TERUGBLIQ INNOVATIONQUARTER JAARVERSLAG 2016
“ Kapitaalinjectie InnovationQuarter maakt snellere groei mogelijk”
UID-HOLLAND Z VOEDINGSBODEM VOOR CROSS-SECTORALE INNOVATIES
139 MLN. ADDITIONEEL € PRIVAAT VERMOGEN AANGETROKKEN
71 NIEUWE 9 ARBEIDSPLAATSEN GECREËERD
INHOUDSOPGAVE
4 Voorwoord 6
Interview / Toxys
8
Missie, visie, profiel
9
Samenvatting resultaten 2016
10 Verslag van de Raad van Commissarissen 12 TerugblIQ1 14 Verslag van de Directie
14
16 Financiële realisatie
Terugblik 2016
18 Vooruitblik 2017
20 Interview / VERS+ 22 TerugblIQ2 24 Onze omgeving
25 Trends en ontwikkelingen
26 Materiële onderwerpen
27 Aandeelhouders
28 Onze strategie
30 Waardeketen
34 Interview / Voltia 36 Onze resultaten
36 Business Development
37 Proces
37 Resultaten
38 Proces
38 Foreign Investments
38 Resultaten
41 Proces
40 Capital
41
41 Resultaten
Tot slot
42 TerugblIQ3 44 Interview / Smart Maintenance of Ships 46 Onze organisatie
46 Hoe zijn we georganiseerd
48 Human Resource Management
51 Communicatie
52 Onze governance
52 Langetermijnwaardecreatie
56 Effectief bestuur en toezicht
57 Beloningen
57 Algemene vergadering
58 TerugblIQ4
2
60 Bijlagen
61 Financiële kengetallen
63 Overzicht portfoliobedrijven
67 Over dit verslag
68 GRI-tabel
70 Lijst met afkortingen
De Jaarrekening 2016 van de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter B.V. is integraal onderdeel van het InnovationQuarter Jaarverslag 2016 (TerugblIQ).
In dit jaarverslag laten we via een viertal interviews ondernemers aan het woord met wie wij afgelopen jaar hebben gewerkt. Ondernemers die ieder op hun eigen manier een bijdrage leveren aan maatschappelijke uitdagingen. Dit zijn de ondernemers die wij graag helpen vanuit onze ambitie om via onze activiteiten een bijdrage te leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.
“We kijken niet alleen hoe medicijnen zich in cellen gedragen, maar voorspellen ook welke mogelijke bijwerkingen ze bij mensen kunnen geven”
“We tonen aan welke gezonde voedingsstoffen er in groente en fruit zitten”
“Voltia jaagt transitie van diesel naar elektrisch aan”
“Het Fieldlab is vooral bedoeld om systemen te ontwikkelen die zorgen voor efficiënter onderhoud aan schepen”
3
Voorwoord
2016, samen werken aan de Next IQonomy 2016 stond in het teken van steeds intensievere
burgemeesters van Rotterdam en Den Haag
samenwerking, zowel voor InnovationQuarter
van het Investeringsprogramma ‘Investeren in
als voor de regio. Samenwerking is vanaf
Vernieuwing’ aan minister-president Rutte op
de start van onze organisatie één van onze
6 juli 2016. En uit de intensieve samenwerking
belangrijkste uitgangspunten. Zo werken we
in het kader van de Roadmap Next Economy.
met bedrijven, kennisinstellingen, cluster- en
Beide trajecten zijn voor ons van belang.
deltaorganisaties, incubators, financiers en
Enerzijds omdat ze een kader bieden voor onze
investeerders, topsectoren en overheden aan
werkzaamheden, anderzijds omdat we via deze
een bruisend ecosysteem in de regio. In 2016, het
programma’s veel van de innovatieprojecten
derde levensjaar van InnovationQuarter, hebben
waar we met regionale bedrijven aan werken,
we hier nieuwe stappen in kunnen zetten.
zoals fieldlabs, onder de bestuurlijke aandacht
Onder andere door met partners gezamenlijke,
kunnen brengen en gefinancierd kunnen krijgen.
sectorale agenda’s op te stellen die dienen als basis voor projectontwikkeling, door fund-
De kern van InnovationQuarter wordt gevormd
in-fundinvesteringen te doen en door samen
door de drie kerntaken Business Development,
met ecosysteempartners nieuwe activiteiten
Foreign Investments en Capital.
te ontwikkelen gericht op de versterking van de Zuid-Hollandse economie.
Voor alle drie de kerntaken zijn de vooraf gestelde doelen 2016 behaald.
Dat samenwerking ook steeds meer het
16 samenwerkingsverbanden 1, heeft
andere uit het gezamenlijk aanbieden door
46 samenwerkingsverbanden aangejaagd
Commissaris van de Koning Jaap Smit en de
en 52 verkenningen gedaan.
1
4
▶▶ Business Development realiseerde
leitmotiv in onze regio is, blijkt onder
Wij gaan hierbij vooralsnog uit van een gemiddelde projectomvang van € 1 mln. in lijn met andere ROM’s. Vanaf 2017 worden per project de uitgelokte private en publieke investering gemeten.
Onze activiteiten hebben in 2016 geleid tot een additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van circa € 139 mln. en de creatie van meer dan 971 hoogwaardige nieuwe arbeidsplaatsen in de regio.
▶▶ Foreign Investments heeft 36 buitenlandse
kerntaken liggen. Zo geven we sinds
bedrijven geassisteerd bij vestiging, dan
medio 2016 actief invulling aan het thema
wel verhuizing of uitbreiding in de regio.
Internationalisering. Medio 2016 is eveneens het
Deze bedrijven verwachten binnen drie
secretariaat van de Economische Programmaraad
jaar 730 nieuwe arbeidsplaatsen te hebben
Zuidvleugel ingebed in onze organisatie, wat
gerealiseerd in de regio en € 95,7 mln.
kansen biedt om de verbinding en wisselwerking
additioneel te hebben geïnvesteerd.
tussen strategie en uitvoering te versterken.
▶▶ Capital heeft 11 investeringen gerealiseerd.
Vanuit de integraliteit van onze kerntaken, ons
Het additioneel aangetrokken kapitaal
uitgebreide netwerk en onze brede regionale
over 2016 voor de regio komt met deze
focus hebben we ook in 2016 laten zien méér
investeringen op € 27,2 mln. Met deze
te kunnen zijn dan een verbinder en aanjager,
investeringen worden 241 additionele
méér dan een acquisitieorganisatie en méér dan
arbeidsplaatsen verwacht binnen drie jaar.
een investeerder. We zijn trots op de bereikte resultaten, resultaten die we mede hebben
Onze activiteiten hebben in 2016 geleid tot een
kunnen bereiken door de goede samenwerking
additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van
met bedrijven, kennisinstellingen, Rijk, provincie
circa € 139 mln. en de creatie van meer dan 971
en gemeenten, clusterorganisaties en financiers.
hoogwaardige nieuwe arbeidsplaatsen in de
Resultaten die de next economy in onze regio
regio.2
dichterbij brengen!
In 2016 hebben wij ook nieuwe activiteiten
Rinke Zonneveld
opgepakt, die in het verlengde van onze
Directeur InnovationQuarter
2
In onze meerjarenstrategie ‘Werken aan de Next IQonomy’ hebben we met onze financiers als kwantitatieve doelstelling voor de periode 2016-2018 afgesproken een additioneel geïnvesteerd vermogen van € 300 mln.en de creatie van 1.000 nieuwe hoogwaardige arbeidsplaatsen.
5
Interview / Toxys: van ziekenhuislaboratorium naar succesvolle onderneming Het biotechbedrijf Toxys specialiseert zich in innovatieve systemen om stoffen te testen op veiligheid. Hun paradepaardje is de ToxTracker assay: een unieke test om kankerverwekkende eigenschappen in stoffen op te sporen. Oprichter dr. Giel Hendriks stak twintig jaar lang zijn ziel en zaligheid in de wetenschap en is tegenwoordig als CEO van Toxys voornamelijk nog ondernemer. “Gek genoeg mis ik mijn oude vak niet, daarvoor is mijn nieuwe functie te uitdagend.” Het idee voor Toxys borrelde op in het
behulp van InnovationQuarter en het Zeeuws
laboratorium van het Leids Universitair Medisch
InvesteringsFonds een eigen laboratorium in
Centrum (LUMC) waar wetenschapper Giel
het Leiden Bio Science Park, waar de ToxTracker
Hendriks gekscherend tegen zijn collega’s zei
verder wordt ontwikkeld. “Die investering
dat ze misschien maar eens een bedrijf moesten
was nodig om de stap vanuit het academisch
beginnen. “Als wetenschappers onder elkaar leek
ziekenhuis naar een eigen laboratorium te
dat toen een onuitvoerbaar plan, maar toch bleef
maken. Door deze professionalisering hebben
die gedachte hangen”, vertelt Hendriks. “Toen er
we de mogelijkheid om sneller te groeien en onze
steeds meer vraag kwam naar onze technieken,
klanten goede service te bieden.”
besloten we eind 2012 te gaan commercialiseren.”
Uniek platform
6
Hendriks pakte het meteen goed aan. Hij zette
Met de ToxTracker oogst Toxys internationaal
zijn technologie om in een businessplan en
succes. Dit is een test waarbij stamcellen
won diverse prijzen, waaronder de BioBusiness
worden gebruikt om inzicht te krijgen in
MasterClass Award. Toxys begon als spin-off
hoe cellen reageren op chemische – vooral
van het LUMC en opende afgelopen jaar met
kankerverwekkende – stoffen. “Onze test is
“We zijn wereldwijd een gevestigde speler op het gebied van veiligheidstesten en willen dat blijven”, vertelt dr. Giel Hendriks, CEO van Toxys. “Het is dus mijn missie om onze testen hun weg naar de markt te laten vinden.” InnovationQuarter ondersteunt het innovatieve bedrijf bij het uitvoeren van deze missie.
echt een uniek platform in de wereld en heeft
microscoop te vinden. “Een bedrijf runnen
afgelopen jaren bewezen heel betrouwbaar te
en daarnaast op hoog niveau onderzoek doen,
zijn. Dat is ook de reden dat veel grote bedrijven
dat gaat gewoon niet. Ik heb als ondernemer
met ons in zee gaan. Er is wereldwijd behoefte
een mooie achtergrond met een blijvende
aan nauwkeurigere testen, want veel systemen
interesse in wetenschap en biologie. Mijn focus
geven te weinig informatie. Daarbij hebben wij
ligt nu voornamelijk op het verder uitbouwen
de expertise in huis om een oplossing op maat te
van Toxys. Ik roep in het lab weleens dat we de
bieden en doen dat bovendien dierproefvrij.”
wereld gaan veroveren”, zegt hij lachend.
De helft van de klantenkring van Toxys is
Hendriks startte onlangs een traject om
afkomstig uit de farmaceutische industrie. “We
de ToxTracker een plek te geven binnen de
kijken niet alleen hoe medicijnen zich in cellen
Europese regelgeving. “Die ondersteuning
gedragen, maar voorspellen ook welke mogelijke
zou een enorme stap voorwaarts zijn. We zijn
bijwerkingen ze bij mensen kunnen geven.” Toxys
wereldwijd een gevestigde speler op het gebied
analyseert tevens chemische, cosmetische en
van veiligheidstesten en willen dat blijven. Het is
voedingsstoffen voordat die op de markt komen.
dus mijn missie om onze testen hun weg naar de
“Dit kan gaan om een reinigingsmiddel of verf,
markt te laten vinden.”
maar meestal weten we niet eens wat het is. Door in een vroeg stadium schadelijke effecten
Eet hij ooit iets zonder op de verpakking te kijken?
te achterhalen, kan een product eerder uit een
“Absoluut! De producten op de markt zijn zo
ontwikkeltraject gehaald worden. Dat bespaart
uitvoerig getest, die zijn zeker veilig. Wanneer ik
een bedrijf een hoop kosten.”
mijn toilet schoonmaak met chloor probeer ik die lucht niet in te ademen, maar daarvoor hoef je
Andere rol
geen toxicoloog te zijn.”
Hendriks is zelf niet vaak meer achter de 7
Missie /Het innovatieve vermogen van Zuid-Holland
ontsluiten en op deze wijze de concurrentiekracht van de regio duurzaam versterken. Dit doen we door de maatschappelijke vraagstukken op het gebied van voeding, gezondheid, veiligheid en klimaat te vertalen in businesskansen voor vandaag en morgen.
Visie /InnovationQuarter is de aanjager van economische
vernieuwing. Dit kunnen we doen door ons uitgebreide netwerk, onze expertise en brede regionale focus. Wij dragen hiermee bij aan het ontstaan van een bruisend innovatief ecosysteem, waarin kruisbestuiving plaatsvindt tussen sectoren, waarin bedrijven kunnen (door)groeien en waar innovatieve buitenlandse bedrijven toe worden aangetrokken.
Profiel /InnovationQuarter is een onderneming met publieke aandeelhouders, gericht op het versterken van de economie en werkgelegenheid in Zuid-Holland. Onze platte organisatie kenmerkt zich door korte lijnen en een ondernemende en professionele cultuur. Samenwerking is voor ons een voorwaarde om onze missie en visie te verwezenlijken.
8
Samenvatting resultaten 2016
Business Development
Foreign Investment
Capital
16
36
11
Aantal gerealiseerde samenwerkingsverbanden
Aantal bedrijven geland
Nieuwe investeringen
16
95,7
27,2
Uitgelokte investeringen
Investeringsvolume (mln.)
Geïnvesteerd vermogen (mln.)
730
241
Aantal arbeidsplaatsen
Aantal arbeidsplaatsen
3
4
5
IQ
97
8,7
Aantal Investor Relationshipbezoeken
Geïnvesteerd vermogen InnovationQuarter (mln.)
3
Aantal arbeidsplaatsen 3 jaar na landing
4
Totaal nieuw aangetrokken financiering door portfolio-bedrijven, inclusief financiering InnovationQuarter, exclusief fund-in-fund vermogen ingelegd door derden (€ 90 mln.).
5
Extra arbeidsplaatsen binnen 3 jaar na feitelijke investering.
9
Verslag van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen houdt toezicht op
netwerk van ondernemers en de versterking
en adviseert de onderneming bij het nastreven
van regionale partnerships, heeft ook in 2016 tot
van de doelstellingen en de operationele
een groei van het aantal activiteiten en in het
activiteiten. De Raad is zeer betrokken bij de
verlengde daarvan van de organisatie geleid.
ontwikkelingen van InnovationQuarter en de
Voor de Raad is de groei van de onderneming
regio.
meer een resultante van de werkwijze van de afgelopen drie jaar dan een doel op zich.
Met trots presenteert de Raad van Commissarissen de resultaten van
Bijeenkomsten
InnovationQuarter over 2016. In 2016 leverde
Er hebben in 2016 twee Aandeelhouders-
InnovationQuarter voor het derde jaar op rij
vergaderingen plaatsgevonden. De Raad van
een waardevolle bijdrage aan een economisch
Commissarissen heeft in 2016 zevenmaal
krachtiger regio voor en door het innovatieve
vergaderd in aanwezigheid van de Directeur.
bedrijfsleven in nauwe samenwerking met de
De Raad heeft eenmaal buiten de aanwezigheid
vele partners.
van de Directeur zijn eigen functioneren en het functioneren van de Directeur geĂŤvalueerd. Ook
Kenmerkend voor InnovationQuarter is de
is in een gezamenlijk overleg met de voorzitter
doel- en resultaatgerichte aanpak, gericht
van de Raad, Directeur en de voorzitter van de
op de economische ontwikkeling van Zuid-
Investeringscommissie van InnovationQuarter
Holland. Dat, in combinatie met het groeiende
het functioneren van de Investeringscommissie
Algemene vergadering van Aandeelhouders en Raad van Commissarissen.
10
geëvalueerd. De Audit Commissie heeft
Bijzondere aandacht heeft de Raad tezamen met
vijfmaal en de Remuneratie Commissie heeft
het management geschonken aan de aspecten
tweemaal vergaderd. De uitkomsten van
van de snelle groei van de onderneming en vooral
de werkzaamheden van deze commissies
de aard en verscheidenheid van haar activiteiten.
zijn in detail besproken tijdens de reguliere
Management control is naast financial control
vergaderingen van de Raad en derhalve wordt
uitermate belangrijk. De organisatie en cultuur
over de werkzaamheden van deze commissies
van de onderneming moeten borg staan voor
niet separaat gerapporteerd in dit verslag.
continuering van de succesvolle start van de afgelopen drie jaar. Periodieke evaluatie onder
Overzicht van de activiteiten
andere door risicoanalyse en agendering in
▶▶ De Raad heeft het Jaarverslag 2015, de
vergaderingen van Management Team en
kwartaalrapportages 2016 en Jaarplan 2017
Raad van Commissarissen is hierbij een goed
inclusief begroting vastgesteld.
hulpmiddel. Management en Raad zijn hier
▶▶ Aan de hand van de kwartaalrapportages werden de (financiële) resultaten
ook afgelopen jaar actief mee omgegaan in uitstekende samenwerking.
van zowel InnovationQuarter als de investeringsportefeuille besproken. ▶▶ In opvolging van de in 2015 besproken opzet
Tot slot In de afgelopen drie jaar heeft
en voorwaarden van de samenwerkings-
InnovationQuarter in de ogen van de Raad
en aandeelhoudersovereenkomst
van Commissarissen zijn toegevoegde waarde
van UNIIQ, fund-in-fundstrategie en
voor de regio ruimschoots bewezen. Het
risicomanagementraamwerk zijn deze
vertrouwen in de koers van de onderneming
dossiers verder geconcretiseerd en
is extern en intern groot, en daarom past een
geïmplementeerd. UNIIQ is opgericht,
compliment voor de kwaliteit en inzet van alle
de eerste fund-in-fundinvesteringen
medewerkers van InnovationQuarter. De Raad
zijn gerealiseerd en de eerste periodieke
dankt de participanten en aandeelhouders
risicorapportages zijn besproken.
voor de benaderbaarheid, open dialoog en
▶▶ De Raad heeft in 2016 specifiek aandacht
betrokkenheid bij InnovationQuarter. Scherp
besteed aan de volgende onderwerpen:
koers houden blijft noodzakelijk maar de
• De organisatieontwikkeling en
Raad heeft ook voor de toekomst het volste
-structuur en de uitkomsten en
vertrouwen in de organisatie en in het bijzonder
de actiepunten van het jaarlijks
in alle medewerkers.
