TERUGBLIQ INNOVATIONQUARTER JAARVERSLAG 2019
“Het kennisniveau ligt heel hoog in deze regio; er is veel talent en de overheid is zeer ervaren” SAMEN MET ONZE PARTNERS WERKEN WE AAN STERKE ECOSYSTEMEN EN CLUSTERS IN ONZE REGIO
€ 504 MLN. ADDITIONEEL PRIVAAT VERMOGEN AANGETROKKEN
2.810 NIEUWE ARBEIDSPLAATSEN GECREËERD
Inhoudsopgave
Missie, visie en profiel
4
3. Onze resultaten
Samenvatting resultaten 2019
6
48
Voorwoord 8
Innoveren 49
Verslag van de Raad van Commissarissen
10
Internationaliseren 53
Interview / CybExer
12
Investeren 56
TerugblIQ1 14
Tot slot
61
TerugblIQ3 62
Verslag van de Directie 16
Interview / Walstroom
64
Terugblik 2019
16
Realisatie versus doelstellingen (KPI’s)
18
Financiële realisatie
22
Vooruitblik 2020
24
Interview / SMITZH
26
TerugblIQ2
28
4. Onze organisatie
66
Hoe zijn we georganiseerd?
66
Human Resource Management
68
Communicatie 71 TerugblIQ4 72 Interview / Jan Kees de Jager
1. Onze omgeving
74
30
Trends en ontwikkelingen
31
Aandeelhouders en Participanten
34
5. Onze governance
76
Langetermijnwaardecreatie 76 Risicobeheersing en verantwoording
2. Onze strategie
36
77 80
Beloningen 81
Integrale inzet van kennis en netwerken
Effectief bestuur en toezicht
37
Algemene vergadering
81
Sectoren 38 Innoveren (proces)
38
Internationaliseren (proces)
40
Investeren (proces)
42
Bijlagen 82
Waardeketen 44
Financiёle kengetallen
Personalia directeur en leden van de Raad van
Interview / IMSystems
46
Commissarissen per 1-1-2020
85
Toelichting belangrijkste indicatoren
88
Gebruikte begrippen en termen
90
De Jaarrekening 2019 van de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter B.V. is integraal onderdeel van het InnovationQuarter Jaarverslag 2019 (TerugblIQ).
2
83
In dit jaarverslag laten we in een vijftal interviews ondernemers aan het woord met wie wij afgelopen jaar hebben gewerkt. Ondernemers die ieder op hun eigen manier een bijdrage leveren aan maatschappelijke uitdagingen in de regio. Dit zijn de ondernemers die wij graag helpen vanuit onze ambitie om via onze activiteiten een bijdrage te leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.
12
26
“Het kennisniveau ligt heel hoog in deze regio; er is veel talent en de overheid is zeer ervaren.”
“We willen met deze innovatie een inspiratiebron zijn voor andere maakbedrijven.”
CybExer
SMITZH
64
46 “Dankzij InnovationQuarter zijn we als team volwassener geworden. En kijken we niet zes maanden, maar zes jáár vooruit.”
“De samenwerking tussen de publiek-private partijen was uitzonderlijk vergaand.” Walstroom
IMSystems
74 “Technologie gaat het voor ons oplossen, daar ben ik van overtuigd.” Jan Kees de Jager
3
Missie, visie en profiel
In 2018 hebben we in nauw overleg met onze stakeholders een nieuw Meerjarenplan voor de periode 2019-2022 opgesteld. Daarbij is onze missie herijkt. Onze visie, strategie en profiel zijn ongewijzigd.
Missie /
Visie /
De economische structuur van de regio duurzaam versterken en het innovatief vermogen van ZuidHolland ontsluiten.
InnovationQuarter werkt samen met partners aan een bruisend innovatief ecosysteem.
Dit doen we door de maatschappelijke
plaatsvindt tussen sectoren, waarin
vraagstukken op het gebied van duurzaam
bedrijven kunnen (door)groeien en waar
& schoon, slim & veilig en groen & gezond te
innovatieve buitenlandse bedrijven toe
vertalen in businesskansen voor vandaag en
worden aangetrokken.
Een ecosysteem waarin kruisbestuiving
morgen.
Strategie /
Profiel /
InnovationQuarter is de aanjager van economische vernieuwing.
InnovationQuarter is een onderneming met publieke aandeelhouders, gericht op het versterken van de economie en werkgelegenheid in Zuid-Holland.
Dit doen we door onze kennis en expertise, ons uitgebreide regionale, nationale en internationale netwerk en onze brede regionale focus.
Onze platte organisatie kenmerkt zich door korte lijnen en een ondernemende en professionele cultuur. Samenwerking is voor ons een voorwaarde om onze missie en visie te verwezenlijken.
4
5
Samenvatting resultaten 2019
Innoveren
43
Internationaliseren
56
Investeren
1
33
Aantal business cases
Aantal
Aantal
en innovatieprojecten
bedrijven geland
investeringen
26
424
54
Uitgelokte
Uitgelokte
Uitgelokte
investeringen (€ mln.)
investeringen (€ mln.)
investeringen (€ mln.)
IQ
116
18
Aantal bezoeken
Verstrekte financieringen
Investor Relations
(€ mln.)
2.810
1.868
Aantal
Aantal
arbeidsplaatsen
arbeidsplaatsen
1. Dit zijn de resultaten van IQCapital en de fondsen in beheer UNIIQ en ENERGIIQ.
6
ENERGIIQ Logotype
10.08.2017
20
10
3
Nieuwe investeringen
Nieuwe investeringen
Nieuwe investeringen
€ 38
€ 15
€ 1
mln.
mln.
mln.
Uitgelokte investeringen
Uitgelokte investeringen
Uitgelokte investeringen
€ 14
€ 3
€ 1
mln.
mln.
mln.
Verstrekte financieringen
Verstrekte financieringen
Verstrekte financieringen
In de bijlage is een toelichting van bovenstaande indicatoren opgenomen.
7
Voorwoord 2019:
Zuid-Holland, slim, schoon en gezond Fit for the future. Voor de vele prachtige
ecosystemen en clusters die we in Zuid-Holland
bedrijven met en voor wie we werken in de
hebben versterkt.
regio is dat cruciaal. Wij ondersteunen ze daar dag in, dag uit bij op het gebied van investeren,
In onze regio is de samenwerking de afgelopen
innoveren en internationaliseren.
zes jaar sterk toegenomen. Over de grenzen heen. Van sectoren, van gemeenten, tussen
Op 1 januari 2019 bestond InnovationQuarter, als
kennisinstellingen, maar ook letterlijk door onze
regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-
regio en zijn mooie bedrijven internationaal veel
Holland, vijf jaar. Vijf jaar waarin we dagelijks
sterker te positioneren.
hebben gewerkt aan een economisch krachtige regio. Een regio die klaar is voor de toekomst,
Na een lange periode van onderpresteren heeft
klaar voor de Next Economy.
onze regio de afgelopen jaren haar economische prestaties en haar concurrentievermogen danig
Sinds de start is InnovationQuarter sterk
weten te verbeteren. Maar er is blijvend werk
gegroeid, in resultaten, in omvang van de
aan de winkel. Meer dan welke regio dan ook
organisatie en in een aantal nieuwe taken.
heeft Zuid-Holland de uitdaging om de grote
Nieuwe fondsen als UNIIQ en ENERGIIQ zagen
transities op het gebied van energie, circulair en
het levenslicht, met het secretariaat van de
digitalisering te vertalen in economische kansen.
Economic Board Zuid-Holland, de Roadmap
Door nauwe samenwerking tussen en met
Next Economy, Internationalisering en het Zuid-
ondernemers, kennisinstellingen en overheden
Hollands Investeringsplatform werden nieuwe
te organiseren, te zorgen dat ondernemingen
activiteiten toegevoegd en ook de bestaande
die willen (door)groeien daar financiering voor
kerntaken groeiden qua omvang, mede door
vinden, en door de Zuid-Holland nationaal
grote aanvullende opdrachten zoals SMITZH en
en internationaal op de kaart te zetten als
Maritime Delta. Door onze groei in activiteiten
aantrekkelijke vestigingsplaats maken we onze
én resultaten weten we jaar op jaar meer ImpaQt
regio Fit for the Future.
te creëren voor onze dynamische regio. Afgelopen jaar hebben we in het verlengde van
8
Met de collega’s ben ik trots op de resultaten die
ons meerjarenplan 2019 – 2022 “Meer ImpaQt
we de afgelopen 6 jaar samen hebben geboekt,
voor Zuid-Holland” gewerkt aan de verdere
op de samenwerkingen die zijn opgezet, op de
versterking van onze strategisch-economische
organisatie die we hebben opgebouwd en op de
en maatschappelijke impact. Tegelijkertijd
“Onze activiteiten hebben in 2019 geleid tot een additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van circa € 504 mln. en de creatie van meer dan 2.800 arbeidsplaatsen in de regio.”
waren onze resultaten op direct-economische
van het innovatiepotentieel vraagt van
impact (banen en geïnvesteerd vermogen)
InnovationQuarter dat ze méér is dan
afgelopen jaar wederom zeer goed.
een aanjager en verbinder, méér dan een
In 2019 zijn de volgende resultaten behaald:
acquisitieorganisatie en méér dan een
▶ Innoveren realiseerde 43 businesscases
investeerder. Door de integrale inzet van onze
en innovatieprojecten met een
kennis, kunde en netwerken versterken we
investeringsvolume van € 26 mln.
onze sterke sectoren en clusters. Door de
▶ Internationaliseren heeft 56 bedrijven
geïntensiveerde inzet en focus op energie,
geassisteerd bij vestiging, dan wel
circulair en digitalisering hebben we in 2019
verhuizing of uitbreiding in de regio. Deze
gewerkt aan de transitie naar de Next Economy.
bedrijven verwachten binnen drie jaar 2.810 arbeidsplaatsen te hebben gerealiseerd in
Om als organisatie ook zelf Fit for the Future te
de regio en € 424 mln. additioneel te hebben
zijn hebben we afgelopen jaar onze organisatie
geïnvesteerd.
inrichting aangepast. Met kleinere inhoudelijke
▶ Investeren heeft 33 investeringen
subteams komen we tot meer integrale
gerealiseerd, waarvan 20 uit IQCapital, 10
samenwerking, betere interne kennisdeling en
uit UNIIQ en 3 uit ENERGIIQ. Het additioneel
meer ruimte voor professionele doorgroei van
aangetrokken kapitaal over 2019 voor de
collega’s.
regio komt met deze investeringen op € 54 mln. Daarmee bedraagt het aantal werkzame
Sinds onze start is er één constante en dat
fte’s in al onze portfoliobedrijven van de drie
is de intensieve en goede samenwerking
fondsen per eind 2019 1.868 arbeidsplaatsen.
met bedrijven, kennisinstellingen,
Met ingang van 2019 rapporteert
clusterorganisaties, incubators, financiers en
Investeren in lijn met de andere regionale
investeerders, topsectoren en overheden in de
ontwikkelingsmaatschappijen over het totale
regio.
aantal arbeidsplaatsen bij de ondernemingen waarin wordt geïnvesteerd2.
Op die manier maken we samen Zuid-Holland, slimmer, schoner en gezonder!
Het duurzaam versterken van de economische structuur van de regio en het ontsluiten
Rinke Zonneveld Directeur InnovationQuarter
2 Dit betreft het aantal fte per jaareinde per bedrijf. Het getal is een indicatie van de impact van onze investeringen op de regionale economie. Hier wordt geen kwantitatieve doelstelling aan gekoppeld.
9
Verslag van de Raad van Commissarissen We constateren dat er in 2019 door
Raad van Commissarissen gesproken met de
InnovationQuarter op verschillende manieren
ondernemingsraad van InnovationQuarter.
met succes gewerkt is aan de verdere
En hebben individuele commissarissen ter
doorvertaling van het Meerjarenplan 2019 – 2022
kennismaking en inzicht deelgenomen aan
“Meer ImpaQt voor Zuid-Holland”. Daardoor
vergaderingen van de Investeringscommissie
is InnovationQuarter samen met bedrijven,
van IQCapital. De uitkomsten van de
kennisinstellingen, clusterorganisaties,
werkzaamheden van deze commissies zijn
incubators, financiers en investeerders,
in detail besproken tijdens de reguliere
topsectoren en overheden in staat nog betere
vergaderingen van de Raad en derhalve wordt
resultaten te behalen in het verder versterken
over de werkzaamheden van deze commissies
van de relevante clusters en ecosystemen in onze
niet separaat gerapporteerd in dit verslag.
regio. Overzicht van de activiteiten
Als Raad van Commissarissen is het onze taak
▶ De Raad heeft het Jaarverslag 2018, de
om toezicht te houden op de onderneming en de
kwartaalrapportages 2019, periodieke
onderneming te adviseren bij het nastreven van
risicomanagementrapportages en Jaarplan
de doelstellingen en de operationele activiteiten. Management en Raad zijn hier ook afgelopen
2020 inclusief begroting vastgesteld; ▶ Aan de hand van de kwartaalrapportages
jaar actief mee omgegaan in een effectieve en
werden de (financiële) resultaten
uitstekende samenwerking.
van zowel InnovationQuarter als de investeringsportefeuille besproken;
Met gepaste trots presenteert de Raad
▶ De Raad heeft in 2019 specifiek aandacht
van Commissarissen de resultaten van
besteed aan de volgende onderwerpen:
InnovationQuarter over 2019 en bedankt de
• Uitkomsten
aandeelhouders, financiers en participanten voor de constructieve dialoog en het gestelde vertrouwen in InnovationQuarter.
MedewerkersTevredenheidsOnderzoek; • Doorontwikkeling van het strategisch impact- en afwegingskader en specifieke strategieën per sector;
Bijeenkomsten
• Financieringsafspraken Participanten;
Er hebben in 2019 twee Aandeelhouders-
• Opbouw en ontwikkeling van
vergaderingen plaatsgevonden. De Raad van
de investeringsportefeuille en
Commissarissen heeft in 2019 vijfmaal vergaderd
investeringsproces;
in aanwezigheid van de Directeur. De Raad
• Uitvoering Human Capital Agenda;
heeft eenmaal buiten de aanwezigheid van
• Start en positionering Zuid-Hollands
de Directeur zijn eigen functioneren en het functioneren van de Directeur geëvalueerd.
10
Investeringsplatform (ZIP); • Doorontwikkeling secretariaat Economic
De Audit Commissie heeft viermaal en de
Board Zuid-Holland (EBZ) in relatie tot
Remuneratie Commissie heeft tweemaal
Strategie en Business Intelligence binnen
vergaderd. Tevens heeft een delegatie van de
InnovationQuarter.
Tot slot
Ook in 2019 is door InnovationQuarter gewerkt
van InnovationQuarter voor de regio worden
voor en met innovatieve ondernemers die
nagestreefd en de operationele activiteiten
dagelijks bezig zijn met oplossingen voor
worden uitgevoerd.
maatschappelijke vraagstukken op het gebied van voeding, klimaat, gezondheid, veiligheid
De Raad stelt de Algemene Vergadering van
en energie. Hieraan heeft InnovationQuarter in
Aandeelhouders voor de jaarrekening 2019 vast
haar rol als ecosysteemversterker, acquisiteur
te stellen.
en investeerder op een professionele manier, met een veelheid aan relevante activiteiten,
Den Haag, 20 februari 2020
projecten en sterke resultaten voor de regio bijgedragen.
Raad van Commissarissen Marike van Lier Lels (voorzitter)
De Raad bedankt ook de medewerkers van
Leo Brand
InnovationQuarter voor hun onvermoeibare
Kees de Koning
inzet, professionaliteit, gedrevenheid en
Brigitte van der Maarel
betrokkenheid waarmee de doelstellingen
Peter van Zunderd
11
Interview / CybExer De menselijke kant van cybersecurity De kwaliteit van cybersecurity is niet alleen afhankelijk van servers, routers en software, maar vooral ook van mensen. Dat is de visie van het Estlandse cybersecuritybedrijf CybExer. Om die visie ook internationaal uit te dragen, werden Merle Maigre, Executive Vice President for Government Relations, en Murray Davidson, Chief Technology Officer, naast hun vaste functies aangesteld als directeuren van CybExer International. Met de hulp van InnovationQuarter en The Hague Security Delta openen ze het eerste CybExer-kantoor over de grens, in hartje Den Haag. Een waardevolle toevoeging aan het Nederlandse cybersecuritylandschap.
12
Met trainingen, workshops en
De innovatiekracht
praktijkoefeningen helpt CybExer bedrijven
Vooral die menselijke benadering maakt CybExer
en organisaties, waaronder de NAVO en alle
zo innovatief en onderscheidend, vinden de
ministeries van defensie binnen de EU, zich
twee directeuren. ‘Door het minimaliseren
voor te bereiden op een potentiële cyberaanval.
van de risicofactoren van menselijk gedrag
Een van de producten die het bedrijf daarvoor
kunnen we snel en doeltreffend anticiperen
ontwikkelde is het CybExer Range Platform
op cyberaanvallen’, licht Maigre toe. ‘Daarom
(CRP), dat een levensechte cyberoorlog
geloven we dat onze werkwijze een van de
simuleert, ingericht op de specifieke organisatie.
meest geavanceerde is om cybersecurity te
Davidson: ‘Die simulatie verlaagt de drempel
verbeteren, ook dankzij de techniek die we
om meer te leren over cybersecurity. Het is een
daarvoor ontwikkelen en inzetten.’ Zoals het
veilige, toegankelijke en realistische manier
eerder genoemde CRP. ‘Het cloud-platform biedt
om cybervaardigheden te verbeteren, voor
organisaties de mogelijkheid om on demand
medewerkers van alle afdelingen.’
te oefenen’, vult Davidson aan. ‘De opdrachten
variëren in moeilijkheidsgraad. Bijvoorbeeld:
en de Nederlandse overheid is zeer ervaren’,
binnen vier uur een systeem beveiligen. Na
zegt Maigre. Het meest waardevol aan de
iedere opdracht krijg je feedback.’ Hij vergelijkt
samenwerking met InnovationQuarter en
het belang van zulk oefenmateriaal met dat
The Hague Security Delta noemt ze dan ook
van een vliegtuigsimulator, waarin een piloot
de warme introductie bij een relevant netwerk
regelmatig verplicht moet oefenen. ‘Dit werk
en de informatie over het lokale ecosysteem.
leer je alleen in het veld.’
Davidson typeert Den Haag als stad van veiligheid. ‘En Nederland vormt een uitstekende
De maatschappelijke waarde
match met Estland. Beide hebben een
CybExer streeft naar optimale veiligheid van de
fantastische reputatie in cyberland en zijn op dat
samenleving. Davidson: ‘Dat bereiken we door
vlak heel volwassen en vooruitstrevend.’
de weerbaarheid, alertheid en paraatheid te vergroten bij instellingen waarvan we allemaal
De toekomstplannen
afhankelijk zijn, zoals overheidsorganen
Om de cyberveiligheid bij nog meer organisaties
en ziekenhuizen.’ Maigre benadrukt het
te kunnen aanscherpen, wil CybExer de komende
economische belang van die weerbaarheid.
jaren blijven groeien en opereren op grotere
‘De kwaliteit van cyberveiligheid beïnvloedt de
schaal. En op nog hoger niveau. Maigre: ‘We
welvaart van een heel land. Dat zagen we in 2017
willen onze klanten meer kwaliteit bieden,
met de cyberaanval op het Deense transport- en
zodat ze efficiënter investeren in cybersecurity.’
energiebedrijf Maersk, die resulteerde in een
Bovendien zijn er plannen om de inhoud van
verlies van honderden miljoenen dollars en veel
het cloud-platform beter te lokaliseren, geeft
“Nederland vormt een uitstekende match met Estland. Beide hebben een fantastische reputatie in cyberland en zijn op dat vlak heel volwassen en vooruitstrevend.” verschillende sectoren raakte. Deze en andere
Davidson aan. ‘Voor ieder land komt een
aanvallen bevestigen dat het niet de vraag is óf
eigen versie, met aangepaste taal én culturele
een aanval zal plaatsvinden, maar wanneer. En
aspecten. Door bijvoorbeeld de lokale situatie
dat die niet alleen het getroffen bedrijf raakt,
na te bootsen worden de trainingen relevanter.
maar de nationale economie en de cohesie
Dat gaan we eerst doen voor Nederland, en als
tussen overheid en bedrijfsleven.’
dat goed loopt, breiden we het model uit naar omringende landen. Zo vormt Den Haag voor
De rol van InnovationQuarter
ons straks ook een hub voor internationale
Voor het Estlandse bedrijf is Nederland onder
samenwerkingen.’
meer interessant vanwege de vele internationale firma’s die hier zijn gevestigd en de nabijheid van omringende sterke economieën. Maar de voornaamste reden voor de keuze zit hem, geheel in lijn met de bedrijfsvisie, in het menselijke aspect. ‘Het kennisniveau ligt heel hoog in deze regio; er is veel talent 13
TerugblIQ1 / 17 januari De energietransitie is een opgave die een Europese aanpak verdient. Zuid-Hollands energieinnovatiefonds ENERGIIQ investeert daarom in het Europese energietransitiefonds SET Fund III.
ENERGIIQ-investering in SET Ventures
/ 18 januari Smart Industry fieldlab RoboHouse is officieel geopend. Het is ĂŠĂŠn van de fieldlabs uit SMITZH en helpt bedrijven met het ontwikkelen en testen van innovatieve robotica oplossingen. RoboHouse officieel geopend
/ 25 januari DuPont Industrial Biosciences slaat de eerste paal van het nieuwe gebouw op het Leiden Bioscience Park in Oegstgeest.
DuPont slaat eerste paal in Leiden
/ 11 februari We4Sea heeft financiering van ENERGIIQ opgehaald voor hun platform voor het monitoren van brandstofverbruik en emissies van zeeschepen te versnellen. ENERGIIQ investeert in We4Sea
/ 13 februari InnovationQuarter investeert in Dawn Aerospace, een New Space bedrijf dat duurzame, flexibele en kosteneffectieve lanceringen van kleine satellieten mogelijk maakt. Dawn Aerospace ontvangt investering
14
/ 13 februari Het Westlandse bedrijf Gearbox Innovations ontvangt een investering van â‚Ź 300.000 van UNIIQ voor de ontwikkeling van een digitale keurmeester.
UNIIQ-investering voor Gearbox
/ 15 februari Regionale samenwerking loont! Dat werd duidelijk tijdens het jaarlijkse Maritime Delta Diner bij GustoMSC in Offshore Valley Schiedam.
Maritime Delta Diner
/ 7 maart De provincie Zuid-Holland en brancheorganisatie SpaceNed gaan samenwerken met de Duitse deelstaat Bremen en het ruimtevaartcluster Aviaspace Bremen.
Spaceregio’s Zuid-Holland en Bremen
/ 28 maart Australisch product innovation agency IDE Group opende haar nieuwe Europese hoofdkantoor in CIC Rotterdam, van waaruit zij haar Europese partners zal bedienen zal bedienen en het Zuid-Hollands medtech cluster gaat versterken.
IDE Group vestigt in Rotterdam
15
Verslag van de Directie Terugblik 2019
InnovationQuarter kijkt terug op een enerverend en succesvol jaar. We hebben wederom met en voor prachtige bedrijven mogen werken. Bedrijven die op zoek zijn naar financiering, bedrijven met een innovatievraag, buitenlandse bedrijven op zoek naar een vestigingslocatie, bedrijven met internationale ambities. Wij hebben ze met plezier verder geholpen bij hun groei! Op deze wijze werken we aan de verdere versterking van ecosystemen en clusters in onze regio en dragen we bij aan maatschappelijke opgaven op het terrein van energie, circulariteit, digitalisering en gezondheid.
