InnovationQuarter Jaarplan 2016

jaarplan

2016

INHOUDSOPGAVE

1. Inleiding

2. Business Development 2.1 Opdracht 2.2 Prestaties 2.3 Activiteiten

3. Foreign Investments 3.1 Opdracht 3.2 Prestaties 3.3 Activiteiten

4. Capital 4.1 Opdracht 4.2 Prestaties 4.3 Activiteiten

5. Organisatie & communicatie 5.1 Organisatie 5.2 Communicatie

6. Begroting 6.1 Inleiding 6.2 Belastingen 6.3 Begroting 2016 Participatie- en Ontwikkelingsbedrijf 6.4 Toelichting op Begroting 2016 Participatiebedrijf 6.5 Toelichting op Begroting 2016 Ontwikkelingsbedrijf

COLOFON Ontwerp Walvis & Mosmans Drukker Drukkerij Van de Sande

1. Inleiding InnovationQuarter is op 1 januari 2014 van start gegaan met als missie “het ontsluiten van het innovatieve vermogen van Zuid-Holland”.

In 2016 blijven wij vol ambitie inzetten op onze drie kerntaken Business Development, Foreign Investments en Capital: Business Development: kerntaak is het

Zuid-Holland heeft een zeer goede uitgangspositie,

realiseren van samenwerkingsverbanden tussen

maar kan economisch zoveel beter presteren. Door

innovatieve ondernemers (al dan niet met

nauwere samenwerking tussen kennisinstellingen

kennisinstellingen, overheden en grote bedrijven).

en bedrijven, meer kruisbestuiving tussen de

Het doel is het genereren van nieuwe business.

sterke regionale clusters, gerichte inzet om het

Target voor 2016 is de realisatie van 15

innovatieve MKB te versterken, het aantrekken

samenwerkingsverbanden, het aanjagen van

van innovatieve buitenlandse bedrijven en het

25 samenwerkingsverbanden en de realisatie

investeren in vernieuwende en snelgroeiende

van 30 verkenningen.

ondernemingen. En precies voor deze zaken is InnovationQuarter opgericht.

Foreign Investments: kerntaak is het laten landen van buitenlandse bedrijven in Zuid-

InnovationQuarter heeft zich in de afgelopen

Holland. Target voor 2016 is het laten landen

twee jaar ontwikkeld tot een organisatie die

in Zuid-Holland van 25 bedrijven met een

toegevoegde waarde levert door enerzijds de

investeringsvolume van € 60 mln.

neutrale rol, het brede overzicht, diepe kennis en grote netwerk en anderzijds als organisatie die

Capital: kerntaak is het risicodragend financieren

benaderbaar is, dicht op de bal zit en levert. Dit

van jonge technologiebedrijven en het innovatieve

leidt ertoe dat we – gevraagd en ongevraagd –

MKB. Target voor 2016 is de realisatie van 10

vaak een rol spelen om partijen in het innovatieve

investeringen met een totaal geïnvesteerd

ecosysteem verder aan elkaar te verbinden. Zo is de

vermogen van € 25 – 30 mln. (inclusief privaat

steeds nauwere samenwerking tussen incubators

aangetrokken kapitaal).

in de regio én met StartupDelta in de slipstream van de komst van het Cambridge Innovation Center

Onze activiteiten moeten in 2016 leiden tot een

(CIC) naar Rotterdam mede door ons geïnitieerd.

additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van

Belangrijk en nodig, omdat Zuid-Holland ook in

naar inschatting € 100 mln en de creatie van

dit opzicht nog te versnipperd is. Juist omdat we

300+ hoogwaardige arbeidsplaatsen in de regio.

niet gelinkt zijn aan één subregio of één cluster,

De opgave voor InnovationQuarter is echter

kunnen we cross-sectorale en bovenregionale (zelfs

groter dan het sec realiseren van projecten,

internationale) samenwerking tot stand brengen.

nieuwe banen of investeringen. Met bedrijven, kennisinstellingen, cluster- en deltaorganisaties,

De noodzaak van een regionale ontwikkelings­

incubators, financiers, topsectoren en overheden

maatschappij die werkt aan een economisch

zorgen we er voor dat een bruisend ecosysteem

krachtigere regio wordt inmiddels dan ook breed

ontstaat. Waarin hoogwaardige kennis ontwikkeld

onderkend.

én toegepast wordt. Waar partijen elkaar snel en

3

goed weten te vinden over bestuurlijke en sectorale grenzen heen. Waar we oplossingen vinden voor maatschappelijke uitdagingen. Waar serieus werk wordt gemaakt van de transitie naar de next economy, door het verzilveren van de kansen die de digitale en circulaire economie bieden.

Deze opgave vraagt van InnovationQuarter dat ze méér is dan een verbinder, meer dan een acquisitieorganisatie en meer dan een investeerder. We doen dan ook meer dan waar we op basis van de hierboven gestelde targets op afgerekend worden. Dat ‘meer’ zit voornamelijk in de integrale werkwijze tussen onze kerntaken en het zorgen voor ‘reuring’: het op de kaart zetten van de innovatieve kracht van onze regio. Maar we pakken binnen onze kerntaken ook letterlijk meer activiteiten op dan we in onze targets hebben gedefinieerd. Deze worden benoemd in dit jaarplan.

Leeswijzer Dit jaarplan behandelt per kerntaak wat er in 2015 is gerealiseerd, wat de doelstellingen zijn voor 2016 en welke activiteiten daarvoor worden uitgevoerd.

Het gaat dan zowel om de activiteiten die direct aansluiten bij de targets, maar ook om additionele activiteiten. Ook geven we per kerntaak aan welke ontwikkelingen, kansen en knelpunten we zien.

Ik wens u veel leesplezier en zie uit naar de samenwerking in 2016!

Rinke Zonneveld Directeur InnovationQuarter

“Zuid-Holland telt vele iconen.

Dankzij de inspanningen van InnovationQuarter komen daar steeds nieuwe bij. Met alle partijen van InnovationQuarter maken we deze iconen nog zichtbaarder. En daarmee tillen we de Zuid-Hollandse economie naar een hoger plan.”

Minister Kamp (Economische Zaken) tijdens jaarevent InnovationQuarter

5

2. Business Development 2.1 Opdracht De hoofdopdracht van Business Development is het

bedrijven en gespecialiseerde kennis- en

voor en met ondernemers verkennen van nieuwe

onderzoeksinstellingen bevinden zich de kiemen

businessmogelijkheden en het realiseren ervan.

van nieuwe business. Het opsporen én doen

Centraal staat een ondernemende werkwijze,

ontkiemen van die kansen, is ons dagelijks werk. De

waarin ondernemers én de business developers

focus ligt daarbij op het innovatieve MKB-ers, maar

van InnovationQuarter grenzen verleggen om

bovenal op díe ondernemers die het aankunnen en

kansen te verzilveren. Naast concrete resultaten in

durven om in open innovatietrajecten samen tot

de projecten zelf, is ook de voorbeeldwerking van

nieuwe business te komen.

projecten voor andere ondernemers cruciaal.

Maatschappelijke vraagstukken op het gebied van voeding, gezondheid, energie, veiligheid en mobiliteit raken ook Zuid-Holland. Met alle topsectoren vertegenwoordigd heeft de regio in potentie óók alle potentiële oplossingen voor die vraagstukken in huis, inclusief de ‘real life testing ground’ om hier bewezen oplossingen te exporteren naar andere regio’s. InnovationQuarter richt zich primair op de regionale speerpuntdomeinen Life Sciences & Health, Safety & Security, Cleantech, Horticulture en Smart Industry. De grootste toegevoegde waarde van InnovationQuarter ligt daarbij op het realiseren van cross industry innovation: het verbinden van innovatieve oplossingen uit verschillende sectoren.

Een verschil ten opzichte van 2015 is dat we er voor de duidelijkheid voor kiezen om de thema’s

“We zijn lang op zoek geweest naar een product om onze recycle machine voor te gebruiken. Toen de huidige 3D print trend begon begrepen we dat onze machine hiermee echt een verschil kon maken. InnovationQuarter heeft ons met de juiste mensen in de keten in contact gebracht om de innovatie te kunnen versnellen. We verkregen al snel inzicht in de zakelijke kansen, dit gaf ons de boost om het idee uit te rollen.”

Jonas Martens, mede-oprichter Refil

Maritiem en Water- en Deltatechnologie niet meer onder Cleantech te vatten, maar als zelfstandige

De maatschappelijke opgaven zijn groot. De kansen

sectoren weer te geven.

om tot nieuwe business te komen zo mogelijk nog groter. Bij het ontsluiten van het regionale

Business Development richt zich op een breed

innovatiepotentieel is intensieve samenwerking

scala aan bedrijven en kennisinstellingen. Het

met clusterorganisaties, campussen, incubators,

innovatiepotentieel van Zuid-Holland bestaat

financiers, kennisinstellingen, overheden, de

namelijk niet alleen bij de aanwezigheid van

Kamer van Koophandel, topsectoren, TKI’s en

starters of innovatieve MKB-ers. Ook binnen grote

andere regionale ontwikkelingsmaatschappijen

Box 1 Business Development / Terugblik 2015 ▶▶ Ons netwerk met ondernemers is verder gegroeid en verdiept. Inmiddels hebben we een netwerk van vele duizenden bedrijven in de regio. Opvallend hierbij is dat ook steeds meer corporates ons opzoeken met de vraag hoe zij de brug naar het innovatieve MKB kunnen slaan. ▶▶ Belangrijke opdracht is in 2015 geweest om de focus zoveel mogelijk te leggen op de fases aanjagen en realiseren, en op ondernemers met investeringskracht. Daarbij is het vinden van innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken leidend. ▶▶ In alle fases van de business developmentfunnel (signaleren-verkennen-aanjagen-realiseren) zijn de vooraf gestelde ambities gehaald of overtroffen. ▶▶ Evenals in 2014 zijn de initiatieven die in 2015 zijn ondernomen divers van aard. Enkele voorbeelden: • We hebben het programmamanagement van Maritime Delta uitgevoerd, de paraplu waaronder veel mooie innovatie-initiatieven ontstaan, onder andere op het gebied van schone schepen, aquatic drones, smart maintenance.1 Verder hebben we het consortium ‘3D printing van metal spare parts voor de maritieme sector’ gelanceerd met circa 30 partners.

• We hebben uitvoeringscapaciteit geleverd aan het Valorisatieprogramma Deltatechnologie en Water (VPdelta) waarin we onder meer hebben gewerkt aan de proeftuin Klimaatbestendig Zomerhofkwartier (Rotterdam) en de versterking van de waterkwaliteit in de Diergaarde Blijdorp.

• We hebben een consortium van 6 bedrijven gevormd voor preklinische screening en spelen een rol in de vorming van het partnership Interventie-MRI van waaruit een open innovatieomgeving gerealiseerd wordt op het gebied van hartzorg. In het verlengde hiervan werken we aan een nationale Health Deal.

• We zijn de initiator en trekker geweest bij de totstandkoming van het fieldlab Smart Food.

We hebben het project Smart, Safe and Resilient Mainport gelanceerd op het snijvlak van Safety & Security en de haven, en hebben het samenwerkingsverband Smart Maintenance geïnitieerd.

• We hebben innovatieve tuinbouwondernemers bij elkaar gebracht in het consortium Vers+ (op het snijvlak van Horticulture en Life Sciences & Health) met de ambitie om gezamenlijk bij te dragen aan een gezonde voeding voor onze samenleving.

