Aritzatik
txioka euskal kantutegia
Argitaratzailea: I単igo Aritza Ikastola. Basomutur z/g 31800 Altsasu 948 562 951 ikastola@inigoaritza.com www.inigoaritza.com Diseinua eta maketazioa: Guaixe Komunikazioa. Foru plaza 23-1 31800 Altsasu 948 564 275 argi@guaixe.net guaixekomunikazioa.blogspot.com
Aurkibidea 1. Nafarroa oinez 1993.......................................... 9 2. Nafarroa oinez 2005: lanera......................10-11 3. Euskara da Euskal Herri................................. 12 4. Aberriaren mugak........................................... 13 5. Agur Euskal Herriari.................................14-15 6. Agur Xiberua..............................................16-17 7. Agure zaharra.................................................. 18 8. Aitorren hizkuntz zaharra.............................. 19 9. Ai zer plazerra.................................................. 20 10. Aita semeak.................................................... 21 11. Amak ezkondu ninduen............................... 22 12. Ameriketara joan nintzen............................. 23 13. Anttoni eta Antton...................................24-25 14. Atharratzeko gaztelua................................... 26 15. Azken dantza hau.......................................... 27 16. Bagare............................................................. 28 17. Baldorba ........................................................ 29 18. Baratze bat...................................................... 30 19. Batasuna....................................................31-32 20. Begiak parrez parre...................................... 33 21. Behin batian Loiolan..................................... 34 22. Behin betiko................................................... 35 23. Bizkaia maite.............................................36-37 24. Boga boga...................................................... 38 25. Donostiako hiru damatxo........................39-40 4
26. Egun da Santimami単a.............................41-42 27. Egun sentia.................................................... 43 28. Eperra ............................................................ 44 29. Erran dut / hala kinkirri................................ 45 30. Erribera........................................................... 46 31. Errotza zaharra.............................................. 47 32. Euskal Herrian euskaraz.........................48-49 33. Euskaraz bizi nahi dut..............................50-51 34. Eskuetan......................................................... 52 35. Furra furra.................................................53-54 36. Gaztelugatxe................................................... 55 37. Gernikako arbola......................................56-57 38. Goizian argi hastian...................................... 58 39. Goizian goiz jaikirik..................................59-60 40. Gora ta gora beti......................................60-61 41. Guk euskaraz.................................................. 62 42. Gure bazterrak............................................... 63 43. Gure esku....................................................... 64 44. Habanera...................................................65-66 45. Haize hegoa.................................................... 67 46. Haltzak ez du bihotzik................................... 68 47. Haurrak ikas zazue........................................ 69 48. Ilargia.............................................................. 70 49. Itsasoan urak handi dire............................... 71 50. Iturengo arotza.............................................. 72 5
51. Itziarren semea.........................................73-74 52. Ixil ixilik dago................................................. 75 53. Izotz ondoko eguzki...................................... 76 54. Jaun baruak.................................................... 77 55. Kattalin............................................................ 78 56. Kontrapas....................................................... 79 57. Kupela .......................................................80-81 58. Lau teilatu....................................................... 82 59. Lepoan hartu ta segi aurrera..................84-85 60. Loretxoa.......................................................... 86 61. Loriak udan ihintza bezala......................88-91 62. Maite zaitut................................................92-93 63. Maitiak galdegin zautan............................... 94 64. Matekume tume papa .................................. 95 65. Maria Solt ta Kastero.................................... 95 66. Martxa baten notak....................................... 96 67. Matalaz............................................................ 97 68. Mendian gora...........................................98-99 69. Nafarroa........................................................ 100 70. Nafarroa arragoa......................................... 101 71. Negua joan da ta.......................................... 102 72. Nere herriko neskatxa maite...................... 103 73. Oi ama Euskal Herri.................................... 104 74. Oi kanta berri........................................105-106 75. Oi Pello Pello.........................................106-107 6
76. Pausorik pauso beti bidea eginez.............. 108 77. Pello Joxepe................................................. 109 78. Plazara........................................................... 110 79. Prima eijerra................................................. 111 80. Salamankara..........................................112-113 81. Topa dagigun............................................... 114 82. Triste bizi naiz eta........................................ 116 83. Txalaparta..................................................... 117 84. Txantxibiri.................................................... 118 85. Txatxamatxalinatxu..................................... 119 86. Txori txikia.................................................... 120 87.Txoria txori.................................................... 121 88. Ume eder bat............................................... 122 89. Urtxintxak..................................................... 123 90. Xalbadorren heriotzean.......................124-125 91. Zazpiak oihal batetik............................126-127 92. Zenbat gara.................................................. 128 93. Zure doinua.................................................. 129
7
1. Nafarroa Oinez 1993 Hotsa dabil ikastetxean hotsa dabil gelaz gela Altsasun fin ari direla amets goxo baten bila Omena da herriko plazan omena hedatzen ari da Sakanako jendea dela bilakatu ameslari Soinua da lantegietan soinua da karriketan Nafarroan iratzarririk dihardutela ametsetan Bala-bala dabil kontua bala-bala korritu da Euskal Herri osora deia amets goxoa zabaldu Ametsa poztuz pausoz pauso guztiak poztuz zin ta zinez Euskara piztuz joateko baita Nafarroa Oinez
8
9
2. Nafarroa Oinez 2005: Lanera Gure basurdea basatia da Nahiago du basoan bizi Herrira jaistea baino Nahiago du libreki bizi Gure basurdea ausarta da Belarriak tente ibiltzen da Ehiztariengandik ihesi doa Jende berria ezagutzeko
OINK OINK OINKNEZ OINK OINK OINKNEZ ibiliko da OINK OINK OINKNEZ OINK OINK OINKNEZ ibiliko da Gure basurdea nekaezina da Traba guztiak saihestuko ditu Nafarroa Oinezera jaitsi (e)ta ezin hobeki pasatzeko Ikastolan e(g)inen diogu harrera Oinezaren alde dator lanera Euskararen festara heldu da Euskaltzaleekin elkartzera. 10
OINK OINK OINKNEZ... Gure ikastolara iritsi nahi duelako gure ikastolara iritsi nahi duelako Ilea latza eta sarria izanagatik Letaginak luzeak izanagatik Askotan muturka ibiliagatik Jai giroan bera da nagusi Maite dugu gure basurdea Taldean ibiltzea gustuko duelako Ikastolakoekin batera Dantzatu egin nahi duelako.
OINK OINK OINEZ... ibiliko da Gure ikastolara iritsi nahi duelako gure ikastolara iritsi nahi duelako. OINK OINK OINEZ...
11
3. Euskara da Euskal Herri Espailotik jaitsi gabe denok euskararen alde bide berean al gaude? bultzatuaz denok alde jaitsi gabe.
Nirekin etorri bidez bide herriz herri egin dezagun euskaraz kantatu, lan eta jolas euskara da Euskal Herri. Gurekin etorri bidez bide herriz herri gurea zaintzen nahiko lan ikasi dut ikastolan euskara da Euskal Herri.
12
Euskal Herrian euskaraz Kantu, irri eta jolas Denok batera bagoaz Nahiz ez den izango erraz Aizu zatoz, gu bagoaz. Nirekin etorri... Gurekin etorri bidez bide herriz herri gurea zaintzen nahiko lan ikasi dut ikastolan euskara da Euskal Herri. Nirekin etorri...
4. Aberriaren mugak Nire aberria lurra bezain zaharra da baina ez da lurra bakarrik haizeak bezala inguratzen nau eta lotzen, askatzen nauelarik. Nire aberria suaren antzekoa da beti bera,berria beti epeltzen nau kanpoan hotz dagoenean ta erretzen ere badaki
Aberriaren mugak, euskarenak, gure baitan daude gehienak; euskara zabalduaz lau haizeetara zabalago egiten gara. Nire aberria harrizko herria da hitzezkoa eta hitzekoa altzairuzko txakolin, ardo zurezkoa eta hondar anonimoa. Nire aberria burdin bihurria da oroimenean arindua itsaslaminen baten herdoilezko kantu etorkizunez fosildua.
Aberriaren mugak... 13
5. Agur Euskal Herriari Zazpi Euskal Herriek bat egin dezagun guztiok beti beti gauden gu euskaldun. Agur eta ohore Euskal herriari Lapurdi, Baxenabar, Zubero gainari Bizkai, Napar, Gipuzko eta Arabari Zazpiak bat besarka lot beitez elkarri.
Zazpi Euskal Herriek... Hi haiz, Euskal Herria, haritz hori bera arrotza nausiturik moztua sobera. Oi gure arbasoak ez othoi ez beira zein goratik garen gu jautsiak behera!
Zazpi Euskal Herriek... Zazpi Euskal Herriek... Haritz eder bat ba da gure mendietan zazpi adarrez dena zabaltzen aidetan Frantzian, Espainian bi alderdietan hemen hiru, ta han lau bat da zazpiretan. 14
15
6. Agur Xiberua Sorlekhia ützirik gazte nintzalarik Parisen sarthü nintzan korajez betherik Plazerez gose eta bürian hartürik Behar niala alagera bizi Bostetan geroztik Nigar egiten dit Xiberua zuri
Agur Xiberua Bazter güzietako xokhorik eijerrana Agur sorlekhia Zuri ditit ene ametsik goxuenak Bihotzan ertsitik Bostetan elki deitadazüt hasperena Zü ützi geroztik Bizi niz trixterik Abandonatürik Ez beita herririk Parisez besterik Zü bezalakorik.
16
Palazio eijerretan gira alojatzen Eta segür goratik aide freska hartzen Gaiñ behera soginez beitzait üdüritzen Horri gañen nizala agitzen Bene ez dira heben Bazterrak berdatzen Txoriak khantatzen!
Agur Xiberua... Ametsa, lagün neza ni Atharratzerat Ene azken egüna han igaraitea Orhiko txoriaren khantüz behartzera Pharka ditzan nik egin nigarrak Hots, Xiberütarrak Aintzinian gora Üxkaldün bandera.