De afgelopen zes jaar is de samenwerking in
overtroffen. Zoals elk jaar worden de resultaten
de regio sterk toegenomen. Over de grenzen
mede beïnvloed door één of enkele grote
heen. Van sectoren, van gemeenten, tussen
projecten. Tevens hebben we nagenoeg alle
kennisinstellingen, maar ook letterlijk door onze
gestelde individuele KPI’s voor de drie activiteiten
regio en zijn mooie bedrijven internationaal veel
behaald met betere resultaten dan in 2018.
sterker te positioneren. Minstens zo belangrijk is de in 2019 gerealiseerde Onze samenwerking met bedrijven,
strategisch economische impact, die zichtbaar
kennisinstellingen, clusterorganisaties,
wordt in onze inspanningen samen met
incubators, financiers en investeerders,
partners om ecosystemen en clusters in onze
topsectoren en overheden is zeer intensief.
regio te versterken en de (internationale) aantrekkingskracht van onze regio te verbeteren.
Mede dankzij deze samenwerking hebben we
Zo is het regionale aandeel in het aantal
afgelopen zes jaar mooie resultaten weten te
buitenlandse bedrijven dat voor Nederland kiest
boeken voor de regio Zuid-Holland. Mede dankzij
sterk gestegen sinds 2014, vinden investeerders
onze activiteiten zijn over de periode 2014-2019
steeds beter hun weg naar Zuid-Holland wat
meer dan 6.000 fte aan banen gecreëerd en is
blijkt uit het feit dat sinds 2018 de meeste
er bijna dan € 800 mln. additioneel in de regio
venture capital deals van Nederland in onze regio
geïnvesteerd. Deze direct economische impact
plaatsvinden en is Zuid-Holland inmiddels de 13e
in gecreëerde banen en uitgelokte investeringen
(van de 268) meest concurrerende regio van de EU
is van groot belang gezien de economische
volgens de Regional Competitiveness Index van
uitgangspositie van Zuid-Holland.
2019.
In 2019 hebben we de ambitieuze doelstellingen uit ons jaarplan ten aanzien van additioneel geïnvesteerd vermogen en creatie van arbeidsplaatsen met een factor 3 à 4 ruimschoots 16
Innoveren
Het Zuid-Hollands Investeringsplatform helpt
Afgelopen jaar is vanuit Innoveren nog meer de
bedrijven, projecten of consortia die bijdragen
nadruk komen te liggen op activiteiten die direct
aan de transitie naar de Next Economy om
gericht zijn op het versterken van clusters en
tot financiering te komen. Op basis van een
ecosystemen (strategisch-economische impact).
analyse van de maatschappelijke relevantie
Voorbeeld hiervan zijn de clusterversterkende
en de financiële haalbaarheid van de business
programma’s die we uitvoeren zoals Maritime
case wordt bezien welke projecten kansrijk
Delta, SMITZH (Smart Manufacturing:
zijn. Het ZIP is bedoeld voor initiatieven met
Industriële Toepassingen in Zuid-Holland) en
een verdienmodel en financieringscapaciteit,
het in 2019 uitgevoerde innovatieprogramma
die in beginsel grotendeels via leningen en
Energie en Klimaat en eind 2019 goedgekeurde
risicodragend vermogen te financieren zijn.
innovatieprogramma Zorgtechnologie. Maar
Het ZIP richt zich op het brede scala aan
ook clusterversterkende projecten als de
Europese, nationale en regionale financiers
Biotech Campus Delft, het Fieldlab Industriële
en financieringsinstrumenten. Het fungeert
Electrificatie en de realisatie van een 5G-corridor.
daarmee ook als voorportaal voor Invest-NL, dat
Het merendeel van onze business development-
in januari 2020 officieel van start gaat.
projecten heeft een duidelijke link met maatschappelijke vraagstukken op het gebied
Internationaliseren
van voeding, gezondheid, veiligheid en energie.
De resultaten over 2019 laten zien dat de belangstelling van buitenlandse bedrijven in
In de loop van 2019 zijn binnen het team Innoveren
Zuid-Holland als vestigingsplaats voor hun
zowel het voormalige Business Development,
bedrijven doorzet. Dit blijkt niet alleen uit een
het Zuid-Hollands InvesteringsPlatform (ZIP)
toenemende groei in het aantal landingen
als de Roadmap Next Economy geïntegreerd.
maar ook in de toename in het aantal fact
Om de slagkracht op de Next Economy-thema’s
finding trips. De samenwerking met Rotterdam
digitalisering, energietransitie en circulair
Partners, The Hague Business Agency en de
te vergroten hebben we onze inzet hierop
Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA)
geïntensiveerd en werken we vanuit integrale
heeft de acquisitiekracht van Zuid-Holland
teams op het gebied van duurzaam & schoon,
verder versterkt in 2019. De strategische
slim & veilig en groen & gezond. Daarmee zorgen
keuzes van InnovationQuarter voor de regio
we, samen met de link met ZIP, voor hechte
sluiten onverminderd goed aan bij de nationale
verbindingen tussen transitiedenken en -doen en
acquisitiestrategie van de NFIA. Daarnaast is de
de financial engineering voor transitieprojecten.
integrale samenwerking op de werkvloer met de
Tegelijkertijd zorgen EBZ-taskforces digitalisering,
collega’s binnen de teams Innoveren en Investeren
energietransitie en circulair met ondernemers
toegenomen.
en bestuurders voor de doorontwikkeling van de Next Economy-thema’s.
De bedrijven die zich afgelopen jaar in de regio hebben gevestigd zijn net als in 2018 voornamelijk
De Europese Investeringsbank (EIB) heeft in juli
actief binnen Life Sciences & Health, High Tech
2018 de regio geadviseerd de technical assistance
en Digital Technology, met een toename van
voor transitieprojecten op orde te brengen. Het
Aerospace-bedrijven.
Zuid-Hollands Investeringsplatform (ZIP) is per 1 januari 2019 gestart en vormt de regionale
Het afgelopen jaar hebben we verdergaande
uitwerking van dit zogeheten technical assistance
verschuiving en versnippering gezien in de
platform.
geografische herkomst van de landingen. Waar voorheen de meeste bedrijven uit de VS of China 17
Realisatie versus doelstellingen (KPI’s) Innoveren Dit zijn de resultaten van Business Development, Next Economy, ZIP
160
40 43
Business cases en innovatieprojecten
Begroting 2019 - 2022
Begroting 2019
Realisatie 2019
20
Uitgelokte investeringen (€ mln.)
80
Begroting 2019
Begroting 2019 - 2022
26
Realisatie 2019
Internationaliseren Foreign Investments
Aantal bedrijven geland
40
160
Begroting 2019
Begroting 2019 - 2022
56
Realisatie 2019
80
320
Begroting 2019 Investerings volume (€ mln.)
Begroting 2019 - 2022
424
Realisatie 2019
1.600
400 Begroting 2019
Begroting 2019 - 2022
Aantal arbeidsplaatsen
2.810 Realisatie 2019
Investor Relationships bezoeken
18
120 116
Begroting 2019
Realisatie 2019
480
Begroting 2019 - 2022
Internationaliseren Internationalisering
14
Aantal missies
3
56
Begroting 2019
Begroting 2019 - 2022
18
Realisatie 2019
Deelname bedrijven missies
80
160
Begroting 2019 - 2022
Begroting 2019
195
Realisatie 2019
3 Dit betreft zowel door onszelf georganiseerde missies als door ons ondersteunde missies van partners
Investeren Dit zijn de resultaten van IQCapital en de fondsen in beheer UNIIQ en ENERGIIQ
26
100
Begroting 2019
Nieuwe investeringen
33
Begroting 2019 - 2022
Realisatie 2019
23
174
Begroting 2019
Uitgelokte investeringen  (₏ mln.)
IQ
Verstrekte financiering (â‚Ź mln.)
54
Begroting 2019 - 2022
Realisatie 2019
17 18
Begroting 2019
70
Begroting 2019 - 2022
Realisatie 2019
19
afkomstig waren, zijn het afgelopen jaar de
we dat ook meer privaat kapitaal zijn weg vindt
meeste bedrijven geland vanuit het Verenigd
naar onze regio en samen zorgen we voor een
Koninkrijk. Vanwege geopolitieke ontwikkelingen
grotere financiële draagkracht om de innovatieve
is het aantal landingen van bedrijven uit de VS
bedrijven in de regio te financieren. Mede
en China juist lager dan afgelopen jaren. Met een
daardoor behoren IQCapital en UNIIQ afgelopen
stabiel aantal landingen uit Canada, Japan en
jaren tot de actiefste investeringsfondsen van
Israël, is India een stevige groeimarkt gebleken in
Nederland.
2019. De discussie over een projectfinancieringsfonds Ondanks de relatief kleine bezetting hebben
in de regio voor transitieprojecten op het gebied
we ook afgelopen jaar innovatieve MKB-
van energie en circulair is met name in de
ondernemers geholpen bij hun internationale
tweede helft van 2019 in een stroomversnelling
ambities, waarbij de nadruk ligt in het
gekomen. Het ontbreken van dit soort type
opzetten en uitvoeren van gerichte activiteiten
middelen voor bedrijven en projecten gericht op
zoals missies en soft landing programma’s
deze transities verzwakt onze concurrentie- en
binnen specifieke sector-marktcombinaties.
aantrekkingskracht ten opzichte van andere
Om de groei van regionale cybersecurity
regio’s in binnen- en buitenland. In 2020 wordt
bedrijven op de internationale markt verder
gewerkt aan de concrete vormgeving van een
te faciliteren, hebben de provincie Zuid-
dergelijk fonds.
Holland en de gemeente Den Haag in het laatste kwartaal van 2019 geïnvesteerd in
Secretariaat Economic Board Zuid-Holland
een internationaliseringsprogramma dat
InnovationQuarter voert sinds 2015 het
InnovationQuarter in nauwe samenwerking met
secretariaat van de Economic Board Zuid-
The Hague Security Delta (HSD) uit gaat voeren.
Holland. Dit draagt bij aan de synergie tussen
Ook met het Rijk en andere regio’s wordt via Trade
enerzijds de netwerk-, denk- en lobbykracht van
& Innovate NL steeds intensiever samengewerkt
de Board en anderzijds de executiekracht van
op het gebied van internationalisering.
InnovationQuarter. Deze synergie versterkt op haar beurt de economische slagkracht van de
Investeren
regio.
InnovationQuarter investeert sinds eind 2017 vanuit een drietal fondsen. Het eigen fonds
Talent is één van de belangrijkste
IQCapital en de fondsen in beheer UNIIQ en
randvoorwaarden voor innovatieve ecosystemen
ENERGIIQ, het energie-innovatiefonds van
en sterke clusters. Het is in toenemende mate ook
de provincie Zuid-Holland. Daarmee heeft
een cruciale vestigingsfactor voor internationale
InnovationQuarter in 2019 de toegang tot
bedrijven. Het in voorjaar 2019 opgestelde
kapitaal voor innovatieve Zuid-Hollandse
Human Capital Akkoord Zuid-Holland is verder
bedrijven in nagenoeg alle levensfasen kunnen
uitgewerkt en gestart met uitvoering. Eind 2019
vergroten. InnovationQuarter investeert zoveel
is besloten de verdere uitvoering en organisatie
mogelijk in bedrijven die een bijdrage leveren aan
per januari 2020 gedeeltelijk te beleggen
de versterking van het ecosysteem en clusters in
bij InnovationQuarter onder de vlag van de
de regio.
Economisch Board Zuid-Holland met aanvullende financiering door de provincie Zuid-Holland.
Om de financieringen voor deze bedrijven te realiseren werkt InnovationQuarter samen met vele partners binnen en buiten de regio. Door een groot netwerk met private investeerders zorgen 20
21
Financiële realisatie De kernactiviteiten van InnovationQuarter
Vanwege het hoge risico van de aangegane
worden onderverdeeld in de
investeringen worden tijdig voorzieningen
Ontwikkelingsactiviteiten InnovationQuarter en
genomen. Afgelopen najaar hebben we hierop
Participatieactiviteiten InnovationQuarter, ieder
een extra kritische beschouwing losgelaten.
met een separate financieringsstromen.
Over 2019 is er een additionele voorziening
▶ De kosten van het Ontwikkelingsbedrijf
gevormd op ons portfolio ad € 2.649.000 die
worden gefinancierd door de jaarlijkse
na toepassing van onze waarderingsprocessen
exploitatiebijdragen van onze participanten.
noodzakelijk geacht worden. Ultimo 2019 is
▶ Het participatiebedrijf wordt gefinancierd
er voor 9 portfoliobedrijven een voorziening
door het aandelenkapitaal van onze
gevormd (variërend van een voorziening van de
aandeelhouders en (toekomstig) rendement
investering van 25% tot 100%). In 2019 heeft er
op de investeringsportefeuille.
een afboeking plaatsgevonden van één van onze portfoliobedrijven ad € 596.000 als gevolg van
Naast deze kernactiviteiten voeren we
het faillissement. Dit was het 2e faillissement
ook aanvullende activiteiten uit namens
van een portfoliobedrijf sinds de start van
of ten behoeve van onze participanten en
InnovationQuarter in 2014. De investering in dit
aandeelhouders. Deze aanvullende activiteiten
bedrijf hadden we in het verleden al voorzien.
worden additioneel gefinancierd en zijn minimaal kostendekkend.
De kosten worden na de opbouwfase naar verwachting gedekt door de gerealiseerde
De opbrengsten over 2019 zijn marginaal
rendementen van de investeringen. De
hoger dan begroot en met circa een miljoen
meerwaarde op basis van de fair market
euro gestegen ten opzichte van realisatie
value ten opzichte van de balanswaarde
2018. Afgelopen jaar hebben we met onze
bedraagt per 31 december 2019 € 2.422.000. De
financiers afspraken gemaakt dat de middelen
investeringsportefeuille is nog in opbouw eind
voor een aantal additionele opdrachten
2019 hebben we 36 bedrijven in portfolio.
die een semipermanent karakter hebben worden overgeheveld naar de reguliere
Vooralsnog is de verwachting dat de gemiddelde
exploitatiebijdragen (ontwikkelingsbedrijf).
looptijd van een portfoliobedrijf 5 tot 8 jaar is
Hierdoor stijgt in de begroting 2020 de
voordat het realistisch is dat er een exit gaat
post Ontwikkelingsbedrijf en daalt de post
plaatsvinden. De portfoliobedrijven zijn eind 2019
aanvullende activiteiten met nagenoeg hetzelfde
gemiddeld 2,8 jaar in portefeuille. Vooralsnog
bedrag.
worden incidenteel exits gerealiseerd. In 2019 heeft een aflossing plaatsgevonden door één
Het ontwikkelingsbedrijf kent een nihil resultaat.
portfoliobedrijf, de 3e exit sinds de start van InnovationQuarter (2014).
Over boekjaar 2019 was er voor het
22
Participatiebedrijf een verlies van € 3.760.000.
De post aanvullende activiteiten 2019 laat een
Het resultaat wijkt af van de begroting omdat de
klein positief resultaat zien. De verschillende
post voorzieningen/ afboekingen niet kan worden
aanvullende activiteiten kennen (minimaal) een
begroot.
kostendekkende (subsidie-) vergoeding.
Financiële kerngegevens
Begroting 2020
Realisatie 2019
Begroting 2019
6.095
4.819
4.642
4.641
1.037
1.379
847
1.080
Aanvullende activiteiten
2.489
3.663
3.924
3.151
Opbrengsten
9.612
9.861
9.413
8.872
(136)
-
-
-
(1.412)
(3.760)
(1.233)
(1.063)
-
33
-
8
(1.548)
(3.727)
(1.233)
(1.055)
Stand eigen vermogen
n.v.t.
52.156
n.v.t
55.883
Balanstotaal
n.v.t.
62.299
n.v.t
62.764
(in duizenden euro’s)
Ontwikkelingsbedrijf Participatiebedrijf
Ontwikkelingsbedrijf Participatiebedrijf Aanvullende activiteiten Totaal resultaat
Realisatie 2018
Financiële kengetallen.
23
Vooruitblik 2020 In het Meerjarenplan 2019-2022 “Meer ImpaQt
van onze regio te verbeteren. Dit is voor
voor Zuid-Holland” hebben we benadrukt dat
InnovationQuarter het meest belangrijke
succes van individuele bedrijven maar ook van
impactniveau, omdat het de centrale doelstelling
regio’s afhangt van het vroeg herkennen van
van InnovationQuarter operationaliseert. We
en snel inspelen op verandering. Dit vraagt
streven ernaar dat projecten en investeringen
een onverminderd adaptieve benadering, ook
waar we aan werken zoveel als mogelijk
van InnovationQuarter als Zuid-Hollandse
bijdragen aan strategische impact.
ontwikkelingsmaatschappij. Samen met
Operationalisatie van dit impactniveau krijgt in
onze partners versterken we komend jaar
2020 extra aandacht.
ecosystemen en creëren we clusters die optimaal voorzien in de belangrijkste randvoorwaarden
Maatschappelijke impact is een
voor innovatie en groei: toegang tot
belangrijke drijfveer voor activiteiten van
kennis, kapitaal, talent, faciliteiten en een
InnovationQuarter, of het nu om innoveren,
(internationale) afzetmarkt. Op deze wijze
investeren of internationaliseren gaat. De
werken we aan een veerkrachtige economie
manier waarop dit plaatsvindt verschilt per team
die zich snel en flexibel kan aanpassen aan de
en activiteit. InnovationQuarter zal gebruik gaan
veranderende wereld met bedrijven die kunnen
maken van de Sustainable Development Goals
meebewegen met economische, sociale en
(SDG’s). Niet als doel op zich, maar als instrument
technologische ontwikkelingen.
om de economische structuur van Zuid-Holland duurzaam te ontwikkelen.
Dat vraagt naast vloeiende samenwerking met alle betrokken partners, tevens meer nadruk
We zijn er van overtuigd dat we met deze
op de impact die InnovationQuarter door haar
inzet nog meer verschil kunnen maken in het
activiteiten creëert. InnovationQuarter is een
duurzaam versterken van de economische
economische ontwikkelingsmaatschappij
structuur van de regio. Dit vraagt enerzijds een
dus onder impact verstaan we primair de
vloeiende samenwerking met onze private en
strategische inzet van onze mensen en middelen
publieke partners, anderzijds intern een strakker
op een wijze die duurzaam verschil maakt,
inhoudelijk afwegingskader waar we wel en
structuurversterkend is en aansluit bij huidige
niet voor gaan. Deze strategische keuzes en
en toekomstige sterktes van de regio. De inzet
prioriteiten voor volgend jaar zijn benoemd in
van InnovationQuarter behoeft in 2020 nog
hoofdstuk 3 van ons Jaarplan 2020.
beter beargumenteerde keuzes op economische, strategische en maatschappelijke impact.
In het verlengde van de ambities uit ons Meerjarenplan 2019-2022 zetten wij in op het
Daarbij blijven de direct economische KPI’s
behalen van de volgende direct economische
een onverminderd belangrijk instrument om
doelstellingen in 2020:
resultaatgericht te blijven en de geleverde inzet te verantwoorden over de verschillende
Innoveren
activiteiten. Strategisch-economische impact
▶ Het aanjagen van 40 business cases en
wordt zichtbaar in onze inspanningen om
innovatieprojecten en het realiseren van €
samen met partners ecosystemen en clusters
20 mln. aan gemeten uitgelokte private en
in onze regio te versterken, innovatie aan te
publieke investeringen.
jagen en de (internationale) aantrekkingskracht 24
Internationaliseren
▶ UNIIQ: realisatie van 10 investeringen met
Foreign Investments
een geïnvesteerd vermogen van € 2 mln.
▶ Het laten landen in Zuid-Holland van
Daarnaast is de verwachting dat in volgende
40 buitenlandse bedrijven met een
financieringsronden van onze portfolio
investeringsvolume van € 80 mln.
bedrijven circa € 5 mln. wordt geïnvesteerd,
▶ De realisatie van 600 nieuwe directe
waarmee het totaal geïnvesteerd vermogen
arbeidsplaatsen. In het kader van het Investor Relations programma zullen we 120 bezoeken
uitkomst op € 7 mln. ▶ ENERGIIQ: realisatie van 4 investeringen met
afleggen aan reeds in de regio gevestigde
een totaal geïnvesteerd vermogen van € 12
internationale bedrijven.
mln., waarvan € 6 mln. geïnvesteerd vanuit ENERGIIQ, het energie-innovatiefonds van de
Internationalisering
provincie Zuid-Holland.
In het verlengde van de drie kerntaken ondersteunt InnovationQuarter sinds
Onze activiteiten moeten in 2020 leiden tot een
2017 ondernemers op het gebied van
additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van
internationalisering. In 2020 beogen we de
naar schatting € 145 mln. en de creatie van ruim
volgende resultaten:
600 hoogwaardige arbeidsplaatsen in de regio.
▶ Opzetten, uitvoeren en inbedden van ten
Daarmee is er in lijn van ons Meerjarenplan
minste 5 bestaande en nieuwe hub-to-hub
sprake van continuïteit van onze kritische
samenwerkingen.
prestatie indicatoren (kpi’s) ten opzichte van
▶ Organiseren van minimaal 6 eigen missies
2019.
met ten minste 60 bedrijven. ▶ Ondersteunen van 10 missies van partners binnen en buiten de regio.
Het duurzaam versterken van de economische structuur van de regio en het ontsluiten van het innovatiepotentieel vraagt van
Investeren
InnovationQuarter dat ze méér is dan
Realisatie van 26 investeringen met een totaal
een aanjager en verbinder, méér dan een
geïnvesteerd vermogen van € 45 mln. (inclusief
acquisitieorganisatie en méér dan een
uitgelokte private investeringen). Deze
investeerder. Door de integrale inzet van onze
resultaten worden als volgt toegerekend aan de
kennis, kunde en netwerken versterken we onze
drie fondsen IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ:
sterke sectoren en clusters. Door aangescherpte
▶ IQCapital: realisatie van 12 investeringen met
strategische keuzes en de geïntensiveerde inzet
een totaal geïnvesteerd vermogen van € 24
en focus op energie, circulair en digitalisering
mln. Waarvan € 9 mln. geïnvesteerd vanuit
dragen we bij aan de transitie naar de Next
IQCapital. Dit betreft zowel investeringen
Economy.
in nieuwe bedrijven als het realiseren van vervolgrondes bij portfolio bedrijven.
25
Interview / SMITZH Maakindustrie innoveert dankzij fieldlabs Met ruim tienduizend bedrijven heeft Zuid-Holland een sterke maakindustrie. Veel van die bedrijven produceren kleine series van specialistische onderdelen en complexe, hoogwaardige machines. De sector is van grote economische waarde voor de regio en kan verder groeien door slimmere productieprocessen. SMITZH, het programma Smart Manufacturing Industriële Toepassingen in Zuid-Holland, helpt de bedrijven te innoveren. Zodat zij door digitalisering, automatisering en robotisering sneller en efficiënter kunnen produceren. Met een investering van € 5,2 mln door de
maakbedrijven krijgen de aangesloten fieldlabs
provincie Zuid-Holland, stimuleert SMITZH de
financiële en kennisgerichte ondersteuning vanuit
toepassing van slimme maaktechnologie door
SMITZH. ‘Door gesprekken zoeken we de juiste
samenwerkingen met fieldlabs, TNO, TU Delft,
match tussen bedrijf en fieldlab. Zo stemmen we
brancheverenigingen en hogescholen. Fieldlabs
vraag en aanbod op elkaar af.’
zijn praktijkomgevingen waar bedrijven en hun technologische toeleveranciers werken aan
NK Profiel, een metaalbedrijf uit Zwijndrecht dat
innovatievraagstukken en specifieke technische
profielen zet tot twaalf meter lengte, is een van
oplossingen. Ook stimuleert SMITZH, als
de bedrijven die dankzij smart manufacturing
onafhankelijke loket, het opzetten van skillslabs
een innovatieslag maakt. Directeur Marjan
voor personeel, zij-instromers en studenten.