• Binnen het brede domein Cleantech werken we aan trajecten als als ‘Groen afval naar olie’ (energie), Resilitient Cities en ‘Waterbergende kasdagen’(klimaat), Waste2Chemicals als het verkennen van de kansen om duurzame biomassa zoals houtsnippers om te zetten in suikers en lignine en daarna in biomaterialen, biobrandstoffen en energie (biobased).

Ook hebben we een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de EFRO-aanvraag voor The Green Village.

7

▶▶ In 2015 heeft de provincie Zuid-Holland de Netwerkregeling Topsectoren geïnitieerd, waarmee organisaties worden gefinancierd die zich richten op de signalerings- en verkenningsfase. InnovationQuarter werkt nauw samen met deze organisaties. Het streven is dat InnovationQuarter zich hierdoor nog beter kan focussen op realisatie van business cases. Ook heeft InnovationQuarter een belangrijke rol gespeeld bij het leiden van ondernemers naar de regeling MKB in Topsectoren (MIT).

1

Het programmamanagement van Maritime Delta is een additioneel gefinancierde taak, business development activiteiten t.b.v. Maritime Delta komen uit onze basiscapaciteit.

cruciaal. Het is onze rol om onszelf en anderen

we in 2016 nog scherper willen zijn in welke

daarop scherp te houden. Zolang de ambities groot

projecten we wel en niet oppakken. We zetten in

genoeg zijn en we als samenwerkende partners

op het realiseren van schaalbare projecten met

ook zelf cross industry innovation waarmaken, is

impact, met ondernemers die de mogelijkheid en

iedere partij nodig om vanuit zijn eigen specifieke

bereidheid hebben te investeren.

kwaliteit een bijdrage te leveren. Dit is ook de reden waarom we met het ministerie van Economische

Figuur 1 bevat een toelichting op de activiteiten en

Zaken, de provincie en de Kamer van Koophandel

resultaten per fase.

samenwerken in het traject ‘Dienstverlening MKB’, dat als doel heeft verschillende activiteiten gericht

Naast de hierboven genoemde afrekenbare

op het innovatieve MKB optimaal op elkaar af te

targets levert Business Development de volgende

stemmen.

prestaties in 2016:

2.2 Prestaties

▶▶ Realisatie van individuele matchmaking

Het verkennen van nieuwe businessmogelijkheden

tussen ondernemers onderling en tussen

en het realiseren ervan, staat centraal in de

ondernemers en kennisinstellingen

activiteiten van Business Development. Daarbij

Het zwaartepunt van Business Development

focussen we op zowel de business van vandaag

ligt op het realiseren van nieuwe business voor

als de kansen van morgen. In 2016 worden vanuit

en met ondernemers en daarbinnen op het

Business Development de volgende prestaties

smeden van samenwerkingsverbanden. In 2015

geleverd:

bleek daarnaast dat ondernemers veel behoefte

1.

Realisatie van 15 samenwerkingsverbanden

hebben aan een partij die hen in contact

die een succesvol innovatietraject doorlopen

brengt met andere ondernemers, met nieuwe

hebben (realiseren) 2

kennisbronnen en met nieuwe klanten. Vanuit

Realisatie van 25 samenwerkingsverbanden

het grote netwerk van InnovationQuarter en

(aanjagen)

haar integrale werkwijze (inclusief Foreign

Realisatie van 30 verkenningen

Investments en Capital), zijn we vaak en

(signaleren – verkennen)

snel in staat om deze ondernemers verder te

2.

3.

De targets voor Business Development blijven

helpen. Matchmaking is daarbij een niet te

gehandhaafd op het niveau van 2015 omdat

onderschatten activiteit, die al regelmatig

tot nieuwe business voor de betreffende

bedrijven actief te volgen op mogelijkheden

ondernemer heeft geleid. Vanwege de focus op

voor onder meer uitbreidingsinvesteringen.

samenwerkingsverbanden zal het zwaartepunt

Ook ten behoeve van de kerntaak Capital

niet op individuele matchmaking liggen, maar

zal vanuit Business Development capaciteit

zullen we in 2016 wel actief monitoren hoeveel

worden ingezet. Uit ons netwerk komen

succesvolle matches er gemaakt zijn.

leads voor Capital, die in 2015 zelfs tot een participatie hebben geleid. Alle bedrijven uit

“Het bijeenbrengen van deze twee topsectoren leidt tot verbindingen die waardevol zijn en die we anders wellicht niet hadden ontdekt”

de portfolio van Capital zullen in het kader van het ‘100-dagenplan’ in de eerste 3 maanden ná participatie vanuit Business Development bezocht worden om de inbedding in een netwerk van klanten, ondernemers en kennisinstellingen te verkennen.

Sander Steenbrink (General Manager Corporate R&D Boskalis) bij het door Papendrecht en InnovationQuarter georganiseerde congres Aerospace meets Maritime

Business Development zet in 2016 ca. 14 fte in, waarvan een deel van de kosten wordt gedragen door externe programma- en

▶▶

Business Development ter versterking

projectfinanciering. Daarbij heeft het Business

van Foreign Investments en Capital

Development team in 2016 een aanjaagbudget

Naast het leggen van relaties ten behoeve

van € 300.000. Dit budget wordt benut

van de eigen projecten, zal vanuit Business

voor projectontwikkeling, het inzetten van

Development ook actief worden bijgedragen

specifieke externe expertise en voor het

aan het Investor Relations programma van

organiseren van bijeenkomsten.

Foreign Investments, dat tot doel heeft om in Zuid-Holland gevestigde buitenlandse

9 2

Wij gaan hierbij uit van een gemiddelde projectomvang van € 1 mln euro.

Signaleren

Verkennen

Aanjagen

Realiseren

• Op zoek naar

• Uitwerken business cases

• Bedrijven inspireren en

• Bedrijven en kennisinstel-

innovatieontwikelingen

meenemen in potentie

lingen verbinden om inno-

• Borgen financiëring

binnen en tussen sectoren

(technologische)

vaties te laten ontstaan

• Realiseren dat trekker

ontwikkelingen

• Consortiumvorming resul-

uit bedrijfsleven het

• In kaart brengen potentiële behoeften markt

• Verkennen economische potentie thema’s • Verkennen draagvlak en doorzettingsmacht ondernemers • Organiseren speelveld om gezamelijk innovaties te

terend in een projectplan • Smeden en formaliserensamenwerkingsverbanden • Ondersteunen bij invullen

consortium verder leidt naar daadwerkelijke realisatie van de nieuwe business

financiëringsmogelijkheden (privaat en/of publiek)

ontwikkelen

Figuur 1 Funnel Business Development: van signaleren en verkennen naar aanjagen en realiseren

2.3 Activiteiten

te kunnen ontwikkelen en op te kunnen

Om de genoemde resultaten te bereiken, pakt

schalen?

Business Development in 2016 de volgende

• Zijn er in Zuid-Holland bedrijven en ook

activiteiten op, gekoppeld aan de fases signaleren –

kennisinstellingen die open staan voor

verkennen – aanjagen – realiseren:

het verder aanjagen van het thema in een samenwerkingsverband?

A. Het signaleren van nieuwe innovatieve ontwikkelingen en businesskansen

• Is er financiële ruimte bij ondernemers

▶▶ Uit het netwerk van ondernemers en

• Is er een perspectief op het creëren van

(en eventueel overheden) om te kunnen investeren in het thema?

kennisinstellingen, zowel nationaal als

(hoogwaardige) arbeidsplaatsen en

internationaal, als ook uit eigen kennis en

additionele investeringen in de economie van

ervaring komen vrijwel dagelijks signalen over nieuwe innovatieve ontwikkelingen. Waar die

Zuid-Holland? ▶▶ Het resultaat van een verkenning is een

signalen raken aan een (potentiële) sterkte van

beknopt document met daarin de antwoorden

de provincie Zuid-Holland en de daar gevestigde

op bovenstaande vragen, inclusief een Go/

bedrijven en kennisinstellingen, zullen die

No Go-besluit om het al dan niet verder

signalen actief verder worden verkend.

aan te jagen. In totaal zullen minstens 30

▶▶ De samenwerking met de (delta)organisaties

verkenningen van maximaal 4 dagen worden

wordt in 2016 doorgezet, zowel op het gebied

uitgevoerd, waarbij we zorgen voor een

van signaleren als ook het verkennen van

spreiding over de speerpuntsectoren en een

de thema’s van de nabije en iets verder weg

vrije ruimte om de speerpuntsectoren voor de

liggende toekomst.

toekomst te verkennen.

▶▶ Activiteiten die in dit kader ondernomen worden, zijn onder meer gezamenlijke bijeenkomsten die ingaan op technologische ontwikkelingen en businesskansen. Daarnaast

C. Het aanjagen van samenwerkingsverbanden gericht op nieuwe business

blijven we inzetten op eigen bijeenkomsten, onder meer via ontwikkelbijeenkomsten waarin

▶▶ Op basis van een Go in de verkenningsfase

het thema ‘Cross industry innovation’ centraal

wordt een aanjaagproject gestart, met als

staat.

belangrijkste resultaat het vormen van een consortium van ondernemers, waar nodig

B. Het verkennen van de economische potentie van het thema en het onderzoeken van de haalbaarheid om een cluster/ samenwerkingsverband te ontwikkelen

aangevuld met kennisinstellingen, die gezamenlijk een businesspropositie uitwerken. ▶▶ In het werk van InnovationQuarter is het leggen en onderhouden van relaties een cruciale voorwaarde voor succes. Zonder relatie geen

▶▶ Belangrijke elementen in de verkenningsfase

vertrouwen, zonder vertrouwen geen inzicht

van een thema zijn:

in wat de ondernemer écht nodig heeft,

• Sluit de ontwikkeling aan bij een

zonder inzicht geen toegevoegde waarde van

innovatiespeerpunt van Zuid-Holland?

• Heeft Zuid-Holland een positie om het thema

InnovationQuarter. De belangrijkste rol van een business developer in de aanjaagfase is

het ontwikkelen van hechte relaties tussen

fase is de rol van een onafhankelijke partij, die

de beoogde partners in het consortium,

geen ander belang heeft dan het versterken van

het aansturen op de ontwikkeling van

de Zuid-Hollandse economie, cruciaal.

een projectplan, het verkennen van de mogelijkheden van financiering (zowel via eigen investeringen van ondernemers, subsidies als overige bronnen). ▶▶ Vanuit het consortium zal altijd een ondernemer trekker moeten zijn, om later in de realisatiefase ook het stokje over te kunnen pakken van InnovationQuarter. Onze aanjaagrol vertaalt zich in scherpte op zowel het in ontwikkeling zijnde projectplan als op de bijdrage van

“Zelf afstand houden, maar wel bijdragen aan vorderingen.

Zonder IQ was het project niet zo ver gekomen. Ze hebben een actieve rol in het voordragen van contacten.”

Jeroen Bakker (Manager Retail Fresh Potatoes bij HZPC) over rol InnovationQuarter in Vers+

individuele leden in het consortium. Juist in deze

Box 2 Business Development / Observaties in 2015 ▶▶ Grote kansen in de regio liggen op het versterken van cross-sectorale samenwerking.