Agur Xiberua...
17
7. Agure zaharra Agure zahar batek zion bere etxe aurrean goizean goiz lantokira irteten nintzanean: Ez al dek, gazte, ikusten gure etxola zein dan? desegiten ez badugu, bertan galduko gera.
Baina guztiok batera saiatu hura botatzera, usteltzen hasita dago-ta, laister eroriko da. Hik bultza gogor hortikan, ta bultza nik hemendikan, ikusiko dek nola-nola laister eroriko dan. Baina denbora badoa, nekea zaigu hasi, eskuak zartatu zaizkit, eta indarrak utzi. Usteltzen badago ere, karga badu oraindik, berriz arnasa hartzeko esaigun elkarrekin:
Baina guztiok batera saiatu hura botatzera... Agure zaharra falta da gure etxe ondotik, haize txar batek hartu ta eraman du hemendik. Haur batzuk ikusten ditut eta inguraturik, aitona zaharraren kanta nahi diet erakutsi:
Baina guztiok batera saiatu hura botatzera... 18
8. Aitorren hizkuntz zaharra Aitorren hizkuntz zaharra nahi degu zabaldu munduaren aurrean gizonki azaldu, baldin gure zainetan odolik badegu euskaldunak euskaraz hitz egin behar degu. Zein hizkuntza ederra euskera guria inun ez det aurkitzen beste bat hobia usai goxo dun hizkuntz txukun ta argia, biraorikan ez duan hizketa garbia. Gora euskara maitea zoragarriena euskaldunen artean maitagarriena. Munduan sortu zanik hikuntzik zaharrena, gora ta gora euskaldunak eta gure euskara. 19
9. Ai zer plazerra
10. Aita semeak
Ai zer plazera bost urten büian sor-lekilat ützültzia! Ene herria, etsitü nian zure berriz ikustia. Aski sofritüz nik hanitxetan desir nükian hiltzia, ezpazüntüdan hain maite üken, oi Ama Eüskal-Herria!
Aita semeak tabernan daude ama-alabak jokoan Aita semeak tabernan daude ama-alabak jokoan.
Hanitxen gisa partitü nintzan etsaian güdükatzera, gogua bero, bihotza laxü eta kasik alagera, ezpenakian orain’ordian zer zen amaren beharra, hari pents´eta biga bostetan, aiher zitazün nigarra. Erresiñula kantari eijer libertatian denian, bena trixtüran higatzez dua kaloia baten barnian; gü ere, Ama, hala güntüzün tirano haien artian, zure ametsa kontsolagarri trixtüra handienian.
Berriz ikusi beharko dugu behi gizena auzoan, berriro ere ez da faltako trapu zaharrik kakoan.
Aita semeak tabernan daude... Eta lapurrek ohostu dute guk gendukana etxean, eta gu gaude erdi biluzik beti inoren menpean.
Aita semeak tabernan daude... Geurea dugu erru guztia, geurea dugu osoan, ez inori ba errua bota Euskal Herria hiltzean.
Aita semeak tabernan daude... Baina gaztea naiz eta daukat etorkizuna eskuan, ez zaigu hilgo Euskal Herria ni bizi naizen artean. 20
Aita semeak tabernan daude... 21
11. Amak ezkondu ninduen Amak ezkondu ninduen hamabost urtekin, (bis) senarrak bazituen larogei berakin, eta ni, neskatila gaztea, agure zaharrakin (bis) Ama, zertarako dut nik agure zahar hori? (bis) hartu ta leihotikan jaurti behar dut nik, ai ene! ene leihotikan jaurti behar dut nik (bis)
12. Ameriketara joan nintzen Ameriketara joan nintzan zentimorik gabe handik etorri nintzan maitia bost miloien jabe. Txin, txin, txin, txin, diruaren hotsa, harexek ematen dit, maitia, bihotzian poza (bis)
“Neska, hago isilikan, aberatsa dun hori, (bis) pazientziz pasa hitzan urte bat edo bi, hori hilez geroztikan biziko haiz ongi� (bis) Deabruak daramala interesatua, (bis) hau baino nahiago dut adin berekoa ai ene! hogei bat urteko gazte loratua (bis) 22
23
13. Anttoni eta Antton Antoni! Antoni! Zure atean nago ni. Ai, Anton! Ai, Anton! Ate ondoan, hor konpon. Hormatxoriak negu gorrian ez du atsegin elurra: zerua goibel, kabia hotza eta janari gabe lurra. Ai, maite, nire bihotzak duen zure hotzaren beldurra! Biontzat kabi bat berotzeko bilduko nuke egurra.
Antoni! Antoni!... Enarak ez du behin egindako kabirik inoiz aldatzen: urtero beti kabi haretan umeak ditu bazkatzen. Baina zu, Anton, enara txarra zaitut niretzat bilatzen; jai bakoitzean nexka berria ikusten zaitut maitatzen.
24
Antoni! Antoni!... Enarak ere bere kabia galduta badu ikusten, biderik gabe, haruntz ta honuntz kabitik du aldegiten. Egarri dagoen nire bihotza, zuk eman ezik edaten, berriro ere ibiliko da gogorik gabe nonbaiten.
Antoni! Antoni!... Zure bihotza egarri dela esan didazu bertsotan; neronek ere ikasia dut arrazoi duzula hortan. Zu beti zabiltz edari bila, ikusi zaitut askotan, baina neurriz gain egarri hori itotzen duzu ardotan.
Antoni! Antoni! kalabaza zale ez naiz ni. Ai, Anton! Ai, Anton! Haize freskoari, gabon!
25
14. Atharratzeko gaztelua
15. Azken dantza hau
Ozaze Jaurgainian bi zitroin doratü Atarratzeko Jaunak bata dü galdatü; üken dü arrapostü eztirela huntü, huntürik direnian batto ükenen dü. Portaliala juan zite, ahizpa maitia, ingoiti horra düzü Atarratzeko Jauna, otoi erran izozü ni eri nizala, zazpi egün hoietan oihan nizala. Klara, zuaza orai salako leihora, iparra ala hegua denez jakitera, iparra baldin bada goraintzi Salari, ene korpitzaren txerka jin dadila sarri. Ama, juanen gira oro elkarreki, etxerat jinen zira xangri handireki, bihotza kargatürik, begiak bustirik, eta zure alaba tunban ehortzirik. Ama, saldü nauzü bige bat bezala, bai eta desterratü, oi Españiala, aita bizi üken banü, ama zü bezala enündüzün ezkundüren Atarratzeko salala.
26
Azken dantza hau maitia zurekin nahi zinduzket eraman nerekin. Baina gaurko xedia ezin daike betia badakit nik ere bihar dela joaitia.
Bego pena hau itzuliren naiz bai berriz Euskal Herrira. Bego urte hau etorriko naiz betikotz zure ondora. Uuu... Azken dantza hau ez da sekulako. zin egina dut zin egin betiko hemen gure lurrean Bizi behar dudala. Eta hori ez bada hil hotz jar nadila. 27
16. Bagare Araban bagare Gipuzkun bagera Xiberun bagire Ta Bizkaian bagara Baita ere, Lapurdi ta Nafarran. Guziok gara eskualdun guziok anaiak gara Nahiz eta hitz ezberdinez Bat bera dugu hizkera. Bagare, bagera Bagire, bagara euskera askatzeko oraintxe dugu aukera
Araban bagare... Herri bat dugu osatzen eta gure zabarkeriz ez daigun utzi hondatzen. Bagare, bagera, bagire, bagara Euskadi askatzeko oraintxe dugu aukera. 28
17. Baldorba Ezkil gabeko elizen eremu emankorra, giza murzuriko zure ardientzat. Oi Baldorba! eguzki eta haize idor; mahats-ardo ibai, galburuarena. Lur gorri, harri landu, mailu eta xixelaren kantu. Gitarrazko alakiketan Armeniako kanun ahots urratuan.
Oi Baldorba! esazu nor zen bidetik baztertu zintuen madarikatua! Zure irri単o erromanikoa erdi izoztu eta leloturik utzi zuen madarikatuaren izena nahi dut. Oi Baldorba... Oi Baldorba! zutaz oroit eta zuri nagozu. Kantu bat laburra da eta pentsa zuk, esaten ez dizudan hartaz. Oi Baldorba... 29
18. Baratze bat Hau da egün eijerra mila txoriek kanta tziauri ene erregina besoak zuri ditizüt para.
Baratze bat nahi dizüt egin Amets sekretuenekilan Liliak egün jauntzi eijerrenetan Mila kolorez dantzan bihotzetan. Gaü beltz ta sakonetik Jeikitzen naiz hoztürik Bihotza hain tristerik Usu hitaz berantetsitürik.
Baratze bat... Karrosa bat hor dugu Kanpoan gure aiduru Ez gal aboro denbora Hiskor beitago amodioa
Baratze bat... Maitarzun berriari ilargiak dü argi emanen deikü aski guk elgar maita dezagun beti. 30
19. Batasuna Aupa gizona, jeiki mutil atzar emazte ta neskatil borrokarako dei eginaz irrintzi bat dabil. Euskal Herria diagu zai presoak eta hilak ere bai abertzale izan ezkero gaur gauden denok anai. Borrokari, luza zaidak eskua hona hemen nerea zabalik euskaldunon banan banan hiltzea otso beltzak ez dik beste nahirik Euskadiren alde loturik bagare goaz borrokara! Nagusituko bait gare Gerokoak geroko utzi Gaur Herriak ziok: "nahi diat bizi"
Aupa gizona, jeiki mutil... Hurrengo orrialdean jarraitzen du
31
20. Begiak parrez parre Otso beltza gauaren gauaz heldu artzainak zebiltzala kalakan... goizean goiz, odolez gorrituak, hamaika ardi hilak belarditan artzain kalakari, atsoak iduri har makila eskuan eta lotu etsaiari anaien aurka ez habila otso beltzarentzat atxik makila!
