TERUGBLIQ INNOVATIONQUARTER JAARVERSLAG 2017
“Financiering door InnovationQuarter werkt als een vliegwiel” Arno van Mourik (Airborne)
DUURZAAM VERSTERKEN VAN DE CONCURRENTIEKRACHT VAN ZUID-HOLLAND
€ 146 MLN. ADDITIONEEL PRIVAAT VERMOGEN AANGETROKKEN
1.552 NIEUWE ARBEIDSPLAATSEN GECREËERD
Inhoudsopgave
Missie, visie en profiel
4
3. Onze resultaten
Samenvatting resultaten 2017
5
38
Voorwoord 6
Business Development
38
Verslag van de Raad van Commissarissen
Foreign Investments
40
Interview / Airborne
8 10
Capital
44
TerugblIQ1 12
Tot slot
46
TerugblIQ3 48
Verslag van de Directie 14
Interview / SiTime
50
Terugblik 2017
14
Realisatie versus doelstellingen KPI’s
16
4. Onze organisatie
Financiële realisatie
18
Vooruitblik 2018
20
Hoe zijn we georganiseerd?
52
Human Resource Management
54
Interview / Festo
22
52
Communicatie 56
TerugblIQ2 24 TerugblIQ4 58
1. Onze omgeving
26
5. Onze governance
60
Trends en ontwikkelingen
27
Materiële onderwerpen
28
Langetermijnwaardecreatie 60
Aandeelhouders 29
Risicobeheersing en verantwoording
60
Effectief bestuur en toezicht
64
Beloningen 65
2. Onze strategie
30
Algemene vergadering
65
Integrale inzet van kennis en netwerken
31
Waardeketen 32
Bijlagen 66
Interview / Ncardia
2
36
Financiële kengetallen
67
Overzicht portfoliobedrijven
69
Over dit verslag
74
De Jaarrekening 2017 van de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter B.V. is integraal onderdeel van het InnovationQuarter Jaarverslag 2017 (TerugblIQ).
In dit jaarverslag laten we via een viertal interviews ondernemers aan het woord met wie wij het afgelopen jaar hebben gewerkt. Ondernemers die ieder op hun eigen manier een bijdrage leveren aan maatschappelijke uitdagingen. Dit zijn de ondernemers, die wij graag helpen vanuit onze ambitie om via onze activiteiten een bijdrage te leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.
10
22
“Financiering door InnovationQuarter werkt als een vliegwiel: het geeft ook andere investeerders vertrouwen.”
“We denken dat we veel van biologie begrijpen. Maar er is nog veel onontgonnen gebied.”
“Samenwerking is het sleutelwoord voor de toekomst. Soms ook met je concurrenten.”
“Silicon Valley? Ik zit liever in Delft.”
3
Missie, visie en profiel
De missie, visie en strategie van InnovationQuarter zijn de pijlers onder de huidige Meerjarenstrategie 2016-2018. In 2018 stellen wij in nauw overleg met onze stakeholders een nieuwe Meerjarenstrategie op. Daarbij herijken we ook onze missie, visie en strategie.
Missie /
Visie /
Het innovatieve vermogen van Zuid-Holland ontsluiten en op deze wijze de concurrentiekracht van de regio duurzaam versterken.
InnovationQuarter werkt samen met partners aan een bruisend innovatief ecosysteem.
Dit doen we door de maatschappelijke
plaatsvindt tussen sectoren, waarin
vraagstukken op het gebied van voeding,
bedrijven kunnen (door)groeien en waar
gezondheid, veiligheid en klimaat te vertalen in
innovatieve buitenlandse bedrijven toe
businesskansen voor vandaag en morgen.
worden aangetrokken.
Strategie /
Profiel /
InnovationQuarter is de aanjager van economische vernieuwing.
InnovationQuarter is een onderneming met publieke aandeelhouders, gericht op het versterken van de economie en werkgelegenheid in Zuid-Holland.
Dit doen we door onze kennis en expertise, ons uitgebreide regionale, nationale en internationale netwerk en onze brede regionale focus.
Een ecosysteem waarin kruisbestuiving
Onze platte organisatie kenmerkt zich door korte lijnen en een ondernemende en professionele cultuur. Samenwerking is voor ons een voorwaarde om onze missie en visie te verwezenlijken.
4
Samenvatting resultaten 2017
Business Development
Foreign Investment
Capital
56
50
Aantal business cases
Aantal
Nieuwe
en innovatieprojecten
bedrijven geland
investeringen
23
78,4
44,6
Uitgelokte
Investeringsvolume
Geïnvesteerd
investeringen (mln.)
(mln.)
vermogen (mln.)
2
23
1
3
4
IQ
37
106
11,5
Projectportfolio
Aantal bezoeken
Geïnvesteerd vermogen (mln.)
Investor Relationship
InnovationQuarter / UNIIQ
1.204
348
5
6
1
Aantal
Aantal
arbeidsplaatsen
arbeidsplaatsen
IQCapital, inclusief UNIIQ.
2 Uitgelokte private en publieke investeringen, onderschreven
business case dan wel subsidiebeschikking.
3 Totale investeringsomvang (in € mln.), dat volgens de
onderneming binnen maximaal 3 jaar na het moment van vestiging of uitbreiding is gerealiseerd.
4 Totaal nieuw aangetrokken financiering door portfolio-
7
bedrijven (in € mln.), inclusief geïnvesteerd vermogen IQCapital en UNIIQ, exclusief fund-in-fund vermogen ingelegd door derden.
5 Totaal nieuw geïnvesteerd vermogen (in € mln.) van IQCapital, inclusief UNIIQ (inclusief voorwaardelijke verplichtingen). 6 Totaal aantal additionele arbeidsplaatsen, dat volgens
de onderneming binnen maximaal 3 jaar na het moment van vestiging of uitbreiding is gerealiseerd.
7 Totaal aantal additionele arbeidsplaatsen binnen 3 jaar
na feitelijke investering IQCapital, exclusief UNIIQ.
5
Voorwoord
2017: meer uitvoeringskracht en samenwerking in de regio “Met de komst van InnovationQuarter is de uitvoeringskracht op het gebied van economische structuurversterking en innovatiestimulering sterk toegenomen en is
▶▶ Business Development realiseerde 56 business cases en innovatieprojecten met een investeringsvolume van € 23 mln. ▶▶ Foreign Investments heeft 50 bedrijven
de samenwerking in Zuid-Holland aanzienlijk
geassisteerd bij vestiging, dan wel
gegroeid.” Dit is de hoofdconclusie van de
verhuizing of uitbreiding in de regio. Deze
evaluatie van InnovationQuarter die medio
bedrijven verwachten binnen drie jaar 1.204
2017 is uitgevoerd. Een conclusie waar we trots
arbeidsplaatsen te hebben gerealiseerd in de
op zijn, omdat deze de kern raakt van hoe wij
regio (waarvan 360 betrekking hebben op
werken: in samenwerking met anderen en
behoud van werkgelegenheid) en € 78,4 mln.
gericht op resultaat.
additioneel te hebben geïnvesteerd. ▶▶ Capital heeft 23 investeringen gerealiseerd,
Sinds onze start in 2014 is samenwerking één
waarvan 14 uit IQCapital en 9 uit UNIIQ. Het
van onze belangrijkste uitgangspunten. Samen
additioneel aangetrokken kapitaal over 2017
met bedrijven, kennisinstellingen, cluster- en
voor de regio komt met deze investeringen
deltaorganisaties, incubators, financiers en
op € 44,6 mln. Met deze investeringen
investeerders, topsectoren en overheden werken
worden binnen drie jaar 348 additionele
we aan een sterk innovatie-ecosysteem. Een
arbeidsplaatsen verwacht.
ecosysteem waarin partijen elkaar snel weten te
6
vinden, waar kruisbestuiving plaatsvindt tussen
Hiermee hebben wij de doelstellingen uit onze
de sterke regionale clusters, waarin innovatieve
Meerjarenstrategie 2016-2018 voor wat betreft
bedrijven kunnen groeien en dat aantrekkelijk is
het creëren van additionele arbeidsplaatsen
voor buitenlandse bedrijven om zich te vestigen.
al ruimschoots overschreden: in 2016 en 2017
InnovationQuarter draagt hieraan concreet
hebben onze activiteiten geleid tot de creatie van
bij vanuit haar drie kerntaken Business
ruim 2.500 arbeidsplaatsen waar de doelstelling
Development, Foreign Investments en Capital. In
voor de periode 2016-2018 op 1.000 stond. De
2017 zijn de volgende resultaten behaald:
doelstelling voor het realiseren van additioneel
“Onze activiteiten hebben in 2017 geleid tot een additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van circa € 146 mln. en de creatie van 1.552 hoogwaardige arbeidsplaatsen in de regio.”
geïnvesteerd privaat vermogen – in de
ENERGIIQ, het energie-innovatiefonds van de
Meerjarenstrategie vastgesteld op € 300 mln. -
Provincie Zuid-Holland.
is met nog één jaar te gaan ook bijna gehaald: in 2016 en 2017 hebben we € 285 mln. extra privaat
Bij alles wat we doen proberen we onze
kapitaal naar de regio weten te trekken.
toegevoegde waarde zo groot mogelijk te laten zijn door vanuit de integraliteit van
Vanuit onze brede kernopdracht – het duurzaam
onze kerntaken te werken. Door de diverse
versterken van de concurrentiekracht van Zuid-
netwerken, kennis en expertise van onze
Holland – doen we echter meer dan alleen onze
medewerkers gecombineerd in te zetten, kunnen
drie kerntaken. Zo zetten we actief in op
we ondernemers zo optimaal mogelijk helpen.
internationalisering. We hebben in 2017
Alleen zo kunnen we méér zijn dan een verbinder
verschillende activiteiten georganiseerd waarmee
en aanjager, méér dan een acquisitieorganisatie
we ondernemers uit de regio ondersteunen bij
en méér dan een investeerder.
hun internationaliseringsambities. En samen met het Rijk en andere regio’s is gewerkt aan de
In 2018 ontwikkelen wij een nieuwe
totstandkoming van Trade & Innovate NL: meer
Meerjarenstrategie. De Roadmap Next
samenwerking in de publieke kolom op het
Economy, waarvan InnovationQuarter in 2018
gebied van internationalisering.
de uitvoering op zich neemt, zal hierin een belangrijke richtingaanwijzer zijn. Maar ook de
We voeren het secretariaat van de Economic
aanbevelingen uit onze evaluatie zullen een plek
Board Zuid-Holland. De Board heeft zich in 2017
krijgen. Wij kijken ernaar uit dit traject samen
verder ontwikkeld, onder andere door een steviger
met onze stakeholders vorm te geven. Bovenal
vertegenwoordiging van bedrijven. We hebben
blijven we ons graag volop inzetten voor een
een toolkit voor regiobranding gelanceerd,
krachtige(r) economische regio!
waarmee partijen in de regio het verhaal van onze unieke delta kunnen vertellen. En we
Rinke Zonneveld
hebben een nieuw fonds in beheer mogen nemen:
Directeur InnovationQuarter 7
Verslag van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen houdt toezicht op
Bijeenkomsten
en adviseert de onderneming bij het nastreven
In 2017 vonden twee
van de doelstellingen en de operationele
Aandeelhoudersvergaderingen plaats. De Raad
activiteiten. Management en Raad zijn hier
van Commissarissen heeft in 2017 zevenmaal
ook afgelopen jaar actief mee omgegaan in
vergaderd in aanwezigheid van de Directeur. De
uitstekende samenwerking.
Raad heeft eenmaal buiten de aanwezigheid van de Directeur zijn eigen functioneren en het
Met trots presenteert de Raad van
functioneren van de Directeur geĂŤvalueerd. De
Commissarissen de resultaten van
Audit Commissie heeft zesmaal en de
InnovationQuarter over 2017 en bedankt
Remuneratie Commissie tweemaal vergaderd.
de aandeelhouders en participanten voor de constructieve dialoog en het gestelde
De uitkomsten van de werkzaamheden van deze
vertrouwen in InnovationQuarter. De
commissies zijn in detail besproken tijdens de
Raad bedankt ook de medewerkers
reguliere vergaderingen van de Raad en derhalve
van InnovationQuarter voor hun inzet,
wordt over de werkzaamheden van deze
professionaliteit, gedrevenheid en
commissies niet separaat gerapporteerd in dit
voortvarendheid waarmee de doelstellingen van
verslag.
InnovationQuarter worden nagestreefd en de operationele activiteiten worden uitgevoerd.
8
Overzicht van de activiteiten
Tot slot
▶▶ De Raad heeft het Jaarverslag 2016, de
In 2017 is verdere invulling gegeven
kwartaalrapportages 2017, periodieke
aan de voortschrijdende ambities van
risicomanagementrapportages, Jaarplan 2018
InnovationQuarter, ingegeven door nieuwe
inclusief begroting vastgesteld;
ontwikkelingen in de Zuid-Hollandse
▶▶ Aan de hand van de kwartaalrapportages
regio. De groei van netwerk, projecten en
werden de (financiële) resultaten
investeringen in innovatieve ondernemingen is
van zowel InnovationQuarter als de
bewonderenswaardig. De waardering daarvoor
investeringsportefeuille besproken;
blijkt uit de reacties van aandeelhouders,
▶▶ De Raad heeft het tot stand komen van
participanten en onze doelgroep, het innovatieve
de inbesteding en uitvoering van het
bedrijfsleven, onder andere opgenomen in
fondsbeheer en -management van ENERGIIQ
het imago- en klanttevredenheidsonderzoek.
Energie Innovatiefonds Zuid-Holland B.V. door
Van deze waardering wordt ook blijk
InnovationQuarter besproken;
gegeven door de verschillende verzoeken
▶▶ De profielschets van de Raad van
van aandeelhouders en participanten om
Commissarissen is geactualiseerd; ▶▶ De Raad heeft in 2017 specifiek aandacht
uitbreiding van onze activiteiten. In 2018 zal een nieuwe Meerjarenstrategie worden opgesteld
besteed aan de volgende onderwerpen:
door InnovationQuarter in dialoog met onze
• De uitkomsten en evaluatie van het
stakeholders.
imago- en klanttevredenheidsonderzoek en de actiepunten uit het jaarlijks
De Raad adviseert de Algemene vergadering van
Medewerkerstevredenheidsonderzoek;
Aandeelhouders de jaarrekening 2017 vast te
• Uitvoering Roadmap Next Economy en
stellen.
Regionaal Investeringsplatform ZuidHolland 2018;
Den Haag, 23 maart 2018
• Selectie en benoeming externe accountant 2018; • Herbenoeming en rooster van aftreden van
Raad van Commissarissen Arie Verberk (voorzitter)
de Raad, start selectieproces benoeming
Kees de Koning
nieuw lid van de Raad en benoeming
Brigitte van der Maarel
nieuw lid Investeringscommissie.
Hein van der Zeeuw Peter van Zunderd
Bijzondere aandacht heeft de Raad tezamen met het management geschonken aan de aspecten van de groei van de onderneming en de sterk groeiende complexiteit door de toename van de verscheidenheid van de werkzaamheden. Management control is naast financial control uitermate belangrijk. De organisatie en cultuur van de onderneming moeten borg staan voor continuering van de succesvolle start van de eerste vier jaar.
9
Interview / Airborne staat bol van transitie en ambitie Composiet heeft als materiaal veel voordelen: het is lichtgewicht, het corrodeert niet en het heeft een hoge stijfheid. Nadeel: de productie is arbeidsintensief en complex. Dat kan anders, menen Marcus Kremers en Arno van Mourik van Airborne. Het Haagse bedrijf wil composiet breder toepasbaar maken door het productieproces te automatiseren. Daarmee wordt het maken van composietproducten vele malen goedkoper. Een ambitie die wel eens baanbrekend kan zijn!
10
Airborne heeft een verdienstelijke historie
huidige productieketen telt echter vele schakels
in het ontwerpen en produceren van
en dat maakt composiet duur. Wij willen dat
composietoplossingen voor industriĂŤle
veranderen. Daarom investeren we nu in het
toepassingen. Marcus Kremers, Chief Technology
automatiseren en digitaliseren van de productie
Officer: “Composiet is bijzonder interessant
van composietcomponenten. Zo kan composiet
voor sectoren waar gewicht een cruciale rol
veel goedkoper worden geproduceerd, wat
speelt, zoals aerospace, automotive, offshore,
het mogelijk maakt om nieuwe markten te
consumentenelektronica en sportartikelen. De
ontsluiten.�
Van producent naar automatiseerder
experimenteren. SMITZH geeft ons een boost
“Ons bedrijf maakt momenteel een spannende
om meer samen te doen met bedrijven die net
transitie door van traditionele producent naar
als wij een hotspot willen creëren voor digitale
automatiseerder”, vertelt Arno van Mourik,
manufacturinginnovaties.”