Burggraaf verruilt de handmatige bediening van
Zo ontstaat een solide innovatie-infrastructuur.
de zetbanken voor robots. ‘We wisten alleen nog niet hoe we die optimaal konden inzetten, zeker
‘De vraag wordt ingegeven door de bedrijven zelf’,
omdat ons werk heel specialistisch is. Voor iedere
vertelt Lotte de Groen, Innovation Orchestrator
opdracht moeten we de robots opnieuw instellen.’
bij TNO. Samen met Anton Duisterwinkel van
InnovationQuarter en ondernemersorganisatie
InnovationQuarter leidt zij het programma
Metaalunie verbonden deze vraag via SMITHZ aan
dat wordt gefinancierd door de provincie Zuid-
de expertise van TNO en fieldlab RoboHouse.
Holland, Metropoolregio Rotterdam Den Haag,
26
het ministerie van Economisch Zaken en Klimaat
De innovatiekracht
en TNO. ‘Als aanjagers hebben we de fieldlabs
‘Een nieuwe manier van samenwerken’, noemt
van deze regio met elkaar verbonden.’ Net als de
De Groen het programma. ‘Meestal schrijft de
provincie het beleid uit en is het maar afwachten
kennisniveau wereldwijd’, vertelt Burggraaf.
of en hoe bedrijven dat oppakken. SMITZH is juist
‘Dat hadden we zelf nooit zo snel bereikt.’ Voor
opgesteld in nauw overleg met alle betrokkenen,
TNO is het samenbrengen van praktijk en
zodat het beleid aansluit op de praktijk. Daarmee
beleid het meest waardevolle aspect aan dit
voedt het de regionale innovatiekracht.’ SMITZH
samenwerkingstraject. De Groen: ‘Uniek is dat
ondersteunt onder andere door bewustwording
InnovationQuarter goed kan schakelen tussen
te creëren op het gebied van smart
Europees, nationaal én bedrijfsniveau: wat
manufacturing: slimme maaktechnologieën,
vraagt de ondernemer en welke instrumenten
zoals robots, kunstmatige intelligentie en
zijn daarvoor beschikbaar in de regio, landelijk
3D-printen. Vervolgens begeleidt SMITZH ook
en in Europa? InnovationQuarter weet precies
de activatie en implementatie en biedt het
wat voor wie van belang is en bundelt zo de
programma financieringsmogelijkheden.
innovatiekracht.’
De maatschappelijke waarde
De toekomstplannen
Volgens De Groen is innovatie onmisbaar om als
De samenwerkingen die SMITZH voortbrengt
maakbedrijf en als regio economisch relevant
zijn geen eenmalige boost, maar duurzame
te blijven en arbeidsplaatsen te creëren. ‘We
innovatietrajecten. NK Profiel wil dan ook verder
willen in 2022 bij zeker honderd maakbedrijven
blijven robotiseren. Burggraaf: ‘Uit onderzoek in
een smartmanufacturingstrategie hebben
het fieldlab bleek dat we nog veel stappen kunnen
geïmplementeerd, met een verwachte stijging in
zetten.’ Zo wil ze efficiënter gaan werken met
werkgelegenheid van tien procent. En hierbij zijn
dubbele robots, de tijd die het kost om de robots
de extra banen die dat oplevert voor leveranciers
in te stellen reduceren en de samenwerking
niet eens meegerekend.’ Smart manufacturing
tussen machine en robot versoepelen. ‘Met als
maakt werk bovendien uitdagender en daarmee
einddoel het vergroten van onze flexibiliteit. En
aantrekkelijker, vult Burggraaf aan. Een ander
anderen te laten zien wat er allemaal mogelijk is.
voordeel dat smart manufacturing biedt, is meer
We willen met deze innovatie een inspiratiebron
klantgerichtheid. ‘Wij produceren wat klanten
zijn voor andere maakbedrijven.’ Wat SMITZH
vragen en bieden zo meerwaarde ten opzichte
betreft volgen er nog veel van zulke vruchtbare
van grotere productiebedrijven.’
verbindingen tussen bedrijven en fieldlabs. De Groen: ‘Zo blijven we synergie zoeken tussen
De samenwerking
vraag en aanbod en de kennisontwikkeling van
Dankzij het smartmanufacturingnetwerk
de regio.’
beschikt NK Profiel over ‘het hoogste
27
TerugblIQ2 / 2 april Flanders Make, het onderzoekscentrum voor de Vlaamse maakindustrie, en SMITZH ondertekenden een intentieverklaring tot samenwerking voor de komende 3 jaar. Samenwerking SMITZH en Flanders Make
/ 16 april Het topsectorproject ‘De Waarde(n) van Groenten en Fruit’ is van start voor een betere onderbouwing van het effect van nutriënten en de gezondheidswaarde van versproducten. Project ‘De waarden van Groenten en Fruit’
/ 2 mei LeQuest heeft € 7 mln. ontvangen van MedFinance en InnovationQuarter en bestaande investeerders NextGen Ventures, Noaber Ventures en Philips Health Technology Ventures. InnovationQuarter investeert in LeQuest
/ 23 mei InnovationQuarter investeert samen met FORWARD.one € 2 mln. in Delft Advanced Biorenewables (DAB), een spin-off van de TU Delft.
DAB haalt investering op
/ 31 mei Het Litouwse peer-to-peer leenplatform NEO Finance heeft een vestiging geopend in Zoetermeer, waar het bedrijf zich richt op het aantrekken van Nederlandse investeerders. NEO Finance opent vestiging in Nederland
28
/ 4 juni StartupDelta krijgt onder de naam TechLeap.NL een grootser vervolg. Special Envoy van TechLeap.NL wordt Constantijn van Oranje.
StartupDelta wordt TechLeap.nl
/ 6 juni CybExer, een cybersecuritybedrijf uit Estland, breidt zijn activiteiten uit naar Den Haag om toe te treden tot het lokale cybersecurity-ecosysteem.
CybExer vestigt in Den Haag
/ 14 juni InnovationQuarter en Stichting Holdingfonds Economische Investeringen Den Haag investeren gezamenlijk â‚Ź 1,5 mln. in Dutch Security TechFund.
Dutch Security TechFund
/ 21 juni Tijdens het IQ Jaarevent tekenden 66 partijen uit bedrijfsleven, onderwijs en overheid het Human Capital Akkoord Zuid-Holland. Human Capital Akkoord Zuid-Holland
/ 24 juni InnovationQuarter investeert â‚Ź 5 mln. in ORTEC, zodat de bestaande zorgactiviteiten versneld kunnen doorgroeien.
Investering voor ORTEC
29
1. Onze omgeving
30
InnovationQuarter is de regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-Holland: een publiek gefinancierde onderneming gericht op het duurzaam versterken van de regionale economische structuur en het ontsluiten van het innovatief vermogen van Zuid-Holland. Dit doen we sinds onze start in 2014 onder andere samen met bedrijven, kennisinstellingen, cluster- en deltaorganisaties, incubators, financiers en investeerders, topsectoren en overheden.
Trends en ontwikkelingen
maakt ons tot de meest kennisintensieve regio
We signaleren een aantal trends en
van Nederland, en biedt een voedingsbodem
ontwikkelingen die betekenis hebben voor
voor cross-sectorale innovatie.
InnovationQuarter. Hieronder bespreken we de belangrijkste.
Over de langere periode 2008-2019 bleef de economische groei in Zuid-Holland echter
In 2019 is Nederland gestegen naar de 4e plek
substantieel achter op het landelijk gemiddelde
op de Global Competitiveness Index van het
en zeker ook in vergelijking met andere stedelijke
World Economic Forum. Zuid-Holland is als regio
regio’s in de EU. In een paar jaar tijd heeft Zuid-
gestegen naar de 13e plek op de driejaarlijkse
Holland de omslag weten te maken van een regio
Regional Competitiveness Index die het
die onder presteerde naar een regio die naar
concurrentievermogen van regio’s in de Europese
vermogen presteert.
Unie vergelijkt (in 2016 eindigde Zuid-Holland op de 18e plek). Dit laatste is vooral van belang
Naast traditionele economische indicatoren
omdat steeds meer het besef indaalt dat de
is er in toenemende mate aandacht voor
regio het schaalniveau is waarop in belangrijke
indicatoren die brede welvaart meten. De
mate het verschil wordt gemaakt, zoals onder
achtergrond van deze trend is de constatering
andere wordt betoogd door Otto Raspe (hoofd
dat traditionele indicatoren van welvaart zoals
RaboResearch Nederland). Daarom is het goed
BRP grote beperkingen hebben. BRP per capita
te zien dat Zuid-Holland volgens de Regional
zegt bijvoorbeeld niks over ongelijkheid, geluk
Competitiveness Index vergelijkbaar presteert
of toegang tot gezondheidszorg, terwijl dat wel
met Europese regio’s met een vergelijkbaar bruto
zaken zijn die een directe invloed hebben op het
regionaal product (BRP) per inwoner. Waaronder
welzijn van mensen. Aandacht voor regionale
Noord-Brabant, Düsseldorf, Cheshire, Praag en
verschillen is belangrijk omdat het welzijn van
Groningen.
mensen in grote mate wordt beïnvloed door factoren in de regio waarin zij wonen en werken.
Als Zuid-Holland bloeit, dan plukken we
Denk bijvoorbeeld aan toegang tot betaalbare
allemaal de vruchten. Een mooie metafoor om
woningen, passende banen, goede scholen,
aan te geven dat wat er in onze regio gebeurt
schone lucht en veiligheid. Bovendien wordt een
nationale en zelfs Europese impact heeft. Dat
groot deel van het beleid op lokaal en regionaal
komt mede door de enorme kennisdichtheid in
niveau gemaakt en uitgevoerd. Een analyse
Zuid-Holland. Drie topuniversiteiten in Delft,
van het Planbureau voor de Leefomgeving
Leiden en Rotterdam. En TNO, de universitair
(PBL) laat zien dat het brede welvaartsniveau
medisch centra, de hogescholen en tal van
in Zuid-Holland lager ligt dan het Nederlands
(onderzoeksgerichte) bedrijven. Een regio met
gemiddelde. Zuid-Holland scoort op elk van
diverse sectoren op wereldniveau in huis. Dit
de drie hoofdthema’s van de analyse van PBL 31
onder het landelijk gemiddelde. De resultaten
Roadmap Next Economy haar inspanningen de
onderstrepen dat er werk aan de winkel is in
afgelopen twee jaar sterk heeft geïntensiveerd.
Zuid-Holland. De focus op de energietransitie zien we ook Ook werkloosheid blijft een aandachtspunt
terug bij diverse andere aandeelhouders.
voor de Zuid-Hollandse economie. In 2020 is de
Gezien het relatief hoge aandeel van onze regio
verwachte werkloosheid volgens ING in Zuid-
in de landelijke CO2-uitstoot is de urgentie
Holland met 3,9% relatief hoog ten opzichte van
in Zuid-Holland hoog. Voor het beperken
het gemiddelde in Nederland (3,5%). Dit komt
van de CO2-uitstoot worden met name in
met name door structurele problemen op de
Rotterdam momenteel stevige budgetten
arbeidsmarkten in de grootstedelijke regio’s
vrijgemaakt. De verwachting is dat ook een
Rotterdam en Den Haag. In beide regio’s ligt
deel van de toekomstige inkomsten uit de
de werkloosheid met respectievelijk 4,6% en
verkoop van Eneco benut zal worden voor de
4,5% niet alleen ruim boven het Nederlandse
energietransitie. In het verlengde van het advies
gemiddelde (3,5%), maar ook boven dat van de
van de Europese Investeringsbank (juli 2018)
andere twee grootstedelijke regio’s, Amsterdam
constateren we vanuit InnovationQuarter
(4%) en Utrecht (3,2%).
dat het momenteel in de regio ontbreekt aan (project)financieringsmiddelen voor
Tegelijkertijd kampt Zuid-Holland met grote
grootschalige transitieprojecten op het gebied
tekorten aan goed opgeleide vakkrachten. Dit
van energie, circulair en digitale infrastructuur.
geldt met name voor technische beroepen,
Het ontbreken van dit soort type middelen
zoals monteurs en elektriciens, en voor banen
voor bedrijven en projecten gericht op deze
in de zorg en het onderwijs. Bijna één op de vier
transities verzwakt onze concurrentie- en
van de bedrijven gaf eind 2019 aan een tekort
aantrekkingskracht ten opzichte van andere
aan arbeidskrachten te ervaren, zo blijkt uit de
regio’s in binnen- en buitenland. Vanuit haar
conjunctuurenquête van het CBS. Dit speelt
inhoudelijke kennis en uitvoeringskracht werkt
bij bedrijven in nagenoeg alle sectoren en alle
InnovationQuarter graag mee aan mogelijke
deelregio’s. Uitschieters zijn de industrie in
oplossingen.
Drechtsteden en de ICT in de regio Rotterdam. De arbeidsmarkt is met 1,2 werklozen per
Op 11 november 2019 is het nationale Kennis-
openstaande vacature krap.
en Innovatieconvenant in het kader van het missiegedreven innovatiebeleid gelanceerd.
32
In het collegeprogramma “Elke dag beter” van
Hiermee zet Nederland in op het vinden van
de Provincie Zuid-Holland is aangegeven dat de
vermarktbare oplossingen voor wereldwijde
provincie structureel middelen (in ieder geval tot
maatschappelijke uitdagingen, zoals duurzaam
en met 2023) wil uittrekken voor de uitvoering
geproduceerd voedsel, de energietransitie en
het Human Capital Akkoord. Vanuit haar missie
veiligheid (o.a. cybersecurity). Daarnaast is er
en integrale aanpak levert InnovationQuarter in
een sterke focus op sleuteltechnologieën zoals
2020 een bijdrage aan de verdere uitvoering van
artificial intelligence en quantumtechnologie.
het Human Capital Akkoord. Beschikbaarheid
In aanloop naar de ondertekeningen van het
van talent een cruciale randvoorwaarde is voor
Kennis- en Innovatieconvenant zijn afgelopen
de concurrentiekracht en het vestigingsklimaat
jaar zogenaamde Kennis- en Innovatieagenda’s
van de regio. In het collegeakkoord ligt
opgesteld. De gezamenlijke regionale
de focus verder op duurzame, digitale en
ontwikkelingsmaatschappijen hebben hier
circulaire transities. De thema’s waarop
een stevige bijdrage aan geleverd. De regionale
InnovationQuarter in het verlengde van de
ontwikkelingsmaatschappijen hebben
aangegeven in 2020 gezamenlijk te komen tot een aantal inhoudelijke proposities, waarin sprake is van een geïntegreerde aanpak rondom onderzoek en valorisatie. Een andere belangrijke ontwikkeling is de start van Invest-NL, onder leiding van voormalig minister van Financiën Wouter Bos. InvestNL gaat zich richten op financiering op het gebied van grote (energie)transitieopgaven en de doorgroei van scale-ups. De achtergrond is dat private partijen terughoudend zijn bij dit type projecten en bedrijven vanwege het onaantrekkelijke (gepercipieerde) risicoprofiel, lange terugverdientijden of ontbrekende ontwikkelcapaciteit (opwerken van business cases). De rol van Invest-NL is om dit marktfalen op te lossen en privaat kapitaal te activeren. De oprichting van Invest-NL biedt kansen voor InnovationQuarter en de andere ROM’s. Het Rijk en de provincies hebben aangegeven dat de ROM’s zich zullen ontwikkelen tot de regionale evenknie van Invest-NL op het gebied van financiering en ontwikkeling. InvestNL investeert vanaf € 5 mln. of meer, terwijl InnovationQuarter tot € 5 mln. investeert. Daarmee zijn de organisaties complementair aan elkaar. Invest-NL en de ROM’s gaan nauw samenwerken langs een viertal lijnen: excellente informatie-uitwisseling, pooling van expertise, cofinanciering, en ketenfinanciering.
33
Aandeelhouders en Participanten InnovationQuarter heeft als organisatie
InnovationQuarter kent aandeelhouders,
een bijzondere structuur doordat we
financiers ten behoeve van de
privaatrechtelijk georganiseerd zijn, maar door
ontwikkelingsactiviteiten en financiers ten
publieke partijen zijn opgericht en worden
behoeve van de aanvullende activiteiten.
gefinancierd. Wij werken op dagelijkse basis met
Aandeelhouder zijn de partijen die kapitaal
en voor het innovatieve bedrijfsleven en worden
hebben gestort ten behoeve van het fonds
dankzij onze governance in staat gesteld dit
IQCapital (Participatiemaatschappij
met een hoge mate van professionele vrijheid te
InnovationQuarter). Participant zijn de partijen
doen. Dit laat onverlet dat we ons zeer bewust
die jaarlijks een bijdrage aan InnovationQuarter
zijn van de publieke context waarin we opereren
verstrekken om de exploitatiekosten te dekken
en welke verantwoordelijkheden dit met zich
van de ontwikkelingsactiviteiten. In opdracht
meebrengt. Met regelmaat bespreken we intern
van onze aandeelhouders en participanten
de dilemma’s die kunnen voortvloeien uit onze
verrichten we ook diverse aanvullend
bijzondere positie.
gefinancierde activiteiten.
De aandeelhouders van de vennootschap
De onderverdeling van de ontvangen
ultimo 2019 zijn:
exploitatiebijdragen van onze Participanten is als volgt:
Aandeelhouders
Percentage
Participanten
2019
2018
Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
1.039
1.039
Provincie Zuid-Holland
1.460
1.500
Gemeente Rotterdam
500
500
Gemeente Den Haag
400
400
(in duizenden euro’s)
Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
25.000.000
40,161%
Provincie Zuid-Holland
25.000.000
40,161%
Gemeente Rotterdam
3.000.000
4,820%
Stichting Holdingfonds Economische Investeringen Den Haag (HEID)
2.000.000
3,213%
Gemeente Leiden
2.000.000
3,213%
Metropoolregio Rotterdam Den Haag
250
250
1.750.000
2,811%
Gemeente Delft
200
200
Gemeente Den Haag
500.000
0,803%
Gemeente Leiden
153
152
Gemeente Westland
500.000
0,803%
Technische Universiteit Delft
150
150
Technische Universiteit Delft
500.000
0,803%
Erasmus Universiteit Rotterdam
100
100
Libertatis Ergo Holding (Universiteit Leiden)
Gemeente Westland
100
100
500.000
0,803% Gemeente Zoetermeer
100
100
Erasmus MC Holding
500.000
0,803% Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden
100
100
50
50
4.602
4.641
Gemeente Delft
Leids Universitair Medisch Centrum
500.000
0,803% Universiteit Leiden
Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Totaal
34
500.000
0,803%
62.250.000
100%
Totaal
35
2. Onze strategie
36
InnovationQuarter is de aanjager van economische vernieuwing en versterkt ecosystemen in de regio. Dit doen we op basis van onze kennis en expertise, ons uitgebreide regionale, nationale en internationale netwerk en onze brede regionale focus. Met ons waardecreatiemodel laten we zien welke bronnen we benutten om (meer)waarde te creëren met onze kernactiviteiten en hoe dit is gekoppeld aan onze missie en strategie.
Integrale inzet van kennis en netwerken
en aansluiting geven op internationale
De regio kan haar prestaties verbeteren
netwerken en bedrijvigheid assisteren we
door nauwere samenwerking tussen
internationale bedrijven die zich in Zuid-
kennisinstellingen en bedrijven, meer
Holland willen vestigen. Ook investeren
kruisbestuiving tussen de sterke regionale
we substantieel in het onderhouden van
clusters, gerichte inzet om het innovatieve
relaties met de al in Zuid-Holland gevestigde
MKB te versterken, het aantrekken van
internationale bedrijven, zodat we (pro)
buitenlandse bedrijven en het investeren
actief kunnen inspelen op ontwikkelingen,
in vernieuwende ondernemers. Vanuit die
zoals uitbreiding, krimp en verhuizing.
opdracht is InnovationQuarter als regionale
Tevens helpen we ondernemers bij hun
ontwikkelingsmaatschappij sinds 1 januari 2014
internationaliseringsplannen, onder andere
actief.
door samenwerkingen met buitenlandse regio’s op te zetten en door missies te
InnovationQuarter opereert hierbij vanuit de volgende activiteiten: ▶ Innoveren: hieronder vallen het voormalig
organiseren. ▶ Investeren: omdat bedrijven kapitaal nodig hebben om te kunnen (door)groeien
Business Development, de Next Economy
helpen we vernieuwende en snelgroeiende
transitie thema’s en het Zuid-Hollands
bedrijven met onze fondsen (in beheer)
Investeringsplatform. Omdat innovaties
aan financiering, onder meer door zelf
veelal ontstaan wanneer over de grenzen van
risicodragend in deze bedrijven te investeren.
de eigen sector heen wordt gekeken, smeden
Ook zetten we in op het vergroten van het
we cross-sectorale samenwerkingsverbanden
aanwezige investeringskapitaal in de regio.
tussen innovatieve ondernemers en met kennisinstellingen en overheden. Het verschil
Bepalend aspect in de strategie van
willen we maken door daarbij aan te sluiten
InnovationQuarter is de integrale inzet
op maatschappelijke vraagstukken op het
van onze kerntaken. Naast het feit dat we
gebied van voeding, gezondheid, energie,
ondernemers faciliteren met de kennis, expertise
mobiliteit en veiligheid. Doel is het realiseren
en netwerken die binnen de totale organisatie
van nieuwe business en daarmee private
aanwezig zijn, genereren de verschillende
investeringen en meer werkgelegenheid.
activiteiten kansen voor elkaar. En door de
▶ Internationaliseren: dit omvat zowel
aanwezige netwerken en kennis onderling te
Foreign Investments als Internationalisering.
delen kunnen we – los van de projecten die
Omdat buitenlandse bedrijven economische
we doen en los van onze kpi’s – ondernemers
groei, directe en indirecte werkgelegenheid
bijvoorbeeld snel koppelen aan een netwerk van
genereren, de innovatiekracht versterken
potentiële klanten, kennisinstellingen en 37
Innoveren investeerders. We zijn zo méér dan een verbinder
Binnen Innoveren verkennen en realiseren
en aanjager, méér dan een acquisitieorganisatie,
business developers met en voor ondernemers
méér dan een investeerder.
nieuwe businessmogelijkheden door consortia te vormen rondom maatschappelijke vraagstuk-
Naast integraliteit is samenwerking een
ken en waar nodig te helpen met de financiering
belangrijk uitgangspunt voor InnovationQuarter.
daarvan. Gerealiseerde projecten kunnen de
We staan dagelijks in contact met bedrijven,
vorm hebben van structuurversterkende pro-
kennisinstellingen, incubators, cluster-
gramma’s, nieuwe product-marktcombinaties
organisaties, intermediaire organisaties, private
of open innovatieomgevingen, zoals fieldlabs en
financiers, banken en gemeenten en werken met
campussen. Zij moeten leiden tot toegevoegde
deze partners samen aan het realiseren van onze
waarde voor de regio via additionele private
doelstellingen.
investeringen en nieuwe werkgelegenheid, en moeten bijdragen aan het versterken van ecosys-
Sectoren
temen en clusters.