Veel koploperbedrijven zien dit ook in en zoeken ons hier actief voor op. Tegelijkertijd is de organisatiekracht, zowel regionaal als ook nationaal (topsectorenbeleid), vooral intrasectoraal georganiseerd; ▶▶ In Zuid-Holland zijn er in vergelijking met andere regio’s minder (subsidie)middelen beschikbaar om succesvolle innovaties te financieren. Het innovatieve MKB heeft behoefte aan meer mogelijkheden om de haalbaarheid en marktpotentie van nieuwe ideeën te toetsen, innovatiesamenwerking op gang te brengen en proeftuinen te realiseren. Met de regeling MKB in Topsectoren (MIT) wordt deels in deze lacune voorzien. Terwijl er vanuit de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag (MRDH), de provincie en via EFRO geïnvesteerd wordt in proeftuinen en fieldlabs. Ook is er een grote behoefte bij het bedrijfsleven dat overheden en het grotere bedrijfsleven eerder als launching customer optreden; ▶▶ Het beroep op inzet van onze ontwikkelcapaciteit op speerpuntsectoren als Life Sciences, Biobased, Horticulture, Smart Industry overstijgt onze capaciteit. Idem dito geldt dit voor de roep om verbreding naar crossovers met andere sterke sectoren in Zuid-Holland (bv Space, ICT, havenindustrieel complex); ▶▶ Veel innovatieve MKB’ers hebben behoefte aan specifieke ondersteuning bij het zicht laten leiden naar Europese subsidies (o.a. Horizon 2020, Interreg). Dit is nu echt een lacune in de regio waardoor we veel kansen en middelen mislopen; ▶▶ De hoge publieke R&D intensiteit in de regio vertaalt zich nog onvoldoende door in meer private R&D uitgaven. De wisselwerking tussen kennisinstellingen en het regionale bedrijfsleven kan sterker, en dit besef is er wederzijds.

11

D. Het realiseren van nieuwe business door samenwerkingsverbanden

afdeling Business Development benaderen met individuele vraagstukken. Waar die direct gerelateerd zijn aan busines development

In de realisatiefase gaan ondernemers nieuwe

zullen we daar met een beperkt deel van onze

business realiseren. Er ligt dan een businessplan

capaciteit aan tegemoet komen. Het gaat dan

inclusief begroting en financiële dekking en

om het leggen van directe koppelingen tussen

afspraken over het (te ontwikkelen) intellectuele

ondernemers onderling en tussen ondernemers

eigendom. Verder is er een ondernemer die namens

en kennisinstellingen in het kader van business

het consortium de kar gaat trekken. In de praktijk

matchmaking. Samen met bovengenoemde

zien we dat onze rol nog een stuk doorloopt

partijen en andere samenwerkingspartners

in deze fase. We blijven hier uiteraard scherp;

(zoals de delta-organisaties) zullen we in 2016

te ver doorschieten in de realisatiefase brengt

onderzoeken of we gezamenlijk meer en beter

ons in ongewenste concurrentie met de private

invulling kunnen geven aan gerichte business

sector. Daarnaast moet een sterk consortium van

matchmaking.

ondernemers niet afhankelijk (willen) zijn van InnovationQuarter. Onze rol in deze fase is dan

▶▶ Strategische input ten behoeve van beleidsagenda’s

ook die van onafhankelijke ‘buitenboordmotor’ die

Vanwege de kennis, ervaring en relevante

indien nodig via een aantal gerichte interventies

netwerken van InnovationQuarter, worden

het consortium verder op weg helpt.

we regelmatig gevraagd om input te leveren voor de beleidsagenda’s van verschillende

De focus blijft vanuit Business Development op

overheden en aanverwante organisaties. Zo is in

bovenstaande activiteiten (a t/m d) liggen. Zoals

2015 onder meer input geleverd voor de MRDH

aangegeven pakken we ook extra activiteiten op.

Investeringsagenda en clusteraanpak, VET010

Hierbij maken we onderscheid tussen activiteiten

(Versnelling Economische Transitie Rotterdam),

die we vanuit de bestaande capaciteit oppakken

de Haagse Agenda Kenniseconomie, de

(kleinschalige activiteiten die vrij eenvoudig in de

Energieagenda van de provincie Zuid-Holland,

marge van bestaande activiteiten en bestaande

de EPZ en andere organisaties.

capaciteit kunnen worden opgepakt) en activiteiten die vanwege hun karakter – additioneel op kerntaken - en omvang in een aanvullende opdracht moeten worden vormgegeven. Hiertoe voeren we soms overigens eerst een kleinschalige

Activiteiten die we al in 2015 hebben verkend en waar we in 2016 met de meest betrokken financiers additionele afspraken over willen maken zijn:

pilot uit.

Internationalisering Extra activiteiten die Business Development in 2016 onderneemt vanuit de bestaande capaciteit zijn de volgende:

Internationalisering is een thema dat in toenemende mate als vraagstuk van ondernemers bij Business Development onder de aandacht wordt gebracht. Het gaat dan om internationalisering

▶▶ Matchmaking

van innovatie (ketens zijn zonder uitzondering

Met de veranderingen die zijn doorgevoerd

internationaal van karakter) en het strategischer,

bij zowel de Kamer van Koophandel/Syntens

proactiever en meer gebruik maken van Europese

als bij RVO, zien we dat ondernemers ook de

netwerken en innovatieprogramma’s. Ook bij

andere ROM’s is dit waarneembaar.

voor het ontwikkelen van een meer

In 2015 hebben we op pilotbasis verkend wat de

programmatische samenwerking in de regio

rol van Business Development kan zijn. Zo heeft

voor. InnovationQuarter en de verschillende

InnovationQuarter het voortouw genomen om

clusterorganisaties leveren gezamenlijk de

in een pilot in specifieke sectoren ondernemers

nodige business developmentcapaciteit

te begeleiden naar het SME-instrument van

in de regio; de samenwerking tussen deze

Horizon 2020. Ook is in het najaar op het domein

organisaties in de funnel signaleren – verkennen

Horticulture een start gemaakt met het verkennen

– aanjagen – realiseren verloopt goed, maar de

van internationaliseren van innovatie, onder

projecten met echte impact komen niet vanzelf

meer via de handelsmissie naar Japan en het

bovendrijven. Wij zijn er van overtuigd dat we de

side-programma bij Mitsubishi. In 2016 wordt

kwaliteit van de funnel verder kunnen vergroten

onder meer met RVO verkend hoe de ROM’s en

door 1) een meer programmatische aanpak

RVO gezamenlijk meer en beter de internationale

waarbij we gezamenlijk gaan voor realisatie van

kansen die zich voor ondernemers voordoen

díe projecten die echt potentie, economische

kunnen benutten.

meerwaarde en scale-upmogelijkheden hebben, passend bij de economische prioriteiten

“Iedereen die we erover spreken, ziet de kansen die ontstaan doordat megasteden groeien en welvarender worden. Er is daar een snel groeiende behoefte aan een betrouwbare aanvoer van voldoende, veilig, gezond en betaalbaar voedsel.

De Nederlandse tuinbouw heeft alles in huis om dat te leveren.”

Tjerk Gorter, kwartiermaker Fieldlab Smart Food bij officieel startschot na bijdrage MRDH Toeleiding regeling MKB in Topsectoren (MIT)

van de regio; 2) realisatie te versnellen door organisatiekracht en instrumentarium van verschillende partijen gericht in te zetten.

Tot slot Naast bovengenoemde activiteiten werkt Business Development mee aan programma’s die door of samen met anderen worden uitgevoerd. Zo wordt ook in 2016 capaciteit ingezet voor het vervolg op het Valorisatieprogramma Deltatechnologie en Water (VPdelta), waarbij onze focus is het smeden van samenwerkingsverbanden tussen innovatieve ondernemers en ook kennisinstellingen. We gaan met de organisatie van de WorldExpo 2025 samenwerken aan een ‘Expo Innovation

▶▶ Toeleiding regeling MKB in Topsectoren

Challenge’ . Verder voeren we wederom het

(MIT)

programmamanagement van Maritime Delta uit,

In vervolg op de rol die we in 2015 hebben

dat tot eind 2016 loopt. Doel is om via de rol van

gespeeld in het MIT (met name voorlichting en

programmamanager tevens aanjager te zijn van

toeleiding van R&D samenwerkingsprojecten)

business developmenttrajecten.

zijn we met de provincie in gesprek over een meer strategische rol bij de uitvoering van de regeling in 2016. ▶▶ Ontwikkeling programmatische aanpak In het verlengde hiervan bereiden we in overleg met de provincie een voorstel

13

3. Foreign Investments 3.1 Opdracht Directe buitenlandse investeringen dragen bij

(NFIA), met de innovatieattachés, met het

aan de economie, technologische innovatie

ambassadenetwerk in Nederland en in het

en ontwikkeling van een regio en een land.

buitenland, en met specifieke regio’s die interessant

Buitenlandse bedrijven genereren economische

zijn voor Zuid-Hollandse sectoren. Ook de

groei, directe en indirecte werkgelegenheid,

samenwerking met de regionale acquisitiepartners

versterken de innovatiekracht en geven

WFIA en Rotterdam Partners (met wie eind

aansluiting op internationale netwerken en

2014 een acquisitieconvenant is getekend)

bedrijvigheid. Vanuit de opdracht en missie van

heeft zich meer ‘gezet’. Ook is de wisselwerking

InnovationQuarter is het aantrekken, behouden en

met gemeenten en kennisinstellingen, om

uitbreiden van buitenlandse investeringen specifiek

geïnteresseerde buitenlandse bedrijven

van belang voor het versterken van de regionale

gemakkelijk ’te laten landen’, zeer nauw.

economie.

De hoofdopdracht van Foreign Investments is dan ook het promoten van de economische mogelijkheden van de regio in het buitenland en het aantrekken en behouden van innovatieve bedrijven en investeringen naar/in de regio. Met name (maar niet uitsluitend) die bedrijven, die: ▶▶ Leiden tot een toename in werkgelegenheid en/of ▶▶ Leiden tot een toename in private (R&D) investeringen ▶▶ Sector/clusterversterkend zijn Binnenlandse reallocatie is geen doel van InnovationQuarter, maar als bedrijven ons daar expliciet om vragen, leveren wij assistentie bij vestiging in de regio.

Voor het succesvol vervullen van deze opdracht, is interne samenwerking met de teams Business Development en Capital cruciaal. We hebben daarnaast een intensieve samenwerking met de Netherlands Foreign Investment Agency

“Please accept our sincere thanks for all the support & cooperation extended to us during our trip to the Netherlands. InnovationQuarter has surpassed our expectations in terms of smooth on-boarding of our new company & associated connections.

It is extremely impressive to see all the stakeholders working together in such a synergized manner.”

Saurabh Agarwal, Founder & Managing Director, SkillCube Pvt. Ltd.