CEO van Airborne. “Hierbij is de steun van onze
Kremers vervolgt: “InnovationQuarter brengt
grote stakeholders heel belangrijk. Zij moeten
de juiste partijen bij elkaar in dit cluster en
heil zien in de veranderende omstandigheden.
zorgt voor het programmamanagement
InnovationQuarter is er daar een van: zij
en de nodige publiciteit. Naast financier is
staan helemaal achter onze visie en voegen
InnovationQuarter voor ons ook belangrijk
de daad bij het woord door in ons bedrijf te
binnen businessontwikkeling.” Van Mourik:
investeren. Financiering door InnovationQuarter
”We delen de ambitie om Zuid-Holland uit te
werkt als een vliegwiel: het geeft ook andere
laten groeien tot dé regio waar je moet zijn voor
investeerders vertrouwen. Zoals SABIC, een
composiet. Kritische massa genereren in de
grote, kapitaalkrachtige investeerder die we
regio is belangrijk om uit te groeien tot hub. Daar
afgelopen jaar hebben aangetrokken via een
maakt InnovationQuarter zich mede sterk voor.”
nieuwe financieringsronde.” Productielijn als ‘print’ van de digitale realiteit
“SABIC heeft ook veel materiaal-, design- en proceskennis in huis”, vult Kremers aan. “Samen met hen en onze partner Siemens werken we aan simulatiemodellen, ofwel de ‘digital twin’. Ontwerp, testing en productie van composiet doen we hierbij via computermodellen. Dat resulteert in een digitale realiteit waarbij je de
Arno van Mourik (Airborne):
Financiering door InnovationQuarter werkt als een vliegwiel: het geeft ook andere investeerders vertrouwen.
productielijn daadwerkelijk kunt zien. We kijken dan naar composiet als een logistiek probleem:
Radicale veranderingen in aantocht
welke stappen zijn er nodig en hoe zijn die te
Van Mourik: “Als het digitaal produceren
automatiseren? Daarna bouwen we de echte
een succes wordt en de productiekosten
productielijn als ‘print’ van de digitale realiteit.
dalen significant, dan zal composiet in meer
Die kunnen we vervolgens digitaal instellen,
sectoren omarmd worden. En dat biedt meer
bijsturen en aanpassen. Zo is het mogelijk om de
voordeel dan alleen kostenbesparingen. Neem
turnaround time en de conversiekosten drastisch
bijvoorbeeld olie- en gaspijpleidingen. De
te verlagen.”
helft van de lekkages in deze leidingen is het gevolg van corrosie. Composiet corrodeert
Experimenteren in fieldlab binnen SMITZH
niet en voorkomt daarmee deze lekkages
Samen met onder andere Siemens, KUKA en TU
én alle schadelijke gevolgen voor het milieu.
Delft test Airborne de innovaties in de Digital
Of denk aan vliegtuigen van composiet: ze
Factory for Composites, een van de eerste
vergen minder onderhoud en zijn lichter,
fieldlabs binnen het nationale Smart Industry-
wat het kerosineverbruik verlaagt. Ook
programma. Het is tevens een van in totaal
dat is goed nieuws voor het milieu. Digitaal
acht fieldlabs in SMITZH (Smart Manufacturing:
produceren betekent een radicale verandering
Industriële Toepassing in Zuid-Holland), dat
voor de huidige productieprocessen en de
mede door InnovationQuarter is opgericht. Zuid-
bijbehorende kwalificaties. Onze uitdaging
Hollandse ondernemers kunnen hier terecht met
is nu om te bewijzen dat we digitaal
vragen over automatisering en digitalisering.
in control zijn van het proces en via de
“Voor ons is dit fieldlab echt een uitkomst”,
verschillende samenwerkingsverbanden het
vertelt Kremers. “Hier kunnen we volop
manufacturingplatform kunnen leveren.” 11
TerugblIQ1 / 12 januari Semiotic Labs ontvangt een investering vanuit UNIIQ. Met behulp van de innovatieve technologie van Semiotic Labs kan voorspeld worden wanneer Investering in Semiotic Labs
elektromotoren dreigen uit te vallen.
/ 15 januari Samen met de Taiwan Business Association ontvingen we meer dan 100 medewerkers van Taiwanese bedrijven in de Porceleyne Fles in Delft voor de Taiwan Family Day. Taiwan Business Association
/ 3 februari De vijf ROM’s lanceren een kennis- en netwerkplatform voor commissarissen bij jonge innovatieve ondernemingen. Het platform faciliteert toezichthouders bij ROM-participaties, zodat ze een nog grotere bijdrage kunnen leveren Governance Platform ROM’s
aan de groei van innovatieve startups in Nederland.
/ 14–15 februari InnovationQuarter, Festo en RoboValley organiseren een Robotics Trip naar Stuttgart en omgeving. Met 34 deelnemers uit bedrijfsleven, kennis- en onderwijsinstellingen werden o.a. Festo, Balluff, Eisenmann en Fraunhofer IPA bezocht. De reis leverde veel inspiratie op en was een ideale gelegenheid om het regionale netwerk rondom robotica en automatisering te versterken.
Robotics Trip Stuttgart
/ 16 februari Startup Hardt Global Mobility ontvangt een investering van NS Innovatiefonds en vanuit UNIIQ voor de ontwikkeling van een nieuw transportsysteem. Hardt is opgericht door vier van de oprichters van Delft Hyperloop, waarmee in januari de SpaceX Hyperloop wedstrijd in de Investering in Hardt Global Mobility
12
Verenigde Staten werd gewonnen.
/ 1 maart 100 startups fietsen langs 20 investeerders in Rotterdam tijdens de Capital Tour XXL. Doel is om startups te laten kennismaken met het innovatie ecosysteem van Rotterdam en hen in gesprek te laten gaan met investeerders, waaronder InnovationQuarter. Capital Tour XXL
/ 14 maart Viktor en CODURE, twee spinoffs van het Delftse bedrijf MOCS, ontvangen een kapitaalinjectie vanuit IQCapital. MOCS combineert engineeringen advieswerk met het lanceren van nieuwe producten in de maritieme, offshore en civiele sector. Met de investering kunnen de twee spinoffs Investering in MOCS
zich verder ontwikkelen tot zelfstandige bedrijven.
/ 24 maart Mediq, leverancier van medische hulpmiddelen en zorgoplossingen, vestigt een technologisch hoogwaardig distributiecentrum in Bleiswijk. Mediq naar Bleiswijk
/ 27 maart Het Amerikaanse Dtex Systems vestigt zich op de HSD Campus. Het bedrijf heeft cybersecuritysoftware ontwikkeld voor het detecteren van in- en externe bedreigingen.
Dtex Systems naar HSD Campus
/ 30 maart Gedeputeerde Adri Bom-Lemstra van de Provincie Zuid-Holland presenteert de actieagenda ‘Slim Gemaakt in Zuid-Holland; Samen kansen realiseren in Smart Industry’. Slim Gemaakt helpt ondernemers aan de slag te gaan met Smart Industry, de digitalisering van de (maak)industrie.
Slim Gemaakt in Zuid-Holland
13
Verslag van de Directie Terugblik 2017
InnovationQuarter kijkt terug op een succesvol jaar. We hebben weer met en voor prachtige bedrijven mogen werken. Bedrijven die op zoek zijn naar financiering, bedrijven met een innovatievraag, buitenlandse bedrijven die op zoek zijn naar een vestigingslocatie, bedrijven met internationale ambities. Wij hebben ze met plezier verder geholpen bij hun groei en werken op deze manier aan een economisch sterke(re) regio.
Wij hebben in 2017 alle vooraf gestelde doelen
september 2017 een tweede fonds in
voor de drie kerntaken behaald.
beheer en investeert nu vanuit drie fondsen
Op alle domeinen geldt dat ondernemers ons
(IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ). Bijzonder
goed weten te vinden, de leadsportefeuilles zijn
is dat IQCapital en UNIIQ in 2017 de actiefste
goed gevuld.
investeringsfondsen van Nederland waren.8
▶▶ In de doorontwikkeling van het portfolio van
De ROM’s gezamenlijk zijn als publieke
Business Development zien we dat crossovers
financier verantwoordelijk voor meer dan
een belangrijke rol spelen en klassieke
de helft van alle risicovolle investeringen in
sectorindelingen vervagen. Het merendeel
vroege fase bedrijven in Nederland.
van de projecten heeft een duidelijke link met maatschappelijke vraagstukken op het
We belichten graag een aantal ontwikkelingen uit
gebied van voeding, gezondheid, veiligheid,
2017, die bepalend zijn voor de doorontwikkeling
mobiliteit en energie.
van InnovationQuarter. Allereerst de in
▶▶ In het portfolio van Foreign Investments valt
2017 uitgevoerde evaluatie en het imago- en
op dat InnovationQuarter meer dan 50%
klanttevredenheidsonderzoek. Beide laten een
van de leads zelf genereert. Daarnaast is de
zeer positief beeld zien van InnovationQuarter.
samenwerking met Rotterdam Partners en The Hague Business Agency in 2017 sterker,
Er is brede waardering voor de wijze waarop
transparanter en strategischer geworden.
InnovationQuarter invulling geeft aan haar
Dit is belangrijk voor de acquisitiekracht van
opdracht; de uitvoeringskracht op het gebied
de regio als geheel. Sinds 2014 is het aandeel
van economische structuurversterking en
van Zuid-Holland in het totaal aantal NFIA-
innovatiestimulering is aanzienlijk toegenomen
projecten in Nederland toegenomen van
en de samenwerking in de regio is sterk gegroeid.
20,3% in 2014 tot maar liefst 30,7% in 2017. Het
Bedrijven zijn zeer positief over de ontvangen
aantal in Zuid-Holland gelande buitenlandse
ondersteuning, de inzet van het netwerk en
bedrijven is ten opzichte van 2014 gestegen
de wijze waarop InnovationQuarter partijen
met meer dan 75%.
verbindt. Het imago van InnovationQuarter is
▶▶ InnovationQuarter Capital heeft sinds
14
heel positief, de bekendheid met de activiteiten
is over het algemeen goed, de missie en visie
om de uitvoering in 2018 op ons te kunnen nemen.
worden breed gedragen en de tevredenheid over
Een ontwikkeling in het verlengde van RNE
de dienstverlening is hoog.
is de totstandkoming van een Regionaal Investeringsplatform. Rotterdam, Den Haag,
Opvallend punt uit de evaluatie is dat
Provincie Zuid-Holland en InnovationQuarter
stakeholders in sterke mate de verbindende rol
hebben hiertoe in 2017 in samenwerking met
van InnovationQuarter in de regio waarderen.
de European Investment Bank het initiatief
Een voorbeeld hiervan is de rol die we spelen in de
genomen, omdat te weinig projecten worden
verbinding tussen de verschillende startuphubs
opgewerkt tot financierbare business cases.
en tussen deze hubs en StartupDelta.
Het platform, waarvoor eind 2017 binnen InnovationQuarter een kwartiermaker van
De evaluatie leidt uiteraard ook tot
start is gegaan, moet de kennis en expertise
aanbevelingen. Naar aanleiding hiervan zullen
(publiek en privaat) bundelen om projecten
we in 2018 en verder onder meer aandacht geven
hierin te ondersteunen. Het Regionaal
aan het concreter vertalen van onze focus op
Investeringsplatform kan een belangrijke
maatschappelijke opgaven in doelstellingen
interface vis-a-vis Invest-NL vormen. Definitieve
en activiteiten, aan verdere versterking van
besluitvorming wordt in het voorjaar van 2018
de synergie met clusterorganisaties, aan het
verwacht.
nog beter voor het voetlicht brengen van de toegevoegde waarde van onze business development trajecten en aan een meer duurzame financiering van onze organisatie.
8 Dutch Startup Funding in 2017: digging deeper into the data (Startup Juncture), 16 januari 2018
Hiernaast hebben onze aandeelhouders aangegeven om conform de aanbeveling de Economic Board Zuid-Holland een nadrukkelijke rol te geven in de strategische sturing op InnovationQuarter. Deze aanbeveling wordt in het proces om te komen tot een nieuwe Meerjarenstrategie direct geĂŻmplementeerd. Een tweede relevante ontwikkeling is dat InnovationQuarter in 2017 is gevraagd de uitvoering van de Roadmap Next Eononomy (RNE) op zich te nemen in 2018. De RNE is de langetermijnvisie van de regio gericht op het realiseren van de transitie naar een nieuwe economie. Binnen de RNE is een vijftal transitiepaden geĂŻdentificeerd, die fungeren als stippen aan de horizon waar via verschillende projecten aan bijgedragen kan worden. InnovationQuarter wordt verantwoordelijk voor zowel het actueel houden van de transitiepaden, als het programmeren op inhoudelijke projecten. In 2017 zijn de nodige voorbereidingen getroffen
15
Realisatie versus doelstellingen (KPI’s)
Business Development In miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven
40
Begroting 2017
Business cases en innovatieprojecten
56
Realisatie 2017
17,5
Uitgelokte investeringen 9 (mln.)
Begroting 2017
23
Realisatie 2017
Foreign Investments In miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven
Aantal bedrijven geland
30
Begroting 2017
50
Realisatie 2017
Investeringsvolume 10
90,0 78,4 Begroting 2017
Realisatie 2017
300
Begroting 2017 Aantal arbeidsplaatsen 11
1.204 Realisatie 2017
Bezoeken Investor Relationships
100 106 Begroting 2017
Realisatie 2017
16
Capital In miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven
20
Begroting 2017
Nieuwe investeringen
23
Realisatie 2017
+
40-60 44,6
Geïnvesteerd investeringen 13
Begroting 2017
Realisatie 2017
100-120
Begroting 2017 Aantal 14 arbeidsplaatsen
348 Realisatie 2017
IQ
Geïnvesteerd vermogen 15
8-13 11,5 Begroting 2017
Realisatie 2017
9 Uitgelokte private en publieke investeringen, onderschreven business case dan wel subsidiebeschikking. 10 Totale investeringsomvang, dat volgens de onderneming binnen maximaal 3 jaar na het moment van vestiging of uitbreiding is gerealiseerd.
11 Totaal aantal additionele arbeidsplaatsen, dat volgens de onderneming binnen maximaal 3 jaar na het moment van vestiging of uitbreiding is gerealiseerd. 360 hiervan hebben betrekking op het behoud van werkgelegenheid.
12 Waarvan 5 additionele financieringsrondes. 13 Totaal nieuw aangetrokken financiering door portfoliobedrijven, inclusief geïnvesteerd vermogen IQCapital en UNIIQ, exclusief fund-in-fund vermogen ingelegd door derden.
14 Totaal aantal additionele arbeidsplaatsen binnen 3 jaar na feitelijke investering, exclusief UNIIQ (werkgelegenheid is geen KPI voor UNIIQ).
15 Totaal nieuw geïnvesteerd vermogen IQCapital en UNIIQ (inclusief voorwaardelijke verplichtingen).
17
Financiële realisatie De activiteiten van InnovationQuarter worden
De gemeente Leiden heeft in 2017 besloten om
onderverdeeld in een tweetal hoofdactiviteiten
met terugwerkende kracht per 1 januari 2017 de
met twee separate financieringsstromen.
bijdrage aan InnovationQuarter te verhogen
▶▶ De kosten van het ontwikkelingsbedrijf
met € 50.000; de totale bijdrage van Leiden aan
(Foreign Investments, Business Development,
de exploitatiekosten van InnovationQuarter
Strategie & Staf) worden gefinancierd uit
komt hiermee op € 150.000. De Universiteit
de jaarlijkse exploitatiebijdragen van onze
Leiden is per 1 januari 2017 participant geworden
participanten.
van InnovationQuarter, de jaarlijkse bijdrage
▶▶ Het participatiebedrijf wordt gefinancierd
bedraagt € 50.000.
uit het aandelenkapitaal van onze aandeelhouders.
De investeringsportefeuille is nog in opbouw,
Naast deze twee hoofdactiviteiten voeren we ook
vooralsnog worden incidenteel exits gerealiseerd.
(fonds)beheer en aanvullende activiteiten uit die
Vanwege het hoge risico van de aangegane
additioneel en extern gefinancierd worden.
investeringen worden zo nodig voorzieningen genomen. Gelet op het nog korte bestaan van
Financiële kerngegevens
Begroting 2018
Realisatie 2017
Begroting 2017
4.515
4.545
4.490
4.007
Participatiebedrijf
950
897
916
444
Aanvullende activiteiten
1.716
1.322
931
678
Opbrengsten
7.181
6.724
6.337
5.129
-
-
-
(15)
(1.092)
(1.329)
(997)
(2.532)
Aanvullende activiteiten
29
121
1
-
Buitengewoon resultaat
-
-
-
(65)
(1.063)
(1.208)
(996)
(2.612)
Stand eigen vermogen
n.v.t.
56.059
n.v.t.
26.329
Balanstotaal
n.v.t.
61.874
n.v.t.
27.743
(in duizenden euro’s)
Ontwikkelingsbedrijf
Ontwikkelingsbedrijf Participatiebedrijf
Totaal resultaat
Realisatie 2016
Financiële kengetallen.