Medewerkerstevredenheidsonderzoek; • De uitgevoerde landelijke evaluatie van de
Den Haag, 20 maart 2017
Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s) in opdracht van het Ministerie van
Raad van Commissarissen
Economische Zaken;
A. Verberk (voorzitter)
• De ontwikkeling en waarderings
C.A.M. de Koning
grondslagen van de
B.N.M. van der Maarel
investeringsportefeuille;
H.C.M. van der Zeeuw
• Herbenoeming en rooster van aftreden
P.J. van Zunderd
van de Raad.
11
TerugblIQ1
6 januari
Grünenthal groep Het Duitse farmaceutische bedrijf Grünenthal opent een innovatiehub op het Leiden Bio Science Park, die zal gaan fungeren als Grünenthals Europese centrum voor open innovatie.
14 januari
Solar Monkey InnovationQuarter investeert in Solar Monkey, een technische startup uit het incubatieprogramma van YES!Delft. Solar Monkey levert geavanceerde software en services aan installateurs van zonnepanelen om een zonnepaneelsysteem te ontwerpen en hiervan exact de opbrengst te berekenen.
3 februari
Robot Robots Company (RRC) InnovationQuarter investeert in Robot Robots Company (RRC). RRC is een roboticabedrijf uit Den Haag dat zich focust op zorg en beveiliging. De investering maakt de marktintroductie in Europa en verdere ontwikkeling van de robots mogelijk.
5 februari
HEAD Aerospace Technology HEAD Aerospace opent een kantoor in Noordwijk en is daarmee het eerste private ruimtevaartbedrijf uit China dat zich in Nederland vestigt.
12
11 februari
Fieldlab Additive Manufacturing Lancering van het Fieldlab Additive Manufacturing met 3D metaalprinters in de Haven van Rotterdam. Een gezamenlijk initiatief van InnovationQuarter, Havenbedrijf Rotterdam en RDM Makerspace samen met enkele tientallen bedrijven. MRDH investeert â‚Ź400.000.
29 februari
Maritime Delta-diner Bedrijven, kennisinstellingen en overheden onderstrepen belang van versterking samenwerking tijdens het jaarlijkse Maritime Delta-diner in het Drijvend Paviljoen in Rotterdam. Namens en samen met veel partners voert InnovationQuarter het Maritime Delta-programma uit.
2 maart
Airborne International InnovationQuarter investeert in Airborne International, producent van composieten. Airborne gebruikt het kapitaal om te investeren in nieuwe kostbare technologieĂŤn om composieten efficiĂŤnter te produceren.
2 maart
MKB Katalysatorfonds Drechtsteden Het MKB Katalysatorfonds Drechtsteden gaat van start. Het fonds biedt cofinancieringsmogelijkheden voor innovatieve MKB-ondernemers uit de (maritieme) maakindustrie.
21 maart
University of California Medical Delta en InnovationQuarter ondertekenen Memorandum of Understanding met de University of California. Hiermee is de basis gelegd voor een strategische hub-to-hubsamenwerking en uitwisseling, zowel op wetenschappelijk als business-to-businessniveau. 13
Verslag van de Directie Terugblik 2016
InnovationQuarter kijkt terug op een succesvol jaar. We hebben weer met en voor prachtige bedrijven mogen werken. Bedrijven die op zoek zijn naar financiering, bedrijven met een innovatievraag, bedrijven die op zoek zijn naar een vestigingslocatie. Bedrijven die wij met plezier verder hebben geholpen. Inmiddels werken we samen met een actief netwerk van enkele duizenden bedrijven, van startups tot corporates en honderden financiers. De toestroom van nieuwe leads voor onze
In 2016 is de samenwerking met andere ROM’s
drie kerntaken is zeer goed. Binnen Business
geïntensiveerd. Zo hebben wij samen met de
Development is de nadruk in 2016 sterker komen
BOM geïnvesteerd in het Zuid-Hollandse Airborne
te liggen op het aanjagen en realiseren van
International en werken we samen met het
projecten met impact en schaal, met als sprekend
Ministerie van Defensie en alle ROM’s aan de
voorbeeld de realisatie van Ramlab, het eerste
mobiele legerbasis van de toekomst in het fieldlab
fieldlab met 3D metaalprinters dat zich richt op
Smart Base. Medio 2016 is de periodieke evaluatie
de havengerelateerde industrie. Ook hebben we
van de ROM’s verschenen. Deze evaluatie was
een belangrijke adviserende en ondersteunende
positief en voor minister Kamp van Economische
rol vervuld bij de regionale MIT-regeling (MKB
Zaken dan ook aanleiding om de financiële steun
Innovatiestimulering Topsectoren), waarmee
van de Rijksoverheid voor de komende jaren
onder meer haalbaarheidsstudies en R&D-
te continueren. Zoals in het evaluatierapport
samenwerkingsprojecten gefinancierd kunnen
stond aangegeven “Als de ROM’s nog niet zouden
worden.
bestaan zouden ze onmiddellijk moeten worden
Vanuit Foreign Investments is sterker ingezet
uitgevonden.”
op strategische acquisitie, onder meer door innovatieve instrumenten als Soft Landing
Eén van de samenwerkingen waar we trots op
Programma’s in te zetten. Het aantal fact finding
zijn is die met de TU Delft, het Erasmus MC en de
bezoeken van buitenlandse bedrijven aan de
Universiteit Leiden in het gezamenlijke proof-
regio is zeer sterk gestegen. Voor Capital is de
of-conceptfonds UNIIQ7. Een door de nauwe
honorering van de EFRO-aanvraag (Europees
verbinding tussen kennis en markt uniek fonds,
Fonds voor Regionale Ontwikkeling) voor
dat gezien het grote aantal leads in een duidelijke
fondsuitbreiding een belangrijk moment
behoefte voorziet. UNIIQ is gelanceerd tijdens
geweest. De doorgroei van het fondskapitaal is
ons jaarevent op 20 juni 2016, eind 2016 zijn 8
gezien de grote vraag naar innovatiefinanciering
investeringen geclosed.
van wezenlijk belang voor onze regio. Uit het jaarlijkse onderzoek van de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen bleek dat Zuid-Holland in 2015 procentueel en absoluut de grootste stijger is in aantallen venture capital6
investeringen. 14
6
‘Ondernemend Vermogen’, Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen, 2016.
7
Mede mogelijk gemaakt door EFRO, Ministerie van Economische Zaken, Provincie Zuid-Holland, Rotterdam en Den Haag.
Realisatie versus doelstellingen (KPI’s) Business Development In miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven
15
Aantal gerealiseerde samenwerkingsverbanden
Doelstelling 2016
16
Realisatie 2016
15
Doelstelling 2016
Uitgelokte investeringen
16
Realisatie 2016
Foreign Investments Aantal bedrijven geland
25
Doelstelling 2016
In miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven
36
Realisatie 2016
Investeringsvolume
60
Doelstelling 2016
95,7 Realisatie 2016
250
Doelstelling 2016 Aantal arbeidsplaatsen
730
Realisatie 2016
Aantal Investor Relationshipbezoeken
100 97
Doelstelling 2016
Realisatie 2016
Capital In miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven
Gerealiseerde investeringen
10
Doelstelling 2016
11
Realisatie 2016
8 + Geïnvesteerd vermogen
24-30 27,2 Doelstelling 2016
Realisatie 2016
80-100
Doelstelling 2016 Aantal arbeidsplaatsen9
241
Realisatie 2016
IQ
Geïnvesteerd vermogen InnovationQuarter
8-10
8,7
Doelstelling 2016
Realisatie 2016
8
Totaal nieuw aangetrokken financiering door portfolio-bedrijven, inclusief financiering InnovationQuarter, exclusief fund-in-fund vermogen ingelegd door derden (€ 90 mln.).
9
Extra arbeidsplaatsen binnen 3 jaar na feitelijke investering.
Werkelijke realisatie versus doelstellingen zoals opgenomen in Jaarplan 2016.
Financiële realisatie De activiteiten van InnovationQuarter
De Provincie Zuid-Holland heeft op basis
kunnen worden onderverdeeld in een
van onze Meerjarenstrategie besloten de
tweetal hoofdactiviteiten met twee separate
exploitatiebijdrage aan InnovationQuarter te
financieringsstromen.
verhogen.10 De gemeente Zoetermeer is per 2016
▶▶ De kosten van het Ontwikkelingsbedrijf
toegetreden als participant. Daarnaast heeft de
(Foreign Investments, Business Development,
Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH)
Strategie en Staf) worden gefinancierd door
besloten om op jaarbasis (financiële) afspraken
de jaarlijkse exploitatiebijdragen van onze
te maken over de inzet van InnovationQuarter
participanten.
op activiteiten die aansluiten bij de agenda
▶▶ Het participatiebedrijf wordt gefinancierd
10
van de MRDH. Ook genereren we inkomsten
door het aandelenkapitaal van onze
door aanvullende opdrachten en door extern
aandeelhouders.
gefinancierde projecten en programma’s.
Betreft een verhoging van de exploitatiebijdrage van € 1 mln. met € 200.000 voor boekjaar 2016 en met € 500.000 voor 2017.
16
In 2016 zijn zowel de Drechtsteden als het
risico van de aangegane investeringen worden
Holdingfonds Economische Investeringen Den
tijdig voorzieningen genomen. Gelet op het nog
Haag (HEID) toegetreden als aandeelhouder.
korte bestaan van InnovationQuarter worden
De investeringsportefeuille is nog in opbouw,
de komende 2 tot 4 boekjaren nog beschouwd
waardoor nog nauwelijks exits met een positief
als onderdeel van de opbouwfase, waarin er
rendement hebben plaatsgevonden. Ook is
nog een negatief resultaat wordt geboekt op de
er nog sprake van een hoge volatiliteit van de
participatieactiviteiten. De kosten worden na de
waardeontwikkelingen in de aangehouden
opbouwfase naar verwachting gedekt door de
investeringsportefeuille. Vanwege het hoge
gerealiseerde rendementen van de investeringen. In duizenden euro’s
Begroting 2017
Realisatie 2016
Begroting 2016
Realisatie 2015
Opbrengsten
6.339
5.129
5.166
4.294
Gerealiseerd resultaat Ontwikkelingsbedrijf Participatiebedrijf
1 (997)
Buitengewone baten en lasten
(15) (2.532)
–
2
–
(897)
(65)
(735)
–
24
Totaal resultaat
(996)
(2.612)
(895)
(711)
n.v.t.
26.217
n.v.t.
26.329
n.v.t.
27.743
n.v.t.
27.572
Stand eigen vermogen
Balanstotaal
Financiële kengetallen.
De opbrengsten over 2016 zijn in lijn met de
door de afboeking en de toename voorziening
begroting 2016 en zullen naar verwachting in 2017
afwaardering financiële vaste activa van in
stijgen. Het gerealiseerde resultaat over 2016
totaal € 1.405.000;
bedraagt € 2.612.000 negatief. De onderverdeling
▶▶ Buitengewone lasten € 65.000 met
van het resultaat over de ontwikkelings-,
betrekking tot nagekomen posten
participatie- en overige activiteiten is als volgt:
afwikkeling Kennisalliantie.
▶▶ Exploitatieverlies Ontwikkelingsbedrijf van € 15.000; ▶▶ Negatief resultaat Participatiebedrijf van € 2.532.000. De afwijking ten opzichte van de begroting wordt voornamelijk veroorzaakt
17
“Werken aan resultaten die de next economy in onze regio dichterbij brengen!” Rinke Zonneveld
Vooruitblik 2017 In 2016 zijn nieuwe kritische prestatie-
Foreign Investments heeft in 2016 de
indicatoren (kpi’s) voor Business Development
marketingcampagne ‘10 x 10 reasons to invest in
vastgesteld, waarmee meer gestuurd wordt
West-Holland’ ontwikkeld voor de sterke (sub)
op de door onze inzet uitgelokte private en
sectoren in Zuid-Holland. In 2017 zal de inzet van
publieke investeringen. De uitdaging voor
deze campagne veel aandacht krijgen, om zo de
én meerwaarde van Business Development
bekendheid en vindbaarheid van onze regio in
zit voor een belangrijk deel in het versterken
het buitenland te vergroten. In dit kader wordt
van cross-sectorale samenwerking. Daar
begin 2017 een Engelstalige InnovationQuarter-
liggen veel kansen in de regio. Tegelijkertijd
website gelanceerd. Ook zullen de contacten
is de organisatiekracht, zowel regionaal als
met de serviceproviders, zoals makelaars,
nationaal, vooral intra-sectoraal georganiseerd.
banken en internationale advocatenkantoren,
Met Dare2Cross als (event)concept willen we
worden geïntensiveerd.
antwoord geven op de behoefte aan crosssectoraal innoveren.
Vanuit InnovationQuarter Capital wordt in 2017 specifiek aandacht besteed aan het
De Roadmap Next Economy zal
positioneren van het InnovationQuarter Fonds
als richtinggevend kader ook voor
in het segment van meer volwassen bedrijven.
InnovationQuarter van belang zijn in 2017 en
Door vanuit de zogeheten vrije ruimte in onze
verder, met name voor Business Development.
aandeelhoudersinstructie management buy-
De kerntaak van dit team is om projecten aan
outs of management buy-ins te financieren of
te jagen en te realiseren die bijdragen aan de
groeifinanciering voor overnames te verstrekken
vernieuwing van de regionale economie. Wij zien
kunnen wij een deel van het risico spreiden
onszelf daarom als een belangrijke actor in de
dat gepaard gaat met het verstrekken van
uitvoering van de Roadmap.
vroege fase financieringen. Een strategie die wij hiervoor ook inzetten is het doen van fonds-in-fondsinvesteringen, zoals wij in 2016 bijvoorbeeld in het Rotterdam Port Fund hebben
18
gedaan. Capital zet in 2017 tevens extra in op het
Capital
versterken van de groeipotentie van de bedrijven
▶▶ Realisatie van 20 investeringen
in portefeuille.
(10 InnovationQuarter Fonds en 10 UNIIQ) met een totaal geïnvesteerd vermogen
Eind 2016 heeft de provincie Zuid-Holland
van € 40 – 60 mln. (inclusief privaat
de intentie uitgesproken het voorziene
aangetrokken kapitaal).
Energieinnovatiefonds (omvang € 35 mln.) in te besteden bij InnovationQuarter. Ons streven is
Om de integraliteit van onze kerntaken te
dit fonds medio 2017 operationeel te hebben.
benadrukken introduceren we in 2017 integrale targets: in 2017 zullen de afdelingen Business
Voor 2017 zijn in overleg met onze financiers de
Development, Foreign Investments en Capital
volgende doelen vastgesteld:
in totaal 100 leads aan elkaar overdragen. Het gaat hierbij om het warm overdragen van
Business Development
een (buitenlands) contact, waaraan concrete
▶▶ Aanjagen van 40 business cases en
opvolging kan worden gegeven door een andere
innovatieprojecten;
kerntaak.
▶▶ Realiseren van € 17,5 mln. aan gemeten uitgelokte private en publieke investeringen; ▶▶ Realiseren van 30 verkenningen op kansrijke (cross-sectorale) thema’s.
De activiteiten van InnovationQuarter moeten in 2017 leiden tot een additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van naar schatting € 150 – 170 mln. en de creatie van 400+ hoogwaardige
Foreign Investments
arbeidsplaatsen in de regio.
▶▶ Het laten landen of uitbreiden in Zuid-Holland van 30 buitenlandse bedrijven met de creatie van 300 fte aan nieuwe arbeidsplaatsen en een investeringsvolume van € 90 mln.