Aupa gizona, jeiki mutil... Agur, agur, andere askatasuna Agur, agur, biharko Euskadi Iguzkitan dantzatuko gaituzu errana diot maiteñoari besoak loturik, ez dugu pestarik, nola dantzatuko biok belaunikaturik? Lehenik urratu gatea, gero libre izanen dantza egitera!
Aupa gizona, jeiki mutil...
32
Begiak parrez parrez bihotza negarrez (bis) Halaxe joaten nintzan, maitia, zugandik dolorez Halaxe joaten nintzan, maitia, zugandik dolorez. Ama zuriak neri parian pasata (bis) Ez dit agurrik egin, maitia, burua jirata. Ai, ai ai! Ez dit agurrik egin, maitia burua jirata. Ama zuriak neri ez agur egiteko (bis) zer palazio dauka, maitia, zuri emateko? Zer palazio dauka, maitia, zuri emateko? Palazio eder bat haitzaren gainean. (bis) Ez da euririk sartzen, maitia, ateri denean. Ai, ai, ai! Ez da haizerik sartzen, maitia, ez dabilenean (bis). 33
21. Behin batian Loiolan
34
Behin batean Loiolan erromeria zan, hantxen ikusi nuen neskatxa bat plazan; txoria baino ere arinago dantzan; huraxe bai polita, han politik bazan!
Arkitu ginanian inor gabe jiran, koloriak gorritu arazi zizkidan; kontatuko dizuet guztia segidan, zer esan nion eta nola erantzun zidan.
Esan nion desio senti nuen gisan, harekin hizketa bat nahi nuela izan; erantzun zidan ezik atsegin har nezan, adituko zidala zer nahi nion esan.
“Dama polita zera, polita guztiz, ai! baina halare zaude oraindik ezkongai, ezkon gaitezen biok! esan zaidazu bai!” “Ni zurekin ezkondu? ni zurekin? jai jai!”
22. Behin betiko Behin betiko, behin betiko sinple bezain tinko, ez dugu etsiko! Behin betiko, behin betiko sinple bezain tinko, EUSKARAZ ETA KITTO! Etxean eta kalean berdin-berdin jolasean, eskolan, lanean, borrokan eta pakean Dakitenek erabiliz, ez dakitenek ikasiz, herri bat osaturik euskaraz nahi dugu bizi. Hasi etxetik eta kalera, hasi kaletik eta etxera, martxan jarri da lege berria: Euskaraz Euskal Herrian.
35
23. Bizkaia maite Bizkaia maite atzo goizean ikusi zindudan soineko xuriz jantzia buruan orlegi, bihotzean sua. Nere gogoaren ertzatik pasatzen. Zure usain gozoa, lana, amodioa, itsasoa, nere baitan sartzen. Atzo goizean entzun nuen zure berbaren oihartzuna, zure kantaren fereka, bihotzean kilika eta ohiartzunaren haunditasunean murgilduz joan nintzen jausika, hegaka. Bart arratsean arbasoen baratzaren ondoan bertsotan eta dantzan lotu zinen alai piper eta gatza sabel emankorra.
36
Bizkaia maite... Olerkari penatuaren gozo eta mina amodio eta kanta zure berba leun, zure gatzaren bizia, zure burdinaren goria dira gaur neretzat aterbe.
Bizkaia maite atzo goizean ikusi zindudan soineko xuriz jantzia buruan orlegi, bihotzean sua, lirain, sendo, eder.
37
24. Boga boga Boga, boga mariñela mariñela joan behar degu urrutira urrutira bai Indietara, bai Indietara. Ez det, ez det, ez det, nik ikusiko zure kai ederra kai ederra. Agur, agur, agur, Ondarroako Itsas itsaso bazterra, itsas itsaso bazterra. Mariñela, mariñela, boga! mariñela.
38
25. Donostiako hiru damatxo Donostiako hiru damatxo Errenderian dendari (bis) Josten ere badakite, baina ardoa edaten hobeki. Eta kriskitin, kraskitin, arrosa krabelin, ardoa edaten hobeki. Donostiako Gaztelupeko sagardoaren goxua (bis) Hantxen edaten ari nintzala hautsi zitzaidan basua. Eta kriskitin, kraskitin, arrosa krabelin, basua kristalezkua. Donostiako neskatxatxoak kalera nahi dutenean (bis) Ama piperrikez dago eta banoa salto batean. Eta kriskitin, kraskitin, arrosa krabelin, banoa salto batean.
39
Arrosatxoak bost hosto ditu, krabelintxoak hamabi, (bis) Mari Josepa nahi duen horrek eska bihotza amari. Eta kriskitin, kraskitin, arrosa krabelin, eska bihotza amari. Donostiako hiru damatxo hirurak gona gorriak (bis) Sartutzen dira tabernara ta irtetzen dira hordiak eta kriskitin, kraskitin arrosa krabelin, irtetzen dira hordiak. Donostiako hiru damatxo ein omen dute apustu (bis) Zeinek ardo gehiago edanda, zein gutxiago mozkortu. Eta kriskitin, kraskitin, arrosa krabelin, zein gutxiago mozkortu.
26. Egun da Santimamiña Egun da Santimamiña benetan egun samiña. Goiko zeruan gorde dezala luzaro neure arima. Esaten dizut egia hau ez da usategia; erroi artean izan nitzaden benetan ausartegia.
Egun da Santimamiña… Itsas aldean izarra, hari begira lizarra; euskara salbo ikusi arte ez dut kenduko bizarra.
Egun da Santimamiña… Kantatu zuen oilarrak, argitzen dira belarrak; Ageda gure martiriari moztu zizkaten bularrak.
Egun da Santimamiña… Bularrak moztu zizkaten eta Euskalerriak diotsa, solomu luze dultzerik gabe eman zaidazu bihotza.
40
41
27. Egun sentia Egun da Santimamiùa‌ Eman zaidazu bihotza eta ken berriz nahigabeak. Esan noiz garen izanen gure etorkizunen jabeak.
Egun da Santimamiùa‌
Eguzkien argia leihopetik sartzian poz eta alaitasunez esnatuko gera. Txorien abestiekin alaitutako eguna gizonen gorrotoakin ondatuko da eguna. Ibiliko gera alkarri kalte eginaz ustez launik haundienak aurrez ondo hitz eginaz. Batzuen izerdiekin besteak diru eginaz egia esan dutenak giltzapera emanaz. Gauz hoiek ikusteko nola esnatzen gera? Gauz hoiek egiteko nola jaikitzen gera?
42
Txoriak alaitutako eguna ondatzeko hobe genduke ez esnatu ta bertan geldi lotan.
43
28. Eperra Eperrak badituzu bere bi hegalak Bai eta bürün gainin kokarda ejer bat Zük ere balinbazünü gaztetarsün ejer bat Neskatilen gogatzeko bilo holli pollit bat. Amorosak behar lüke izan lotsa gabe Gaiaz ebiltia ez üken herabe Egünaz ebiltia desohore leike Txoriak ere oro haier soz dirade. Ebili izan nüzü gaiaz eta beti Eia! atzamanen nianez lili ejer hori Azkenian atzaman düt oi! bena tristeki Lümarik ejerrena beitzaio erori. Mündian ez da nihur penarik gabe bizi Nik ere badit aski hoitan segurki Nik desiratzen nizün ezkuntzia zurekin Bena ene aitak eztü entzün nahi hori. Zure aitak zer lüke eni erraiteko Ala enitzaio aski aren ofizioko Ala zü soberaxe zitzaio enetako Printzerik ez ahal da orai zuenganako.
44
29. Erran dut / Hala kinkirri Erran dut, erranen eta errango, ez naiz isilik egongo, plaza hontako dama gazteak ez dira moja sartuko.
Ala kinkiri, ala kunkuru, ala kinkiri kunkuru kanta, ala kinkiri kunkuru kanta gu bezalakoak dira, hola! Erran dut, erranen eta errango, ez naiz isilik egongo, plaza hontako gizon gazteak ez dira fraile sartuko.
Ala kinkiri, ala kunkuru... Erran dut, erranen eta errango, ez naiz isilik egongo, plaza hontako gazte guztiak ezkontzan dira sartuko.
Ala kinkiri, ala kunkuru...
45
30. Erribera Erribera, Erribera, zure landen zabalera ortzi muga den hartan mugatzen da. Zure lur emankorretan isurtzen diren asmoak gogotsu hartuko al ditu lur gozoak. Zure gaztelu zaharrek gorderik duten antzina hats tristetan mintzo da haren mina. Horma zahar arraituetan txoriak dira kantatzen mendetako lo geldia salatzen. Nafarroa anai zaharra kondairaren lehen sustarra bego higan arbasoen amets hura.
46
31. Errota zaharra Errota zahar maitea uraren ertzean, uraren ertzean da basati beltzean. Negar egiten dezu aleak txetzean. Ni ere triste nabil zutaz oroitzean. Zotin sekua dagi errotarriak itzalitako izar distirak dira neretzat zure begiak. Izar eder bat dago hor goiko lekuan, errota zaharra berriz erreka zokuan. Berebiziko pena badaukat barruan, ezin gintezke bizi elkarren ondoan. Bizitzaren legea nahi det onartu hala beharra koraiez hartu berez doana zertan behartu. 47
32. Euskal Herrian euskaraz Euskal Herrian euskaraz nahi dugu hitz eta jolas lan eta bizi euskaraz eta hortara goaz, bada garaia noizbait dezagun guda hori gal edo irabaz. Zabal bideak eta aireak gure hizkuntzak har dezan arnas, bada garaia noizbait dezagun guda hori gal edo irabaz.
Euskal Herri euskalduna irabazteko eguna pazientzia erre aurretik behar duguna, ez al dakizu euskara dela euskaldun egiten gaituena? Zer Euskal Herri litzake bere hizkuntza ere galtzen duena. Ez al dakizu euskara dela euskaldun egiten gaituena?
Euskal Herrian euskara hitz egiterik ez bada bota dezagun demokrazia zerri askara geure arima hiltzen uzteko bezain odolgalduak ez gara. Hizkuntza gabe esaidazue nola irtengo naizen plazara, geure arima hiltzen uzteko bezain odolgalduak ez gara.