Box 3 Foreign Investments / Terugblik ▶▶ Door de officiële aansluiting op het NFIA-netwerk per november 2014 en de afronding van afspraken met de WFIA heeft het Foreign Investments team in 2015 een flinke versnelling kunnen aanbrengen. De leadsportfolio is goed gevuld en blijft zich goed vullen. Er zijn tot 5 november 2015 21 investeringscases voltooid, met een totaal investeringsvolume van ruim € 110 mln. en de creatie van meer dan 260 nieuwe arbeidsplaatsen. ▶▶ In 2015 is ons Investor Relations programma ontwikkeld. Naast het feit dat gesprekken met al gevestigde buitenlandse ondernemingen relevant zijn als informatiebron over het vestigingsklimaat zijn, zij een belangrijke bron van nieuwe leads. De bezoeken hebben in 2015 (tot november 2015) geleid tot 5 lopende projecten en 10 concrete leads naar projecten in de toekomst. ▶▶ Samen met de MRDH hebben we de regiobranding in de steigers gezet: het samenhangende verhaal over de economische kracht van de regio. Hiertoe is een proces ingericht met de belangrijkste stakeholders en is een extern bureau aangetrokken voor ondersteuning bij de uitwerking en onderbouwing van het verhaal. De kern van het verhaal is dat de kracht van de regio erin zit dat zij dé proeftuin is voor wereldwijde metropoolgebieden, waar nieuwe cross-sectorale innovaties bedacht, gemaakt, getest en verkocht worden. ‘A real life testing ground’, ondersteund door een sterke kennisinfrastructuur en uitstekende quality of life. Het streven is het verhaal eind 2015 af te ronden, waarna uitrol in 2016 kan plaatsvinden. ▶▶ Tot slot hebben we in 2015 vanuit Foreign Investments capaciteit geleverd voor aansluiting bij StartupDelta. Via onder andere een regiotour voor het StartupDelta team is Zuid-Holland als hotspot voor startups op de kaart gezet. Door deze aansluiting en positionering hebben we succesvol een aantal aansprekende internationale startups in de regio laten landen.

3.2 Prestaties Om de hoofdopdracht te verwezenlijken worden

directe arbeidsplaatsen, dat volgens de

door Foreign Investments in 2016 de volgende

onderneming binnen maximaal drie jaar na de

prestaties geleverd:

desbetreffende vestiging is gerealiseerd.

1. Succesvolle afronding van 25

3. Afleggen van 100 bezoeken in het kader van

investeringscases met een totale

het Investor Relations Programma

investeringsomvang van € 60 mln.

Het gaat hierbij om het bezoeken van al in de

Een investeringscase is succesvol afgerond

regio gevestigde buitenlandse investeerders

wanneer een (buitenlandse) onderneming zich

en bijbehorende follow-up met betrekking tot

daadwerkelijk in de regio vestigt, dan wel uitbreidt

uitbreiding en/of verhuizing en het vastleggen van

en daarbij is geassisteerd door InnovationQuarter.

feedback over het regionale vestigingsklimaat. Via zowel de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag

2. Realisatie van 250 nieuwe arbeidsplaatsen

(MRDH) als de provincie is additioneel budget

Het gaat hierbij om het totaal aantal additionele

verkregen om deze belangrijke taak te intensiveren.

15

Naast genoemde afrekenbare targets levert

3.3 Activiteiten

Foreign Investments de volgende prestaties in

Om de genoemde resultaten te bereiken pakt

2016:

Foreign Investments in 2016 de volgende

▶▶ Uitrol communicatiecampagne ‘10x10 Reasons

activiteiten op, welke zijn ingedeeld in een drietal

to Invest’ (voor sterke sectoren in Zuid-

strategische lijnen.

Holland).

(nieuw of bestaand) aan een onderwijs/

A. Strategisch acquisitie verder uitbouwen, naast inzetten van overige vormen van acquisitie

kennisinstelling of innovatieconsortium in Zuid-

▶▶ De acquisitieactiviteiten die door

▶▶ Technology matchmaking. Het gaat hierbij om het koppelen van buitenlandse investeerders

Holland waardoor nieuwe samenwerkingen

InnovationQuarter ondernomen worden,

ontstaan. Dit betreft geen kerntaak van

zijn een combinatie van strategisch,

InnovationQuarter, maar buitenlandse

proactief en reactief (leads opvolgen die bij

bedrijven doen hiertoe vaak een beroep op ons en we zijn goed gepositioneerd om de gevraagde

InnovationQuarter aangedragen worden). ▶▶ Strategische acquisitie is het acquireren van

ondersteuning te leveren. De genoemde

díe specifieke buitenlandse bedrijven, die een

samenwerking kan gaan om het afnemen van

aanvulling vormen op het regionale ecosysteem.

stagiairs, het financieren van onderzoeken of

Het gaat bij deze vorm van acquisitie dus om

complete R&D centers. Hiermee wordt voor de

het aanjagen van hoogwaardige buitenlandse

investeerder een innovatie- en kenniselement

investeringen in Zuid-Holland, die de

toegevoegd aan de bestaande operatie of wordt

competenties van de regionale topsectoren

dit element herbevestigd. Alhoewel we in eerste

verder uitbouwen en deze sectoren als geheel

instantie geen prestatie indicator koppelen

versterken. We kunnen juist hier het verschil

aan technology matchmaking, zullen we wel

maken, omdat door de integrale benadering

gaan bijhouden wanneer dergelijke projecten

vanuit de drie kerntaken de hiervoor benodigde

succesvol worden afgerond en welke investering

kennis en netwerken heel gericht kunnen

daarmee is gemoeid (via een contract, MoU

worden ontsloten. Uiteraard is samenwerking

of een bevestiging van een instelling met wie

met onze regionale netwerkpartners eveneens

het bedrijf gaat samenwerken). Omdat dit

van groot belang. In 2014 is een start met deze

bedrijfsgevoelige informatie kan zijn, zal dit

vorm van acquisitie gemaakt voor het segment

echter niet in alle gevallen te achterhalen zijn.

Life Sciences & Health / Medische Technologie; in 2015 met Safety & Security. In 2016 wordt

Het Foreign Investment team heeft gemiddeld

de aanpak ook toegepast voor een aantal

een bezetting van 9 FTE en een budget van

subsectoren binnen Cleantech.

€ 300.000. Dit budget wordt benut voor

▶▶ Strategische acquisitie vraagt om goede

marketing (regiobranding, promotiematerialen,

analyses van zowel de regionale sectoren als van

marktonderzoek) en acquisitie-activiteiten

de ontwikkelingen bij interessante buitenlandse

(internationale acquisitiereizen en beurzen,

bedrijven (wat zijn hun strategische plannen,

organiseren netwerkbijeenkomsten, inkoop

wanneer staan investeringsbeslissingen op de

lead generation en representatiekosten).

rol et cetera) en om goede voorbereiding met en afstemming binnen het netwerk (welke bedrijven zijn van toegevoegde waarde voor de

regio, wie heeft welke connecties et cetera).

Dit zijn tijdsintensieve, arbeidsintensieve en vaak lange termijn trajecten. ▶▶ Proactieve acquisitie is het sectorbreed benaderen van buitenlandse bedrijven met een acquisitiedoelstelling. In het kader van proactieve (en overigens ook strategische) acquisitie nemen we selectief deel aan relevante missies, (vaak sectorspecifieke) internationale events, roadshows en beurzen en onderhouden we actief contacten met NFIA- en NOSTkantoren. Proactieve acquisitie wordt ingezet

“Er is veel informaticatalent op de TU Delft, van hetzelfde niveau als in Silicon Valley, maar dan zonder de felle concurrentie. Daar is echt een hogedrukpan van talent waar iedereen aan trekt. Ik wil proberen om de cultuur van Silicon Valley naar Nederland te brengen.”

Erik Meijer, oprichter van softwareontwikkelaar Applied Duality uit Silicon Valley, over vestiging in Delft

op onze speerpuntsectoren. vorm gegeven door follow-up van

B. Netwerk intensief inzetten voor acquisitie

binnenkomende leads (direct of bijvoorbeeld

▶▶ Ons (regionale, nationale en internationale)

▶▶ Reactieve acquisitie wordt voornamelijk

via partnerorganisaties). InnovationQuarter

netwerk heeft zeer veel acquisitiekracht in zich.

voert reactieve acquisitie uit voor de gehele

De strategische waarde van het netwerk kan

regio (met uitzondering van de werkgebieden

echter nog beter worden benut. Dit vraagt van

van WFIA en RotterdamPartners) en voor zowel

InnovationQuarter om scherp te maken welke

de gedefinieerde speerpuntsectoren als andere

informatie nodig is voor acquisitiedoeleinden.

sectoren.

Van partners in het regionale netwerk

▶▶ Ten behoeve van onze acquisitieactiviteiten

vraagt het om meer bewustwording van de

zullen we in 2016 wederom de value proposities

relevantie van eigen kennis en netwerken voor

van de verschillende speerpuntsectoren

acquisitiedoeleinden en van de noodzaak deze

promoten. Dit zal gedaan worden aan de hand

slim te ontsluiten.

van de “(10x) 10 reasons to invest’: factsheets per

▶▶ In 2016 zal Foreign Investments wederom

sector met daarin 10 concrete redenen, waarom

aandacht besteden aan het onder de aandacht

buitenlandse bedrijven voor die sector naar

brengen van de kansen en mogelijkheden van

Zuid-Holland moeten komen. In 2015 is deze

Zuid-Holland onder het relevante netwerk en zal

factsheet als eerste uitgewerkt en met succes

het netwerk tevens ‘afgetast’ worden voor wat

toegepast voor Horticulture; in 2016 volgen de

betreft strategische leads.

overige (sub)sectoren en segmenten.

▶▶ We zullen de contacten met het NFIA-, NBSO-

▶▶ Daarnaast zullen we in begin 2016 onze Engelse

en Innovatie Attaché-netwerk, ambassades en

website lanceren, waarop zowel de kern van

consulaten onderhouden en verder uitbouwen.

regiobranding, de sectorale ‘reasons to invest’

En deze partijen doelgericht informeren aan

en onze dienstverlening in het Engels voor onze

de hand van het sturen het van sectorale value

internationale doelgroepen beschikbaar komt.

propositions. ▶▶ Iedere (buitenlandse) deelname aan een missie of beurs wordt maximaal benut, door het samenwerken met de NFIA/NBSO/ambassade/ consulaat ter plaatse en het bezoeken van

17

(potentiële) leads in de regio van het event.

de private R&D. Voor Zuid-Holland geldt dat hier

▶▶ We zullen regionaal en lokaal inventariseren,

ca. 2.200 buitenlandse bedrijven zijn gevestigd,

kennismaken met en activeren van

waarvan naar schatting zo’n 1.750 binnen de

intermediairs: banken, makelaars, advocaten-

metropoolregio.

en accountantskantoren en overige relevante

Het Investor Relations (IR) programma zorgt

serviceproviders.

bij collega-ROM’s en acquisitie-organisaties

▶▶ We gaan ons (private) netwerk nog steviger

gemiddeld voor ruim 20 % van de succesvol

benutten om (strategische) leads te

afgeronde investeringscases en in het algemeen

inventariseren en mee in contact te komen,

verlopen deze projecten sneller dan nieuwe

door middel van:

projecten. Het betreft dan vooral uitbreiding van

• Afnemen van interviews met key partijen

huidige activiteiten of verhuizing naar een nieuwe

(per sector) in ons netwerk; • Organiseren van round table sessies met key stakeholders;

(en grotere) vestiging, waar bijvoorbeeld een R&D centrum aan toegevoegd is. Relatiebeheer van deze current investors is dan ook belangrijk

• Benutten van regionale acquisitie-overleggen

voor de regio. Het IR-programma is een expliciet

om de reikwijdte van InnovationQuarter te

onderdeel van de opdracht van het ministerie van

vergroten.

Economische Zaken aan de ROM’s. Daarnaast worden onze IR-activiteiten medegefinancierd

“I am deeply honoured to have cosigned this MoU in the presence of his Majesty King Willem-Alexander of the Netherlands, during his state visit to China. I am very much looking forward to establish the first China-Holland Innovation Centre in The Hague, in particular to do so in close co-operation with our local partners InnovationQuarter and the Netherlands Foreign Investment Agency.”

Mr. Yuhua Wu, Chairman of GIIC

door MRDH en provincie.