19
Interview / VERS+ laat zien wat vers inhoudt Dat de ene tomaat de andere niet is, hoef je Natasja van der Lely (Koppert Cress) en Maurice Wubben (Best Fresh Group) niet uit te leggen. Ze maken allebei deel uit van het team van VERS+, dat als missie heeft om de meerwaarde van inhoudsstoffen van verse groente en fruit aan te tonen en uit te leggen. Het initiatief richt zich in de ontwikkelingsfase voorlopig op specifieke doelgroepen als sporters en zwangere vrouwen. Wat maakt VERS+ zo innovatief?
met een specifieke voedingsbehoefte: jonge
”We tonen aan welke gezonde voedingsstoffen
kinderen, zwangere vrouwen en sporters, maar
er in groente en fruit zitten”, legt Wubben uit.
bijvoorbeeld ook patiënten. Zo beantwoorden we
”De meeste mensen weten niet dat specifieke
aan een groeiende behoefte en geven we meer
voedingsstoffen in eenzelfde soort groente
waarde aan het consumeren van groente en fruit.”
enorm verschillen. Zo bevat de ene paprika meer tomatenrassen van nature meer lycopeen.
Welk maatschappelijk probleem lost VERS+ op?
Deze producten zijn meestal niet – of beperkt
”Door het bewuster aankopen van groente en
– via de supermarkten en groentespecialisten
fruit te stimuleren, willen we bijdragen aan de
verkrijgbaar.” Van der Lely vult aan: ”Wij
algehele gezondheid”, vertelt Wubben. ”Ook
ontwikkelen samen met telers, medici, diëtisten,
medici en ziekenhuizen zien steeds meer in
sportcoaches, onderwijs- en kennisinstellingen
wat voeding voor een patiënt kan betekenen.
voedingsconcepten op maat. In de pilotfase
Zo gaan we in samenwerking met Platform
richten we ons voornamelijk op groepen
Patiënt en Voeding, Erasmus MC, TNO en
vitamine C dan de andere en zit er in sommige
20
Natasja van der Lely (Koppert Cress): ”Samen met InnovationQuarter zoeken we nieuwe vormen van samenwerking, cross-sectoraal en buiten de gebaande paden, om consumenten te overtuigen van de enorme meerwaarde van groente en fruit.”
Stichting Voeding Leeft een proef uitvoeren
Cress zet zich al jaren in om de waarde van
in opdracht van de gemeente Almere. Op
groente en fruit voor onze gezondheid tussen
basis van een voedingsadvies krijgen mannen
de oren te krijgen. InnovationQuarter zag
met prostaatkanker enkele weken lang een
in onze droom een kans. Nu, twee jaar later,
uitgekiende maaltijdbox aangeboden en
hebben we een sterk team, een mooie schil
monitoren we hun ervaring, kwaliteit van
aan nieuwe partners en stakeholders en houdt
leven en algehele gezondheid.” Van der Lely:
InnovationQuarter ons nog dagelijks scherp om
”De maatschappelijke aandacht voor gezonde
onze droom waar te maken.” Wubben voegt toe:
voeding groeit. Kijk alleen al naar de nieuwe
”InnovationQuarter ondersteunt ons met name
Schijf van Vijf waarin groente en fruit een
met menskracht en uren. Gedreven vakmensen
nog belangrijkere rol spelen. Die richtlijn –
als Marieke Kodde en Anne-Claire van Altvorst
250 gram groente per dag – blijken nog veel
zijn goud waard. Ze leggen nieuwe verbindingen,
Nederlanders lastig te vinden. Door groepen
zoeken naar nieuwe markten en zorgen voor een
consumenten te informeren over de specifieke
goede balans in ons team.”
waarde van groente en fruit, afgestemd op hun voedingsbehoefte en levensstijl, en ze te verleiden
Wat zijn jullie plannen voor de toekomst?
met smaakvolle oplossingen, willen we bijdragen
”VERS+ in de markt zetten”, reageert Wubben
aan het verhogen van de groenteconsumptie.”
gemotiveerd. ”Onder meer door nog meer pilots voor verschillende doelgroepen op te zetten.
Hoe draagt InnovationQuarter bij aan de ontwikkeling van VERS+?
Daarnaast willen we samenwerken met andere
“‘InnovationQuarter heeft enorm bijgedragen!”,
op maat en op tijd bedienen blijkt ingewikkeld
antwoorden beiden enthousiast. Van der Lely:
en kostbaar. Daarin kunnen we elkaar
”Mede-initiatiefnemer Rob Baan van Koppert
ondersteunen.”
bedrijven, bijvoorbeeld logistieke experts, want
21
TerugblIQ2
20 april
Fieldlab SMASH Het fieldlab SMASH (Smart Maintenance of Ships) ontvangt financiële impuls van de MRDH en Drechtsteden. Initiatiefnemers, zoals Boskalis, Wärtsilä, Royal IGV, World Class Maintenance en InnovationQuarter, kunnen hiermee versnelling aanbrengen in vernieuwing maritieme sector.
26 april
Stijging venture capital deals Volgens het jaarrapport Ondernemend vermogen 2016 van de NVP, de brancheorganisatie voor investeringsmaatschappijen, waren de Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen in 2015 betrokken bij 58% van de venture capital deals in Nederland. Zuid-Holland kent sterkste stijging in aantal deals.
24 mei
China Holland Innovation Day Tijdens de door InnovationQuarter georganiseerde China Holland Innovation Day wordt CHIC (China Holland Innovation Center) officieel gelanceerd in aanwezigheid van Prins Constantijn van Oranje en Jeroen Nijland (directeur NFIA).
1 juni
Aerospace Agenda Zuid-Holland ‘Flying High, Aerospace Agenda ZuidHolland 2016-2025’, met daarin vele concrete projecten waar bedrijfsleven, kennisinstellingen en InnovationQuarter aan gaan werken, wordt in ontvangst genomen door Commissaris van de Koning Jaap Smit.
22
8 juni
Positieve evaluatie Minister Kamp stuurt de positieve evaluatie van de ROM’s, waaronder InnovationQuarter, naar de Tweede Kamer. Hij noemt de ROM’s een uniek instrument door de combinatie van de taken business development, acquisitie en financiering in één organisatie, en door de verbinding Rijk en regio.
13 juni
Overeenkomst EPZ en Brainport Tijdens werkbezoek van de Economische Programmaraad Zuidvleugel (EPZ) aan Eindhoven wordt een overeenkomst met Brainport getekend, met name gericht op intensievere samenwerking op het gebied van Smart Industry.
20 juni
UNIIQ Tijdens het InnovationQuarter Jaarevent lanceert startupambassadeur Neelie Kroes UNIIQ, het nieuwe investeringsfonds in Zuid-Holland voor de proof-of-conceptfase.
20 juni
Unmanned Valley Professor Hester Bijl (TU Delft) en Prins Pieter-Christiaan van Oranje overhandigen bidbook voor ‘Unmanned Valley’ aan gedeputeerde Adri Bom-Lemstra en wethouder Klaas-Jan van der Bent.
30 juni
PortXL Shakedown van de eerste editie van PortXL, een uniek acceleratorprogramma voor havengerelateerde startups, waar InnovationQuarter één van de partners van is.
23
Onze omgeving
Trends en ontwikkelingen De economie van Zuid-Holland ontwikkelde zich in de afgelopen twee jaar positief. De economische groei over 2015 (2,5%) lag boven het Nederlandse gemiddelde (2,2%) en kwam hiermee meer in lijn met vergelijkbare provincies, zoals Noord-Brabant (2,5%), Utrecht (2,6%) en Noord-Holland (2,6%). De gezonde groei in 2015 en 2016 is meer dan welkom. Het langjarig gemiddelde van de groei in Zuid-Holland na 2009 is echter nog altijd beduidend lager dan in vergelijkbare (stedelijke) regio’s in Europa, ondanks alle kwaliteiten die de regio in huis heeft 11.
De OESO heeft in 2016 berekend dat het
▶▶ Van een fysieke naar een digitale economie;
benutten van de economische mogelijkheden
▶▶ Van fossiele energie naar hernieuwbare
in het stedelijk gebied van Zuid-Holland, de MRDH, kan leiden tot een jaarlijkse extra groei
energie (zon, wind, biomassa et cetera); ▶▶ Van een lineair (maken, gebruiken,
van 2 tot 4% en, van groot belang voor de regio,
weggooien) naar een circulair (maken,
meer werkgelegenheid 12. De OESO stelt dat
gebruiken, hergebruiken) economisch systeem;
de economische groei in de MRDH achterblijft bij andere regio’s in Nederland en Europa
▶▶ Van centraal (verticale corporate structuren) naar decentraal (horizontale netwerken).
omdat de samenwerking tussen de sectoren en verbindingen tussen kennisinstituten en bedrijfsleven nog onvoldoende tot stand
De explosie van data onder invloed van
komen, omdat de fysieke verbindingen in
digitalisering brengt deze trends in een
en naar de regio nog niet overal op orde zijn
stroomversnelling en heeft grote gevolgen
om economische groei te kunnen faciliteren
voor de toekomstbestendigheid van de sterke
en omdat de regio in ruimtelijk-economisch
sectoren in de regio en daarmee voor het
perspectief versnipperd is.
verdienvermogen van de regionale economie. De urgentie tot verandering biedt ook nieuwe
Om de economische mogelijkheden van de regio
kansen. Kansen waar InnovationQuarter samen
te benutten en dit op een toekomstbestendige
met bedrijven op inspeelt.
manier te doen, moet worden ingespeeld op vier dominante (mondiale) trends. Deze trends staan ook centraal in de Roadmap Next Economy:
11
Bron: Economisch onderzoeksbureau ING; Regiomonitor Economie en bereikbaarheid 2016, (MRDH, Provincie Zuid-Holland, Economische Programmaraad Zuidvleugel) juni 2016.
12
Metropolitan Review Rotterdam The Hague, (OECD), februari 2016.
25
Materiële onderwerpen Het managementteam van InnovationQuarter
opdracht. De dialoog met belanghebbenden
is op dagelijkse basis betrokken bij de dialoog
wordt gevoerd ter ondersteuning van onze
met stakeholders, hetzij rechtstreeks, hetzij
strategie en vormt de context waarop onze
via de medewerkers. Minimaal tweemaal per
doelstellingen zijn gebaseerd. Hiernaast hebben
jaar is er overleg met de aandeelhouders en
we het afgelopen jaar een verdiepingsslag
participanten. Het managementteam staat
gemaakt door aan onze participanten te
minimaal tweemaal per jaar (tijdens een
vragen welke thema’s zij als belangrijk en
strategische managementsessie) uitgebreid stil
materieel beschouwen. In 2017 zal een
bij de positionering van InnovationQuarter ten
verdere verdieping plaatsvinden en zal een
opzichte van verschillende belanghebbenden en
klanttevredenheidsonderzoek worden
stakeholders. Hierover vindt ook overleg plaats
uitgevoerd. Waaruit mogelijk nieuwe of
met de commissarissen.
aangepaste materiële onderwerpen naar voren komen. De uitkomsten van de dialogen
Onze dagelijkse contacten met de partijen in ons
met onze verschillende stakeholders en
werkveld zijn de belangrijkste informatiebron
samenwerkingspartners worden gebruikt om
voor de invulling en uitvoering van onze
onze strategie nader te bepalen.
Vraagstukken belanghebbenden Materieel aspect en resultaten
Belangrijke stakeholder(s)
Voorbeelden contactmoment
Innovatiestimulering
Innovatief bedrijfsleven Businesspartners Kennisinstellingen
Dagelijkse contacten met innovatieve bedrijfsleven, businesspartners, universiteiten en kennisinstellingen
Stimuleren werkgelegenheid in de regio
Innovatief bedrijfsleven Aandeelhouders en participanten
Dagelijkse contacten met innovatieve bedrijfsleven
Partnering, netwerken en samenwerkingen
Business partners, ROM’s netwerk, Sector partners, Incubators, Fieldlabs Delta’s, Overheden, Kennisinstellingen
Dagelijkse contacten met innovatieve bedrijfsleven, businesspartners, universiteiten en kennisinstellingen
Acteren op regionale en maatschappelijke uitdagingen, trends en cross-sectorale innovatie (transitie naar next economy)
Business partners, ROM’s netwerk, Sector partner, Incubators, Fieldlabs, Delta’s, Overheden, Kennisinstellingen
Dagelijkse contacten met innovatieve bedrijfsleven, businesspartners, universiteiten en kennisinstellingen
Toegankelijkheid, eerlijke concurrentie en level playing field
Innovatief bedrijfsleven Aandeelhouders en participanten
Dagelijkse contacten met het innovatieve bedrijfsleven en onze aandeelhouders en participanten
Transparantie Inzicht in risico’s en ‘rakelingen’
Aandeelhouders en participanten
Participantenraad, Algemene vergadering van Aandeelhouders, periodieke externe rapportages
Verantwoord werkgeverschap
Werknemers Aandeelhouders en participanten
Dagelijkse contacten, personeels bijeenkomsten, opleiding & trainingen, loopbaanontwikkeling, vertrouwenspersoon, klokkenluiders regeling
Financiële soliditeit
Aandeelhouders en participanten Medewerkers Leveranciers
Participantenraad, Algemene vergadering van Aandeelhouders, periodieke externe rapportages
Economisch
26
Sociaal
Milieu
HOOG
Belang stakeholders
Materialiteitsindex Stimuleren werkgelegenheid
Partnering Transparantie en rakelingen
Innovatiestimulering Transitie naar next economy
Verantwoord werkgeverschap
Financiële soliditeit
LAAG
Level playing field
HOOG Impact van InnovationQuarter
Aandeelhouders InnovationQuarter heeft als organisatie een
InnovationQuarter kent aandeelhouders en
bijzondere structuur doordat we privaatrechtelijk
financiers (de laatste worden in onze statuten
georganiseerd zijn, maar door publieke partijen
als participanten aangemerkt). Aandeelhouder
zijn opgericht. Wij werken op dagelijkse basis met
zijn de partijen die kapitaal hebben gestort
en voor het innovatieve bedrijfsleven en worden
ten behoeve van het InnovationQuarter Fonds
dankzij onze governance ook in staat gesteld om
(Participatiemaatschappij InnovationQuarter).
dit met een hoge mate van professionele vrijheid
Participant zijn de partijen die jaarlijks een
te doen. Dit laat onverlet dat we ons zeer bewust
bijdrage aan InnovationQuarter verstrekken om
zijn van de publieke context waarin we opereren
de exploitatiekosten te dekken: de kosten van
en welke verantwoordelijkheden dit met zich
Business Development, Foreign Investments,
meebrengt. Met regelmaat bespreken we intern
Strategie en Staf en Directie.
de dilemma’s die kunnen voortvloeien uit onze bijzondere positie.
Aandeelhouders 2016
33,112 % Ministerie van Economische Zaken
Participanten 2016
33,112 %
€ 1.200.000
€ 1.056.000
Provincie Zuid-Holland
Provincie Zuid-Holland
Ministerie van Economische Zaken
Rotterdam 9,934% Stichting Holdingfonds Economische Investeringen Den Haag (HEID) 6,622% Leiden 3,311% Delft 2,317% Den Haag 1,655% Westland 1,655% TU Delft 1,655% Libertatis Ergo Holding (Universiteit Leiden) 1,655% Erasmus MC Holding 1,655% LUMC 1,655% Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden 1,655%
Rotterdam € 500.000 Den Haag € 400.000 Delft € 285.000 TU Delft € 150.000 Leiden € 100.000 Drechtsteden € 100.000 Westland € 100.000 Zoetermeer € 100.000
27
Onze strategie
InnovationQuarter is opgericht om het innovatieve vermogen van Zuid-Holland te ontsluiten en op deze wijze de concurrentiekracht van de regio duurzaam te versterken. Het economisch en innovatiepotentieel van Zuid-Holland is namelijk groot, gegeven de stevige kennisbasis en de aanwezigheid van vele sterke sectoren. Van dit grote potentieel weet de regio echter onvoldoende gebruik te maken, zo blijkt ook uit de eerder aangehaalde analyse van de OESO. Door nauwere samenwerking tussen kennis
we vernieuwende en snelgroeiende bedrijven
instellingen en bedrijven, meer kruisbestuiving
aan financiering, onder meer door zelf
tussen de sterke regionale clusters, gerichte
risicodragend in deze bedrijven te investeren.
inzet om het innovatieve MKB te versterken, het
Ook zetten we in op het vergroten van het
aantrekken van buitenlandse bedrijven en het
aanwezige investeringskapitaal in de regio.
investeren in vernieuwende ondernemers kan Zuid-Holland zijn prestaties sterk verbeteren.