48
49
33. Euskaraz bizi nahi dut Gau eta egun euskaraz bizi nahi dut eta gauza bera egin dezakezu zuk Euskaraz bizi nahi dut goizean goizik ez da amets bat nire nahia da baizik Etxean, kalean, lanean, lagun artean, mendira joatean eta ohean sartzean Egin ginen bizitzaren jabe nortasuna eta izaera gorde gabe Kaleetan bat egin genuen Elkar maite genuela erakustearren
Oooooo, euskaraz bizi nahi Ooooooo, (e)ta euskaraz bizi naiz (bis) Gau eta egun euskaraz bizi nahi dut eta gauza bera egin dezakezu zuk Euskaraz bizi nahi dut goizean goizik ez da amets bat nire nahia da baizik
Egin ginen bizitzaren jabe nortasuna eta izaera gorde gabe Kaleetan bat egin genuen Elkar maite genuela erakustearren
Oooooo, euskaraz bizi nahi... (bis) Euskaraz bizi nahi dut goizean goizik ez da amets bat nire nahia da baizik (bis) Gau eta egun euskaraz bizi nahi dut eta gauza bera egin dezakezu zuk Euskaraz bizi nahi dut goizean goizik ez da amets bat nire nahia da baizik Etxean, kalean, lanean, lagun artean mendira joatean eta ohean sartzean
Etxean, kalean, lanean, lagun artean mendira joatean eta ohean sartzean
50
51
34. Eskuetan
35. Furra furra
Eskuetan, bizitza eskuetan Eskuetan daude gure hitzak Eskuetan, bihotza eskuetan dago mundu bizi bat
Furra, furra, fandangoa, hortxe duzu fandangoa geure gustukoa.
Esan nahi nizukeen dena, esango dizudana Desiorik sakonena, ala inoiz ez esana Sekreturik isilena ala berririk onena Desiorik sakonena, dago dena, den dena Eskuetan‌ Nik zuri kaixo esatea Zuk niri zer moduz lagun Zu zara nire maitea Denok ikasi dezagun Esan nahi nizukeen dena esango dizudana Desiorik sakonena ala inoiz ez esana, esana
Eskuetan hizkuntza eskuetan Eskuetan daude hitz guztiak Eskuetan bihotza eskuetan dago mundu bizi bat. Eskuetan bizitza eskuetan Eskuetan daude gure hitzak Eskuetan bihotza eskuetan dago mundua. Eskuetan‌ 52
Gaur goizean jeiki naiz suerte onean, tanke bat topatu dut neure kafesnean; ez dakit zer daukagun bake ala gerra bainan nik badaezpadan egin dut puzkerra.
Furra, furra, fandangoa... Zerbait egitekotan zuzen eta artez zorri bat garbitu dut ur pistola batez, orain galdurik nago beldurrez beteta muniziorik gabe gelditu naiz eta.
53
36. Gaztelugatxe Furra, furra, fandangoa... Neure arma bakarra dut akordeoia, hauspoari eraginez dirudi leoia; eskua jaten badit on egin dezaion Cervantsei holakorik gertatu zitzaion.
Furra, furra, fandangoa... Eta orain banoa berriro ohera, bila ez badatozkit lolo egitera; bihar ikusiko da zer dagoen berri, jakintsuenak ere ezin du igerri.
Seiehun urte inguru kosta aldean zen gertatu, itsasgizon zahar batek behintzat hala zidan kontatu, enbat itzelak Gaztelugatxen untzi eder bat zuen hondatzen, euskaldunontzat barruan altxor haundiak ei zekartzan. Igaz udako goiz batez eguzkiaren lehen printzez jo nuen itsas barrena bihotza dardara eginez, murgildu nintzen ur gardenetan, arakatu ongi hare-haitzetan, han zegoen tinkaturik goroldioak estalirik. Indar guztioz bultzatzen altxor kutxa zabaldu nuen, atzera egin ninduen uhin haundia altxatu zen, inor ez zapaltzeko gogoa, zapalduak ez izatekoa, hau da gure urguilua altxor guztien iturria. Eta hau hola ez bazan sar nazatela kalabazan, ipui txit barregarriak kontatu nizkizuen plazan.
54
55
37. Gernikako Arbola
56
Gernikako arbola da bedeinkatua Euskaldunen artean guztiz maitatua. Eman ta zabal zazu munduan frutua adoratzen zaitugu arbola santua
Ez zera eroriko arbola maitea baldin portatzen bada Bizkaiko Juntia. Laurok hartuko degu zurekin partea pakian bizi dedin euskaldun jendia.
Arbola botatzia dutena pentsatu Euskal Herri guztian denak badakigu. Ea bada jendia denbora orain degu erori gabetanik eduki behar degu.
Arbolak erantzun du kontuz bizitzeko eta bihotzetikan Jaunari eskatzeko, gerrarik nahi ez degu pakea betiko, gure lege zuzenak hemen maitatzeko.
Mila urte inguru da esaten dutela Jainkoan jarri zuela Gernikako arbola. Zaude bada zutikan orain da denbora eroritzen bazera arras galdu gera
Betiko bizi dedin Jaunari eskatzeko jarri gaitezen danok laister belauniko. Eta bihotzetikan eskatu ezkero arbola biziko da orain eta gero.
Beti egongo zera udaberrikoa lore aintzinetako mantxa gabekoa. Erruki zaite, bada, bihotz gurekoa denbora galdu gabe emanik frutua.
Erregutu diogun Jaungoiko Jaunari pakea emateko orain eta beti. Baita indarra ere zerorren lurrari eta bendizioa Euskal Herriari.
57
38. Goizian argi hastian Goizian argi hastian, ene leiho-hegian txori bat pausatzen da eta goratik hasten kantan. Txori eijerra, hain alegera, entzuten haidanian, ene bihotzeko tristura laister duak aidian. Ene txoririk maitena, zertaz jin hiz nigana iratzarrazi nialarik ametsik eijerrena. Jinik hain goizik, uste hiena baniala hanitx pena? Ez, ez, habil kontsolatzera malerusago dena.
58
39. Goizian goiz jaikirik Goizian goizik jeiki nündüzün, espusa nintzan goizian; bai eta zetaz ere beztitü ekhia jelkhi zenian. Etxekandere zabal nündüzun egüerdi erdian, bai eta ere alargüntsa gazte ekia sarthü zenian. Musde Irigarai, ene jauna, altxa izadazüt büria, ala dolütü othe zaizü eneki espusatzia? Ez, ez etzitadazu dolütü zureki espusatzia, ez eta ere dolütüren bizi nizano lürrian. Nik banizün-maitetto bat mündü ororen isilik, mündü ororen isilik eta Jinko jaunari ageririk. Buket bat igorri ditadazü lili arraroz eginik, lili arraroz eginik eta erdia phozuatürik. 59
Zazpi urthez etxeki düzüt, gizona hilik khanberan, egünaz lür hotzian eta gaiaz bi besuen artian. Zitru-urez ükhüzten nizün astian egün batian, astian egun batian eta ostirale goizian.
40. Gora ta gora beti Gora ta gora beti, haik gora Lapurdi! Euskerak bizi gaitu eta bizi bedi. Gorantza doa agudo kapitala eta Lapurdi beti dago apala, aldrebesturik dago mundu zitala, konformatzen ez bagara ze pekatu mortala!
60
Gurea ez da bizi modu normala lurra lantzeko haitzurra eta pala, lanaren truke kobratzen erreala. Benetan da miserable euskaldunon jornala. Munduan ezin bizi daiteke hala, merkatuetan dena gora doala, etxera eta zopa guztiz argala, kriseiluen oiloa ez da postre formala. Obrero eta nekazari leiala, zuena ez da errenta liberala. Diru zikinak putre motzak bezala botatzen dizu gainera hortxe bere itzala. Jabeek dute kontzientzi zabala, kaskatu dute gure lurren azala, baina Lapurdi ez da hain zerbitzala; burruka garbian dago hori da printzipala.
61
41. Guk euskaraz Guk euskaraz Zuk, zergatik ez? (bis) Euskara putzu sakon eta ilun bat zen (bis) eta zuek denok ur gazi bat atera zenuten handik nekez (bis)
Guk euskaraz Zuk, zergatik ez? (bis) Orain zuen birtutez zuen indarrez (bis) euskara itsaso urdin eta zabal bat izanen da eta guria da (bis)
42. Gure bazterrak Maite ditut maite geure bazterrak lanbroak izkutatzen dizkidanean zer izkutatzen duen ez didanean ikusten uzten orduan hasten bainaiz. izkutukoa... nere barruan bizten diren bazter miresgarriak ikusten
Nik eta zuk egin behar dugu Euskal Herria gure buru.
62
63
43. Gure esku Kanta zaharrak dioen bezala, ura bere bidean doa. Goi mendietako ur xirripa kanpo emariz ibaitu da. Mugarik ez jarri urei. Utzi libre beheratzen, milaka urtez egin legez. Guk ez dugu aldarri egiteko heroi edo konkistarik. Borondateak elkartzen gaitu, herri izan nahiak.
Hormak eta harresiak ez ditugu maite, elkarrekin bizi nahi dugu, soilik. Ez dugu beste inor mendean hartu nahi, etorkizuna hautatu, ez besterik. Har dezagun bidea, gure esku dago eta. Milaka lagun oinez, eskutik oratuta. Jende zoriontsua, herri libre batean (bis)
64
44. Habanera Berriro itzuliko balitz iragan denbora arrotza berdin kontsumi nezake bainilla gozo artean, itsaso urrun batetan irudimena galdurik udaberriko euritan larrosak pizten ikusiz. Osaba komertzianterik ez nuen izan Habanan, pianorik ez zegoen bizi nintzen etxe hartan, neskatxen puntilla fi単ak udako arratsaldetan, errosario santua neguko gela hotzean. Ezpainek gordetzen dute ezpain bustien gustoa desiozko hotzikaran etsipenaren tamalez, gaua zelatan dakusat kontzientzia bilutsik badoaz ordu geldiak gogorapenen hegalez. 65
45. Haize Hegoa Jaio giñen, bizi gera ez dugu ezer eskatzen itsasontzia astiro kaiatik ari da urruntzen. Antillak zintzilik daude argazkien paretetan karta bat idatziko dut norbaitek erantzun dezan. Tabako, ron ta kanelaz girotutako arratsetan algarak entzuten ziren Habanako putetxetan, abanikodun mulatak gauari haize egiten musiken aide nagiek odola erretzen zuten.
