TERUGBLIQ INNOVATIONQUARTER JAARVERSLAG 2018
“Als investeerder kijkt InnovationQuarter verder dan de hobbels. Ze kijkt naar potentie.” DUURZAAM VERSTERKEN VAN DE ECONOMIE EN ONTSLUITEN INNOVATIEF VERMOGEN VAN ZUID-HOLLAND
€ 298 MLN ADDITIONEEL PRIVAAT VERMOGEN AANGETROKKEN
1.492 NIEUWE ARBEIDSPLAATSEN GECREËERD
Inhoudsopgave
Missie, visie en profiel
4
3. Onze resultaten
Samenvatting resultaten 2018
6
Voorwoord 8 Verslag van de Raad van Commissarissen
10
Interview / Qlayers
12
TerugblIQ1 14
Business Development Uitvoering Roadmap Next Economy
44 44 46
Foreign Investments
48
Capital
50
Tot slot
54
Verslag van de Directie 16
TerugblIQ3 56
Interview / Blockchain in de Binnenvaart
Terugblik 2018
58
16
Realisatie versus doelstellingen (KPI’s) 18 Financiële realisatie
20
4. Onze organisatie
Vooruitblik 2019
22
Interview / Exasun
24
TerugblIQ2 26
60
Hoe zijn we georganiseerd?
60
Human Resource Management
62
Communicatie 64 TerugblIQ4 66
1. Onze omgeving
28
Trends en ontwikkelingen
29
5. Onze governance
Aandeelhouders en Participanten
32
Materiële onderwerpen
33
Langetermijnwaardecreatie 68
2. Onze strategie
34
Integrale inzet van kennis en netwerken
Risicobeheersing en verantwoording
69
Effectief bestuur en toezicht
72
Beloningen 73 Algemene vergadering
68
73
35
Sectoren 36 Business Development (proces)
36
Foreign Investments (proces)
37
Capital (proces)
39
Bijlagen 74 Financiële kengetallen
75
Waardeketen 40
Overzicht portfoliobedrijven
77
Personalia directeur en leden
Interview / Exasun
42
van de Raad van Commissarissen
83
Over dit verslag
85
GRI-tabel 86 Toelichting belangrijkste indicatoren
88
Gebruikte begrippen en termen
90
De Jaarrekening 2018 van de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter B.V. is integraal onderdeel van het InnovationQuarter Jaarverslag 2018 (TerugblIQ).
2
In dit jaarverslag laten we via een viertal interviews ondernemers aan het woord met wie wij afgelopen jaar hebben gewerkt. Ondernemers die ieder op hun eigen manier een bijdrage leveren aan maatschappelijke uitdagingen. Dit zijn de ondernemers die wij graag helpen vanuit onze ambitie om via onze activiteiten een bijdrage te leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.
12
24
“Als investeerder kijkt InnovationQuarter verder dan de hobbels. Ze kijkt naar potentie.”
“We dachten eigenlijk aan het Verenigd Koninkrijk als locatie voor ons hoofdkantoor.”
Qlayers
Magnet Forensics
42
58
“Met meer budget kun je van bedrijven echt wereldspelers maken. Dat is nodig in deze tijd.”
“Dankzij automatisering zal shipping steeds aantrekkelijker worden voor zij-instromers.”
Exasun
Shipping Factory
3
Missie, visie en profiel
In 2018 hebben we in nauw overleg met onze stakeholders een nieuw Meerjarenplan voor de periode 2019–2022 opgesteld. Daarbij is onze missie herijkt. Onze visie, strategie en profiel hoefden niet te worden aangepast.
Missie /
Visie /
De economische structuur van de regio duurzaam versterken en het innovatief vermogen van Zuid-Holland ontsluiten.
InnovationQuarter werkt samen met partners aan een bruisend innovatief ecosysteem.
Dit doen we door de maatschappelijke
plaatsvindt tussen sectoren, waarin
vraagstukken op het gebied van duurzaam
bedrijven kunnen (door)groeien en waar
& schoon, slim & veilig en groen & gezond
innovatieve buitenlandse bedrijven toe
te vertalen in businesskansen voor vandaag
worden aangetrokken.
Een ecosysteem waarin kruisbestuiving
en morgen.
Strategie /
Profiel /
InnovationQuarter is de aanjager van economische vernieuwing.
InnovationQuarter is een onderneming met publieke aandeelhouders, gericht op het versterken van de economie en werkgelegenheid in Zuid-Holland.
Dit doen we door onze kennis en expertise, ons uitgebreide regionale, nationale en internationale netwerk en onze brede regionale focus.
Onze platte organisatie kenmerkt zich door korte lijnen en een ondernemende en professionele cultuur. Samenwerking is voor ons een voorwaarde om onze missie en visie te verwezenlijken.
4
5
Samenvatting resultaten 2018
Business Development
33
Foreign Investments
53
Capital 1
24
Aantal business cases
Aantal
Nieuwe
en innovatieprojecten
bedrijven geland
investeringen
21
214
63
Uitgelokte
Investeringsvolume
Uitgelokte
investeringen (€ mln.)
(€ mln.)
investeringen (€ mln.)
IQ
1
6
114
17
Aantal bezoeken
Verstrekte financieringen
Investor Relations
(€ mln.)
1.113
379
Aantal
Aantal
arbeidsplaatsen
arbeidsplaatsen
Dit zijn de resultaten van IQCapital en de fondsen in beheer UNIIQ en ENERGIIQ.
ENERGIIQ Logotype
10.08.2017
10
11
3
Nieuwe investeringen
Nieuwe investeringen
Nieuwe investeringen
€ 37
€ 14
€ 12
mln.
mln.
mln.
Uitgelokte investeringen
Uitgelokte investeringen
Uitgelokte investeringen
€ 7
€ 3
€ 7
mln.
mln.
mln.
Verstrekte financieringen
Verstrekte financieringen
Verstrekte financieringen
130
249
Aantal arbeidsplaatsen
Aantal arbeidsplaatsen
In de bijlage is een toelichting van bovenstaande indicatoren opgenomen.
7
Voorwoord
2018: vijf jaar impact voor Zuid-Holland Sinds onze start in 2014 richten we ons als
▶▶ Foreign Investments heeft 53 bedrijven
regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-
geassisteerd bij vestiging, dan wel
Holland op het versterken van de economische
verhuizing of uitbreiding in de regio. Deze
structuur in de regio en het ontsluiten van
bedrijven verwachten binnen drie jaar 1.113
het innovatief vermogen. Ik ben trots op de
arbeidsplaatsen te hebben gerealiseerd in de
resultaten die we de afgelopen vijf jaar hebben
regio (waarvan 260 betrekking hebben op
geboekt, op de samenwerkingen die we hebben
behoud van werkgelegenheid) en € 214 mln.
opgezet, op de organisatie die we hebben
additioneel te hebben geïnvesteerd.
opgebouwd en op de impact die we voor ZuidHolland hebben gecreëerd.
▶▶ Capital heeft 24 investeringen gerealiseerd, waarvan 10 uit IQCapital, 11 uit UNIIQ en 3 uit ENERGIIQ. Het additioneel aangetrokken
Wij geloven dat ondernemers, samen met
kapitaal over 2018 voor de regio komt met
kennisinstellingen en overheden, de sleutel
deze investeringen op € 63 mln. Met deze
bieden tot het oplossen van maatschappelijke
investeringen worden binnen drie jaar 379
uitdagingen. En op deze wijze een concrete
additionele arbeidsplaatsen verwacht.
bijdrage leveren aan de transitie naar een Next Economy.
Mede dankzij de support van onze aandeelhouders en financiers én de
Wij zijn hierbij ondersteunend door te zorgen
samenwerking met zeer vele partijen in de
voor meer samenwerking tussen ondernemers
regio boeken we mooie resultaten om de
onderling en met kennisinstellingen en
concurrentiekracht van onze regio te versterken.
overheden, te zorgen dat ondernemingen
Zo zijn de ambitieuze doelstellingen uit het
die willen (door)groeien daar financiering
meerjarenplan 2016-2018 “Werken aan de Next
voor vinden, en door de regio nationaal
IQonomy” ruimschoots gehaald. Wat betreft de
en internationaal op de kaart te zetten als
doelstelling additioneel geïnvesteerd vermogen
aantrekkelijke vestigingsplaats.
(€ 300 mln.) komen we uit op € 583 mln. In het geval van de creatie van hoogwaardige
In 2018 zijn de volgende resultaten behaald:
arbeidsplaatsen gaat het zelfs om een ruime
▶▶ Business Development realiseerde 33
verviervoudiging (4.015 fte) ten opzichte van de
businesscases en innovatieprojecten met een investeringsvolume van € 21 mln. 8
ambitie (1.000 fte).
“Onze activiteiten hebben in 2018 geleid tot een additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van circa € 298 mln. en de creatie van 1.492 hoogwaardige arbeidsplaatsen in de regio.”
In november jongstleden is ons nieuwe
deltaorganisaties, incubators, financiers en
meerjarenplan 2019-2022 “Meer ImpaQt voor
investeerders, topsectoren en overheden werken
Zuid-Holland” door onze aandeelhouders
we aan een sterk innovatie ecosysteem. Een
geaccordeerd. Centrale punt in ons
ecosysteem waarin partijen elkaar snel weten te
meerjarenplan is hoe we nog meer impact
vinden, waar kruisbestuiving plaatsvindt tussen
kunnen creëren vanuit InnovationQuarter,
de sterke regionale clusters, waarin innovatieve
zowel direct economisch (banen en euro’s),
bedrijven kunnen groeien en dat aantrekkelijk is
strategisch economisch (versterking
voor buitenlandse bedrijven om zich te vestigen.
ecosystemen en clusters) als maatschappelijk. Al onze toekomstige activiteiten, investeringen,
Bij alles wat we doen proberen we onze
programma’s en projecten zullen aan deze drie
toegevoegde waarde zo groot mogelijk te
vormen van impact worden getoetst.
laten zijn door vanuit de integraliteit van onze activiteiten te werken. Door de diverse
Bij onze brede kernopdracht - het versterken
netwerken, kennis en expertise van onze
van de economische structuur in de regio en het
medewerkers gecombineerd in te zetten kunnen
ontsluiten van het innovatief vermogen – hoort
we ondernemers zo optimaal mogelijk helpen.
ook dat we meer doen dan onze traditionele
Alleen zo kunnen we méér zijn dan een verbinder
kerntaken. Zo voeren we het secretariaat
en aanjager, méér dan een acquisitieorganisatie
van de Economic Board Zuid-Holland, zetten
en méér dan een investeerder.
we actief in op internationalisering, werken we aan de Roadmap Next Economy en gaan
Alleen zo kunnen we nog méér impact creëren
we per 2019 van start met het Regionaal
voor Zuid-Holland!
Investeringsplatform om transitieprojecten in de regio gestructureerd te helpen bij het
Rinke Zonneveld
financierbaar maken van hun business case en
Directeur InnovationQuarter
het toegang bieden tot Europese, nationale en regionale financiering. Sinds onze start in 2014 is samenwerking één van onze belangrijkste uitgangspunten. Samen met bedrijven, kennisinstellingen, cluster- en 9
Verslag van de Raad van Commissarissen We kijken met tevredenheid terug op
eindigde op 23 maart 2018. InnovationQuarter
het jaar 2018. InnovationQuarter heeft
bedankt Hein van der Zeeuw voor zijn inzet en
op vrijwel alle doelstellingen prima
bijdrage, zijn positieve kritische houding en de
gepresenteerd. De Raad bedankt ook de
goede samenwerking gedurende de afgelopen 4
medewerkers van InnovationQuarter voor
jaar. Leo Brand is op 23 maart 2018 benoemd als
hun inzet, professionaliteit, gedrevenheid en
lid van de Raad van Commissarissen.
voortvarendheid waarmee de doelstellingen van InnovationQuarter worden nagestreefd en de
Hiermee beschikt de raad ook in de nieuwe
operationele activiteiten worden uitgevoerd.
samenstelling over de gewenste ervaring, deskundigheid en expertise om zijn rol als
Gewijzigde samenstelling
toezichthouder goed te kunnen vervullen.
In augustus 2018 is onze voorzitter Arie Verberk op 75-jarige leeftijd overleden. Sinds de start van
De samenstelling en het rooster van aftreden
InnovationQuarter als regionale
van de Raad van Commissarissen zijn
ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-Holland
opgenomen in de toelichting van de
was Arie voorzitter van onze Raad van
personeelskosten in de jaarrekening 2018.
Commissarissen. In de maanden voor onze formele start op 1 januari 2014 zorgde Arie als
Bijeenkomsten
bestuurlijk kwartiermaker voor een vliegende
Er hebben in 2018 twee Aandeelhoudersvergade-
start van InnovationQuarter. Mede onder zijn
ringen plaatsgevonden. De Raad van Commissa-
leiding heeft InnovationQuarter de afgelopen
rissen heeft in 2018 vijfmaal vergaderd in aanwe-
jaren een sterke groei in omvang en impact
zigheid van de Directeur. De Raad heeft eenmaal
doorgemaakt. Met zijn grote betrokkenheid en
zonder de aanwezigheid van de Directeur zijn
scherpte, en in zijn geheel eigen stijl heeft hij een
eigen functioneren, het functioneren van de
belangrijke bijdrage geleverd aan onze
Directeur en het functioneren van de Investe-
organisatie. We koesteren mooie herinneringen
ringscommissie geĂŤvalueerd. Daarnaast heeft
aan een markante man. En we zijn hem dankbaar
een overleg plaatsgevonden tussen leden van de
voor de grote bijdrage die hij aan onze
Raad en leden van de Investeringscommissie van
organisatie heeft geleverd. We gaan zijn inbreng,
InnovationQuarter. De Audit Commissie heeft
maar bovenal zijn persoonlijkheid, zeer missen.
viermaal vergaderd. De Remuneratie Commissie heeft veel vaker dan gewoonlijk overlegd, met
Kees de Koning heeft in het afgelopen jaar de
name over het invullen van de ontstane vacatu-
voorzittersfunctie waargenomen totdat Marike
res in de Raad. Ook heeft overleg plaatsgevon-
van Lier Lels in de aandeelhoudersvergadering
den met de Ondernemingsraad.
van 23 november 2018 is benoemd als voorzitter
10
van Raad van Commissarissen. Hein van der
De uitkomsten van de werkzaamheden van
Zeeuw heeft in 2017 aangegeven niet
deze commissies zijn in detail besproken tijdens
beschikbaar te zijn voor een 2e termijn als lid van
de reguliere vergaderingen van de Raad en
de Raad van Commissarissen. Zijn benoeming
derhalve wordt over de werkzaamheden van
deze commissies niet separaat gerapporteerd in
helft van 2018 gestart en zal in de loop van 2019
dit verslag.
afgerond worden.