We spelen vanuit onze drie kerntaken proactief
Vanuit die opdracht is InnovationQuarter als
in op mondiale technologische trends en op de
regionale ontwikkelingsmaatschappij sinds
grote maatschappelijke uitdagingen, omdat
1 januari 2014 actief.
deze majeure impact hebben op het toekomstige verdienmodel van bedrijven, maar ook kansen
InnovationQuarter opereert hierbij vanuit drie
bieden voor nieuwe business. De voornaamste
kerntaken:
focus ligt op economisch sterke sectoren in de
▶▶ Business Development: omdat innovaties
regio, zoals life sciences, cleantech, horticulture,
veelal ontstaan wanneer over de grenzen van
security en smart industry. InnovationQuarter
de eigen sector heen wordt gekeken, smeden
legt beslag op verschillende vormen van kapitaal,
we cross-sectorale samenwerkingsverbanden
zoals intellectueel en sociaal kapitaal, en we
tussen innovatieve ondernemers en waar
voegen daar waarde aan toe door het uitvoeren
nodig met kennisinstellingen en overheden.
van onze kerntaken. We stellen bedrijven in
Doel is het realiseren van nieuwe business
staat te ontwikkelen en op hun beurt nog meer
en daarmee private investeringen en meer
waarde toe te voegen aan de keten.
werkgelegenheid. ▶▶ Foreign Investments: omdat buitenlandse
Bepalend aspect in de strategie van
bedrijven economische groei, directe en
InnovationQuarter is de integrale inzet van onze
indirecte werkgelegenheid genereren, de
kerntaken. Naast het feit dat we ondernemers
innovatiekracht versterken en aansluiting
faciliteren met de kennis, expertise en netwerken
geven op internationale netwerken en
die binnen de totale organisatie aanwezig zijn,
bedrijvigheid assisteren we internationale
genereren de kerntaken kansen voor elkaar.
bedrijven die zich in Zuid-Holland willen
En door de aanwezige netwerken en kennis
vestigen. Ook investeren we substantieel in
onderling te delen kunnen we – los van de
het onderhouden van relaties met de al in Zuid-
projecten die we doen en los van onze kpi’s
Holland gevestigde internationale bedrijven.
– ondernemers bijvoorbeeld snel koppelen
▶▶ Capital: omdat bedrijven kapitaal nodig hebben om te kunnen (door)groeien helpen
aan een netwerk van potentiële klanten, kennisinstellingen en investeerders. We zijn zo 29
méér dan een verbinder en aanjager, méér dan een
innovatieomgevingen, zoals fieldlabs. Zij moeten
acquisitieorganisatie, méér dan een investeerder.
leiden tot toegevoegde waarde voor de regio via additionele private investeringen en nieuwe
Naast integraliteit is samenwerking een
werkgelegenheid, en voor de deelnemende
belangrijk uitgangspunt voor InnovationQuarter.
bedrijven zelf.
We staan dagelijks in dialoog met bedrijven, kennisinstellingen, incubators, cluster
Business Development treedt op als onafhankelijk
organisaties, intermediaire organisaties, private
procesregisseur en biedt kennis, expertise en
financiers, banken en gemeenten en werken met
netwerken. Om deze rol te kunnen vervullen
deze partners samen aan het realiseren van onze
zijn onze medewerkers voortdurend in gesprek
doelstellingen.
met ondernemingen en kennisinstellingen. Ze blijven op de hoogte van nieuwe technologische
Waardeketen
ontwikkelingen zodat ze de vertaalslag kunnen
De ketenverantwoordelijkheid van
ligt in het realiseren van cross-sectorale
InnovationQuarter ligt vanuit zijn strategische
innovaties: het verbinden van innovatieve
doelstellingen en kerntaken voornamelijk
oplossingen uit verschillende sectoren. Voor
in de regio. Onze activiteiten dragen bij aan
de uitvoering van de Business Development-
economische, sociale en milieuaspecten
activiteiten ontvangt InnovationQuarter subsidie
van duurzame ontwikkeling. Alhoewel we
van zijn participanten.
maken naar ideeën voor innovatie. Een belangrijke toegevoegde waarde van Business Development
geen expliciete eisen hebben gesteld aan het duurzaamheidsbeleid van de door ons
De samenwerking met bedrijven en
geholpen ondernemers, beoordelen we wel de
kennisinstellingen is voor Business Development
activiteiten van deze ondernemers en werken
vanzelfsprekend intensief. Hetzelfde geldt voor
we bijvoorbeeld niet samen met ondernemers
cluster- en netwerkorganisaties, zoals The Hague
waarvan bekend is dat zij de mensenrechten en
Security Delta, Clean Tech Delta, Medical Delta en
fundamentele principes en rechten schenden of
Holland Instrumentation. De activiteiten van deze
grote milieurisico’s aangaan.
organisaties en InnovationQuarter zijn onderling complementair, waarbij de onderscheidende rol
De afdelingen Business Development, Foreign
van Business Development zit in de realisatie van
Investments en Capital hebben ieder een
cross-sectorale innovatieprojecten. De Kamer
andere waardeketen, van waaruit ze elkaar op
van Koophandel is een belangrijke partner in het
vele manieren versterken. Hieronder wordt de
bereiken van een bredere groep ondernemers dan
waardeketen per afdeling beschreven, waarbij
waar InnovationQuarter zich specifiek op richt.
ook wordt ingegaan op de relatie met onze
De contacten met overheden richten zich vanuit
belanghebbenden.
Business Development specifiek op de financiering van innovatieprojecten, zoals fieldlabs, en op het
Business Development
zorgen voor aansluiting bij en het leveren van
Business Development verkent en
bijdragen aan strategische agenda’s.
realiseert met en voor ondernemers nieuwe
30
businessmogelijkheden door consortia te
Foreign Investments
vormen rondom maatschappelijke vraagstukken
Foreign Investments richt zich op het
en waar nodig te helpen met de financiering
aantrekken, behouden en uitbreiden van
daarvan. Gerealiseerde projecten kunnen de vorm
buitenlandse investeringen naar en in de regio.
hebben van nieuwe product-marktcombinaties,
De acquisitieactiviteiten zijn een combinatie van
structuurversterkende programma’s of open
strategisch, proactief en reactief.
Waardecreatiemodel INPUT
OUTCO
Ken nis
Business Development
CES PRO Signaleren Verkennen Aanjagen Realiseren
N e t we r k e n
Information supply Fact finding Decision Aftercare
OUTPU
ME
T
Business cases Innovatieprojecten
Private investeringen
Gelande bedrijven Investor Relations
Foreign investments
c Risi
Quick scan Investeringspropositie Due diligence Investering Beheer
Investeringen
oka a pit
Regionale werkgelegenheid
al
Capital
Met ons waardecreatiemodel laten we zien welke bronnen we benutten om (meer)waarde te creĂŤren met onze kernactiviteiten en hoe dit is gekoppeld aan onze missie en strategie.
31
Life Sciences & Health
Sectoren
Thema’s
Horticulture Smart Industry Cleantech
Integraal waterbeheer en veiligheid
Decentrale duurzame energie en opslag
Materiaalschaarste, hergebruik en nieuwe materialen
Safety & Security InnovationQuarter werkt aan cross-sectorale innovaties die oplossingen bieden voor maatschappelijke thema’s.
Specifieke aandacht gaat uit naar strategische
we het bedrijf bij inbedding in de regio, dit in
acquisitie: het acquireren van die specifieke
samenwerking met Business Development en
buitenlandse bedrijven, die een aanvulling
Capital. De activiteiten van Foreign Investments
vormen op het regionale ecosysteem. Naast
worden gefinancierd door onze participanten.
het gericht scouten van bedrijven zetten we hiertoe ook een instrument als de Soft Landing
Foreign Investments werkt nauw samen met de
Programma’s in. Naast acquisitie is het belangrijk
Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA),
om contacten te onderhouden met de reeds in
waar circa 25% van de leads vandaan komt. Het
de regio gevestigde internationale bedrijven
overgrote deel van onze leads genereren we zelf.
(Investor Relations). Deze contacten leveren ons
Enerzijds door onze deelname aan buitenlandse
signalen op over het vestigingsklimaat, maar ook
missies, beurzen en door het gericht benaderen
over mogelijke plannen voor uitbreiding, krimp,
van bedrijven op basis van onze business
verhuizing of vertrek, waarop wij tijdig willen
intelligence. Zo hebben we in 2016 bezoeken
kunnen inspringen. Het aantrekken en behouden
gebracht aan de Verenigde Staten, China,
van buitenlandse bedrijven in de regio draagt bij
Duitsland, Spanje, Duitsland, Finland, Zweden,
aan economische groei en werkgelegenheid.
het Verenigd Koninkrijk, Israël, Singapore en Japan. Anderzijds door onze intensieve
32
Onze medewerkers opereren vanuit kennis
contacten met gemeenten, kennisinstellingen,
van de regionale sectoren en regionale
hier reeds gevestigde buitenlandse bedrijven,
vestigingsmogelijkheden en hebben de
locatieadviesbureaus, accountants en makelaars.
juiste contacten om buitenlandse bedrijven
De samenwerking met provincie en gemeenten
daadwerkelijk te laten landen. Hiernaast
is sowieso intensief vanuit Foreign Investments:
beschikken onze medewerkers over een
naast het gezamenlijk uitvoeren van (handels)
uitgebreid internationaal netwerk, vaak met een
missies worden Investor Relations-bezoeken
specifieke focus op één of enkele landen. Foreign
voorbereid of afgelegd samen met gemeentelijke
Investments genereert zelf leads of verkrijgt deze
accountmanagers. Ook Fact Finding Trips vinden
via zijn netwerk. Vanaf dat moment begeleiden
vaak plaats in samenwerking met gemeenten.
we de buitenlandse investeerder bij het gehele
Hetzelfde geldt voor clusterorganisaties en
proces om te komen tot een besluit tot vestiging.
fysieke hotspots, zoals The Hague Security Delta,
Ook na vestiging blijven we betrokken via het
RoboValley en Leiden Bio Science Park. Hiernaast
Investor Relations Programma en assisteren
wordt nauw samengewerkt met de Nederlandse
Voeding en gezondheid
Personalized Health
Mobiliteit
Duurzame productie van voedsel en grondstoffen
Veiligheid
innovatieattachés in het buitenland, met het
(organisatiebrede) expertise en netwerken in te
ambassadenetwerk in Nederland en in het
zetten en te ondersteunen bij het realiseren van
buitenland en met specifieke buitenlandse regio’s
milestones. Het doel is om via onze investeringen
die relevant zijn voor Zuid-Hollandse sectoren
meer economische groei en werkgelegenheid te
(zoals Zuid-Duitsland, Greater Washington DC,
realiseren in de regio.
Boston, Californië, Singapore en diverse regio’s in China).
Bij de oprichting van InnovationQuarter hebben de aandeelhouders kapitaal ingebracht. Met de
InnovationQuarter is partner in het
opbrengsten van de financieringsactiviteiten
Invest in Holland-netwerk, het nationale
worden de activiteiten van Capital gefinancierd,
samenwerkingsverband van de NFIA en
inclusief de personeelskosten. Daarnaast
de overige regionale en grootstedelijke
wordt ernaar gestreefd de koopkracht van het
acquisitieorganisaties. Regionaal wordt intensief
beschikbaar gestelde vermogen in stand te
samengewerkt met Rotterdam Partners en de
houden, zodat we in de toekomst risicodragend
WestHolland Foreign Investment Agency (WFIA).
kapitaal kunnen blijven investeren.
Capital
Capital beschikt over een groot netwerk van
Capital vergroot als proactieve en betrokken
nationale en internationale investeerders om
investeerder de toegang tot kapitaal voor
co- en vervolgfinanciering te maximaliseren.
innovatief MKB en snelle groeiers in Zuid-
Door te investeren met co-investeerders
Holland, onder andere door zelf risicodragend
weten we de reikwijdte van ons fonds te
kapitaal te verstrekken aan deze bedrijven. De
verveelvoudigen (hefboomeffect). Ook de
participaties en leningen liggen in een segment
samenwerking met regionale incubators en
met hoge risico’s. Het gaat echter wel om in de
accelerators als broedplaatsen van innovatieve
kern gezonde bedrijven en business cases met
bedrijven is intensief. Capital organiseert diverse
goede rendementsperspectieven.
evenementen om startups en investeerders direct met elkaar in contact te brengen.
Capital is niet alleen via het verstrekken van
Voorbeelden zijn Meet the VC samen met
financiering een partner voor ondernemers,
YES!Delft, Access to Capital samen met onder
maar ook door actieve betrokkenheid na de
meer The Hague Security Delta en de Clean Tech
investering. Juist dán proberen wij waarde
Summit samen met onder andere Cleantech
toe te voegen aan de onderneming door onze
Delta en de gemeente Rotterdam. 33
Interview / Voltia jaagt transitie van diesel naar elektrisch aan Het cleantechbedrijf Voltia biedt als enige in Europa een servicemodel dat elektrische bedrijfsvoertuigen integreert in wagenparken van bedrijven. Daarmee wil het bedrijf de overgang van diesel naar elektrisch rijden zo soepel mogelijk laten verlopen. Voltia opende afgelopen jaar met hulp van InnovationQuarter een regiokantoor voor de Benelux in het WTC in Den Haag. Volgens regiomanager Manolo de la Fuente is Nederland vooruitstrevend op het gebied van elektrisch rijden. “Er rijden al 100.000 elektrische auto’s rond, dus wordt het hoog tijd dat de bedrijfswagens volgen.” Wat maakt Voltia zo innovatief?
We berekenen een vaste maandprijs en daarmee
“Met de manier waarop we elektrisch rijden
weet de klant precies wat hij uitgeeft. Heel
faciliteren voor bedrijven zijn we uniek in Europa.
kostenefficiënt dus.”
Door de elektrische bestelwagens in eigen het onderhoud en besparen we de klant hoge
Welke maatschappelijke bijdrage levert Voltia?
aanschafkosten. We ontwikkelen de wagens
“Onze visie is een gezonder en schoner
zelf om kwaliteit te garanderen en leasen
Europa dat minder afhankelijk is van fossiele
ze vervolgens aan onze klanten. Daarnaast
brandstoffen. Alleen al in Nederland rijden er
analyseren we het wagenpark van een bedrijf,
zo’n 900.000 bestelwagens op diesel, die zorgen
leggen we – indien nodig – oplaadinfrastructuur
voor een flinke uitstoot van roetdeeltjes en CO2.
beheer te houden, zijn wij verantwoordelijk voor
aan en geven we trainingen aan chauffeurs.
34
Manolo de la Fuente: “Wij willen alle dieselbestelauto’s Europa uit.”
Met name in de grote steden – zoals
Wat zijn de plannen voor de toekomst?
Amsterdam, Rotterdam en Den Haag – is
“Groeien en onze productie omhoogschroeven.
luchtvervuiling een groot probleem. Met alle
Daarbij zijn samenwerkingen met andere
Voltia-wagens die er momenteel rondrijden,
partijen van groot belang. Ik denk dan aan
bespaarden we vorig jaar bijna 63.000 kilo
andere commerciële bedrijven, maar ook aan
CO2-uitstoot. Dat staat gelijk aan de
gemeenten. In de grote steden rijden iedere
CO2-opname van zo’n 2.800 bomen.”
dag duizenden bestelwagens in en uit die zich moeilijk laten reguleren. Door samen
Hoe heeft InnovationQuarter bijgedragen aan de ontwikkeling van Voltia?
te werken, kunnen we elektrisch rijden nog
“Door ons soepel te laten landen in Nederland.
een elektrische bestelwagen overal laden en
Naast ons hoofdkantoor in Slowakije en een
lossen, terwijl dat met een dieselbusje alleen
regiokantoor in Wenen, wilden we graag
op de aangegeven laad- en losplekken mag.
uitbreiden naar de Benelux. InnovationQuarter
Gemeenten kunnen ook eens kritisch kijken
hielp ons met het vinden van een geschikte
naar delen van het eigen wagenpark, zoals
locatie in de Randstad, waar veel potentiële
parkeerbeheer en onderhoud.
meer stimuleren. Zo mag je in Amsterdam met
klanten zitten. Wat ons veel tijd en kosten heeft bespaard, is het advies van hun financiële
De meeste mensen willen best bijdragen aan een
en juridische adviseurs. Je merkt aan alles
schoner milieu. Als ze er dan financieel niet op
dat de mensen van InnovationQuarter
achteruitgaan, staat niets hen meer in de weg
zeer vakbekwaam zijn. Ze hebben de juiste
om elektrisch te gaan rijden.”
connecties en gebruikten die dan ook om ons bij de gemeente Den Haag te introduceren.”
35
Onze resultaten InnovationQuarter wordt afgerekend op het behalen van de vooraf gestelde doelstellingen. De processtappen die binnen de drie kerntaken worden gevolgd zijn ook relevant, omdat ze ons netwerk of onze kennis vergroten of omdat we er ondernemers mee verder helpen in hun zoektocht naar businesspartners of financiering. Ook zonder dat wij uiteindelijk een resultaat kunnen tellen in de zin van kpi’s, leveren onze processen dus meerwaarde op voor ondernemers en onszelf. In dit hoofdstuk lichten we kort de processtappen toe van de drie kerntaken en de in 2016 behaalde resultaten.