Haize hegoa gau epela ilargiaren argi mutxurdiñak leihoetan teiatuan katu bi bide ertzean zenbait kanta gau erdiz arnoari Hargaiñeko sorgin zaharrak keiñuka ilargiari.
Jaio giñen, bizi gera ez dugu ezer eskatzen itsasontzia astiro kaiatik ari da urruntzen. Antillak zintzilik daude argazkien paretetan karta bat idatziko dut norbaitek erantzun dezan. 66
67
46. Haltzak ez du bihotzik Haltzak ez du bihotzik, ez gaztanberak hezürrik; enian uste erraiten ziela aitunen semek gezurrik
Jaun kuntiak berhala, traidore baten bezala: "Berterretx aigü borthala, ützüliren hiz berhala"
Andozeko ibarra, ala ibar lüzia, hiruretan armarik gabe ebaki zaitan bihotza.
Ama indazüt athorra, Mentüraz sekülakua, bizi denak orhit düke Bazko gaüerdi ondoa.
Berterretxek oheti, neskatuari eztiki: "abil eta so egin ezan gizonik denez ageri" Nestakuak berhala, ikusi zian bezala, hirur dozena bazabiltzala leiho batetik bestera.
47. Haurrak ikas zazue Haurrak ikas zazue euskaraz mintzatzen, ongi pilotan eta oneski dantzatzen.
Ai-re tun txi-ki-tun, ai-re tun lai-re, (lau aldiz) Gure kantu zaharrak kontserba ditzagun; aire pollitagorik ez da sortu inun.
Ai-re tun ... Ez ahantz berriz ere sorterri ederra, haren mendiak eta itsaso bazterra.
Ai-re tun ... Bihotz leiala ere atxik aitameri eta nonbait dagoen gazte maiteari.
Ai-re tun txi-ki-tun, ai-re tun lai-re, (lau aldiz)
Berterretxek leihoti, Jaon kuntiari goraitzi, ehün behi bazereitzola bere zezena ondoti.
68
69
48. Ilargia Esaiozu euriari berriz ez jauzteko, esan bakardadeari gaur ez etortzeko, eusten nauen soka zara eta itotzen nauena, ametsak sortu zizkidana, galtzen dituena.
Zuretzat ilargia lapurtuko nuke gauero, eta zu itsu zaude bere argia ikusteko, irribarrez, gero minez, eragin didazu negarra, nire sua itzali da, ez zara gaueko izar bakarra, ez zara!! Esan sentitzen dudana ez dela egia, une baten sinesteko ez garen guztia.
Zuretzat ilargia...
49. Itsasoan urak handi dire Zazpi laguneko famili batetan arotza zen gure aita gure herriko alkate ez izan arren, lan egiten zuena.
Itsasoan urak handi dire, murgildu nahi dutenentzat gure herriko lanak handi dire, astun dire, gogor dire, zatiturik gaudenontzat. Markatzen ari diren bide nabarra ez da izango guretzat, lehengo sokari ezarririk datorren oztopo bat besterik.
Itsasoan... Hainbeste mendetako gure morrontzak baditu mila tankera eta, zuhur aukeratzen ez badugu, bertan galduko gera.
70
71
50. Iturengo arotza Ituringo arotza, Erramun Joakin, haserre omen zaude zeren degun jakin. Santuek ez laitekez fiatu zurekin: San Kritobal urtuta joaliak egin. Arotzak erran dio bere andreari: - Urtu behar dinagu, ekarran santu hori! - Gizona nora zoaz, bekatu da hori! - Etzionagu erranen sekula nihori. Ituringo garaile Ramuntxo Joakin haserre omen zira zeren dudan jakin. Konfesa zaitez ongi erretoarekin: ez dute zer fidatu Santuek zurekin. Kobrezko Santurikan inon bazarete, egoten al zarete hemendik aparte; baldin arrotz horiek jakiten badute, joariak egiteko urtuko zaituzte.
51. Itziarren semea Itziarren semeak ez du laguna salatzen... Eta zakurren aurrean tinko ta ixilik egoiten...
Itziarren semea: hori duk mutila! nihor salatu baino nahiago du hila harro egon liteke Maji neskatila, espetxetik jali ta joanen zaio bila! Maji neskatila, hori dun mutila! Nihor salatu baino nahiago du hila! - Haurra zer egin haute holan egertzeko? - Ama, jo egin naute mintza arazteko - Izenik eman al duk? Esan zak egia! - Ez ama, ez dut eman! Jali naiz garbia! - Jali haiz garbia? - Bai ama, egia! Ta amak eskeini zion klabelin gorria.
Itziarren semea... Zazpi gizon nituen joka inguruan, makilaz hartu naute ostikoz lurrean, baina nik ez dut eman lagunen izenik, ta hantxe gelditu dira fitsik jakin barik. Lagunen izenik ez baitut eman nik... ta hantxe gelditu dira fitsik jakin barik!
72
Itziarren semea...
73
51. Ixil ixilik dago Lau aldiz sartu naute uretan burua zangotik euki naute zintzilikatua, baina nik ez dut eman lagunen izenik, ta hantxe gelditu dira fitsik jakin barik. Lagunen izenik ez baitut eman nik... ta hantxe gelditu dira fitsik jakin barik!
Itziarren semea... Izerdia ta odola burutik behera... ezpainak urratu ta azazkalak atera, baina nik ez dut eman lagunen izenik, ta hantxe gelditu dira fitsik jakin barik! Odolez beterik, ni beti isilik! ta hantxe gelditu dira fitsik jakin barik!
lxil ixilik dago, kaia barrenian untzi xuri polit bat uraren gainean (bis) Goizeko ordu bietan esnatutzen gira arrantzaliarekin joateko urrutira. Pasatzen nintzanean zure leihopetik negarrak irteten dit begi bietatik (bis) Zergaitik (5 aldiz) negar egin? Zeruan izarrak dagoz itsaso aldetik (bis)
Itziarren semea... Itziarren semeak ez du laguna salatzen eta zakurren aurrean tinko ta isilik egoiten... Espetxerat igorri dute amak ez du ezagutu ta Majik, pulliki pulliki eman diozka bi musu.
74
75
53. Izotz ondoko eguzki Izotz-ondoko eguzki, neguaren farre: olerkariak noizbait hiri goratzarre. Emeki duk itxaroz piztu garai-larre: udaberri-lamiek larreon batzarre.
Bai-baitatza eria ogean, herio atzapar itsusia luzatzen ario: berbizkunde-berria maiteak jario: hitzik ezin ta irria hain ezti dagio!
Behetik nator, ibarrak izoztuta utziak, mendia jaiez dago urrezko jantziaz. Haren farrea dadat irrika biziaz, gozatua baitu gaur ezti bereziaz.
Izotzak estali zuen gure Euskalerria; mintzo ozenak zabaldu berbizkun berria. Itzal-zokondoetan lore, izotz-bitxia baina haren gainetik jauntzen eguzkia.
Udalenak irria oi du zoro ozena: udak, haragikoia; udazkenak, bena; negu-gau ozkarbien izotz-ondorena guztiz, bakarra duzu: denetan emeena! 76
54. Jaun baruak Jaun Baruak aspaldin xederak hedatü zütin, txori eijer bat hatzaman dizü Paubeko seroren komentin, orain harekin biziren düzü aspaldian gogun beitzin. Xedera baliz halako merkatietan saltzeko, Ziberuako aitunen semek eros litzazkie oro, halako txori eijerto zunbaiten hatzamaiteko. Igaran apirilaren bürian, armadaren erdian, züntüdan bihotzian, armak oro eskian; present espiritian, manka besuen artian. Jauna maite banaizü, erraiten düzü bezala, kita ezazü, kita ezazü Erregeren zerbütxüa eta maita herria, üken dezadan plazera. 77
55. Kattalin Etxe txiki txukun baten zure aita ta amakin zinen bizi, zintzo bizi ene maite Kattalin. Ene maite, ene maite ene maite Kattalin sekulako ta betiko galdu zaitut Kattalin. Baina eder zinen zinez zinen izar bat bezin ile gorri baita zorri zuk bazenun Kattalin. Ibaiaren zinen joaten zure ahate beltzekin goiz batean, bat batean ito zinen Kattalin. Hilerrian bada lore euzki lili, krabelin zu zaituzte badut uste ongarritzat Kattalin.
78
56. Kontrapas Garaziko herria benedika dadila (bis) euskarari eman dio behar duen tornuia (bis)
Euskara, euskara, ialgi hadi plazara (bis) Bertze jendek uste zuten ezin eskriba zaiteien (bis) orai dute porogatu enganatu zirela (bis)
Euskara, euskara, ialgi hadi kanpora (bis) Oraidano egon bahiz inprimitu bagerik (bis) hi engoitik ebiliren mundu guzietarik (bis)
Euskara, euskara, habil mundu guzira (bis)
79
57. Kupela Gertakizun polit bat behin Asturiasen ez dakit guziekin gogorako naizen lagun bat eta biok andrekin hain zuzen sagardotegi baten afaria baitzen numero dotoreak ikusi ginuzen.
Kupela, kupela sagardoan hotela kupela, kupela zaindu ezak horrela. Talde bat osatu zen mutil ta neskatxa festan pasa nahi zuten gurekin arratsa tragotikan tragora ze nolako martxa sagardoan daukate afizio latza gehiegi eran genduen hori zen akatsa. 80
Kupela, kupela...