18
InnovationQuarter worden de komende 1 tot 3 boekjaren nog beschouwd als onderdeel van de opbouwfase, waarin er nog een negatief resultaat wordt geboekt op de participatieactiviteiten. De kosten worden na de opbouwfase naar verwachting gedekt door de gerealiseerde rendementen van de investeringen. De opbrengsten over 2017 zijn gestegen ten opzichte van de begroting 2017. Deze stijging wordt met name veroorzaakt door de beheervergoeding van ENERGIIQ, die niet was meegenomen in de begroting 2017. In lijn met de realisatie 2017 zullen naar verwachting de opbrengsten ook over 2018 stijgen (zie Jaarplan 2018). Het gerealiseerde resultaat over 2017 bedraagt € 1.229.000 negatief. De onderverdeling van het resultaat over de ontwikkelings-, participatie- en overige activiteiten is als volgt: ▶▶ Ontwikkelingsbedrijf nihil resultaat; ▶▶ Negatief resultaat participatiebedrijf van € 1.341.000. De afwijking ten opzichte van de begroting wordt veroorzaakt door de mutaties voorziening financiële vaste activa van in totaal € 448.000; ▶▶ Het resultaat aanvullende activiteiten 2017 betreft het positieve resultaat op de uitvoering van het fondsmanagement ENERGIIQ. De buitengewone lasten van € 65.000 over 2016 hadden betrekking op nagekomen posten afwikkeling Kennisalliantie. Belangrijk voor toekomstige investeringen vanuit IQCapital is de additionele kapitaalstorting van € 32 mln. die wij in december mochten ontvangen van de Provincie Zuid-Holland, het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (beide € 15 mln.) en de gemeenten Delft en Leiden.16
16 De additionele kapitaalstorting gemeente Leiden is daadwerkelijk geëfectueerd in 1e kwartaal 2018.
19
Vooruitblik 2018 Het ontwikkelen van een nieuwe
Foreign Investments zet in 2018 de
Meerjarenstrategie is een belangrijk traject
marketingcampagne ‘10 reasons why’
in 2018. Het ligt in de lijn der verwachting
door. Deze campagne is ontwikkeld om de
dat maatschappelijke uitdagingen en
bekendheid van sterke (sub)sectoren in Zuid-
transitieopgaven nog meer leidend zullen
Holland te vergroten. Hiernaast zal de in 2017
worden voor InnovationQuarter. Het
ontwikkelde Engelstalige website in 2018
explicieter maken van (regionale) doelstellingen
actief worden ingezet voor (internationale)
en de doorvertaling daarvan naar een
informatieverspreiding over en lead generation
handelingsperspectief horen daarbij. De nieuwe
voor de regio. Ook zal het Foreign Investments
Meerjarenstrategie zal in goed overleg met
team in 2018 – na een pilot in 2017 – gaan werken
onze aandeelhouders, de Economic Board
met een nieuwe, innovatieve big data tool voor
Zuid-Holland (EBZ) en andere partners worden
het generen van leads.
vormgegeven. InnovationQuarter Capital zal zich in 2018
20
De uitvoering van de Roadmap Next Economy
explicieter profileren als life cycle financier voor
(RNE) vergt in 2018 de nodige inspanning. Binnen
haar doelgroep. Met de drie fondsen IQCapital,
InnovationQuarter wordt een team opgebouwd
UNIIQ en ENERGIIQ, bedient InnovationQuarter
dat de coördinatie van RNE op zich zal nemen,
bedrijven van de proof-of-concept fase tot
dat verantwoordelijk wordt voor het actueel
en met de groeifase. Daarbij blijven de meer
houden van de transitiepaden en de samenhang
volwassen (groei)bedrijven net als in 2017
daartussen, en voor het programmeren van de
een aandachtspunt: de bekendheid van onze
programma’s en projecten die nodig zijn om de
mogelijkheden voor deze doelgroep kan nog
transitiedoelstellingen te behalen. Hieronder
worden vergroot. Sinds eind 2017 kunnen vanuit
vallen ook systeeminterventies. De uitvoering
IQCapital investeringen tot € 5 mln. worden
van RNE zal met name impact hebben op het
gedaan (voorheen € 2,5 mln.). Dit vergroot de
Business Development team.
mogelijkheden voor zowel vervolginvesteringen
als het doen van grotere investeringen in meer
Capital
volwassen bedrijven en kapitaalintensieve
▶▶ Realisatie van 26 investeringen met een
bedrijven.
totaal geïnvesteerd vermogen van € 35,6 mln. (inclusief privaat aangetrokken kapitaal).
Tot slot mag InnovationQuarter in 2018 een
Deze resultaten worden als volgt toegerekend
nieuwe participant verwelkomen: de Erasmus
aan de drie fondsen:
Universiteit Rotterdam (EUR).
• IQCapital: realisatie van 10 investeringen met een totaal geïnvesteerd vermogen van
Voor 2018 zijn de volgende doelen vastgesteld:
€ 20 mln. (waarvan € 8 mln. geïnvesteerd vanuit IQCapital);
Business Development ▶▶ Aanjagen van 40 business cases en innovatieprojecten; ▶▶ Realiseren van € 20 mln. aan gemeten uitgelokte private en publieke investeringen;
• UNIIQ: realisatie van 12 investeringen met een geïnvesteerd vermogen van € 3,6 mln.; • ENERGIIQ: realisatie van 4 investeringen met een totaal geïnvesteerd vermogen van € 12 mln. (waarvan € 6 mln. geïnvesteerd vanuit ENERGIIQ).
Foreign Investments ▶▶ Het laten landen of uitbreiden in Zuid-Holland
De activiteiten van InnovationQuarter moeten
van 40 buitenlandse bedrijven met de creatie
in 2018 leiden tot een additioneel geïnvesteerd
van 400 fte aan nieuwe arbeidsplaatsen en
privaat vermogen van naar schatting
een investeringsvolume van € 80 mln.
€ 135 mln. en de creatie van 600+ hoogwaardige arbeidsplaatsen in de Zuid-Hollandse regio.
21
Interview / Digitale intelligentie bepaalt de industrie van de toekomst Festo ontwikkelt intelligente, interactieve bewegingstechnieken. Daarin is het bedrijf gegroeid van producent tot automatiseringsbedrijf met programmeerbare roboticaoplossingen. Jan Koudijzer, manager Market & Technology Development bij Festo, ademt ‘Smart Industry’. Ofwel: hoe kunnen we met ICT de maakindustrie verbeteren? Volgens hem is samenwerking het sleutelwoord en vervult InnovationQuarter hierbij absoluut een spilfunctie in Zuid-Holland. Wat maakt Festo zo innovatief?
Welke maatschappelijke bijdrage levert
”De oorsprong van Festo ligt in de productie van
Festo?
bewegingscomponenten en besturingstechniek.
“Was Smart Industry eerst vooral voorbehouden
Tegenwoordig focussen we vooral op het
aan processen binnen de ‘traditionele’ industrie,
toevoegen van digitale intelligentie waarmee je
zoals lassen en spuiten, nu vindt ICT razendsnel
de beweging van robots stuurt, monitort en snel
zijn weg binnen andere sectoren. Zo werken we
aanpast. Dat wordt de industrie van de toekomst.
met onze techniek mee aan de productie van
Dat laten we zien in onze Cyber-Physical Factory:
zelfrijdende auto’s. Dat gaat zorgen voor extra
deze proeftuin bevat de nieuwste ontwikkelingen
veiligheid op de weg. Voor de voedselindustrie
door de hele waardeketen heen. Verder is het een
ontwikkelen we technieken waarmee we het
modulair Smart Factory-systeem voor onderwijs-
gehele productieproces tot in detail in kaart
en onderzoeksdoeleinden, wordt de werking van
kunnen brengen: een belangrijke stap voorwaarts
intelligente fabrieken geïllustreerd en kunnen
in de voedselveiligheid.”
we er testen. Deze ontwikkeling past binnen het zogeheten Smart Industry-concept.” 22
Jan Koudijzer (Festo): “Samenwerking is het sleutelwoord voor de toekomst. Soms ook met je concurrenten.”
“Ook kennisuitwisseling is belangrijk
RoboHouse. Dit fieldlab opent dit voorjaar zijn
binnen Festo. Wij hebben zelfs een apart
deuren in Delft en is onderdeel van RoboValley.
bedrijfsonderdeel dat zich specifiek richt op
InnovationQuarter is echt een van de drijvende
educatie. Zo heeft Festo samen met RoboValley
krachten achter RoboHouse. Zij zijn als geen
en InnovationQuarter afgelopen jaar een heel
ander in staat om partijen in de regio bij elkaar te
succesvolle Robotics Trip naar Zuidwest-Duitsland
brengen en cross-sectorale samenwerking aan
georganiseerd. Deelnemers uit het bedrijfsleven,
te jagen. Wij juichen dat enorm toe: de markt is
het onderwijs en van kennisinstituten brachten
veeleisend, de ontwikkelingen gaan razendsnel
daar een bezoek aan onder meer Festo, Balluff
en disruptieve technologieën maken dat je als
en Fraunhofer. Alles stond hierbij in het teken
bedrijf snel moet kunnen schakelen. Dat kan
van snelle en flexibele automatisering binnen
alleen als je vanuit een open mind kennis deelt en
‘Industry 4.0’, de Duitse versie van Smart Industry.
samenwerkt – soms ook met je concurrenten.”
We hechten er veel waarde aan om betrokken te zijn bij het onderwijs in de directe omgeving
Wat zijn de plannen voor de toekomst?
van onze vestigingen. In Nederland werken we
“Voor mij persoonlijk is samenwerking hét
daarom intensief samen met partijen als TU Delft,
sleutelwoord voor de toekomst. Ook tussen
TNO en InnovationQuarter. Samen horen we ook
fabrikanten. RoboHouse faciliteert dat. Hier
tot de initiatiefnemers van het nieuwe fieldlab
ontmoeten eindgebruiker en ontwikkelaars
RoboHouse, dé plek voor het ontwikkelen,
elkaar en ik verwacht dat daar hele mooie
innoveren en testen van intelligente robotica.”
dingen uit ontstaan. Hoe meer partijen zich bij RoboHouse aansluiten, hoe meer kansen we
Hoe heeft InnovationQuarter bijdragen aan
creëren. Zo zie ik goede mogelijkheden voor de
de ontwikkeling van RoboHouse?
tuinbouw, een belangrijke sector in onze regio. En
“Onder aanvoering van InnovationQuarter gaan
voor de Rotterdamse haven. Beide zouden heel
we onze Cyber-Physical Factory toepassen in
goed kunnen profiteren van intelligente robotica.” 23
TerugblIQ2 / 11 april HPE Growth Capital (HPE) is een toonaangevende investeringsmaatschappij, die succesvol groeikapitaal verstrekt aan hightechbedrijven met internationale ambitie. De investering van InnovationQuarter beoogt een verdere betrokkenheid van HPE bij veelbelovende hightechbedrijven in Zuid-Holland. Investering in HPE
/ 13 april Cybersprint ontvangt een investering vanuit IQCapital. Het bedrijf heeft een softwareoplossing die alle aan een bedrijf gerelateerde websites in kaart brengt en phishing- en malwarewebsites opspoort. Investering in Cybersprint
/ 13 april InnovationQuarter organiseert een tour langs de verschillende hubs in het Zuid-Hollandse startup ecosysteem voor het team van StartupDelta (o.l.v. Prins Constantijn van Oranje) en andere kennishubs uit het land.
Tour startup ecosysteem
/ 22 april In de TheaterHangaar op voormalig vliegveld Valkenburg in de gemeente Katwijk is het startschot gegeven voor Unmanned Valley Valkenburg, een testlocatie voor drones.
Unmanned Valley Valkenburg
24
/ 3 mei InnovationQuarter en de Economic Board ZuidHolland (EBZ) organiseren een tweedaagse reis naar Zuid-Duitsland voor een 60-koppige delegatie bestaande uit leden van de EBZ en bedrijven die actief zijn op de thema’s cyber Missie Zuid-Duitsland
security en personalised medicine.
/ 24 mei InnovationQuarter organiseert het Maritime Delta Diner, waar dit jaar 70 vertegenwoordigers van de maritieme sector op executive level bijeen komen om terug te blikken op de successen en vooruit te kijken naar komende activiteiten en kansen.
Maritime Delta Diner
/ 19 juni InnovationQuarter organiseert haar jaarevent in het Zuiderstrandtheater aan de haven in Scheveningen. Het programma laat opnieuw zien dat de Zuid-Hollandse regio bruist van innovatie en InnovationQuarter Jaarevent
ondernemerschap.
/ 27 juni Het Leidse VarmX ontvangt een investering vanuit IQCapital. De investering stelt het bedrijf in staat haar leidende medicijn PseudoXa verder te ontwikkelen, gericht op het stoppen van acute bloedingen bij patiënten die orale antibloedstollingsmiddelen slikken.
Investering in VarmX
/ 29 juni Vanuit UNIIQ is geïnvesteerd in Condi Food en Longbloom, bedrijven die zich richten op respectievelijk het meten van smaak en versheid van voedselproducten, en het langdurig preserveren van bloemen met ‘C02-afval’. Vanuit IQCapital wordt een investering gedaan in Oxy-Low, dat zich richt op kwaliteitsbehoud van voedselproducten met inzet biologische ongediertebestrijding. Drie innovaties die voor maatschappelijke impact zorgen Investeringen in Greenportsector
in de land- en tuinbouw.
25
1. Onze omgeving
26
© Delft Hyperloop
InnovationQuarter is de regionale ontwikkelingsmaatschappij van Zuid-Holland: een publiek gefinancierde onderneming gericht op het duurzaam versterken van de regionale economie. Een regio met veel economisch en innovatiepotentieel, dat we onder andere door meer samenwerking beter kunnen benutten.
Trends en ontwikkelingen
De economie van Zuid-Holland loopt met een
Om de economische mogelijkheden van de regio
groei van jaarlijks ca. twee procent over de
te benutten en dit op een toekomstbestendige
periode 2014-2016 in de pas met de nationale
manier te doen, moet worden ingespeeld op vier
groei en het gemiddelde van concurrerende
dominante (mondiale) trends. Deze trends staan
stedelijke regio’s in Europa. Het herstel
ook centraal in de Roadmap Next Economy:
van de economie is vooral terug te zien in
▶▶ Van een fysieke naar een digitale economie;
een toename van de arbeidsproductiviteit.
▶▶ Van fossiele energie naar hernieuwbare
Deze productiviteitsgroei is goed voor de internationale concurrentiekracht van Zuid-
energie (zon, wind, biomassa et cetera); ▶▶ Van een lineair (maken, gebruiken,
Holland. De werkgelegenheid blijft evenwel, net
weggooien) naar een circulair (maken,
als in de rest van Nederland, achter.
gebruiken, hergebruiken) economisch
17
systeem; De OESO heeft in 2016 berekend dat het
▶▶ Van centraal (verticale corporate structuren)
benutten van de economische mogelijkheden
naar decentraal (horizontale netwerken).
in het stedelijk gebied van Zuid-Holland, de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH),
De explosie van data onder invloed van
kan leiden tot een jaarlijkse extra groei van 2
digitalisering brengt deze trends in een
tot 4% en, van groot belang voor de regio, meer
stroomversnelling. Dit heeft grote gevolgen
werkgelegenheid. De OESO stelt dat de regio
voor de toekomstbestendigheid van de sterke
deze extra groei kan realiseren wanneer de
sectoren in de regio en daarmee voor het
samenwerking tussen kennisinstellingen en
verdienvermogen van de regionale economie.
bedrijfsleven wordt verbeterd, er meer cross-
De urgentie tot verandering biedt ook nieuwe
sectorale verbindingen worden gemaakt, de
kansen. Kansen waar InnovationQuarter samen
fysieke verbindingen in en naar de regio op
met bedrijven op inspeelt.
18
orde worden gebracht en de versnippering in ruimtelijk-economisch perspectief wordt aangepakt.
17 Bron: Eurostat/CBS; Regiomonitor 2017, Economie in transitie (MRDH, Provincie Zuid-Holland, Economic Board Zuid-Holland,
InnovationQuarter), juni 2017.
18 Metropolitan Review Rotterdam The Hague, (OECD), februari 2016.
27
Materiële onderwerpen Het managementteam van InnovationQuarter
opdracht. De dialoog met belanghebbenden
is op dagelijkse basis betrokken bij de dialoog
wordt gevoerd ter ondersteuning van onze
met stakeholders, hetzij rechtstreeks, hetzij
strategie en vormt de context waarop onze
via de medewerkers. Minimaal tweemaal per
doelstellingen zijn gebaseerd. Hiernaast hebben
jaar is er overleg met de aandeelhouders en
onze participanten aangegeven welke thema’s
participanten. Het managementteam staat
zij als belangrijk en materieel beschouwen.
minimaal tweemaal per jaar (tijdens een strategische managementsessie) uitgebreid stil
De onderwerpen die onze belanghebbenden als
bij de positionering van InnovationQuarter ten
materieel beschouwen worden bevestigd in de
opzichte van verschillende belanghebbenden en
in 2017 uitgevoerde evaluatie en het imago- en
stakeholders. Hierover vindt ook overleg plaats
klanttevredenheidsonderzoek. Met name de
met de Raad van Commissarissen.
onderwerpen samenwerking en verbinding (InnovationQuarter als ‘oliemannetje’ in en
Onze dagelijkse contacten met de partijen in ons
tussen verschillende netwerken) staan hierin
werkveld zijn de belangrijkste informatiebron
centraal, naast de focus op maatschappelijke
voor de invulling en uitvoering van onze
uitdagingen.
Vraagstukken belanghebbenden Materieel aspect en resultaten
Sociaal
Milieu
Belangrijke stakeholder(s)
Voorbeelden contactmoment
Innovatiestimulering
Innovatief bedrijfsleven Kennisinstellingen Aandeelhouders en participanten
Dagelijkse contacten met bedrijven, universiteiten en kennisinstellingen
Stimuleren werkgelegenheid in de regio
Innovatief bedrijfsleven Aandeelhouders en participanten
Dagelijkse contacten met bedrijven
Partnering, netwerken en samenwerkingen
Bedrijven, overheden, kennisinstellingen, clusterorganisaties, incubators, fieldlabs, andere ROM’s
Reguliere overleggen clusterorganisaties en startuphubs, werkgroep fieldlabs
Acteren op regionale en maatschappelijke uitdagingen, trends en cross-sectorale innovatie (transitie naar next economy)
Bedrijven, overheden, kennisinstellingen, clusterorganisaties, incubators, fieldlabs, andere ROM’s
Dagelijkse contacten met bedrijven, werkgroep fieldlabs, veelvuldige contacten met aandeelhouders en financiers
Toegankelijkheid, eerlijke concurrentie en level playing field
Innovatief bedrijfsleven Aandeelhouders en participanten
Dagelijkse contacten met bedrijven, veelvuldige contacten aandeelhouders en participanten
Transparantie Inzicht in risico’s en ‘rakelingen’
Aandeelhouders en participanten
Participantenraad, Algemene Vergadering van Aandeelhouders, periodieke externe rapportages
Medewerkers, Ondernemingsraad en Raad van Commissarissen
Dagelijkse contacten, personeelsbijeenkomsten, ondernemingsraad, opleiding & trainingen, loopbaanontwikkeling. vertrouwenspersoon, klokkenluidersregeling
Aandeelhouders en participanten Medewerkers Leveranciers
Participantenraad, Algemene vergadering van Aandeelhouders, periodieke externe rapportages
Verantwoord werkgeverschap
Financiële soliditeit
28
Economisch
Aandeelhouders InnovationQuarter heeft als organisatie een
InnovationQuarter kent aandeelhouders en
bijzondere structuur doordat we privaatrechtelijk
financiers (de laatste worden in onze statuten
georganiseerd zijn, maar door publieke partijen
als participanten aangeduid). Aandeelhouder
zijn opgericht. Wij werken op dagelijkse basis met
zijn de partijen die kapitaal hebben gestort
en voor het innovatieve bedrijfsleven en worden
ten behoeve van het fonds IQCapital
dankzij onze governance ook in staat gesteld om
(Participatiemaatschappij InnovationQuarter).
dit met een hoge mate van professionele vrijheid
Participant zijn de partijen die jaarlijks een
te doen. Dit laat onverlet dat we ons zeer bewust
bijdrage aan InnovationQuarter verstrekken om
zijn van de publieke context waarin we opereren
de exploitatiekosten te dekken: de kosten van
en welke verantwoordelijkheden dit met zich
Business Development, Foreign Investments,
meebrengt. Met regelmaat bespreken we intern
Strategie & Staf en Directie.
de dilemma’s die kunnen voortvloeien uit onze bijzondere positie.