Business Development Proces
Hiernaast heeft Business Development diverse
Het Business Development proces kent vier fases:
activiteiten uitgevoerd in aanvullende opdracht
signaleren, verkennen, aanjagen en realiseren.
van verschillende overheden. Zo is intensief
In de signalerings- en verkenningsfase is het een
gewerkt aan het opzetten en uitrollen van
belangrijke rol van Business Development om de
verschillende fieldlabs, waarbij de inzet deels
vraag van bedrijven te helpen definiĂŤren of om
additioneel werd gefinancierd, met name via de
een economisch toekomstperspectief te
MRDH. Voorbeelden zijn Smart Maintenance
schetsen op een bepaald technologisch of
of Ships (SMASH), Additive Manufacturing
maatschappelijk thema. In de aanjaagfase
(nu Ramlab), Joint Industry Project Aero
is onze belangrijkste rol om hechte
Space (JIPAS) en Automatisch Vervoer op de
relaties te ontwikkelen tussen de beoogde
Last Mile (AVLM). Hiernaast heeft Business
consortiumpartners en aan te sturen op de
Development de provincie Zuid-Holland
ontwikkeling van een financierbaar projectplan.
ondersteund in de uitvoering van de MIT Zuid-
Vanuit een onafhankelijke rol brengen we
Holland. Voor het onderdeel innovatieadvies- en
scherpte in processen. We trekken ons terug
haalbaarheidsonderzoeken hebben we adviezen
uit projecten wanneer er harde financiering en
gegeven; de MIT R&D Samenwerkingsprojecten
voldoende continuĂŻteit zijn voor de gerealiseerde
hebben we deels mede ontwikkeld. In 2016 is
projectplannen.
wederom ook het programmamanagement van Maritime Delta uitgevoerd en is in
36
Resultaten
additionele opdracht van de Drechtsteden actief
Business Development heeft in 2016 zijn
bijgedragen aan het MKB Katalysatorfonds, een
doelstellingen in alle fases van de business
laagdrempelig fonds voor ondernemers in onder
development-tunnel gerealiseerd of overtroffen.
meer de maakindustrie.
Proces SIGNALEREN
VERKENNEN
AANJAGEN
REALISEREN
▶ Innovatie-ontwikkelingen signaleren ▶ Potentiële behoeften markt onderzoeken
▶ O ndernemers inspireren ▶ Verkennen economische potentie thema’s ▶ Verkennen draagvlak en investeringsbereidheid ondernemers ▶ Organiseren speelveld om gezamenlijke innovaties te ontwikkelen
▶ B edrijven en kennisinstellingen verbinden ▶ Consortiumvorming resulterend in projectplan ▶ Smeden en formaliseren samenwerkingsverbanden ▶ Ondersteuning bij financieringsmogelijkheden (privaat en/of publiek)
▶ U itwerken business cases ▶ B orgen financiering ▶ R ealiseren kartrekker uit bedrijfsleven die het consortium naar daadwerkelijke realisatie van new business leidt
Resultaten
16
114
Doelstelling 2016: 15
Doelstelling 2016: 70
Realisatie samenwerkingsverbanden
Portefeuille
16 mln.
52
46
16
Doelstelling 2016: € 15 mln.
Doelstelling 2016: –
Doelstelling 2016: 25
Doelstelling 2016: 15
Projectomvang13
Signaleren / Verkennen 14
Aanjagen
Realiseren
13
Wij gaan hierbij vooralsnog uit van een gemiddelde projectomvang van € 1 mln. in lijn met andere ROM’s. Vanaf 2017 worden per project de uitgelokte private en publieke investering gemeten.
14
Signaleren/verkennen is samengevoegd, waarbij het zwaartepunt op verkenningen ligt.
37
Foreign Investments Proces Het Foreign Investmentsproces is vrij lineair en
tien belangrijkste redenen zijn om in Zuid-Holland
kent de volgende onderdelen: leadgeneratie,
te investeren. De campagne is op 10 oktober
acquisitieproces en aftercare/Investor Relations.
gelanceerd tijdens de Captain’s Conference en zal
De basis ligt in het bouwen en onderhouden
in 2017 verder worden uitgerold.
van duurzame relatienetwerken en in het scherp kunnen positioneren van onze regio.
Resultaten
Foreign Investments heeft in 2016 veel aandacht
Foreign Investments heeft de voor 2016 gestelde
besteed aan het verhogen van de bekendheid en
doelstellingen voor het aantal investeringscases,
vindbaarheid van onze regio in het buitenland
bijbehorend investeringsvolume en aantal
door middel van de zogenaamde ‘10x10 Reasons
arbeidsplaatsen ruim gehaald. Onze eigen
to Invest’-campagne. Voor tien (sub)sectoren
doelstelling van 100 Investor Relations bezoeken
is in een handzame en informatieve leaflet
is op drie na behaald; aan de subsidieverplichting
– ook in digitale versie – uitgewerkt wat de
om 96 Investor Relations bezoeken af te leggen is wel voldaan.
Proces LEAD GENERATION
INFORMATION SUPPLY
FACT FINDING TRIP
▶ Netwerken: regionaal, nationaal, internationaal ▶ Regiomarketing ▶ Events en bezoeken
▶ Intake letter ▶ Informatieuitwisseling
▶ Introductie regio en netwerken ▶ Inzicht in vestigingsmogelijkheden
DECISION
AFTERCARE
▶ C onfirmation letter ▶ Vestiging in Zuid-Holland
▶ P rojectondersteuning ▶ Services, o.a. introductie netwerken, HR, pers ▶ Investor Development
Resultaten
36
€ 95,7
730
Doelstelling 2016: 25
Doelstelling 2016: € 60 mln.
Doelstelling 2016: 250
Investeringsvolume
Arbeidsplaatsen
97
88 103
Bedrijven geland/uitgebreid
Doelstelling 2016: 100
IR bezoeken
38
actief
prospects
Leadsportefeuille
Opvallend is dat in 2016 het aantal Fact Finding
Foreign Investments heeft in 2016 een door de
Trips (FFT) enorm is toegenomen naar 110.
provincie Zuid-Holland gefinancierde additionele
Een FFT wordt samen met lokale experts
opdracht uitgevoerd door in samenwerking met
kosteloos georganiseerd. Met een tailormade
Medical Delta een Soft Landing Programma
programma krijgt het buitenlandse bedrijf
met Silicon Valley te ontwikkelen voor bedrijven
op een professionele manier inzicht in de
uit de sector Life Sciences & Health. Het
vestigingsmogelijkheden en de toegevoegde
programma loopt tot maart 2017. Doelen van het
waarde van de regio. Het feit dat er steeds
programma zijn een zestal Zuid-Hollandse Life
bedrijven de moeite nemen om op verkenning
Sciences and Health-bedrijven helpen met hun
naar Zuid-Holland te komen geeft blijk van
internationalisatie en de collega’s van de NFIA
een stijgende interesse in de regio. De pijplijn
in San Francisco voorzien van een kant-en-klaar
voor 2017 is dan ook zeer goed gevuld. Dat
acquisitie-instrument waarmee zij bedrijven
onze regio steviger op de kaart staat blijkt
naar Nederland – en daarbinnen Zuid-Holland –
ook uit het feit dat over de periode 2014-2016
kunnen trekken.
het aantal buitenlandse bedrijven dat in ZuidHolland is geland is gestegen met maar liefst
In 2016 is ook verder gewerkt aan de
55%. De NFIA is een belangrijke partner en
regiobranding. De in 2015 samen met de MRDH
leadgenerator voor InnovationQuarter en andere
ontwikkelde storyline is doorontwikkeld en er is
acquisitieorganisaties, maar in 2016 is maar
een (online) toolkit in de steigers gezet, waarmee
liefst tweederde van de gelande bedrijven (21
regionale partners de marketing van hun eigen
projecten) gegenereerd direct door onszelf of via
merk kunnen versterken. De online toolkit zal in
ons eigen regionale en internationale netwerk.
het eerste kwartaal van 2017 worden gelanceerd.
Herkomst landingen naar land
Herkomst landingen naar sector
9
7
Verenigde Staten
China
3
3
IT
Smart Industry
10 Safety & Security
4 Cleantech
3 Nederland
4 Horticulture
4
8 Overig
Life Sciences
Israël (2) Zuid-Korea (2) Griekenland (2) Duitsland (1) Zwitserland (1) Mexico (1) Oekraïne (1) Hongarije (1) India (1) Canada (2) Slowakije (1) Kroatië (1) Portugal (1)
39
Capital Proces Capital helpt het innovatief MKB en snelle
privaat kapitaal voor de regio aan te trekken.
groeiers aan financiering, onder meer door zelf
Dit is exclusief de fonds-in-fondsinvesteringen,
risicokapitaal te verstrekken. Onze rol is dus
waarvan er in 2016 twee zijn gerealiseerd:
breder dan het verstrekken van financiering
BioGeneration Capital Fund en Rotterdam Port
alleen en dat blijkt ook uit ons proces. Zo is
Fund. Vier van onze portfoliobedrijven hebben in
er gelegenheid voor ondernemers om hun
2016 private vervolginvesteringen weten aan te
plan te komen pitchen op het kantoor van
trekken: Fibercore, Bargemaster, Munisense en
InnovationQuarter. We geven tijdens deze pitch
Airborne.
een eerste reflectie op de plannen en/of waar het zinvol is verwijzingen naar partijen uit ons
Uit onderzoek van River Venture Partners bleek
netwerk. We horen vaak van ondernemers dat ze
dat InnovationQuarter de op één na meest
deze gesprekken waardevol vinden, ook al vindt
actieve investeerder in Nederland is als het gaat
er geen vervolgtraject met InnovationQuarter
om het aantal gedane deals.
zelf plaats. Deze verbindende rol vervullen we ook door deelnames aan jury’s en de organisatie
Capital heeft in 2016 als additionele opdracht
van matchmakingevents.
van het Ministerie van Economische Zaken invulling gegeven aan het regioteam voor de
InnovationQuarter onderscheidt zich ook van
regeling Vroege Fase Financiering (VFF). In
andere (private) participatiemaatschappijen
afstemming met het Ministerie is geen separaat
door een langeretermijnfocus. We zijn een
communicatietraject opgezet rondom de
actieve aandeelhouder en denken mee met
VFF, maar zijn de bestaande (lead generation)
de ondernemer bij het realiseren van plannen.
netwerken van Capital (inclusief UNIIQ)
We richten ons op actieve participatie en een
benut. Waar relevant zijn bedrijven gewezen
bedrijfsspecifieke aanpak waarmee positief
op de VFF. InnovationQuarter is opgetreden
rendement op termijn wordt gecreëerd.
als aanspreekpunt voor RVO. RVO heeft ons driemaal verzocht om input te leveren bij een
Resultaten
VFF-aanvraag. InnovationQuarter heeft twee
Uit de resultaten blijkt dat de private multiplier
intentieverklaringen afgegeven ten behoeve van
op onze investeringen 6 is: met € 1 investering
een VFF-aanvraag.
van InnovationQuarter weten we dus € 6
40
Proces AANMELDING
PITCHDAG
QUICKSCAN
INVESTMENT PROPOSITIE
DUE DILLIGENCE
▶ Telefonische screening ▶ Leads overleg
▶ B asic research ▶ Overleg in team
▶ Go/No-go ▶ Teamoverleg
▶T ermsheet ▶ P itch in IC
▶ E xterne DO ▶ Closing documents
BEHEER ▶ P erformance updates ▶ Dossier opbouw
Resultaten
11
27,2 mln.
241
Doelstelling 2016: 10
Doelstelling 2016: 24-30 mln.
Doelstelling 2016: 80-100
Gerealiseerde investeringen
Geïnvesteerd vermogen 15
Aantal Arbeidsplaatsen 16
8,7 mln.
352
Doelstelling 2016: 8-10 mln.
Doelstelling 2016: 350
Totaal geïnvesteerd vermogen InnovationQuarter (incl. verpl.)
Instroom leads
15
Totaal nieuw aangetrokken financiering door portfoliobedrijven, inclusief financiering InnovationQuarter, exclusief fund-infund vermogen ingelegd door derden (aandeel InnovationQuarter € 5 mln. totaal vermogen € 95 mln.).
16
Extra arbeidsplaatsen binnen 3 jaar na feitelijke investering.
Tot slot De aard van ons werk brengt ook met zich
hebben geïnvesteerd het uiteindelijk toch
mee dat zaken soms niet lukken, terwijl we
niet. Dit hebben we medio 2016 voor het eerst
er veel tijd en aandacht aan hebben besteed.
meegemaakt. Dit soort zaken hoort bij de
Investeringen ketsen op het laatste moment
aard van ons werk. Gegeven de spanning die
af, een bedrijf besluit uiteindelijk toch zich
inherent is aan het opereren in risicovolle fases
in een ander(e) regio of land te vestigen,
en de maatschappelijke wensen van onze
ondanks alle goede intenties sneeft een
aandeelhouders en participanten, hebben
innovatieproject omdat de belangen van
we dit tijdens de Aandeelhoudersvergadering
deelnemende ondernemers te tegengesteld
van november expliciet besproken met onze
zijn. En soms redden bedrijven waarin we
aandeelhouders.
41
TerugblIQ3
6 juli
Investeren in Vernieuwing Premier Rutte neemt het regionale investeringsprogramma ‘Investeren in Vernieuwing’ in ontvangst uit handen van de burgemeesters Aboutaleb en Van Aartsen namens de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en Commissaris van de Koning Smit namens de provincie Zuid-Holland.
14 juli
FundIQare Fundis, InnovationQuarter en Noaber Foundation starten gezamenlijk met FundIQare, met de intentie om gezamenlijk meer te investeren in innovaties gericht op het verbeteren van langdurige zorg.
14 juli
Fieldlab SmartBase Het Ministerie van Defensie, de vijf ROM’s en het landelijk actieprogramma SmartIndustry nemen gezamenlijk het initiatief voor Fieldlab SmartBase, de mobiele legerbasis van de toekomst.
23 augustus
WOLK Company en AdjuvoMotion UNIIQ opent de Amsterdamse effectenbeurs en maakt de eerste twee investeringen bekend in twee medtechstartups: Wolk Company (Den Haag) en AdjuvoMotion (Delft).
42
30 augustus
Flood Proof Holland Minister Melanie Schultz van Haegen bezoekt Flood Proof Holland, de proeftuin van Valorisatieprogramma Delta- en Watertechnologie, waarin de TU Delft, InnovationQuarter, diverse waterschappen en veel bedrijven samenwerken.
8 september
Xinaps De nieuwe burgemeester van Delft, Marja van Bijsterveldt, maakt investering van InnovationQuarter in startup Xinaps bekend tijdens zonovergoten YES!Delftbarbecue.
14 september
Snelle groeiers Onderzoek door het Erasmus Centre for Entrepreneurship in opdracht van InnovationQuarter en de BOM laat zien
Onderzoek is uitgevoerd door Erasmus Centre for Entrepreneurship in opdracht van InnovationQuarter
SNEL GROEIENDE BEDRIJVEN IN ZUID-HOLLAND AANTAL GROEIERS
AANTAL SNELGROEIENDE BEDRIJVEN IN ZUID-HOLLAND
Nederland telt ruim 2.800 snelle groeiers waarvan 648 in Zuid-Holland.
1-10 10-20 20-30 30-40
2.800
40-60
bedrijven in Nederland uit Zuid-Holland en Brabant komt.
27 september
Zuid-Holland verspreid.
100%
Snelgroeiend Groeiend
80% Stabiel/ Krimpend
van 14% tot 6%
60%
648
40%
IDEATION
dat maar liefst 40% van alle snelgroeiende
HOE STAAT HET NU MET DE GROEI?
Snelgroeiende bedrijven zitten geclusterd rondom de stedelijke gebieden en zijn over de hele provincie
> 60
STARTUP
75%
SCALE-UP
=
7 jaar meer dan gehalveerd
High Tech systemen
Zakelijke Dienstverlening
MEER WETEN?
Het aandeel in snelgroeiende bedrijven in Zuid-Holland is de afgelopen
Groot- en Detailhandel
Internationaal onderzoek door de OESO wijst uit dat bedrijven in elke fase behoefte hebben aan kapitaal, kennis, talent, markt en faciliteiten.
2008 2014
20%
Snelgroeiende bedrijven zijn bedrijven die gedurende een periode van 3 jaar een groei van meer dan 20% per jaar gerealiseerd hebben in werknemers en/of omzet.
van de snelle groeiers in Zuid-Holland bestaat langer dan 10 jaar en zelfs 15% meer dan 50 jaar.
Agri & Food Logistiek
0% 2006
2008
2010
2012
2014
start crisis (september 2008)
17% van de snelgroeiende bedrijven bevindt zich in de sector High Tech systemen.
17%
Overige sectoren
www.innovationquarter.nl
Chinese investeringen Tijdens Zuid-Hollandse handelsmissie met ruim vijftig deelnemers organiseert InnovationQuarter tweede ChineesNederlandse tuinbouwforum en tekent enkele MoU’s voor Chinese investeringen in Nederland. 43
Interview / Smart Maintenance: “Nog voor de machines falen, grijpen we in.” Het Fieldlab Smart Maintenance of Ships (SMASH) helpt maritieme bedrijven in de toekomst kijken door te voorspellen wanneer en waarom machines stukgaan. Het doel: met sensoren en data-analyse efficiënter onderhoud plegen aan schepen. Sander Steenbrink (Boskalis) en Simon Jagers (Semiotic Labs) werken binnen SMASH aan verschillende projecten. Boskalis samen met Royal IHC, Wärtsilä, Isatis Business Solutions, Marklogic en World Class Maintenance; Semiotic Labs met onder meer Royal Wagenborg, Vroon en de Koninklijke Marine. We vroegen ze naar hun ervaringen. Wat is er zo innovatief aan SMASH?
intelligentie bij elkaar te brengen, kom je sneller
“Dat we voorspellingen maken op basis van
tot betere resultaten.”
data-analyse en op die manier zorgen voor antwoordt Jagers. Steenbrink vult aan: “Bij de
Welke maatschappelijke bijdrage levert SMASH?
eerste pilot hebben we geprobeerd onderhoud
“Het Fieldlab is vooral bedoeld om systemen
te voorspellen puur op correlaties in de data,
te ontwikkelen die zorgen voor efficiënter
dus zonder gebruik te maken van kennis van
onderhoud aan schepen”, vat Steenbrink samen.
de onderliggende processen.” Jagers: “Semiotic
“In de toekomst willen we deze technologie
Labs ontwikkelt voorspellende algoritmes.
ook toepassen om de energie-efficiëntie van
Via SMASH passen we deze toe op maritieme
schepen te meten en te verbeteren. Dit draagt
systemen. Door de vakkennis van asset owners
weer bij aan minder CO2-uitstoot.” Door slimmer
en expertise op gebied van kunstmatige
onderhoud bespaart een bedrijf veel kosten en
een efficiënter onderhoud aan schepen”,
44
Sander Steenbrink: “InnovationQuarter heeft actief geholpen bij het opzetten van het Fieldlab en ondersteunde ons bij de eerste pilot.” Simon Jagers: “Ons ultieme doel is om honderd procent voorspelbaarheid te kunnen garanderen.”
houd je de welvaart in stand, benadrukt Jagers.