Kupela, kupela...
Herrialde denetan ohitura badira esneakin juan ziren sagardotegira handikan basoka bana ohituren neurrira gero sagardoari txotxetikan tira barrez egon nintzaien albotik begira.
Leku berrira zen ta joan ginen pozak festarako gera gu mutil aproposak geurea aitortzeko zertan egon lotsak sarri ireki ziren ziri edo zotzak bapo kendu ginuzen hanketako hotzak.
Kupela, kupela...
Kupela, kupela...
Lehenen esne tragoa ohitura bezala esan nien ez al zen edari makala sagardoa hobeto asentatzen zala nahiz geroagoan ez zen izan hala hiru ordu baino lehen egin zuen txahala.
Umorez jarri ginen ondorenean zer erderaz bertsoetan lo que hace el beber inguruko jendeak barrez egin zun leher erretiratu ginen emazteei esker txispatu ginen baina ez zen pasa ezer.
Kupela, kupela sagardoan hotela kupela, kupela zaindu ezak horrela. Kupela, kupela sagardoan hotela kupela, kupela bete zaigu sabela.
81
58. Lau teilatu Hemen gaude ta poztutzen naiz ta ziur zure aita ere bai; ta zer ondo... zelan dijua zure bufanda txuria.
Lau teilatu gainian ilargia erdian eta zu goruntz begira, zure keia eskuetan putzara batekin... putz! Neregana etorriko da ta berriz izango gara zoriontsu edozein herriko jaixetan. Goxo goxo kanta egin nazu Benitoren Maria Solt. Negarrik ez, txuri zaude ta malkoak zure kolorea kentzen dute.
Lau teilatu gainian... Felix, Felix bihar berriz egongo gara txanpain apur batekin; diru gabe baina izarrak gurekin daude, piano baten soinuaz.
Lau teilatu gainian...
82
83
59. Lepoan hartu ta segi aurrera Trailara, trailara la-la-ra la-la-la-ra Lepoan hartu ta segi aurrera! (bis) Gazte bat lurrean aurkitu dugu lore gorriz beterik kolkoa... burdinen artetik ihesi dator euskal gazteriaren oihua! Mutilak, eskuak elkar gurutza! ekin ta bultza denok batera! Bidean anaia erortzen bazaik, lepoan hartu ta segi aurrera!
Trailara, trailara la-la-ra la-la-la-ra Lepoan hartu ta segi aurrera! (bis) Ez dugu beldurrik, ez dugu lotsarik nor geran, zer geran aitortzeko! Ez gaituk lapurrak, ez eta zakurrak kataiaz loturik ibiltzeko! Gizonak bagera, jo zagun aurrera, gure herriaren jabe egin arte! Askatasunaren hegal azpian kabia egiten ohituak gare! Ibiltzen aspaldi ikasia dugu, otsoak eskutik hartu gabe! 84
Trailara, trailara la-la-ra la-la-la-ra Lepoan hartu ta segi aurrera! (bis) Arrotzek ezpataz hil nahi banaute izituko gaituztelakoan, zutitu ta euskeraz mintzatuko naiz nere hiltzailearen aurrean! Mutilak, ez gero nigarrik egin erortzen banaiz gau ilunean, izar berri bat piztutzera noa Euskal Herriko zeru gainean... Euskal Herriko zeru gainean... Euskal Herriko zeru gainean...
Trailara, trailara la-la-ra la-la-la-ra Lepoan hartu ta segi aurrera! (bis)
85
60. Loretxoa Mendian larrartean aurkitzen da loretxo bat. Aurrean umetxo bat loretxoari begira. Loreak esan nahi dio ÂŤUmetxo aska nazazu, jaio naiz libre izateko ta ez loturik egotekoÂť. Umetxoak ikusirik lorea ezin bizirik arantzak kendu nahi dizkio bizi berri bat eman. Orduan izango baitu indarra eta kemena; orduan emango baitu ugari bere fruitua.
86
87
61. Loriak udan ihintza bezela
88
Loriak udan ihintza bezela maite det dama gazte bat, hari hainbeste nahi diodanik ez da munduan beste bat; inoiz edo behin pasatzen badet ikusi gabe aste bat, bihotz guztira banatutzen zait halako gauza triste bat.
Nik hainbat inork nahi dizunikan arren ez zazula uste, nere begiak beren aurrean beti desio zaituzte; eguzkirikan ikusi gabe txoria egoten da triste, ni ez nau ezerk alegratutzen zu ikusteak hainbeste.
Neskatxa gazte, paregabea, apirileko arrosa, izarra bezin dizdizaria, txoria bezin airosa; oraintxen baino gusto gehiago nik ezin nezakeen goza; zorionian ikusten zaitut, nere bihotzak, hau poza!
Aurpegi fina, gorputza berriz ez dago esanikan, hizketan ere grazi ederra ezer ez duzu txarrikan; mundu guztia miratuta ere zu bezelako damikan, agian izan liteke baina ez dut sinisten denikan.
Ez al didazu antzik ematen nik zaitudala nahiago, ai, marinelak gau ilunean izarra baino gehiago? Nere ondoan zauzkadalako pozez zoraturik nago; zu ikusteak alegratu nau, triste nengoen lehenago.
Nere betiko pentsamendua nere kontsolagarria, zu gabetanik ezin bizi naiz, esaten dizut egia; zu bazinake arbola eta ni baldin banintz txoria, nik zu zinakeen arbola hartantxe egingo nuke kabia.
89
90
Amodiokan nere bihotza zureganuntza darama, herri guztian zeren daukazun neskatx bikainaren fama; beste fortunik mundu honetan ez dut desiatzen, dama: haur batek berak izan gaitzala ni aita eta zu ama.
Zerorrek ere ongi dakizu aspaldi hontan nagola zuregatikan penak sufritzen, baina ordea hau nola! Halaxen ere nigana ezin bigundu zaitut inola, ni zuretzako argizaia naiz, zu neretzako marmola.
Falta duenak logratutzeko hitz egitea txit on du, eta nik ere saiatu bihaut ote gitezken konpondu; gaur nagon bezain atrebitua sekulan ez naiz egondu, hargatik golpez galdetzen dizut nerekin nahizun ezkondu.
Nere bihotza urtzen dihoa es da ez da misterio: penaren kargak estutu eta zumua kendutzen dio; begiak dauzkat gau eta egun eginikan bi errio, beti negarra dariotela zu zerala medio.
Ezkondutzeak izan behar du preziso gauza txarren bat! Hala esaten ari zait beti nere kontsejatzaile bat; halaxen ere haren esanak oso utzirik alde bat, ongi pozikan hartuko nuke zu bezelako andre bat.
Zu zeralako medio baldin joaten banaiz lur azpira, gero damua eta malkuak alferrik izango dira; behin joanez gero hoien birtutez berriz ez niteke jira, hori gertatu baino lehenago zazu nitaz kupida.
91
62. Maitu zaitut Koloretako ametsak esna nagoenean eta ezin loak hartu gaua iristen denean. Saltoka hasita hegan egiteko gogoa, nire bihotza taupaka aire ertzera doa. Elkarrekin hankaz gora buruz behera jartzean, tunelean sartu eta irrintzika hastean, bitxiloreekin pultsera egin dizudanean, begietara begira hauxe nahi dizut esan:
Begietako dirdira, irribarrea ahoan, ezin ditut ezkutatu zu ikusterakoan; hanka eta eskuetan, gorputzean, dardara; nire bihotza taupaka aire ertzera doa. Elkarrekin ortzadarra margotu dugunean, ispiluan nire izena idatzi duzunean, irratia piztu eta doinu hau entzutean, begietara begira hauxe nahi dizut esan:
Maite zaitut...
Maite zaitut, maite- maite zaitut; pila, pila, pila patata tortilla! Maite zaitut. Maite-maite zaitut, ilargiraino eta buelta maite zaitut
92
93
63. Maitiak galdegin zautan
64. Matakume tume papa
Maitiak galdegin zautan, polita nintzanez (bis) polit, polit nintzela baina, larrua beltz, larrua beltz.
Maketume, tume, papa Maketume, tume, pa (bis) Dudue, dubea (bis) Ieme, ieme, ieme, ia (bis)
Maitiak galdegin zautan, premu nintzanez (bis) premu, premu nintzela baina, etxerik ez, etxerik ez. Maitiak galdegin zautan, boltsa banuenez (bis) boltsa, boltsa banuela baina, dirurik ez, dirurik ez. Maitiak galdegin zautan, lana banuenez (bis) lana, lana banuela baina, gogorik ez, gogorik ez. Gaixoa, hil behar dugu, guk biok gosez (bis) gosez, gosez hil behar baina, elkar maitez, elkar maitez.
94
65. Maria Solt ta Kastero Maria Solt eta Kastero bi amoros zahar bero. Hirurogei-hamarna urtetan hartü die amorio Kastero jelostü gero Maria Solt ezarri kanpo. Maria Solt dua nigarrez Izorra dela beldürrez. Barnets-bordako anderiak kontsolatü du elez Emazte zaharrik oküpü agintzen eztela ez. Maria Soltek arrapostü Santa Elisabet badüzü. Santu zahar bateganik oküpü agitü düzü Kastero ere bada saintü, hala nizan beldür nüzü. Kastero eztüzü saintü Sobera bürhauti düzü. Elizalat juan eta taharnan egoiten düzü Kastero denagatik saintü Maria Solt antzü zira zü. 95
66. Martxa baten notak
67. Matalaz
Eguzkiak urtzen du goian gailurretako euria uharka da jausten ibarrera geldigaitza den oldarra.
Dolü gabe, dolü gabe, hiltzen niz, bizia Xiberuarendako emaiten baitüt.
Gure baitan datza eguzkia iluna eta izotza urratu dezakeen argia urtuko duen bihotza.
Agian, agian, egün batez jeikiko dira egiazko xiberutarrak egiazko eskualdünak tirano arrotzen hiltzeko, egiazko eskualdünak tirano arrotzen hiltzeko.