De focus ligt op de economisch sterke sectoren in de regio Zuid-Holland, die geclusterd kunnen
InnovationQuarter treedt op als onafhankelijk
worden in drie hoofdthema’s:
aanjager en biedt kennis, expertise en netwerken. Om deze rol te kunnen vervullen
Duurzaam & schoon
zijn onze medewerkers voortdurend in gesprek
▶ Energie
met ondernemingen en kennisinstellingen. Ze
▶ Circulair
blijven op de hoogte van nieuwe technologische ontwikkelingen zodat ze de vertaalslag
Slim & veilig
kunnen maken naar ideeën voor innovatie.
▶ Maritiem & Haven
Een belangrijke toegevoegde waarde ligt in
▶ High Tech Systemen & Materialen
het realiseren van cross-sectorale innovaties:
▶ Aerospace
het verbinden van innovatieve oplossingen en
▶ Digital Technology
technologieën uit verschillende sectoren.
▶ Cybersecurity De samenwerking met bedrijven en Gezond & groen
kennisinstellingen is vanzelfsprekend
▶ Life Sciences & Health
intensief. Hetzelfde geldt voor cluster- en
▶ Horticulture
netwerkorganisaties, zoals The Hague Security Delta, Clean Tech Delta, Medical Delta en Holland Instrumentation. De activiteiten van deze organisaties en InnovationQuarter zijn onderling complementair, waarbij de onderscheidende rol van InnovationQuarter zit in de aanjaagfase van (cross-sectorale innovatie) projecten. De contacten met overheden richten zich specifiek op de financiering van innovatieprojecten, zoals fieldlabs, en op het zorgen voor aansluiting bij en het leveren van bijdragen aan strategische agenda’s.
38
Binnen Innoveren helpt het Zuid-Hollands
Proces
Investeringsplatform (ZIP) bedrijven, projecten
Het Business Development proces kent vier
of consortia die bijdragen aan de transitie
fases: signaleren, verkennen, aanjagen en
naar de Next Economy om tot financiering
realiseren. In de signalerings- en verkenningsfase
te komen. Op basis van een analyse van de
is het een belangrijke rol van Business
maatschappelijke relevantie en de financiële
Development om de vraag van bedrijven te
haalbaarheid van de business case wordt
helpen definiëren of om een economisch
bezien welke projecten kansrijk zijn. Het
toekomstperspectief te schetsen op een bepaald
ZIP is bedoeld voor initiatieven met een
technologisch of maatschappelijk thema. In de
verdienmodel en financieringscapaciteit,
aanjaagfase is onze belangrijkste rol om hechte
die in beginsel grotendeels via leningen en
relaties te ontwikkelen tussen de beoogde
risicodragend vermogen te financieren zijn.
consortiumpartners en aan te sturen op de
Het ZIP richt zich op het brede scala aan
ontwikkeling van een financierbaar projectplan.
Europese, nationale en regionale financiers en
Vanuit een onafhankelijke rol brengen we
financieringsinstrumenten. In die zin is het ook
scherpte in processen. We trekken ons terug
een voorportaal voor Invest-NL.
uit projecten wanneer er harde financiering en voldoende continuïteit zijn voor de gerealiseerde projectplannen.
Proces Innoveren
SIGNALEREN ▶ I nnovatie-ontwikkelingen signaleren ▶ Potentiële behoeften markt onderzoeken
VERKENNEN ▶ O ndernemers inspireren ▶ Verkennen economische potentie thema’s ▶ Verkennen draagvlak en investeringsbereidheid ondernemers ▶ Organiseren speelveld om gezamenlijke innovaties te ontwikkelen
AANJAGEN ▶ Consortiumvorming resulterend in projectplan ▶ Smeden en formaliseren samenwerkingsverbanden ▶ Ondersteuning bij financierings mogelijkheden (privaat en/of publiek) ▶ Uitwerken business case en value case ▶ Borgen financiering ▶ Realiseren kartrekker uit bedrijfsleven die het consortium naar daadwerkelijke realisatie van new business leidt
REALISEREN ▶ O ndernemers realiseren op basis van businessplan en afspraken met consortium nieuwe business en benodigde investeringen
39
Internationaliseren Foreign Investments
Foreign Investments werkt nauw samen met de
Vanuit Internationaliseren kennen we twee
Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA),
disciplines, te weten foreign investments en
waar circa 25% van de leads vandaan komt. Het
internationalisering. Foreign Investments
overgrote deel van onze leads genereren we zelf.
richt zich op het aantrekken, behouden en
Enerzijds door onze deelname aan buitenlandse
uitbreiden van buitenlandse bedrijven naar, voor
missies, beurzen en door het gericht benaderen
en in de regio. De acquisitieactiviteiten zijn een
van bedrijven op basis van onze business
combinatie van strategisch, proactief en reactief.
intelligence. Anderzijds door onze intensieve contacten met gemeenten, kennisinstellingen,
Specifieke aandacht gaat uit naar strategische
hier reeds gevestigde buitenlandse bedrijven,
acquisitie: het acquireren van die specifieke
locatieadviesbureaus, accountants en
buitenlandse bedrijven, die een aanvulling
makelaars. De samenwerking met provincie
vormen op het regionale ecosysteem. Naast
en gemeenten is sowieso intensief vanuit
het gericht scouten van bedrijven zetten we
Foreign Investments: naast het gezamenlijk
hiertoe ook een instrument als de Soft Landing
uitvoeren van (handels)missies worden Investor
Programma’s in. Naast acquisitie is het belangrijk
Relations-bezoeken voorbereid of afgelegd
om contacten te onderhouden met de reeds in
samen met gemeentelijke accountmanagers.
de regio gevestigde internationale bedrijven
Ook Fact Finding Trips vinden vaak plaats in
(Investor Relations). Deze contacten leveren ons
samenwerking met gemeenten. Hetzelfde geldt
signalen op over het vestigingsklimaat, maar ook
voor clusterorganisaties en fysieke hotspots,
over mogelijke plannen voor uitbreiding, krimp,
zoals The Hague Security Delta, RoboValley,
verhuizing of vertrek, waarop wij tijdig willen
Leiden Bio Science Park, Rotterdam Science
kunnen inspringen. Het aantrekken en behouden
Tower en de Duurzaamheidsfabriek. Hiernaast
van buitenlandse bedrijven in de regio draagt bij
wordt nauw samengewerkt met de Nederlandse
aan economische groei en werkgelegenheid.
innovatieattachés in het buitenland, met het ambassadenetwerk in Nederland en in het
Onze medewerkers opereren vanuit kennis van
buitenland en met specifieke buitenlandse
de regionale sectoren en regionale vestigings-
regio’s die relevant zijn voor Zuid-Hollandse
mogelijkheden en hebben de juiste contacten om
sectoren, zoals Zuid-Duitsland, Greater
buitenlandse bedrijven daadwerkelijk te laten
Washington DC, Boston, Californië, Singapore en
landen. Hiernaast beschikken onze medewerkers
diverse regio’s in China.
over een uit-gebreid internationaal netwerk, vaak met een specifieke focus op één of enkele
InnovationQuarter is partner in het Invest in
landen. Foreign Investments genereert zelf
Holland-netwerk, het nationale samenwerkings-
leads of verkrijgt deze via zijn netwerk. Vanaf
verband van de NFIA en de overige regionale en
dat moment begeleiden we de buitenlandse
grootstedelijke acquisitieorganisaties. Regionaal
investeerder bij het gehele proces om te komen
wordt intensief samengewerkt met Rotterdam
tot een besluit tot vestiging. Ook na vestiging
Partners en The Hague Business Agency.
blijven we betrokken via het Investor Relations Programma en assisteren we het bedrijf bij inbedding in de regio, dit in samenwerking met andere InnovationQuarter-collega’s en onze regionale partners. 40
Proces Het Foreign Investmentsproces is vrij lineair en kent de volgende onderdelen: leadgeneratie, acquisitieproces en aftercare/Investor Relations. De basis ligt in het bouwen en onderhouden van duurzame relatienetwerken en in het scherp kunnen positioneren van onze regio.
Proces Foreign Investments
LEAD GENERATION ▶ N etwerken: regionaal, nationaal, internationaal ▶ Regiomarketing ▶ Events en bezoeken
INFORMATION SUPPLY ▶ I ntake letter ▶ Informatieuitwisseling
FACT FINDING TRIP ▶ I ntroductie regio en netwerken ▶ Inzicht in vestigingsmogelijkheden
DECISION ▶ C onfirmation letter ▶ Vestiging in Zuid-Holland
AFTERCARE ▶ P rojectondersteuning ▶ Services, o.a. introductie netwerken, HR, pers ▶ Investor Development
Internationalisering
Proces
Met onze inzet op (uitgaande)
We werken in 2020 binnen de nu beschikbare
internationalisering willen we Zuid-
capaciteit met een focus op het verhogen van
Hollandse ondernemers ondersteunen bij het
onze impact in drie sectoren: Cybersecurity,
internationaal opschalen van hun activiteiten.
High Tech Systems & Materialen (met een directe
We richten ons daarbij onder andere op bedrijven
link naar het SMITZH-programma) en Energie
waarmee we werken binnen onze Innoveren
& Circulair, met name Renewable (offshore)
trajecten of bedrijven die in het licht van onze
Energy en Circulair / Biobased Economy. Voor
taken op het gebied van Investeren tot onze
deze drie sectoren is een uitgebreid meerjarig
doelgroep behoren. Onze dienstverlening op
internationaliseringsprogramma met onze
het thema internationalisering is daarmee
partners ontwikkeld. Tevens werken we
niet generiek, maar specifiek. We creëren
aan een dergelijke programmering voor de
toegevoegde waarde door een sterke focus op:
Horticulture sector en verkennen we de wensen en mogelijkheden voor de Life Sciences & Health
1. Kansrijke product/technologie – markt
sector.
combinaties; en 2. Hub-to-hub samenwerkingen met andere technologie- en innovatiehotspots wereldwijd; en 3. Binnen (enkele van) onze focussectoren. 41
Investeren InnovationQuarter vergroot als proactieve en
ontvangt InnovationQuarter vergoedingen die
betrokken investeerder de toegang tot kapitaal
minimaal de kosten dekken.
voor innovatieve bedrijven in alle levensfasen in Zuid-Holland, onder andere door zelf
Investeren beschikt over een groot netwerk van
risicodragend kapitaal te verstrekken aan deze
nationale en internationale investeerders om co-
bedrijven. De participaties en leningen liggen in
en vervolgfinanciering te maximaliseren. Door
een segment met hoge risico’s. Het gaat echter
te investeren met co-investeerders weten we
wel om in de kern gezonde bedrijven en business
de reikwijdte van ons fonds te verveelvoudigen
cases met goede rendementsperspectieven.
(hefboomeffect). Ook de samenwerking
InnovationQuarter investeert vanuit het eigen
met regionale incubators en accelerators als
fonds IQCapital en vanuit twee fondsen in
broedplaatsen van innovatieve bedrijven is
beheer: UNIIQ en ENERGIIQ4.
intensief. InnovationQuarter organiseert diverse evenementen om startups en investeerders
InnovationQuarter is niet alleen via het
direct met elkaar in contact te brengen, zoals
verstrekken van financiering een partner
Access to Capital samen met onder meer The
voor ondernemers, maar ook door actieve
Hague Security Delta en de Clean Tech Summit
betrokkenheid na de investering. Juist dán
samen met onder andere Cleantech Delta en
proberen wij waarde toe te voegen aan de
de gemeente Rotterdam. Ook organiseren we
onderneming door onze (organisatiebrede)
diverse programma’s om onze portfoliobedrijven
expertise en netwerken in te zetten en te
voor te bereiden op hun volgende groeifase, zoals
ondersteunen bij het realiseren van mijlpalen.
het Investor Relations Programma en de ImpaQt Academy.
Het doel is om via onze investeringen meer economische groei en werkgelegenheid te
Proces
realiseren in de regio.
Investeren helpt innovatieve bedrijven aan financiering, onder meer door zelf risicokapitaal
Bij de oprichting van InnovationQuarter
te verstrekken. Onze rol is breder dan het
hebben de aandeelhouders kapitaal ingebracht
verstrekken van financiering alleen en dat blijkt
ten behoeve van het fonds IQCapital. Met de
ook uit ons proces. Zo is er gelegenheid voor
opbrengsten van de financieringsactiviteiten
ondernemers om hun plan te komen pitchen op
worden de activiteiten van IQCapital
het kantoor van InnovationQuarter. We geven
gefinancierd, inclusief de personeelskosten.
tijdens deze pitch een eerste reflectie op de
Daarnaast wordt ernaar gestreefd de koopkracht
plannen en/of waar het zinvol is verwijzingen
van het beschikbaar gestelde vermogen in
naar partijen uit ons netwerk. We horen vaak van
stand te houden, zodat we in de toekomst
ondernemers dat ze deze gesprekken waardevol
risicodragend kapitaal kunnen blijven investeren.
vinden, ook al vindt er geen vervolgtraject met InnovationQuarter zelf plaats. Deze verbindende
Voor de activiteiten voor de fondsen in beheer
rol vervullen we ook door deelnames aan jury’s
4 UNIIQ is een proof-of-concept fonds van InnovationQuarter, Erasmus MC, Universiteit Leiden, TUDelft, Stichting HEID en gemeente Leiden, mede mogelijk gemaakt door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, de provincie Zuid-Holland, de gemeente Rotterdam en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. ENERGIIQ is het energie-innovatiefonds van de provincie Zuid-Holland.
42
Lifecycle financiering: investeerder in alle fasen Samenhang van de fondsen van InnovationQuarter ten opzichte van de levensfasen van ondernemingen.
Proces Investeren
AANMELDING ▶ Telefonische screening ▶ Leads overleg
PITCHDAG
QUICKSCAN
▶ B asic research ▶ Overleg in team
▶ G o/No-go ▶ Teamoverleg
INVESTMENT PROPOSITIE ▶T ermsheet ▶ P itch in IC
DUE DILLIGENCE ▶ E xterne DO ▶ Closing documents
BEHEER / WAARDECREATIE ▶ P erformance updates ▶ Waarde groei ▶ Dossier opbouw ▶ Exit plan
EXIT / RENDEMENT ▶ B enaderen potentiële kopers ▶ Verkoop van aandelen
en de organisatie van matchmakingevents.
de ondernemer bij het realiseren van plannen.
InnovationQuarter onderscheidt zich ook van
We richten ons op actieve participatie en een
andere (private) participatiemaatschappijen
bedrijfsspecifieke aanpak waarmee positief
door een langeretermijnfocus. We zijn een
rendement op termijn wordt gecreëerd.
actieve aandeelhouder en denken mee met
43
Waardeketen InnovationQuarter is een regionale
en maatschappelijke impact van
ontwikkelingsmaatschappij die de
InnovationQuarter. Via de kerntaken van onze
concurrentiekracht van de Zuid-Hollandse
organisatie bieden wij kennis, netwerken en
economie duurzaam wil versterken. Het
kapitaal die bedrijven in staat stellen om een
waardecreatiemodel van InnovationQuarter
bijdrage te leveren aan werkgelegenheid en
geeft op compacte wijze inzicht in onze rol in en
groei. Zo werken wij aan een economisch sterk
invloed op de maatschappij en laat zien hoe wij
Zuid-Holland.
waarde creĂŤren voor Zuid-Holland. Uitgaande van onze missie en strategie geven we sturing
Met ons waardecreatiemodel laten we zien
aan ons proces voor waardecreatie, dat in het
welke bronnen we benutten om (meer)waarde
waardecreatiemodel verder is uitgewerkt. Het
te creĂŤren met onze kernactiviteiten en hoe dit is
model beschrijft de input, het bedrijfsmodel,
gekoppeld aan onze missie en strategie.
de output en de economische,strategische
44
Waardecreatiemodel
INPUT
Direct economische impact Private investeringen & regionale werkgelegenheid
PRO
Innoveren
CES
Signaleren Verkennen Aanjagen Realiseren
Information supply Fact finding Decision Aftercare
Internationaliseren
OUTPU
T
Business cases Innovatieprojecten
Strategisch economische impact Gelande bedrijven Investor Relations
Quick scan Investeringspropositie Due diligence Investering Beheer
Versterken van ecosystemen
Investeringen
Maatschappelijke impact Investeren
Slimmer, schoner & gezonder Zuid-Holland
Met ons waardecreatiemodel laten we zien welke bronnen we benutten om (meer)waarde te creĂŤren met onze kernactiviteiten en hoe dit is gekoppeld aan onze missie en strategie.
45
Interview / IMSystems Revolutionair alternatief voor tandwielaandrijving ‘Geef mij een steunpunt en een hefboom en ik verplaats de aarde.’ Aan dit beroemde principe van Archimedes ontleent de Archimedes Drive zijn naam. Dit transmissiesysteem van IMSystems, spin-off van de TU Delft, is een ware revolutie in de robotica: het vormt een alternatief voor tandwielaandrijving, dat efficiënter kracht overbrengt, in kleiner formaat en tegen lagere kosten. Uitvinder en CEO Jack Schorsch: ‘Het is een fundamenteel ander concept dan het tandwiel.’
Jaren geleden werkte Schorsch, opgegroeid
doorbraak in de wereld van transmissies in ruim
in Noord-Dakota, bij het Defense Advanced
zestig jaar en een oplossing voor de nadelen
Research Projects Agency (DARPA). Daar
van tandwielen. Die grijpen namelijk nooit
stuitte hij op het idee voor het nieuwe
precies in elkaar, wat leidt tot krachtverlies
transmissiesysteem, maar kwam niet verder dan
en onnauwkeurige bewegingen. Bovendien
de theorie. In Delft, waar hij naartoe verhuisde
zijn tandwielen relatief groot en zwaar. Het
voor zijn PhD, bracht hij zijn idee in de praktijk. Al
nieuwe systeem werkt op basis van tractie,
snel bleek het niet alleen relevant voor zijn eigen
een principe dat al eeuwen wordt toegepast.
onderzoek, maar ook voor toepassing in robots.
Rollers van gehard staal, hol vanbinnen en glad
En daarmee als bedrijfsmodel, zoals onder meer
aan de buitenkant, rollen over elkaar heen en
de grote investering van een multinational
brengen zo kracht over via wrijving. Dat maakt
in automatisering en robotica laat zien. Ook
het model van IMSystems kleiner, lichter,
de investering van InnovationQuarter, zowel
krachtiger en onderhoudsvriendelijker dan
financieel als inhoudelijk, vormt voor IMSystems
tandwielaandrijvingen. Door het ontbreken van
een accelerator voor het doorontwikkelen en
speling zijn de bewegingen van robots bovendien
naar de markt brengen van deze revolutionaire
nauwkeuriger en beter beheersbaar.
technologie. De maatschappelijke waarde
46
De innovatiekracht
Op de boerderij waar Schorsch opgroeide,
‘Een versnellingsbak zonder tandwielen’, zo
stond hij iedere dag vroeg op om maiskolven
noemt Schorsch zijn uitvinding, de eerste
te plukken. ‘Zulk arbeidsintensief werk kunnen
robots prima van ons overnemen. Die doen
InnovationQuarter zijn we als team volwassener
dat ook nog eens sneller en nauwkeuriger dan
geworden’, geeft Schorsch aan. ‘En kijken we
mensen, en dat maakt producten goedkoper.
niet zes maanden, maar zes jáár vooruit. Of nog
Zo stellen robots ons in staat om ander werk
verder. Dat geeft toekomstperspectief.’ Ook de
te doen, en geven ze de mens uiteindelijk meer
focus op kwaliteit en innovatie waardeert hij,
vrijheid.’ Zijn ideaal is dan ook dat mensen niets
net als het vertrouwen. ‘Sinds onze allereerste
meer hoeven doen vanuit noodzaak, maar alleen
kennismaking staat Damien altijd voor ons klaar.
nog maar uit intrinsieke motivatie.
Hij gaf een sterke boost aan de opstartfase van
De Archimedes Drive is een belangrijke stap in de
IMSystems.’
richting van dat streven. Met de rolleraandrijving kan een productierobot namelijk tot veertig
De toekomstplannen
procent meer arbeid verrichten in dezelfde
In eerste instantie was het doel om een
tijd. Niet alleen standaard fabrieksrobots
degelijk bedrijf op te zetten, om vandaaruit
en -motoren, maar ook meer specialistische
de Archimedes Drive te implementeren in
robots zoals bijvoorbeeld chirurgen gebruiken,
industriële robots en mechanica. Vooral bij
worden dankzij de rolleraandrijving krachtiger,
die opstartfase liggen Schorsch’ interesse
efficiënter en specifieker toepasbaar. Schorsch:
en expertise. Nu IMSystems op de rit is, gaat
‘Daarmee heeft de Drive een grote impact op de
hij dan ook op zoek naar een chief operating
hele maakindustrie.’
officer. Iemand met ervaring in het produceren en leveren van complexe onderdelen aan grote
De rol van InnovationQuarter
bedrijven die wereldwijd meer bekendheid kan
Het ontwikkelen van een mechanische
genereren voor zijn uitvinding. ‘Iedereen heeft
hardware-uitvinding is een langdurig en
andere skills en talenten; ik wil dat iedereen die
uitdagend traject, vertelt Schorsch. ‘Het brengt
kan benutten. Daar kan de Archimedes Drive
risico’s mee en vereist veel onderzoek.’ Daarom
aan bijdragen. Door industriële robots slimmer,
heeft hij veel baat bij de betrokkenheid van
veiliger, goedkoper en beter toepasbaar te
InnovationQuarter en in het bijzonder van
maken, brengen we de hele samenleving een
investeringsmanager Damien van der Bijl. Niet
stap verder.’
alleen de financiële support, ook het netwerk en advies over het managen van een team hielpen IMSystems snel stappen te zetten. ‘Dankzij 47
3. Onze resultaten We zijn trots op de in 2019 behaalde resultaten. Onze activiteiten hebben geleid tot een additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van circa € 504 mln. en de creatie van meer dan 2.800 nieuwe arbeidsplaatsen in de regio.
Noordwijk
Leiden Alphen aan den Rijn Den Haag Gouda
Rotterdam
Spijkenisse Dordrecht Internationaliseren Investeren Innoveren
De standplaatsen van de Innoveren projecten Interreg Diagnostiek/CODEX4SME’s (Stuttgart), Zon op infra (’s-Hertogenbosch) en Smart Base (Utrecht) bevinden zich buiten de regio en zijn derhalve niet zichtbaar op de kaart.