Wat zijn jullie plannen voor de toekomst?
“Nederland staat in de top drie op het gebied van
“Ons ultieme doel is om honderd procent
onderhoudsinnovatie. Om daar te blijven, is het
voorspelbaarheid te kunnen garanderen voor
belangrijk om samen te werken in een platform
rotating equipment in de maritieme industrie,
dat ruimte biedt aan innovatieve starters en
ongelukken uitgezonderd natuurlijk”, antwoordt
corporates.”
Jagers. “Ik ben ervan overtuigd dat we dat binnen vijf tot tien jaar als norm hanteren.”
Hoe heeft InnovationQuarter bijgedragen aan de ontwikkeling van SMASH?
Ook Steenbrink heeft een duidelijk doel voor
Steenbrink: “Door ons actief te helpen bij het
ogen. “Het klinkt misschien simpel: je stopt
opzetten van het Fieldlab. Hierin zijn zeer
wat data in een doos en op basis van een
verschillende partijen bijeengebracht: niet
analyse komt er een voorspelling uit. Maar we
alleen asset owners, maar ook toeleveranciers
zijn er nog niet”, legt hij uit. “Daarom zijn we
van service, maintenance, dataverwerking en
onlangs een tweede pilot gestart die gericht
-analyse. Tevens hielpen ze ons de eerste pilot –
is op de hoofdmotor en de voortstuwing van
gericht op baggerpompen – te ondersteunen.”
een schip. We concentreren ons vooral op
Ook Jagers is enthousiast: “InnovationQuarter
grote onderdelen, daar zitten de hoogste
is de perfecte matchmaker. De organisatie
kosten. Tijdens de eerste pilot deden we onze
heeft een goed netwerk dat ze gebruiken
voorspellingen op basis van data-analyse, zonder
om innovatieve startups en corporates bij
voorkennis van het systeem. Ditmaal pakken
elkaar te brengen. Daarbij heerst er tijdens de
we het iets anders aan en nemen we die kennis
bijeenkomsten altijd een collegiale sfeer, wat ik
wel mee. Hopelijk krijgen we dan een nog beter
erg belangrijk vind.”
resultaat.”
45
Onze organisatie Hoe zijn we georganiseerd InnovationQuarter is een vennootschap
die de directeur van InnovationQuarter adviseert
(Regionale Ontwikkelingsmaatschappij
omtrent het investeringsbeleid en de concrete
(ROM) InnovationQuarter B.V.) en kent twee
investeringsaanvragen.
soorten financieel betrokken stakeholders: aandeelhouders en participanten.
De vennootschap wordt aangestuurd door de Directie en heeft een Raad van Commissarissen
Participatiemaatschappij (PPM)
(RvC), die toezicht houdt.
InnovationQuarter B.V. is een 100% dochteronderneming van InnovationQuarter. Er is een Investeringscommissie (IC) ingesteld,
Schematische weergave van de statutaire structuur
Aandeelhouders
Raad van Commissarissen
Regionale Ontwikkelingssmaatschappij InnovationQuarter B.V.
100%
Investeringscommissie
46
Participatiemaatschappij (PPM) InnovationQuarter B.V.
Participanten
De verantwoordelijkheidsverdeling tussen
heeft geen formele status vis-Ă -vis de
Directie, Raad van Commissarissen
Aandeelhoudersvergadering en dient dus niet
(RvC) en Aandeelhouders en de rol van de
als voorportaal daarvan. De Participantenraad
Investeringscommissie zijn uitgewerkt
brengt jaarlijks advies uit over het concept-
in de statuten. Aandeelhouders van
jaarplan van InnovationQuarter. De Directie
InnovationQuarter zijn die partijen, die
informeert de Raad van Commissarissen, die het
het kapitaal bijeen hebben gebracht ten
jaarplan vaststelt, over dit advies.
behoeve van de Participatiemaatschappij. De partijen die de organisatie InnovationQuarter
InnovationQuarter bestaat uit de afdelingen
financieren (operationele kosten exclusief
Business Development, Foreign Investments,
kosten Capital, welke ten laste komen van de
Capital en Strategie & Staf.
Participatiemaatschappij) zijn ambtelijk verenigd in de Participantenraad. De Participantenraad
Schematische weergave van de organisatie Directeur (ROM en PPM) Rinke Zonneveld
Strategie en Staf Mirjam Visscher
Internationalisering Secretariaat EPZ Communicatie en Events Human Resource Management Planning en Control
Business Development Gerbert van der Wal
Foreign Investments Chris van Voorden
Capital Francis Quint
Project Developers Teamondersteuning
Account Managers Business Analist Teamondersteuning
Investment Managers Business Analisten Teamondersteuning
47
Human Resource Management InnovationQuarter heeft zich in 2016 verder ontwikkeld, zowel qua capaciteit als qua competenties. Bij het aannemen van nieuwe medewerkers streven we naar een evenwichtige samenstelling en diversiteit van ons personeelsbestand in termen van leeftijd en man-vrouwverhouding. Arbeidsvoorwaarden
samenwerking/kennisdeling, teamgevoel
Met de medewerkers zijn individuele arbeids
en ondersteuning zijn aan de orde geweest.
overeenkomsten aangegaan. Op alle
Tijdens de personeelsbijeenkomst in
medewerkers, inclusief de directeur, zijn
september zijn de uitkomsten van het
algemene arbeidsvoorwaarden van toepassing.
medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO)
Er is geen sprake van een collectieve arbeids
besproken. Het onderzoek had een hoge
overeenkomst.
respons (45) en een hoge gemiddelde score (7,84 ten opzichte van 7,5 in 2015) over alle
De gehanteerde opzegtermijnen zijn
vragen. Arbeidstevredenheid, organisatie
overeenkomstig de geldende regelgeving.
en externe communicatie zijn de hoogst
Bij contracten van bepaalde tijd geldt geen
scorende onderdelen, arbeidsvoorwaarden en
tussentijdse opzegtermijn. Bij contracten van
werkomstandigheden de laagste. Tijdens de
onbepaalde tijd geldt een opzegtermijn van
personeelsbijeenkomst is vanuit de Directie
één maand.
aangegeven welke verbeterpunten uit het MTO worden aangepakt.
Deze opzegtermijnen zijn eveneens van toepassing bij beëindiging van arbeidscontracten
Loopbaanontwikkeling
als gevolg van organisatiewijzigingen.
De beoordelingscyclus van InnovationQuarter bestaat uit een jaarlijkse gesprekscyclus van
Medezeggenschap
drie onderdelen: planning & ontwikkeling,
Gezien de omvang van de organisatie is
functionering en beoordeling. Deze komen in
InnovationQuarter per 2017 verplicht een
drie formele gespreksmomenten aan de orde.
Ondernemingsraad (OR) in te stellen. Dit is tijdens de personeelsvergadering in september
Opleiding en scholing
gemeld aan het personeel, maar er is tot op
Er zijn individuele trainingen gevolgd in het
heden geen belangstelling getoond vanuit het
verlengde van organisatiedoelstellingen en
personeel voor het daadwerkelijk oprichten van
er zijn binnen de teams Capital, Business
een OR. Wij zullen de belangstelling voor het
Development en Foreign Investments
oprichten van een OR tijdens onze tweejaarlijkse
collectieve trainingen gevolgd om ofwel
personeelsvergaderingen actief blijven peilen.
kennis op een bepaald terrein aan te scherpen ofwel competenties verder te ontwikkelen.
48
In 2016 zijn twee formele personeels
InnovationQuarter hecht tevens aan een
vergaderingen georganiseerd. Tijdens
hoogwaardige kwaliteit van de staftaken
de eerste bijeenkomst in april stond de
(teamondersteuning, evenementen,
doorgroei van InnovationQuarter centraal.
communicatie, Planning & Control en HR).
Besproken is welke aandachtspunten dat
InnovationQuarter investeert op verschillende
met zich meebrengt; thema’s als werkdruk,
manieren in interne kennisdeling en teambuilding.
HRM-dashboard
Aantal medewerkers ultimo
Gemiddeld aantal medewerkers (FTE)
40,5 Gemiddelde leeftijd
57/43 2016
2015
45/35 2016
2015
(2015: 40,0)
Vast contract fte 2016 39,5 (2015: 32,5)
M/V in de organisatie
M/V in het management
9% Management
58/42 Man
Vrouw
(2015: 59,5/40,5%)
60/40 Man
(2015: 13%)
Vrouw
(2015: 60/40%)
Personeelsbestand naar activiteiten
Gemiddeld aantal fte’s
13,1
10,0
(2015: 9,9)
(2015: 7,9)
Business Development
Foreign Investments
9,6
12,6
(2015: 6,1)
(2015: 11,4)
Capital
Strategie & Staf 49
Niet alleen belangrijk omdat onze medewerkers
Klokkenluidersregeling
in hun externe contacten ambassadeurs van
In 2016 is conform wettelijke vereisten een
de gehele organisatie zijn, maar ook om het
klokkenluidersregeling vastgesteld door de
integrale werken vanzelfsprekend en makkelijker
Directie. Deze wordt in het eerste kwartaal
te maken. InnovationQuarter wil een organisatie
van 2017 formeel vastgesteld door de Raad
zijn waarin de volgende waarden leidend zijn:
van Commissarissen. Vanaf de start van
ondernemend, samenwerkend, professioneel
InnovationQuarter is een vertrouwenspersoon
en betrokken.
aangesteld, in 2016 zijn geen meldingen of klachten neergelegd bij deze functionaris.
In 2016 is € 102.000 besteed (2015 € 63.000) aan individuele en collectieve opleidingen
Milieubeleid
en trainingen van medewerkers van
Onze eigen CO2-voetafdruk is niet aangemerkt
InnovationQuarter.
als een materieel onderwerp. Vanuit onze drie kerntaken leveren we volop inspanningen
Huisvesting
binnen de sector Cleantech, waaronder
InnovationQuarter is gehuisvest in het WTC Den
activiteiten vallen gericht op de transitie naar
Haag. Door de sterke groei van de organisatie
een biobased economy, decentrale duurzame
zijn in 2016 meer werk- en vergaderplekken
energieopwekking en -opslag. De impact
gerealiseerd in het kantoorpand. Dit met behoud
hiervan is vele malen groter dan onze interne
van de open en transparante werkomgeving en
inspanningen op dit gebied, zoals flexwerken,
voldoende rust om geconcentreerd te kunnen
werken op locatie, stimuleren van openbaar
werken.
vervoer, het ter beschikking stellen van een dienstfiets op onze twee locaties en twee
Hiernaast heeft InnovationQuarter in het
deelauto’s voor zakelijke afspraken, de beperking
derde kwartaal van 2016 een kantoor geopend
van gebruik van papier, recycling van papier,
in het Cambridge Innovation Center (CIC) te
chemisch afval.
Rotterdam. Door fysiek aanwezig te zijn in Rotterdam hopen wij dichter op de voor ons
Klachtenprocedure
werk relevante Rotterdamse netwerken te
InnovationQuarter kent geen externe
kunnen opereren. Ook is het CIC een ideale
klachtenprocedure. Klantvriendelijkheid is wel
ontmoetingsplaats voor de innovatieve
uitgangspunt van ons handelen. Wanneer ons
(buitenlandse) bedrijven die wij tot onze
dus klachten van externe stakeholders bereiken
doelgroep rekenen.
zullen we daar per individueel geval zorgvuldig op reageren. In het afgelopen jaar is er geen sprake geweest van externe klachten.
50
Communicatie Zuid-Holland heeft prachtige bedrijven in huis die het waard zijn om meer en beter zichtbaar te worden. Kennisinstellingen zijn op onderdelen absolute wereldtop en ook dat mag gedeeld worden. Het actief communiceren en reuring creĂŤren over al het moois dat Zuid-Holland te bieden heeft op het gebied van economie en innovatie en het bijdragen aan vele evenementen en bijeenkomsten zijn dan ook belangrijke pijlers onder al onze activiteiten. InnovationQuarter heeft dan ook als
en het aantal bezoekers op onze website stegen
nadrukkelijke ambitie om de kracht van onze
met circa 50%, terwijl het aantal volgers op
regio veel beter op de (inter)nationale kaart te
LinkedIn meer dan verdubbeld is. Het directe
zetten. Zo berichten we nagenoeg dagelijks via
bereik van onze maandelijkse nieuwsbrief was in
social media. Ons bereik is in 2016 wederom
2016 circa 6.500 ontvangers per maand.
sterk toegenomen. Het aantal volgers op Twitter
Mediadashboard 2016 9.376 per maand
6.537 2015
6.390
2015
6.515
4.911 2015
3.189
2.086
778
2015
1.016 1
1
2015 346 2
3
3
Aantal volgers (1), bezoekers (2), abonnees (3)
Mediakanalen InnovationQuarter 51
Onze governance De Nederlandse corporate governance code richt zicht op de governance van beursgenoteerde vennootschappen en geeft een richtsnoer voor effectieve samenwerking en bestuur. Naleving van de corporate governance code draagt bij aan het vertrouwen in goed en verantwoord bestuur van vennootschappen en de inbedding in de maatschappij. Hoewel InnovationQuarter niet beursgenoteerd is, passen wij de principes en best practices uit de Corporate Governance toe, voor zover deze van toepassing zijn op een organisatie van onze omvang en inrichting. De governancestructuur van InnovationQuarter is gebaseerd op Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, de corporate governance code, de statuten, de aandeelhoudersinstructie en diverse interne reglementen.
Langetermijnwaardecreatie Het instrumentarium voor het bewerkstelligen
de Audit Commissie, Raad van Commissarisen
van een deugdelijk en transparant stelsel van
en vergadering van aandeelhouders bevraagd
checks and balances dat de directeur, Raad van
over zijn verklaring omtrent de getrouwheid
Commissarissen en de organisatie hanteert
van de jaarrekening. Voorts wordt door de
bestaat met name uit het meerjarenplan,
directeur, Raad van Commissarissen een
jaarplan, de begroting, kwartaalrapportages
weloverwogen voordracht tot (her)benoeming
over de activiteiten en het investeringsportfolio
van een externe accountant uitgebracht. De
en een op de organisatie toegesneden
Audit Commissie bespreekt het auditplan met
administratieve organisatie en interne
de externe accountant voorafgaand aan de
beheersing. Periodiek wordt hierover
controle. De externe accountant rapporteert
gerapporteerd aan de Audit Commissie en de
datgene wat hij met betrekking tot zijn controle
Raad van Commissarissen. Ten aanzien van de
van de jaarrekening en de daaraan gerelateerde
financiĂŤle verslaglegging houdt de Raad van
controles onder de aandacht van de directeur
Commissarissen meerdere malen per jaar (in
en de Raad wil brengen. Bevindingen worden
de reguliere vergaderingen) toezicht op het
opgenomen in de managementletter en het
volgen van de interne procedures die verband
accountantsverslag aan de Directie, de Audit
houden met het opstellen en de publicatie van
Commissie en de Raad van Commissarissen.
het jaarverslag, de jaarrekening en andere
Vanaf boekjaar 2016 wordt door de externe
(periodieke) rapportages.
accountant ten behoeve van de aandeelhouders en participanten ook een boardletter opgesteld
Met betrekking tot de rol, benoeming, beloning en beoordeling van het functioneren van de externe accountant worden de bepalingen uit de code nageleefd. De externe accountant wordt in 52
met de bevindingen van de externe accountant.