Bihotza bezain bero zabalik besoak eta eskuak gorririk ikus dezagun egia argiz beterik burua. Bakoitzak urraturik berea denon artean geurea etengabe gabiltza zabaltzen gizatasunari bidea.
Agian, agian...
Inon ez inor menpekorikan norbere buruan jabe herri guztioak bat eginikan ez gabiltza gerorik gabe.
96
Batek goserikan diraueino ez gara gu asetuko beste bat loturik deino ez gara libre izango.
97
68. Mendian gora Mendian gora haritza ahuntzak haitzean dabiltza itsasoaren arimak dakar ur gainean bitsa.
Kantatu nahi dut bizitza usteltzen ez bazait hitza mundua dantzan jarriko nuke Jainkoa banintza (bis) Euskal Herriko tristura soineko beltzen joskura txori negartiz bete da eta umorez hustu da.
Argitu ezak kopeta penak euretzat gordeta goizero sortuz bizitza ere hortxe zegok eta (bis) Mundua ez da beti jai i単oiz tristea ere bai bainan badira mila motibo kantatzeko alai.
Bestela datozen penai ez diet surik bota nahi ni hiltzen naizen gauean behintzat egizue lo lasai (bis)
Emaidazue freskura ura eskutik eskura izarren salda urdina edanda bizi naiz gustura (bis) Euskal Herriko poeta kanposantuko tronpeta hil kanpaiari tiraka eta hutsari topeka.
98
99
69. Nafarroa Arbasoen harkaitza Nafarroa, Nafarroa, Nafarroa arbasoen harkaitza lur emankor hezkaitza bedatseko ekaitza ekhiaren emaitza Nafarroa, Nafarroa arbasoen arkaitza. Zazpietan lehena Nafarroa, Nafarroa, Nafarroa, zazpietan lehena gaztelien auhena Santxoren hasperena gazten itxaropena Nafarroa, Nafarroa zazpietan lehena.
70. Nafarroa arragoa Nafarroa, arragoa, argiaren pausaleku haizearen ibil-toki zabal, hesirik gabea. Nafarroa, arragoa, sua eta ura, kondaira urratu baten oihartzun oihukatua. Amets bat baino gehiago, ez oparotasun osoa: nahiaren eta ezinaren burrukatoki ekaitzez betea. Nafarroa, arragoa mahats eta gari maitasun eta gorroto gezur eta egia gurea. Nafarroa, arragoa lur beroen sabel emankorra eta goiko mendi hotzen mendetako loa.
Nafarroa, zuhur eta eroa, lurrik maitatuena, hormarik gabe utzitako etxea: erreka gardenen negarrez ibai lodietara ixurtzen ari den odol bustikoarraren iturri bizia. Nafarroa, arragoa eta oinarri, eta oinaze eta bidean zure bila ibiltzea ... Pinudiek usaintzen dituzten harri txigorrezko bidetan gora O, Nafarroa, Nafarroa betikoa (bis)
100
101
71. Negua joan da ta Elurrak joan direnean nire mendien artean eguzkia teloian atzekaldean da. Ateratzeko beldur da, beldur eszenikoa Aspaldi antzeztu ez duen obra honetan. Izpi txiki txikiren bat agertuz doa gaurkoan poztasun handi batek besarkatzen nau. Mesedez ozen esan negua joan egin dela nire arima hotzak ez du sinizten eta.
Laztandu nazazu orain, ur urdinen artean orain lainorik ez da, aurpegi biluziak ta larrua jotzean garrasirik ozenena, gordin amaigabea, negua joan da ta. Jaio berrien antzera taupaden beharra dut orain belarriekin ikusteko nire begiek entzuten ez dutena. Mesedez ozen esan negua joan egin dela izara guztiak erre ditut eta.
Laztandu nazazu orain....
102
Soinu bakar bakarra zure bularraldean Negua joan da ta Borobildu zaizkit ertzak, zure ondoan izpi lasaigarri bat negua joan da ta, negua joan da ta. Soinu bakar bakarra zure bularraldean (bis) Negua joan da ta (bis)
72. Nere herriko neskatxa maite Nere herriko neskatxa maite ahozko lorez zaitut gaur laztantzen itsaso garden, lur gozoko landare kresalaren usain, zeru kolore nere bihotzaren taupaden hotsez zure grazia dut kantatzen. Bihotz minberen egunsentia herri sufrituaren lamia ipuin zaharren piper eta eztia erreka garbien kantu bitxia udazken lizunez zaude jantzia izar zerutarren irria. Lanbro artetik itsas geldira leunki zoazen txori airosa amodiozko sentipenaren hatsa zure ezpainetan loratuz doa goizeko ihintzetan belardi zera eguzkitan zilar dizdira.
103
73. Oi ama Euskal Herri Anai etxen da ezküntü bükatü niz oain joaitera ene opilaren egitera Pariserat banüazü
Oi ama Eskual Herri goxua zutandik urrun triste banüa adios gaixo etxen dena adios Xiberua (bis) Pariseko bizitzia lan kostüzüriaz bagiazü bena berantzen zütadazü zure berriz ikustia.
Oi ama Eskual Herria...
74. Oi kanta berri Oi kanta berri ixilik nago orain duela aspaldi, zuretzat nuen kar bero hura suntsitu ez da dirudi. Beste lanetan iragan ditut hainitz egun ta gau-aldi, bainan oraino ez dut ukatu Euskara ez da Euskadi. Oi kanta berri bihotzetikan ezpainetarat jalgia, Euskal airean bihotzen zaitut, zu neure mezularia. Jende artean izatu banaiz beresle xamurgarria, izan zaite zu ene partetik bakezale den xoria. Oi kanta berri izan zaite zu anai arteko zubia batasunetik libertatera gidatzen duen bidea. Kartzelan den abertzaleari emozu doi bakargia etsiturikan den bihotzari esperantzaren bizia.
104
105
Oi kanta berri gure herriak behar du bide eta zubi, etxetan ere baitezpadako argiarekin, ur garbi. Horiek denak ez dire aski bizi dadien Euskadi, hainbat oraino beharko ditut kanta bat eta kanta bi.
75. Oi Pello Pello
106
Oi Pello Pello, logale nauk eta jinen niza oherat? Irun ezan eta gero, gero, gero... Irun ezan eta gero, gero, bai.
Oi Pello Pello, astalkatu diat eta jinen niza oherat? Harilka zan eta gero, gero, gero... harilka zan eta gero, gero, bai.
Oi Pello Pello, irun diat eta jinen niza oherat? Astalka zan eta gero, gero, gero... astalka zan eta gero, gero, bai.
Oi Pello Pello, harilkatu diat eta jinen niza oherat? Xuri ezan eta gero, gero, gero... xuri ezan eta gero, gero, bai.
Oi Pello Pello, xuritu diat eta jinen niza oherat? Irazki ezan eta gero, gero, gero... irazki ezan eta gero, gero, bai.
Oi Pello Pello, josi diat eta jinen niza oherat? Argia dun eta bihar, bihar, bihar... argia dun eta jinen hiz bihar.
Oi Pello Pello, irazki diat eta jinen niza oherat? Pika ezan eta gero, gero, gero... pika ezan eta gero, gero, bai. Oi Pello Pello, pikatu diat eta jinen niza oherat? Jos ezan eta gero, gero, gero... jos ezan eta gero, gero, bai.
107
76. Pausorik pauso beti bidea eginez Pausorik pauso beti bidea eginez geroa irabazi behar dugu oinez. Egatik hegan dator gure irrintzina, ezina ekinaren ekinez egina. Lizarratik euskara dator indar berriz, Navarra Nafarroa dela iragarriz.
Pausorik pauso beti... Zatoz, lagun, gurekin; ez egin negarrik, euskarak ez du eta malkoen beharrik. Badakigu non gauden ta nora goazen, kanta dezagun, beraz, alai eta ozen. 108
Pausorik pauso beti... Kantu-kantari baina lanean su ta gar gaurko gure ametsa gauza dadin bihar. Egatik irrintzika dator hegalari erantsi zeure boza gure kantuari.
Pausorik pauso beti... Euskararen erreka aldean Lizarra, euskaltzakeok aurten han dugu Biltzarra. Zatoz zu ere oinez gurekin batera ezina ekinaren bidez egitera.
Pausorik pauso beti...
77. Pello Joxepe Pello Joxepe tabernan dala haurra jaio da Larraulen (bis) Etxera joan da esan omen du: -Ez da neria izanen, beraren amak topa dezala haur horrek aita zein duen. Hau pena eta pesadunbria! Senarrak haurra ukatu (bis) Pello Joxepe bihotz neria haur horrek aita zu zaitu haur horrentzako beste jaberik ezin nezake topatu. Zure semia besuan daukat senarra aldamenian (bis) orain denborik eztaukat eta zuazkit ordu onian neronek abisatuko zaizut garaia datorrenian. Fortunosoa nintzela baina ni naiz fortuna gabia, (bis) abade batek eraman dizkit umea eta andria: haurra berea bazuen ere andrea nuen neria. Patzientzia hartu bihar da munduan Pello Josepe, (bis) andria ere zuria izanda haurra bestena diote; gizonen faltan igarotzen da basoan zenbait larrarte.
109
78. Plazara Plazara, Euskara, plazara! Euskaldun irakasle eta ikasleok, dantzara! Plazara, dantzara! Geure herriaren geroa bait gara! Bai arreba ta anai... Guk ere herri bat izan nahi! Gure lurrak laiatuz eta irauliz, udaberriko emaitzaren zai! Herri jakintza nahi dugu, eta jakintza herriarentzat nahi!
Plazara, Euskara, plazara!... Ez erderarik ez! Euskadin sortu gi単anez! Denok euskara bakar bat nahi dugu! Bizi giro ta jakintza bidez, mundu berri bat nahi dugu herri bakoitzak beretik emanez!