48
Innoveren
Resultaten
40 4343
Business cases en Innovatieprojecten
Begroting 2019
Realisatie 2019 Realisatie 2019
Uitgelokte investeringen5 (â‚Ź mln.) Projectportefeuille Aanjagen / Verkenningen
20
Begroting 2019
26
Realisatie 2019
60
40/20
48 48
Begroting 2019
20/28 20/28 Realisatie Realisatie 20192019
5 Uitgelokte private en publieke investeringen, onderschreven business case dan wel subsidiebeschikking.
Innoveren InnovationQuarter heeft in 2019 43 projecten gerealiseerd met een waarde aan uitgelokte investeringen van â‚Ź 26 mln. Zowel qua aantal gerealiseerde projecten als qua investeringsbedrag zijn we hiermee boven de gestelde targets uitgekomen. De focus van onze inzet is afgelopen jaar zeer sterk komen te liggen op projecten die bijdragen aan het versterken van ecosystemen en ontwikkelen van clusters (strategisch-economische impact). Duurzaam & Schoon In 2020 heeft het Duurzaam & Schoon team de Next Economy uitdagingen op Energie en Circulair doorontwikkeld naar een gerichte strategie om de juiste ecosystemen voor de regio te versterken en te vernieuwen. Met verschillende spelers in Zuid-Holland heeft het team daarvoor actief bijgedragen aan de vorming van gemeenschappelijke visies en plannen, waaronder het Rotterdams Klimaatakkoord (tafel Haven en Industrie) en de ontwikkeling 49
van een regionale waterstof visie. Met onze
Om het gebruik van virgin fossiele grondstoffen
partners Deltalinqs, SmartPort en Cleantech
in de kunststofketen terug te dringen is P>Act
Delta is er tevens een CO2 Valorisatie programma
gelanceerd, het traject waarin we samen met
ontwikkeld om de meest kansrijke opties
Provincie Zuid-Holland, OostNL, MVO NL
voor de regio te identificeren. Samen met vele
en de Provincie Overijssel goede initiatieven
stakeholders in de haven heeft InnovationQuarter
financiering, netwerk en businesscase
ook een verkenning uitgevoerd naar circulaire
ondersteuning bieden om op te schalen.
windparken. Slim & Veilig De transitie naar een klimaatneutrale industrie
Het team Slim & Veilig heeft drie langjarige
behoeft een proeftuin voor de versnelde
programma’s in uitvoering waar in 2019 volop
ontwikkeling en industriële toepassing van
aan is gewerkt: Maritime Delta, de Aero-Space
elektrificatie technologieën. Daarvoor hebben
Agenda en programma Smart Manufacturing
we samen met onze partners TNO, Deltalinqs,
Industriële Toepassingen in Zuid-Holland
FME en het Havenbedrijf Rotterdam het Fieldlab
(SMITZH-3). Deze programma’s zijn gericht
Industriële Elektrificatie concrete invulling
op respectievelijk de maritieme industrie,
gegeven, ondersteund door de gemeente
de aerospace-sector en de technologische/
Rotterdam dat het fieldlab voor € 2,5 mln
maakindustrie. Via deze programma’s en enkele
heeft opgenomen in haar uitvoeringsplan
grote projecten is bijgedragen aan het efficiënter,
Energietransitie 2019-2020.
veiliger en duurzamer maken van deze sectoren. Voorbeelden van grote projecten in 2019 zijn: het
Ook buiten het Haven Industrieel Complex wordt
Walstroom project in de Rotterdamse haven,
er gewerkt aan het stimuleren van innovatie
het Airport Technology Lab op Rotterdam The
en MKB-bedrijvigheid als bijdrage aan de
Hague Airport, de Space Campus in Noordwijk en
energietransitie. Middels het Energie en Klimaat
Technology Park Ypenburg in Den Haag.
innovatieprogramma, ontwikkeld in nauwe samenwerking met de MRDH, TNO en Provincie
Daarnaast is er in 2019 nog meer aandacht
Zuid-Holland, heeft het Duurzaam & Schoon
gekomen voor digitale sleuteltechnologieën
team als programma-manager ruim € 720.000
(Artificial Intelligence, Quantum Technology en
uitgekeerd aan 16 innovatieprojecten, verspreid
Blockchain) en randvoorwaarden (cyberveiligheid
over 7 fieldlabs.
en digitale infrastructuur, zoals 5G). Projecten waar aan wordt gewerkt zijn o.a. blockchain in
Tevens zijn de uitdagingen op circulariteit
de binnenvaart, de ‘Quantum Campus’ in Delft en
omgezet in een gerichte meerjarige strategie.
een ‘netwerk cyberweerbaarheid’ voor bedrijven
In Delft is het Masterplan voor de verdere
uit de hightechindustrie.
ontwikkeling van PlanetB.io. ondertekend door de partners DSM, Provincie Zuid-Holland,
Ter voorbereiding van de activiteiten in 2020
Gemeente Delft, TUDelft en InnovationQuarter.
zijn verder vijf meerjarige sectorstrategieën
We werken samen aan deze open innovatiehub
opgesteld; Digital Technology, Aerospace, HTSM,
voor industriële biotechnologie om het biobased
Cybersecurity en Maritiem & Haven.
ecosysteem van Zuid-Holland te versterken.
50
Rondom de verwaarding van biobased en
Groen & Gezond
gerecycled grondstoffen hebben we tevens
Binnen Horticulture is het afgelopen jaar gefocust
vele kansen gesignaleerd voor IQCapital en
op thema’s als Vertical Farming en robotica.
ZIP, waaronder vier kansrijke en concrete
Hieromheen zijn consortia opgezet en heeft
businesscases.
InnovationQuarter een start gemaakt om het
ecosysteem te versterken. Zo hebben we een
Ter voorbereiding van de activiteiten in 2020 zijn
flinke stap kunnen zetten in het realiseren van
meerjarige sectorstrategieën opgesteld voor
een World Expertise Center Vertical Farming.
Horticulture en Life Sciences & Health.
Een eerste stap daarvoor is het Fieldlab Vertical Farming, dat gerealiseerd kan worden door een
Daarnaast heeft Innoveren ook in 2019
grote provinciale EFRO-subsidie met een mooi
de Provincie Zuid-Holland ondersteund in
consortium van 10 partijen. Daarbij werken
de uitvoering van de MIT-regeling (MKB
we vanuit het World Horti Center met onder
Innovatiestimulering Topsectoren). Uit de
andere de gemeente Westland toe naar een
evaluatie van deze regeling door de provincie
internationaal loket voor Vertical Farming.
Zuid-Holland kwam naar voren dat ondernemers de rol van InnovationQuarter als positief ervaren.
Om verdere verbinding te realiseren tussen het
Met name de actieve en constructieve rol in de
hightechcluster en horticulture is het project
begeleiding als ook het introduceren en opnemen
RoboCrops opgestart. Hier wordt samen met
van ondernemers in het grote en groeiende
partners als de TU Delft, World Horti Center,
netwerk van InnovationQuarter wordt als positief
provincie Zuid-Holland en Greenport West-
ervaren.
Holland, gewerkt aan de versnelling van de ontwikkeling van Robotica in de glastuinbouw.
Activiteiten Next Economy
Hierbij komen we ook tot een internationale
In de loop van 2019 zijn binnen Innoveren zowel
propositie waarbij Zuid-Holland op de kaart gezet
het voormalige Business Development-team, het
wordt.
Zuid-Hollands Investerings Platform (ZIP) als de transitiemanagers die vanuit de Roadmap Next
Samen met de provincie Zuid-Holland,
Economy komen, ondergebracht. Als gevolg
TNO, Medical Delta en de Metropoolregio
hiervan hebben we met integrale teams sterk
Rotterdam Den Haag (MRDH) hebben we
geïntensiveerd op de Next Economy-thema’s
het Innovatieprogramma Zorgtechnologie
digitalisering, energietransitie en circulair.
gerealiseerd waarbij ingezet wordt op meer
Daarmee zorgen we, samen met de link met ZIP,
samenwerking tussen en ondersteuning van
voor hechte verbindingen tussen transitiedenken
de bedrijven in deze sector. Dit doen we onder
en – doen en de financial engineering voor deze
andere door bedrijven te koppelen aan field- en
projecten.
livinglabs en bijeenkomsten te organiseren rond sectorbrede thema’s zoals cybersecurity.
Tegelijkertijd zorgen de taskforces van de Economic Board Zuid-Holland op digitalisering,
Bij de doorontwikkeling van het Leiden Bio
energietransitie en circulair met ondernemers en
Science Park tot een innovatiedistrict hebben we
bestuurders voor de doorontwikkeling van deze
actief meegewerkt in de strategieontwikkeling
Next Economy-thema’s. InnovationQuarter voert
voor het park waarbij we in samenwerking
het secretariaat van de Economic Board Zuid-
projecten geïnitieerd en gefinancierd
Holland (EBZ). Dat draagt bij aan synergie tussen
hebben gekregen die het park maken tot een
enerzijds de netwerk-, denk- en lobbykracht van
broedplaats van innovatie en gezondheidswinst.
de Board en anderzijds de executiekracht van
Eén van de gerealiseerde trajecten is het
InnovationQuarter. Deze synergie versterkt op
incubatorprogramma dat op het park ontwikkeld
haar beurt de economische slagkracht van de
gaat worden om zo innovatieve talenten te
regio.
ondersteunen in hun ondernemerschap. Ook is InnovationQuarter betrokken bij de planvorming
Met de inbedding van Next Education in het
voor een LifeTech-campus bij het ErasmusMC.
Human Capital Akkoord is de opdracht van de 51
transitiemanager Next Education tot een einde
2021 mogelijk, waarbij in de loop van 2020 een
gekomen. De bundeling van regionale kracht
evaluatie met de financiers plaatsvindt.
op gebied van onderwijs en arbeidsmarkt zal naar onze verwachting gaan leiden tot nog
In 2019 is het team actief geweest met het
meer slagkracht. In overleg met de belangrijkste
identificeren van relevante projecten en
financiers is besloten om het primaat op het
ontwikkelen van de pijplijn. In nauw overleg
thema Next Society (terug) te leggen bij de
met de publieke partners is besloten zeven
gemeenten; vanuit onze primair economische
projecten actief te ondersteunen met de verdere
invalshoek zien we ons vanuit InnovationQuarter
ontwikkeling van de business case; dit heeft onder
minder toegevoegde waarde leveren dan op de
meer geresulteerd in een sluitende business case
drie andere transitiepaden digitalisering,
voor de aanleg van een walstroomvoorziening
energietransitie en circulair.
in het Calandkanaal, waarmee aanzienlijke milieuvoordelen worden gerealiseerd. Projecten
Resultaten Zuid-Hollands
die (nog) niet in aanmerking komen voor
Investeringsplatform
ondersteuning door het ZIP hebben feedback
Vanaf 1 januari 2019 is InnovationQuarter
ontvangen met betrekking tot de benodigde
in opdracht van de provincie Zuid-Holland,
vervolgstappen of zijn in contact gebracht met
MRDH, gemeente Rotterdam en gemeente
relevante publieke en/of private partijen. Eind
Den Haag gestart met de uitvoering van het
2019 werkt het ZIP team aan 5 complexe concrete
Zuid-Hollands Investeringsplatform (ZIP). Het
projecten.
ZIP helpt bedrijven, projecten of consortia die bijdragen aan de transitie naar de Next Economy
In aanvulling op de in het projectplan
om tot financiering te komen. Op basis van een
gedefinieerde activiteiten is het ZIP ook betrokken
analyse van de maatschappelijke relevantie
(geweest) bij andere initiatieven, waaronder
en de financiĂŤle haalbaarheid van de business
een aantal projecten waarbij sprake was
case wordt bezien welke projecten kansrijk
van een mogelijke vestiging in de regio en de
zijn. Het ZIP is bedoeld voor initiatieven met
totstandkoming van de Regiodeal Drechtsteden.
een verdienmodel en financieringscapaciteit,
Ten slotte vindt vanuit het ZIP een periodiek
die in beginsel grotendeels via leningen en
overleg plaats met Invest-NL en wordt tevens
risicodragend vermogen te financieren zijn.
contact onderhouden met andere publieke en
Het ZIP richt zich op het brede scala aan
private financiers, om zodoende snel te kunnen
Europese, nationale en regionale financiers en
schakelen indien een project dit vereist.
financieringsinstrumenten en fungeert ook als voorportaal voor Invest-NL. Gedurende de eerste helft van 2019 is toegewerkt naar een kernbezetting van vier business casemanagers bij InnovationQuarter, die worden ondersteund door een drietal vaste casemanagers vanuit de publieke partners (provincie, Rotterdam en Den Haag). Tevens zijn de operationele processen en governance structuur ingericht, waarmee de noodzakelijke basis is gelegd voor een goed functionerend platform. De huidige financiĂŤle bijdrage vanuit de publieke partners maakt de uitvoering van het ZIP tot 1 januari 52
Internationaliseren Resultaten Foreign Investments
Het investeringsvolume heeft ook de begroting
Foreign Investments heeft de voor 2019 gestelde
van 2019 ruim overschreden met in totaal € 424
doelstellingen voor het aantal investeringscases
mln. in 2019. De doelstelling voor het aantal af te
en het aantal arbeidsplaatsen ruimschoots
leggen investor relations bezoeken is nagenoeg
gehaald. De target van 40 investeringscases
gerealiseerd. Er zijn in totaal 116 bezoeken
werd met 16 overtroffen, de target van 600
afgelegd, waarvan er 105 tellen als onderdeel van
arbeidsplaatsen is met een totaal van 2810 FTE
het nationale Investor Relations programma van
zelfs ruimschoots overtroffen.
de NFIA.
Herkomst landingen naar land
Herkomst landingen naar sector
Verenigd Koninkrijk
7
Verenigde Staten
6
China
6
India 6 Nederland
5
Canada 3 Japan
3
Israël
3
Frankrijk
2
Zuid-Afrika
2
Australië
2
Finland
2
Litouwen
1
Qatar
1
Turkije
1
Ierland
1
Duitsland
1
van fruit en groente tegen te gaan. Ook is de
Luxemburg
1
vestiging van Bellingcat in gemeente Den Haag
Taiwan
1
Oostenrijk
1
vervullen in het opsporen en het bewijs leveren
Estland
1
van misstanden in oorlogsgebieden en ook
Polen
1
De bedrijven die in het afgelopen jaar zijn ondersteund bij vestiging of uitbreiding, zijn over het algemeen innovatief en technologisch geavanceerd. Zo heeft Apeel, dat zich in gemeente Westland heeft gevestigd, een biologisch coating ontwikkeld om bederf
het noemen waard. Bellingcat is een NGO, die als onderzoekscollectief een belangrijke rol
een cruciale rol hebben gespeeld in het MH17 onderzoek. 53
Foreign Investments
Resultaten
Aantal bedrijven geland
40
Begroting 2019
56
Realisatie 2019
Investerings volume (mln.)
80
Begroting 2019
424
Realisatie 2019
600 Begroting 2019
2.810
Aantal arbeidsplaatsen
Realisatie 2019
120 116
Investor Relationships bezoeken
Begroting 2019
Realisatie 2019
De bedrijven die zich in 2019 gevestigd hebben
Het afgelopen jaar hebben we een flinke
zijn actief binnen verschillende sectoren. De
verschuiving gezien in de herkomst van de
meeste bedrijven zijn actief binnen het Life
landingen. Waar voorheen de meeste bedrijven
Sciences & Health cluster, in de High Tech
uit de VS of China kwamen zijn in 2019 de
Maakindustrie en IT-sectoren. De meeste van
meeste bedrijven (7) afkomstig uit het Verenigd
de Life Sciences & Health bedrijven hebben
Koninkrijk. Een aantal van deze projecten
zich in Rotterdam en Leiden gevestigd, terwijl
hangen samen met een voortdurende Brexit
de HTSM en IT-bedrijven zich voornamelijk
onzekerheid. Het aantal landingen uit de VS (6)
in Den Haag, Delft en Rotterdam vestigen.
en China (6) is juist lager dan afgelopen jaren,
Ook zien we een toename van het aantal
vooral vanwege de geopolitieke ontwikkelingen
vestigingen van bedrijven die actief zijn binnen
in en tussen die landen. Opvallend is ook dat het
de (Aero)Space sector. Voorbeelden van nieuwe
aantal landingen uit India (6) flink is gestegen
bedrijven die een bijdrage aan de ecosystemen
terwijl het aantal bedrijven uit Canada, Japan en
en cluster in de regio leveren zijn Okra (AI in
IsraĂŤl (3) relatief stabiel blijft. ontwikkelingen in
de gezondheidszorg), Synexa (biomarkers),
en tussen die landen. Opvallend is ook dat het
IDE Group (Medische Technologie) en Cybexer
aantal landingen uit India (6) flink is gestegen
(cybersecurity). Veruit de grootste nieuwe
terwijl het aantal bedrijven uit Canada, Japan en
vestiger in 2019 is Zalando in de gemeente
IsraĂŤl (3) relatief stabiel blijft.
Lansingerland. Zalando bouwt daar een nieuw distributiecentrum met een werkgelegenheid van 1.700 arbeidsplaatsen, om hun groei in West Europa verder te faciliteren. 54
Internationalisering
Resultaten
3
Begroting 2019
Hub-to-hub samenwerkingen
4
Realisatie 2019
4
Aantal eigen missies
Begroting 2019
6
Realisatie 2019
Deelname bedrijven aan missies
40
Begroting 2019
73
Realisatie 2019
10
Ondersteunen missies
Begroting 2019
12
Realisatie 2019
40
Begroting 2019 Deelname Zuid-Hollandse bedrijven aan missies
122
Realisatie 2019
Resultaten Internationalisering
Vanuit de kerntaak Internationalisering ondersteunt InnovationQuarter sinds medio 2016 ook Zuid-Hollandse bedrijven bij het opschalen van hun internationale activiteiten. De focus van internationalisering ligt in het
samenwerkingen (Met Ottawa, ▶ State of Maryland, Boston en het softlandingprogramma vanuit The Hague Tech); ▶ Organiseren van 6 eigen missies (begroot
opzetten en uitvoeren van gerichte activiteiten
2019: 4) met deelname van 73 Zuid-Hollandse
binnen specifieke sector-marktcombinaties
bedrijven (begroot: ten minste 40 bedrijven);
waarin er verschil te maken is.
en ▶ Ondersteunen van 12
In 2019 zijn de internationaliseringsactiviteiten
internationaliseringsactiviteiten van partners
vooral gericht geweest op de sectoren energie,
uit het Trade & Innovate NL netwerk, waarvan
circulair, cybersecurity en hightech. Het
5 internationaliseringsevenementen in
volgende aantal activiteiten zijn gerealiseerd:
Nederland zelf (begroot 2019: 10) binnen en
▶ Opzetten, uitvoeren en inbedden van
buiten de regio waaraan 122 Zuid-Hollandse
4 bestaande en nieuwe hub-to-hub
bedrijven aan hebben deelgenomen.
55
Investeren Aansprekende voorbeelden van
Overall resultaten
internationaliseringsactiviteiten in 2019 zijn:
In totaal zijn er dit jaar 33 investeringen
▶ Offshore Wind missie en deelname IPF
gerealiseerd vanuit de drie fondsen. Vanuit
(International Partnership Forum) in New
IQCapital zijn 20 investeringen gedaan, UNIIQ
York, met 22 bedrijven.
heeft 10 investeringen in 2019 gerealiseerd,
▶ Deelname aan de cybersecurity beurs InfoSec
terwijl ENERGIIQ 3 investeringen heeft
in Londen en organiseren van het Holland
gerealiseerd. InnovationQuarter Investeren
Paviljoen, met 7 bedrijven.
breed hebben wij in 2019 de meeste
▶ Deelname aan de IT-SA beurs in Nürnberg
investeringen gedaan in de sectoren Life
met een delegatie van 8 bedrijven
Sciences & Health (L&H), High Tech en Energie.
▶ Cleantech missie naar Boston, met 9
Het totaal geïnvesteerd vermogen in bedrijven
bedrijven. ▶ Deelname aan MWC en organiseren van een netwerkbijeenkomst van Nederlandse (12) en
in de regio dankzij onze activiteiten ligt sterk boven het gestelde target (€ 54 mln. om € 23 mln.).
Catalaanse bedrijven op het gebied van AI en Cybersecurity. ▶ Mede-organiseren van International Business Weeks Duitsland, China en Noord-Amerika.
Voorheen rapporteerden we ook de verwachte groei in werkgelegenheid bij de bedrijven waarin we als InnovationQuarter investeren. In Jaarplan 2019 hebben we afgesproken dat anders te doen. Namelijk het totale aantal arbeidsplaatsen bij de ondernemingen waarin is geïnvesteerd, ultimo 2019 staat de stand op 1.868 arbeidsplaatsen (aantal FTE). Onze fondsen hebben gezamenlijk met 801 bedrijven gesproken. Dat is minder dan in 2018 (902), maar nog steeds een stevige stijging ten opzichte van 2017 (617). IQCapital 2019 is een zeer actief jaar geweest in de historie van IQCapital. In totaal zijn er maar liefst 20 investeringen gedaan in 17 bedrijven voor een totaalbedrag van € 14 mln. met een bedrag aan uitgelokte investering van € 38 mln. Daardoor hebben we opnieuw mooie bijdragen kunnen leveren aan de versnelling van innovaties en transities in onze regio door bedrijven die de koplopers zijn op hun gebied. Er zijn dit jaar acht nieuwe investeringen en twaalf investeringen in het bestaande portfolio gerealiseerd. De acht nieuwe investeringen zijn: Dawn Aerospace, Delft Advanced Biofuels,
56
Dutch Security Techfund, Forward.One,
grote vervolgrondes gerealiseerd met nieuwe
LeQuest, NewCompliance, Doculayer en Ortec
investeerders. In 2019 is Robot Robots Company
International.
failliet gegaan (investering 2016), de meeste bedrijven uit de jaren daarna ontwikkelen zich
InnovationQuarter ziet het niet alleen als haar
goed.
taak om directe investeringen in bedrijven te realiseren, maar ook om het financiële
De meeste leads van de 439 leads voor IQCapital
ecosysteem voor innovatieve bedrijven in
kwamen uit de IT sector, gevolgd door de
Zuid-Holland te versterken. Dit doen we door
L&H sector. De totale financieringsvraag van
doelgericht te investeren in private fondsen
deze leads bedroeg meer dan € 1,3 mrd. Het
die een specifieke speerpuntsector versterken
gemiddelde aangevraagde bedrag lag rond de
of in een heel specifieke lacune voorzien. In
€ 2,4 mln. Gecorrigeerd voor de uitschieters lag
2019 zijn op dit vlak twee fondsinvesteringen
dit rond de € 3 mln. per aanvraag. De TRL levels
gerealiseerd; Dutch Security Techfund en
laten zien dat het leeuwendeel van de leads
Forward.One met een unieke focus op Hard/
tegenwoordig binnen onze sweet spot valt, ca
High Tech bedrijven.
72% van de leads valt binnen de TRL Levels 6 -9. Daarnaast zijn een groot deel van de vroegere
Qua sectoren waren in de L&H sector (4) en
fase leads L&H of High Tech sector deze worden
de IT sector (6) de meeste deals. In omvang
behandeld door UNIIQ.
vallen met name de L&H deals van Ortec (totale investeringsronde van € 17 mln.) en
Tijdens de Global Entrepreneurship Summit
LeQuest (totaal van € 7 mln.) op. Daarnaast
in juni heeft InnovationQuarter samen met
zijn er elf vervolginvesteringen gerealiseerd
Startup Delta, de Gemeente Den Haag en
in groeirondes bij portfoliobedrijven. De
YES!Delft Den Haag, het Investor-diner voor
investeringsrondes waarbij IQCapital betrokken
400 binnen en buitenlandse investeerders
was hadden een gezamenlijke omvang van
georganiseerd. Als co-founder van het
€ 38 mln. Daarnaast hebben onze
#FundRight initiatief in 2019 dat moet bijdragen
portfoliobedrijven nog investeringsrondes
aan meer diversiteit bij investeringen is
opgehaald waar wij niet bij betrokken waren.
InnovationQuarter actief betrokken bij het
Het totaal aangetrokken kapitaal voor dit jaar
vervolg en de realisatie van de doelstellingen.
komt uit op €13 mln. De meeste investeringen zijn dit jaar gedaan in Den Haag. Uit de grote
Om ondernemers aan het begin van het
steden Den Haag en Rotterdam komen de
fundraising traject te ondersteunen hebben
meeste leads, maar de ervaring leert dat deze
we een pilot uitgevoerd met het Investment
vaak nogal verschillen in kwaliteit.