Risicobeheersing en verantwoording
De uitdaging daarbij is om risico’s (ongewenste
Het beheersen van risico’s van
gebeurtenissen) die op uiteenlopende
InnovationQuarter maakt deel uit van
wijze gerelateerd zijn aan (het behalen van)
de dagelijkse werkzaamheden van
verschillende organisatiedoelstellingen te
InnovationQuarter. Zo is bijvoorbeeld
prioriteren op basis van kwalitatieve en
risicobeheersing rondom het investeringsproces
kwantitatieve beschouwingen. Voor de
feitelijk core business. Een set van
risicowaardering wordt onderscheid gemaakt
beheersmaatregelen is ingevoerd met een groot
tussen kans en impact volgens onderstaande
aantal checks and balances die intern en extern
onderverdeling.
wordt geverifieerd voordat wordt overgegaan tot investering. Aangezien InnovationQuarter:
Om het identificeren van risico’s gestructureerd
▶▶ een relatief jonge organisatie is;
te laten plaatsvinden en ervoor te zorgen dat
▶▶ beperkt in omvang is;
potentiële risico’s systematisch geïdentificeerd
gaan wij effectief en efficiënt met onze middelen
kunnen worden, is een aantal deelverzamelingen
om.
gedefinieerd dat tezamen de ruimte biedt om alle relevante ondernemingsrisico’s in onder te
Hoewel het aangaan van risico’s inherent
brengen. De belangrijkste deelverzamelingen
is aan onze investeringsactiviteiten is de
worden gevormd door de kerntaken omdat
risicobereidheid ten aanzien van non-compliance
deze kerntaken direct gerelateerd zijn aan
relatief laag, dit gezien de verwachtingen en de
de geformuleerde organisatiedoelstellingen.
eisen van belanghebbenden en de maatschappij
Naast de risico’s die specifiek van toepassing
als geheel. Ook worden fraude of pogingen
zijn op (of binnen) de kerntaken, worden ook
daartoe niet getolereerd. Om fraude te
een aantal organisatiebrede risico’s onderkend,
voorkomen zijn passende maatregelen genomen.
voornamelijk gerelateerd aan ondersteunende processen binnen Strategie en Staf.
InnovationQuarter maakt gebruik van een risicoregister om de ondernemingsrisico’s te identificeren, te analyseren en te beheersen. Impact doelstellingen Impact doelstellingen 0-5%
Zeer geringe impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen mogelijk (0-5% van kpi)
5-10%
Beperkte impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen (deels) mogelijk (5-10% van kpi)
€ 50-100
10-25%
Aanzienlijke impact op de organisatiedoelstellingen, niet volledig corrigeerbaar/niet compenseerbaar (10-25% van kpi)
€ 100-250
25-50%
Grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (25-50% van kpi)
€ 250-500
> 50%
Kans
Zeer grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (> 50% van kpi)
< € 50
> € 500
Impact (in duizenden euro’s)
53
Risicomatrix Kans → Laag
Middel
Hoog
Zeer groot
Zeer gering
Aanzienlijk
▶▶ (Gedeeltelijk) wegvallen van exploitatiebijdragen.
▶▶ Inzet middelen (tijd/geld) in trajecten zonder perspectief.
▶▶ Structuur en organisatie ontwikkelt zich niet passend met omgeving en activiteiten.
▶▶ Verliezen of niet kunnen aantrekken van geschikt personeel. ▶▶ Afhankelijkheid voor behalen doelstellingen van individuele werknemers. ▶▶ Politieke invloed op besluitvorming.
▶▶ Negatieve berichtgeving omtrent InnovationQuarter. ▶▶ Niet voldoen aan wet-, regelgeving en richtlijnen (compliance). 21
Zeer gering
Beperkt
Impact →
Groot
▶▶ Samenwerkingsverbanden, portfolio en internationale bedrijven presteren en ontwikkelen niet volgens verwachting. 20
20
In 2017 wordt additionele capaciteit ingezet om dit risico verder te mitigeren.
21
Onze risicobereidheid is voor non-compliance relatief laag, derhalve worden in 2017 aanvullende beheersmaatregelen geïmplementeerd zodat dit risico zal worden verlaagd in lijn met de risicobereidheid.
54
Zeer hoog
Voor elke deelverzameling is de
In de figuur op pagina 54 hebben we de
risicomanagementcyclus van toepassing.
belangrijkste risico’s uit het risicoregister
Het te volgen proces is daarbij telkens hetzelfde.
opgenomen en in een risicomatrix geplaatst,
De verschillende stappen zijn:
waarbij we rekening houden met de genomen
▶▶ Risico-identificatie: identificatie van
beheersmaatregelen. Hoewel niet uitputtend
risico’s met oorzaak, gebeurtenis en
zijn de belangrijkste geïmplementeerde
gevolg. In deze activiteit worden de risico’s
beheersmaatregelen:
geïnventariseerd die het behalen van de
▶▶ Actieve, open en proactieve communicatie
organisatiedoelstellingen negatief kunnen beïnvloeden. Deze risico’s kunnen een verstorende werking hebben die direct
met aandeelhouders, participanten, stakeholders en medewerkers; ▶▶ Effectieve inrichting van de administratieve
ingrijpt op een van de kerntaken of indirect
en bedrijfsprocessen, budgettering,
via een van de ondersteunend processen.
monitoring van afspraken, (voortgang)
Na de identificatie is het belangrijk de ongewenste gebeurtenis en zwakte in detail
rapportages; ▶▶ Uitvoerige en actieve uitvoering van due
te analyseren en de oorzaken en gevolgen
diligence en beheer van investeringen
goed te formuleren. Een voorwaarde om de
en screening van ondernemingen en
juiste beheersmaatregelen te kunnen bepalen
samenwerkingspartners.
is het precies formuleren van risico’s wat betreft oorzaken en gevolgen. ▶▶ Risico-beoordeling: hierbij gaat het om het
InnovationQuarter maakt geen gebruik van financiële instrumenten ter afdekking van
bepalen van de verwachtingswaarde van
risico’s ten aanzien van activa, passiva, financiële
risico’s. Dit is het product van de kans van
toestand en resultaat en schat de prijs-, krediet-,
optreden en impact als een risico optreedt.
liquiditeits- en kasstroomrisico’s in als zeer gering.
Aan de hand van de beoordeling kunnen de risico’s worden geprioriteerd; welke zijn de belangrijkste om als eerste verder te beheersen door de organisatie. ▶▶ Plannen beheersmaatregelen: identificeren en selecteren van beheersmaatregelen aan de hand van de keuze van de risicorespons (vermijden/uitsluiten, reduceren, noodvoorziening treffen, overdragen/ transfer, delen of accepteren van het risico). Hoe wordt omgegaan met eventuele kosten voor het uitvoeren van beheersmaatregelen. ▶▶ De gekozen beheersmaatregelen worden aan een persoon gekoppeld (actiehouder) die vervolgens verantwoordelijk is voor het tijdig uitvoeren van beheersmaatregelen (acties). ▶▶ Implementeren beheersmaatregelen: uitvoeren van beheersmaatregelen (acties). ▶▶ Evaluatie beheersmaatregelen: evalueren of maatregelen ingevoerd en effectief zijn. ▶▶ Communicatie: periodieke rapportages.
55
Effectief bestuur en toezicht Bij de bespreking van de organisatieontwikkeling
InnovationQuarter wordt getypeerd door
en -structuur en de uitkomsten en
een professionele, informele werksfeer
de actiepunten van het jaarlijks
en werknemers hebben de mogelijkheid
medewerkerstevredenheidsonderzoek met de
om vermeende misstanden en
Raad van Commissarissen en de medewerkers
onregelmatigheden te melden volgens de
tijdens de personeelsbijeenkomsten is cultuur
meldingsprocedure zoals opgenomen in de
onderwerp van de bespreking.
klokkenluidersregeling InnovationQuarter.
InnovationQuarter is een organisatie waarin
Waarna passend en onafhankelijk
de volgende waarden leidend zijn:
onderzoek naar signalen van misstanden en
▶▶ Ondernemend: InnovationQuarter is
onregelmatigheden wordt gedaan en, indien een
een actieve, uitnodigende en verbindende
misstand of onregelmatigheid is geconstateerd,
organisatie, die zichtbaar is in het veld;
een adequate opvolging van eventuele
op zoek naar kansen in de markt; creatief
aanbevelingen tot herstelacties plaatsvindt.
in het bedenken en toepassen van
De externe accountant heeft de gelegenheid
ideeën, oplossingen en methodes om
gekregen van de Audit Commissie en Raad
zijn doelstellingen te bereiken; gericht op
van Commissarissen om te melden of hij bij de
aansprekende resultaten.
uitoefening van zijn opdracht een misstand of
▶▶ Samenwerkend: InnovationQuarter werkt
onregelmatigheid constateert of vermoedt.
samen met partners aan het realiseren van zijn doelstellingen; resultaten zijn
InnovationQuarter is organisatiebreed zeer alert
gezamenlijke resultaten, die de innovatie-
om (alle schijn van) belangenverstrengelingen
en concurrentiekracht van Zuid-Holland
tegen te gaan binnen de organisatie. Elke vorm
versterken.
van schijn van belangenverstrengeling tussen
▶▶ Professioneel: InnovationQuarter heeft een helder profiel: partijen in het veld weten
moet worden vermeden. Indien mogelijk (de schijn
waar InnovationQuarter voor gaat en staat;
van) tegenstrijdige belangen aan de orde zijn, dan
medewerkers van InnovationQuarter zijn
zal directeur of commissaris niet deelnemen aan
gecommitteerd, zelfstartend en intrinsiek
de beraadslaging en besluitvorming.
gemotiveerd om hun werk goed te doen. Zij halen het beste uit zichzelf en bieden het beste aan de mensen en organisaties waarmee zij werken. ▶▶ Betrokken: InnovationQuarter is een bevlogen samenwerkingspartner, met de ambitie om van Zuid-Holland een economische topregio te maken. InnovationQuarter is transparant (qua profiel, doelstellingen en strategie) en benaderbaar.
56
vennootschap, directeur en/of commissarissen
Beloningen
Algemene vergadering
InnovationQuarter past vrijwillig de Wet
In 2016 hebben twee Aandeelhouders-
normering bezoldiging topfunctionarissen
vergaderingen plaatsgevonden waar onder andere
publieke en semipublieke sector (WNT) toe.
de volgende agendapunten ter besluitvorming en
De directeur heeft een contract voor
ter kennisname zijn voorgelegd:
onbepaalde tijd en de bezoldiging is niet
▶▶ Vaststelling agenda’s en verslagen algemene
afhankelijk van de prestaties van de organisatie,
vergadering;
noch zijn er aspecten van maatschappelijk
▶▶ Vaststellen Jaarverslag 2015;
verantwoord ondernemen opgenomen
▶▶ Bestemming van het resultaat 2015;
in de beloningsstructuur. De Raad van
▶▶ Bespreking Jaarplan 2017;
Commissarissen stelt de beloning vast op
▶▶ Decharge directeur en leden van de Raad van
basis van de door de remuneratiecommissie
Commissarissen;
voorgestelde beloning, na functionerings- en
▶▶ Herbenoeming externe accountant;
beloningsgesprek met de directeur.
▶▶ Herbenoeming voorzitter Raad van
De (systematiek van de) bezoldiging van de commissarissen is bij oprichting van de
Commissarissen (en aftredingsschema Raad van Commissarissen);
vennootschap door de Algemene Vergadering
▶▶ Toetreding nieuwe aandeelhouders;
van Aandeelhouders goedgekeurd.
▶▶ Algemene stand van zaken
In de jaarrekening is de bezoldiging van de
InnovationQuarter.
directeur en de commissarissen opgenomen. De bezoldiging valt zowel binnen de WNT
De externe accountant kan over zijn verklaring
normering als de gestelde voorwaarden
omtrent de getrouwheid van de jaarrekening
en kaders vastgesteld door de Algemene
worden bevraagd door de algemene vergadering.
Vergadering van Aandeelhouders.
De externe accountant woonde de vergadering bij waar de bespreking en vaststelling van de jaarrekening 2015 was geagendeerd. De externe accountant is bevraagd door de aandeelhouders over zijn verklaring omtrent de getrouwheid van de jaarrekening.
57
TerugblIQ4 6 oktober
Waste-2-Chemicals Rotterdam beoogde vestigingsplaats voor Waste-2-Chemicals-fabriek volgens consortiumpartners AkzoNobel, Van Gansewinkel, Air Liquide, AVR, Enerkem, Havenbedrijf Rotterdam, gemeente Rotterdam, provincie Zuid-Holland, InnovationQuarter en Clean Tech Delta.
10 oktober
10 x 10 Reasons to invest in West-Holland Lancering van onze internationale marketingcampagne tijdens de Captain’s Conference 2016, georganiseerd door het International Community Platform en InnovationQuarter.
25 oktober
InnovationQuarter opent kantoor in CIC InnovationQuarter viert opening Rotterdams kantoor in CIC met bekendmaking van de investering in Parkbee en van de samen met Rotterdam Partners gerealiseerde vestigingen van het Amerikaanse techbedrijf Aegex Technologies en de Zuid-Afrikaanse startup Handle Hands.
26 oktober
Eerste regionale groeikamer nlgroeit Hare Majesteit Koningin Máxima aanwezig bij de eerste regionale ‘Groeikamer’ van nlgroeit bij de Kamer van Koophandel in Rotterdam, georganiseerd in samenwerking met InnovationQuarter.
58
2 november
Big Data Innovatiehub Officiële start van de Big Data Innovatiehub tijdens het Big Data Event van de Dutch Innovation Factory Zoetermeer.
29 november
AgriGarden Het Chinese AgriGarden opent officieel een Europees kantoor in het Westland. AgriGarden is de Europese hoofdvestiging van Beijing IEDA, een hightech agroconcern dat toonaangevend is in de Chinese markt.
1 december
Roadmap Next Economy Minister Kamp neemt de Roadmap Next Economy in ontvangst, de toekomstagenda voor de Zuid-Hollandse economie. InnovationQuarter heeft stevige bijdrage geleverd bij de totstandkoming van de Roadmap en zal deze ook als kader voor zijn werkzaamheden benutten.
15 december
VarmX/Andrupos UNIIQ maakt twee investeringen bekend: in VarmX, een spin-off van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) die een nieuw medicijn ontwikkelt dat bloedingen kan stoppen bij patiënten die bepaalde antistollingsmiddelen gebruiken. En in startup Andrupos, die software ontwikkelt waarmee geautomatiseerde identificatie van fraudegevoelige documenten mogelijk wordt gemaakt.
23 december
Rotterdam Port Fund De Rotterdamse ondernemers Peter Goedvolk en Luc Braams, NIBC Bank, InnovationQuarter en Koninklijke Doeksen richten het Rotterdam Port Fund op om innovaties te financieren die de transitie van de haveneconomie stimuleren.
59
Bijlagen
FinanciĂŤle kengetallen (realisatie versus begroting) Overzicht portfoliobedrijven Over dit verslag GRI-tabel Lijst met afkortingen
Financiële kengetallen Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)
2016
Begroting 2016
2015
PARTICIPATIEBEDRIJF Opbrengsten verkoop participaties
–
–
–
Af: Aanschafwaarde verkochte participaties Liquidatie/faillissementen
–
–
–
(300)
–
–
Transactieresultaat Afboeking openstaande leningen
Dotaties aan voorzieningen Vrijval als gevolg van afboeking in verband met verkoop, liquidatie etc.
Ontvangen rente leningen u/g Rente liquide middelen Overige vergoedingen
–
–
(300)
–
–
(763)
–
–
(1.063)
–
–
(342)
–
–
–
–
–
Mutaties voorzieningen
Ontvangen dividend
(300)
(342)
–
–
–
–
–
360
499
247
84
122
225
–
3
–
Overige opbrengsten
444
621
475
Opbrengsten Participatiebedrijf
(961)
621
475
Personeelskosten
1.185
1.013
916
Directe kosten
146
164
111
Algemene kosten
240
341
183
Kosten Participatiebedrijf Resultaat Participatiebedrijf
1.571
1.518
(2.532)
(897)
1.210 (735)
61
Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)
2016
Begroting 2016
2015
ONTWIKKELINGSBEDRIJF Exploitatiebijdragen Overige opbrengsten
4.007
3.739
3.420
–
–
–
Opbrengsten Ontwikkelingsbedrijf
Personeelskosten
4.007
3.739
3.420
2.825
2.721
2.391
Directe kosten
612
600
494
Algemene kosten
584
416
536
Kosten Ontwikkelingsbedrijf
4.022
Resultaat Ontwikkelingsbedrijf Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)
3.737
3.420
2
–
(15) 2016
Begroting 2016
2015
OVERIGE ACTIVITEITEN Opbrengsten
806
423
Personeelskosten
500
291
369
Directe/buitengewone kosten
200
515
30
Algemene kosten
43
–
Kosten Overige Activiteiten
743
Resultaat Overige Activiteiten/ buitengewone posten
(65)
Totaalresultaat InnovationQuarter
62
678
(2.612)
– 806
399
–
24
(895)
(711)
Overzicht portfoliobedrijven in infrastructurele werken zoals bruggen en Airborne levert zijn geavanceerde composiet-
sluisdeuren, waarvan er ruim 400 verkocht zijn.
oplossingen aan belangrijke spelers in de sectoren Aerospace, Defensie en Maritieme Industrie.