Kort overzicht van de activiteiten
Ook was 2018 een belangrijk jaar voor
▶▶ De Raad heeft het Jaarverslag 2017, de
InnovationQuarter omdat in dialoog met onze
kwartaalrapportages 2018, periodieke
aandeelhouders, participanten en andere
risicomanagementrapportages,
stakeholders het nieuwe Meerjarenplan 2019-
Meerjarenplan 2019-2022 en het Jaarplan 2019
2022 is opgesteld. Wij zien dit als een belangrijke
inclusief begroting vastgesteld;
stap voorwaarts om uiteindelijk nog meer
▶▶ Aan de hand van de kwartaalrapportages werden de (financiële) resultaten
resultaten en waarde te kunnen realiseren voor Zuid-Holland.
van zowel InnovationQuarter als de investeringsportefeuille besproken; ▶▶ Grote en complexe activiteiten als de
De Raad van Commissarissen stelt de constructieve dialoog met en het gestelde
“Roadmap Next Economy” en het Zuid-
vertrouwen in InnovationQuarter van de
Hollands Investeringsplatform zijn in de
aandeelhouders en participanten zeer op prijs en
aanbiedingsfase uitgebreid besproken en
kijkt uit naar de voortzetting van de uitstekende
worden tijdens de uitvoering gevolgd.
samenwerking met directeur, management,
▶▶ Bijzondere aandacht heeft de Raad tezamen
aandeelhouders en participanten.
met de directeur en het management geschonken aan de groei van de onderneming
De Raad adviseert de Algemene Vergadering van
en de sterk toegenomen complexiteit
Aandeelhouders de jaarrekening 2018 vast te
door de grotere verscheidenheid van de
stellen.
werkzaamheden. Met behoud van de cultuur van de onderneming is door een geleidelijke
Den Haag, 14 maart 2019
aanpassing van de organisatie de kwaliteit van de activiteiten gewaarborgd.
Raad van Commissarissen Marike van Lier Lels (voorzitter)
Tot slot
Leo Brand
InnovationQuarter heeft vanaf de start in 2014
Kees de Koning
op meerdere fronten een flinke ontwikkeling
Brigitte van der Maarel
doorgemaakt. Naast de groei van het aantal
Peter van Zunderd
medewerkers zijn in het afgelopen jaar op verzoek van onze aandeelhouders de activiteiten van InnovationQuarter verder uitgebreid. De groei van de organisatie brengt vanzelfsprekend een nieuwe dynamiek met zich mee en hierbij is met name het behoud van de integrale manier van werken een aandachtspunt. De synergie tussen de verschillende activiteiten vormt het onderscheidende karakter van InnovationQuarter en is de basis van succes. De huidige omvang van InnovationQuarter en de verwachtte verdere groei, maakt het nodig om de organisatie goed tegen het licht te houden en zo nodig aan te passen. Dit proces is in de tweede 11
Interview / In de toekomst maken wij elk oppervlak functioneel Ze had een bedrijfje in yogaleggings van gerecyclede PET-flesjes. Die kocht ze in via Amerika en stalde ze bij haar moeder in de schuur. Hele kasten vol. Josefien Groot was op haar 19e al ondernemer. Durfde ze dat zo jong al? Tuurlijk, haar zus deed het ook. Inmiddels staat Josefien samen met Ruben Geutjens aan het hoofd van de Delftse startup Qlayers. Hij doet de technische kant, zij de business. Een topteam in balans. Qlayers ontwikkelde een technologie waarmee coatings geautomatiseerd worden aangebracht op industriële oppervlakken. Niet alleen verfcoatings, ook functionele microstructuren die de luchtweerstand verkleinen, selfcleaning of self-healing zijn.
12
Automatisch coaten waar dat nu nog
tussen die lijnen wél optimaliseren voor elke
met de hand gebeurt
toepassing.”
Sinds de jaren dertig weet men al dat een
Qlayers ontwikkelde een speciale printerkop
haaienhuid de weerstand vermindert. De huid
die op een robot past, zodat coatings
bevat riblets die razende windvlagen of klotsende
automatisch aangebracht kunnen worden
golven in stromen lijnt. Heel handig voor
waar dat nu nog met de hand gebeurt. “Het
toepassing op bijvoorbeeld schepen of vliegtuigen
onderhouden en coaten van grote oppervlakken
die zo hun lucht- of waterweerstand verminderen
als schepen, vliegtuigen of windturbines is nu
en minder CO₂ uitstoten. “Het is nog geen andere
een enorme operatie. Als men achter raakt met
partij gelukt om een haaienhuidcoating op te
het onderhoud, dan worden windturbinebladen
schalen en tegelijkertijd flexibel te printen,”
soms zomaar in zee gedumpt. Niet langer
vertelt Ruben Geutjens. “Met behulp van onze
kostenefficiënt, zeggen ze dan. Onze oplossing
3D-printingtechnologie kunnen wij de afstand
zorgt ervoor dat dat niet meer hoeft te gebeuren
en dat de levensduur van materialen
“Suzanne en Hans (beiden investment manager
verlengd wordt.”
voor UNIIQ) zijn voor ons heel waardevolle
De Delftse startup ontwikkelde rondom de
sparringpartners gebleken, met name bij een
printerkop ook een capsule waarin je met
paar moeilijke aandelensituaties. Als investeerder
software de condities kunt controleren:
kijkt InnovationQuarter verder dan de hobbels.
luchtvochtigheid, spuitdruk, temperatuur. Zo
Ze zagen de potentie van Ruben en mij als
wordt de verf stofvrij en gecontroleerd geprint,
sterk managementteam voor Qlayers. We
krijgt het oppervlak de optimale dekking
hebben ook veel baat gehad bij de workshop
en wordt er niet onnodig veel verf gebruikt.
over werknemersparticipatie en de adviezen
Milieuvriendelijk dus.
over onze budgettering. Die betrokkenheid van InnovationQuarter is enorm waardevol voor een
De kloof dichten tussen technologie en klant
startup.”
“Ons aanvankelijke product was het geautomatiseerd aanbrengen van die functionele
In de toekomst? Elk oppervlak
microstructuren,” zegt Josefien Groot. “Maar
functioneel maken
was dat ons enige product geweest, dan had
Het is bijna een paradox: door middel van
UNIIQ ons nooit gefinancierd. Dan was de kloof
technologie dichter bij de natuur willen komen.
tussen technologie en markt gewoon te groot
“En toch is dat ons streven,” zegt Josefien Groot.
geweest. Onze afzetmarkten zijn traditioneel
“We gebruiken oplossingen uit de natuur, zoals
– de maritieme industrie, de luchtvaart. Verf en
de haaienhuid, en passen die op industriële
andere coatings worden nu nog vaak met de hand
schaal toe. Zo willen we op termijn élk oppervlak
aangebracht. Het coatingproces is nog helemaal
functioneel maken. Dan kun je denken aan een
niet geautomatiseerd. Dan kun je dus niet direct
zelfhelende coating, maar ook een coating die
aankomen met een haaienhuidstructuur.”
bijvoorbeeld stroom opwekt.”
Qlayers deed dus eerst een handreiking naar de
Écht duurzame vooruitgang boek je met
markt, om daarna weer een grote stap vooruit te
technologische innovaties in de industrie, vindt
kunnen zetten. “We besloten eerst het reguliere
Josefien. “Tuurlijk, je kunt je afval scheiden en
coatingproces te automatiseren. Dus gewoon
korter douchen. Maar wij willen impact maken.
verf aanbrengen met een automatische printkop
Als wij onze haaienhuid aanbrengen op één schip,
en een karretje, robotarm of crawler. Daarmee
kunnen we 8000 ton CO₂ besparen. Dat red ik
konden we meteen de markt op en omzet
niet met m’n vijf minuten korter douchen.”
draaien. Met die omzet kunnen we nu onze
Qlayers wil dus opschalen. En dat lukt met
microstructuur-technologie verder ontwikkelen.”
de investering uit UNIIQ. De printkop en beschermende atmosfeer zijn nu ontwikkeld,
Naast investeerder ook sparringspartner
maar die moet robuust worden en
Het contact met InnovationQuarter begon
weerbestendig. Daarvoor is een designstap nodig.
eigenlijk helemaal niet bij UNIIQ. Josefien kende
Josefien en Ruben werken samen met hun team
Willemien (team Foreign Investments) van een
echter vooral aan disruptie van de markt. “Over
bijeenkomst van Female Ventures. Willemien
vijf jaar willen we wereldwijd in alle sectoren
koppelde Josefien en Ruben aan een investment
geautomatiseerd coatings aanbrengen. Niet
manager van IQ Capital, en die bracht hen
als product door middel van het verkopen van
weer in contact met UNIIQ. Vanwege de vroege
printkoppen, maar door coaten aan te bieden as a
fase waarin Qlayers zat en de hoogte van het
service. En uiteindelijk: functionality as a service.”
gevraagde bedrag, bleek het UNIIQ-fonds beter
En als je deze twee jonge wereldverbeteraars
aan te sluiten.
aan het werk ziet, dan zou ze dat maar zo eens kunnen lukken. 13
TerugblIQ1 / 18 januari Met de komst van de European Medicines Agency (EMA) naar Amsterdam, verwacht het life sciences & health cluster in Nederland een flinke groei. Samen met partners uit de LSH sector is een aparte website gelanceerd - www.lifesciencesinwestholland.nl Lancering lifesciencesinwestholland.nl
met informatie voor bedrijven die geïnteresseerd zijn om zich in Nederland te vestigen.
/ 18 januari 52 Zuid-Hollandse MKB’ers hebben samen bijna € 10 mln. subsidie ontvangen van de Provincie Zuid-Holland en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat voor het uitvoeren van innovatieve onderzoeksprojecten.
MIT Zuid-Holland € 10 mln.
/ 22 januari Amsterdam inbusiness, BOM, Brainport Development, Economic Board Utrecht, InnovationQuarter, Oost NL, Rotterdam Partners en RVO ondertekenden, onder toeziend oog van minister Sigrid Kaag, het convenant ‘Trade & Innovate NL’ om ondernemers gezamenlijk beter te Convenant Trade & Innovate NL
ondersteunen op de internationale markt.
/ 1 februari Per 1 februari wordt de coördinatie voor de uitvoering en doorontwikkeling van de Roadmap Next Economy, de langetermijnstrategie van de regio, ondergebracht bij InnovationQuarter. Uitvoering Roadmap Next Economy
/ 5 februari Het Ministerie van Economische Zaken & Klimaat gaat het regionale programma voor de slimme maakindustrie SMITZH ondersteunen, en geeft daarmee een extra impuls aan de sector in de regio. EZK ondertekent smart deal SMITZH
14
/ 5 februari Op initiatief van InnovationQuarter en de Gemeente Rotterdam heeft een Nederlandse delegatie bestaande uit vertegenwoordigers van bedrijven, de Rotterdamse stad en haven, InnovationQuarter en HSD een driedaags programma doorlopen rondom de
Cyber bedrijvendelegatie Israël
internationale Cybertech conferentie in Tel Aviv met als thema ‘cyber veilige havensteden’.
/ 13 februari Startup Concord Neonatal ontvangt een investering van € 300.000 uit investeringsfonds UNIIQ voor de ontwikkeling van Concord. Met Concord kan een neonatoloog levensreddende zorg verlenen in de eerste kritische minuten, zonder de navelstreng eerst door te knippen. Concord Neonatal ontvangt startkapitaal
/ 14 februari Rotterdam Port Fund en InnovationQuarter investeren in McNetiq, een Rotterdams technologiebedrijf dat een innovatieve magneetverankering op de markt heeft gebracht. Investering in McNetiq
/ 16 maart ECN spin-out LeydenJar Technologies heeft van UNIIQ, BOM Brabant Ventures en Energy Professionals een gezamenlijke investering ontvangen van € 550.000. Hiermee kan LeydenJar zijn innovatie verder ontwikkelen. Dit bedrag komt bovenop een TKI-subsidie en een subsidie van de € 1,5 mln. voor LeydenJar Technologies
Metropool Regio Eindhoven. Samen vormt dit een kapitaalinjectie van € 1,5 mln.
15
Verslag van de Directie Terugblik 2018
InnovationQuarter kijkt terug op een succesvol jaar. We hebben weer met en voor prachtige bedrijven mogen werken. Bedrijven die op zoek zijn naar financiering, bedrijven met een innovatievraag, buitenlandse bedrijven die op zoek zijn naar een vestigingslocatie, bedrijven met internationale ambities. Wij hebben ze met plezier verder geholpen bij hun groei en werken op deze manier aan een economisch sterke(re) regio.
Wij hebben in 2018 de overall doelstellingen ten
Met de uitvoering van de Roadmap Next
aanzien van additioneel geïnvesteerd vermogen
Economy is het denken en handelen vanuit
en creatie van hoogwaardige arbeidsplaatsen
een lange termijn visie gericht op economische
ruimschoots overtroffen. Tevens hebben we
transities meer centraal komen te staan in onze
meest van gestelde individuele KPI’s voor de drie
gehele organisatie. Met de sectorstrategieën
kerntaken behaald.
die we in 2019 uitwerken én de drie vormen van impact die we hanteren als afwegingskader zal dit
Binnen Business Development is de nadruk in
gedachtegoed nog meer zijn plek vinden in al onze
2018 nog meer komen te liggen op activiteiten
activiteiten.
die direct gericht zijn op het versterken van clusters en ecosystemen (strategisch-
Talent is één van de belangrijkste
economische impact). Voorbeeld hiervan zijn
randvoorwaarden voor een ecosysteem dat
de clusterversterkende programma’s die we
inzet op innovatie en groei. Het is in toenemende
uitvoeren zoals Maritime Delta, SMITZH (Smart
mate ook een cruciale vestigingsfactor voor
Manufacturing Industriële Toepassingen
internationale bedrijven. Met de stevige inzet
Zuid-Holland) en het eind 2018 goedgekeurde
vanuit de Economic Board Zuid-Holland op de
innovatieprogramma Energie en Klimaat. Het
Human Capital en Next Education als één van
merendeel van onze business development-
de transitiepaden binnen de Roadmap Next
projecten heeft een duidelijke link met
Economy is aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt in
maatschappelijke vraagstukken op het gebied
2018 gaandeweg één van de aandachtsgebieden
van voeding, gezondheid, veiligheid, mobiliteit en
van InnovationQuarter geworden. In 2019 zal er
energie.
een besluit moeten worden genomen op welke wijze Human Capital-vraagstukken op regionaal
Ook hebben we vanuit onze Business
schaal worden geborgd en uitgevoerd.
Development-taak ten laste van de reguliere
16
begroting additionele uitvoeringscapaciteit
Bij Foreign Investments zien we dat Zuid-Holland
gekoppeld aan de Roadmap Next Economy
zich de afgelopen jaren mag verheugen in een
(transitiepaden energie, circulair, digitaal).
toenemende belangstelling van buitenlandse
investeerders. Dit blijkt uit zowel een
InnovationQuarter heeft in 2018 drie fondsen
toenemende groei in het aantal landingen als
in beheer:
in het aantal fact finding trips. Wel zien we dat
▶▶ het fonds IQCapital in eigendom van
groot-Amsterdam meer en meer een magneet is voor buitenlandse bedrijven. Door nog sterkere vereniging van krachten met Rotterdam Partners en The Hague Business Agency kunnen we de acquisitiekracht van Zuid-Holland verder versterken.