Aandeelhouders 2017
Percentage
Participanten 2017 Ministerie van Economische
Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
40,816%
Zaken en Klimaat
Provincie Zuid-Holland
40,816%
Provincie Zuid-Holland
Gemeente Rotterdam
4,899%
Stichting Holdingfonds Economische Investeringen Den Haag (HEID)
3,265%
Gemeente Leiden
1,633%
Gemeente Delft
2,857%
Gemeente Den Haag
0,816%
Gemeente Westland
0,816%
Technische Universiteit Delft
0,816%
Libertatis Ergo Holding (Universiteit Leiden)
0,816%
Erasmus MC Holding
0,816%
Leids Universitair Medisch Centrum
Exploitatiebijdrage (in duizenden euro’s)
0,816%
1.015 1.500
Gemeente Den Haag
400
Gemeente Rotterdam
500
Gemeente Delft
285
Gemeente Leiden
152
Gemeente Westland
100
Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden
100
Technische Universiteit Delft
150
Gemeente Zoetermeer
100
Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) Universiteit Leiden Totaal
250 50 4.602
Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Totaal
0,816% 100%
29
2. Onze strategie
30
InnovationQuarter is de aanjager van economische vernieuwing. Dit doen we op basis van onze kennis en expertise, ons uitgebreide regionale, nationale en internationale netwerk en onze brede regionale focus. Integrale inzet van kennis en netwerken
in Zuid-Holland gevestigde internationale
Uit de eerder aangehaalde analyse van de
bedrijven, zodat we (pro)actief kunnen
OESO blijkt dat Zuid-Holland onvoldoende
inspelen op ontwikkelingen, zoals uitbreiding,
gebruik weet te maken van het grote economische en innovatiepotentieel. De regio
krimp en verhuizing. ▶▶ Capital: omdat bedrijven kapitaal nodig
kan haar prestaties verbeteren door nauwere
hebben om te kunnen (door)groeien helpen
samenwerking tussen kennisinstellingen en
wij als lifecycle financier vernieuwende en
bedrijven, meer kruisbestuiving tussen de
snelgroeiende bedrijven aan financiering,
sterke regionale clusters, gerichte inzet om het
onder meer door zelf risicodragend in deze
innovatieve MKB te versterken, het aantrekken
bedrijven te investeren. Ook zetten we
van buitenlandse bedrijven en het investeren
in op het vergroten van het aanwezige
in vernieuwende ondernemers. Vanuit die
investeringskapitaal in de regio.
opdracht is InnovationQuarter als regionale ontwikkelingsmaatschappij sinds 1 januari 2014
In het verlengde van onze kerntaken
actief.
helpen we ondernemers bij hun internationaliseringsplannen, onder meer door
InnovationQuarter opereert hierbij vanuit drie
samenwerkingen met buitenlandse regio’s op te
kerntaken:
zetten en door missies te organiseren.
▶▶ Business Development: omdat innovaties veelal ontstaan wanneer over de grenzen van
We spelen proactief in op mondiale
de eigen sector heen wordt gekeken, smeden
technologische trends en op de grote
we cross-sectorale samenwerkingsverbanden
maatschappelijke uitdagingen, omdat deze
tussen innovatieve ondernemers en met
forse impact hebben op het toekomstige
kennisinstellingen en overheden. Het
verdienmodel van bedrijven, maar ook kansen
verschil willen we maken door daarbij aan te
bieden voor nieuwe business. De focus ligt op
sluiten op maatschappelijke vraagstukken
economisch sterke sectoren in de regio, zoals
op het gebied van voeding, gezondheid,
Life Sciences & Health, Cleantech, Horticulture,
energie, water, mobiliteit en veiligheid.
Safety & Security, Water & Maritime en High Tech
Doel is het realiseren van nieuwe business
& Smart Industry.
en daarmee private investeringen en meer werkgelegenheid. ▶▶ Foreign Investments: omdat buitenlandse
Bepalend aspect in de strategie van InnovationQuarter is de integrale inzet
bedrijven economische groei, directe en
van onze kerntaken. Naast het feit dat we
indirecte werkgelegenheid genereren, de
ondernemers faciliteren met de kennis, expertise
innovatiekracht versterken en aansluiting
en netwerken die binnen de totale organisatie
geven op internationale netwerken en
aanwezig zijn, genereren de kerntaken kansen
bedrijvigheid, assisteren we internationale
voor elkaar. En door de aanwezige netwerken
bedrijven die zich in Zuid-Holland willen
en kennis onderling te delen kunnen we – los
vestigen. Ook investeren we substantieel in
van de projecten die we doen en los van onze
het onderhouden van relaties met de al
KPI’s – ondernemers bijvoorbeeld snel koppelen 31
aan een netwerk van potentiële klanten,
daarvan. Gerealiseerde projecten kunnen
kennisinstellingen en investeerders. We zijn
de vorm hebben van nieuwe product-
zo méér dan een verbinder en aanjager, méér
marktcombinaties, structuurversterkende
dan een acquisitieorganisatie, méér dan een
programma’s of open innovatieomgevingen,
investeerder.
zoals fieldlabs. Zij moeten leiden tot toegevoegde waarde voor de regio via
Naast integraliteit is samenwerking een
additionele private investeringen en nieuwe
belangrijk uitgangspunt voor InnovationQuarter.
werkgelegenheid, en voor de deelnemende
We staan dagelijks in dialoog met bedrijven,
bedrijven zelf.
kennisinstellingen, incubators, clusterorganisaties, intermediaire organisaties, private
Business Development treedt op als onafhankelijk
financiers, banken en gemeenten en werken met
aanjager en biedt kennis, expertise en netwerken.
deze partners samen aan het realiseren van onze
Om deze rol te vervullen zijn onze medewerkers
doelstellingen.
voortdurend in gesprek met ondernemingen en kennisinstellingen. Ze blijven op de hoogte van
Waardeketen
nieuwe technologische ontwikkelingen, zodat ze
InnovationQuarter is een regionale
de vertaalslag kunnen maken naar ideeën voor
ontwikkelingsmaatschappij die de
innovatie. Een belangrijke toegevoegde waarde
concurrentiekracht van de Zuid-Hollandse
van Business Development ligt in het realiseren
economie duurzaam wil versterken. Het
van cross-sectorale innovaties: het verbinden
waardecreatiemodel van InnovationQuarter
van innovatieve oplossingen en technologieën
geeft op compacte wijze inzicht in onze rol in en
uit verschillende sectoren. Voor de uitvoering
invloed op de maatschappij en laat zien hoe wij
van de Business Development activiteiten
waarde creëren voor Zuid-Holland. Uitgaande
ontvangt InnovationQuarter exploitatiebijdrage
van onze missie en strategie geven we sturing
van zijn participanten.
aan ons proces voor waardecreatie, dat in onderstaand schema verder is uitgewerkt. Het
De samenwerking met bedrijven en
model beschrijft de input, het bedrijfsmodel, de
kennisinstellingen is voor Business Development
output en de impact van InnovationQuarter.
vanzelfsprekend intensief. Hetzelfde geldt voor
Via de kerntaken van onze organisatie bieden
cluster- en netwerkorganisaties, zoals The Hague
wij kennis, netwerken en kapitaal die bedrijven
Security Delta, Clean Tech Delta, Medical Delta
in staat stellen om een bijdrage te leveren aan
en Holland Instrumentation. De activiteiten
werkgelegenheid en groei. Zo werken wij aan
van deze organisaties en InnovationQuarter
een economisch sterk Zuid-Holland.
zijn onderling complementair, waarbij de onderscheidende rol van Business Development
Hoe creëren wij waarde vanuit onze kerntaken?
zit in de aanjaagfase van (cross-sectorale
Onderstaand volgt een nadere uitwerking van het
innovatie)projecten. De Kamer van Koophandel
waardecreatiemodel waarbij we per kerntaak
is een belangrijke partner in het bereiken van
onze opdracht en werkwijze verder uitwerken.
een bredere groep ondernemers dan waar InnovationQuarter zich specifiek op richt.
32
Business Development
De contacten met overheden richten zich
Business Development verkent en
vanuit Business Development specifiek op
realiseert met en voor ondernemers nieuwe
de financiering van innovatieprojecten, zoals
businessmogelijkheden door consortia te
fieldlabs, en op het zorgen voor aansluiting bij
vormen rondom maatschappelijke vraagstukken
en het leveren van bijdragen aan strategische
en waar nodig te helpen met de financiering
agenda’s.
Foreign Investments
Specifieke aandacht gaat uit naar strategische
Foreign Investments richt zich op het
acquisitie: het acquireren van die specifieke
aantrekkken, behouden en uitbreiden
buitenlandse bedrijven, die een aanvulling
van buitenlandse bedrijven in de regio. De
vormen op het regionale ecosysteem. Naast
acquisitieactiviteiten zijn een combinatie van
het gericht scouten van bedrijven zetten we
strategisch, proactief en reactief.
hiertoe ook een instrument als de Soft Landing Programma’s in. Naast acquisitie is het belangrijk
Waardecreatiemodel INPUT
OUTCO
Ken nis
Business Development
PRO
CES
Signaleren Verkennen Aanjagen Realiseren
Netwerken
Information supply Fact finding Decision Aftercare
OUTPU
ME
T
Business cases Innovatieprojecten
Private investeringen
Gelande bedrijven Investor Relations
Foreign investments
it a kap Risico
al
Quick scan Investeringspropositie Due diligence Investering Beheer
Investeringen
Regionale werkgelegenheid
Capital
Met ons waardecreatiemodel laten we zien welke bronnen we benutten om (meer)waarde te creĂŤren met onze kernactiviteiten en hoe dit is gekoppeld aan onze missie en strategie.
33
Cross-sectorale innovaties en maatschappelijke thema’s Life Sciences & Health
Horticulture
High Tech & Smart Industry
Thema’s
Cleantech
Water & Maritime
Sectoren
Safety & Security
Integraal waterbeheer en veiligheid Decentrale duurzame energie en opslag Materiaalschaarste, hergebruik en nieuwe materialen Mobiliteit
Voeding en gezondheid
Personalized Health Duurzame productie van voedsel en grondstoffen Veiligheid
Veiligheid
om contacten te onderhouden met de al in
proces om te komen tot een besluit tot vestiging.
de regio gevestigde internationale bedrijven
Ook na vestiging blijven we betrokken via het
(Investor Relations). Deze contacten leveren ons
Investor Relations Programma en assisteren
signalen op over het vestigingsklimaat, maar ook
we het bedrijf bij inbedding in de regio, dit in
over mogelijke plannen voor uitbreiding, krimp,
samenwerking met Business Development,
verhuizing of vertrek, waarop wij tijdig willen
Capital en onze regionale partners. De
kunnen inspringen. Het aantrekken en behouden
activiteiten van Foreign Investments worden
van buitenlandse bedrijven in de regio draagt bij
gefinancierd door onze participanten.
aan economische groei en werkgelegenheid. Foreign Investments werkt nauw samen met de
34
Onze medewerkers opereren vanuit kennis
Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA),
van de regionale sectoren en regionale
waar circa 25% van de leads vandaan komt. Het
vestigingsmogelijkheden en hebben de
overgrote deel van onze leads genereren we zelf.
juiste contacten om buitenlandse bedrijven
Enerzijds door onze deelname aan buitenlandse
daadwerkelijk te laten landen. Hiernaast
missies, beurzen en door het gericht benaderen
beschikken onze medewerkers over een
van bedrijven op basis van onze business
uitgebreid internationaal netwerk, vaak met een
intelligence. Anderzijds door onze intensieve
specifieke focus op één of enkele landen. Foreign
contacten met gemeenten, kennisinstellingen,
Investments genereert zelf leads of verkrijgt deze
hier al gevestigde buitenlandse bedrijven,
via zijn netwerk. Vanaf dat moment begeleiden
locatieadviesbureaus, accountants en
we de buitenlandse investeerder bij het gehele
makelaars.
De samenwerking met provincie en gemeenten
Capital is niet alleen via het verstrekken van
is sowieso intensief vanuit Foreign Investments:
financiering een partner voor ondernemers,
naast het gezamenlijk uitvoeren van (handels)
maar ook door actieve betrokkenheid na de
missies worden Investor Relations bezoeken
investering. Juist dán proberen wij waarde
voorbereid of afgelegd samen met gemeentelijke
toe te voegen aan de onderneming door onze
accountmanagers. Ook Fact Finding Trips vinden
(organisatiebrede) expertise en netwerken in te
vaak plaats in samenwerking met gemeenten.
zetten en te ondersteunen bij het realiseren van
Hetzelfde geldt voor clusterorganisaties en
mijlpalen. Het doel is om via onze investeringen
fysieke hotspots, zoals The Hague Security
meer economische groei en werkgelegenheid te
Delta, RoboValley, Leiden Bio Science Park en
realiseren in de regio.
Rotterdam Science Tower. Hiernaast wordt nauw samengewerkt met de Nederlandse
Bij de oprichting van InnovationQuarter hebben
innovatieattachés in het buitenland, met het
de aandeelhouders kapitaal ingebracht voor
ambassadenetwerk in Nederland en in het
het fonds IQCapital. Met de opbrengsten
buitenland, en met specifieke buitenlandse
van de financieringsactiviteiten worden de
regio’s die relevant zijn voor in Zuid-Holland
activiteiten van Capital gefinancierd, inclusief
sterke sectoren, zoals Zuid-Duitsland, Greater
de personeelskosten. Daarnaast wordt ernaar
Washington DC, Boston, Californië, Singapore en
gestreefd de koopkracht van het beschikbaar
diverse regio’s in China.
gestelde vermogen in stand te houden, zodat we in de toekomst risicodragend kapitaal kunnen
InnovationQuarter is partner in het
blijven investeren. Voor de activiteiten voor de
Invest in Holland-netwerk, het nationale
fondsen in beheer ontvangt InnovationQuarter
samenwerkingsverband van de NFIA en
vergoedingen die minimaal de kosten dekken.
de overige regionale en grootstedelijke acquisitieorganisaties. Regionaal wordt intensief
Capital beschikt over een groot netwerk van
samengewerkt met Rotterdam Partners en The
nationale en internationale investeerders om
Hague Business Agency.
co- en vervolgfinanciering te maximaliseren. Door te investeren met co-investeerders
Capital
weten we de reikwijdte van ons fonds te
Capital vergroot als proactieve en betrokken
verveelvoudigen (hefboomeffect). Ook de
investeerder de toegang tot kapitaal voor
samenwerking met regionale incubators en
innovatieve bedrijven in alle levensfasen in Zuid-
accelerators als broedplaatsen van innovatieve
Holland, onder andere door zelf risicodragend
bedrijven is intensief. Capital organiseert diverse
kapitaal te verstrekken aan deze bedrijven. De
evenementen om startups en investeerders
participaties en leningen liggen in een segment
direct met elkaar in contact te brengen.
met hoge risico’s. Het gaat echter wel om in
Voorbeelden zijn Meet the VC samen met
de kern gezonde bedrijven en business cases
YES!Delft, Access to Capital samen met onder
met goede rendementsperspectieven. Capital
meer The Hague Security Delta en de Clean Tech
investeert vanuit drie fondsen: IQCapital,
Summit samen met onder andere Cleantech
19
UNIIQ en ENERGIIQ.
Delta en de gemeente Rotterdam.
19 UNIIQ is een proof-of-concept fonds van InnovationQuarter, Erasmus MC, Universiteit Leiden, TUDelft, Stichting HEID en
gemeente Leiden, mede mogelijk gemaakt door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, de Provincie Zuid-Holland, de gemeente Rotterdam en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. ENERGIIQ is het energie-innovatiefonds van de Provincie Zuid-Holland.