Plazara, Euskara, plazara!... 110
79. Prima eijerra Prima eijerra zutan fidaturik, hanitx bagira oro tronpaturik! Enia zirenez erradazu bai alez; bestela banua desertiala, nigarrez urtzera. Desertiala, juan nahi bazira, arren zuaza, oi, bena berhala! Etzitiala jin berritan nigana bestela ogua doluturen zaitzu, amoros gaixua. Nitan etsenplu nahi dianak hartu, ene malurrak parerik ez baitu. Xarmangarri bat nik bainian maitatu fidatu tronpatu!... Sekula jagoiti ikhusi ezpanu! Mintzo zirade arrazu gabetarik ezukala nik zur'amodiorik; zu beno lehenikbanian besterik: maiterik fidelik hor eztereitzut egiten ogenik.
111
80. Salamankara
112
Gazte gaztetik aitak ta amak fraile ninduten nonbratu bai eta ere estudiora Salamankara bidaldu. Salamankara nindoalarik bidean nuen pentsatu estudiante tunante baino hobe nuela ezkondu.
Hitz erdi batez maite nuela erran nion belarrira baina, gaixoa, herabetua ihes joan zen kanpora. Ez ahal nauzu, izar ederra, kondenatzen infernura! Ez da sekulan ene gogotik histuko zure itxura.
Ostatu xume polit batean gosez gelditu bainintzen neska xarmant bat ari zitzaidan mahainean zerbitzatzen. Begia kartsu, ezpaina lore, enekin aise mintzatzen aingeru hori ordu berean ene bihotz barnean zen.
Aita Jainkoak egin banindu zeruetako giltzari orduntxe bai jakinen nuen atea nori ireki. Lehenengo aitari, gero amari, gero anai-arrebari, ta azken orduan isil-isilik nire maite politari.
113
81. Topa dagigun Errioxa Baigorriko, Bakio nahiz Getariko topa dagigun eta bakean bizi gaitezen betiko.
bis
Umeak arretaz horni gazteei hitza eskaini gaztetxoago eta haurrago izan gaitezen geroni.
Errioxa Baigorriko... Ez uka amonei hitzik entzun agureei pozik zaharra ez da izandakoa luzaroan dena baizik.
Errioxa Baigorriko... Hierarkia da lehorra harremana emankorra errespetuan dago gordeta emakumeen altxorra.
Errioxa Baigorriko...
114
115
82. Triste bizi naiz eta Triste bizi naiz eta hilko banintz hobe badaukat bihotzian hainbat atsekabe Maite bat maitatzen det bainan haren jabe sekula izateko esperantzik gabe (bis) Bihotz baten lekuan mila banituzke zuretzako maitia izango lirake Baina milan lekuan bat besterik ez det har zazu ba maitia bat hau mila bider (bis) Nere maite polita nola zera bizi? Zortzi egun hauetan etzaitut ikusi Uste det zabiltzala nigandik igesi ez didazu ematen atsekabe gutxi (bis) 116
83. Txalaparta Tiriki-trauki hiru ta lau dira zazpi, xurruxumurru bat batean dira urrun, tiriki-trauki ezker eskubi bien artean dago zubi, hots bare-bare hor leiho sare hiru ta lau dira bi‌ (2 bis) Tiriki-trauki hiru ta lau dira zazpi, xurruxumurru bat batean dira urrun, tiriki-trauki ezker eskubi bien artean dago zubi, hots bare-bare hor leiho sare hiru ta lau dira bat, bat, bat, bat la, la, la, la
117
84. Txantxibiri Txantxibiri, txantxibiri gabiltzanian Elorrioko kalian, hamalau atso tronpeta jotzen zazpi astoren gainian. Astoak ziren txiki-txikiak, atsoak, berriz, kristonak! Nola demontre konpontzen ziran zazpi astoren gainian (bis)
Saltzen, saltzen, txakur txiki baten karameluak, EstĂĄ muy bien! esaten du konfiteroak (bis) Cuando vamos a Otxandiano karnabal egunian, me cagĂźen la mar, comeremos chocolate sonbreruaren gainian.
118
85. Txatxamatxalinatxu Txatxamatxalinatxu jaio zan urtian herria ta kofradia hasarratu ziran (bis)
Tirikitiena beltxa morena ontza bat txokolate goizian onena (bis) Txikia izan arren izan leike abila Biba Elantxobeko tanbolintxerua (bis)
Tirikitiena beltxa morena... Txatxamatxalinatxu jaio zan urtian herria ta kofradia hasarratu ziran (bis)
Tirikitiena beltxa morena...
119
86. Txori txikia Txori ttikia nintzelarik esan zidaten, kaiolan bizitzeko sortua nintzela (bis)
Gero arrano bihurtu nintzanean kaiola hautsita aldegingo nuen beldurrez, libro nintzela sinistarazi nahi zidaten. Horregatik iriki zizkidaten ateak egin nezan hegaz, bainan luze gabe ohartu nintzen hanka harkaitz bati lotu zidatela kate motz eta astun batez.
87. Txoria txori Hegoak ebaki banizkio neria izango zen ez zuen aldegingo (bis) Bainan honela ez zen gehiago txoria izango (bis) Eta nik txoria nuen maite, Eta nik, eta nik, txoria nuen maite. Trala laralala lala lala tralara lala lala lala trala laralala lala lala tralara lala lala.
Gero arrano bihurtu... Horregatik iriki zizkidaten ateak egin nezan hegaz, bainan luze gabe ohartu nintzen hanka harkaitz bati lotu zidatela kate motz eta astun batez.
120
121
88. Ume eder bat Ume eder bat ikusi nuen Donostiako kalean, hitz erditxo bat hari esan gabe, nola pasatu parean? Gorputza zuen liraina eta oinak zebiltzan aidean politagorik ez det ikusi nere begien aurrean. Aingeru zuri, paregabea Euskal Herriko alaba, usterik gabe zugana beti nere bihotzak narama. Ikusi nahian beti hor nabil, nere maitia, hau lana...! Zoraturikan hemen naukazu beti pentsatzen zugana. Galai gazteak galdetzen dute: aingeru hori nun dago? Nere maitia nola deitzen dan ez du inortxok jakingo; ez berak ere, ez luke nahiko, konfiantza horretan nago. Amoriodun bihotz hoberik Euskal Herrian ez dago. 122
89. Urtxintxak Urtxintxak oihanian jauzika, aldaxkatik aldaxkarat... Zuk erradazu, ama, zendako ez diren erortzen lurrerat?
Nik ere nahi nuke Izan urtxintxa bezala! Hain gora, hain trebe, Izaiteko libre! Urtxintxak oihanian zintzilik, buruz behera buztanetik Zuk erradazu, ama, zendako ez duten buruko minik?
Nik ere... Urtxintxak oihanian karruzkaz, neguko bildu eltzaurrekin Zuk erradazu, ama, zendako ez dezaketan egin berdin?
Nik ere‌
123
90. Xalbadorren heriotzean Adiskide bat bazen benetan bihozbera poesiaren hegoek sentimenduzko bertsoek antzaldatzen zutena.
Hesia urraturik libratu huen kanta lotura guztietatik gorputzaren mugetatik aske sentitu nahirik.
Plazetako kantari bakardadez josia hitzen lihoa iruten bere barnean irauten oinazez ikasia...ikasia
Azken hatsa huela bertsorik sakonena inoiz esan ezin diren estalitako hegien oihurik bortitzena... bortitzena
Non hago, zer larretan Urepeleko artzaina mendi hegaletan gora oroitzapenen gerora ihesetan joan hintzana (bis)
124
Non hago, zer larretan...
125
91. Zazpiak oihal batetik Mundu guztiak aditutzen du euskaldunaren negarra alde batera nahiago nuke ez banintz hemengotarra.
Enpe単atzea ez bada libre alferrik dugu indarra hau da txoriak gari tartean goseak egon beharra. Antzerki hontan lau pertsonaia ta jokalari bakarra arbolak berak erakusten du hostoa eta adarra.
Enpe単atzea ez ...
Zazpi ahizparen gai den oihala ebakirikan erditik alde batera hiru soineko utzirikan lau bestetik.
Guraiziakin bereizi arren bakoitza bere aldetik ezagutzen da jantzi direla zazpiak oihal batetik. Oihal bera da gure jantzia sortu gintuzten unetik, ez du munduak kemenik sortu kentzeko gure soinetik.
Guraiziakin...
Sutan pizturik darrai oraindik zugaiz berriz lehengo gerra oharkabean ez zen mintzatu Txirrita poeta zaharra.
Enpe単atzea ez ...
126
127
92. Zenbat gara Zenbat gera? Lau, bat, hiru, bost, zazpi (bis) Zer egin degu? Ezer ez, Zer egiten degu? Alkar jo Zer egingo degu? Alkar hil (bis) Gure asmoak, esperantzak, herria, askatasuna, justizia, pakea, egia, maitasuna, mitoak, hitz hutsak. Zenbat gera? Lau, bat, hiru, bost, zazpi (bis) Zer egin degu? Ezer ez, Zer egiten degu? Alkar jo Zer egingo degu? Alkar hil (bis) Hori ez, hori ez, hori ez, Hori ez, hori ez, hori ez...
128
93. Zure doinua Euri asko egin du, neska, lehenengo laztanetik amaigabeko gau sutsuak ezin kendu burutik Alkoholak eraman zituen lotsaren azken tantak Zein zoriontsu izan garen denbora guzti hontan Zure irribarre goxo hura non galdu ote da ez al zara konturatu gurea haustu dela Zein gogorra egiten zaidan bukaera onartzea Zu zoriontsu izatia nere azken eskaria
Taupada luzeak izan dira, maitia, baina orain nere kantuak ez du zure doinua Jakin inor ez bezala maite izan zaitudala aska ditzagun bihotzak idatziz atal berri bat
Taupada luzeak izan dira, maitia, baina orain nere kantuak ez du zure doinua (bis) Ez du zure doinua, ez du zure doinua.
129
Altsasun, 2014ko ekainaren 7an argitaratua.
diseinua & inprimatzea
948 562 107 guaixekomunikazioa.blogspot.com