InnovationQuarter en onderdeel van de oprichting van InnovationQuarter; ▶▶ het fonds UNIIQ dat in 2016 opgericht is en vanaf start in beheer is bij InnovationQuarter; en ▶▶ het fonds ENERGIIQ dat sinds eind 2017 in beheer is bij InnovationQuarter.
De bedrijven die in het afgelopen jaar zijn ondersteund bij vestiging of uitbreiding zijn
Ook in 2018 behoorden IQCapital en UNIIQ tot de
over het algemeen innovatief, technologisch
actiefste investeringsfondsen van Nederland.
geavanceerd en betekenen een versterking van
Met ENERGIIQ, het energie-innovatiefonds Zuid-
onze economische clusters. Door geopolitieke
Holland, hebben we een specifiek fonds in beheer
ontwikkelingen zal komende jaren de geomix
gericht op één van de allergrootste opgaven in
van landen van herkomst naar verwachting
de regio. Gezien de zeer grote belangstelling
verschuiven. Anticiperend hierop hebben we
van bedrijven voor dit fonds, en overigens ook
afgelopen jaar al sterker ingezet op groeimarkten
onze beide andere fondsen, blijkt de opzet en
als Canada, Zuid-Korea, Zuid-Afrika en India.
vormgeving een schot in de roos te zijn geweest.
Vooruitlopend op een waarschijnlijke Brexit
Belangstelling voor en investeringsvolume vanuit
hebben we afgelopen jaar ook inspanningen
zowel ENERGIIQ als UNIIQ is dermate groot dat
op bedrijven in het Verenigd Koninkrijk
we streven naar uitbreiding van beide fondsen
geïntensiveerd, onder andere met het oog op de
in 2019. Daarnaast zien we een toenemende
komst van het European Medicines Agency naar
vraag naar risicodragende projectfinanciering
Nederland.
voor grootschalige transitieprojecten. Mede om die reden hebben we afgelopen jaar ook
Sinds 2016 ondersteunt InnovationQuarter
ingezet op de totstandkoming van het Regionaal
innovatieve ondernemers ook bij hun
Investeringsplatform, planvorming voor een
internationale ambities, waarbij de nadruk
multisector fonds en intensieve samenwerking
ligt in het opzetten en uitvoeren van gerichte
met Invest-NL.
activiteiten zoals missies en soft landing programma’s binnen specifieke sectormarktcombinaties. Met het Rijk en andere regio’s wordt via Trade & Innovate NL steeds intensiever samengewerkt op het gebied van internationalisering.
17
Realisatie versus doelstellingen (KPI’s)
Business Development
40 33
Begroting 2018
Business cases en innovatieprojecten
Realisatie 2018
20
Uitgelokte investeringen (€ mln.)
Begroting 2018
21
Realisatie 2018
Foreign Investments
40
Begroting 2018
Aantal bedrijven geland
53
Realisatie 2018
Investeringsvolume (€ mln.)
80
Begroting 2018
214
Realisatie 2018
400
Begroting 2018 Aantal Arbeidsplaatsen
1.113 Realisatie 2018
Investor Relationships bezoeken
100 114
Begroting 2018
Realisatie 2018
18
Capital Dit zijn de resultaten van IQCapital en de fondsen in beheer UNIIQ en ENERGIIQ.
10
12
4
26 24
Begroting 2018
Nieuwe investeringen
Realisatie 2018
10 20
11 4
3
12
36
Uitgelokte investeringen (€ mln.)
Begroting 2018
63
Realisatie 2018
37 8
IQ
4
Verstrekte financiering (€ mln.)
14
12
6
18 17
Begroting 2018
Realisatie 2018
7
3
7 150
Aantal Arbeidsplaatsen
60
210
Begroting 2018
379
Realisatie 2018
130
IQCapital
UNIIQ
249
ENERGIIQ
In de bijlage is een toelichting van bovenstaande indicatoren opgenomen.
19
Financiële realisatie De kernactiviteiten van InnovationQuarter
De aanvullende activiteiten zijn ook toegenomen
worden onderverdeeld in de
ten opzichte van voorgaande jaren. Deze stijging
Ontwikkelingsactiviteiten InnovationQuarter en
wordt onder andere verklaard door de additionele
Participatieactiviteiten InnovationQuarter ieder
activiteit uitvoering Roadmap Next Economy.
met een separate financieringsstromen. ▶▶ De kosten van het Ontwikkelingsbedrijf
De opbrengsten over 2018 zijn gestegen ten
worden gefinancierd door de jaarlijkse
opzichte van de begroting 2018 en realisatie
exploitatiebijdragen van onze participanten.
2017. Deze stijging wordt met name veroorzaakt
▶▶ Het participatiebedrijf wordt gefinancierd
door de vergoeding uitvoering Roadmap Next
door het aandelenkapitaal van onze
Economy, de uitvoering was nog niet voorzien ten
aandeelhouders en (toekomstig) rendement
tijde van de opstelling van de begroting 2018. In
investeringsportefeuille.
lijn met de realisatie 2018 zullen naar verwachting de opbrengsten ook over 2019 stijgen (zie
Naast deze kernactiviteiten voeren we ook meer
begroting 2019).
en meer aanvullende activiteiten uit namens
Het gerealiseerde resultaat over 2018 bedraagt
of ten behoeve van onze Participanten en
€ 1.055.000 negatief. De onderverdeling van het
aandeelhouders. Deze (fonds-)beheer en andere
resultaat over de ontwikkelings-, participatie- en
aanvullende activiteiten worden additioneel
overige activiteiten is als volgt:
gefinancierd.
▶▶ Ontwikkelingsbedrijf kent een nihil resultaat; ▶▶ Negatief resultaat Participatiebedrijf van
De Erasmus Universiteit Rotterdam heeft besloten om per 1 januari 2018 als Participant toe te treden tot InnovationQuarter en levert een
2018; ▶▶ Het resultaat aanvullende activiteiten 2018
exploitatiebijdrage van € 100.000. Ook is in 2018
laat een klein positief resultaat zien. De
de additionele kapitaalstorting ad € 1 mln. van
verschillende aanvullende activiteiten kennen
gemeente Leiden geëffectueerd, deze is belangrijk
(minimaal) een kostendekkende (subsidie-)
voor onze toekomstige investeringen vanuit
vergoeding.
IQCapital. De investeringsportefeuille is nog in opbouw, vooralsnog worden incidenteel exits gerealiseerd. Vanwege het hoge risico van de aangegane investeringen worden tijdig voorzieningen genomen. Gelet op het nog korte bestaan van InnovationQuarter worden de komende 1 tot 2 boekjaren nog beschouwd als onderdeel van de opbouwfase, waarin er nog een negatief resultaat wordt geboekt op de participatieactiviteiten. De kosten worden na de opbouwfase naar verwachting gedekt door de gerealiseerde rendementen van de investeringen.
20
€ 1.063.000, dit is in lijn met de begroting
Financiële kerngegevens
Begroting 2019
Realisatie 2018
Begroting 2018
4.642
4.641
4.515
4.545
847
1.080
950
897
Aanvullende activiteiten
3.924
3.151
1.716
1.225
Opbrengsten
9.413
8.872
7.181
6.667
-
-
-
-
(1.233)
(1.063)
(1.092)
(1.329)
-
8
29
-
(1.233)
(1.055)
(1.063)
(1.329)
Stand eigen vermogen
n.v.t.
55.883
n.v.t.
55.938
Balanstotaal
n.v.t.
62.764
n.v.t.
61.874
(in duizenden euro’s)
Ontwikkelingsbedrijf Participatiebedrijf
Ontwikkelingsbedrijf Participatiebedrijf Aanvullende activiteiten Totaal resultaat
Realisatie 2017
Financiële kengetallen.
21
Vooruitblik 2019 In 2018 hebben we ons Meerjarenplan
inhoudelijk afwegingskader waar we wel en niet
“Meer ImpaQt voor Zuid-Holland” 2019–2022
voor gaan.
gepresenteerd. Uitgangspunt in ons Meerjarenplan is dat we nog meer nadruk
Vanuit bovenstaande gedachte gaan we per
willen leggen op de impact die we creëren.
sector een integrale strategie opstellen, die
InnovationQuarter is een economische
in- en extern gedragen wordt en voor ons
ontwikkelingsmaatschappij dus onder impact
fungeert als strategisch afwegingskader. Het
verstaan we eerst en vooral de strategische
Meerjarenplan 2019-2022 kent hiertoe een eerste
inzet van onze mensen en middelen op
aanzet maar de komende periode zal een verdere
een wijze die duurzaam verschil maakt,
uitwerking in een Meerjarenplan per sector
structuurversterkend is en aansluit bij huidige
worden opgesteld ten behoeve strategische
en toekomstige sterktes van de regio.
(intern) sturing van InnovationQuarter.
Deze inzet vertaalt zich in direct economische impact, die zichtbaar wordt in gedane en
In aanvulling op de drie kerntaken neemt
uitgelokte investeringen en gecreëerde banen.
InnovationQuarter sinds voorjaar 2018 de
Dit is het niveau van de harde KPI’s verbonden aan
procesverantwoordelijkheid voor de uitvoering
onze kernactiviteiten.
van de Roadmap Next Economy (RNE) op
Een tweede vorm van impact is de strategisch
zich. Het RNE–team richt zich in 2019 op het
economische impact, die zichtbaar wordt
structureren, aanjagen en bewerkstellingen van
in onze inspanningen samen met partners
benodigde doorbraken en systeeminterventies
om ecosystemen en clusters in onze
in Zuid-Holland binnen 5 transitiepaden.
regio te versterken en de internationale
Projecten worden op deze manier in gang gezet.
aantrekkingskracht van onze regio te verbeteren.
Per project wordt een systeeminterventie-
Onder maatschappelijke impact verstaan we de
strategie opgezet en uitgevoerd. Er wordt
positieve bijdrage die geleverd wordt aan het
hierbij samengewerkt met ondernemers,
oplossen van maatschappelijke vraagstukken op
kennisinstellingen en overheden in Zuid-Holland.
het gebied van onder meer voeding, gezondheid,
Voor een deel van deze transitieprojecten is
energie en veiligheid.
het maken van een financierbare business case een stevige uitdaging. Per 1 januari
Direct economische, strategisch economische
2019 neemt InnovationQuarter de verdere
en maatschappelijke impact gaan ons inziens
uitwerking en uitvoering van het Zuid-Hollands
hand in hand en zullen we nog nadrukkelijker
Investeringsplatform op zich. Een klein
verbinden aan onze activiteiten en resultaten.
kernteam van financial engineers gaat projecten
We streven ernaar dat projecten en investeringen
in de regio gestructureerd helpen bij het
waar we aan werken zoveel mogelijk bijdragen
financierbaar maken van hun business case en
aan alle drie de vormen van impact.
het toegang bieden tot financiering. Ook voert InnovationQuarter sinds 2015 het secretariaat
We zijn er van overtuigd dat met deze inzet
van de Economic Board Zuid-Holland. Dat
we nog meer verschil kunnen maken in het
draagt bij aan synergie tussen enerzijds de
duurzaam versterken van de economische
netwerkkracht, denkkracht en lobbykracht van
structuur van de regio. Dit vraagt enerzijds een
de Board en anderzijds de executiekracht van
vloeiende samenwerking met onze private en
InnovationQuarter.
publieke partners, anderzijds intern een strakker 22
Door de grote hoeveelheid aanvullende
Capital
opdrachten, waarvan een deel inmiddels een
(de fondsen IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ)
quasi-permanent karakter heeft gekregen,
De realisatie van 24 investeringen met een
lopen er meer dan twintig onderscheidende
totaal geïnvesteerd vermogen van € 40 mln.
financieringsstromen tussen InnovationQuarter
(inclusief uitgelokte private investeringen). Deze
en haar financiers. Zowel van de kant van de
resultaten worden als volgt toegerekend aan de
aandeelhouders als InnovationQuarter is het
drie fondsen:
wenselijk te bezien waar vereenvoudiging
▶▶ IQCapital: realisatie van 10 investeringen met
mogelijk is.
een totaal geïnvesteerd vermogen van € 23 mln. (waarvan € 8 mln. geïnvesteerd vanuit
In 2019 zetten wij in op het behalen
IQCapital). Dit betreft zowel investeringen
van de volgende doelstellingen:
in nieuwe bedrijven als het realiseren van vervolgrondes bij portfoliobedrijven;
Business Development
▶▶ UNIIQ: realisatie van 10 investeringen
Het aanjagen van 40 business cases en
met een geïnvesteerd vermogen van € 3
innovatieprojecten en het realiseren van
mln. Daarnaast is de verwachting dat
€ 20 mln. aan gemeten uitgelokte private en
in volgende financieringsronden van
publieke investeringen.
onze portfoliobedrijven circa € 2 mln. wordt geïnvesteerd, waarmee het totaal
Foreign Investments Het laten landen in Zuid-Holland van
geïnvesteerd vermogen uitkomst op € 5 mln.; ▶▶ ENERGIIQ: realisatie van 4 investeringen met
40 buitenlandse bedrijven met een
een totaal geïnvesteerd vermogen van € 12
investeringsvolume van € 80 mln. en 120 investor
mln. (waarvan € 6 mln. geïnvesteerd vanuit
relations bezoeken aan bedrijven.
ENERGIIQ).
In het verlengde van de drie kerntaken ondersteunt InnovationQuarter sinds
Onze activiteiten moeten in 2019 leiden tot een
2017 ondernemers op het gebied van
additioneel geïnvesteerd privaat vermogen
internationalisering. In 2019 streven we naar de
van naar schatting € 140 mln. en de creatie van
volgende resultaten:
ruim 600 hoogwaardige arbeidsplaatsen in de
▶▶ opzetten, uitvoeren en inbedden van ten
regio. Daarmee is er sprake van continuïteit
minste 3 bestaande en nieuwe hub-to-hub
van onze kritische prestatie indicatoren (KPI)
samenwerkingen;
ten opzichte van 2018, voor zover gekoppeld
▶▶ organiseren van minimaal 4 eigen missies met ten minste 40 bedrijven; en ▶▶ ondersteunen van 10 missies van partners binnen en buiten de regio.
aan het realiseren van direct-economische impact. Daarnaast realiseren we strategischeconomische en maatschappelijke impact via het versterkt inzetten op het ontwikkelen van clusters en ecosystemen.
23
Interview / De rechercheur wil niet achter een computer Het was de stappenteller die hem verraadde. Tenniscoach Mark de J. werd verdacht van de moord op ondernemer Koen Everink. De J. beweerde dat hij op het moment van de moord werd vastgehouden op een achterbank, zijn stappenteller vertelde een ander verhaal. Zo maar een voorbeeld van digitaal bewijs in een politiezaak. Dergelijk digitaal bewijs zal in de toekomst onderdeel uitmaken van álle politiezaken, verwachten Hans Henseler en Carl Tinker van Magnet Forensics. Hoog tijd dus dat niet alleen een digitaal forensische specialist, maar ook de gewone rechercheur digitaal bewijs kan inzien. Magnets intuïtieve beoordelingstool – Magnet REVIEW – maakt dat mogelijk. Wat maakt Magnet Forensics zo innovatief?