Readiness Programma. Hieraan hebben 10 bedrijven deelgenomen, met een mix van
Sinds het eerste investeringsjaar is er in 41
startups en scale-ups, zowel bedrijven uit het
bedrijven geïnvesteerd vanuit IQCapital.
bestaande portfolio van InnovationQuarter
Van de twee investeringen uit 2014 is er een
als nieuwe leads. De pilot is zeer succesvol
failliet gegaan, Babybloom en heeft de tweede
verlopen en het programma wordt ten zeerste
Ncardia (voorheen Pluriomics) zich van startup
gewaardeerd. Tevens hebben we voor de scale-
ontwikkeld tot een top drie wereldmarktleider.
ups uit ons portfolio een Impact Academy
Van de zeven investeringen in 2015, zijn er
georganiseerd over wat er komt kijken bij de
twee verkocht: Authasas en IQ Messenger
snelle groei van een bedrijf dat de eerste fasen
en is er een afgelost: Milgro. Van de overige
heeft doorlopen.
vier bedrijven uit 2015 hebben vier bedrijven 57
UNIIQ
Negen portfoliobedrijven hebben in 2019
UNIIQ investeert in de proof-of-concept fase
vervolgfinanciering opgehaald, waarvan 4 voor
van hoog technologische bedrijven. In deze
de eerste keer. Het totale investeringsbedrag
vroege fase is weinig privaat geld beschikbaar.
in deze bedrijven betrof circa € 15 mln. Naast
Daarom is voor veel bedrijven in het UNIIQ
de investeringen die zijn gedaan door private
portfolio, UNIIQ vaak de eerste investeerder.
investeerders, hebben diverse UNIIQ portfolio
Na het UNIIQ traject moet nagenoeg altijd
bedrijven aanvullende financiering weten
vervolgfinanciering worden aangetrokken; een
aan te trekken in de vorm van leningen
belangrijke taak van het UNIIQ team om de
(veelal bij de Rabobank waar een goede
bedrijven mee te helpen. In 2019 zijn er 188 leads
samenwerkingsrelatie mee is opgebouwd),
binnengekomen. De meeste van deze leads
subsidies en ontwikkelbijdragen van (pilot)
bevinden zich in de High Tech sector gevolgd
klanten. Al met al uitstekende resultaten.
door Life Sciences & Health (39 om 37). Een andere belangrijke activiteit van UNIIQ In 2019 heeft UNIIQ in 10 bedrijven
is het helpen van ondernemers met hun
geïnvesteerd. Alle deals werden in de tweede
businessplannen en het doorverwijzen naar
helft van het jaar gerealiseerd. Het betrof
het juiste financieringsloket. Dit wordt onder
de volgende bedrijven: Focus, CaptainAI,
andere vormgegeven door het organiseren van
Addoptics, Pats, ROCSYS, BuddyPayment,
spreekuren en pitchmiddagen. Deze vinden
Smartship, Tetrahedron, DeltaDiagnostics en
plaats bij YES!Delft, Apollo14 in Den Haag en
Fesla. Er waren in 2019 geen faillissementen.
ECE in Rotterdam. In 2019 zijn op deze manier
In de loop van 2019 heeft UNIIQ, anders dan in
ook weer ruim 60 ondernemers geholpen.
de voorgaande jaren, converteerbare leningen
Ook hebben een aantal portfoliobedrijven
verstrekt van € 200.000 in plaats van het
en bedrijven die in de aanvraagfase zitten
maximum van € 300.000. Dit is conform het
deelgenomen aan de pilot van het Investor
fondsplan om een mix van investeringen te
Readiness Programma.
verstrekken en tevens omdat het terugbetalen van de eerder verstrekte leningen langer duurt.
Sinds de start van UNIIQ is in 38
Het gecommitteerd vermogen is derhalve lager
bedrijven geïnvesteerd en voor € 10 mln.
dan initieel gebudgetteerd.
gecommitteerd. 13 portfoliobedrijven hebben vervolgfinanciering opgehaald en er is
Zoals gesteld besteedt het UNIIQ team
daarmee ruim € 35 mln. additioneel kapitaal
veel tijd aan het ondersteunen van de
aangetrokken. Daarnaast zijn meer dan 200
bedrijven. De investeringsmanagers zijn
ondernemers geholpen via het proces toeleiden
de sparringpartners van de veelal jonge
kapitaal. Twee ondernemingen zijn failliet
ondernemers en ondersteunen hen bij het op
gegaan.
koers houden van hun bedrijf en vooral ook bij het aantrekken van vervolgfinanciering. De
Innovatieve bedrijven in de regio Zuid-Holland
bekendheid van en de waardering voor UNIIQ
hebben met de financiering van UNIIQ een
is onder vervolgfinanciers groot. Dat helpt de
kans gekregen daar waar private investeerders
portfoliobedrijven bij het vinden van een voor
nog niet kunnen of willen investeren. Ondanks
hen passende vervolgfinancier. De manier
de onzekerheid over terugbetaling, een
waarop het UNIIQ financieringsinstrument is
vervolgfinanciering is immers nog geen garantie
ingericht helpt daar ook bij.
op succes, worden additionele arbeidsplaatsen gecreëerd en kennis opgebouwd die van grote waarde zijn voor onze kenniseconomie.
58
Investeren
Resultaten
33
ENERGIIQ Logotype
€ 54
€ 18
1.868
mln.
mln.
Begroting 2019: 24
Begroting 2019: € 23 mln.
Begroting 2019: € 17 mln.
Nieuwe investeringen
Uitgelokte investeringen
Geïnvesteerd vermogen
Aantal arbeidsplaatsen
20
€ 38
€ 14
1.618
mln.
mln.
Begroting 2019: 10
Begroting 2019: € 15 mln.
Begroting 2019: € 8 mln.
Nieuwe investeringen
Uitgelokte investeringen
Geïnvesteerd vermogen
Aantal arbeidsplaatsen
10
€ 15
€ 3
197
mln.
mln.
Begroting 2019: 10
Begroting 2019: € 2 mln.
Begroting 2019: € 3 mln.
Nieuwe investeringen
Uitgelokte investeringen
Geïnvesteerd vermogen
Aantal arbeidsplaatsen
€ 1
€ 1
54
mln.
mln.
Begroting 2019: 4
Begroting 2019: € 6 mln.
Begroting 2019: € 6 mln.
Nieuwe investeringen
Uitgelokte investeringen
Geïnvesteerd vermogen
10.08.2017
3
Aantal arbeidsplaatsen
59
ENERGIIQ
hoofdtaak om de komende jaren een zodanig
Per september 2017 heeft InnovationQuarter
gediversifieerde portefeuille op te bouwen dat
ENERGIIQ, het energie-innovatiefonds van de
er een voldoende mate van evenwicht zal zijn
provincie Zuid-Holland, in beheer genomen.
tussen de successen en de - door de aard van het
Na een qua dealflow en transactievolume zeer
mandaat onvermijdelijke - teleurstellingen. Dit
bevredigende start in 2018, heeft ENERGIIQ
vereist een lange termijn horizon, een heldere
in 2019 minder kunnen committeren - zowel
visie en strategie en een gedisciplineerde
naar het aantal transacties als naar het
uitvoering.
gecommitteerd vermogen gemeten – dan zij zich tot doel had gesteld. Dit is met name
Zoals reeds vermeld is in 2019 de aandacht
veroorzaakt door een drietal factoren. Ten
van diverse investeerders en financiers voor
eerste nam het aantal potentiële transacties
energie-transitie wederom toegenomen.
af ten opzichte van 2018, resulterend in
De komst in 2020 van Invest-NL met een
minder leads (174). Daarnaast voldeden van
aandelenkapitaal van € 1,7 mrd. waarvan een
deze leads relatief minder transacties aan
meerderheid zal worden aangewend voor de
de randvoorwaarden die ENERGIIQ hanteert
energietransitie is hiervan ook een voorbeeld.
voordat zij een mogelijke investering kan
Ondanks deze positieve ontwikkelingen
overwegen. Dit had met name betrekking
blijkt de combinatie van de onvolwassenheid
op het minimaal vereiste niveau van
van de nieuwe technologieën met de
technologische ontwikkeling, de noodzakelijke
overwegend risico-averse grondhouding
CO2 reductie die gerealiseerd dient te
van veel marktpartijen in de industrie, de
worden per geïnvesteerde onderneming en
gebouwde omgeving, transportsector en
de aanwezigheid van een voldoende mate
bijvoorbeeld de offshore, nog een flinke
van cofinanciering door derden. Tenslotte
barrière voor nieuwe participanten om snelle
merken wij dat kapitaalkrachtige early-
marktpenetratie en commercieel succes te
stage investeerders met een grote mate van
behalen. De economische potentie van de
slagkracht zich actief op de energiemarkt
energietransitie blijft onverminderd groot en de
begeven. Uiteindelijk zijn een drietal transacties
maatschappelijke noodzaak evident.
geclosed: twee voor nieuwe portfoliobedrijven en één vervolgfinanciering. Naast het bouwen aan een voldoende gediversifieerde investeringsportefeuille kostte het beheer van de bestaande portefeuille het afgelopen jaar veel aandacht en tijd. ENERGIIQ heeft als doel te investeren in innovatieve technologieën die op termijn gaan bijdragen aan de energietransitie. Hierdoor zal het fonds zich per definitie vaker begeven op het gebied van startups en scale-ups; ondernemingen met vaak grote potentie maar ook met een hoger risicoprofiel en substantiële herfinancieringsrisico’s. Dit is inherent aan het businessmodel en zal een constante factor blijven in de looptijd van het fonds, met name in de eerste 10 jaar. Het fonds heeft dan ook als 60
Tot slot De aard van ons werk brengt ook met zich
toch niet. Ook het incorporeren van een
mee dat zaken soms niet lukken, terwijl we er
transitieagenda Roadmap Next Economy gaat
veel tijd en aandacht aan hebben besteed. Dat
niet vanzelf in een organisatie die gericht is op
blijkt allereerst uit de voorbeelden die bij de
het lostrekken van investeringen op de korte en
drie activiteiten Innoveren, Internationaliseren
middellange termijn.
en Investeren genoemd zijn. Investeringen ketsen op het laatste moment af, een bedrijf
Dit soort zaken hoort bij de aard van ons
besluit uiteindelijk toch zich in een ander(e)
werk. We maken dit regelmatig intern
regio of land te vestigen, ondanks alle goede
bespreekbaar. Gegeven de spanning die
intenties sneeft een innovatieproject omdat
inherent is aan het opereren in risicovolle fases
de belangen van deelnemende ondernemers te
en de maatschappelijke wensen van onze
tegengesteld zijn of een voorstel het niet redt in
aandeelhouders en participanten, bespreken
een innovatieprogramma, waar de competitie
we dit ook regelmatig met onze Raad van
om subsidie groot is en soms redden bedrijven
Commissarissen en onze aandeelhouders.
waarin we hebben geĂŻnvesteerd het uiteindelijk
 
61
TerugblIQ3 / 4 juli Zalando start in de zomer van 2019 met de bouw van het eerste Nederlandse fulfilment center op een bestaand bedrijventerrein te Bleiswijk, vlakbij Rotterdam. Zalando kondigt plannen aan
/ 4 juli Captain AI, ontwikkelaar van software om veilig autonoom te kunnen varen, ontvangt een investering van UNIIQ voor de ontwikkeling van de eerste volledig autonome schepen. Captain AI ontvangt UNIIQ-investering
/ 10 juli 25 Nederlandse VCs, waaronder InnovationQuarter, en TechLeap.NL gaan een gezamenlijk initiatief aan onder de naam #FundRight dat zal leiden tot een meer divers startup-ecosysteem. FundRight
/ 24 juli Het Massachusetts Office of International Trade and Investment en het Nederlandse Ministerie van EZK hebben een MOU ondertekend voor een Life Sciences Partnership. Massachusetts en NL kickoff samenwerking
/ 6 augustus 12 regionale innovatieprojecten krijgen financiering en ondersteuning binnen het programma Energie en Klimaat.
Start Energie en Klimaat
62
/ 5 september DSM, Gemeente Delft, TU Delft, provincie ZuidHolland en InnovationQuarter ondertekenen een intentieovereenkomst voor groei Biotech Campus Delft.
Groei Bio Tech Campus Delft
/ 12 september Het samenwerkingsverband Maritime Delta lanceert een nieuw bestuur bestaande uit ondernemers, onderwijsinstellingen en brancheverenigingen. Lancering Maritime Delta bestuur
/ 13 september Provincie en EBZ presenteren de gezamenlijke visie: ‘Van investeren in ZuidHolland plukt Nederland de vruchten’.
Zuid-Holland doet appel op Mona Keijzer
/ 16 september Het Zuid-Hollandse energie-innovatiefonds ENERGIIQ investeert samen met bestaande aandeelhouders € 1 mln. in Involtum.
ENERGIIQ investering voor Involtum
/ 17 september Ottowa en Den Haag zetten de samenwerking voort tussen beide landen op het gebied van cybersecurity met een soft landing-programma. Cyber Soft Landing programma
63
Interview / Walstroom Zeeschepen aan de kade van diesel naar walstroom Waar het andere sectoren steeds beter lukt om uitstoot van vervuilende stoffen te verminderen, blijft dat in de zeevaart lastig. Vincent Doedée, Sustainability Advisor bij Heerema Marine Contractors, wil daarom afgemeerde zeeschepen aansluiten op walstroom. Samen met energiebedrijf Eneco en Havenbedrijf Rotterdam gaat de offshoregigant zijn schepen aan de kade voorzien van groene stroom. Stefan van Doorn, projectontwikkelaar bij Eneco: ‘Het e-house op Landtong Rozenburg wordt de grootste walstroominstallatie ter wereld die rechtstreeks is gekoppeld aan een windpark.’ Heerema is gespecialiseerd in offshore-
maritieme industrie worden schepen straks
faciliteiten voor de olie- en gasindustrie en
aangesloten op windturbines. Dat dat niet
beschikt over de grootste kraanschepen
eerder lukte, komt onder andere door de sterke
ter wereld. Die liggen regelmatig voor
concurrentie van dieselolie. Doedée: ‘Olie is
onderhoud in het Rotterdamse Calandkanaal.
goedkoper en kent, in tegenstelling tot stroom,
De pompen, kranen, verlichting en andere
geen belastingheffing.’ Innovatief is ook het
apparatuur aan boord verbruiken veel stroom.
businessmodel, zegt Van Doorn. ‘Nog nergens
Dieselgeneratoren die deze stroom opwekken
kunnen scheepseigenaren stroom afnemen
veroorzaken grote geluidsoverlast en uitstoot
bij een partij die de installatie op het land
van CO2, stikstof, fijnstof en zwaveloxiden. De
commercieel exploiteert. Met deze opzet willen
walstroominstallatie maakt ze overbodig. En dat
we aantonen dat het mogelijk is om meerdere
is niet alleen vanuit klimaatoogpunt, maar ook
partijen tegelijkertijd te bedienen met één
economisch gezien interessant: met Rotterdam
walstroominstallatie. Een interessant model.’
Shore Power BV gaan Eneco en Havenbedrijf Rotterdam walstroom als dienst aanbieden. Zo
De maatschappelijke waarde
kunnen ook afgemeerde schepen van andere
De baten zijn aanzienlijk. Jaarlijks zo’n 15.000
bedrijven gebruikmaken van groene walstroom.
ton minder CO2-uitstoot, ongeveer evenveel als 5.000 dieselauto’s. De verminderde uitstoot van
64
De innovatiekracht
fijnstof, zwaveloxiden en stikstof zorgt voor een
Voor het eerst in de geschiedenis van de
betere luchtkwaliteit. Ook de geluidsreductie
van 55 naar 36 dB op 50 meter afstand draagt
(ZIP) heeft ons enorm geholpen.’ Het ZIP
bij een betere leefomgeving voor de inwoners
is een samenwerkingsverband tussen
van Rozenburg. Doedée benadrukt bovendien
InnovationQuarter, provincie Zuid-Holland,
de voorbeeldfunctie van het project. ‘Met de
Metropoolregio Rotterdam Den Haag en
omschakeling van fossiel naar walstroom
de gemeente Rotterdam, dat strategische
verminder je de uitstoot per schip met gemiddeld
projecten helpt met de financiering. ‘Dankzij
25 procent. Omdat Heerema een grote naam
het ZIP konden we in de businesscase aantonen
is binnen de offshore-industrie, heeft dat een
dat het project financieel haalbaar is met een
enorme positieve impact op de industrie.’
eenmalige subsidie van de gemeente Rotterdam.
Voordeel voor energiebedrijven is dat de
Daarmee stuwde het ZIP het project veel sneller
vraag naar groene energie dankzij walstroom
vooruit dan we zelf hadden gekund.’
toeneemt. ‘Om de energietransitie te laten slagen, is een toename in consumptie nodig’, legt
De toekomstplannen
Van Doorn uit. ‘Met de scheepvaart boor je een
Eind 2020 moeten de schepen aan de stekker
compleet nieuwe markt aan.’
gaan. ‘Dat is een krappe planning’, zegt Doedée, ‘want naast de bouw van het e-house moeten
De samenwerking
de schepen aangepast. Maar vooralsnog
‘De moeilijkheid van het neerzetten van
verloopt alles volgens plan.’ Van Doorn sluit
een walstroominstallatie zit hem ook in de
zich daarbij aan. Hij voorziet dat de subsidie
afwezigheid ervan’, vertelt Doedée. ‘Omdat
uiteindelijk kan worden terugbetaald: ‘Die
het nog niet bestaat, zijn de opstart- en
krijgen we van de gemeente Rotterdam om
investeringskosten hoog. Dat maakte het
op te starten. Als Rotterdam Shore Power BV
project vanuit commercieel oogpunt uitdagend.
genoeg klanten en omzet heeft, betalen we het
Havenbedrijf Rotterdam heeft daarom veel
geld terug.’ De economische vooruitzichten voor
gelobbyd bij verschillende partijen, wat leidde
de walstroomdienst zijn positief. Doedée: ‘Er is
tot het contact met Eneco.’
veel vraag naar verduurzaming in de maritieme
De samenwerking tussen de publiek-private
industrie. Daarom verwachten we veel bedrijven
partijen noemt hij uitzonderlijk vergaand.
te kunnen aansluiten op de windturbines.
‘Business Developer Edward Gilding van
Heerema kun je dan zien als de eerste klant van
InnovationQuarter legde veel waardevolle
Rotterdam Shore Power BV. Door walstroom aan
verbindingen. Ook Janko Lindenbergh van
te bieden als dienst liggen straks steeds meer
het Zuid-Hollands Investeringsplatform
schepen zero emission aan de kade.’ 65
4. Onze organisatie Hoe zijn we georganiseerd? InnovationQuarter is een besloten vennootschap
De verantwoordelijkheidsverdeling tussen
(Regionale Ontwikkelingsmaatschappij (ROM)
Directeur, Raad van Commissarissen
InnovationQuarter B.V.) en kent statutair twee
(RvC) en Aandeelhouders en de rol van de
soorten financieel betrokken stakeholders:
Investeringscommissie zijn uitgewerkt
aandeelhouders en participanten.
in de statuten. Aandeelhouders van InnovationQuarter zijn die partijen, die
Participatiemaatschappij (PPM)
het kapitaal bijeen hebben gebracht ten
InnovationQuarter B.V. is een 100%
behoeve van de Participatiemaatschappij. De
dochteronderneming van InnovationQuarter. Er
partijen die de organisatie InnovationQuarter
is een Investeringscommissie (IC) ingesteld, die
financieren (operationele kosten exclusief
de directeur van InnovationQuarter adviseert
kosten IQCapital, welke ten laste komen van de
omtrent het investeringsbeleid en de concrete
Participatiemaatschappij) zijn ambtelijk verenigd
investeringsaanvragen.
in de Participantenraad. De Participantenraad heeft geen formele status vis-Ă -vis de
De vennootschap wordt aangestuurd door de
Aandeelhoudersvergadering en dient dus niet
Directeur en zijn managementteam en heeft een
als voorportaal daarvan. De Participantenraad
Raad van Commissarissen (RvC), die toezicht
brengt jaarlijks advies uit over het concept-
houdt.
jaarplan van InnovationQuarter. De directeur
Directie secreta
Schematische weergave van de statutaire structuur
Participanten
Aandeelhouders
66
Hoofd Opera Erik van der Z
HRM Raad van Commissarissen
Regionale Ontwikkelings smaatschappij InnovationQuarter B.V. 100%
Investerings commissie
Planning & Control
Participatie maatschappij InnovationQuarter B.V.
ICT / Facilitair / KM
Management assistentie
Hoofd Innoveren Eefje Dekkers
Team Duurzaam & Schoon
Team Slim & Veilig
Team Gezond & Groen
Team ZIP
informeert de Raad van Commissarissen, die het
was er aanleiding om het organisatie-
jaarplan vaststelt, over dit advies.
ontwerp en de interne verdeling van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden in 2019
Sinds de start op 1 januari 2014 is
kritisch te bezien om met kleine organisatie-
InnovationQuarter meer dan verdrievoudigd qua
aanpassingen, de uitvoering van taken door
aantal werkzame personen. Nieuwe fondsen als
InnovationQuarter nog beter te maken.
UNIIQ en ENERGIIQ zagen het levenslicht, met het secretariaat van de Economic Board Zuid-
Binnen InnovationQuarter kennen we een
Holland, Next Economy, Internationalisering
organisatie-indeling op basis van inhoudelijke
en Zuid-Hollands Investeringsplatform werden
competenties, te weten Innoveren,
nieuwe activiteiten toegevoegd en ook de
Internationaliseren, Investeren, Operations en
bestaande kerntaken groeiden qua omvang,
Communicatie & Events, Economic Board Zuid-
mede door grote aanvullende opdrachten.
Holland en Strategie.
Tegelijkertijd was de afgelopen jaren de organisatie-inrichting van InnovationQuarter
Daarnaast werken we binnen InnovationQuarter
nauwelijks aangepast aan deze groei en
integraal en dwarsdoorsnijdend door de
uitbreiding van ons takenpakket.
organisatie samen op sectorniveau. Dit om maximale kennis- en expertisedeling te
Door de groei van de organisatie, zowel in
bevorderen.
aantal mensen als in aanvullende activiteiten,
Het organogram van InnovationQuarter ziet er ultimo 2019 als volgt uit:
Algemeen Directeur Rinke Zonneveld Strategie / EBZ
aressse
Communicatie & Events
ations Zant
Management assistentie
Hoofd Internationaliseren Chris van Voorden
Team Gezond & Groen Duurzaam & Schoon + Asia
Team Slim & Veilig
Hoofd Investeren Liduina Hammer Team IQCapital Team Slim & Veilig + MKB
Management assistentie Team UNIQ
Team ENERGIIQ
Team Gezond & Groen, Duurzaam & Schoon
67
Human Resource Management InnovationQuarter heeft zich in 2019 verder ontwikkeld, zowel qua capaciteit als qua competenties. Bij het aannemen van nieuwe medewerkers streven we naar een evenwichtige samenstelling en diversiteit van ons personeelsbestand in termen van leeftijd en man-vrouwverhouding, hierover rapporteren we in het jaarverslag. InnovationQuarter wenst een organisatie te zijn waar iedereen zich thuis voelt en zichzelf kan zijn: in een inclusief werkklimaat. Arbeidsvoorwaarden
talent en het nemen van verantwoordelijkheid zo
Met de medewerkers zijn individuele
veel mogelijk wordt gefaciliteerd.
arbeidsovereenkomsten aangegaan. Op alle medewerkers, inclusief de directeur, zijn algemene
InnovationQuarter is een organisatie van
arbeidsvoorwaarden van toepassing. Er is geen
professionals. Onze belangrijkste interne opgave
sprake van een collectieve arbeidsovereenkomst.
is om deze professionals in staat te stellen om maximaal waarde te kunnen toevoegen in hun rol.