Activiteiten: ▶▶ Verder in kaart brengen van de huidige buitenlandse investeerders in Zuid-Holland, mede door het in gebruik nemen van de database Company Info. ▶▶ Voeren van +/- 100 IR-gesprekken en opvolging door IR-manager, i.s.m. accountmanagers, business developers, NFIA en gemeentelijke accountmanagers. ▶▶ Feedback en trends vastleggen in jaarrapportage ‘Vestigingsklimaat ZuidHolland’ met daarin signalen rondom de softe kant (Quality of Life, het verblijfsklimaat voor internationaal personeel (huisvesting, onderwijs, expatcenters, veiligheid, etc.) en rondom de hardere kant (infra (wegen),

C. Investor Relations programma verder uitbouwen

OV, glasvezel), ruimtelijke vraagstukken,

Het belang van huidige buitenlandse bedrijven en

onderwijs, etc.).

investeerders voor de regio is groot. Buitenlandse bedrijven zijn goed voor 23% van alle nieuwe investeringen in Nederland, en zelfs voor 30% van

ontwikkeling businessparken, aansluiting

Box 4 Foreign Investments / Observaties in 2015 ▶▶ Leadgeneratie vanuit het eigen netwerk (aandeelhouders, incubators, bedrijven uit de regio) voor Foreign Investments is in 2015 goed op gang gekomen en is zelfs goed voor circa 30% van het totale aantal leads. We zien hier ook een duidelijk voordeel van het brede netwerk dat InnovationQuarter heeft vanwege haar drie kerntaken en de integrale werkwijze die we daarbij hanteren. Hiernaast worden leads gegenereerd via proactieve werkzaamheden zoals beursbezoeken, en via de NFIA en het Netherlands Office for Science and Technology netwerk (de Innovatie-Attachés bij de Nederlandse ambassades); ▶▶ De meeste leads zijn in eerste instantie op zoek naar een foothold in Nederland of Europa.

Het gaat dan vaak om het opstarten van een klein kantoor met enkele medewerkers ter voorbereiding van meerdere activiteiten in de toekomst. Veelal bestaan deze initiële activiteiten uit Marketing, Sales en Business Development. Mede vanuit dat perspectief is er groeiende behoefte aan het opzetten van ‘soft landing hubs’; ▶▶ Het opstarten van R&D activiteiten ‘vanuit het niets’ komt minder vaak voor. Aangezien dit een belangrijke doelstelling is voor InnovationQuarter is het van belang hierbij korte en (middel)lange termijn in ogenschouw te nemen. Zoals het Rathenau-instituut in haar rapport ‘R&D goes global’ (oktober 2015) heeft aangegeven, is het voor het op peil houden van de positie van Nederland als innovatieland van het grootste belang dat de inspanningen op het gebied van strategische acquisitie van R&D bedrijven wordt geïntensiveerd; ▶▶ Voor alle speerpuntsectoren geldt dat strategische acquisitie (het gericht acquireren van die partijen, die een aanvulling vormen op het regionale ecosysteem) tijdsintensief is en eerder impact heeft op de (middel)lange termijn dan op de korte termijn. ▶▶ Het laten landen van vooral bedrijven in de sector Life Sciences & Health is tijdrovend gebleken. De trajecten zijn lang en de gevraagde ondersteuning is groot (wat betreft locatiekeuze, introducties in het netwerk, inzicht in overheidsregelingen et cetera ); ▶▶ Vooral voor de sector Safety & Security wordt zeer veel interesse in onze regio getoond; zowel wat betreft nieuwe leads als daadwerkelijke landingen.

Activiteiten waar wij in 2016 met betrokken partijen additionele afspraken over willen maken zijn:

economische kracht van onze regio. Eind 2015 zal het regioverhaal gereed zijn. De kern ervan, is dat deze regio gepositioneerd wordt als ‘a real life testing ground’: dé proeftuin

▶▶ Regiobranding

voor wereldwijde metropoolgebieden,

In 2015 hebben wij samen met de MRDH,

waar nieuwe cross-sectorale innovaties

en onder auspiciën van de Economische

bedacht, gemaakt, getest en geëxporteerd

Programmaraad Zuidvleugel (EPZ), gewerkt

worden. Ondersteund door een sterke

aan het traject regiobranding: de ontwikkeling

kennisinfrastructuur en uitstekende quality

van het samenhangende verhaal over de

of life. In 2016 dient deze positionering

19

en bijbehorende marketingboodschap in samenwerking met de regionale stakeholders verder te worden uitgerold, geïmplementeerd en bewaakt. InnovationQuarter is hiervoor goed gepositioneerd en geëquipeerd, maar het betreft een additionele taak. ▶▶ Soft landing spots Bij het versterken van de samenwerking met sterke internationale regio’s op specifieke sectoren kan het zeer goed werken om wederzijdse soft landing spots op te zetten. Dat wil zeggen een dedicated introductieprogramma, inclusief tijdelijk fysieke werkomgeving, voor buitenlandse bedrijven in onze regio, en voor bedrijven uit onze regio in het buitenland. Het langs deze weg heel gericht scouten en in de regio introduceren van interessante bedrijven zien we als interessant middel om internationale hub-to-hub samenwerking te versterken en als strategische acquisitietool gericht op zowel buitenlandse bedrijven als investeerders. Het gaat hier in eerste instantie om een pilot, waarbij we ons als eerste samen met Medical Delta richten op samenwerking met de University of California, en samen met The Hague Security Delta op de Ottawa-regio. De begeleiding en kosten hiervan – zeker wanneer bij succes uitrol naar andere sectoren wenselijk wordt geacht – zijn echter van dien aard dat deze niet uit de basiscapaciteit van InnovationQuarter kunnen worden geleverd.

21

4. Capital 4.1 Opdracht De doelstelling van Capital is om als proactieve en

▶▶ Onderscheidt zich als een actieve en betrokken

betrokken investeerder de toegang tot kapitaal

▶▶ investeerder voor een onbepaalde tijd en met

voor innovatieve (door)startende MKB-bedrijven en snelle groeiers in Zuid-Holland te vergroten. Om

flexibele financieringsstructuren. ▶▶ Is een fonds met een lange termijn en

de financieringen voor deze bedrijven te realiseren

revolverend karakter waarbij het rendement

werkt InnovationQuarter samen met vele partners

wordt geherinvesteerd in Zuid-Hollandse

binnen en buiten de regio. Door een groot netwerk

innovatieve bedrijven.

met private investeerders zorgen we dat ook meer privaat kapitaal zijn weg vindt naar onze regio en samen zorgen we voor een grotere financiële draagkracht om de innovatieve bedrijven in de regio te financieren.

InnovationQuarter Capital: ▶▶ Is een publieke, professionele investeerder, met een ervaren team van investeringsprofessionals waarin alle disciplines van ondernemingsfinanciering vertegenwoordigd zijn. ▶▶ Is een investeerder in startende, vroege fase en snelgroeiende innovatieve ondernemingen in Zuid Holland, zowel binnen de regionale speerpuntsectoren als de landelijke topsectoren. ▶▶ Vergroot de toegang naar en de transparantie van de kapitaalmarkt voor Zuid-Hollandse ondernemers door bedrijven te informeren en adviseren over de geschikte bedrijfsfinanciering. ▶▶ Beschikt over een groot netwerk van nationale en internationale investeerders om co- en vervolgfinanciering te maximaliseren. Door te investeren met co-investeerders weten we de reikwijdte van ons fonds te verveelvoudigen (hefboom). ▶▶ Is een partner voor ondernemers door middel van financiering en actieve betrokkenheid na de investering door de inzet op het gebied van business development en internationalisatie en een uitgebreid netwerk.

“Munisense is a company that not only innovates by developing existing technology wisely, but also has important national and international growth potential by coming up with smart solutions that contribute to improving the living environment in cities.

These are the type of companies that South Holland must have.”

Gedeputeerde Adri Bom-Lemstra bij bekendmaking investering in het Leidse bedrijf Munisense

Box 5 Capital / Terugblik 2015 ▶▶ Met maar liefst veertien investeringsvoorstellen is er dit jaar een groot aantal aan investeringsvoorstellen ingediend bij de investeringscommissie, waarop in alle gevallen ook positief is geadviseerd. In zeven bedrijven is inmiddels daadwerkelijk geïnvesteerd. We verwachten er tot het jaareinde nog twee te realiseren. Met de bekendmaking van deze investeringen is er veel aandacht in de pers gegenereerd. ▶▶ In juli is de eerste exit gerealiseerd: Authasas is verkocht aan de Britse/Amerikaanse multinational Micro Focus. Micro Focus heeft aangegeven met de overname niet alleen haar positie in Cyber Security verder te willen versterken, maar ook de vestiging van Authasas binnen de HSD campus uit te breiden tot hun wereldwijde authenticatie expertise centrum. ▶▶ Na de overweldigende belangstelling van vorig jaar hebben we de instroom van leads zowel in kwalitatieve als in kwantitatieve zin goed op peil gehouden. Daarbij is de spreiding over speerpunten en binnen de regio ook goed. De inhouse pitch donderdagen bij InnovationQuarter worden door ondernemers in onze regio nog steeds druk bezocht. ▶▶ Zeer positief is dat door een meer geïntegreerde interne samenwerking tussen de kerntaken binnen InnovationQuarter het aantal leads vanuit Business Development en Foreign Investments en vice versa toenemen. En we ook meer toegevoegde waarde weten te creëren voor onze portfoliobedrijven. ▶▶ Veel aandacht is in 2015 besteed aan uitbreiding van het InnovationQuarter fonds (onder meer via een EFRO-aanvraag) en aan de oprichting van UNIIQ, het gezamenlijke Proof-ofConcept fonds van InnovationQuarter en de kennisinstellingen. Voor beide trajecten wordt naar verwachting eind 2015 een EFRO-aanvraag ingediend. ▶▶ In oktober is de eerste Financieringsgids voor Zuid-Holland uitgebracht door InnovationQuarter. Hiermee hebben ondernemers zowel online als offline een overzicht van alle financieringsmogelijkheden en adviezen van investeerders. ▶▶ Met onze huidige investeringen ad € 33,5 mln. (inclusief aangetrokken private financiering) hebben we nu 7 financieringen gerealiseerd en zijn 140 arbeidsplaatsen gerealiseerd.3

3

Gerealiseerde (direct en indirecte) arbeidsplaatsen binnen 3 jaar na feitelijke investering.

23

4.2 Prestaties Om onze opdracht te verwezenlijken worden door

tijd besteedt de investeringsmanager aan het

Capital in 2016 de volgende prestaties geleverd:

aanjagen en opvolgen van leads.

Hierin zit ook de tijd die besteed wordt aan het

1. Realisatie van 10 investeringen

actief doorverwijzen van ondernemers naar andere

In 2016 zal InnovationQuarter Capital aan

financiers.

minimaal 10 bedrijven risicokapitaal verstrekken.

Daarmee zullen we één van de meest actieve

5. De gerealiseerde investeringen leiden tot

investeringsfondsen in Nederland zijn.