In 2018 nam het Canadese Magnet Forensics het
“Wat Magnet REVIEW zo goed maakt, is dat de
product Tracks Inspector evenals het team van
tool intuïtief werkt,” vertelt Carl Tinker, directeur
het gelijknamige Nederlandse bedrijf over. Tracks
sales bij Magnet Forensics. “Iedereen kan een
Inspector had onder andere de bekende chatbot
voetbalshirt bestellen op Amazon. Je selecteert
Sweetie ontwikkeld voor onderzoekers van
de juiste maat, de juiste kleur, club, stof. Magnet
Terre des Hommes. Binnen Magnet Forensics
REVIEW werkt even gebruiksvriendelijk. In de
gaat Tracks Inspector nu verder als het product
linkerkolom kunnen rechercheurs klikken op
Magnet REVIEW.
e-mail, chat, foto’s, documenten. Zo kunnen
24
ze heel eenvoudig het digitale bewijs inzien en
Hoe heeft InnovationQuarter bijgedragen
beoordelen op relevantie voor de zaak.”
aan de vestiging van Magnet Forensics in Den
“Toen digital forensics ontstond, zat er
Haag?
een groepje digitale experts in een hoekje.
“Zo’n 20 maanden geleden kwamen we Chris
Daar stuurde je het digitale bewijs naartoe.
van Voorden (hoofd Foreign Investments)
Tegenwoordig ontsluiten die experts nog
tegen in Canada,” vertelt Carl Tinker. “Chris
altijd de ruwe data, maar de beoordeling van
vertelde ons over het softlanding programma
het bewijs ligt bij de rechercheur. Die kent de
dat InnovationQuarter met de Canadese
verdachten en de tijdslijn van de gebeurtenissen.”
ambassade organiseert voor Canadese bedrijven
Carl Tinker (Magnet Forensics): “We dachten eigenlijk aan het Verenigd Koninkrijk als locatie voor ons hoofdkantoor.”
die kennis willen maken met het Zuid-Hollandse
eraan dat zijn collega’s zo weinig met digitaal
ecosysteem.”
bewijs deden. Digitaal specialisten waren
“Op dat moment dachten we eerlijk gezegd nog
overbelast, rechercheurs konden niet werken
aan het Verenigd Koninkrijk als locatie voor ons
met de technische experttools die er beschikbaar
EMEA hoofdkantoor. We hadden wel klanten in
waren. Saliba bouwde daarom een tool waar ook
Nederland, maar nog geen enkel strategisch
niet-technische collega’s mee konden werken.
contact. Tot Chris en accountmanager Philip ons
Inmiddels heeft Saliba’s bedrijf Magnet Forensics
introduceerden bij het ministerie van Justitie, bij
220 man in dienst. Maar van binnen blijft hij een
potentiële partners en bij The Hague Security
politieman, met een krachtige maatschappelijke
Delta (HSD). Toen zijn we ons toch eens achter de
missie: ‘Seeking justice and protecting the
oren gaan krabben. De toegang tot de Europese
innocent’.
markt is vanuit Nederland een stuk groter dan vanuit het Verenigd Koninkrijk. En Brexit kwam
En hoe ziet de toekomst eruit?
eraan. We hebben toen besloten om ons in Den
“We willen groeien,” antwoordt Hans Henseler,
Haag te vestigen.”
voormalig co-founder van Tracks Inspector
“InnovationQuarter gaf ons het gevoel dat er
en inmiddels directeur Magnet REVIEW bij
echt een supportstructuur voor ons klaarstond
Magnet Forensics. “De omzet hopen we te
hier. Niet alleen de introductie bij strategische
vervijfvoudigen. Maar we groeien ook in
partners en overheden, maar ook bij
medewerkers: het komende jaar van 5 naar 9
commerciële leads. Het was bijvoorbeeld op een
fte. Als daar ook medewerkers voor support en
evenement dat ons door InnovationQuarter was
training bij komen, dan moet je denken aan 12
aangeraden, dat we onze Roemeense partner
medewerkers.”
leerden kennen. Daar doen we nu substantieel
Henseler is een dag per week lector Digital
zaken mee.”
Forensics aan de Hogeschool Leiden. “Wat Magnet doet, wordt alleen maar belangrijker. Er
Wat is de maatschappelijke waarde van
zijn veel dingen die mensen slecht kunnen en die
Magnet Forensics?
apparaten heel goed kunnen. Die ontwikkeling
Magnet Forensics werd geboren op de
houd je niet tegen.”
werkvloer. De Canadese rechercheur Jad Saliba, die zelf een achtergrond in de IT had, stoorde zich 25
TerugblIQ2 / 12 april Het Leidse bedrijf Mimetas heeft een investering van $ 20 mln. in haar series B ronde opgehaald van een consortium van Aziatische en Europese investeerders, waaronder InnovationQuarter. Investering in Mimetas
/ 26 april InnovationQuarter is toegetreden tot de groep investeerders in Tiledmedia. De technologie van de Rotterdamse spin-off van onderzoeksinstituut TNO zorgt voor een significante toename van kwaliteit van Virtual Reality-diensten en een reductie in de vereiste bandbreedte voor het streamen van VRcontent.
Tiledmedia ontvangt investering
/ 14 mei Tijdens de economische missie van Zuid-Holland naar China heeft de wereldleider op het gebied van gensynthese, GenScript, toegezegd zich te gaan vestigen in het Leiden Bio Science Park. Genscript vestigt zich in Leiden
Een welkome aanvulling op de Leiden Bio Science cluster.
/ 16 mei De innovatiekracht van de Zuid-Hollandse economie is afgelopen jaren sterk verbeterd. In 2014 was Zuid-Holland nog hekkensluiter op de ranglijst van innovatieve regio’s; nu staat Zuid-Holland na Brabant op de tweede plaats. Innovatiekracht Zuid-Holland sterk gestegen
/ 17 mei Duizenden nieuwe arbeidsplaatsen en meer dan € 750 mln. aan investeringen in de regionale economie. Dat zijn de gezamenlijke resultaten uit 2017 van vijf regionale ontwikkelingsmaatschappijen Gezamenlijke resultaten ROM’s
26
(ROM’s) die zij samen presenteerden aan Staatssecretaris Mona Keijzer (EZK).
/ 5 juni Exasun, de Nederlandse fabrikant van stateof-the-art zonnepanelen, kan haar productie vervijfvoudigen dankzij een miljoeneninvestering van ING Sustainable Investments en het energieinnovatiefonds van Zuid-Holland ENERGIIQ. Investering voor Exasun
/ 11 juni Op 11 juni vond het vierde InnovationQuarter Jaarevent plaats in de Onderzeebootloods in Rotterdam. Met 19 innovaties, interessante sprekers en 7 voorprogramma’s kijken we trots terug op een inspirerende dag. Jaarevent InnovationQuarter
/ 11 juni Het Composite Automation Development Centre (CADC), het fieldlab voor de automatisering en digitalisering van de composiet-maakindustrie, ontvangt een bijdrage van € 4,2 mln. vanuit samenwerkingsverband Kansen voor West. € 4,2 mln. voor de composietindustrie
/ 21 juni De Delftse startup IMSystems, ontvangt een investering van InnovationQuarter en Lucros Investment van € 600.000 om belangrijke stappen te zetten in de productontwikkeling en het naar de markt brengen van deze technologie.
IMSystems ontvangt groeikapitaal
/ 29 juni Op 29 juni is de Rotterdamse vestiging van de van origine Franse business process outsourcer Webhelp, pal naast het Centraal Station in Rotterdam, geopend door burgemeester Aboutaleb.
Webhelp vestigt in Rotterdam
27
1. Onze omgeving
2 Hiermee is de regio waarbinnen InnovationQuarter
28
als regionale ontwikkelingsmaatschappij werkzaam is ook substantieel groter dan die van de collegaROM’s. Limburg (LIOF) 6%, Noord-Nederland (NOM) 8%, Noord-Brabant (BOM) 15% en Gelderland en Overijssel (OostNL) 16%.
InnovationQuarter is de regionale ontwikkelingsmaatschappij van Zuid-Holland: een publiek gefinancierde onderneming gericht op het duurzaam versterken van de regionale economische structuur en het innovatief vermogen van ZuidHolland te ontsluiten. Dit doen we sinds onze start in 2014 samen met bedrijven, kennisinstellingen, cluster- en deltaorganisaties, incubators, financiers en investeerders, topsectoren en overheden.
Trends en ontwikkelingen
door forse investeringen in innovatie, een
Volgens de Global Competitiveness Index van
bovengemiddelde bedrijvendynamiek en een
het World Economic Forum behoort Nederland
stijgende arbeidsproductiviteit. Wat betreft het
tot de meest concurrerende economieĂŤn te
innovatievermogen is Zuid-Holland gestegen
wereld. Nederland staat in deze index op een
van de 4e naar de 3e plek. In een paar jaar tijd
zesde plaats: alleen de VS, Singapore, Duitsland,
is Zuid-Holland dus omgevormd van een regio
Japan en Zwitserland doen het beter. Op de
die zwaar onderpresteerde, naar een regio die
Global Innovation Index staat Nederland, na
zowel qua vermogen als prestaties met recht
Zwitserland, zelfs tweede. Maar ook is evident
een innovatieve topregio is. ING heeft in haar
dat deze positie van Nederland onder druk
rapport aangegeven dat de totstandkoming van
staat gezien de relatief lage publieke en private
InnovationQuarter hierbij een belangrijke impuls
investeringen in R&D en in de toepassing van
is geweest.
innovaties. Uit de Regional Innovation Scoreboard van de Zuid-Holland is de grootste provincie van
Europese Commissie blijkt dat Zuid-Holland
Nederland, zowel qua bevolkingsaantal als
binnen Europa nog achter blijft op het gebied van
qua economie. De Zuid-Hollandse economie
innovatie-investeringen vanuit het bedrijfsleven,
beslaat ruim 21% van de totale economie van
export van de maakindustrie en sales van nieuwe
Nederland.2 Over de periode 2006-2016 bleef de
producten.
economische groei in Zuid-Holland substantieel achter op het landelijk gemiddelde en zeker
Ranking 2017
Ranking 2014
ook in vergelijking met andere stedelijke regio’s
Noord-Brabant
Noord-Brabant
in de EU. De jaren 2017 en 2018 laten een sterk
Zuid-Holland (2)
Utrecht
Noord-Holland
Limburg
Gelderland
Noord-Holland
Utrecht
Gelderland
Flevoland
Overijssel
onderzoek van ING in 2014 bleek dat Zuid-Holland
Limburg
Groningen
van alle provincies het allerlaagste scoorde op
Overijssel
Friesland
het gebied van innovatieprestaties, terwijl de
Friesland
Drenthe
provincie op het gebied van innovatievermogen
Groningen
Flevoland
de 4e regio van Nederland was. Uit recente
Drenthe
Zeeland
gegevens blijkt dat Zuid-Holland inmiddels een
Zeeland
Zuid-Holland (12)
aantrekkende economische groei zien (resp. 3,1% en 3,2%) die op of boven het landelijk gemiddelde ligt. In vergelijking met andere stedelijke regio’s in de EU laat Zuid-Holland de afgelopen twee jaar zelfs een substantieel hogere groei zien. Uit een
tweede positie heeft ingenomen als het gaat om innovatieprestaties. Dit is mede bereikt
Regionale innovatie-index 2017 versus 2014 (bron: provincie Zuid-Holland/ ING)
29
Met het aantreden van een nieuw kabinet en
verwachten.3 Er is dus nog steeds een grote
diverse nieuwe colleges in de grote steden
opgave in de regio in het naar de markt brengen
treden er accentverschuivingen op in de publieke
van de hoogwaardige kennis die we produceren.
context van waar uit we opereren. Hierbij
Dit vraagt nadrukkelijke samenwerking met de
springt de toegenomen inzet van Rijk, provincie
verschillende kennisinstellingen in de provincie.
en steden op energietransitie, omschakeling naar een circulaire economie en digitalisering
Naast een sterk kenniscluster heeft Zuid-
van het MKB en de industrie het meest in het
Holland een bedrijvenbasis, van beeldbepalende
oog. Deze thema’s hebben al eerder in de regio
corporates, innovatieve MKB’ers die vaak
hun plaats gevonden in de Roadmap Next
wereldspeler zijn in een bepaalde niche en een
Economy als economische toekomstvisie. Vanuit
stevige groep startups in velerlei sectoren.4
InnovationQuarter hebben we inmiddels onze inzet op deze thema’s geïntensiveerd, inclusief
De diversiteit van de economie is een belangrijke
de oprichting van ENERGIIQ (het energie-
kracht van Zuid-Holland. Alle negen nationale
innovatiefonds van Zuid-Holland).
economische topsectoren zijn in Zuid-Holland aanwezig. Aangezien het potentieel voor
In juli 2018 heeft het Kabinet het nieuwe
innovatie groter is op het grensvlak tussen (top)
Missiegedreven Innovatiebeleid gepresenteerd,
sectoren biedt dit de regio vele kansen. Het
dat voortbouwt op de samenwerking uit de
stimuleren van innovatie binnen topsectoren is
Topsectorenaanpak. Hierin staan de economische
belangrijk, omdat ze van wezenlijk belang zijn
kansen van maatschappelijke uitdagingen – zoals
voor de Zuid-Hollandse economie, zowel door
voldoende duurzaam geproduceerd voedsel en
hun toegevoegde waarde als werkgelegenheid en
betaalbare en toegankelijke gezondheidszorg –
zodoende de basis vormen van de economische
centraal. Dit is in lijn met de eerder reeds door
structuur. Echter juist het leggen van verbinding
de ROM’s ingezette koers. Zodra het Kabinet
tussen bedrijven uit verschillende sectoren vergt
in voorjaar 2019 de missies vanuit het nieuwe
veel organiserend vermogen.
innovatiebeleid bekend heeft gemaakt zullen we vanuit InnovationQuarter in samenwerking
Beeldbepalend voor de regionale economie zijn
met de andere ROM’s, bezien hoe we hier het
van oudsher het havenindustrieel complex en
beste een bijdrage aan kunnen leveren. Mede in
de Greenports. De haven van Rotterdam is nog
het licht van de op stellen integrale strategie per
steeds met afstand de grootste van Europa en
sector.
meer dan de helft van de productiewaarde van de Greenports valt toe te schrijven aan Zuid-Holland.
Ruim 23% van de R&D-uitgaven in Nederland
Maar daaromheen heeft zich een volwaardige
vonden in 2015 plaats in Zuid-Holland. Met name
maak-, kennis- en diensteneconomie ontwikkeld.
op het gebied van publieke R&D-uitgaven scoort onze regio zwaar bovengemiddeld. Echter ten
De snelste groeier in toegevoegde waarde is de
aanzien van private R&D-uitgaven doet Zuid-
sector Hightech Systemen en Materialen met een
Holland het minder goed dan je zou mogen
groei van 82% in twee decennia. Er voltrekt zich in
3 In 2015 vond 23,1% van de R&D-uitgaven in Nederland plaats in Zuid-Holland. Een stijging ten opzichte van 2012 (21,2%). Zuid-Holland
scoort zwaar bovengemiddeld als het gaat om publieke R&D-uitgaven (28,6%) maar onder het landelijk gemiddelde als het gaat om private R&D-uitgaven (18,8%). In Noord-Brabant is dit beeld precies omgekeerd. 7% van de publieke R&D-uitgaven vond plaats in deze provincie, tegenover maar liefst 31,5% van de private uitgaven.