Medezeggenschap
Een scherper afwegingskader (mede inzet van het
De ondernemingsraad (OR) bestaat uit vijf
Meerjarenplan en de daarop gebaseerde sector
werknemers. In 2019 is intensief overleg
agenda’s) en, binnen die scherpere kaders, meer
geweest met de directeur, voornamelijk over de
autonomie is een breed gedeelde wens van het
organisatiestructuurverandering. In de eerste
grootste deel van de organisatie.
helft van 2019 heeft de ondernemingsraad meerdere lunchbijeenkomsten georganiseerd
Medio 2019 hebben we een nieuwe structuur van
om de plannen aan de medewerkers voor
de organisatie ingevoerd. De nieuwe structuur,
te leggen en heeft daarmee commitment,
inclusief verdeling van taken, bevoegdheden en
vragen en opmerkingen verzameld. Dit heeft
verantwoordelijkheden, hebben we zo gekozen
geleid tot een positief advies met enkele
dat er meer autonomie, verantwoordelijkheid en
aanbevelingen aan de directeur. Hiernaast heeft
professionele ruimte ontstaat lager in de organi-
de OR zich beziggehouden met onder andere
satie. Dit sluit aan bij een breed gedeelde wens
de druk op de huisvesting, het verzoek om de
van het grootste deel van de organisatie, zoals
functieomschrijvingen en -profielen consistent
onder andere blijkt uit het medewerkers tevre-
en compleet te maken. Ook is uitvoering van het
denheidsonderzoek 2018 (MTO). Kleinere functio-
Human Capital Akkoord door InnovationQuarter
nele eenheden moeten ertoe leiden dat we meer
ter instemming aan de OR voorgelegd.
kunnen investeren in diepgang, kennisindeling en kwaliteit, door de grotere inhoudelijke samen-
Loopbaanontwikkeling
hang. Hiermee ontstaat ook meer aandacht voor
We willen graag een organisatie zijn en blijven
de dagelijkse operatie, lopende projecten en voor
waar het behalen van mooie resultaten voor de
persoonlijke ontwikkeling.
economie van Zuid-Holland hand in hand gaat met
68
het zijn van een goede werkgever die ruimte biedt
De personeelscyclus van InnovationQuarter
aan ondernemerschap, samenwerking, initiatief
bestaat uit een jaarlijkse gesprekscyclus van drie
en betrokkenheid. En die bovendien zo is ingericht
onderdelen: planning & ontwikkeling, functione-
dat persoonlijke ontwikkeling, het benutten van
ring en beoordeling.
HRM-dashboard
40,4 Aantal medewerkers ultimo
Gemiddeld aantal FTE
75/69 66,8/61,6 2019
2018
2019
2018
Gemiddelde leeftijd (ultimo) (2018: 41,2)
76,0 Vast contract (2018: 69,6%)
7,3% M/V in het management (ultimo)
M/V in de organisatie (ultimo)
38/37 Man
Vrouw
(2018: 36/33)
3/2 Man
Vrouw
Management t.o.v. werknemers (2018: 7,9%)
2,20% Ziekteverzuim (2018: 1,46%)
(2018: 4/1)
13,3
Personeelsbestand naar activiteiten
(2018: 11,5)
Gemiddeld aantal fte’s
Directie, Strategie, Operations, Communicatie & Events
14,2
15,4
(2018: 15,8)
(2018: 13,8)
Innoveren
Internationaliseren
17,8
6,1
(2018: 16,4)
(2018: 4,1)
Investeren (incl. UNIIQ, ENERGIIQ)
Aanvullende activiteiten
69
Opleiding en scholing
Duurzaamheid
Er zijn individuele trainingen gevolgd in het
Als regionale ontwikkelingsmaatschappij
verlengde van organisatiedoelstellingen
voor Zuid-Holland heeft InnovationQuarter
en er zijn binnen de activiteiten Innoveren,
duurzaamheid hoog in het vaandel. Het is
Internationaliseren en Investeren collectieve
evident dat er bijzonder veel potentieel ligt voor
trainingen gevolgd om ofwel kennis op
InnovationQuarter om invloed uit te oefenen
een bepaald terrein aan te scherpen ofwel
op de uitstoot zowel binnen Zuid-Holland als
competenties verder te ontwikkelen.
internationaal via producten en innovaties van
InnovationQuarter hecht tevens aan een
Zuid-Hollandse bedrijven. Dit doen we onder
hoogwaardige kwaliteit van de staftaken.
andere via onze inzet op energietransitie en de transitie naar een circulaire economie.
InnovationQuarter investeert op verschillende manieren in interne kennisdeling en teambuilding.
Hoewel onze eigen CO2-voetafdruk niet is
Niet alleen belangrijk omdat onze medewerkers
aangemerkt als een materieel onderwerp, hebben
in hun externe contacten ambassadeurs van de
we als organisatie de ambitie geformuleerd om in
gehele organisatie zijn, maar ook om het integrale
2021 CO2-neutraal te zijn wat interne processen
werken vanzelfsprekend en makkelijker te maken.
betreft. Om dit doel te bereiken is in 2019
InnovationQuarter wil een organisatie zijn waarin
gewerkt volgens de lijn: reduceren waar mogelijk,
de volgende waarden leidend zijn: ondernemend,
compenseren waar nodig. Veruit de grootste bron
samenwerkend, professioneel en betrokken.
van CO2-uitstoot – meer dan 90% – is mobiliteit van medewerkers. Zowel zakelijk als woon-werk,
In 2019 is € 193.000 besteed (2018 € 160.000)
zowel autogebruik als internationaal vliegen.
aan individuele en collectieve opleidingen,
We spannen ons in de CO2-voetafdruk zoveel als
trainingen en ontwikkeling van medewerkers van
mogelijk te beperken, zoals flexwerken, werken
InnovationQuarter.
op locatie, stimuleren van openbaar vervoer (ook voor buitenlandse reizen voor zover redelijk), het
Huisvesting
ter beschikking stellen van een dienstfiets op onze
InnovationQuarter is gehuisvest in het WTC Den
twee locaties en twee deelauto’s voor zakelijke
Haag. Hiernaast heeft InnovationQuarter een
afspraken, de beperking van gebruik van papier en
kantoor in het Cambridge Innovation Center (CIC)
recycling van papier en chemisch afval.
te Rotterdam. Klachtenprocedure Klokkenluidersregeling
InnovationQuarter kent geen externe
InnovationQuarter heeft een
klachtenprocedure. Klantvriendelijkheid is wel
klokkenluidersregeling, die in het eerste
uitgangspunt van ons handelen. Wanneer ons
kwartaal van 2017 formeel is vastgesteld door de
dus klachten van externe stakeholders bereiken
Raad van Commissarissen. Vanaf de start van
zullen we daar per individueel geval zorgvuldig op
InnovationQuarter is een vertrouwenspersoon
reageren. In het afgelopen jaar is er geen sprake
aangesteld. In 2019 zijn vier meldingen neergelegd
geweest van externe klachten. In 2020 wordt
bij deze functionaris die conform de ingestelde
gezamenlijk met de andere ROMs een imago-
procedure is geadresseerd bij betrokken partijen
onderzoek uitgezet (elke 3 jaar).
en als afgewikkeld beschouwd zijn voor al de betrokken partijen.
70
Communicatie InnovationQuarter heeft als nadrukkelijke ambitie
deze achtergrondartikelen en interviews het heel
om de kracht van onze regio veel beter op de (inter)
goed doen op de social mediakanalen en website.
nationale kaart te zetten. InnovationQuarter blijft
Storytelling zal dan ook in 2020 een belangrijk
actief communiceren en reuring creĂŤren over al
onderdeel zijn van de communicatiestrategie.
het moois dat Zuid-Holland te bieden heeft op het gebied van innovatie en economie. Mede met dit
Ons online bereik is in 2019 wederom
doel is in 2019 een speciale internationale website
toegenomen. Het aantal volgers op Twitter
gelanceerd, specifiek gericht op de internationale
steeg met circa 6%, terwijl het aantal volgers
doelgroep om hen te overtuigen en te informeren
op LinkedIn steeg met maar liefst 41%. Het
over de kracht van de regio.
aantal bezoekers per maand van onze website is nagenoeg gelijk gebleven met een kleine stijging
Naast het communiceren over de resultaten, heeft
circa 4%. Het directe bereik van onze maandelijkse
in 2019 meer nadruk gelegen op het verhaal achter
nieuwsbrief is in 2019 verder gestegen naar 10.349
de ondernemers, het project en de investering, en
ontvangers. Het directe bereik van onze Engelse
hiermee op de strategische en maatschappelijke
nieuwsbrief die per kwartaal wordt uitgestuurd, is
impact die zij maken. Statistieken laten zien dat
in 2019 met 32% gestegen.
Mediadashboard 2019
10.349 2019
8.350
2019
7.390
per maand
2019
5.818
2018
2018
8.015
2018
6.955
9.398
2018
2019
2.060
4.103
2018 5
6
7
8
1.560 9
Aantal volgers (5), Aantal volgers (6), Aantal bezoekers gemiddels per maand (7) Aantal abonnees (8) Aantal abonnees (9)
Mediakanalen InnovationQuarter 71
TerugblIQ4 / 2 oktober Aparito, een UK Medtech-bedrijf dat gespecialiseerd is in onderzoek naar zeldzame ziekten en kinderziekten, opende zijn Europese hoofdkantoor in Leiden. Aparito opent hoofdkantoor in Leiden
/ 4 oktober Het Delftse bedrijf PATS ontvangt een investering van UNIIQ voor de ontwikkeling van hun methode waardoor vliegende plaaginsecten met behulp van drones worden uitgeschakeld.
PATS ontvangt UNIIQ-investering
/ 8 oktober Op 8 oktober is het Strategisch Actieplan AI gepresenteerd door staatssecretaris Mona Keijzer. Onderdeel ervan is de oprichting van een Nationale AI Coalitie, waaraan InnovationQuarter ook Nationale AI coalitie
deelneemt.
/ 25 oktober Maryland Department of Commerce en InnovationQuarter hebben hun MOU officieel vernieuwd om de samenwerking op het gebied van cybersecurity te bevorderen.
Samenwerking met Maryland
/ 5 november De vervolgfase van SMITZH is officieel van start gegaan. SMITZH fase 3 heeft een omvang van â‚Ź 12 mln. en bestaat inmiddels uit een consortium van elf partners. Vervolg SMITZH officieel van start
72
/ 11 november Black Bear Carbon ervoor gekozen zijn volgende fabriek in de haven van Rotterdam te willen ontwikkelen, waar carbon black wordt teruggewonnen uit oude banden. Black Bear Carbon opent in Rotterdam
/ 12 november Kraanschepen Heerema in Haven Rotterdam stappen over van dieselgeneratoren op windenergie van ENECO.
Kraanschepen Heerema gaan aan walstroom
/ 13 november Hoe zorg je dat na de startupfase ook een succesvolle scale-upfase volgt? InnovationQuarter start met een groeiprogramma voor scale-ups uit haar portfolio, de ImpaQt Academy.
Start ImpaQt Academy
/ 18 november 200 van de belangrijkste spelers uit bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid kwamen bij elkaar tijden Het Diner in het Zuiderstrandtheater in Den Haag.
Het Diner
/ 19 november De Haagse scale-up NewCompliance heeft $ 3 mln. kapitaal opgehaald om uitbreiding naar de Verenigde Staten te financieren. 
New Compliance ontvangt investering
73
Interview / Jan Kees de Jager voormalig voorzitter EBZ Jan Kees de Jager is een man met finance in het hoofd, maar met technologie in het hart. Als student begon hij een bedrijfje in e-commerce om zichzelf “een beetje bezig te houden” naast de drie studies die hij volgde. Maar zo achteloos als dat bedrijfje begon, zo rap groeide het uit tot een van de snelst groeiende technologiebedrijven van Nederland. En met zo’n titel op zak begin je op te vallen in Den Haag. Hij werd gevraagd als lid van het Innovatieplatform, later als staatssecretaris en minister van Financiën. Maar in de kern is Jan Kees de Jager ondernemer. En naar die kern keert hij terug. Hij neemt afscheid bij KPN én als voorzitter van de Economic Board ZuidHolland. “Toen ik hier 25 jaar geleden een bedrijf startte, kon ik makkelijker een deal sluiten met de technische universiteit in Oekraïne dan met de TU Delft.”
“Eigenlijk was ik op m’n 8e al aan het ondernemen.
denken. Technologie is vaak de oplossing
Ik kocht en verkocht vintage speelgoed. Later had
geweest voor onze problemen. In 1894 vond in
ik een fotografiebedrijfje en op m’n 21e begon ik
Londen eerste grote wereldcongres over een
met e-commerce. Dat laatste bedrijf is nog steeds
milieuprobleem plaats: the great horse manure crisis.
hard aan het groeien, nu meer dan 600 mensen.”
Wetenschappers hadden berekend dat, met de enorme groei van het aantal rijtuigen, de stad
Je gaat vaak over de financiën, maar er wordt
Londen over 50 jaar met twee meter mest zou
gezegd dat je echt gaat glimmen als het over
worden bedekt. Die wetenschappers zijn zonder
innovatie gaat.
oplossing naar huis gegaan. Een paar jaar later brak de auto door. Het probleem is er dus nooit
“Ik vind het heel mooi om daarover na te 74
gekomen. Die auto heeft dan wel weer mede
het stikstofprobleem veroorzaakt. Maar ik ben
“Maar ik heb moeten concluderen dat de
ervan overtuigd dat we dat ook met behulp van
verscheidenheid tussen regio’s juist bindend is
technologie kunnen oplossen.”
geworden. Binnen de Economic Board zie je ook dat diversiteit een kracht is. Ik heb net afscheid
Wat is er in twee jaar EBZ gebeurd onder jouw
genomen van het dagelijks bestuur. Daarin zitten
leiding?
mensen met een achtergrond bij de PvdA, D66 en het CDA. Als ik dat niet had geweten, dan had ik
“Er zijn een paar dingen waar ik trots op ben. Ten
ze niet als zodanig aan kunnen wijzen. Ze zitten er
eerste het convenant dat we hebben weten te
echt voor het belang van de regio. Dat vind ik heel
sluiten voor een wendbare arbeidsmarkt, het
mooi.”
Human Capital Akkoord Zuid-Holland. Fantastisch dat we als regio zo de handen ineenslaan. Ook een
Wat had je graag nog neer willen zetten,
belangrijke stap is dat we het aantal ondernemers
maar ben je niet aan toegekomen?
in de board verdubbeld hebben. Ze zitten niet altijd aan de beleidstafels, wij hebben ervoor
“We hebben iets te winnen in het vermarkten
gekozen om ze in de board een relatief zwaardere
van kennis (valorisatie) en in samenwerking
stem te geven. De EBZ is daardoor echt dé plek
tussen kleine en grote spelers. De olifant die
waar alle grote spelers uit de regio het structurele
met de flamingo danst. Toen ik 25 jaar geleden
gesprek met elkaar voeren en verbindingen
een bedrijf probeerde te starten in deze regio,
leggen. En die verbindingen, daar gaat het om.
kon ik makkelijker een deal sluiten met de TU in
De recent aangekondigde samenwerking tussen
Oekraïne dan met de TU Delft. We hebben een
TU Delft, Erasmus Universiteit en Erasmus MC
wereldtop aan kennisinstellingen in deze regio,
bijvoorbeeld is echt geweldig goed voor de regio
laten we dat volop benutten.”
en voor Nederland.” “Als je in Amerika bij het MIT binnenloopt, dan Drie jaar geleden kende je de Economic
staat er groot op de muur: “Research for the
Board nog niet, waar moest je het meest aan
application of trade, industry, commerce…” Valorisatie
wennen?
van kennis. Toen ik dat in het Innovatieplatform zei, was dat in sommige kringen nog een vies
“Aanvankelijk dacht ik: waarom heb je nou een
woord. Want wetenschap moest in dienst staan
regionale lobby nodig? Ik was wars van regio’s
van fundamentele kennis. Inmiddels dringt dat
die elkaar zouden beconcurreren. Dan kwam ik
besef overal door. Ik zeg, zorg dat je startups, het
in Shanghai en hoorde ik dat Amsterdam daar
mkb en grootbedrijven betrekt bij die valorisatie.
langs was geweest voor de promotie van hun
Zelfs zo’n instituut als MIT, dat Nobelprijswinnaars
haven, en Rotterdam vlak daarvoor voor de
voortbrengt, weet hoe belangrijk dat is.”
promotie van Rotterdam/The Hague Airport. Pak dat nou nationaal aan, dacht ik. Laat Rotterdam
Namens de hele Economic Board Zuid-Holland
langsgaan voor de haven en Amsterdam voor
bedanken wij Jan Kees de Jager voor de ondernemende
de luchthaven. Je moet elkaar geen vliegen
wijze waarop hij zich voor onze regio heeft ingezet.
afvangen.”
Jan Kees de Jager (EBZ) : “Technologie gaat het voor ons oplossen, daar ben ik van overtuigd” 75
5. Onze governance De Nederlandse corporate governance code richt zicht op de governance van beursgenoteerde vennootschappen en geeft een richtsnoer voor effectieve samenwerking en bestuur. Naleving van de corporate governance code draagt bij aan het vertrouwen in goed en verantwoord bestuur van vennootschappen en de inbedding in de maatschappij. Hoewel InnovationQuarter niet beursgenoteerd is, passen wij de principes en best practices uit de Corporate Governance toe, voor zover deze van toepassing zijn op een organisatie van onze omvang en inrichting. De governancestructuur van InnovationQuarter is gebaseerd op Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, de corporate governance code, de statuten, de aandeelhoudersinstructie en diverse interne reglementen.
Langetermijnwaardecreatie Het instrumentarium voor het bewerkstelligen
code nageleefd. De externe accountant wordt in
van een deugdelijk en transparant stelsel van
de Audit Commissie, Raad van Commissarissen
checks and balances dat de directeur, Raad van
en vergadering van aandeelhouders bevraagd
Commissarissen en de organisatie hanteert
over zijn verklaring omtrent de getrouwheid
bestaat met name uit het meerjarenplan,
van de jaarrekening. Voorts wordt door de
jaarplan, de begroting, kwartaalrapportages
directeur, Raad van Commissarissen een
over de activiteiten en het investeringsportfolio
weloverwogen voordracht tot (her)benoeming
en een op de organisatie toegesneden
van een externe accountant uitgebracht. De
administratieve organisatie en interne
Audit Commissie bespreekt het auditplan met
beheersing. Periodiek wordt hierover
de externe accountant voorafgaand aan de
gerapporteerd aan de Audit Commissie en de
controle. De externe accountant rapporteert
Raad van Commissarissen. Ten aanzien van de
datgene wat hij met betrekking tot zijn controle
financiĂŤle verslaglegging houdt de Raad van
van de jaarrekening en de daaraan gerelateerde
Commissarissen meerdere malen per jaar (in
controles onder de aandacht van de directeur
de reguliere vergaderingen) toezicht op het
en de Raad wil brengen. Bevindingen worden
volgen van de interne procedures die verband
opgenomen in de managementletter en het
houden met het opstellen en de publicatie van
accountantsverslag aan de Directie, de Audit
het jaarverslag, de jaarrekening en andere
Commissie en de Raad van Commissarissen.
(periodieke) rapportages.
Vanaf boekjaar 2016 wordt door de externe accountant ten behoeve van de aandeelhouders
Met betrekking tot de rol, benoeming, beloning
en participanten ook een boardletter opgesteld
en beoordeling van het functioneren van de
met de bevindingen van de externe accountant.
externe accountant worden de bepalingen uit de
76
Risicobeheersing en verantwoording Het beheersen van risico’s van InnovationQuar-
gebeurtenissen) die op uiteenlopende wijze ge-
ter maakt deel uit van de dagelijkse werkzaam-
relateerd zijn aan (het behalen van) verschillende
heden van InnovationQuarter. Zo is bijvoorbeeld
organisatiedoelstellingen te prioriteren op basis
risicobeheersing rondom het investeringsproces
van kwalitatieve en kwantitatieve beschou-
feitelijk core business. Een set van beheersmaat-
wingen. Voor de risicowaardering wordt onder-
regelen is ingevoerd met een groot aantal checks
scheid gemaakt tussen kans en impact volgens
and balances die intern en extern wordt geverifi-
onderstaande onderverdeling.
eerd voordat wordt overgegaan tot investering. Om het identificeren van risico’s gestructureerd Hoewel het aangaan van risico’s inherent
te laten plaatsvinden en ervoor te zorgen dat
is aan onze investeringsactiviteiten is de
potentiële risico’s systematisch geïdentificeerd
risicobereidheid ten aanzien van non-compliance
kunnen worden, is een aantal deelverzamelingen
relatief laag, dit gezien de verwachtingen
gedefinieerd dat tezamen de ruimte biedt om
en de eisen van belanghebbenden en de
alle relevante ondernemingsrisico’s in onder te
maatschappij als geheel. Ook worden fraude of
brengen. De belangrijkste deelverzamelingen
pogingen daartoe niet getolereerd. Om fraude
worden gevormd door de kerntaken omdat
te voorkomen zijn passende maatregelen
deze kerntaken direct gerelateerd zijn aan
genomen, waaronder de invoering van twee (of
de geformuleerde organisatiedoelstellingen.
meer) paar ogen principe bij fraude gevoelige
Naast de risico’s die specifiek van toepassing
processen.
zijn op (of binnen) de kerntaken, worden ook een aantal organisatie brede risico’s onderkend,
InnovationQuarter maakt gebruik van een
voornamelijk gerelateerd aan ondersteunende
risicoregister om de ondernemingsrisico’s te
processen binnen Directie, Strategie,
identificeren, te analyseren en te beheersen.
Communicatie & Events en Operations.
De uitdaging daarbij is om risico’s (ongewenste
Impact doelstellingen Impact doelstellingen 0-5%
Zeer geringe impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen mogelijk (0-5% van KPI)
5-10%
Beperkte impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen (deels) mogelijk (5-10% van KPI)
€ 50-100
10-25%
Aanzienlijke impact op de organisatiedoelstellingen, niet volledig corrigeerbaar/niet compenseerbaar (10-25% van KPI)
€ 100-250
25-50%
Grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (25-50% van KPI)
€ 250-500
> 50%
Kans
Zeer grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (> 50% van KPI)
< € 50
> € 500
Impact (in duizenden euro’s)
77
In onderstaande risicomatrix hebben we de belangrijkste risico’s uit het risicoregister opgenomen, waarbij we rekening houden met de genomen beheersmaatregelen.
Risicomatrix Kans → Laag
Middel
Hoog
Zeer hoog
Zeer groot
Zeer gering
Aanzienlijk
▶ Samenwerkingsverbanden, portfolio en internationale bedrijven presteren en ontwikkelen niet volgens verwachting.
▶ Politieke invloed op besluitvorming; ▶ Relatie financiering en uitkomst (impact) wordt complexer te leggen door stakeholders waardoor financiering achter(wege) blijft
▶ Negatieve berichtgeving omtrent InnovationQuarter. ▶ Niet voldoen aan wet-, regelgeving en richtlijnen (compliance)
Zeer gering
Impact →
▶ Structuur en organisatie ontwikkelt zich niet passend met omgeving en activiteiten ▶ Inzet middelen (tijd/ geld) in trajecten zonder perspectief
Beperkt
Groot
▶ (Gedeeltelijk) wegvallen van exploitatiebijdragen.