80-100 (directe en indirecte) additionele arbeidsplaatsen door de ondernemingen

2. Realisatie van een totaal geïnvesteerd

waarin InnovationQuarter investeert

vermogen van € 15 - 17 mln. uitgaande van een

We monitoren dit aan de hand van het

gemiddelde investeringsomvang van € 0,8 mln.

investeringsplan van de onderneming en

De verwachting is dat ultimo 2015 ca. € 8 mln.

afhankelijk van de fase waarin de onderneming

van het InnovationQuarter fonds gecommitteerd

zich bevindt. Deze arbeidsplaatsen worden binnen

is. Op basis van de prognose van 10 additionele

drie jaar na de feitelijke investering gerealiseerd.

investeringen zal ultimo 2016 ca. € 15-17 mln. geïnvesteerd zijn. Daarbij dient 30-40% van het

We zetten hiertoe binnen het Capital team 9

totaal geïnvesteerd vermogen gereserveerd te

FTE in (inclusief investmentmanager UNIIQ);

worden voor vervolginvesteringen. Rekening

het team heeft een budget van € 100.000. Dit

houdend met het feit dat de operationele kosten

budget wordt benut voor onder andere due

in de opbouwfase niet gedekt worden uit de

diligence onderzoekstrajecten (bijvoorbeeld

gerealiseerde opbrengsten, zal het initiële eigen

inhuur juridische en financiële expertise), inzet van

vermogen van € 27,7mln. ultimo 2016 voor ca.

stagiairs (bijvoorbeeld analisten in opleiding) en

€ 27,7 mln. geoormerkt zijn.

het co-organiseren van evenementen gericht op financiering.

3. Realisatie van een totaal geïnvesteerd vermogen, dat wil zeggen inclusief aangetrokken externe financiering, van € 40 tot 60 mln.

Deze KPI betreft de mate van leverage die InnovationQuarter weet te realiseren bij het aangaan van de participatie. Het bedrag is inclusief de investering door InnovationQuarter. Wij gaan er dus vanuit dat we op elke geïnvesteerde euro ca. drie euro aan additioneel kapitaal weten aan te trekken.

4. Genereren en opvolgen (onder andere door doorverwijzing) van minimaal 350 leads.

Het betreft hier het totaal aantal aanvragen voor financiering aan InnovationQuarter. Circa 40% van de beschikbare

“InnovationQuarter haalde in september 2015 de NextStage Investormatch Life Science, MedTech& Health naar het Leiden Bio Science Park. Een geslaagd event met een mooie mix van starters en early-stage investeerders, waar veel goede contacten voor financiering uit voortkwamen. Ook mooie exposure voor ons als park!”

Barbara Brunnhuber, LBSP

Box 6 Integrale inzet InnovationQuarter tijdens Cyber Security Week In dezelfde week als de Global Conference of Cyber Space 2015 en de One Conference, vond de unieke ‘Cyber Security Week’ plaats op de HSD campus in Den Haag. Van 13 t/m 17 april werd Nederland, en Den Haag in het bijzonder, internationaal op de kaart gezet als dé locatie waar kennis en innovatie op het gebied van cyber security bijeenkomen.

Voor InnovationQuarter was het voor het eerst dat activiteiten vanuit de drie kerntaken tegelijkertijd op één event plaatsvonden. Een mooie manier om onze integrale inzet voor het securitycluster te tonen. Onze bijdrage bestond uit: ▶▶ Ontvangst handelsmissies Canada en USA ▶▶ Doing business in the Netherlands: Investment seminar ▶▶ Drone Zone: beursvloer met de innovaties en trends op het gebied van drones ▶▶ Safety & Security Investormatch ▶▶ Interactieve Rabo Geldmarktplaats

4.3 Activiteiten Om bovenstaande prestaties te kunnen leveren

▶▶ In het Operationeel Programma Kansen voor

zet Capital, evenals in voorgaande jaren in op het

West II staat beschreven dat West-Nederland in

sourcen van leads, investeren en verankeren van

vergelijking met andere grootstedelijke regio’s

het fonds in de regio en het vergroten van de trans-

in Europa te weinig innoveert. De uitgaven aan

parantie van de aanwezige financiële instrumenten

R&D liggen bijna 40% lager dan die in andere

voor ondernemers. Daarnaast staat 2016 expliciet in het teken van het inzetten van additionele fonds-

Europese stedelijke regio’s. ▶▶ Daar staat tegenover dat West-Nederland

middelen en het vergroten van de toegevoegde

beschikt over een excellente wetenschappelijke

waarde voor portfoliobedrijven. Daartoe worden

R&D infrastructuur. Dat geldt in het bijzonder

de volgende activiteiten ondernomen.

voor Zuid-Holland met de aanwezigheid van onder meer drie topuniversiteiten en

1. Vergroten van het regionaal beschikbaar

twee medische centra. Achterblijvende

kapitaal voor innovatiefinanciering

bedrijfsinvesteringen in R&D resulteren in een

▶▶ Uit het onderzoek ‘Brandstof voor innovatief

lage innovatiesnelheid en een achterblijvende

vermogen. Financiering innovatief MKB in RIS-3 4

marktintroductie van nieuwe producten en

sectoren in Zuid Holland’ blijkt dat er sprake is

diensten. Een specifieke fase waarin financiering

van een kapitaalgat van € 48 mln. op jaarbasis

van innovatie en groei in het MKB een probleem

op het gebied van innovatiefinanciering voor

is, is de proof-of-concept fase. Het gaat in

bedrijven in Zuid-Holland. Capital zet in op het

die fase om de omzetting van een idee in een

dichten van dit gat op drie manieren: UNIIQ

concreet, vermarktbaar product of dienst. Zowel

(in samenwerking met de drie universiteiten),

het aanbod van kapitaal als de toegang tot

uitbreiding van het InnovationQuarter fonds en

kapitaal vormen in deze fase een knelpunt.

fonds-in-fonds investeringen.

25

UNIIQ: unieke samenwerking tussen

niet in aanmerking komen voor UNIIQ) middels

kennisinstellingen en InnovationQuarter

een vast format binnen een korte periode

▶▶ InnovationQuarter, de Technische Universiteit

toegekend kunnen krijgen.

Delft, de Universiteit Leiden/LUMC en het Erasmus Medisch Centrum hebben, samen

Fonds-in-Fonds investeringen

met de provincie en de steden, het initiatief

▶▶ Met onze aandeelhouders is afgesproken dat

genomen om UNIIQ op te richten, een proof-

we maximaal 15% van ons fondsvolume kunnen

of-concept fonds voor Zuid-Holland. De

inzetten voor Fonds-in-Fonds investeringen.

initiatiefnemers brengen zowel technologische

Deze investeringen zijn met name interessant

(kennisinstellingen) als marktexpertise

om additionele (sector)specifieke expertise,

(InnovationQuarter) samen. Door

netwerken en leadflow te kunnen aanboren

marktexpertise, launching customers, (vervolg)

en/of (sub)fondsvorming mogelijk maken

financiers zo vroeg mogelijk in het proces in

met private co-investeerders of bijvoorbeeld

te brengen, neemt de kans dat een innovatie

corporates.

slaagt sterk toe. De gezamenlijke ambitie van de initiatiefnemers is dan ook om producten sneller naar de markt te brengen en sneller rijp te maken voor volgende financieringsfases. ▶▶ UNIIQ gaat naar verwachting in Q1 2016 van

4

Betreft de in opdracht van provincie Zuid-Holland, Rotterdam en Den Haag door Rebel en Panteia uitgevoerde ex-ante evaluatie ten behoeve van de inzet van EFRO-middelen uit Operationeel Programma Kansen voor West II periode 2014-2020.

start met een fondsvolume van € 22 mln.

Doelstelling is het uitzetten van jaarlijkse 10

2. Proactieve leadsourcing

-16 converteerbare leningen per jaar bij een

Het sourcen van leads vormt een belangrijk

gemiddelde omvang van € 150.000 - 200.000

onderdeel van het werk van Capital, waar veel

per lening.

tijd in wordt gestoken. Hier worden de vruchten afgeworpen om tot succesvolle deals te komen.

InnovationQuarter fonds: vergroting van

Ondernemers weten Capital te vinden en Capital

fondsvolume naar € 80 mln.

gaat actief de markt op om in contact te komen

▶▶ Via de in 2015 uitgesproken intentie van het

met ondernemers. Veel verschillende kanalen

ministerie van Economische Zaken en de

worden gebruikt om met ondernemers in contact

provincie Zuid-Holland om ieder € 15 mln. extra

te komen. Capital houdt iedere donderdag inhouse

kapitaal te storten in het fonds, een EFRO-

pitchdagen waar ondernemers de mogelijkheid

aanvraag van € 17,3 mln. en een tweede ronde

krijgen om hun propositie te presenteren

langs bestaande en nieuwe aandeelhouders is

aan de investment managers en investment

het de verwachting dat het InnovationQuarter

managers bezoeken events zoals jurydagen,

fonds in 2016 in totaal € 80 mln. (gecommit-

sectorbijeenkomsten en netwerkborrels. Daarnaast

teerd) kapitaal tot haar beschikking krijgt voor

wordt het contact met andere investeerders warm

investeringen in innovatiefinanciering.

gehouden zodat Capital altijd op de hoogte is van

▶▶ Om het investeringsvolume verder te vergroten

de laatste marktontwikkelingen en waar mogelijk

zal Capital naast het huidige investeringsproces

betrokken wordt bij interessante deals in de regio

een Fast Lane introduceren waarbij

Zuid-Holland.

ondernemers financieringsaanvragen tot ca. € 250.000 (zijnde kleinere financieringen die

3. Het beoordelen van ondernemingen en de

5. Het investor ready maken van

business scan

ondernemingen

Alle leads worden zorgvuldig beoordeeld door de

Veel ondernemers die bij Capital aankloppen zijn

investment managers. In eerste aanleg wordt

nog niet investor ready. Een aantal essentiële zaken

gecheckt of de lead binnen de vastgestelde

moet nog worden geregeld alvorens het verstandig

criteria valt, zoals gevestigd of te vestigen in Zuid-

is om de markt op te gaan om kapitaal aan te

Holland, actief binnen de regionale en landelijke

trekken. Wordt dit niet gedaan dan zal de kans van

speerpuntsectoren, maatschappelijke en/of

slagen een stuk lager liggen. Capital vervult hier

economische bijdrage en bewezen product-markt

een waardevolle adviserende rol voor startups.

validatie. Een aantal leads valt af na de eerste

Het investor ready maken van een onderneming

screening. De leads die wel aan de criteria voldoen,

gebeurt op uiteenlopende onderwerpen zoals

worden uitgebreid bestudeerd door de investment

advies over het vormgeven en rechttrekken van het

managers. Gesprekken worden gevoerd en

business plan, advies over afspraken en de relatie

informatie wordt opgevraagd zodat de business

tussen aandeelhouders, zorgen dat er crediteuren

case helder wordt. In dit proces vallen uiteraard

overeenkomsten worden vastgelegd en advies over

gaandeweg leads af. Met de leads die het einde van

het opschonen van de balans. Samen met onder

de trechter halen wordt een investeringsvoorstel

andere regionale incubators zal in 2016 investor

voorbereid en ter advies voorgelegd aan onze

readiness op een hoger plan worden getild.

investeringscommissie.

Daarnaast zullen we als partner meewerken aan PortXL, het internationale acceleratorprogramma

4. Het begeleiden van ondernemingen naar

van het Havenbedrijf Rotterdam, EY en vele andere

financiers

partners.