Oostdijk 25
Als â&#x20AC;&#x2DC;preferred supplierâ&#x20AC;&#x2122; ontwikkelt, engineert,
3077 CP Rotterdam
kwalificeert, produceert en onderhoudt Airborne
www.fibercore-europe.com
composietproducten voor gebruik onder de meest veeleisende omstandigheden. Laan van Ypenburg 70
IQ Messenger (IQM) heeft software ontwikkeld
2497 GB Den Haag
waarmee het mogelijk is om alle communicatie
www.airborne.com
en alarmeringssystemen die in de zorg (en elders) gebruikt worden te controleren en besturen. Hiermee is IQM de intelligente spin in het web van bestaande of nieuwe systemen die binnen een instelling bestaan. IQM transformeert een collectie onsamenhangende
Barge Master produceert drijvende platformen
systemen in een geĂŻntegreerde, intelligente
en kranen die bewegingen van hoge golven op
en krachtige communicatie-oplossing ten
zee compenseren. Hierdoor slingeren de kranen
behoeve van verpleegoproep, alarmering,
nauwelijks en kan er veilig worden gewerkt bij
persoonsbeveiliging, rapportage en
het beleveren, plaatsen of onderhouden van
communicatie.
objecten in zee, zoals booreilanden, schepen, windparken en gasleidingen.
Pieter Zeemanweg 57 3316 GZ Dordrecht
Fascinatio Boulevard 882a
www.iqmessenger.com
2909 VA Capelle aan den IJssel www.barge-master.com Milgro stelt bedrijven in staat de transitie te maken van verbruik naar gebruik van grondstoffen. Het softwareplatform voor Het door FiberCore ontwikkelde
afval- en grondstoffenmanagement van
composietmateriaal heeft een unieke set
Milgro managet, administreert, controleert
eigenschappen: robuust, brandwerend,
afvalstromen en bijbehorende facturen
thermisch isolerend (cryogeen),
namens zijn klanten volledig onafhankelijk van
vermoeiingsresistent en explosiewerend.
afvalverwerkers.
Bovendien delamineert (loslaten van verschillende lagen) het materiaal niet. Geen
Pittsburghstraat 31
ander materiaal heeft dezelfde combinatie
3047 BL Rotterdam
van eigenschappen. Een eerste product-
www.milgro.nl
marktcombinatie is gevonden in toepassing 63
Munisense creëert, levert en beheert innovatieve real-time en online meet- en regeloplossingen,
Pluriomics BV is in 2010 als spin-off van het LUMC
voor bedrijven, overheden en steden.
opgericht door professor Christine Mummery en
Oplossingen die direct online inzicht geven in
Stefan Braam, en ontwikkelt hartspiercellen ten
geluids- en trillingbelasting, waterniveaus,
behoeve van tests voor medicijnontwikkeling,
energiegebruik, verlichting, luchtkwaliteit,
als ‘orgaan in een schaaltje’, een nagebootst
veiligheid en verkeerstromen. Door middel van
orgaan. Het product van Pluriomics zijn
(web)applicaties worden de meetdata omgezet
menselijke hartspiercellen, die worden gekweekt
in toepasbare informatie passend bij de situatie
uit weefselmonsters van volwassenen (IPS-
van de gebruiker. Dit maakt het mogelijk voor
cellen) en verouderd kunnen worden tot
overheidsinstanties om wetgeving te handhaven.
volwassen hartspiercellen.
Fruitweg 36
Galileiweg 8
2321 DH Leiden
2333 BD Leiden
www.munisense.nl
www.pluriomics.com
Onegini biedt bedrijven een softwareoplossing
RISKID biedt risicomanagementsoftware
om gevoelige informatie te delen met hun
(SaaS- oplossing) aan een brede klantengroep
klanten via bedrijfsapplicaties (apps) op de
in de publieke sector (onder andere gemeentes,
smartphone. Door de toenemende dreiging
spoorwegen en medische centra) en private
van cyber attacks, wordt voor bedrijven
sector (onder andere internationals, risk
cyber security steeds belangrijker. Onegini-
consultancy-bureaus en projectmanagement
technologie biedt bank-grade security tegen
ureaus). De kracht en uniciteit van RISKID zitten
lage kosten en detecteert misbruik proactief,
in het collaboratieve en gebruiksvriendelijke
wat datalekken en fraude kan voorkomen.
karakter van risicomanagementsoftware.
Wilhelmina van Pruisenweg 104
Rotterdamseweg 183c
2595 AN Den Haag
2629 HD Delft
www.onegini.com
www.riskid.nl
Robot Robots Company (RRC) bouwt robots ParkBee maakt parkeergarages van bedrijfs
voor de zorg en beveiliging die autonoom in
gebouwen die buiten kantoortijd leeg staan
complexe omgevingen vele taken kunnen
toegankelijk voor het grote publiek. Dit doet
uitvoeren en kunnen anticiperen op steeds
het bedrijf in samenwerking met parkeerapps
veranderende omstandigheden. Zorgrobot LEA
Parkmobile en Park-line om op deze manier een
(Lean Empowering Assistent) is een persoonlijke
bijdrage te leveren aan de deeleconomie.
zorgassistent in de vorm van een rollator die ondersteuning biedt bij het uitvoeren van de
Fahrenheitstraat 99 1097 PP Amsterdam 64
www.parkbee.com
dagelijkse handelingen van de oudere.
Beveiligingsrobot SAM (Secure, Autonomous and Mobile) is een mobiele robot die de beveiliging van
Het online platform van Tradecloud
bijvoorbeeld parkeergarages op zich kan nemen.
biedt productiebedrijven en technische groothandels de mogelijkheid hun inkoop- en
Taco Scheltemastraat 5
verkoopprocessen op eenvoudige wijze te
2597 CP Den Haag
integreren met hun klanten en leveranciers. In
www.robotrobotscompany.nl
plaats van op de traditionele wijze via e-mail met leveranciers te communiceren, verloopt de communicatie over orders en bestellingen rechtstreeks via het platform van Tradecloud. Alle partijen in de distributieketen ontvangen
Solar Monkey heeft een slim algoritme
hierdoor hun informatie vanuit één centrale
ontwikkeld om opbrengst van zonnepanelen
locatie.
nauwkeurig te kunnen voorspellen. Uniek hieraan is dat het algoritme gebruikmaakt van
Molengraaffsingel 12
3D-LiDAR-informatie om een schaduwanalyse
2629 JD Delft
te maken. Op basis van de voorspelling kunnen
www.tradecloud1.com
installateurs een opbrengstgarantie verstrekken aan de eindgebruiker. Stichting Zonnegarant is opgericht om de garanties en risico’s te beheren. Molengraaffsingel 12 2629 JD Delft www.solarmonkey.nl
Gebouwen moeten voldoen aan complexe regelgeving op het gebied van toegankelijkheid, verlichting, voorzieningen en veiligheid. Iedere ontwerpkeuze die een architect maakt, heeft daarom zowel financiële consequenties als
Toxys is een servicebedrijf, gespecialiseerd
impact op de compliance met wettelijke eisen.
in een nieuwe generatie van innovatieve
Xinaps springt met zijn applicaties voor BIM-
toxiciteitstesten. De door Toxys geleverde
software (Building Information Modelling) in op
test bepaalt of een stof carcinogeen
een groeiende behoefte aan tools die tijdens het
(kankerverwekkend) is en wat het onderliggende
ontwerpproces snel een slimme analyse maken
mechanisme in het lichaam is dat de stof
van dergelijke ontwerpbeslissingen.
carcinogeen maakt. Dit laatste aspect maakt Toxys uniek.
Molengraaffsingel 12 2629 JD Delft
Robert Boyleweg 4
www.xinaps.com
2333 CG Leiden www.toxys.com
65
Fund-in-Fund aansluiting heeft bij de West-Europese BioGeneration Capital Fund III investeert
markt. De 60 dagen daarna zijn gericht op de
in jonge bedrijven op het gebied van
dealmaking met investeerders en het opschalen
medicijnontwikkeling, medische technologie
van de onderneming. Bedoeling is dat de
en diagnostica, die bijdragen aan een betere en
ondernemingen zich uiteindelijk duurzaam
meer kosteneffectieve gezondheidszorg.
vestigen in Den Haag en omgeving.
De focus en financieringsmogelijkheden van BGVIII zijn complementair aan de mogelijkheden
Spaarneplein 2
van InnovationQuarter, waardoor innovaties en
2515 VK Den Haag
leads in de regio nog breder ondersteund kunnen
www.worldstartupfactory.com
worden.
Fonds in beheer Gooimeer 2-35 1411 DC Naarden www.biogenerationventures.com UNIIQ helpt ondernemers in Zuid-Holland om hun unieke innovatie sneller naar de markt te brengen. Wij bieden ondernemers het Het Rotterdam Port Fund investeert in
startkapitaal om hun plannen te realiseren en de
innovatieve bedrijven die actief zijn in de
risicovolste fase van concept tot veelbelovend
transitie van de haveneconomie. Het fonds
bedrijf te overbruggen.
investeert in groeiende bedrijven in deze sector en levert hierdoor een belangrijke bijdrage aan
Prinses Margrietplantsoen 32
de innovatieve slagkracht van de Rotterdamse
2595 BR Den Haag
haven en de regio.
www.uniiq.nl
Westerkade 7E 3016 CL Rotterdam www.rotterdamportfund.com
Tijdens het WSF Connectivity Accelerator programma maken startups een versnelde ontwikkeling door. Doel van het programma is binnen 100 dagen te groeien naar een onderneming die ‘ínvestor ready’ is en
66
Over dit verslag Met dit jaarverslag leggen we verantwoording
het Jaarverslag 2015 hebben 483 organisaties
af over onze activiteiten in 2016. Bij het opmaken
deelgenomen en InnovationQuarter heeft
van het jaarverslag volgen we relevante
een score behaald van 137 (van de 200) en is
(inter)nationale richtlijnen en best practices.
daarmee op de ranglijst op plaats 89 geëindigd. Met deze eindscore bevinden we ons in het
In het jaarverslag 2015 hebben we een eerste
peloton van de Transparantiebenchmark. Een
aanzet gedaan om het traditionele jaarverslag
vergelijkbare eindscore streven we ook na met
meer te integreren met de rapportage over onze
dit voorliggende jaarverslag 2016.
maatschappelijke functie in de regio en leggen we verantwoording af over ons maatschappelijk
Bij de jaarrekening en het jaarverslag nemen wij
verantwoord ondernemen (MVO) en onze
de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en
behaalde resultaten op de materiële thema’s. In
de Richtlijnen van de Jaarverslaggeving in acht.
dit jaarverslag rapporteren we over de resultaten
Omdat de vaststelling van de materiële thema’s
en het maatschappelijk rendement daarvan:
voor InnovationQuarter nog in ontwikkeling
het aantal gecreëerde nieuwe arbeidsplaatsen,
is, zijn alleen de ‘in accordance’ - Core aspecten
het aantal gerealiseerde innovatieprojecten,
van de G4-richtlijn van het Global Reporting
het additioneel geïnvesteerd private kapitaal.
Initiative (GRI) van de algemene standaard
Er zijn geen veranderingen in de definities en
informatievoorziening in de hierop volgende
meetmethoden van de data in vergelijking met
tabel opgenomen inclusief verwijzing naar
voorgaande jaren. En er zijn geen onzekerheden
voorliggend jaarverslag en jaarrekening 2016
of inherente beperkingen in de data gevonden
waar deze informatie is opgenomen.
als gevolg van de metingen, schattingen of berekeningen.
Met dit jaarverslag 2016 is er weer een
Welke maatschappelijke uitdagingen we
stap gezet richting de integratie van het
adresseren komt in Onze omgeving en Onze
traditionele jaarverslag naar een integratie
strategie aan de orde.
met de rapportage over het maatschappelijk
In 2015 is een start gemaakt met de
ondernemen.
inventarisatie van de materiële thema’s voor InnovationQuarter. In 2016 heeft een verdere
EY is de onafhankelijke externe accountant
verificatie en aanpassing van de materiële
van InnovationQuarter en heeft de opdracht
thema’s plaatsgevonden in dialoog met onze
gekregen om een oordeel te geven over de
participanten en interne toetsing met de
jaarrekening en rapporteert hierover met behulp
medewerkers die direct contact hebben met
van de controleverklaring van de onafhankelijke
onze stakeholders. Het nog beter in kaart
accountant, zoals opgenomen
brengen van de materiële thema’s is een
in de jaarrekening.
doorlopend proces en wordt de komende jaren voorgezet. Met het jaarverslag 2015 hebben we deelgenomen aan de Transparantiebenchmark. Deze benchmark is uitgevoerd door EY in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken. Aan de Transparantiebenchmark voor 67
GRI-tabel #
Indicator
Referentie
Gerapporteerd
Voorwoord, Verslag van de Raad van Commissarissen, Verslag van de Directie
Volledig
Algemene standaard informatievoorziening Strategie en Analyse G4-1
Verklaring Directie/Raad van Commissarissen over de relevantie van duurzame ontwikkeling voor de organisatie en haar strategie
Organisatieprofiel G4-3
Naam organisatie
Onze organisatie/Hoe zijn we georganiseerd, Jaarrekening
Volledig
G4-4
Producten en diensten
Onze strategie
Volledig
G4-5
Locatie hoofdkantoor
Colofon, Onze organisatie/Human resource management/Huisvesting
Volledig
G4-6
Landen waarin actief
Onze strategie, Onze resultaten
Volledig
G4-7
Eigendomsstructuur en rechtsvorm
Onze omgeving/aandeelhouders, Onze organisatie/Hoe zijn we georganiseerd, Jaarrekening
Volledig
G4-8
Afzetmarkten
Onze strategie
Volledig
G4-9
Omvang organisatie
Onze organisatie/Human resource management/HRM-dashboard
Volledig
G4-10
Samenstelling personeelsbestand
Onze organisatie/Human resource management/HRM-dashboard
Volledig
G4-11
Percentage medewerkers dat onder cao valt
Onze organisatie/Human resource management/arbeidsvoorwaarden
Volledig
G4-12
Waardeketen
Onze strategie
Volledig
G4-13
Significante organisatorische wijzigingen
Niet van toepassing. Dit is ons jaarverslag over het derde boekjaar
Volledig
G4-14
Toepassing Precautionary Principle
Governance
Volledig
G4-15
Extern geformuleerde duurzaamheidsprincipes en initiatieven die de organisatie onderschrijft/toepast
G4-16
Lidmaatschap van verenigingen (zoals brancheverenigingen en/of nationale/ internationale belangenorganisaties
Uitwerking 2017 e.v.
Hoe te interpreteren? In principe geen lid, wel veel samenwerkingen e.d. Niet van toepassing, geen lidmaatschappen
Volledig
Materialiteit en Afbakening
68
G4-17
Basis verslaggeving dochters/ samenwerkingsverbanden
Jaarrekening
Volledig
G4-18
Proces bepaling inhoud en afbakening verslag
Onze omgeving, Over dit verslag
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2017 e.v.
G4-19
Identificatie materiële aspecten vanuit proces bepaling inhoud van het verslag
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2017 e.v.
G4-20 Materiële aspecten voor de organisatie
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2017 e.v.
G4-21
Materiële aspecten voor de omgeving
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2017 e.v.
G4-22
Gevolgen herformuleringen
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2017 e.v.
G4-23
Significante wijzigingen t.a.v. reikwijdte Er zijn geen veranderingen in de en afbakening t.o.v. vorige verslagperiodes definities en meetmethoden van de data in vergelijking met voorgaande jaren.
Volledig
#
Indicator
Referentie
Gerapporteerd
Algemene standaard informatievoorziening Betrokkenheid belanghebbenden G4-24
Lijst van betrokken belanghebbenden
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Volledig
G4-25
Selectie van belanghebbenden
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2017 e.v.
G4-26
Benadering van belanghebbenden
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2017 e.v.
G4-27
Reactie organisatie op onderwerpen/ vraagstukken die naar voren zijn gekomen door betrokkenheid belanghebbenden
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2017 e.v.
Grondslagen voor verslaggeving G4-28
Verslagleggingsperiode
Over dit verslag, Jaarrekening
Volledig
G4-29
Datum voorgaande verslag
Over dit verslag, Jaarrekening
Volledig
G4-30 Verslaggevingscyclus
Over dit verslag, Jaarrekening
Volledig (Kalenderjaar)
G4-31
Contactgegevens
Colofon
Volledig
G4-32
GRI-tabel
Over dit verslag
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2017 e.v.
G4-33
Beleid en huidige praktijk met betrekking tot externe assurance
Over dit verslag
Volledig
Onze governance
Volledig
Onze governance
Volledig
Governance G4-34
Governancestructuur
Ethiek en integriteit G4-56
Waarden en normen van de organisatie
69
Lijst met afkortingen EFRO
Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling
EPZ
Economische Programmaraad Zuidvleugel
GRI
Global reporting Initiative
KPI
Kritische prestatie-indicator
MIT
MKB Innovatiestimulering Topsectoren
MKB
Midden- en kleinbedrijf
MRDH
Metropoolregio Rotterdam Den Haag
MVO
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
NFIA
Netherlands Foreign Investment Agency
NOST
Netherlands Office for Science & Technology
OR Ondernemingsraad R&D
Research and Development
ROM
Regionale Ontwikkelingsmaatschappij
RVO
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
TBM Transparantiebenchmark UAV
Unmanned Aerial Vehicle
VFF
Vroege Fase Financiering
VPDelta Valorisatieprogramma Deltatechnologie WFIA
70
West Holland Foreign Investment Agency
COLOFON Ontwerp: C&F Report Druk: Van de Sande © InnovationQuarter IQ032017 WTC The Hague Prinses Margrietplantsoen 32 2595 BR DEN HAAG +3188 4747 255 info@innovationquarter.nl www.innovationquarter.nl