35
Interview / Ncardia: een unieke speler in de farmaceutische wereld Hij was onderzoeker in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en werd ondernemer in de life sciences: Stefan Braam. Ncardia, het bedrijf dat hij zeven jaar terug startte met vier anderen, kweekt hartspiercellen uit menselijke stamcellen. Honderden miljoenen cellen, die worden gebruikt voor het testen van medicijnen tegen hart- en vaatziekten. Inmiddels telt Ncardia 65 werknemers en verwacht het bedrijf acceptatie van toezichthouders voor hun test om op basis van menselijke hartspiercellen de veiligheid van medicijnen te beoordelen. Een indrukwekkend succesverhaal. Wat maakt Ncardia innovatief?
we de stof met de beste werking eruit halen
“Bij de ontwikkeling van medicijnen worden
als basis voor zijn of haar medicijn. Daarnaast
eigenlijk alle belangrijke beslissingen al genomen
kweken we hersencellen om te voorspellen of
voordat het medicijn op mensen wordt getest. Met
een medicijn bijwerkingen heeft op de hersenen.
onze technologie maken we het mogelijk om al in
Met al deze producten hebben we heel snel een
de preklinische fase op grote schaal systematisch
unieke positie weten te bemachtigen. Ondanks
heel veel werkzame stoffen tegelijk te testen
dat we pas relatief kort bestaan, werken we
op een menselijk celmodel. Hiertoe kweken we
al samen met de internationale top 20 van de
hartspiercellen als afgeleide van stamcellen. Die
farmaceutische industrie.”
gaan bevroren de hele wereld over voor onderzoek. En we plaatsen cellen op chips zodat er met de chip
Welke maatschappelijke bijdrage levert
in speciale apparaten getest kan worden.”
Ncardia?
“Ten eerste geloven wij erin dat we met onze
36
“In bepaalde gevallen gebruiken we ook cellen van
stamceltechnologie mensen sneller kunnen
patiënten met een specifieke kwaal. Zo kunnen
genezen van hart- en vaatziekten. Vorig jaar
Stefan Braam (Ncardia): “We denken dat we veel van biologie begrijpen. Maar er is nog veel onontgonnen gebied.”
zijn we gefuseerd met onze Duitse concurrent
events, ze faciliteren economische missies
Axiogenesis. Dat heeft ons veel opgeleverd:
en zorgen voor de nodige publiciteit. De
onze marktpositie is verbeterd, we beschikken
kapitaalinjectie van € 10,5 mln. die wij in
over een breder productportfolio en we hebben
2017 ontvangen hebben van investeerders,
betere distributiekanalen. Dit maakt het mogelijk
waaronder InnovationQuarter, helpt ons om
om nog efficiënter te werken en nog sneller tot
de internationale groei te versnellen en de
betere medicijnen te komen.”
ontwikkelingen te bevorderen. Met hun goede Business Developers is InnovationQuarter een
“Nu richten we ons vooral nog op geneesmiddelen
investeerder die meedenkt.”
tegen hart- en vaatziekten, maar ik verwacht bredere toepassingen in de nabije toekomst.
Wat zijn de plannen voor de toekomst?
Daarnaast maakt onze technologie het gebruik
“Meer inzicht in ziekten levert steeds meer
van proefdieren overbodig. Dat heeft een dubbel
ziektebeelden op. En ieder mens reageert
voordeel: het testen met hartspieren-op-een-
anders op medicijnen. We denken dat we veel
chip geeft in veel gevallen een beter beeld dan
van biologie begrijpen. Maar als we echt eerlijk
het testen met proefdieren en het voorkomt
zijn, moeten we toegeven dat er nog veel
onnodig dierenleed.”
onontgonnen gebied is. Ncardia blijft continu stappen zetten om systematisch en op grote
Hoe heeft InnovationQuarter bijgedragen
schaal medicijnen te testen en zo de kennis
aan de ontwikkeling van Ncardia?
te vergroten. De Amerikaanse Food and Drug
“Ons bedrijf bestaat bij de gratie van kennis.
Administration (FDA) en verschillende andere
Dan heb je een ecosysteem nodig dat in die
toezichthouders onderzoeken momenteel of zij
kennis voorziet. In Leiden vinden we dat met
onze technologie officieel gaan toestaan. Dat
het LUMC, Universiteit Leiden, veel startups
zou heel bijzonder én uniek zijn, omdat dan voor
en de aanwezigheid van grote farmaceuten.
het eerst stamceltechnologie wordt opgenomen
InnovationQuarter is hierin een positieve
in de regelgeving. Die ook nog eens afkomstig is
accelerator: zij koppelen partijen, ze organiseren
van een Nederlands bedrijf!” 37
3. Onze resultaten We zijn trots op de in 2017 behaalde resultaten. Onze activiteiten hebben geleid tot een additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van circa € 146 mln. en de creatie van 1.552 hoogwaardige nieuwe arbeidsplaatsen in de regio.
Business Development Resultaten
de automatische productie van FML voor de
Business Development heeft in 2017 zijn
luchtvaartindustrie wilde opzetten. In goede
doelstellingen overtroffen. Er zijn 56 projecten
samenwerking met de Provincie Zuid-Holland,
gerealiseerd van uiteenlopende aard. Zo
TU Delft, Den Haag, Delft, Drechtsteden en TNO
hebben we wederom intensief gewerkt aan het
heeft InnovationQuarter een plan voor een CADC
opzetten en uitrollen van individuele fieldlabs
ontwikkeld, voor zowel Fokker als het MKB dat in
en aan het bouwen van een samenhangende
onze regio actief is op gebied van composieten.
fieldlabinfrastructuur. Onze inzet daarbij werd
ten behoeve van zowel Fokker als veel andere
deels additioneel gefinancierd, met name door de
MKB-bedrijven in onze regio op het gebied van
MRDH. Een mooi succes was de officiële lancering
composieten. Zuid-Holland heeft met dit plan de
in september van het fieldlab Blockchain in
bidprocedure gewonnen; voor de financiering van
Rotterdam. We hebben dit ontwikkeld in nauwe
een deel van het plan heeft InnovationQuarter
samenwerking met het Havenbedrijf Rotterdam,
een succesvolle EFRO-aanvraag ingediend. Het
gemeente Rotterdam, Bescope en Wolfpack.
voortouw van het project ligt nu bij de TU Delft.
Doelstelling van het fieldlab is om met bedrijven havengerelateerde use cases voor blockchain te
Ook in andere sectoren zijn mooie projecten
ontwikkelen.
gerealiseerd. Zo is het Interreg-project ‘Companion diagnostics expedited for SME’s,
Eind 2017 is in nauwe samenwerking met MRDH,
Codex4SME’s’ opgestart, dat zich richt op het
TNO en Provincie Zuid-Holland het programma
verbeteren van de kwaliteit van diagnostische
Smart Manufacturing Industriële Toepassingen
instrumenten. Samen met Defensie en de andere
Zuid-Holland (SMITZH) ontwikkeld, dat we in
ROM’s is geïnvesteerd in het fieldlab Smart Base,
2018 en 2019 gaan uitvoeren. In SMITZH werken
gericht op de mobiele basis van de toekomst.
8 maakindustrie georiënteerde fieldlabs samen:
Inmiddels heeft Defensie verschillende water-
Duurzaamheidsfabriek Dordrecht, RAMLAB,
en energieprojecten gehonoreerd, waarbij ook
Robohouse, Dutch Optics Centre, Big Data
Zuid-Hollandse bedrijven zijn betrokken. In het
Innovatie Hub, Digital Factory for Composites,
project Vers+, een katapultcentrum, werken we
Dutch Growth Factory en Composite Automation
met partijen uit de tuinbouw, gezondheidszorg,
Development Centre (CADC). Doel is om bedrijven
wetenschap en eindgebruikers samen aan
in Zuid-Holland via concrete activiteiten te helpen
innovatieprojecten op het gebied van voeding.
bij het implementeren van smart manufacturing.
Het project speelt in op maatschappelijke uitdagingen als de toename van het aantal
Eén van de hierboven genoemde fieldlabs verdient
welvaartsziekten en op de steeds groter
nadere toelichting: het CADC. In 2016 werd
wordende groep ouderen boven de 80 jaar.
bekend dat Fokker een proeffabriek voor 38
Business Development heeft in 2017 opnieuw
In de signalerings- en verkenningsfase is het een
(als onderdeel van een aanvullende opdracht)
belangrijke rol van Business Development om de
de Provincie Zuid-Holland ondersteund
vraag van bedrijven te helpen definiëren of om
in de uitvoering van de MIT Zuid-Holland.
een economisch toekomstperspectief te schetsen
Voor het onderdeel innovatieadvies- en
op een bepaald technologisch of maatschappelijk
haalbaarheidsonderzoeken hebben we adviezen
thema. In de aanjaagfase is onze belangrijkste
gegeven; de MIT R&D Samenwerkingsprojecten
rol om hechte relaties te ontwikkelen tussen
hebben we deels mede ontwikkeld. Ook is in 2017
de beoogde consortiumpartners en aan te
het programmamanagement van Maritime Delta
sturen op de ontwikkeling van een financierbaar
uitgevoerd.
projectplan. Vanuit een onafhankelijke rol brengen we scherpte in processen. We trekken
Proces
ons terug uit projecten wanneer er harde
Het Business Development proces kent vier fases:
financiering en voldoende continuïteit zijn voor de
signaleren, verkennen, aanjagen en realiseren.
gerealiseerde projectplannen.
Proces
SIGNALEREN ▶ Innovatie-ontwikkelingen signaleren ▶ Potentiële behoeften markt onderzoeken
VERKENNEN ▶ O ndernemers inspireren ▶ Verkennen economische potentie thema’s ▶ Verkennen draagvlak en investeringsbereidheid ondernemers ▶ Organiseren speelveld om gezamenlijke innovaties te ontwikkelen
AANJAGEN ▶ B edrijven en kennisinstellingen verbinden ▶ Consortiumvorming resulterend in projectplan ▶ Smeden en formaliseren samenwerkingsverbanden ▶ Ondersteuning bij financieringsmogelijkheden (privaat en/of publiek)
REALISEREN ▶ U itwerken business cases ▶ B orgen financiering ▶ R ealiseren kartrekker uit bedrijfsleven die het consortium naar daadwerkelijke realisatie van new business leidt
Resultaten
56
€ 23
37
32
mln. Verkennen
Begroting 2017: 40
Begroting 2017: 17,5
Business cases en Innovatieprojecten
Uitgelokte investeringen
5 Projectportefeuille
Aanjagen 39
Foreign Investments Resultaten
Foreign Investments heeft de voor 2017 gestelde
hiermee kunnen laten zien welke kennis en
doelstellingen voor het aantal investeringscases
kunde Nederland in huis heeft op het gebied
en het aantal arbeidsplaatsen ruimschoots
van klimaatadaptatie.
gehaald. De target van 30 investeringscases werd met 20 overtroffen, de target van 300
SRON, het Space Research Instituut van NWO
arbeidsplaatsen zelfs met 544. Hier bovenop zijn
en gevestigd te Utrecht, maakte zes jaar geleden
nog eens 360 arbeidsplaatsen behouden voor de
al bekend een bidprocedure te starten voor een
regio. Het investeringsvolume is achtergebleven
nieuwe locatie. Nadat de keuze aanvankelijk
ten opzichte van onze doelstelling; het blijkt in de
op Amsterdam was gevallen, bleef een
praktijk moeilijk om op het investeringsvolume
uiteindelijk akkoord uit. Reden voor de TU Delft
te sturen. Tot slot is ook de target voor het
en Universiteit Leiden, gesteund door Leiden,
aantal af te leggen Investor Relations bezoeken
Delft, ESA in Noordwijk en InnovationQuarter,
gerealiseerd.
om de krachten te bundelen en te komen tot een gezamenlijk bid. Medio december werd duidelijk
Een bijzonder aandachtsgebied binnen Foreign
dat SRON kiest voor het bid van Leiden/Delft.
Investments is het begeleiden van ‘special
Een mooi resultaat en een belangrijke impuls
projects’. Het gaat hierbij om het binnenhalen
voor het Zuid-Hollandse spacecluster.
van (internationale) (kennis)instituten, waarbij veelal een bidprocedure wordt opengesteld.
In 2017 is door de Provincie Zuid-Holland, Leiden,
InnovationQuarter heeft hierbij vaak een
InnovationQuarter en andere partners ook
coördinerende rol, zowel bij het opstellen
een flinke inspanning geleverd om de European
van het inhoudelijke ‘bid’ als in de politiek-
Medicines Agency (EMA) naar de regio te halen.
bestuurlijke afstemming. Dit uiteraard in nauwe
Uiteindelijk heeft het kabinet ervoor gekozen
samenwerking met betrokken gemeenten,
Amsterdam namens Nederland kandidaat te
provincie en kennisinstellingen.
stellen. In november 2017 werd duidelijk dat Amsterdam de internationale strijd om het
Twee successen in 2017 zijn het Global Centre
Europees geneesmiddelenagentschap heeft
of Excellence on Climate Adaptation (GCECA)
gewonnen. Gezien de nabijheid en de unieke
en SRON. Nadat duidelijk werd dat het
propositie van Leiden op het gebied van life
GCECA naar Nederland zou komen, hebben
sciences verwachten we veel spin-offs van de
Rotterdam en Groningen een gezamenlijke
vestiging van de EMA in Amsterdam, zowel als
bidbook ingediend om het klimaatcentrum
het gaat om bedrijfsvestigingen als huisvesting
naar beide steden te halen. InnovationQuarter
van personeel. Inmiddels is een intensieve
en Rotterdam Partners, ondersteund door vele
samenwerking opgestart met Amsterdam.
publieke en private klimaatadaptatiepartners
40
uit de regio, hebben nauw samengewerkt
Tot slot is in 2017 de regiobrandingtoolkit
bij de totstandkoming van het bidbook. Op
gelanceerd. De toolkit kan door partners uit de
21 september werd bekend dat beide steden
regio worden gebruikt om het eigen merk te
gezamenlijk het bid hebben gewonnen. Mooi
versterken, gebruikmakend van het verhaal over
nieuws voor Rotterdam en Groningen die
de kracht van de Zuid-Hollandse regio.
Proces
Het Foreign Investment proces is vrij lineair en
door middel van de zogenaamde ’10 Reasons
kent de volgende onderdelen: leadgeneratie,
to Invest’-campagne. Voor verschillende (sub)
acquisitieproces en aftercare/Investor Relations.
sectoren is in een handzame en informatieve
De basis ligt in het bouwen en onderhouden van
leaflet – ook in digitale versie – uitgewerkt wat
duurzame relatienetwerken en in het scherp
de tien belangrijkste redenen zijn om in Zuid-
kunnen positioneren van onze regio. Foreign
Holland te investeren. Hiernaast is in 2017 een
Investments heeft in 2016 en 2017 veel aandacht
Engelstalige website gelanceerd, mede gericht
besteed aan het verhogen van de bekendheid en
op het verkrijgen van leads.
vindbaarheid van onze regio in het buitenland
Proces
LEAD GENERATION ▶ Netwerken: regionaal, nationaal, internationaal ▶ Regiomarketing ▶ Events en bezoeken
INFORMATION SUPPLY ▶ I ntake letter ▶ Uitwisseling informatie
FACT FINDING TRIP
DECISION
▶ Introductie regio en netwerken ▶ Inzicht in vestigingsmogelijkheden
▶ C onfirmation letter ▶ Vestiging in Zuid-Holland
AFTERCARE ▶ P rojectondersteuning ▶ Services, o.a. introductie netwerken, HR, pers ▶ Investor Development
Resultaten
50
€ 78,4
106
Begroting 2017: 30
Begroting 2017: € 90 mln.
Begroting 2017: 100
mln.
Landingen
Investeringsvolume
IR bezoeken
1.204
257
126
Begroting 2017: 300
Arbeidsplaatsen
Leadsportefeuille
Actief
131
Prospects
41
Herkomst landingen naar land Verenigde Staten
10
Egypte
1
China
8
Frankrijk
1
Nederland
6
Griekenland
1
Zuid-Afrika 5
Iran
1
Canada
3
Israël
1
India 3
Japan
1
Australië
2
Maleisië
1
Cyprus
1
Taiwan
1
Denemarken
1
Verenigd Koninkrijk
1
Duitsland
1
Zuid-Korea
1
Herkomst landingen naar sector
2 6
Aero Space
Geografisch richten de inspanningen
11 Safety & Security
Overig
(en traditioneel) op de Verenigde Staten
5
en Canada, China en het Verenigd
Cleantech
4
10
Horticulture
Life Sciences
3 Maritime
42
van Foreign Investments zich vooral
9 Smart Industry
Koninkrijk. Verder krijgen India, Israël, Japan, Taiwan en Zuid-Korea steeds meer aandacht, vanwege het groeiende potentieel.
Š Deltares, Deltagoot
43
Capital Resultaten
InnovationQuarter Capital heeft de targets
stortingen op € 62.250.000. Met de in 2015
voor 2017 gerealiseerd. We zien in de
toegekende EFRO-subsidie van € 17,3 mln.
investeringsportfeuille van IQCapital dat mede
komt de totale omvang van het fonds op
door de economische groei een deel van de
€ 79.550.000.
portfoliobedrijven in een stabiele fase terecht komen. Verschillende bedrijven realiseerden
In 2017 heeft InnovationQuarter tevens een
een nieuwe ronde vervolgfinanciering met
tweede fonds in beheer genomen, namelijk
private investeerders. Hierdoor krijgen
het energie-innovatiefonds van de Provincie
deze portfoliobedrijven meer financiële
Zuid-Holland: ENERGIIQ. Met dit fonds
mogelijkheden om hun groeiambities te
investeren wij in ondernemingen die klaar zijn
realiseren, waardoor het steeds aannemelijker
voor het commercialiseren van hun bewezen
wordt dat deze ook daadwerkelijk gerealiseerd
energie-innovatie die leidt tot CO2 -reductie.
worden. Ook zien we dat deze vervolgrondes
ENERGIIQ heeft een omvang van € 35 mln. en
vaak plaatsvinden tegen een hogere waardering
heeft als doel om de energietransitie in de regio
dan die waartegen InnovationQuarter is
te versnellen.
ingestapt. Vanuit IQCapital zijn in 2017 zeven vervolginvesteringen gedaan in
Proces
portfoliobedrijven.