4 Acht bedrijven die veel van hun onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten uitvoeren in Zuid-Holland staan in de Nederlandse R&D Top
30
30 (Technisch Weekblad). Het betreft hier: KPN (3), Janssen Pharmaceuticals (4), Shell (5), DSM (7), Rijk Zwaan (13), Lely Groep (19), Priva (25) en Batenburg Techniek (26).
Zuid-Holland dus een industriële renaissance met
Tegelijkertijd zegt maar liefst 30 procent van
de opkomst van hoogwaardige maakbedrijven.
de Nederlandse ondernemers in het MKB dat
Speciale rol hierbinnen vervult het Aerospace
hun huidige verdienmodel de komende tien
cluster dat zich onderscheidt door een
jaar kan verdwijnen. In de steeds dynamischer
uitzonderlijke bundeling van kennis en kunde op
en geglobaliseerde economie kunnen bedrijven
het gebied van ontwerp en bouw van vliegtuigen,
derhalve alleen blijven concurreren als ze
drones en satellieten, en het inrichten van
voortdurend blijven innoveren.
vliegvelden. Innovatie en economische groei komen steeds Daarnaast is Zuid-Holland met Rotterdam
meer tot stand binnen een regionaal innovatie-
en de Drechtsteden het grootste maritieme
ecosysteem, bestaande uit regionale clusters
knooppunt in West-Europa en kent Zuid-
van bedrijven en kennisinstellingen die vaak
Holland in vergelijking met andere Nederlandse
binnen een (top)sector werkzaam zijn. Een goed
provincies een zeer sterke clustering die
opererend regionaal innovatie-ecosysteem en
betrekking heeft op scheepsbouw en
samenwerking binnen en tussen clusters daarin is
offshore-activiteiten. Life Sciences & Health
dan ook een noodzakelijke voedingsbodem voor
is binnen Zuid-Holland geclusterd in Leiden,
innovatie en economische groei. Veelal vindt deze
Rotterdam en Delft, waarmee de sector in
samenwerking plaats in fysieke innovatiemilieus,
Zuid-Holland op wetenschappelijk gebied
zoals campussen en innovatieve hotspots.
en qua ondernemerschap tot de top van de wereld behoort. Het cluster rondom The Hague
Mondiale trends als klimaatverandering,
Security Delta heeft zich in de afgelopen jaren
grondstoffenschaarste, verstedelijking en
doorontwikkeld als één van de toonaangevende
technologische innovaties zijn de aanjagers
security-clusters in Europa.
van een verandering van de economie, die wordt gekenmerkt door digitalisering en
Vernieuwing van de Zuid-Hollandse
verduurzaming. De transitie naar deze ‘next
economie
economy’ verloopt grillig en gaat gepaard met
Voor het behoud en de groei van de huidige
disrupties van bestaande economische sectoren
welvaart en de economische positie van de Zuid-
en exponentiele groei van nieuwe sectoren. Deze
Hollandse bedrijven is innovatie en behoud van
transitie heeft een grote impact op onze regio.
scale-ups cruciaal. Daarbij vervult het innovatieve MKB een sleutelrol, als kraamkamer van vernieuwende ideeën, producten en processen. Midden- en kleinbedrijven kunnen snel opereren, zijn flexibel en daardoor in staat om kennis snel te benutten en richting de markt te brengen. Toch gaat dit niet altijd vanzelf en snel genoeg: de risico’s voor bedrijven zijn vaak te hoog of de terugverdientijd te lang, waardoor bedrijven minder innoveren dan nodig. Het stimuleren van innovatie binnen het MKB is van extra groot belang omdat het MKB verantwoordelijk is voor zo’n 70% van de totale werkgelegenheid in ZuidHolland en vanwege aard, omvang en netwerk niet automatisch betrokken bij, aangehaakt of gericht is op innovatie en innovatieve netwerken. 31
Aandeelhouders en Participanten InnovationQuarter heeft als organisatie een
InnovationQuarter kent aandeelhouders
bijzondere structuur doordat we privaatrechtelijk
en financiers ten behoeve van de
georganiseerd zijn, maar door publieke partijen
ontwikkelingsactiviteiten (de laatste worden
zijn opgericht en worden gefinancierd. Wij
in onze statuten als participanten aangeduid)
werken op dagelijkse basis met en voor het
en financiers ten behoeve van de aanvullende
innovatieve bedrijfsleven en worden dankzij onze
activiteiten. Aandeelhouder zijn de partijen
governance ook in staat gesteld om dit met een
die kapitaal hebben gestort ten behoeve van
hoge mate van professionele vrijheid te doen. Dit
het fonds IQCapital (Participatiemaatschappij
laat onverlet dat we ons zeer bewust zijn van de
InnovationQuarter). Participant zijn de partijen
publieke context waarin we opereren en welke
die jaarlijks een bijdrage aan InnovationQuarter
verantwoordelijkheden dit met zich meebrengt.
verstrekken om de exploitatiekosten te dekken
Met regelmaat bespreken we intern de dilemma’s
van de ontwikkelingsactiviteiten.
die kunnen voortvloeien uit onze bijzondere positie. Exploitatiebijdrage
Aandeelhouders
Participanten 2018
(in duizenden euro’s)
Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
25.000.000
40,161%
Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
1.039
Provincie Zuid-Holland
25.000.000
40,161%
Provincie Zuid-Holland
1.500
Gemeente Rotterdam
3.000.000
4,820%
Gemeente Rotterdam
500
Gemeente Den Haag
400
Metropoolregio Rotterdam Den Haag
250
Gemeente Delft
200
Stichting Holdingfonds Economische Investeringen Den Haag (HEID)
2.000.000
3,213%
Gemeente Leiden
2.000.000
3,213%
1.750.000
2,811%
Gemeente Den Haag
500.000
0,803%
Gemeente Westland
500.000
0,803%
Technische Universiteit Delft
500.000
0,803%
Gemeente Delft
Gemeente Leiden
152
Technische Universiteit Delft
150
Erasmus Universiteit Rotterdam
100
Gemeente Westland
100
Libertatis Ergo Holding (Universiteit Leiden)
500.000
0,803%
Gemeente Zoetermeer
100
Erasmus MC Holding
500.000
0,803%
Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden
100
Leids Universitair Medisch Centrum
500.000
0,803%
Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden
500.000
0,803%
62.250.000
100%
Totaal
32
Percentage
Universiteit Leiden Totaal
50 4.641
Materiële onderwerpen De directeur en managementteam van
voor de invulling en uitvoering van onze
InnovationQuarter is op dagelijkse basis
opdracht. De dialoog met belanghebbenden
betrokken bij de dialoog met stakeholders,
wordt gevoerd ter ondersteuning van onze
hetzij rechtstreeks, hetzij via de medewerkers.
strategie en vormt de context waarop onze
Minimaal tweemaal per jaar is er overleg
doelstellingen zijn gebaseerd. Hiernaast hebben
met de aandeelhouders en participanten.
onze participanten aangegeven welke thema’s
Het managementteam staat minimaal
zij als belangrijk en materieel beschouwen.
tweemaal per jaar (tijdens een strategische
De onderwerpen die onze belanghebbenden als
managementsessie) uitgebreid stil bij de
materieel beschouwen worden bevestigd in de
positionering van InnovationQuarter ten
in 2017 uitgevoerde evaluatie en het imago- en
opzichte van verschillende belanghebbenden en
klanttevredenheidsonderzoek. Met name de
stakeholders. Hierover vindt ook overleg plaats
onderwerpen samenwerking en verbinding
met de Raad van Commissarissen.
(InnovationQuarter als ‘oliemannetje’ in en tussen verschillende netwerken) staan hierin
Onze dagelijkse contacten met de partijen in ons
centraal, naast de focus op maatschappelijke
werkveld zijn de belangrijkste informatiebron
uitdagingen.
Vraagstukken belanghebbenden Materieel aspect en resultaten
Economisch
Sociaal
Milieu
Belangrijke stakeholder(s)
Voorbeelden contactmoment
Innovatiestimulering
Innovatief bedrijfsleven Kennisinstellingen Aandeelhouders en participanten
Dagelijkse contacten met bedrijven, universiteiten en kennisinstellingen
Stimuleren werkgelegenheid in de regio
Innovatief bedrijfsleven Aandeelhouders en participanten
Dagelijkse contacten met bedrijven
Partnering, netwerken en samenwerkingen
Bedrijven, overheden, kennisinstellingen, clusterorganisaties, incubators, fieldlabs, andere ROM’s
Reguliere overleggen clusterorganisaties en startuphubs, werkgroep fieldlabs
Acteren op regionale en maatschappelijke uitdagingen, trends en cross-sectorale innovatie (transitie naar next economy)
Bedrijven, overheden, kennisinstellingen, clusterorganisaties, incubators, fieldlabs, andere ROM’s
Dagelijkse contacten met bedrijven, werkgroep fieldlabs, veelvuldige contacten met aandeelhouders en financiers
Toegankelijkheid, eerlijke concurrentie en level playing field
Innovatief bedrijfsleven Aandeelhouders en participanten
Dagelijkse contacten met bedrijven, veelvuldige contacten aandeelhouders en participanten
Transparantie Inzicht in risico’s en ‘rakelingen’
Aandeelhouders en participanten
Participantenraad, Algemene Vergadering van Aandeelhouders, periodieke externe rapportages
Medewerkers, Ondernemingsraad en Raad van Commissarissen
Dagelijkse contacten, personeelsbijeenkomsten, ondernemingsraad, opleiding & trainingen, loopbaanontwikkeling. vertrouwenspersoon, klokkenluidersregeling
Aandeelhouders en participanten Medewerkers Leveranciers
Participantenraad, Algemene vergadering van Aandeelhouders, periodieke externe rapportages
Verantwoord werkgeverschap
Financiële soliditeit
33
2. Onze strategie
34
InnovationQuarter is de aanjager van economische vernieuwing. Dit doen we op basis van onze kennis en expertise, ons uitgebreide regionale, nationale en internationale netwerk en onze brede regionale focus. Met ons waardecreatiemodel laten we zien welke bronnen we benutten om (meer)waarde te creëren met onze kernactiviteiten en hoe dit is gekoppeld aan onze missie en strategie. Integrale inzet van kennis en netwerken
ontwikkelingen, zoals uitbreiding, krimp en
De regio kan haar prestaties verbeteren door
verhuizing.
nauwere samenwerking tussen kennisinstellingen
▶▶ Capital: omdat bedrijven kapitaal nodig
en bedrijven, meer kruisbestuiving tussen de
hebben om te kunnen (door)groeien helpen
sterke regionale clusters, gerichte inzet om het
we vernieuwende en snelgroeiende bedrijven
innovatieve MKB te versterken, het aantrekken
aan financiering, onder meer door zelf
van buitenlandse bedrijven en het investeren
risicodragend in deze bedrijven te investeren.
in vernieuwende ondernemers. Vanuit die
Ook zetten we in op het vergroten van het
opdracht is InnovationQuarter als regionale
aanwezige investeringskapitaal in de regio.
ontwikkelingsmaatschappij sinds 1 januari 2014 actief.
In het verlengde van onze kerntaken helpen we ondernemers bij hun
InnovationQuarter opereert hierbij vanuit drie
internationaliseringsplannen, onder andere door
kerntaken:
samenwerkingen met buitenlandse regio’s op te
▶▶ Business Development: omdat innovaties
zetten en door missies te organiseren.
veelal ontstaan wanneer over de grenzen van de eigen sector heen wordt gekeken, smeden
Bepalend aspect in de strategie van
we cross-sectorale samenwerkingsverbanden
InnovationQuarter is de integrale inzet
tussen innovatieve ondernemers en met
van onze kerntaken. Naast het feit dat we
kennisinstellingen en overheden. Het verschil
ondernemers faciliteren met de kennis, expertise
willen we maken door daarbij aan te sluiten op
en netwerken die binnen de totale organisatie
maatschappelijke vraagstukken op het gebied
aanwezig zijn, genereren de kerntaken kansen
van voeding, gezondheid, energie, mobiliteit
voor elkaar. En door de aanwezige netwerken
en veiligheid. Doel is het realiseren van nieuwe
en kennis onderling te delen kunnen we – los
business en daarmee private investeringen en
van de projecten die we doen en los van onze
meer werkgelegenheid.
kpi’s – ondernemers bijvoorbeeld snel koppelen
▶▶ Foreign Investments: omdat buitenlandse
aan een netwerk van potentiële klanten,
bedrijven economische groei, directe en
kennisinstellingen en investeerders. We zijn
indirecte werkgelegenheid genereren, de
zo méér dan een verbinder en aanjager, méér
innovatiekracht versterken en aansluiting
dan een acquisitieorganisatie, méér dan een
geven op internationale netwerken en
investeerder.
bedrijvigheid assisteren we internationale bedrijven die zich in Zuid-Holland willen
Naast integraliteit is samenwerking een
vestigen. Ook investeren we substantieel in
belangrijk uitgangspunt voor InnovationQuarter.
het onderhouden van relaties met de al in Zuid-
We staan dagelijks in dialoog met bedrijven,
Holland gevestigde internationale bedrijven,
kennisinstellingen, incubators, cluster-
zodat we (pro)actief kunnen inspelen op
organisaties, intermediaire organisaties, private 35
financiers, banken en gemeenten en werken met
Slim & veilig
deze partners samen aan het realiseren van onze
▶▶ Maritiem & Haven
doelstellingen.
▶▶ High Tech Systemen & Materialen ▶▶ Aerospace
Sectoren
▶▶ ICT
De focus ligt op de economisch sterke sectoren
▶▶ Cybersecurity
in de regio Zuid-Holland, die geclusterd kunnen worden in drie hoofdthema’s:
Gezond & groen ▶▶ Life Sciences & Health
Duurzaam & schoon
▶▶ Horticulture
▶▶ Energie ▶▶ Circulair
Business Development Business Development verkent en
De samenwerking met bedrijven en
realiseert met en voor ondernemers nieuwe
kennisinstellingen is voor Business Development
businessmogelijkheden door consortia te
vanzelfsprekend intensief. Hetzelfde geldt voor
vormen rondom maatschappelijke vraagstukken
cluster- en netwerkorganisaties, zoals The Hague
en waar nodig te helpen met de financiering
Security Delta, Clean Tech Delta, Medical Delta en
daarvan. Gerealiseerde projecten kunnen de vorm
Holland Instrumentation. De activiteiten van deze
hebben van nieuwe product-marktcombinaties,
organisaties en InnovationQuarter zijn onderling
structuurversterkende programma’s of open
complementair, waarbij de onderscheidende rol
innovatieomgevingen, zoals fieldlabs. Zij moeten
van Business Development zit in de aanjaagfase
leiden tot toegevoegde waarde voor de regio
van (cross-sectorale innovatie)projecten. De
via additionele private investeringen en nieuwe
Kamer van Koophandel is een belangrijke
werkgelegenheid, en voor de deelnemende
partner in het bereiken van een bredere groep
bedrijven zelf.
ondernemers dan waar InnovationQuarter zich specifiek op richt. De contacten met
Business Development treedt op als onafhankelijk
overheden richten zich vanuit Business
aanjager en biedt kennis, expertise en netwerken.