De investeringswereld is ondoorzichtig voor ondernemers. Veel voorkomende vragen zijn:

6. Het uitbrengen van termsheets

Welke venture capital partijen zijn er? Wat is

Na een positieve beoordeling van het businessplan

hun focus? Welke bedragen investeren zij? Naast

kan er door de investeringsmanager worden toege-

de professionele venture capital partijen zijn er

werkt naar het uitbrengen van een termsheet.

ook zogenaamde business angels actief, welke

Hierin worden de voorwaarden besproken

nog lastiger te vinden zijn. Het aantrekken van

waaronder InnovationQuarter financiering zou

kapitaal is niet de expertise van de ondernemer.

kunnen verstrekken. Onderdelen van de termsheet

De investeringsmanagers hebben daarentegen

zijn o.a. de financieringsstructuur, de invulling

veel ervaring en een aanzienlijk netwerk binnen

van beheer en toezicht en opschortende voor-

deze wereld. Het netwerk wordt actief ingezet

waarden waaraan minimaal moet worden voldaan

om ondernemers aan tafel te krijgen bij potentiele

voordat een definitieve overeenkomst (lening of

co-investeerders. Meetings worden opgezet om

participatie) kan worden ondertekend. Elk van

ondernemers voor te stellen en om te sparren

de omschreven voorwaarden kan invloed hebben

over proposities. Daarnaast wordt advies

op volgende investeringsrondes, de zeggenschap

gegeven over RVO-regelingen en alternatieve

over de onderneming en/of de waardering. Voor

financieringsmogelijkheden zoals crowdfunding,

investeerders is het uitonderhandelen van juiste

NPEX, NEOS en Qredits.

terms erg belangrijk, omdat dit voor hen een direct verband heeft met de hoeveelheid risico die zij lopen.

27

“We hebben met InfraCore een nieuw bouwmateriaal gecreëerd dat zijn plaats aan het veroveren is naast staal, beton en hout. De mogelijkheden zijn haast eindeloos.

We zetten de investering in om onze plannen uit te rollen.”

Jan Peeters (CTO van het Rotterdamse Fibercore) na bekendmaking door minister Henk Kamp (Economische Zaken) van investering door InnovationQuarter

proberen wij zoveel mogelijk aandacht te laten uitgaan naar de onderneming. Dit gaat dan ook gepaard met het overhandigen vvan een zgn. ‘tombstone’ op een event en PR-uitingen op social media kanalen en in een landelijk krant.

8. Het vergroten van geïnvesteerd vermogen inclusief co-financiering Eén van de doelen van het participatiefonds is om op te treden als een hefboom, waarbij er naast elke publieke euro ook private euro’s geïnvesteerd worden in onze regio. Samen zorgen we voor

7. Het uitvoeren van due diligence trajecten

een grotere financiële draagkracht om ook in de

In het begin van het proces gaat de

toekomst een bijdrage te kunnen blijven leveren

investeringsmanager grotendeels af op de

aan volgende groei-rondes van de onderneming.

informatie die de onderneming aanlevert. Na het

Verschillende vormen van financiering en

tekenen van de termsheet wordt echter grondig

financiers vragen om een uitgebreide kennis van

onderzocht of alle aannames over de onderneming

het financieel instrumentarium en een strakke

juist zijn; het due diligence traject. Dit gebeurt op

coördinatie aan de kant van de ondernemer

basis van verschillende facetten: commercieel,

om alle terms en condities op elkaar af te

technisch, financieel, fiscaal, juridisch en

stemmen. Ook komt het voor dat een deel van de

organisatorisch. Er kan bijvoorbeeld worden

co-financiering afkomstig is van het management

gekeken of alle contracten juridisch steek houden,

zelf. Onze investeringsmanagers kijken scherp

of de technologie daadwerkelijk revolutionair

naar alle voorwaarden en het effect dat deze

is, financiële gegevens uit het verleden worden

kunnen hebben op de onderneming. Deze kennis,

bekeken alsmede de onderbouwing van de

zowel als expertise in het samenbrengen van de

financiële en commerciële prognose. Veelal rust

co-investeerders, helpen de ondernemer in het tot

deze taak bij de investeringsmanager, maar voor

stand brengen van de financiering.

specifieke onderdelen kan ook de huisjurist of een externe partij worden ingeschakeld.

9. Intensieve begeleiding op portfolio companies InnovationQuarter biedt ondernemers meer dan

Naast het interne besluitvormingsproces vindt

geld alleen want ook na de investering blijven

er ook een externe validatie plaats doordat alle

wij graag actief betrokken bij de organisatie. Zo

investeringsvoorstellen worden beoordeeld

worden er strakke afspraken gemaakt omtrent

door een investeringscommissie van externe

de invulling van de beheersfunctie waarbij een

professionals; een positief advies is een voorwaarde

100 dagen-plan, een maandrapportage en

om de deal te kunnen sluiten. Wanneer de

kwartaalrapportage worden gebruikt om de

investeerders en de ondernemer(s) alle terms

voortgang te toetsen en waar nodig bij te sturen.

en condities hebben uit onderhandeld, worden

Uiteraard doen wij dit niet alleen want ook het

de aandeelhouders- of leningovereenkomst en

netwerk en de kennis van collega’s vanuit de

eventuele statutenwijziging opgesteld. Met

andere teams wordt ingeschakeld om te zorgen dat

een officiële bekendmaking van de investering

de onderneming een vliegende start kan maken.

10. Aanvullende activiteiten voor 2016 ▶▶ Regionale corporate CEO’s inzetten als mentor bij portfoliobedrijven Om CEO’s van de grote corporates in onze regio dichter te betrekken bij innovatieve start ups gaan we de management teams van onze participaties koppelen aan CEO’s. Hierbij snijdt het mes aan twee kanten, de afstand tussen innovatie en de corporate wordt kleiner en de CEO kan de startups begeleiden bij het maken van strategische keuzes en de scale-up van hun business. ▶▶ Flexibele schil van expertise Komend jaar gaan we extra invulling geven aan onze toegevoegde waarde voor portfolio bedrijven door een flexibele schil te vormen van juridische, fiscale, financiële en HRM-expertise die voor de bedrijven op uurbasis inzetbaar is. Zo nemen we veel tijd uit handen van onze managementteams en kunnen we de benodigde expertise efficiënt op uurbasis inzetten. ▶▶ Management development Samen met de ondernemers bouwen we aan het opschalen van de bedrijven. Om te kunnen groeien is het belangrijk om de juiste skills en expertise in het managementteam aanwezig te hebben. InnnovationQuarter biedt een tool voor management teams van onze portfoliobedrijven om inzicht te krijgen in hun individuele en teamkracht en kwetsbaarheden. Deze tool wordt begin 2016 geïntroduceerd onder de portfoliobedrijven. Het ligt in de bedoeling om deze ook in 2016 in te zetten in de due diligence trajecten voorafgaand aan de investering. ▶▶ Investor in Residence Om meer buitenlands kapitaal en expertise aan te trekken zullen we een ‘Investor in Residence’ programma voor internationale investeerders gaan opzetten, bijvoorbeeld samen met CIC Rotterdam en andere regionale incubators .

29

Box 7 Capital / Observaties in 2015 ▶▶ In 2014 ontvingen 226 bedrijven in Nederland € 169 mln. als risicokapitaal van venture capitalists. ROM’s zijn betrokken bij maar liefst 53% van het aantal venture capital investeringen in Nederland.5 ROM’s richten zich hierbij vooral op risicovollere kleine investeringen. In dit segment concurreren zij over het algemeen niet of nauwelijks met reguliere participatiemaatschappijen. ▶▶ Wel zien we dat steeds meer grote bedrijven aankondigen specifiek te willen gaan investeren in startups, dat meer internationale fondsen belangstelling tonen voor Nederlandse bedrijven en dat bestaande Nederlandse VC-fondsen afgelopen jaar meer geld hebben opgehaald.

Verwachting is dan ook dat het aantal investeringen in Nederland behoorlijk zal toenemen. ▶▶ Beschikbaarheid van financiering voor de Proof-of-Concept fonds is een duidelijk aandachtspunt, zeker daar waar het universitaire spin-offs betreft. Ook is de investor readiness van jonge technologische bedrijven een specifiek aandachtspunt. ▶▶ Een zeer fors deel van de tijd van onze investeringsmanagers gaat naar toeleiding naar kapitaal en investor readiness. ▶▶ Verder zien we een stevige groei in het aantal startupinitiatieven en acceleratorprogramma’s vaak met lokale publieke funding. Opschaling, professionaliteit en waar mogelijk gedeeld curriculum zijn wat ons betreft hierbij van groot belang.

5

Bron: NVP, ‘Ondernemend vermogen, De Nederlandse private equity and venture capital markt in 2014’, april 2015

31

5.Organisatie & Communicatie 5.1 Organisatie InnovationQuarter heeft zich in 2015 verder

regio veel beter op de (inter)nationale kaart te

ontwikkeld, zowel qua capaciteit als qua

zetten. Het directe bereik van onze maandelijkse

competenties als qua team. Binnen de teams

nieuwsbrief is inmiddels ca. 6.500 ontvangers.

Capital, Business Development en Foreign

Nagenoeg dagelijks berichten we daarnaast

Investments zijn collectieve trainingen gevolgd

via social media. We verwachten eind 2015 ca.

om ofwel kennis op een bepaald terrein aan

3.000 volgers te hebben op Twitter, meer dan

te scherpen ofwel competenties verder te

welke regionale ontwikkelingsmaatschappij

ontwikkelen. Hiernaast hechten we zeer

of acquisitieorganisatie in Nederland. Met

aan een hoogwaardige kwaliteit van onze

onze investeringen en in toenemende mate

staftaken (teamondersteuning, evenementen,

ook onze (business development) projecten

communicatie, finance & control en HR).

weten we veel pers te genereren. Contacten

InnovationQuarter investeert op verschillende

met onder andere het Financieel Dagblad, RTL,

manieren in interne kennisdeling en teambuilding.

BNR en diverse regionale media en vakbladen

Niet alleen belangrijk omdat onze medewerkers

zijn intensief. Een baanbrekend project als ‘3D

in hun externe contacten ambassadeurs van de

printing in de maritieme sector’ heeft zelfs veel

gehele organisatie zijn, maar ook om het integrale

internationale persaandacht opgeleverd. Ons

werken vanzelfsprekend en makkelijker te maken.

netwerk, de vele mooie projecten waar we aan

InnovationQuarter wil een organisatie zijn waarin

werken vanuit Business Development, Capital

de volgende waarden leidend zijn: ondernemend,

en Foreign Investment en ons vermogen om de

samenwerkend, professioneel en betrokken.

innovatiekracht van de regio in de spotlights te zetten kwamen mooi samen op ons IQ jaarevent op

Medio 2015 is ons eerste Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) uitgevoerd. Het onderzoek had een hoge respons en een hoge gemiddelde score (7,5) over alle vragen. Arbeidstevredenheid, organisatie en externe communicatie zijn de hoogst scorende onderdelen, arbeidsvoorwaarden en werkomstandigheden/werkdruk de laagste. Het MTO zal jaarlijks worden herhaald. We vinden het immers van belang dat onze medewerkers met plezier en passie werken aan onze missie!

5.2 Communicatie InnovationQuarter heeft ook als nadrukkelijke ambitie om de innovatieve kracht van onze

22 juni 2015 in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam.

33

6. Begroting 6.1 Inleiding De activiteiten van InnovationQuarter

Door de invoering van het ‘wetsvoorstel

kunnen onderverdeeld worden in een

modernisering vennootschapsbelasting

tweetal hoofdbedrijven met twee separate

overheidsondernemingen’ is de verwachting

financieringsstromen.

dat InnovationQuarter vanaf 1 januari 2016

De kosten van het Ontwikkelingsbedrijf worden

vennootschapsbelastingplichtig wordt.Gezien

gefinancierd door de exploitatiebijdragen van onze

het totaal geprognosticeerde resultaat over 2016

participanten.