Voor elke deelverzameling is de risicomanagementcyclus van toepassing. Het te volgen proces is daarbij telkens hetzelfde. De verschillende stappen zijn: ▶ Risico-identificatie: identificatie van risico’s met oorzaak, gebeurtenis en gevolg. In deze activiteit worden de risico’s geïnventariseerd die het behalen van de organisatiedoelstellingen 78
negatief kunnen beïnvloeden. Deze risico’s
▶ Effectieve inrichting van de administratieve
kunnen een verstorende werking hebben
en bedrijfsprocessen, budgettering,
die direct ingrijpt op een van de kerntaken
monitoring van afspraken, (voortgang)
of indirect via een van de ondersteunende processen. Na de identificatie is het belangrijk
rapportages; ▶ Uitvoerige en actieve uitvoering van due
de ongewenste gebeurtenis en zwakte
diligence en beheer van investeringen
in detail te analyseren en de oorzaken
en screening van ondernemingen en
en gevolgen goed te formuleren. Een
samenwerkingspartners.
voorwaarde om de juiste beheersmaatregelen te kunnen bepalen is het precies formuleren
InnovationQuarter maakt geen gebruik van
van risico’s wat betreft oorzaken en gevolgen.
financiële instrumenten ter afdekking van
▶ Risico-beoordeling: hierbij gaat het om het
risico’s ten aanzien van activa, passiva, financiële
bepalen van de verwachtingswaarde van
toestand en resultaat en schat de prijs-, krediet-,
risico’s. Dit is het product van de kans van
liquiditeits-, valuta- en kasstroomrisico’s in als
optreden en impact als een risico optreedt.
zeer gering.
Aan de hand van de beoordeling kunnen de risico’s worden geprioriteerd; welke zijn de belangrijkste om als eerste verder te beheersen door de organisatie. ▶ Plannen beheersmaatregelen: identificeren en selecteren van beheersmaatregelen aan de hand van de keuze van de risicorespons (vermijden/uitsluiten, reduceren, noodvoorziening treffen, overdragen/ transfer, delen of accepteren van het risico). Hoe wordt omgegaan met eventuele kosten voor het uitvoeren van beheersmaatregelen. ▶ De gekozen beheersmaatregelen worden aan een persoon gekoppeld (actiehouder) die vervolgens verantwoordelijk is voor het tijdig uitvoeren van beheersmaatregelen (acties). ▶ Implementeren beheersmaatregelen: uitvoeren van beheersmaatregelen (acties). ▶ Evaluatie beheersmaatregelen: evalueren of maatregelen ingevoerd en effectief zijn. ▶ Communicatie: periodieke rapportages. In de risicomatrix hebben we de belangrijkste risico’s uit het risicoregister opgenomen en in een risicomatrix geplaatst, waarbij we rekening houden met de genomen beheersmaatregelen. Hoewel niet uitputtend zijn de belangrijkste geïmplementeerde beheersmaatregelen: ▶ Actieve, open en proactieve communicatie met aandeelhouders, participanten, stakeholders en medewerkers; 79
Effectief bestuur en toezicht Bij de bespreking van de organisatieontwikkeling
InnovationQuarter wordt getypeerd door
en -structuur en de uitkomsten en
een professionele, informele werksfeer
de actiepunten van het jaarlijks
en werknemers hebben de mogelijkheid
medewerkerstevredenheidsonderzoek met de
om vermeende misstanden en
Raad van Commissarissen en de medewerkers
onregelmatigheden te melden volgens de
tijdens de personeelsbijeenkomsten is cultuur
meldingsprocedure zoals opgenomen in de
onderwerp van de bespreking.
klokkenluidersregeling InnovationQuarter
InnovationQuarter is een organisatie waarin de
of bespreken met aangestelde
volgende waarden leidend zijn:
vertrouwenspersonen. Waarna passend en
▶ Ondernemend: InnovationQuarter is
onafhankelijk onderzoek naar signalen van
een actieve, uitnodigende en verbindende
misstanden en onregelmatigheden wordt gedaan
organisatie, die zichtbaar is in het veld;
en, indien een misstand of onregelmatigheid
op zoek naar kansen in de markt; creatief
is geconstateerd, een adequate opvolging van
in het bedenken en toepassen van
eventuele aanbevelingen tot herstelacties
ideeën, oplossingen en methodes om
plaatsvindt.
zijn doelstellingen te bereiken; gericht op aansprekende resultaten. ▶ Samenwerkend: InnovationQuarter werkt
De externe accountant heeft de gelegenheid gekregen van de Audit Commissie en Raad
samen met partners aan het realiseren
van Commissarissen om te melden of hij bij de
van zijn doelstellingen; resultaten zijn
uitoefening van zijn opdracht een misstand of
gezamenlijke resultaten, die de innovatie-
onregelmatigheid constateert of vermoedt.
en concurrentiekracht van Zuid-Holland versterken. ▶ Professioneel: InnovationQuarter heeft
tussen vennootschap, directeur en/of
een helder profiel: partijen in het veld weten
commissarissen moet worden vermeden. Indien
waar InnovationQuarter voor gaat en staat;
mogelijk (de schijn van) tegenstrijdige belangen
medewerkers van InnovationQuarter zijn
aan de orde zijn, dan zal directeur of commissaris
gecommitteerd, zelfstartend en intrinsiek
of investeringscommisie-lid niet deelnemen
gemotiveerd om hun werk goed te doen.
aan de beraadslaging en besluitvorming. Elk
Zij halen het beste uit zichzelf en bieden
jaar vindt een (her-)inventarisatie plaats van de
het beste aan de mensen en organisaties
nevenwerkzaamheden van onze werknemers, dit
waarmee zij werken.
aanvullend op de opgave bij in dienst treden en
▶ Betrokken: InnovationQuarter is een bevlogen samenwerkingspartner, met de ambitie om van Zuid-Holland een economische topregio te maken. InnovationQuarter is transparant (qua profiel, doelstellingen en strategie) en benaderbaar.
80
Elke vorm van schijn van belangenverstrengeling
formele meldingsplicht van een werknemer van nevenwerkzaamheden.
Beloningen
Algemene vergadering
InnovationQuarter past vrijwillig de Wet
In 2019 hebben twee Aandeelhouders-
normering bezoldiging topfunctionarissen
vergaderingen plaatsgevonden waar onder andere
publieke en semipublieke sector (WNT) toe.
de volgende agendapunten ter besluitvorming en
De directeur heeft een contract voor
ter kennisname zijn voorgelegd:
onbepaalde tijd en de bezoldiging is niet
▶ Vaststelling agenda’s en verslagen algemene
afhankelijk van de prestaties van de organisatie, noch zijn er aspecten van maatschappelijk
vergadering; ▶ Algemene stand van zaken
verantwoord ondernemen opgenomen
InnovationQuarter;
in de beloningsstructuur. De Raad van
▶ Bespreking Jaarplan 2020;
Commissarissen stelt de beloning vast op
▶ Vaststellen Jaarverslag 2018;
basis van de door de remuneratiecommissie
▶ Bestemming van het resultaat 2018;
voorgestelde beloning, na functionerings- en
▶ Decharge directeur en leden van de Raad van Commissarissen;
beloningsgesprek met de directeur.
▶ (Her-)Benoeming externe accountant; De (systematiek van de) bezoldiging van
▶ Beloning Raad van Commissarissen;
de commissarissen is bij oprichting van de
▶ Voorstel benoeming directeur Participatiemaatschappij InnovationQuarter
vennootschap door de Algemene Vergadering
B.V.;
van Aandeelhouders goedgekeurd. In de jaarrekening is de bezoldiging van de
▶ Financieringsafspraken, -ontwikkelingen
directeur en de commissarissen opgenomen.
en stand van zaken financiering van de
De bezoldiging valt zowel binnen de WNT
ontwikkelingsactiviteiten InnovationQuarter
normering als de gestelde voorwaarden
2020 e.v.
en kaders vastgesteld door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
De externe accountant stelt ten behoeve van de aandeelhouders van de vennootschap een board letter op en de externe accountant kan over zijn verklaring omtrent de getrouwheid van de jaarrekening worden bevraagd door de algemene vergadering. De externe accountant woonde de vergadering bij waar de bespreking en vaststelling van de jaarrekening 2019 was geagendeerd.
81
Bijlagen
FinanciĂŤle kengetallen (realisatie versus begroting) Personalia directeur en leden van de Raad van Commissarissen Toelichting belangrijkste indicatoren Gebruikte begrippen en termen
82
Financiële kengetallen Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)
Realisatie 2019
Begroting 2019
Realisatie 2018
PARTICIPATIEBEDRIJF Opbrengsten verkoop
–
participaties
–
-
Af: Aanschafwaarde verkochte participaties Liquidatie/faillissementen
–
–
–
–
Transactieresultaat Afboeking openstaande leningen
Dotaties aan voorzieningen
–
–
–
–
–
–
–
(596)
–
–
(596)
–
–
(3.217)
(250)
(585)
–
568
–
–
–
–
(585)
–
Vrijval als gevolg van afboeking in verband met verkoop, liquidatie etc. Mutaties voorzieningen
Ontvangen dividend
(2.649)
(250)
–
–
–
570
558
503
Rente liquide middelen
30
–
34
Overige vergoedingen
779
289
543
Ontvangen rente leningen u/g
Overige opbrengsten Opbrengsten P-bedrijf
Personeelskosten
1.379
847
1.080
(1.866)
597
495
1.611
1.541
1.278
Bedrijfskosten
115
60
90
Algemene kosten
168
229
190
Kosten P-bedrijf Resultaat P-bedrijf
1.894
1.830
1.558
(3.760)
(1.233)
(1.063)
83
Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)
Realisatie 2019
Begroting 2019
Realisatie 2018
ONTWIKKELINGSBEDRIJF
Personeelskosten
4.642
4.819
Exploitatiebijdragen
3.621
4.641
3.578
3.298
Bedrijfskosten
599
570
782
Algemene kosten
599
494
561
Kosten O-bedrijf Resultaat O-bedrijf
Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)
4.819
4.642
4.641
–
–
–
2019
Begroting 2019
2018
OVERIGE ACTIVITEITEN Opbrengsten
3.924
3.151
Personeelskosten
1.960
2.428
1.691
Bedrijfskosten
1.286
1.057
1.197
384
439
255
Algemene kosten Kosten overige activiteiten
3.630
3.924
3.143
Resultaat overige activiteiten/buitengewone posten
33
-
8
Totaal resultaat InnovationQuarter
84
3.663
(3.727)
(1.233)
(1.055)
Personalia directeur en leden van de Raad van Commissarissen per 1-1-2020
Directeur
R. (Rinke) Zonneveld Geboortejaar
1971
Nationaliteit
Nederlandse
Benoemd
Directeur (per 23-09-2013)
Eind huidige termijn
Onbepaalde tijd
Voorgaande functie
Directeur Ondernemerschap bij het Ministerie van Economische Zaken
Nevenfuncties
Lid Raad van Commissarissen Rabobank Rotterdam Lid Strategische Adviesraad TNO Lid Raad van Participanten Leiden Bioscience Park Bestuur Venture CafĂŠ Nederland Bestuur Smartport, samenwerkingsverband Havenbedrijf Rotterdam, Erasmus Universiteit, TUDelft en georganiseerd havenbedrijfsleven Lid SmartIndustry Forum, triple helix board onder leiding van Ineke DezentjĂŠ om de uitvoering van de landelijke SmartIndustry agenda aan te jagen Advisory Board Rotterdam Port Fund, toezichthoudend orgaan van investeringsfonds
85
Raad van Commissarissen
M.E. (Marike) van Lier Lels Geboortejaar
1959
Nationaliteit
Nederlandse
Benoemd
Voorzitter Raad van Commissarissen (per 23-11-2018)
Eind huidige termijn Commissies Huidige positie/ loopbaan
22-11-2022 1e Aandeelhoudersvergadering na oktober 2022 Voorzitter Remuneratiecommissie Non executieve Board member RELX plc Lid raad van commissaris NS Lid raad van commissaris Dura Vermeer
(Neven)functies
Lid raad van commissaris PostNL Lid Bestuur vereniging Aegon
B.N.M. (Brigitte) van der Maarel Geboortejaar
1968
Nationaliteit
Nederlandse
Benoemd Eind huidige termijn
Lid Raad van Commissarissen (per 03-02-2014) 1e Aandeelhoudersvergadering na februari 2021 (niet herbenoembaar)
Commissies Huidige positie/ loopbaan (Neven)functies
Voorzitter Audit Commissie Head of NIBC Mezzanine & Equity Partners Lid Investment Committee Karmijn Kapitaal Lid Raad van Commissarissen en Voorzitter Audit Commissie Meerlanden N.V. Lid committee Dutch Chapter Level20 (onbezoldigd)
L.J.A. (Leo) Brand Geboortejaar
1965
Nationaliteit
Nederlandse
Benoemd Eind huidige termijn Commissies Huidige positie/ loopbaan (Neven)functies
86
Lid Raad van Commissarissen (per 23-03-2018) 1e Aandeelhoudersvergadering na februari 2022 Lid Audit Commissie Chief Information Officer (CIO) VOPAK Commisaris PortXL
C.A.M. (Kees) de Koning Geboortejaar
1958
Nationaliteit
Nederlandse
Benoemd Eind huidige termijn
Lid Raad van Commissarissen (per 03-02-2014) 1e Aandeelhoudersvergadering na mei 2022 (niet herbenoembaar)
Commissies Huidige positie/ loopbaan (Neven)functies
Lid Audit Commissie Bestuurder Consualis Consulting Group B.V. Lid raad van toezicht en auditcommissie NLR - Nederlands Luchten Ruimtevaartcentrum Voorzitter van de Raad van Commissarissen van Hardt Hyperloop Voorzitter van de Raad van Commissarissen van RGS Development B.V. Chairman of the Board, Eartex EAVE Ltd., London UK
P.J. (Peter) van Zunderd Geboortejaar
1947
Nationaliteit
Nederlandse
Benoemd
Lid Raad van Commissarissen (per 02-06-2014)
Eind huidige termijn
1e Aandeelhoudersvergadering na oktober 2021 (niet herbenoembaar)
Commissies Huidige positie/ loopbaan
Lid Remuneratiecommissie Carrière bij de politie van 1968 tot en met 2007, o.a. als hoofdcommissaris van het Korps Landelijke Politiediensten en voorzitter van het College van Bestuur van de Politieacademie
(Neven)functies
Strategisch adviseur Pandora Intelligence Voorzitter klachtencommissie Bijzondere Opsporingsdiensten Voorzitter Raad van Advies IMPEC - Improving Performance Governments (Vice)voorzitter audit commissie NVAO - Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie Lid bestuur VVD gemeente Goirle Ethics and disciplinary inspector UEFA Lid bestuur stichting Annetje van Puijenbroek Lid Visitatiecommissie kwaliteitsstelsel Veiligheidsregioâ&#x20AC;&#x2122;s
87
Toelichting belangrijkste indicatoren In het Jaarverslag communiceren we over onze prestaties (indicatoren) voor het boekjaar. De realisatie van de indicatoren zetten we af tegen de verwachte prestaties zoals gepresenteerd in ons Jaarplan. De basis uitgangspunten van hoe we deze prestaties meten en vastleggen zijn hieronder opgenomen. Innoveren: Business Development
geweest zijn voor het slagen van het project.
Met ingang van 2017 gelden voor de regionale
Voor bepaalde projecten nemen we op basis van
ontwikkelingsmaatschappijen geharmoniseerde
onze inzet een afslag op het resultaat.
resultaatafspraken voor Business Development: ▶ Aantal business cases en
activiteiten die we verrichten vanuit Innoveren
onderverdeeld naar de herkomst van de
geven bovengenoemde KPI’s slechts een
middelen. Innovatieprojecten zijn projecten
beperkte weergave van onze inzet op
waarin zowel private als publieke middelen
ecosysteemontwikkeling en de resultaten die
beschikbaar zijn. Projecten met alleen private
we daarbij boeken. Ook zitten er beperkingen
financiering noemen we business case. Als
aan hoe we resultaten (in de tijd) meten. In 2020
bewijs voor een succesvol innovatieproject
serieus aandacht besteden aan het ontwikkelen
geldt een subsidiebeschikking, al dan niet
van een betere set aan de prestatie-indicatoren
met de verwijzing naar het achterliggende
(zie ook: Jaarplan 2020).
projectplan. Voor de business case geldt een getekende confirmation letter, naar analogie van de werkwijze bij Foreign Investments. ▶ Uitgelokte investeringen (€ mln.): Voor innovatieprojecten worden de totale projectkosten van gefinancierde projecten, gebaseerd op projectvoorstellen, gedeeld door de verwachte looptijd van het project, verantwoord als Uitgelokte investeringen. Zo wordt bijvoorbeeld een EFRO-project van € 4 miljoen met een looptijd van 5 jaar voor € 800.000 meegeteld in het betreffende jaar. Voor een business case worden de totale projectkosten van gefinancierde projecten, gebaseerd op projectvoorstellen, verantwoord als Uitgelokte investeringen. Voor projecten waar meer ROM’s tegelijk aan werken, wordt het resultaat verdeeld over de betreffende ROM’s. We nemen alleen een resultaat op als we belangrijk of bepalend 88
(*) Gezien de brede pluriformiteit van
innovatieprojecten: Projecten worden
Internationaliseren: Foreign Investments
Investeren
De indicatoren van Foreign Investments
▶ Aantal nieuwe investeringen: Als bewijs
worden conform de richtlijnen NFIA gemeten
van aantal (nieuwe) investeringen (IQCapital,
en gepresenteerd. Als bewijs van onderstaande
UNIIQ en ENERGIIQ) geldt een getekende
indicatoren geldt een getekende confirmation
investeringsovereenkomst binnen de
letter van de betreffende ondernemingen, waarin zij een indicatie geven van de te
rapportage periode. ▶ Verstrekte financieringen: Deze
verwachten nieuwe arbeidsplaatsen en
indicator betreft het totaal geïnvesteerd
geïnvesteerd vermogen.
vermogen gedurende de rapportageperiode,
▶ Aantal bedrijven geland.
de uitgangspunten van vaststelling
▶ Investeringsvolume (€ mln.): Totale
van deze indicator zijn als volgt: De
investeringsomvang, dat volgens de
toegezegde investeringen van eigen
onderneming binnen maximaal 3 jaar na
middelen van IQCapital, ENERGIIQ en
het moment van vestiging of uitbreiding is
UNIIQ, de onderbouwing is gebaseerd op
gerealiseerd.
investeringsovereenkomst(en);
▶ Aantal arbeidsplaatsen: Additionele
▶ Uitgelokte investeringen: Betreft de
arbeidsplaatsen, dat volgens de onderneming
gedurende de rapportageperiode de
binnen maximaal 3 jaar na het moment van
toegezegde investeringen door derden
vestiging of uitbreiding is gerealiseerd. Bij
bij de portfoliobedrijven van IQCapital,
de gecreëerde arbeidsplaatsen (FTE) wordt
UNIIQ of ENERGIIQ (N.B. bij UNIIQ ‘echte
uitgegaan van een tijdspanne van 3 jaar.
derden’ niet zijnde de projectpartners -EMC, UL, TUD) het bewijsstuk zijn de
Verder geldt nog dat we op bepaalde projecten
investeringsovereenkomsten van derden.
een afslag nemen op het aantal FTE of
Deze indicator is exclusief het ingelegd fund-
Investeringen indien de genoemde getallen
in-fund vermogen door derden.
onrealistisch worden geacht (in samenspraak met NFIA) wordt deze naar beneden bijgesteld.
Voorheen rapporteerde InnovationQuarter
Ook wordt conform de richtlijnen van NFIA
op de verwachte groei in werkgelegenheid bij
aantal bedrijven die zijn behouden voor de
de ondernemingen waarin zij investeert. Deze
regio met bijbehorende investeringen en FTE
indicator past niet bij de vaak dynamische
meegenomen in het resultaat.
ontwikkelingen binnen een startup of scale-up. Met ingang van 2019 rapporteert Investeren
▶ Voor de IR-bezoeken wordt een lijst
over het totale aantal arbeidsplaatsen in FTE
bijgehouden en gezamenlijk met RP en THBA
per einde kalenderjaar bij de ondernemingen
jaarlijks een additioneel rapport opgesteld.
waarin wordt geïnvesteerd. Dit getal is een indicatie van de impact van onze investeringen op de regionale economie. Hier wordt geen kwantitatieve doelstelling aan gekoppeld (zie ook: Jaarplan 2019).
89
Gebruikte begrippen en termen BD
Development BDIH
Big Data Innovatie Hub Zoetermeer
BOM
Brabantse Ontwikkelings Maatschappij
CADC
Composite Automation Development Centre
CAP
Codex4SMEs’
landen.
Kernactiviteit Business IR KPI LBSP MIT
Mkb-innovatiestimulering Regio en Topsectoren.
MoU
Memorandum of Understanding
IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ
MTO
Medewerkerstevredenheidsonderzoek
Een Interreg project Companion diagnostics
healthcare by enhanced adoption of
NFIA
Netherlands Foreign Investment Agency
RNE
Roadmap Next Economy RotterdamPartners
Personalized Medicine in North-West
RP
Europe. The objective is to establish a
RTHA
Rotterdam The Hague Airport
network, which supports SMEs along the
SDDE
Secure Digital Data Exchange een
value chain of Companion diagnostics (Cdx)
intensieve verkenning naar het
development.
realiseren van veilige digitale da-
Grote bedrijven die internationaal opereren
ta-uitwisseling. SDDE, inmiddels
met een belangrijke vestiging in Nederland.
hernoemd naar Next Delta.
Data centra.
SHINE
Shared value creation in the Health-
EBZ
Economic Board Zuid-Holland
care economy through INtegrated
EIB
European Investment Bank
business modEls. The Intterreg
European Life Sciences Growth Fund
SHINE project aims to push transna-
European Medicines Agency.
tional and cross-sector co-operation
De Europese Unie (EU) wil de economische
in the healthcare economy, in order
verschillen tussen de Europese regio’s
to disseminate the most innovative
verkleinen. Dat doet de EU met het
healthcare solutions and to develop
Europees Fonds voor Regionale
new economic activities for SMEs
ELSGF EMA EFRO
FFT FI FME
across the North Sea Region.
Ontwikkeling (EFRO). Fact Finding Trips
SMITZH
Smart Manufacturing Industriële Toepassingen Zuid-Holland
Kernactiviteit Foreign Investments De ondernemersorganisatie voor de
THBP
The Hague Business Partners
FTE
technologische industrie
VS
Verenigde Staten
HCA
Human Capital Agenda
VK
Verenigd Koninkrijk
Fulltime-equivalent
ZIP
Zuid-Hollands Investeringsplatform
HTSM Interreg
High Tech Systemen en Materialen Het Interreg Community Initiative, kortweg Interreg, is een Europees programma dat zich inzet voor grensvervaging in Europa. Interreg, betaald door de Europese Unie, probeert de samenwerking te bevorderen tussen regionale gebieden in verschillende
90
Het Leiden Bio Science Park.
uitvoering/ beheer van de fondsen
businesses) project plans to improve
DC’s
Kritieke prestatie-indicator(en)/ Key performance indicator(s)
Kernactiviteit Capital, waaronder
expedited for small and medium-sized
Corporates
Investor Relations
COLOFON Druk: Van de Sande Ontwerp: Urlie Verduyn Lunel Het InnovationQuarter jaarverslag is gedrukt op gerecycled papier (100% recyclede). Š InnovationQuarter IQ032020
WTC The Hague Prinses Margrietplantsoen 32 2595 BR den haag +3188 4747 255 info@innovationquarter.nl www.innovationquarter.nl
91