Capital helpt innovatieve bedrijven aan financiering, onder meer door zelf risicokapitaal
In 2017 is vanuit IQCapital een derde fonds-
te verstrekken. Onze rol is breder dan het
in-fonds investering gedaan (nadat eerder in
verstrekken van financiering alleen en dat blijkt
BioGeneration Ventures en het Rotterdam
ook uit ons proces. Zo is er gelegenheid voor
Port Fund werd geïnvesteerd), namelijk
ondernemers om hun plan te komen pitchen
in HPE Growth Capital (HPE). HPE is een
op het kantoor van InnovationQuarter. We
toonaangevende investeringsmaatschappij
geven tijdens deze pitch een eerste reflectie
die succesvol groeikapitaal verstrekt aan
op de plannen en/of waar het zinvol is
hightechbedrijven met internationale ambitie.
verwijzingen naar partijen uit ons netwerk.
De investering van InnovationQuarter in HPE’s
We horen vaak van ondernemers dat ze deze
tweede investeringsfonds beoogt een verdere
gesprekken waardevol vinden, ook al vindt er
betrokkenheid van HPE bij veelbelovende
geen vervolgtraject met InnovationQuarter zelf
hightechbedrijven in Zuid-Holland.
plaats. Deze verbindende rol vervullen we ook door deelnames aan jury’s en de organisatie van
In 2017 heeft een aantal aandeelhouders een
matchmakingevents.
tweede storting gedaan ten behoeve van
44
IQCapital: het Ministerie van Economische
InnovationQuarter onderscheidt zich ook van
Zaken en Klimaat en de Provincie Zuid-Holland
andere (private) participatiemaatschappijen
ieder € 15 mln. en de gemeente Delft € 1,05 mln.
door een langeretermijnfocus. We zijn een
Hiernaast is eind 2017 de besluitvorming door
actieve aandeelhouder en denken mee met
de gemeente Leiden rondgekomen om een
de ondernemer bij het realiseren van plannen.
additionele storting van € 1 mln. te doen.
We richten ons op actieve participatie en een
Het door aandeelhouders gestorte kapitaal
bedrijfsspecifieke aanpak waarmee positief
in het fonds komt met genoemde additionele
rendement op termijn wordt gecreëerd.
Proces
AANMELDING
PITCHDAG ▶ B asic research ▶ Overleg in team
▶ Telefonische screening ▶ Leads overleg
QUICKSCAN ▶ Go/No-go ▶ Teamoverleg
INVESTMENT PROPOSITIE ▶T ermsheet ▶ P itch in IC
DUE DILLIGENCE ▶ E xterne DO ▶ Closing documents
BEHEER ▶ P erformance updates ▶ Dossier opbouw
Resultaten
23
€ 45
348
mln. Begroting 2017: 20
Begroting 2017: € 43-63 mln.
Gerealiseerde investeringen
14
€ 11,5
617
mln. Begroting 2017: 100-120
Begroting 2017: € 8-13 mln.
Begroting 2017: 600
Geïnvesteerd vermogen
Arbeidsplaatsen
Geïnvesteerd vermogen Capital
Instroom leads
€ 41,6
348
€ 8,8
443
mln. Begroting 2017: 20
Begroting 2017: € 40-60 mln.
Gerealiseerde investeringen
Geïnvesteerd vermogen
9
mln. Begroting 2017: 100-120
Begroting 2017: € 8-10 mln.
Begroting 2017: 400
Arbeidsplaatsen
Geïnvesteerd vermogen Capital
Instroom leads
€ 3
€ 2,7
174
mln.
mln.
Begroting 2017: 10
Begroting 2017: € 3 mln.
Begroting 2017: € 3 mln.
Begroting 2017: 200
Gerealiseerde investeringen
Geïnvesteerd vermogen
Geïnvesteerd vermogen Capital
Instroom leads
45
Tot slot
46
De aard van ons werk brengt ook met zich
En soms redden bedrijven waarin we hebben
mee dat zaken soms niet lukken, terwijl we
geĂŻnvesteerd het uiteindelijk toch niet. Dit soort
er veel tijd en aandacht aan hebben besteed.
zaken hoort bij de aard van ons werk. We maken
Investeringen ketsen op het laatste moment
dit regelmatig intern bespreekbaar. Gegeven
af, een bedrijf besluit uiteindelijk toch zich in
de spanning die inherent is aan het opereren in
een ander(e) regio of land te vestigen, ondanks
risicovolle fases en de maatschappelijke wensen
alle goede intenties sneeft een innovatieproject
van onze aandeelhouders en participanten,
omdat de belangen van deelnemende
bespreken we dit ook regelmatig met onze Raad
ondernemers te tegengesteld zijn.
van Commissarissen en onze aandeelhouders.
© Delphy
47
TerugblIQ3 / 4 juli InnovationQuarter investeert vanuit IQCapital in IRM Systems, een Delfts bedrijf dat specialistische diensten en engineering levert voor de gehele levensduur van onshore en offshore pijpleidingsystemen.
Investering in IRM Systems
/ 12 juli Het Delftse Mayt ontvangt een investering vanuit UNIIQ voor de ontwikkeling van een technologie voor verbeterde geluidskwaliteit. Investering in Mayht
/ 25 juli Het Japanse Human Metabolome Technologies (HMT) viert de officiĂŤle opening van de nieuwe vestiging van zijn Europese kantoor in Leiden.
Human Metabolome Technologies
/ 24 augustus Het Leidse Hercules Pharmaceuticals ontvangt een investering vanuit UNIIQ voor de verdere ontwikkeling van een medicijn om het immuunsysteem beter te laten functioneren tegen kanker.
Investering in Hercules Pharmaceuticals
48
/ 29 augustus Als leden van de investeringscommissie van energie-innovatiefonds ENERGIIQ worden benoemd: Anne Mieke van de Werf (voorzitter), Yvonne Neef, Harald Swinkels, Prins Carlos de Bourbon de Parme en Mart van Bracht. Investeringscommissie ENERGIIQ
/ 21 september Gemeente Rotterdam en Havenbedrijf Rotterdam starten gezamenlijk het fieldlab BlockLab om concrete toepassingen en oplossingen te ontwikkelen gebaseerd op blockchaintechnologie. Fieldlab BlockLab
/ 21 september Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu maakt bekend dat het Global Centre of Excellence on Climate Adaptation (GCECA) een plek krijgt in Rotterdam en Groningen. Komst GCECA naar Nederland
/ 26 september Rotterdam Additive Manufacturing LAB (RAMLAB) fabriceert in samenwerking met Damen Shipyards Group ’s werelds allereerste 3D-geprinte scheepsschroef, die alle kwaliteitskeuringen heeft doorstaan. RAMLAB print eerste scheepsschroef
/ 27 september Het Britse informatiebeveiligingsbedrijf CyNation kondigt de opening van zijn kantoor in Den Haag aan tijdens de Cyber Security Week. CyNation naar Den Haag
49
Interview / Hoe een minuscuul onderdeel een groot verschil maakt in ons dagelijks leven Het zit onder andere in uw mobiele telefoon, in uw fotocamera en in uw auto. En toch is de kans groot dat u er nog nooit van gehoord heeft: een MEMS (microelektromechanisch systeem) oscillator. SiTime maakt speciale MEMS op silicium die enorm goed bestand zijn tegen trillingen, schokken en snelle temperatuurwisselingen. Mede dankzij MEMS blijft uw telefoon werken wanneer u hem laat vallen. Dr. Kamran Souri, manager CMOS Design Engineering bij SiTime, verruilde het hoofdkantoor in Silicon Valley voor de Delftse vestiging. “In het algemeen is de werk-privébalans hier beter.” Wat maakt SiTime innovatief?
is tot dertig keer beter bestand tegen schokken
“Vrijwel alle elektronica bevat een oscillator,
dan kwartskristal, het kan aanzienlijk beter
een schakeling die de elektronische circuits
tegen temperatuurschommelingen en het
aanstuurt door een periodiek signaal op te
verbruikt minder energie. SiTime is met afstand
wekken. Zie het als de hartslag van een apparaat.
de grootste fabrikant van dit type oscillatoren.”
Jarenlang vormde kwartskristal dé basis voor
50
oscillatoren. Maar elektronische apparaten
Welke maatschappelijke bijdrage levert SiTime?
worden steeds kleiner en platter. En dat vormt
“De hoge kwaliteit van onze MEMS maakt
een probleem voor kwartskristal, want dat heeft
apparaten betrouwbaarder. We hebben nu een
een bepaalde omvang en past niet op silicium
miljard van die chips gemaakt en daarvan is er
chips. Onze MEMS wel. Naast de grootte heeft
nog niet één stukgegaan. SiTime levert vooral
een MEMS op silicium nog meer voordelen: het
oplossingen voor nieuwe toepassingen waar het
Kamran Souri (SiTime): “Silicon Valley? Ik zit liever in Delft.”
– goedkopere – kwartskristal niet past. Voor de
woon en leef hier met meer plezier dan voorheen
productie van onze MEMS maken we gebruik van
in Amerika. De werk-privébalans is in Nederland
reeds bestaande siliciumtechnologie en logistiek
zoveel beter. En de strijd om talentvolle mensen
uit de halfgeleiderbranche. Dat stelt ons in staat
is minder heftig.”
om snel te schakelen en in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. Hierdoor groeien we ook hard.
Wat zijn de plannen voor de toekomst?
SiTime telt in Delft nu zeven medewerkers; eind
“Ik geloof dat het internet of things de toekomst
2018 zal dat aantal minimaal verdubbeld zijn.”
heeft. Koelkasten, auto’s, deuren, thermostaten: alles is straks via het internet met elkaar
Hoe heeft InnovationQuarter bijdragen aan
verbonden. Dat betekent bijvoorbeeld dat de
de vestiging van SiTime in Nederland?
verwarming aangaat als geregistreerd wordt dat
“Ons hoofdkantoor zit in Silicon Valley. Vanwege
je bijna thuis bent. Halfgeleiders spelen daarin
de grote bedrijven daar, zoals Apple en Google,
een belangrijke rol. De omvang, kracht, precisie
is dat de place to be voor goede technici. Daar
en prestaties van onze producten zijn uitermate
zit ook een keerzijde aan: er wordt gevochten
geschikt voor het internet of things.
om de beste mensen en het is moeilijk om ze te behouden. SiTime groeit snel en heeft veel
Daarnaast willen we in Nederland ons
nieuw talent nodig. Ik ben gepromoveerd aan
netwerk verder verbreden. Het netwerk van
de TU Delft en weet hoeveel goede mensen er
InnovationQuarter is hierbij voor ons heel
in Nederland rondlopen. Dus besloten we om
waardevol; voor het aantrekken van nieuwe
juist in Delft een nieuwe vestiging te openen.
mensen en om ons te introduceren in de
InnovationQuarter heeft ons enorm geholpen bij
Nederlandse halfgeleiderbranche. Want ook al
het vinden van een goede locatie voor ons bedrijf
verkopen we één miljard producten, SiTime is een
en de huisvesting van onze medewerkers. Ik
klein en bij velen nog onbekend bedrijf.” 51
4. Onze organisatie Hoe zijn we georganiseerd? InnovationQuarter is een vennootschap
omtrent het investeringsbeleid en de concrete
(Regionale Ontwikkelingsmaatschappij
investeringsaanvragen.
(ROM) InnovationQuarter B.V.) en kent twee soorten financieel betrokken stakeholders:
De vennootschap wordt aangestuurd door de
aandeelhouders en participanten.
Directie en heeft een Raad van Commissarissen (RvC), die toezicht houdt.
Participatiemaatschappij (PPM) InnovationQuarter B.V. is een 100%
De verantwoordelijkheidsverdeling tussen
dochteronderneming van InnovationQuarter. Er
Directie, Raad van Commissarissen (RvC) en
is een Investeringscommissie (IC) ingesteld, die
Aandeelhouders en de rol van de
de directeur van InnovationQuarter adviseert
Investeringscommissie zijn uitgewerkt in de
Schematische weergave van de statutaire structuur
Aandeelhouders
Raad van Commissarissen
Regionale Ontwikkelingssmaatschappij InnovationQuarter B.V.
100%
Investeringscommissie
52
Participatiemaatschappij InnovationQuarter B.V.
Participanten
statuten. Aandeelhouders van
De Participantenraad heeft geen formele
InnovationQuarter zijn die partijen, die
status vis-Ă -vis de Aandeelhoudersvergadering
het kapitaal bijeen hebben gebracht ten
en dient dus niet als voorportaal daarvan.
behoeve van de Participatiemaatschappij. De
De Participantenraad brengt jaarlijks
partijen die de organisatie InnovationQuarter
advies uit over het concept-jaarplan van
financieren (operationele kosten exclusief
InnovationQuarter. De Directie informeert
kosten Capital, welke ten laste komen van
de Raad van Commissarissen, die het jaarplan
de Participatiemaatschappij) zijn ambtelijk
vaststelt, over dit advies.
verenigd in de Participantenraad. InnovationQuarter bestaat uit de afdelingen Business Development, Foreign Investments, Capital en Strategie & Staf.
Schematische weergave van de organisatie Directeur (ROM en PPM) Rinke Zonneveld
Strategie en Staf Mirjam Visscher
Internationalisering Secretariaat EBZ Communicatie en Events Human Resource Management Planning & Control
Business Development Gerbert van der Wal
Foreign Investments Chris van Voorden
Capital Francis Quint
Project Developers Teamondersteuning
Account Managers Business Analist Teamondersteuning
Investment Managers Business Analisten Teamondersteuning
53
Human Resource Management InnovationQuarter heeft zich in 2017 verder ontwikkeld, zowel qua capaciteit als qua competenties. Bij het aannemen van nieuwe medewerkers streven we naar een evenwichtige samenstelling en diversiteit van ons personeelsbestand in termen van leeftijd en man-vrouwverhouding. Arbeidsvoorwaarden
respons (56 van 62) en een hoge gemiddelde
Met de medewerkers zijn individuele
score (7,8 ten opzichte van 8 in 2016) over alle
arbeidsovereenkomsten aangegaan. Op alle
vragen. Organisatie, arbeidstevredenheid
medewerkers, inclusief de directeur, zijn algemene
en externe communicatie zijn de hoogst
arbeidsvoorwaarden van toepassing. Er is geen
scorende onderdelen, werkomstandigheden en
sprake van een collectieve arbeidsovereenkomst.
arbeidsvoorwaarden de laagste. Hiernaast zijn tijdens deze personeelsbijeenkomst verkiezingen
De gehanteerde opzegtermijnen zijn
voor de OR gehouden en is de OR ter plekke
overeenkomstig de geldende regelgeving.
geïnstalleerd.
Bij contracten van bepaalde tijd geldt geen tussentijdse opzegtermijn. Bij contracten van
Loopbaanontwikkeling
onbepaalde tijd geldt een opzegtermijn van één
De personeelscyclus van InnovationQuarter
maand.
bestaat uit een jaarlijkse gesprekscyclus van drie onderdelen: planning & ontwikkeling,
Deze opzegtermijnen zijn eveneens van
functionering en beoordeling. Deze komen in drie
toepassing bij beëindiging van arbeidscontracten
formele gespreksmomenten aan de orde.
als gevolg van organisatiewijzigingen. In 2017 is een traject gestart gericht op Medezeggenschap
competentieontwikkeling. Besloten is hiertoe
Gezien de omvang van de organisatie is in het
over te gaan, omdat we het voor zowel de
derde kwartaal van 2017 een Ondernemingsraad
doorontwikkeling van InnovationQuarter als
(OR) geïnstalleerd, bestaande uit vijf werknemers.
die van individuele medewerkers belangrijk
De OR heeft in 2017 viermaal vergaderd met de
vinden dat medewerkers inzicht krijgen in hun
bestuurder.
talenten en hoe deze verder ontwikkeld kunnen worden. Er is een extern bureau ingehuurd om
In 2017 zijn twee formele personeelsvergaderingen
InnovationQuarter in dit traject te ondersteunen.
georganiseerd. Tijdens de eerste bijeenkomst
In 2018 wordt het traject vervolgd en zal het
in mei stonden ethische dilemma’s centraal die
worden geïncorporeerd in de personeelscyclus.
ons werk met zich mee kan brengen. Tevens is tijdens deze vergadering geïnventariseerd of medewerkers behoefte zouden hebben aan een OR. Op basis van de behoeftepeiling is vervolgens besloten een OR in te stellen. Tijdens de personeelsbijeenkomst in september zijn de uitkomsten van het medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) besproken. Het onderzoek had een hoge 54
HRM-dashboard
40,3 Aantal medewerkers ultimo
Gemiddeld aantal FTE
63/57 55,8/45,3 2017
2016
2017
2016
Gemiddelde leeftijd (2016: 40,5)
43,3 Vast contract fte (2016: 39,5)
7,9% M/V in de organisatie
M/V in het management
50,8/49,2 60/40 Man
Vrouw
(2016: 58/42%)
Man
Vrouw
Management (2016: 9%)
0,8% Ziekteverzuim (2016: 1,3%)
(2016: 60/40%)
Personeelsbestand naar activiteiten Gemiddeld aantal fte’s
15,8
12,7
(2016: 13,1)
(2016: 10,0)
Business Development
Foreign Investments
16,1
11,2
(2016: 9,6)
(2016: 12,6)
Capital
Strategie & Staf
55
Opleiding en scholing
Milieubeleid
Er zijn individuele trainingen gevolgd in het
Onze eigen CO2-voetafdruk is niet aangemerkt
verlengde van organisatiedoelstellingen en er zijn
als een materieel onderwerp. Vanuit onze drie
binnen de teams Capital, Business Development
kerntaken leveren we volop inspanningen
en Foreign Investments collectieve trainingen
binnen de sector Cleantech, waaronder
gevolgd om ofwel kennis op een bepaald terrein
activiteiten vallen gericht op de transitie naar
aan te scherpen ofwel competenties verder te
een biobased economy, decentrale duurzame
ontwikkelen. InnovationQuarter hecht tevens
energieopwekking en -opslag. De invloed
aan een hoogwaardige kwaliteit van de staftaken
hiervan is vele malen groter dan onze interne
(teamondersteuning, events, communicatie,
inspanningen op dit gebied, zoals flexwerken,
Planning & Control en HR).
werken op locatie, stimuleren van openbaar vervoer, het ter beschikking stellen van een
InnovationQuarter investeert op verschillende
dienstfiets op onze twee locaties en twee
manieren in interne kennisdeling en teambuilding.
deelauto’s voor zakelijke afspraken, de beperking
Niet alleen belangrijk omdat onze medewerkers
van gebruik van papier, recycling van papier,
in hun externe contacten ambassadeurs van de
chemisch afval.
gehele organisatie zijn, maar ook om het integrale werken vanzelfsprekend en makkelijker te maken.
