BN DeStem zaterdag 2 februari 2013
2 | spectrum
Boeren op zee: geen Als er niet genoeg land is om voedsel te verbouwen voor de groeiende wereldbevolking, dan bouw je toch een megaboerderij op zee? Een Nederlandse onderneemster werkt aan een futuristische zeeboerderij voor de Zuid-Koreaanse kust.
door Annemieke van Dongen a.vdongen@bndestem.nl
E
en zestig meter hoge, honderd hectare grote tuinbouwkas die op zee dobbert. Waarin op zes verdiepingen boven elkaar algen, vis, insecten en groenten worden geteeld, duizenden varkens en tienduizenden kippen worden gefokt. Waarbij al het afval wordt gerecycled tot voedingsstoffen en energie. Het zou zomaar een beeld uit een nieuwe science fictionfilm kunnen zijn. Maar volgens Claude Monique Mampaey is dit snel keiharde realiteit. Als het aan de ambitieuze ondernemer uit het Brabantse Made ligt, drijft binnen een paar jaar de eerste verticale zeeboerderij voor de kust van Zuid-Korea.
Met haar bedrijfje Deep Arctic Water heeft Mampaey een ontwerp laten maken voor een gigantische kasconstructie die bestand moet zijn tegen tsunami’s en aanvaringen met boten. Want dat de megaboerderij van de toekomst op zee moet komen, is volgens de 35-jarige Brabantse vanzelfsprekend. „Op het land raakt de ruimte op. Zeker in Azië, waar de verstedelijking ten koste gaat van landbouw en de grond rond miljoenensteden vaak zwaar verontreinigd is geraakt.” Op zee is ruimte genoeg. Ook vlakbij die snel groeiende miljoenensteden. De nabijheid van stad en megaboerderij heeft volgens Mampaey nog meer voordelen: „Het verkort de afstand waarover het voedsel naar de consument wordt vervoerd. Dat verlaagt de kosten. Bovendien is de watertoevoer onbeperkt. Met moderne methoden kan zeewater in zoet water worden omgezet. Water tempert de temperatuurverschillen, waar je op het land meer rekening mee moet houden.”
De zeeboerderij moet grotendeels zelfvoorzienend worden. In de onderste laag in het water worden vissen geteeld. Daarboven eetbare zeesla, zeewier en algen. Algen dienen als voedsel voor de dieren in de bovenste lagen en - nadat ze zijn bewerkt tot biodiesel - als bron voor energie. In de derde laag worden groenten geteeld op basis van hydrocultuur - in zoet water. De bovenste lagen zijn bestemd voor insectenfarms en megastallen voor varkens en kippen. De mest en andere natte reststromen gaan in een biovergister. Die verwerkt ze tot brandstof en biomest voor de planten. En dat is nog niet alles: met zonnecelfolie in het dak van de constructie moet zonne-energie worden opgewekt, onder meer om de led-verlichting mee te laten branden. Mampaey werkt nauw samen met verschillende Nederlandse en Zuid-Koreaanse bedrijven uit het mkb die in haar plan geloven. Zo denkt agrarisch adviesbureau Lucel mee over de beste manier om planten in de futuristische kasconstructie te telen en buigt een andere ondernemer zich over de optimale techniek om bio-afval te vergisten. Zelf ging Mampaey na haar studie economie aan de slag bij het bedrijf van haar vader, dat onder meer onderdelen levert voor tuinbouwkassen. Haar eerste contacten in Azië deed ze op via een Chinese studievriendin die werkzaam was op het consulaat in Shanghai. In juni nam ze deel aan een Nederlandse handelsmissie naar Zuid-Korea, waar ze contact legde met ondernemers en overheden. Tijdens haar eerste reizen in Azië ontdekte Mampaey al snel dat het continent, als het om land- en tuinbouw gaat, mijlenver achterloopt bij Nederland. Moderne tuinbouwkassen zijn er niet, om over technieken om agrarische afvalstoffen en reststromen te hergebruiken al helemaal maar te zwijgen. Waarom dan niet eerst een proefboerderijtje voor de Zeeuwse kust, maar meteen
groots van start gaan in Zuid-Korea? Juist omdat je in Nederland niet snel verder komt dan een proefboerderijtje, zegt Mampaey. „Hier is een overproductie van voedsel. Er is geen noodzaak om te investeren in zo’n groot project. In Azië durven zowel overheden als investeerders veel groter te denken.” En ze moeten volgens haar ook wel, omdat de dreigende problemen daar veel ur-
Verticale landbouw van boven naar onder Niveau 6 - Groente- en bloementeelt. Tomaten, komkommers, paprika’s, courgettes, etc.
Zonnecelfolie voor zonne-energie. Niveau 3 - Zeolieten en algenkweek. Energieproductie
Niveau 5 - Veeteelt en pluimveehouderij. Kippen, eenden, varkens, koeien, geiten, etc.
Niveau 2 - Diepzeeviskwekerij. Zalm, karper, tilapia, panga, etc.
Niveau 4 - Hydro- en aquaponica. Zeesalade, radijs, uien, bloemen, etc. Verdamping voor zoetwaterproductie.
Niveau 1 - Vismest. Omzetting van organisch en vloeibaar residu in biomassa.