Development specifiek op de financiering van
Om deze rol te kunnen vervullen zijn onze
innovatieprojecten, zoals fieldlabs, en op het
medewerkers voortdurend in gesprek met
zorgen voor aansluiting bij en het leveren van
ondernemingen en kennisinstellingen. Ze
bijdragen aan strategische agenda’s.
blijven op de hoogte van nieuwe technologische
36
ontwikkelingen zodat ze de vertaalslag
Proces
kunnen maken naar ideeën voor innovatie.
Het Business Development proces kent vier fases:
Een belangrijke toegevoegde waarde van
signaleren, verkennen, aanjagen en realiseren.
Business Development ligt in het realiseren van
In de signalerings- en verkenningsfase is het een
cross-sectorale innovaties: het verbinden van
belangrijke rol van Business Development om de
innovatieve oplossingen en technologieën uit
vraag van bedrijven te helpen definiëren of om
verschillende sectoren. Voor de uitvoering van
een economisch toekomstperspectief te schetsen
de Business Development-activiteiten ontvangt
op een bepaald technologisch of maatschappelijk
InnovationQuarter subsidie van zijn participanten.
thema. In de aanjaagfase is onze belangrijkste
rol om hechte relaties te ontwikkelen tussen
brengen we scherpte in processen. We trekken
de beoogde consortiumpartners en aan te
ons terug uit projecten wanneer er harde
sturen op de ontwikkeling van een financierbaar
financiering en voldoende continuïteit is
projectplan. Vanuit een onafhankelijke rol
voor de gerealiseerde projectplannen.
Proces Business Development
SIGNALEREN ▶ Innovatie-ontwikkelingen signaleren ▶ Potentiële behoeften markt onderzoeken
VERKENNEN ▶ O ndernemers inspireren ▶ Verkennen economische potentie thema’s ▶ Verkennen draagvlak en investeringsbereidheid ondernemers ▶ Organiseren speelveld om gezamenlijke innovaties te ontwikkelen
AANJAGEN ▶ Consortiumvorming resulterend in projectplan ▶ Smeden en formaliseren samenwerkingsverbanden ▶ Ondersteuning bij financierings mogelijkheden (privaat en/of publiek) ▶ Uitwerken business case en value case ▶ Borgen financiering ▶ Realiseren kartrekker uit bedrijfsleven die het consortium naar daadwerkelijke realisatie van new business leidt
REALISEREN ▶ O ndernemers realiseren op basis van businessplan en afspraken met consortium nieuwe business en benodigde investeringen
Foreign Investments Foreign Investments richt zich op het aantrekken,
(Investor Relations). Deze contacten leveren ons
behouden en uitbreiden van buitenlandse
signalen op over het vestigingsklimaat, maar ook
bedrijven naar, voor en in de regio. De
over mogelijke plannen voor uitbreiding, krimp,
acquisitieactiviteiten zijn een combinatie van
verhuizing of vertrek, waarop wij tijdig willen
strategisch, proactief en reactief.
kunnen inspringen. Het aantrekken en behouden van buitenlandse bedrijven in de regio draagt bij
Specifieke aandacht gaat uit naar strategische
aan economische groei en werkgelegenheid.
acquisitie: het acquireren van die specifieke buitenlandse bedrijven, die een aanvulling
Onze medewerkers opereren vanuit kennis
vormen op het regionale ecosysteem. Naast
van de regionale sectoren en regionale
het gericht scouten van bedrijven zetten we
vestigingsmogelijkheden en hebben de
hiertoe ook een instrument als de Soft Landing
juiste contacten om buitenlandse bedrijven
Programma’s in. Naast acquisitie is het belangrijk
daadwerkelijk te laten landen. Hiernaast
om contacten te onderhouden met de reeds in de
beschikken onze medewerkers over een
regio gevestigde internationale bedrijven
uitgebreid internationaal netwerk, vaak met een specifieke focus op één of enkele landen. Foreign 37
Investments genereert zelf leads of verkrijgt deze
vaak plaats in samenwerking met gemeenten.
via zijn netwerk. Vanaf dat moment begeleiden
Hetzelfde geldt voor clusterorganisaties en
we de buitenlandse investeerder bij het gehele
fysieke hotspots, zoals The Hague Security
proces om te komen tot een besluit tot vestiging.
Delta, RoboValley, Leiden Bio Science Park en
Ook na vestiging blijven we betrokken via het
Rotterdam Science Tower. Hiernaast wordt
Investor Relations Programma en assisteren
nauw samengewerkt met de Nederlandse
we het bedrijf bij inbedding in de regio, dit in
innovatieattachés in het buitenland, met het
samenwerking met Business Development,
ambassadenetwerk in Nederland en in het
Capital en onze regionale partners. De activiteiten
buitenland en met specifieke buitenlandse regio’s
van Foreign Investments worden gefinancierd
die relevant zijn voor Zuid-Hollandse sectoren,
door onze participanten.
zoals Zuid-Duitsland, Greater Washington DC, Boston, Californië, Singapore en diverse regio’s in
Foreign Investments werkt nauw samen met de
China.
Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA), waar circa 25% van de leads vandaan komt. Het
InnovationQuarter is partner in het
overgrote deel van onze leads genereren we zelf.
Invest in Holland-netwerk, het nationale
Enerzijds door onze deelname aan buitenlandse
samenwerkingsverband van de NFIA en
missies, beurzen en door het gericht benaderen
de overige regionale en grootstedelijke
van bedrijven op basis van onze business
acquisitieorganisaties. Regionaal wordt intensief
intelligence. Anderzijds door onze intensieve
samengewerkt met Rotterdam Partners en The
contacten met gemeenten, kennisinstellingen,
Hague Business Agency.
hier reeds gevestigde buitenlandse bedrijven, locatieadviesbureaus, accountants en makelaars.
Proces
De samenwerking met provincie en gemeenten
Het Foreign Investmentsproces is vrij lineair en
is intensief vanuit Foreign Investments: naast
kent de volgende onderdelen: leadgeneratie,
het gezamenlijk uitvoeren van (handels)
acquisitieproces en aftercare/Investor Relations.
missies worden Investor Relations-bezoeken
De basis ligt in het bouwen en onderhouden van
voorbereid of afgelegd samen met gemeentelijke
duurzame relatienetwerken en in het scherp
accountmanagers. Ook Fact Finding Trips vinden
kunnen positioneren van onze regio.
Proces Foreign Investments
LEAD GENERATION ▶ Netwerken: regionaal, nationaal, internationaal ▶ Regiomarketing ▶ Events en bezoeken
38
INFORMATION SUPPLY ▶ Intake letter ▶ Informatieuitwisseling
FACT FINDING TRIP ▶ I ntroductie regio en netwerken ▶ Inzicht in vestigingsmogelijkheden
DECISION ▶ C onfirmation letter ▶ Vestiging in Zuid-Holland
AFTERCARE ▶ P rojectondersteuning ▶ Services, o.a. introductie netwerken, HR, pers ▶ Investor Development
Capital Capital vergroot als proactieve en betrokken
Door te investeren met co-investeerders
investeerder de toegang tot kapitaal voor
weten we de reikwijdte van ons fonds te
innovatieve bedrijven in alle levensfasen in Zuid-
verveelvoudigen (hefboomeffect). Ook de
Holland, onder andere door zelf risicodragend
samenwerking met regionale incubators en
kapitaal te verstrekken aan deze bedrijven. De
accelerators als broedplaatsen van innovatieve
participaties en leningen liggen in een segment
bedrijven is intensief. Capital organiseert diverse
met hoge risico’s. Het gaat echter wel om in
evenementen om startups en investeerders direct
de kern gezonde bedrijven en business cases
met elkaar in contact te brengen. Voorbeelden
met goede rendementsperspectieven. Capital
zijn Meet the VC samen met YES!Delft, Access
investeert vanuit het eigen fonds IQCapital
to Capital samen met onder meer The Hague
en vanuit twee fondsen in beheer: UNIIQ en
Security Delta en de Clean Tech Summit samen
ENERGIIQ.5
met onder andere Cleantech Delta en de gemeente Rotterdam.
Capital is niet alleen via het verstrekken van financiering een partner voor ondernemers,
Proces
maar ook door actieve betrokkenheid na de
Capital helpt innovatieve bedrijven aan
investering. Juist dán proberen wij waarde
financiering, onder meer door zelf risicokapitaal
toe te voegen aan de onderneming door onze
te verstrekken. Onze rol is breder dan het
(organisatiebrede) expertise en netwerken in te
verstrekken van financiering alleen en dat blijkt
zetten en te ondersteunen bij het realiseren van
ook uit ons proces. Zo is er gelegenheid voor
mijlpalen. Het doel is om via onze investeringen
ondernemers om hun plan te komen pitchen op
meer economische groei en werkgelegenheid te
het kantoor van InnovationQuarter. We geven
realiseren in de regio.
tijdens deze pitch een eerste reflectie op de
Bij de oprichting van InnovationQuarter
plannen en/of waar het zinvol is verwijzingen
hebben de aandeelhouders kapitaal ingebracht
naar partijen uit ons netwerk. We horen vaak van
ten behoeve van het fonds IQCapital. Met de
ondernemers dat ze deze gesprekken waardevol
opbrengsten van de financieringsactiviteiten
vinden, ook al vindt er geen vervolgtraject met
worden de activiteiten van Capital gefinancierd,
InnovationQuarter zelf plaats. Deze verbindende
inclusief de personeelskosten. Daarnaast
rol vervullen we ook door deelnames aan jury’s en
wordt ernaar gestreefd de koopkracht van het
de organisatie van matchmakingevents.
beschikbaar gestelde vermogen in stand te houden, zodat we in de toekomst risicodragend
InnovationQuarter onderscheidt zich ook van
kapitaal kunnen blijven investeren. Voor de
andere (private) participatiemaatschappijen
activiteiten voor de fondsen in beheer ontvangt
door een langeretermijnfocus. We zijn een
InnovationQuarter vergoedingen die minimaal de
actieve aandeelhouder en denken mee met
kosten dekken.
de ondernemer bij het realiseren van plannen. We richten ons op actieve participatie en een
Capital beschikt over een groot netwerk van
bedrijfsspecifieke aanpak waarmee positief
nationale en internationale investeerders om co-
rendement op termijn wordt gecreëerd.
en vervolgfinanciering te maximaliseren. 5 UNIIQ is een proof-of-concept fonds van InnovationQuarter, Erasmus MC, Universiteit Leiden, TUDelft, Stichting HEID en
gemeente Leiden, mede mogelijk gemaakt door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, de provincie Zuid-Holland, de gemeente Rotterdam en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. ENERGIIQ is het energie-innovatiefonds van de provincie Zuid-Holland.
39
Proces Capital
AANMELDING ▶ Telefonische screening ▶ Leads overleg
PITCHDAG
QUICKSCAN
▶ B asic research ▶ Overleg in team
▶ G o/No-go ▶ Teamoverleg
INVESTMENT PROPOSITIE ▶T ermsheet ▶ P itch in IC
DUE DILLIGENCE ▶ E xterne DO ▶ C losing documents
BEHEER / WAARDECREATIE ▶ P erformance updates ▶ Waarde groei ▶ Dossier opbouw ▶ Exit plan
EXIT / RENDEMENT ▶ B enaderen potentiële kopers ▶ Verkoop van aandelen
Waardeketen
40
InnovationQuarter is een regionale
aan ons proces voor waardecreatie, dat in het
ontwikkelingsmaatschappij die de
waardecreatiemodel verder is uitgewerkt. Het
concurrentiekracht van de Zuid-Hollandse
model beschrijft de input, het bedrijfsmodel, de
economie duurzaam wil versterken. Het
output en de impact van InnovationQuarter.
waardecreatiemodel van InnovationQuarter
Via de kerntaken van onze organisatie bieden
geeft op compacte wijze inzicht in onze rol in en
wij kennis, netwerken en kapitaal die bedrijven
invloed op de maatschappij en laat zien hoe wij
in staat stellen om een bijdrage te leveren aan
waarde creëren voor Zuid-Holland. Uitgaande
werkgelegenheid en groei. Zo werken wij aan
van onze missie en strategie geven we sturing
een economisch sterk Zuid-Holland.
Waardecreatiemodel
INPUT
OUTCO
Ken nis
Business Development
PRO
CES
Signaleren Verkennen Aanjagen Realiseren
Netwerken
Information supply Fact finding Decision Aftercare
OUTPU
ME
T
Business cases Innovatieprojecten
Private investeringen
Gelande bedrijven Investor Relations
Foreign investments
it a kap Risico
al
Quick scan Investeringspropositie Due diligence Investering Beheer
Investeringen
Regionale werkgelegenheid
Capital
Met ons waardecreatiemodel laten we zien welke bronnen we benutten om (meer)waarde te creĂŤren met onze kernactiviteiten en hoe dit is gekoppeld aan onze missie en strategie.
41
Interview / Superzonnepanelen: Made-in-Holland en met een snelle CO₂-terugverdientijd Ze klinken duurzaam, zonnepanelen. Maar wist u dat de giftige stoffen in het soldeer- en glaswerk van afgedankte panelen nog voor een flink milieuprobleem gaan zorgen? En dat een gemiddeld zonnepaneel slechts tien jaar meegaat? Dat kan goedkoper, schoner en efficiënter, dacht natuurkundige Michiel Mensink. Zijn bedrijf Exasun produceert Made-in-Holland zonnepanelen die tenminste 30 jaar meegaan, geen giftige stoffen bevatten, mooier ogen op het dak en zo’n 10% meer rendement opleveren dan huidige zonnepanelen. Een ware parel in de Nederlandse maakindustrie. Wat maakt Exasun zo innovatief?
UV-licht geen schade kan aanrichten en er geen
“We doen twee dingen anders: huidige
waterdamp en andere gassen bij de zonnecellen
panelen verbinden zonnecellen door middel
kunnen komen. Dat zijn de grootste veroorzakers
van soldeerwerk, wij verbinden ze via een
van achteruitgang. De glasplaat maakt een
printplaattechnologie. Daardoor heb je minder
Exasun-paneel ook veel sterker: het kan
spanning en lagere weerstandsverliezen. De
hagelstenen van 8 centimeter weerstaan. “Zelf
cellen worden bijna niet meer belast, een enorm
getest met een hagelkanon, een enorm geweld,”
voordeel voor de levensduur. En die langere
zegt Mensink.
afschrijvingstijd maakt de stroomkosten veel
De verbeteringen zorgen voor een dusdanige
lager.”
hoger rendement dat een particulier stroom kan
Ten tweede gebruikt Exasun betere componenten
produceren tegen vrijwel de stroomkosten van
en materialen, waaronder een glasplaat aan de
een gascentrale: 4 à 5 cent per kilowattuur.
achterkant van het paneel. Dat zorgt ervoor dat
42
Michiel Mensink (Exasun) : “Met meer budget kun je van bedrijven echt wereldspelers maken. Dat is nodig in deze tijd.”