Klachtenprocedure
InnovationQuarter wil een organisatie zijn waarin
InnovationQuarter kent geen externe
de volgende waarden leidend zijn: ondernemend,
klachtenprocedure. Klantvriendelijkheid is wel
samenwerkend, professioneel en betrokken.
uitgangspunt van ons handelen. Wanneer ons dus klachten van externe stakeholders bereiken,
In 2017 is € 165.000 besteed (2016 € 102.000)
zullen we daar per individueel geval zorgvuldig
aan individuele en collectieve opleidingen,
op reageren. In het afgelopen jaar is er geen
trainingen en ontwikkeling van medewerkers van
sprake geweest van externe klachten.
InnovationQuarter.
Communicatie
Huisvesting
Zuid-Holland heeft prachtige bedrijven in huis
InnovationQuarter is gehuisvest in het WTC Den
die het waard zijn om meer en beter zichtbaar te
Haag. Hiernaast heeft InnovationQuarter een
worden. Kennisinstellingen zijn op onderdelen
kantoor in het Cambridge Innovation Center
absolute wereldtop en ook dat mag gedeeld
(CIC) te Rotterdam.
worden. InnovationQuarter heeft dan ook als nadrukkelijke ambitie om de kracht van onze
Klokkenluidersregeling
regio veel beter op de (inter)nationale kaart te
InnovationQuarter heeft een
zetten. Door actief te communiceren en reuring
klokkenluidersregeling, die in het eerste
te creëren over al het moois dat Zuid-Holland
kwartaal van 2017 formeel is vastgesteld door de
te bieden heeft op het gebied van economie
Raad van Commissarissen. Vanaf de start van
en innovatie en door bij te dragen aan vele
InnovationQuarter is een vertrouwenspersoon
evenementen en bijeenkomsten.
aangesteld. In 2017 zijn geen meldingen of klachten neergelegd bij deze functionaris.
56
We berichten nagenoeg dagelijks via social
maandelijkse nieuwsbrief is in 2017 circa 6.500
media. Ons bereik is in 2017 wederom
ontvangers en bleef daarmee gelijk ten opzichte
toegenomen. Het aantal volgers op Twitter
van 2016. Het directe bereik van onze Engelse
steeg met circa 25%, terwijl het aantal volgers
nieuwsbrief die per kwartaal wordt uitgestuurd,
op LinkedIn steeg met circa 45%. Het aantal
is in 2017 praktisch verdubbeld naar ruim 1.300
bezoekers per maand van onze website is
ontvangers.
circa 20% gedaald. Het directe bereik van onze
Mediadashboard
7.486 per maand
6.581 2016
9.376
2016
6.537
6.051 2016
4.911
3.006
1.335
2016
2.086 1
1
2016 778 2
3
3
Aantal volgers (1), bezoekers (2), abonnees (3)
Mediakanalen InnovationQuarter
57
TerugblIQ4 / 12 oktober Het Interreg-project Codex4SME’s is goedgekeurd: samenwerking tussen 7 Europese landen om inzet van innovaties op het gebied van slimme diagnostiek vanuit het MKB te vergroten. Codex4SME’s
/ 8 november Het Leidse Amylon, dat een kandidaatmedicijn ontwikkelt tegen de Katwijkse Ziekte, ontvangt een investering vanuit UNIIQ. Investering in Amylon
/ 17 november Dordrecht en InnovationQuarter organiseren het event Dare2Cross, een inspirende methode om cross-sectorale samenwerking tot stand te brengen. Het leverde een groot aantal nieuwe mogelijke oplossingen en verdienmodellen met Dare2Cros: create value with big data
big data.
/ 17 november InnovationQuarter investeert vanuit IQCapital in Ncardia, een snelgroeiend stamceltechnologiebedrijf, dat met de investering haar internationale groei kan versnellen.
Investering in Ncardia
/ 29 november Acht fieldlabs, InnovationQuarter, TNO, MRDH, Den Haag en Provincie Zuid-Holland richten SMITZH (Smart Manufacturing: Industriële Toepassing in Zuid-Holland) op: hét loket voor Zuid-Hollandse ondernemers met vragen over automatisering en SMITZH
58
digitalisering.
/ 1 december De Economic Board Zuid-Holland (EBZ) benoemt Jan Kees de Jager als nieuwe voorzitter van de board. De Jager, CFO van KPN, is de opvolger van Ab van der Touw, die vanaf de start van de EBZ in 2014 voorzitter was. Jan Kees de Jager voorzitter EBZ
/ 7 december China Elion Resources Group (Elion Group), een Chinese leverancier van geïntegreerde oplossingen voor ecologische stedelijke woonomgevingen, zet de eerste stap voor de start van een innovation center voor eco-ondernemers Elion naar Zuid-Holland
in Zuid-Holland.
/ 8 december Het Rotterdamse bedrijf Quantib, dat software ontwikkelt waarmee hersenziekten in een eerder stadium kunnen worden gesignaleerd, ontvangt een investering vanuit IQCapital. Investering in Quantib
/ 14 december Defensie werkt samen met innovatieve bedrijven en de ROM’s aan de legerbasis van de toekomst. Deze samenwerking binnen het programma Smart Base heeft al geleid tot € 6 mln. aan investeringen, waarvan € 2 mln. bij bedrijven in Zuid-Holland terechtkomt. Defensie investeert in Smart Base
/ 15 december Ruimteonderzoeksinstituut SRON, nu gevestigd in Utrecht, komt naar Zuid-Holland. Het instituut bouwt onder meer hoogwaardige technologische instrumenten voor sterrenkundig onderzoek, aardgericht onderzoek en onderzoek naar exoplaneten. SRON naar Leiden en Delft
59
5. Onze governance De Nederlandse corporate governance code richt zicht op de governance van beursgenoteerde vennootschappen en geeft een richtsnoer voor effectieve samenwerking en bestuur. Naleving van de corporate governance code draagt bij aan het vertrouwen in goed en verantwoord bestuur van vennootschappen en de inbedding in de maatschappij. Hoewel InnovationQuarter niet beursgenoteerd is, passen wij de principes en best practices uit de Corporate Governance toe, voor zover deze van toepassing zijn op een organisatie van onze omvang en inrichting. De governancestructuur van InnovationQuarter is gebaseerd op Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, de corporate governance code, de statuten, de aandeelhoudersinstructie en diverse interne reglementen.
Langetermijnwaardecreatie Het instrumentarium voor het bewerkstelligen
code nageleefd. De externe accountant wordt in
van een deugdelijk en transparant stelsel van
de Audit Commissie, Raad van Commissarissen
checks and balances dat de directeur, Raad van
en vergadering van aandeelhouders bevraagd
Commissarissen en de organisatie hanteert
over zijn verklaring over de getrouwheid van de
bestaat met name uit het Meerjarenplan,
Jaarrekening. Verder wordt door de directeur,
Jaarplan, de begroting, kwartaalrapportages
Raad van Commissarissen een weloverwogen
over de activiteiten en het investeringsportfolio
voordracht tot (her)benoeming van een externe
en een op de organisatie toegesneden
accountant uitgebracht. De Audit Commissie
administratieve organisatie en interne
bespreekt het auditplan met de externe
beheersing. Periodiek wordt hierover
accountant voorafgaand aan de controle.
gerapporteerd aan de Audit Commissie en de Raad van Commissarissen. Ten aanzien van de
De externe accountant rapporteert datgene
financiĂŤle verslaglegging houdt de Raad van
wat hij met betrekking tot zijn controle van
Commissarissen meerdere malen per jaar (in
de Jaarrekening en de daaraan gerelateerde
de reguliere vergaderingen) toezicht op het
controles onder de aandacht van de directeur
volgen van de interne procedures die verband
en de Raad wil brengen. Bevindingen worden
houden met het opstellen en de publicatie van
opgenomen in de managementletter en het
het Jaarverslag, de Jaarrekening en andere
accountantsverslag aan de Directie, de Audit
(periodieke) rapportages.
Commissie en de Raad van Commissarissen. Vanaf boekjaar 2016 wordt door de externe
60
Met betrekking tot de rol, benoeming, beloning
accountant voor de aandeelhouders en
en beoordeling van het functioneren van de
participanten ook een boardletter opgesteld met
externe accountant worden de bepalingen uit de
de bevindingen van de externe accountant.
Risicobeheersing en verantwoording
identificeren, te analyseren en te beheersen.
Het beheersen van risico’s van
De uitdaging daarbij is om risico’s (ongewenste
InnovationQuarter maakt deel uit van
gebeurtenissen) die op uiteenlopende
de dagelijkse werkzaamheden van
wijze gerelateerd zijn aan (het behalen van)
InnovationQuarter. Zo is bijvoorbeeld
verschillende organisatiedoelstellingen te
risicobeheersing rondom het investeringsproces
prioriteren op basis van kwalitatieve en
feitelijk core business. Een set van
kwantitatieve beschouwingen. Voor de
beheersmaatregelen is ingevoerd met een groot
risicowaardering wordt onderscheid gemaakt
aantal checks and balances, die intern en extern
tussen kans en impact volgens onderstaande
wordt geverifieerd voordat wordt overgegaan
onderverdeling.
tot investering. Om het identificeren van risico’s gestructureerd Hoewel het aangaan van risico’s inherent
te laten plaatsvinden en ervoor te zorgen dat
is aan onze investeringsactiviteiten is de
potentiële risico’s systematisch geïdentificeerd
risicobereidheid ten aanzien van non-compliance
kunnen worden, is een aantal deelverzamelingen
relatief laag, dit gezien de verwachtingen
gedefinieerd dat tezamen de ruimte biedt om
en de eisen van belanghebbenden en de
alle relevante ondernemingsrisico’s in onder te
maatschappij als geheel. Ook worden fraude of
brengen. De belangrijkste deelverzamelingen
pogingen daartoe niet getolereerd. Om fraude
worden gevormd door de kerntaken, omdat
te voorkomen zijn passende maatregelen
deze kerntaken direct gerelateerd zijn aan
genomen, waaronder de invoering van twee (of
de geformuleerde organisatiedoelstellingen.
meer) paar ogen principe bij fraudegevoelige
Naast de risico’s die specifiek van toepassing
processen.
zijn op (of binnen) de kerntaken, worden ook een aantal organisatiebrede risico’s onderkend,
InnovationQuarter maakt gebruik van een
voornamelijk gerelateerd aan ondersteunende
risicoregister om de ondernemingsrisico’s te
processen binnen Strategie & Staf.
Impact doelstellingen Impact doelstellingen 0-5%
Zeer geringe impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen mogelijk (0-5% van KPI)
5-10%
Beperkte impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen (deels) mogelijk (5-10% van KPI)
€ 50-100
10-25%
Aanzienlijke impact op de organisatiedoelstellingen, niet volledig corrigeerbaar/niet compenseerbaar (10-25% van KPI)
€ 100-250
25-50%
Grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (25-50% van KPI)
€ 250-500
> 50%
Kans
Zeer grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (> 50% van KPI)
< € 50
> € 500
Impact (in duizenden euro’s)
61
Risicomatrix Kans → Laag
Middel
Hoog
Aanzienlijk Zeer gering
Beperkt
Impact →
Groot
Zeer groot
Zeer gering
62
▶▶ (Gedeeltelijk) wegvallen van exploitatiebijdragen.
▶▶ Inzet middelen (tijd/geld) in trajecten zonder perspectief.
▶▶ Samenwerkingsverbanden, Portfolio en Internationale bedrijven presteren en ontwikkelen niet volgens verwachting. ▶▶ Politieke invloed op besluitvorming. ▶▶ Structuur en organisatie ontwikkelt zich niet passend met omgeving en activiteiten. ▶▶ Negatieve berichtgeving omtrent InnovationQuarter. ▶▶ Niet voldoen aan wet-, regelgeving en richtlijnen (compliance).
Zeer hoog
Voor elke deelverzameling is de
In de risicomatrix hebben we de belangrijkste
risicomanagementcyclus van toepassing.
risico’s uit het risicoregister opgenomen en in
Het te volgen proces is daarbij telkens hetzelfde.
een risicomatrix geplaatst, waarbij we rekening
De verschillende stappen zijn:
houden met de genomen beheersmaatregelen.
▶▶ Risico-identificatie: identificatie van
Hoewel niet uitputtend zijn de belangrijkste
risico’s met oorzaak, gebeurtenis en
geïmplementeerde beheersmaatregelen:
gevolg. In deze activiteit worden de risico’s
▶▶ Actieve, open en proactieve communicatie
geïnventariseerd die het behalen van de organisatiedoelstellingen negatief kunnen beïnvloeden. Deze risico’s kunnen een
met aandeelhouders, participanten, stakeholders en medewerkers; ▶▶ Effectieve inrichting van de administratieve
verstorende werking hebben die direct
en bedrijfsprocessen, budgettering,
ingrijpt op een van de kerntaken of indirect
monitoring van afspraken, (voortgang)
via een van de ondersteunende processen. Na de identificatie is het belangrijk de
rapportages; ▶▶ Uitvoerige en actieve uitvoering van due
ongewenste gebeurtenis en zwakte in detail
diligence en beheer van investeringen
te analyseren en de oorzaken en gevolgen
en screening van ondernemingen en
goed te formuleren. Een voorwaarde om de
samenwerkingspartners.
juiste beheersmaatregelen te kunnen bepalen is het precies formuleren van risico’s wat
InnovationQuarter maakt geen gebruik van
betreft oorzaken en gevolgen.
financiële instrumenten ter afdekking van
▶▶ Risico-beoordeling: hierbij gaat het om het
risico’s ten aanzien van activa, passiva, financiële
bepalen van de verwachtingswaarde van
toestand en resultaat en schat de prijs-, krediet-,
risico’s. Dit is het product van de kans van
liquiditeits- en kasstroomrisico’s in als zeer gering.
optreden en impact als een risico optreedt. Aan de hand van de beoordeling kunnen de risico’s worden geprioriteerd; welke zijn de belangrijkste om als eerste verder te beheersen door de organisatie. ▶▶ Plannen beheersmaatregelen: identificeren en selecteren van beheersmaatregelen aan de hand van de keuze van de risicorespons (vermijden/uitsluiten, reduceren, noodvoorziening treffen, overdragen/ transfer, delen of accepteren van het risico). Hoe wordt omgegaan met eventuele kosten voor het uitvoeren van beheersmaatregelen. ▶▶ De gekozen beheersmaatregelen worden aan een persoon gekoppeld (actiehouder) die vervolgens verantwoordelijk is voor het tijdig uitvoeren van beheersmaatregelen (acties). ▶▶ Implementeren beheersmaatregelen: uitvoeren van beheersmaatregelen (acties). ▶▶ Evaluatie beheersmaatregelen: evalueren of maatregelen ingevoerd en effectief zijn. ▶▶ Communicatie: periodieke rapportages.
63
Effectief bestuur en toezicht Bij de bespreking van de organisatieontwikkeling
InnovationQuarter wordt getypeerd door
en -structuur en de uitkomsten en
een professionele, informele werksfeer
de actiepunten van het jaarlijks
en werknemers hebben de mogelijkheid
medewerkerstevredenheidsonderzoek met de
om vermeende misstanden en
Raad van Commissarissen en de medewerkers
onregelmatigheden te melden volgens de
tijdens de personeelsbijeenkomsten is cultuur
meldingsprocedure zoals opgenomen in de
onderwerp van de bespreking.
klokkenluidersregeling InnovationQuarter.
InnovationQuarter is een organisatie waarin de
Waarna passend en onafhankelijk onderzoek naar
volgende waarden leidend zijn:
signalen van misstanden en onregelmatigheden
▶▶ Ondernemend: InnovationQuarter is
wordt gedaan en, indien een misstand of
een actieve, uitnodigende en verbindende
onregelmatigheid is geconstateerd, een adequate
organisatie, die zichtbaar is in het veld;
opvolging van eventuele aanbevelingen tot
op zoek naar kansen in de markt; creatief
herstelacties plaatsvindt.
in het bedenken en toepassen van ideeën, oplossingen en methodes om
De externe accountant heeft de gelegenheid
zijn doelstellingen te bereiken; gericht op
gekregen van de Audit Commissie en Raad
aansprekende resultaten.
van Commissarissen om te melden of hij bij de
▶▶ Samenwerkend: InnovationQuarter werkt samen met partners aan het realiseren
uitoefening van zijn opdracht een misstand of onregelmatigheid constateert of vermoedt.
van zijn doelstellingen; resultaten zijn gezamenlijke resultaten, die de innovatie-
InnovationQuarter is organisatiebreed zeer alert
en concurrentiekracht van Zuid-Holland
om (alle schijn van) belangenverstrengelingen
versterken.
tegen te gaan binnen de organisatie. Elke vorm
▶▶ Professioneel: InnovationQuarter heeft een helder profiel: partijen in het veld weten
vennootschap, directeur en/of commissarissen
waar InnovationQuarter voor gaat en staat;
moet worden vermeden. Indien mogelijk (de schijn
medewerkers van InnovationQuarter zijn
van) tegenstrijdige belangen aan de orde zijn, dan
gecommitteerd, zelfstartend en intrinsiek
zal directeur of commissaris niet deelnemen aan
gemotiveerd om hun werk goed te doen.
de beraadslaging en besluitvorming. Eind 2017
Zij halen het beste uit zichzelf en bieden
heeft een herinventarisatie plaatsgevonden van
het beste aan de mensen en organisaties
de nevenwerkzaamheden van onze werknemers,
waarmee zij werken.
dit aanvullend op de opgave bij in dienst treden en
▶▶ Betrokken: InnovationQuarter is een bevlogen samenwerkingspartner, met de ambitie om van Zuid-Holland een economische topregio te maken. InnovationQuarter is transparant (qua profiel, doelstellingen en strategie) en benaderbaar.
