op beide typen transport naar onze offshore opslagfaciliteiten: pijpleidingen en scheepvaart.’ Het project onderzoekt, naast de Eemshaven regio in Nederland, ook kansen voor industriële clusters in Duitsland, België, Scandinavië en Noord-Frankrijk. Het samenwerkingsverband voorziet in ondergrondse CO2-opslaglocaties voor de kust van Nederland en Noorwegen. NoordKaap zal naar verwachting in 2028 operationeel zijn en het concept is bij de Europese Unie ingediend als een Project of Mutual Interest.

Hycarb Bouwt Fabriek Voor Waterstof Uit Houtafval In Delfzijl

HyCarb werkt in Delfzijl aan de bouw van een fabriek die groene waterstof kan maken uit afvalhout en bermgras. In samenwerking met investeringsmaatschappij NOM werkt de onderneming aan plannen om binnen enkele jaren een grootschalige productie-installatie in Delfzijl te bouwen. Deze installatie moet een capaciteit van 15.000 ton waterstof per jaar krijgen.

Het jonge bedrijf HyCarb komt voort uit Torrgas. Deze Amsterdamse onderneming heeft al meerdere van dergelijke projecten ontwikkeld. Torrgas heeft ervaring met de productie van syngas, groene CO2, biochar en stoom uit afvalstromen. De onderneming ziet dat er vanuit de industrie in Delfzijl een grote behoefte is aan groene waterstof en daar speelt het met de plannen van HyCarb op in.

Om groene waterstof te produceren, worden de biogrondstoffen voorbehandeld. Daarna worden ze getorrificeerd, waarbij de grondstoffen in een zuurstofvrije omgeving worden verhit. Tot slot wordt de stroom vergast tot syngas, een mengsel van voornamelijk waterstof en koolmonoxide. Door het syngas met stoom te laten reageren kan nog meer waterstof worden gemaakt. Het bijproduct is biochar. Het proces is in samenwerking met Gasunie al in meerdere demonstratieplants bewezen.

Nu is het tijd om op te schalen. In eerste instantie wil HyCarb resthout en snoeiafval gebruiken als grondstoffen. Later denkt het bedrijf ook gemaaid bermgras te kunnen toepassen. Het torrefactie-proces zorgt ervoor dat de energie-inhoud van de grondstoffen hoger wordt.

Momenteel werkt HyCarb aan de voorbereidingen voor de nieuwe installatie. Het gaat dan om het aanvragen van vergunningen, de engineering, de samenstelling van het team en het aankopen van een terrein waar het bedrijf de fabriek kan bouwen. NOM draagt bij aan de financiering hiervan.

VOPAK HERONTWIKKELT GUNVOR­SITE IN ANTWERPEN

Tankopslagbedrijf Vopak neemt de aandelen van Gunvor Petroleum Antwerp over en krijgt daarmee toegang tot de Gunvor-concessie in het Antwerpse havengebied. Vopak zal samen met Port of Antwerp-Bruges onder andere inzetten op een gezamenlijke ontwikkeling/invulling in functie van hernieuwbare energie. Vopak is van plan om de site – zo’n 105 hectare groot – opnieuw in te richten. Hierbij gaat het bedrijf uit van decarbonisatie van het industriële cluster in het Antwerpse havengebied. Vopak zal daar waar dat nodig is de bodem saneren. Port of Antwerp-Bruges en Vopak overleggen nog over de gezamenlijke ontwikkeling van een new green energy hub. Gunvor sloot in augustus 2022 zijn opslag-activiteiten in de Antwerpse haven. In 2020 legde het bedrijf al de raffinaderij stil. Het ging om een relatief kleine en verouderde raffinaderij die geoptimaliseerd was voor de verwerking van Russische olie en vroeger bekend was onder de namen BRC of Petroplus.

NEDERLANDSE WATERSTOF DELTA VRAAGT SUBSIDIE AAN VOOR BATTOLYSER

Het consortium De Nederlandse Waterstof Delta heeft subsidie aangevraagd bij het Nationaal Groeifonds om de maakindustrie voor elektrolysers een steun in de rug te geven. Het consortium wil vanaf 2026 jaarlijks 1 gigawatt aan installaties leveren. Daarmee kan het de helft van alle installaties leveren die Nederland nodig heeft voor het behalen van de tussentijdse klimaatdoelen in 2030.

De installaties werken op basis van een unieke Nederlandse waterstofbatterij, de Battolyser. Deze technologie, die is ontwikkeld bij de TU Delft, kan elektriciteit opslaan en groene waterstof produceren uit hernieuwbare elektriciteit. Het systeem kan waterstof produceren als er veel wind- en zonne-energie beschikbaar is en elektriciteit leveren aan het net als er een tekort is aan elektriciteit doordat er weinig wind- en zonne-energie is. Battolyser Systems kondigde in november vorig jaar aan dat het serieuze plannen had voor de bouw van een fabriek voor elektrolysers in de Haven van Rotterdam. Het bedrijf stelde toen in 2023 de definitieve investeringsbeslissing te nemen. Of Battolyser de investering van ongeveer 100 miljoen euro laat doorgaan, hangt mede af van of het bedrijf aanspraak kan maken op een Europese of nationale subsidie. Battolyser wil de fabriek in 2024 operationeel hebben. De nieuwe faciliteit zou worden gebouwd in het Merwe-Vierhavengebied bij Rotterdam.

Uit een haalbaarheidsonderzoek van Gasunie en Vopak naar mogelijkheden om de lng-import in Nederland te verhogen, blijkt dat een nieuwe drijvende lng­terminal in de haven van Terneuzen niet realiseerbaar is. Opties om de bestaande capaciteit in Eemshaven en bij Gate terminal verder uit te breiden liggen nadrukkelijk op tafel. Bij Gate terminal gaat het om een mogelijke vierde tank met een capaciteit van 4 miljard kubieke meter aardgas en in Eemshaven wordt een technische optimalisatie van de bestaande installatie onderzocht.

Ineos heeft 3,5 miljard euro aan financiering opgehaald voor haar Project One. De nieuwe kraker die het bedrijf in Antwerpen bouwt, is met 4 miljard euro de grootste investering in de chemische industrie sinds 25 jaar. De plant is ontworpen om gebruik te maken van low carbon waterstof. Zodra dit mogelijk is, wordt de kraker CO2-neutraal. Ineos verwacht de nieuwe kraker in 2026 op te starten.

HyCC heeft Kraftanlagen Energies en Services en Nel gecontracteerd voor de engineering en technologie voor haar groene­waterstofproject H2eron Deze installatie krijgt een capaciteit van 40 MW en moet in 2026 de eerste waterstof gaan produceren ter ondersteuning van de productie van duurzame vliegtuigbrandstoffen op het Chemie Park Delfzijl. Kraftanlagen Energies & Services gaat het basisontwerp en de engineering (FEED) van de fabriek doen. Nel levert de elektrolyse-stacks. HyCC wordt de operator van de fabriek, die met Nel’s atmosferische alkaline electrolyzers groene waterstof gaat produceren uit hernieuwbare stroom en water. H2eron wordt één van de eerste fabrieken die de technologie op deze schaal toepast. De waterstof zal worden gebruikt door SkyNRG om duurzame vliegtuigbrandstof (SAF) te produceren uit industriële bijproducten en reststromen, zoals gebruikt frituurvet. HyCC ontving onlangs de milieuvergunning voor het project en werkt toe naar een investeringsbeslissing in 2024.