Wat is de maatschappelijke
contact met een marketingbureau, een fiscalist,
waarde van Exasun?
commerciële leads. En ze hebben zelfs een aantal
“Als je een zonnepaneel in China laat produceren,
kandidaten voor vacatures aangedragen. We
dan wordt er al meer CO₂ uitgestoten dan hier.
hebben het contact met InnovationQuarter als erg
In China gebruiken ze veel kolencentrales. Tel
constructief ervaren. Dat hoort natuurlijk bij de rol
daar het oceaantransport nog eens bij op en je
van commissaris, maar de investeringsmanagers
hebt een behoorlijke uitstoot.” Exasun produceert
van ENERGIIQ dóen dat ook echt.”
zijn panelen daarom in Den Haag, local for local.
“Als ik een verbeterpunt moet noemen, dan
“Mede door de korte levensduur besparen huidige
is het dat er veel meer geld in de fondsen
panelen ongeveer vijf keer zoveel CO₂ als ze
van InnovationQuarter zou kunnen. Met
hebben gekost, een Exasun-paneel bespaart maar
meer budget kun je van bedrijven ook echt
liefst dertig keer de CO₂ die hij heeft gekost. De
wereldspelers maken. En dat is nodig in deze tijd.
CO₂-terugverdientijd is dus veel korter.”
Onze concurrenten, in China en de VS, hebben
Het begon voor Michiel Mensink in 2010 met
een factor tien meer Venture Capital tot hun
de gedachte dat zonnepanelen veel goedkoper
beschikking. Het is waanzinnig moeilijk om in dat
konden. “Hoge kosten waren destijds een
veld te concurreren.”
bottleneck in de verduurzaming. En als je daar iets aan kunt doen, dan moet je het doen. Als
Hoe ziet de toekomst voor Exasun eruit?
ondernemer moet je op een soort missie zijn.
“Komende maand nemen we onze nieuwe
Geld is voor mkb’ers vaak niet de voornaamste
productielijn in gebruik. Momenteel produceren
drijfveer.”
we 150 grote panelen per dag, in de nieuwe productiestraat worden dat er eind dit jaar zo’n
Hoe heeft InnovationQuarter
1000 per dag. Dan breiden we de verkoop uit naar
bijgedragen aan Exasun?
onze buurlanden. En over 10 jaar? Dan hoop ik dat
“Naast financiering heeft InnovationQuarter ons
we een merk als Velux zijn. Dé standaard solar tile
een groot netwerk geboden. Ze brachten ons in
in Nederland en daarbuiten.” 43
3. Onze resultaten We zijn trots op de in 2018 behaalde resultaten. Onze activiteiten hebben geleid tot een additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van circa € 298 mln. en de creatie van 1.492 hoogwaardige nieuwe arbeidsplaatsen in de regio.
Business Development Resultaten
op digitalisering van de maakindustrie gerichte
Business Development heeft in 2018 28 uitgelokte
programma, met een beoogde totale omvang van
publieke en private investeringen gerealiseerd
€ 11,5 mln. In 2018 ging ook het project Unmanned
met een waarde aan uitgelokte investeringen
Valley (Valkenburg/Katwijk) van start.
van € 20,8 mln. Het aantal gerealiseerde projecten is met 33 lager dan het begrote aantal
Op gebied van Life Sciences & Health hebben we
van 40, qua investeringen is de target gehaald.
substantieel business developmentcapaciteit
Waarneembaar is dat de projecten waar we
ingezet voor de verdere ontwikkeling van het
aan werken, per stuk gemiddeld groter gaan
Leiden Bio Science Park. Onder meer via het
worden. Een belangrijke verklarende factor
Interreg-programma “Companion Diagnostic
daarvoor is dat we meer investeren in het bouwen
expedited for SME’s” hebben voor ondernemers
en uitbouwen van clusters en ecosystemen
mooie internationale samenwerkingskansen
(strategisch-economische impact). Voorbeelden
gerealiseerd. Een hoogtepunt op Horticulture
daarvan waren in 2018 het programma Smart
was het DNA-diner vers+ in Westland; in het
Manufacturing Industriële Toepassingen Zuid-
project staan businesskansen centraal op gebied
Holland (SMITZH-2) en het eind van het jaar
van gepersonaliseerde voeding en gezondheid op
goedgekeurde innovatieprogramma Energie en
basis van nutrïenten die van nature in voeding
Klimaat.
zitten.
In beide programma’s speelt het netwerk van
Ook in 2018 heeft Business Development
bestaande en nieuwe fieldlabs een belangrijke rol.
de Provincie Zuid-Holland ondersteund in
Voor Energie en Klimaat zijn dat The Green Village
de uitvoering van de MKB Innovatieregeling
en VP Delta (Delft), Blocklab (Rotterdam), Dutch
Topsectoren Zuid-Holland. Uit de evaluatie van
Optics Centre (Delft) en de Duurzaamheidsfabriek
deze regeling door PZH kwam naar voren dat
Dordrecht. De laatste twee doen ook mee aan
ondernemers de rol van InnovationQuarter
SMITZH, naast RAMLAB (Rotterdam), Big Data
als positief ervaren. Met name de actieve en
Innovatiehub (Zoetermeer), Robohouse en SAMXL
constructieve rol in de begeleiding als ook het
(Delft) en de Digital Factory for Composities (Den
introduceren en opnemen van ondernemers
Haag).
in het grote en groeiende netwerk van
Eind 2018 is in nauwe samenwerking met MRDH,
InnovationQuarter wordt als positief ervaren.
TNO, Provincie Zuid-Holland en de fieldlabs ook
44
het plan voor SMITZH fase 3 ontwikkeld. Op basis
De komst van de Roadmap Next Economy in het
daarvan heeft de Provincie Zuid-Holland besloten
vroege voorjaar van 2018 betekende veel voor
om € 5,5 mln. te bestemmen voor het
Business Development. Naast de overgang van
Business Development
Resultaten
40 33
Business cases en Innovatieprojecten
Begroting 2018
Realisatie 2018
Uitgelokte investeringen6
€20 mln. €21 mln. Begroting 2018
Realisatie 2018
Projectportefeuille
60
40/20
Begroting 2018
Aanjagen / Verkenningen
74
57/17
Realisatie 2018
6
Uitgelokte private en publieke investeringen, onderschreven business case dan wel subsidiebeschikking.
twee Business Developers naar de rol van resp.
gehonoreerd. De samenwerking tussen RNE en
transitiemanager Energie en Circulair, is veel
Business Development op het thema Circulair
tijd geïnvesteerd in de koppeling tussen RNE
komt onder meer tot uiting in het Plastic (P)act.
en Business Development-capaciteit en het
Op gebied van Digitalisering zijn pilots op gebied
opwerken van projecten. Zo is Next Generation
van Blockchain ontwikkeld en is samen met Den
Woonwijk in Rotterdam als majeur Interreg-
Haag en Rotterdam geïnvesteerd in de propositie
project op gebied van energietransitie (omvang
Zuid-Holland als resilience hub voor Amsterdam
€ 20 mln.) ingediend, maar helaas (nog) niet
op gebied van datacenters.
45
Uitvoering Roadmap Next Economy Vanaf voorjaar 2018 heeft InnovationQuarter in
3. Transitieorganisatie RNE inrichten: opgave
opdracht van de provincie Zuid-Holland, MRDH,
van de transitieorganisatie formuleren, met
gemeente Rotterdam en gemeente Den Haag de
bijbehorende processen, rollen, taken en
uitvoeringsagenda Roadmap Next Economy (RNE)
verantwoordelijkheden;
op zich genomen. De langetermijnvisie werd in
4. Waardepropositie RNE
2016 opgesteld onder leiding van de MRDH, met
transitieorganisatie aanscherpen: zodat
behulp van vele partijen in de regio en geïnspireerd
de diverse doelgroepen weten wat ze kunnen
door de Third Industrial Revolution van Jeremy
verwachten van RNE;
Rifkin. Met deze visie is veel momentum
5. Scoping RNE projectportfolio: bepalen
gecreëerd en Next Economy een veelbesproken
welke projecten onderdeel uitmaken van
begrip geworden. Het besef dat onze regio voor
het RNE projectportfolio. De zogenaamde
grote economische transities staat, is met de
lighthouse projecten, die structureel
Roadmap sterk gegroeid. De oplevering van
ondersteund worden door de RNE
de Roadmap eind 2016 markeert de overgang naar de uitvoeringsfase. Na een overgangsjaar
transitieorganisatie; 6. Betekenis geven aan transitiesturing:
is InnovationQuarter medio september 2017
door te formuleren welke strategische
gevraagd om de uitvoering van de RNE op zich te
visievormingsactiviteiten, tactische
nemen. Dit vanuit de wens om de uitvoering in te
netwerkactiviteiten, operationele
bedden in een bestaande, tripartiete structuur met
innovatieactiviteiten en monitoring- en
private rechtspersoonlijkheid, doorzettingskracht,
evaluatieactiviteiten nodig zijn;
een zakelijke cultuur en een groot netwerk bij bedrijven en kennisinstellingen.
7. Framing en branding RNE: RNE positioneren als dé toekomstagenda van de regio en het merk RNE langs deze lijn ontwikkelen. Met
We hebben de Roadmap als integraal programma uitgevoerd in 2018 dus inclusief
8. Verbreden stakeholderveld: van een
de meer maatschappelijke sporen. Aan de
publiek gedreven programma naar
transitiepaden Energy, Circular en Digital zijn
een programma van de hele regio met
vanuit InnovationQuarter business development-
bedrijfsleven, kennisinstellingen, financiers,
capaciteit gekoppeld. Voor Next Education zijn er soortgelijke afspraken in de maak vanuit de
clusterorganisaties en civil society; 9. Beter vormgeven aansluiting publieke
onderwijsinstellingen.
sector: onder andere door spiegelen van
In 2018 is met alle betrokkenen gewerkt aan
RNE-thema’s binnen Rotterdam, Den Haag en
verdere versteviging op de volgende gebieden:
Provincie opdat optimale samenwerking kan
1. Concretisering ambitie: door bepalen van o.a. einddatum en aanbod per doelgroep,
plaatsvinden; 10. Helderheid proces financiering:
met meetbare impact voor de middellange en
toegankelijk maken van expertise op het vlak
lange termijn op alle transitiepaden én RNE
van financial engineering en vereenvoudigen
overkoepelend;
van de toegang tot Europese en andere
2. Ontwikkelen open én helder proces voor de doorontwikkeling en bijsturing van de transitiepaden;
46
focus op communicatie en outreach;
financiering (evt. via het Zuid-Hollands Investeringsplatform).
Proces
ONTWIKKELEN
Toekomstvisie omzetten in duidelijke ontwikkelpaden te gebruiken als tunnel
VERRIJKEN
Projecten binnen de ontwikkelpaden verrijken met RNE-invalshoek
INTERVENTIES
Barrières onderzoeken en omzetten in interventiestrategieën
COALITIES
Tactische coalities sluiten om projecten via interventies te versnellen
FINANCIEREN
Financieringsstrategieën ontwikkelen
COMMUNICEREN
Communiceren over projecten, transitie en interventies
In 2019 zullen we met de RNE-financiers overleggen om te komen tot en meer effectieve uitvoering van de RNE opgave van de regio. De Roadmap Next Economy richt zich naast digitalisering, de energietransitie en circulaire economie ook op het onderwijs van de toekomst en hoe de samenleving met deze transities om moet gaan.
47
Foreign Investments Resultaten
Herkomst landingen naar land
Foreign Investments heeft de voor 2018 gestelde doelstellingen voor het aantal investeringscases
Verenigde Staten
11
China
11
werd met 13 overtroffen, de target van 400
Nederland
5
arbeidsplaatsen is zelfs overtroffen met in totaal
Canada 4
en het aantal arbeidsplaatsen ruimschoots gehaald. De target van 40 investeringscases
473 nieuwe arbeidsplaatsen. Hier bovenop zijn nog eens 260 arbeidsplaatsen behouden voor de
Zuid-Korea
3
regio.
Verenigd Koninkrijk
3
Duitsland
2
mln. in 2018. Tot slot is ook de target voor het
Zuid-Afrika
2
aantal af te leggen Investor Relations bezoeken
Singapore
2
Frankrijk
2
Egypte
1
India
1
De bedrijven die in het afgelopen jaar zijn
Mexico
1
ondersteund bij vestiging of uitbreiding, zijn
Turkije
1
Slovenië
1
de komst van het Canadese Magnet Forensics.
Italië
1
Magnet Forensics is één van de meest
België
1
Japan
1
Het investeringsvolume heeft ook de begroting van 2018 ruim overschreden met in totaal € 214
gerealiseerd. Er zijn in totaal 114 bezoeken afgelegd, waarvan er 99 tellen als onderdeel van het nationale Investor Relations programma van de NFIA.
over het algemeen innovatief en technologisch geavanceerd. Een mooi voorbeeld hiervan is
innovatieve cyberbedrijven en heeft een Europees hoofdkantoor gevestigd in Den Haag. Een ander mooi voorbeeld is de komst van Microsoft naar Delft, dat daar samen met de TU Delft werkt aan de verdere ontwikkeling van Quantum
Herkomst landingen naar sector
Computing. De zich in 2018 gevestigde bedrijven zijn actief
waarin de meeste bedrijven actief zijn (13). Mooie voorbeelden van nieuwe gevestigde bedrijven in deze sector zijn 10XGenomics (DNA sequencing technology, Leiden), Genscript (biotech, Leiden) en GE Healthcare (medische technologie, Rotterdam).
5
2 Cleantech
4
2
Logistiek
Chemie
in diverse sectoren. Dit jaar is Life Sciences & Health (zowel Pharma als MedTech) de sector
3 Maritiem & Offshore
HTSM/ ICT
6 Safety & Security
13
6 Energie
1 Overig
48
11
Agro & Horti
Life Sciences & Health
De geomix met betrekking tot landen van
▶▶ de Digital Health missie naar Schotland en
herkomst is divers. De meeste bedrijven kwamen
Engeland die in het kader van Interreg project
in 2018 uit de Verenigde Staten én China (beide
SHINE mede in samenwerking met de collega’s
11, gezamenlijk ruim 40%)). 5 bedrijven kwamen
van Oost NL werd uitgevoerd;
uit andere regio’s in Nederland, gevolgd door vier
▶▶ de Offshore Wind missie naar New York en
bedrijven uit Canada (waar we ons sinds drie jaar
Boston, samen met brancheorganisatie
actief op richten), drie uit Verenigd Koninkrijk
Holland Home of Wind Energy.
en Zuid-Korea. Ook dit jaar kwamen er enkele bedrijven uit Zuid-Afrika. En verder uit een mix
In 2018 zijn de volgende activiteiten gerealiseerd:
van andere landen.