64
van schijn van belangenverstrengeling tussen
formele meldingsplicht van een werknemer van nevenwerkzaamheden.
Beloningen
Algemene vergadering
InnovationQuarter past vrijwillig de Wet
In 2017 hebben twee Aandeelhouders-
normering bezoldiging topfunctionarissen
vergaderingen plaatsgevonden waar onder andere
publieke en semipublieke sector (WNT) toe.
de volgende agendapunten ter besluitvorming en
De directeur heeft een contract voor
ter kennisname zijn voorgelegd:
onbepaalde tijd en de bezoldiging is niet
▶▶ Vaststelling agenda’s en verslagen algemene
afhankelijk van de prestaties van de organisatie,
vergadering;
noch zijn er aspecten van maatschappelijk
▶▶ Vaststellen Jaarverslag 2016;
verantwoord ondernemen opgenomen
▶▶ Bestemming van het resultaat 2016;
in de beloningsstructuur. De Raad van
▶▶ Bespreking Jaarplan 2018;
Commissarissen stelt de beloning vast op
▶▶ Decharge directeur en leden van de Raad van
basis van de door de remuneratiecommissie
Commissarissen;
voorgestelde beloning, na functionerings- en
▶▶ Herbenoeming externe accountant 2017;
beloningsgesprek met de directeur.
▶▶ Benoeming externe accountant 2018 e.v.; ▶▶ Herbenoeming twee leden Raad van
De (systematiek van de) bezoldiging van de commissarissen is bij oprichting van de vennootschap door de Algemene Vergadering
Commissarissen; ▶▶ Vaststelling profielschets Raad van Commissarissen en nieuw te werven lid;
van Aandeelhouders goedgekeurd.
▶▶ Uitvoering energie-innovatiefonds ENERGIIQ;
In de Jaarrekening is de bezoldiging van de
▶▶ Evaluatie InnovationQuarter en
directeur en de commissarissen opgenomen.
managementreactie;
De bezoldiging valt zowel binnen de WNT
▶▶ Uitvoering Roadmap Next Economy;
normering als de gestelde voorwaarden
▶▶ Algemene stand van zaken
en kaders vastgesteld door de Algemene
InnovationQuarter.
Vergadering van Aandeelhouders. De externe accountant stelt ten behoeve van de aandeelhouders van de vennootschap een board letter op en de externe accountant kan over zijn verklaring omtrent de getrouwheid van de Jaarrekening worden bevraagd door de algemene vergadering. De externe accountant woonde de vergadering bij waar de bespreking en vaststelling van de Jaarrekening 2016 was geagendeerd.
65
Bijlagen
FinanciĂŤle kengetallen (realisatie versus begroting) Overzicht portfoliobedrijven Over dit verslag
66
Š Port of Rotterdam
Financiële kengetallen Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)
2017
Begroting 2017
2016
PARTICIPATIEBEDRIJF Opbrengsten verkoop participaties
375
–
–
–
–
–
–
–
(300)
–
Af: Aanschafwaarde verkochte participaties Liquidatie/faillissementen
(375)
–
–
– –
–
–
(300)
Transactieresultaat
–
–
–
(300)
Afboeking openstaande leningen
–
–
–
(763)
–
–
–
(1.063)
–
(342)
Dotaties aan voorzieningen
(448)
–
–
–
Vrijval als gevolg van afboeking in verband met verkoop, liquidatie
–
etc. Mutaties voorzieningen
Ontvangen dividend
(448)
–
–
–
–
–
390
468
360
Rente liquide middelen
46
–
Overige vergoedingen
462
449
Ontvangen rente leningen u/g
Overige opbrengsten
898
Opbrengsten Participatiebedrijf
Personeelskosten Directe kosten Algemene kosten Kosten Participatiebedrijf Resultaat Participatiebedrijf
84
(342)
84 3
917
444
(917)
(961)
1.406
1.471
1.185
93
166
146
280
276
240
1.779
1.913
1.571
(1.329)
(997)
(2.532)
67
Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)
2017
Begroting 2017
2016
ONTWIKKELINGSBEDRIJF Exploitatiebijdragen Overige opbrengsten
4.545
4.490
4.007
–
–
–
Opbrengsten Ontwikkelingsbedrijf
Personeelskosten
4.545
3.334
4.490
3.257
4.007
2.825
Directe kosten
682
575
612
Algemene kosten
529
659
584
Kosten Ontwikkelingsbedrijf Resultaat Ontwikkelingsbedrijf
Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)
4.545
4.490
–
0
2017
Begroting 2017
4.022 –
(15)
2016
OVERIGE ACTIVITEITEN Opbrengsten
931
678
Personeelskosten
829
860
500
Directe/buitengewone kosten
372
70
200
–
–
43
Algemene kosten Kosten overige activiteiten
1.201
930
743
Resultaat overige activiteiten/buitengewone posten
121
1
(65)
Totaalresultaat InnovationQuarter
68
1.322
(1.208)
(996)
(2.612)
Overzicht portfoliobedrijven IQCapital
Airborne ontwikkelt en produceert
IRM systems levert specialistische
Ncardia is leverancier van humane
composiet oplossingen in de
diensten en engineering voor de
testsystemen gebaseerd op zelf
sectoren Aerospace, Defensie en
gehele levensduur van onshore en
gekweekte hartspiercellen uit
Maritieme Industrie.
offshore pijpleidingsystemen.
menselijke stamcellen.
www.airborne-international.com
www.irm-sys.com
www.ncardia.com
Milgro is een onafhankelijke
Onegini biedt bedrijven
Barge Master is een
solution provider op
een softwareoplossing om
toonaangevend bedrijf
het gebied van afval- en
gevoelige informatie te delen via
op het gebied van
grondstoffenmanagement
smartphone apps.
bewegingscompensatiesystemen
op basis van een circulair-
voor de offshore-industrie.
economische visie.
www.barge-master.com
www.milgro.nl
www.onegini.com
Oxy-low specialiseert zich in alternatieve biologische Cybersprint geeft bedrijven grip
MOCS combineert engineering- en
insecten behandelmethoden en
op hun online reputatie door de
advieswerk met het lanceren van
kwaliteitsbewaring van food en
websites en apps voor bedrijven in
nieuwe producten in de maritieme,
non-food commodities door middel
kaart te brengen met als doel om
offshore en civiele sector.
van laag-zuurstof behandeling.
www.mocs.nl
www.oxylow.com
hacking en phishing tegen te gaan. www.cybersprint.nl
Munisense is marktleider in het online en realtime monitoren FiberCore is dĂŠ specialist voor
van omgevingsparameters, zoals
bruggen, sluisdeuren en andere
geluid, water en binnenklimaat.
van vezelversterkte kunststof (composiet).
Parkbee maakt parkeergarages van bedrijven toegankelijk voor
zwaar te belasten constructies www.munisense.nl
het grote publiek en zorgt zo voor betaalbaar en gemakkelijk parkeren op toplocaties.
www.fibercore-europe.com www.parkbee.com
69
Solar Monkey Quantib ontwikkelt software
Solar Monkey biedt installateurs
VarmX ontwikkelt een nieuw
waarmee het analyseren van MRI
van zonnepanelen de beste
therapeutisch eiwit om acute
beelden sneller, efficiënter en
software om een systeem
bloedingen te stoppen bij
goedkoper wordt. De software
te ontwerpen, de opbrengst
patiënten die factor Xa remmers
maakt ook nieuwe vormen van
nauwkeurig te berekenen en deze
(orale antibloedstollingsmiddelen)
analyse mogelijk.
vervolgens te garanderen aan zijn
gebruiken, zoals bijvoorbeeld
klanten.
trombose patiënten.
www.solarmonkey.nl
www.varmx.com
www.quantib.com
RISKID biedt risicomanagementsoftware
Toxys is gespecialiseerd in een
(SaaS-oplossing) aan een brede
nieuwe generatie van innovatieve
WSF is een startupincubator in Den
klantengroep in de publieke
toxiciteitstesten.
Haag. Via het WSF Connectivity Accelerator programma
en private sector, waaronder gemeentes, spoorwegen, medische
www.toxys.com
maken startups een versnelde
centra, risk- consultancy- en
ontwikkeling door om hun bedrijf
projectmanagementbureaus.
‘investor ready’ te maken en om te kunnen opschalen in de WestEuropese markt. Het doel is dat de
www.riskid.nl
ondernemingen zich uiteindelijk Tradecloud is een online platform
duurzaam vestigen in Den Haag en
waarmee productiebedrijven en
omgeving.
technische groothandels hun inkoop en verkoopprocessen
www.worldstartupfactory.com
kunnen integreren met hun klanten en leveranciers. Robot Robots Company (RRC) bouwt robots voor de zorg
www.tradecloud1.com
en beveiliging, die autonoom taken uitvoeren en anticiperen op steeds veranderende omstandigheden.
Xinaps ontwikkelt smart tools for BIM applicaties zoals Revit die het
www.robotsecuritysystems.com
leven van architecten makkelijker maken. www.xinaps.com
70
IQCapital fonds-in-fonds investeringen
BioGeneration Capital Fund III is
Rotterdam Port Fund streeft
HPE Growth Capital investeert in
het derde fonds van BioGeneration
naar een portfolio van 10 tot 15
ondernemingen met schaalbare
Ventures. Het fonds richt zich
bedrijven. Het fonds investeert
technologie in een groeifase. HPE
op bedrijven in de life sciences &
in haven gerelateerde bedrijven
investeert in technologiebedrijven
health sector.
waarbij de focus zal liggen op
in de Hi-Tech Hardware, New
bedrijven in Nederland en BelgiĂŤ.
Materials en Software & Internet.
www.rotterdamportfund.com
www.hpegrowthcapital.com
www.biogenerationventures.com
InnovationQuarter fondsen in beheer
UNIIQ Logotype
10.08.2017
ENERGIIQ Logotype
10.08.2017
UNIIQ helpt ondernemers in Zuid-
ENERGIIQ is het energie-
Holland om hun unieke innovatie
innovatiefonds van Zuid-Holland.
sneller naar de markt te brengen.
Met het fonds investeren wij in
Wij bieden ondernemers het
ondernemingen, die klaar zijn voor
startkapitaal om hun plannen te
het commercialiseren van hun
realiseren en de risicovolste fase
bewezen energie-innovatie, die
van concept tot veelbelovend
leidt tot CO2-reductie.
bedrijf te overbruggen. www.energiiq.nl www.uniiq.nl
71
UNIIQ
Aerovinci werkt aan ‘DroneDock’-
Fibriant richt zich op de
LongBloom heeft een
technology; zodat drones volledig
ontwikkeling en productie van
gepatenteerd proces ontwikkeld
autonoom kunnen opstijgen,
recombinant fibrinogeen, een
om bloemen op een schonere en
landen, data verwerken, opladen,
eiwit dat voorkomt in ons bloed
langdurige (minimaal 6 maanden)
etc.
en een belangrijke rol speelt bij
manier te preserveren.
bloedstolling, weefselherstel en www.aerovinci.com
natuurlijke afweer.
www.longbloom.com
www.fibriant.com
Mayht ontwikkelt revolutionaire luidsprekertechnologie
Amylon Therapeutics ontwikkelt
waarmee luidsprekers vele
een kandidaatmedicijn tegen de Katwijkse Ziekte, die formeel
Hardt Global Mobility zet zich
malen compacter, krachtiger en
Hereditary Cerebral Hemorrhage
in voor het concept van een
goedkoper geproduceerd kunnen
with Amyloidosis, Dutch Type
“global village” door een nieuw
worden dan conventionele
(HCHWA-D) heet.
transportsysteem te ontwikkelen
speakers.
dat zo snel is als een vliegtuig, zo www.amylon.com
gemakkelijk als de trein, voor een
www.mayht.com
fractie van de kosten. www.hardt.global
SemioticLabs voorspelt wanneer en waarom elektromotoren en
Andrupos ontwikkelt een systeem waarmee de echtheid van
Hercules werkt aan een medicijn
roterend equipment faalt. Klanten
waardedocumenten kan worden
dat het lichaam beter in staat
van Semiotic Labs gebruiken de
geverifieerd door ze te herleiden
stelt om de groei en uitzaaiing van
oplossingen om onderhoud in
naar hun bron (printer).
verschillende vormen van kanker
te plannen voordat machines
te verminderen.
uitvallen.
www.hercules-pharma.nl
www.semioticlabs.com
www.andrupos.com
Condi Food ontwikkelt nondestructieve inspectietechnologie
IMSystems introduceert de
voor voedsel, op basis van
Archimedes Drive, een nieuwe
Sense Glove zorgt voor de meest
hyperspectrale beeldopnamen.
technologiestandaard voor
natuurlijke interactie in VR en AR.
vertragingskasten, met de
Met Sense Glove kan een virtueel
potentie een revolutie in de
object aangeraakt, gevoeld en
robotica industrie teweeg te
gemanipuleerd worden alsof het
brengen.
een echt object is.
www.imsystems.nl
www.senseglove.com
www.condifood.com
72
Sensius werkt aan nieuwe
VIBES.technology slaat een brug
Wolk Company is de bedenker
kankerbehandelingen
tussen simulatie en metingen
van WOLK, een airbagriem ter
met hyperthermie om de
aan geluid en trilling in high-tech
voorkoming van heupfracturen.
behandelmogelijkheden voor
engineering omgevingen, om
patiĂŤnten met hoofd-halskanker te
ongewenste trilling vroegtijdig
verbeteren.
in het ontwerpproces te
www.wolkcompany.com
identificeren, en uit te bannen. www.sensius.biz www.vibestechnology.com
VarmX ontwikkelt een nieuw therapeutisch eiwit om acute bloedingen te stoppen bij patiĂŤnten die factor Xa remmers (orale antibloedstollingsmiddelen) gebruiken, zoals bijvoorbeeld trombose patiĂŤnten. www.varmx.com
73
Over dit verslag Met dit Jaarverslag leggen we verantwoording
Met het Jaarverslag 2016 hebben we
af over onze activiteiten in 2017. Bij het opmaken
deelgenomen aan de Transparantiebenchmark.
van het Jaarverslag volgen we relevante (inter)
Deze benchmark is uitgevoerd door EY in
nationale richtlijnen en best practices.
opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Aan de
In het Jaarverslag 2015 hebben we een eerste
Transparantiebenchmark voor het Jaarverslag
aanzet gedaan om het traditionele Jaarverslag
2016 hebben 254 organisaties deelgenomen en
meer te integreren met de rapportage over onze
InnovationQuarter heeft een score behaald van
maatschappelijke functie in de regio en leggen
142 van de 200 (2015: 137) en is daarmee op de
we verantwoording af over ons maatschappelijk
ranglijst op plaats 91 (2015: 89) geëindigd. Met
verantwoord ondernemen (MVO) en onze
deze eindscore bevinden we ons in het peloton
behaalde resultaten op de materiële thema’s. In
van de Transparantiebenchmark. Er is een
dit Jaarverslag rapporteren we over de resultaten
nieuwe opzet van de Transparantiebenchmark
en het maatschappelijk rendement daarvan:
vanaf 2018, de frequentie van de benchmark gaat
het aantal gecreëerde nieuwe arbeidsplaatsen,
van jaarlijks naar tweejaarlijks. Eerstvolgend
het aantal gerealiseerde innovatieprojecten,
Jaarverslag waarmee we zullen deelnemen aan
het additioneel geïnvesteerd private kapitaal.
de Transparantiebenchmark is het Jaarverslag
Er zijn geen veranderingen in de definities en
over boekjaar 2018.
meetmethoden van de data in vergelijking met voorgaande jaren. En er zijn geen onzekerheden
Bij de Jaarrekening en het Jaarverslag nemen wij
of inherente beperkingen in de data gevonden
de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en
als gevolg van de metingen, schattingen of
de Richtlijnen van de Jaarverslaggeving in acht.
berekeningen. EY is de onafhankelijke externe accountant Welke maatschappelijke uitdagingen we
van InnovationQuarter en heeft de opdracht
adresseren komt in Onze omgeving en Onze
gekregen om een oordeel te geven over de
strategie aan de orde.
Jaarrekening en rapporteert hierover met behulp van de controleverklaring van de
In 2015 is een start gemaakt met de
onafhankelijke accountant, zoals opgenomen in
inventarisatie van de materiële thema’s voor
de Jaarrekening.
InnovationQuarter. In 2016 heeft een verdere verificatie en aanpassing van de materiële thema’s plaatsgevonden in dialoog met onze participanten en interne toetsing met de medewerkers die direct contact hebben met onze stakeholders. Het nog beter in kaart brengen van de materiële thema’s is een doorlopend proces en wordt de komende jaren voorgezet.
74
COLOFON Druk: Van de Sande Opmaak: papa | visuele communicatie © InnovationQuarter IQ032018
WTC The Hague Prinses Margrietplantsoen 32 2595 BR DEN HAAG +3188 4747 255 info@innovationquarter.nl www.innovationquarter.nl