(negatief voor Participatiemaatschappij en nihil

Het huidig gestort kapitaal ad € 27,7 mln. miljoen

voor Regionale Ontwikkelingsmaatschappij) is

is beschikbaar voor het doen van investeringen en

echter geen rekening gehouden met deze belasting

dekking van de kosten van het Participatiebedrijf in

in de begroting over 2016.

de opbouwjaren Het Participatiebedrijf dekt, na de opbouwfase, haar kosten door gerealiseerd rendement op de participaties, leningen en andere participatieactiviteiten.

InnovationQuarter is op 23 september 2013 opgericht en is operationeel gestart op 1 januari 2014. Gelet op het nog korte bestaan van InnovationQuarter, wordt het boekjaar 2016 nog beschouwd als onderdeel van de opbouwfase van InnovationQuarter.

Bij het presenteren van de begroting 2016 is voor de volledigheid de realisatie 2014 en de begroting 2015 als vergelijking opgenomen. Wel wordt hierbij de kanttekening geplaatst dat de realisatie 2014 een verlengd boekjaar betreft, dat loopt van 23 september 2013 (oprichtingsdatum) tot en met 31 december 2014.

6.2 Belastingen InnovationQuarter verricht in principe geen diensten die door de belastingdienst kunnen worden aangemerkt als diensten door een BTW-ondernemer. Derhalve verrekent InnovationQuarter de betaalde BTW niet met de fiscus.

(in duizenden euro’s)

Ref.

Begroting 2016

Begroting 2015

2014

PARTICIPATIEBEDRIJF Opbrengst verkoop participaties

-

-

-

Af: Aanschafwaarde verkochte Participaties

-

-

-

Liquidatie/ faillissementen

-

-

-

-

-

-

Transactieresultaat

-

-

-

Afboeking openstaande leningen

-

-

-

-

-

Dotaties aan voorzieningen

-

-

-

-

-

Vrijval a.g.v. afboeking i.v.m. verkoop, liquidatie

-

Mutaties voorzieningen

Ontvangen dividend Ontvangen rente leningen u/g Rente deposito’s/ liquide middelen Overige vergoedingen

-

-

-

499

62

10

122

215

-

-

-

-

(1)

Personeelskosten

-

-

Overige opbrengsten Opbrengsten P-bedrijf

-

621

277

233

621

277

233

1.013

709

612

Directe kosten

164

258

205

Algemene kosten

341

108

131

Kosten P-bedrijf

(2)

1.518

1.075

948

Resultaat P-bedrijf

(3)

(897)

(798)

(715)

35

6.3 Begroting 2016 Participatie- en Ontwikkelingsbedrijf (in duizenden euro’s)

Ref.

Begroting 2016

Begroting 2015

2014

ONTWIKKELINGSBEDRIJF Exploitatiebijdragen Overige opbrengsten

3.739

3.439

-

-

Opbrengsten O-bedrijf

(1)

3.739

Personeelskosten

(2)

2.721

2.425

Directe kosten

(3)

600

500

Algemene kosten

(3)

416

468

Kosten O-bedrijf Resultaat O-bedrijf

3.439 6 299

3.439

3.738

2.425

945 372

3.737

3.393

3.505

2

46

233

806

512

865

OVERIGE ACTIVITEITEN Opbrengsten

Salariskosten

291

80

328

Directe Projectkosten

515

432

592

-

-

-

Algemene kosten

806 Resultaat Overige activiteiten

TOTAAL RESULTAAT INNOVATIONQUARTER

6

(4)

-

(5)

(895)

Betreft Transitiebudget 2013 (€ 370.000) en renteopbrengsten verantwoord in 2014 (€ 29.000).

512

810 55

(752)

(427)

6.4 Toelichting op Begroting 2016 Participatiebedrijf

De geprognosticeerde Algemene kosten ad € 416.000 over 2016 betreffen de toegerekende algemene kosten InnovationQuarter aan het

1. Opbrengsten Participatiebedrijf

Participatiebedrijf.

Gedurende de opbouwfase van InnovationQuarter en gezien de gemiddeld verwachte looptijd van een

3. Resultaat Participatiebedrijf

participatie van 5 tot 8 jaar wordt over 2016 geen

Op basis van geprognosticeerde opbrengsten

verkoopopbrengst Participaties geprognosticeerd.

en kosten van Participatiebedrijf wordt in het

Ook geeft de huidige stand van zaken bij de

aanloopjaar 2016 nog een negatief resultaat

participaties en de ondernemingen waaraan

verwacht ad € 897.000.

een lening is verstrekt geen aanleiding om een afboeking of voorziening te prognosticeren over 2016.

De geprognosticeerde Opbrengsten Participatiebedrijf over 2016 ad € 621.000 betreffen derhalve alleen de renteopbrengsten, zijnde: ▶▶ over de huidige en nog uit te zetten leningen bij participaties en ondernemingen 2014, 2015 inclusief inschatting nog uit te zetten leningen komende periode 2015 en 2016 van in totaal geprognosticeerd over 2016 € 499.000; en ▶▶ over de beschikbare liquide middelen, gerekend met een rentepercentage van 0,75% per jaar, van in totaal geprognosticeerd over 2016 € 122.000.

2. Kosten Participatiebedrijf De geprognositiceerde Personeelskosten ad € 1.013.000 over 2016 betreffen de loon- en salariskosten, inclusief pensioen- en sociale lasten van de verwachte bezetting van Capital (gemiddeld 8,3 fte over 2016) en de toegerekende loon- en salariskosten van de Directie, Strategie en Staf.

De geprognosticeerde Directe kosten over 2016 ad € 164.000 bestaan onder andere uit de vergoedingen Investeringscommissie en de overige kosten direct gerelateerd aan Capital/ Participatiebedrijf.

37

6.5 Toelichting op de Begroting 2016 Ontwikkelingsbedrijf

reservering van 3,0 % van het brutoloon voor opleidingen en trainingen (€ 87.000) en ook 3,0% als reis- en onkostenvergoeding (€ 87.000)

1. Opbrengsten Ontwikkelingsbedrijf

opgenomen. In de Personeelskosten zijn ook de

In de Begroting 2016 is opgenomen dat in totaal

vergoedingen van de RvC opgenomen € 70.000

€ 3.739.000 aan bijdragen ontvangen zal worden

(incl. BTW). De overige Personeelskosten zijn

van onze Participanten. Dit is € 300.000 meer dan

gebaseerd op contracten, inschattingen of zijn

was begroot in 2014 en 2015. Dit wordt verklaard

taakstellend opgenomen in de begroting 2016.

door de additionele toezegging van € 200.000 eind 2014 van de Gemeente Den Haag met ingang

3. Directe en Algemene kosten

2015 en de toetreding van Gemeente Zoetermeer

De Directe kosten zijn de taakstellende bedragen

per 1 januari 2016 als Participant met een

voor de out-of-pocket kosten gerelateerd aan de

verwachte exploitatiebijdrage van € 100.000. De

activiteiten van Business Development, Foreign

bijdragen van de participanten dienen ter dekking

Investments.

van de kosten van de Ontwikkelingsactiviteiten, uitgesplitst in de functies Business Developement

De Algemene kosten zijn voor het grootste deel

en Foreign Investments.

gebaseerd op reeds afgesloten contracten en daarnaast op calculatorische veronderstellingen/

Met eventuele toetreding van andere Participanten

inschattingen en ervaringen. Voor zover deze

en wijzigingen van de hoogte van de bijdragen ten

informatie niet beschikbaar is voor bepaalde

opzichte van 2015 is geen rekening gehouden in de

categorieën zijn bedragen opgenomen die

begroting 2016.

taakstellend zijn voor de organisatie. Een deel van de kosten wordt toebedeeld aan het

De onderverdeling in de begroting 2016 van de

Participatiebedrijf.

Exploitatiebijdragen is als volgt zie tabel 1, pag 39 De onderverdeling van de Algemene kosten is als 2. Personeelskosten

volgt zie tabel 3, pag 40

Een significant onderdeel van de Personeelskosten zijn de lonen en salarissen, inclusief pensioen

4. Overige Activiteiten

en sociale lasten. Het is de verwachting dat

Onder de post Overige activiteiten zijn de

over 2016 gemiddeld 45,4 fte werkzaam zijn bij

opbrengsten en kosten opgenomen van de

InnovationQuarter (50 personeelsleden) ten

aanvullende opdrachten waarvan wij eind 2015

behoeve van de uitvoering van alle activiteiten.

voorzien dat die in 2016 voor één of meerdere

Alle personeelsleden zijn in dienst van Regionale

stakeholders door ons zullen worden uitgevoerd.

Ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter

Aanvullende opdrachten worden kostendekkend

BV.

uitgevoerd door InnovationQuarter. In de prognose 2016 zijn ondermeer de volgende opdrachten

De personeelsomvang is als volgt te verdelen over

meegenomen:

de verschillende activiteiten zie tabel 2, pag 39

▶▶ Economische Programmaraad Zuidvleugel (EPZ); ▶▶ Fondsmanagement en Shared Services (UNIIQ);

Als onderdeel van de personeelskosten is een

▶▶ Project Maritime Delta 2016.

Tabel 1. De onderverdeling in de begroting 2016 van de Exploitatiebijdragen (in duizenden euro’s)

Begroting 2016

Ministerie van Economische Zaken

1.004

Provincie Zuid Holland

1.000

Gemeente Rotterdam

500

Gemeente Den Haag

400

Gemeente Delft

285

Technische Universiteit Delft

150

Gemeente Leiden

100

Gemeente Westland

100

Gemeente Dordrecht/ Drechtsteden

100

7 Gemeente Zoetermeer

100

TOTAAL

7

3.739

Onder voorbehoud van definitieve besluitvorming

Tabel 2. Personeelsomvang (in duizenden euro’s)

Begroting 2016 Personeels-

FTE

leden Directie, Staf & Strategie Business Development Foreign Investments Capital

8

Overige activiteiten (EPZ, UNIIQ)

9

TOTAAL

8 9

Salaris- en loonkosten worden toebedeeld aan Participatiebedrijf.

Directe Salaris- en loonkosten worden toebedeeld aan overige activiteiten

11,6

13

14,0

15

8,7

9

8,3

10

42,6

47

2,8

3

45,4

50

39

Tabel 3. De onderverdeling van de Algemene kosten (in duizenden euro’s)

Begroting 2016

Afschrijvingen

172

Huisvesting

148

Automatisering en Telecommunicatie

165

Organisatiebrede communicatie

105

Accountantskosten en overige fiscale en juridische werkzaamheden

65

Verzekeringen

59

Overige bedrijfskosten

41 757

Toerekening aan Participatiebedrijf

(341)

TOTAAL

(416)

5. Totaal Resultaat Het totaal resultaat bestaat uit een resultaat van het Participatiebedrijf, Ontwikkelingsbedrijf en Overige activiteiten: (in duizenden euro’s) Participatiebedrijf

Begroting 2016 (897)

Ontwikkelingsbedrijf

2

Overige activiteiten

-

TOTAAL

Het resultaat van het Participatiebedrijf ad € 897.000 (verlies), onderdeel van het totaal resultaat, betreft de uitkomst van de begroting 2016 van de Participatiemaatschappij.

De exploitatiebijdragen dienen de kosten te dekken van het Ontwikkelingsbedrijf (Business Development en Foreign Investments) , het uiteindelijke saldo is onderdeel van het totaal resultaat en komt uit op € 2.000 (positief ) in deze begroting 2016.

(895)

41