▶▶ opzetten, uitvoeren en inbedden van drie bestaande en nieuwe hub-to-hub samenwerkingen (begroot 2018: ten minste 3);
Internationalisering
In het verlengde van de drie kerntaken
▶▶ organiseren van zeven eigen missies (begroot
ondersteunt InnovationQuarter sinds
2018: 4) met deelname van 45 Zuid-Hollandse
medio 2016 ondernemers op het gebied van
bedrijven (begroot 2018: ten minste 40
internationalisering. Waarbij de focus ligt in het opzetten en uitvoeren van gerichte activiteiten
bedrijven); en ▶▶ ondersteunen van tien missies
binnen specifieke sector-marktcombinaties
van partners, waarvan vijf
waarin wij het verschil kunnen maken.
internationaliseringsevenementen in
Voorbeelden in 2018 zijn:
Nederland zelf (begroot 2018: 10) binnen en
▶▶ het bezoek aan Israël met als thema ‘cyber-
buiten de regio waar tien Zuid-Hollandse
secure port cities’ in samenwerking met de
bedrijven aan hebben deelgenomen.
Gemeente Rotterdam;
Foreign Investments
Resultaten
40
Begroting 2018
Aantal bedrijven geland
53
Realisatie 2018
Investeringsvolume (mln.)
80
Begroting 2018
214
Realisatie 2018
Aantal Arbeidsplaatsen
400 Begroting 2018
1.113 Realisatie 2018
Investor Relationships bezoeken
100 114
Begroting 2018
Realisatie 2018
49
Capital Resultaten
In totaal zijn er dit jaar 24 investeringen
zijn: McNetiq (magnetische verankering voor
gerealiseerd vanuit de drie fondsen. Vanuit
tanks), Tiledmedia (Virtual Reality technologie),
IQCapital zijn tien investeringen gedaan, UNIIQ
Connected Capital (fonds gericht op B2B
heeft 11 investeringen in 2018 gerealiseerd,
Saas bedrijven), Mimetas (organ-on-a-chip
terwijl ENERGIIQ drie investeringen heeft
technologie voor gebruik in de farmaceutische
gerealiseerd. InnovationQuarter breed hebben
industrie, personalized medicine en academisch
wij in 2018 de meeste investeringen gedaan in
onderzoek), IM Systems (innovatieve ‘gearbox’
de sectoren Life Sciences & Health (L&H) (8) en
zonder tandwielen, tevens vervolginvestering
Energie (7). Het totaal geïnvesteerd vermogen
na UNIIQ) en MOMOMedical (sensortechnologie
in bedrijven in de regio dankzij onze activiteiten
om doorligwonden te voorkomen – eerste
ligt sterk boven het gestelde target (€ 53,5 mln.
investering uit FundIQare, een initiatief
om € 35,6 mln.). Het aantal arbeidsplaatsen ligt
van Noaber, Fundis en IQCapital, gericht op
met 379 ook sterk boven de prognose, hoewel
innovaties voor ouderenzorg).
het daadwerkelijk behalen van deze prognose in
Qua sectoren waren in de L&H sector (3) en de
belangrijke mate afhangt van de prestaties van
Hightech sector (3) de meeste deals. In omvang
twee investeringen. Vanwege deze onzekerheid
vallen met name de L&H deals van VarmX
zullen wij vanaf 2019 deze KPI anders gaan
(totale investeringsronde van € 12,5 mln) en
rapporteren. Onze fondsen hebben gezamenlijk
Mimetas (totaal van € 17,5 mln) op. Daarnaast
met 902 bedrijven gesproken, dit is een scherpe
zijn er vier vervolginvesteringen gerealiseerd
stijging ten opzichte van 2017 (617 bedrijven).
in groeirondes bij portfoliobedrijven. De investeringsrondes waarbij IQCapital
IQCapital
betrokken was hadden een gezamenlijke
Er zijn dit jaar zes nieuwe investeringen en
omvang van € 36,8 mln. Daarnaast hebben
vier investeringen in het bestaande portfolio
onze portfoliobedrijven nog investeringsrondes
gerealiseerd. De zes nieuwe investeringen
opgehaald waar wij niet bij betrokken waren.
Lifecycle financiering: investeerder in alle fasen Samenhang van de fondsen van InnovationQuarter ten opzichte van de levensfasen van ondernemingen.
50
Het totaal aangetrokken kapitaal voor dit jaar
UNIIQ
komt uit op € 49,5 mln.
UNIIQ investeert in de proof-of-concept fase. In deze vroege fase is weinig privaat geld
De meeste investeringen zijn dit jaar gedaan
beschikbaar en voor veel bedrijven in het
in Delft. Uit de grote steden Den Haag en
UNIIQ portfolio is UNIIQ de eerste investeerder,
Rotterdam komen de meeste leads, maar de
waarna er vervolgfinanciering moet worden
ervaring leert dat deze vaak nogal verschillen
aangetrokken. In 2018 zijn er 200 leads
in kwaliteit. Dit is een punt voor nader
binnengekomen. De meeste van deze leads
onderzoek maar ook inspanning op het gebied
bevinden zich in de Life Sciences & Health sector
van assistentie bij Investor Readiness vanuit
gevolgd door High Tech.
IQCapital volgend jaar. In 2018 zijn 11 ondernemingen door UNIIQ Sinds het eerste investeringsjaar zijn er nu meer
gefinancierd. Concord Neonatal, Leydenjar
dan 30 investeringen gedaan vanuit IQCapital.
Technologies, Numeric Biotech, ManoMetric
Van de twee investeringen uit 2014 is er een
en Oceans of Energy zijn de eerste helft
failliet gegaan, Babybloom (tevens het enige
van het jaar gerealiseerd. Na de zomer zijn
faillissement tot op heden) en heeft de tweede
Qlayers, Gearbox, Clockworks, SeraNovo,
Ncardia (voorheen Pluriomics) zich van startup
Tracefy en MyLifeTechnology aan het portfolio
ontwikkeld tot een top drie wereld marktleider.
toegevoegd. Ook is er in 2018 een bedrijf
Van de zeven investeringen in 2015, zijn er twee
failliet gegaan te weten AeroVinci. Dit bedrijf
verkocht: Authasas en IQ Messenger. Van
dat zich bezighield met het ontwikkelen
de overige vijf bedrijven uit 2015 hebben vier
van drone technologie is er niet in geslaagd
bedrijven grote vervolgrondes gerealiseerd met
vervolgfinanciering aan te trekken.
nieuwe investeerders. Ook van de bedrijven uit
Het team van UNIIQ spant zich enorm in de
de jaren daarna ontwikkelen de meesten zich
ondernemers te ondersteunen in de realisatie
goed. In de top 100 innovatief MKB door KvK
van hun plannen en bij het aantrekken van
over 2018 staan vier van onze portfoliobedrijven
vervolgfinanciering. We merken ook dat de
vermeld: Tiledmedia, IM Systems, Cybersprint
opzet van UNIIQ door vervolginvesteerders als
en Quantib.
prettig wordt ervaren en niet belemmerend werkt bij het aantrekken van kapitaal. Van
De meeste leads van de meer dan 400 leads
de portfoliobedrijven hebben er negen
voor IQCapital kwamen uit de Hightech sector,
vervolgfinanciering opgehaald, waarvan
gevolgd door de Security en L&H sector. De
zeven voor de eerste keer. Deze bedrijven
totale financieringsvraag van deze leads
hebben in 2018 ruim € 23 mln. euro aan kapitaal
bedroeg meer dan € 700 mln. Het gemiddelde
aangetrokken. Een prachtig resultaat.
aangevraagde bedrag lag rond de € 2,4 mln. Gecorrigeerd voor de uitschieters lag dit rond
Een andere belangrijke pijler van UNIIQ
de € 1 mln. per aanvraag. De TRL levels laten zien
is het helpen van ondernemers met hun
dat het leeuwendeel van de leads tegenwoordig
businessplan en het doorverwijzen naar het
binnen onze sweet spot valt, ca 85% van de
juiste financieringsloket. We doen dit onder
leads valt binnen de TRL levels 6–9. Daarnaast
andere door het organiseren van spreekuren
zijn een groot deel van de vroegere fase leads
en pitchmiddagen. Deze zijn het afgelopen jaar
in de L&H of High Tech sector behandeld door
uitgebreid van YES!Delft naar ECE in Rotterdam
UNIIQ.
en Apollo 14 in Den Haag. In 2018 zijn ruim 50 ondernemers via UNIIQ geholpen.
51
Sinds de start van het fonds is er in 28 bedrijven
investering van ENERGIIQ uit 2018 in SET Fund
geïnvesteerd en voor € 8,2 mln. gecommitteerd,
III richt zich uitsluitend op Europese energie-
gedurende de looptijd zijn twee ondernemingen
systeem innovaties en ondersteunt onze
failliet gegaan. Tien portfoliobedrijven
zoektocht naar technologie die bijdraagt
hebben vervolgfinanciering opgehaald en er
aan de energietransitie in Zuid-Holland.
is daarmee ruim € 25 mln. additioneel kapitaal aangetrokken. Daarnaast zijn meer dan 100
Ook in 2018 is de aandacht van diverse
ondernemers geholpen via het toeleiden
investeerders en financiers voor energie-
kapitaal proces.
transitie merkbaar en verder toegenomen. Het is goed te signaleren dat de ingezette
Innovatieve bedrijven in de regio Zuid-Holland
energie-transitie onontkoombaar is, maar
hebben met de financiering van UNIIQ een kans
de wijze waarop en de tijd waarin is onzeker.
gekregen daar waar private investeerders nog
Er zijn nieuwe investeringsfondsen van
niet kunnen of willen investeren. Ondanks
bijvoorbeeld (Nederlandse) banken die zich
de onzekerheid over terugbetaling, een
toeleggen op risicodragende investeringen
vervolgfinanciering is immers nog geen garantie
die bijdragen aan de energietransitie, maar
op succes, worden additionele arbeidsplaatsen
ook impact funds met nieuwe of vervolg-
gecreëerd en kennis opgebouwd die van grote
fondsen zijn actief. Daarnaast signaleert
waarde zijn voor onze kenniseconomie.
ENERGIIQ ook in toenemende mate interesse van informele investeerders (danwel institutioneel
ENERGIIQ
ofwel individueel georganiseerd) op dit thema.
Sinds september 2017 heeft InnovationQuarter
Markten rondom energietransitie zijn
ENERGIIQ, het energie-innovatiefonds van de
veelbelovend maar onvolwassen met
provincie Zuid-Holland, in beheer genomen.
aanzienlijke toetreding barrières voor nieuwe
ENERGIIQ heeft haar doelstellingen voor
technologie onder andere in de industrie, de
2018 gerealiseerd met 3 investeringen en een
gebouwde omgeving, vervoer & mobiliteit
totaal gecommitteerd vermogen van iets meer
maar ook binnen offshore. Afnemers van
dan € 7 mln. wat € 1 mln. meer is dan in 2017
producten en diensten in deze segmenten
geprognotiseerd. De portfolio bestaat uit een
zijn inherent risico-avers waardoor de tijd tot
mix van bedrijven die allen bijdragen aan CO₂
marktintroductie lang en onvoorspelbaar is.
reductie doelstellingen maar in verschillende
Dit raakt jonge bedrijven die met veelbelovende
fasen van volwassenheid. Innecs en Exasun
technologie deze markt willen bedienen, direct.
zijn bedrijven die aan de vooravond staan van commercialisatie en opschaling. De derde
52
Capital
Resultaten
24
ENERGIIQ Logotype
€ 63,2
€ 17,1
379
mln.
mln.
Begroting 2018: 26
Begroting 2018: € 35,6 mln.
Begroting 2018: € 17,6 mln.
Begroting 2018: 210
Nieuwe investeringen
Uitgelokte investeringen
Geïnvesteerd vermogen
Aantal arbeidsplaatsen
10
€ 36,8
€ 6,7
130
mln.
mln.
Begroting 2018: 10
Begroting 2018: € 20 mln.
Begroting 2018: € 8,0 mln.
Begroting 2018: 150
Nieuwe investeringen
Uitgelokte investeringen
Geïnvesteerd vermogen
Aantal arbeidsplaatsen
11
€ 13,9
€ 3,3
mln.
mln.
Begroting 2018: 12
Begroting 2018: € 3,6 mln.
Begroting 2018: € 3,6 mln.
Nieuwe investeringen
Uitgelokte investeringen
Geïnvesteerd vermogen
€ 12,5
€ 7,1
mln.
mln.
Begroting 2018: 4
Begroting 2018: € 12 mln.
Begroting 2018: € 6,0 mln.
Begroting 2018: 60
Nieuwe investeringen
Uitgelokte investeringen
Geïnvesteerd vermogen
Aantal arbeidsplaatsen
10.08.2017
3
249
53
Tot slot De aard van ons werk brengt ook met zich
toch niet. Ook het incorporeren van een
mee dat zaken soms niet lukken, terwijl we er
transitieagenda Roadmap Next Economy gaat
veel tijd en aandacht aan hebben besteed. Dat
niet vanzelf in een organisatie die gericht is op
blijkt allereerst uit de voorbeelden die bij de
het lostrekken van investeringen op de korte en
drie kerntaken genoemd zijn. Investeringen
middellange termijn.
ketsen op het laatste moment af, een bedrijf
Dit soort zaken hoort bij de aard van ons
besluit uiteindelijk toch zich in een ander(e)
werk. We maken dit regelmatig intern
regio of land te vestigen, ondanks alle goede
bespreekbaar. Gegeven de spanning die
intenties sneeft een innovatieproject omdat
inherent is aan het opereren in risicovolle fases
de belangen van deelnemende ondernemers te
en de maatschappelijke wensen van onze
tegengesteld zijn of een voorstel het niet redt in
aandeelhouders en participanten, bespreken
een innovatieprogramma, waar de competitie
we dit ook regelmatig met onze Raad van
om subsidie groot is en soms redden bedrijven
Commissarissen en onze aandeelhouders. 
waarin we hebben geĂŻnvesteerd het uiteindelijk
54
55
TerugblIQ3 / 2 juli VarmX, de biotechonderneming die een medicijn ontwikkelde voor patiënten met antistollingsmiddelen om te voorkomen dat ze aan acute bloedingen overlijden, heeft € 12,5 mln. financiering opgehaald. € 12,5 mln. voor VarmX
/ 9 juli Om grote innovatieve transitieprojecten in Zuid-Holland beter van de grond te krijgen, moet een investeringsplatform worden opgezet. Deze conclusie presenteerde de Europese Investeringsbank (EIB) aan de bestuurlijke Investment Board van het Regionaal Investeringsprogramma.
EIB adviseert investeringsplatform
/ 10 juli Als het aan de Qatarese bedrijven Airlift Systems en N-gon ligt, vervoeren drones in de toekomst pakketjes tot aan de voordeur. Onlangs bundelden deze twee bedrijven de krachten in een nieuw bedrijf: Geeba. Airlift en Geeba openden allebei een vestiging in Rotterdam om hier hun innovatie verder Airlift en Geeba openden in Rotterdam
door te ontwikkelen.
/ 20 augustus De CCO van Airborne, CEO van Exasun, en de co-founder van het Amerikaanse Venza spraken met burgemeester Pauline Krikke tijdens haar werkbezoek aan InnovationQuarter op 20 augustus.
Burgemeester Krikke op bezoek
/ 21 augustus InnovationQuarter luidde de beursgong voor Roadmap Next Economy, de langetermijnvisie voor de regio Zuid-Holland, tijdens de week van het Regionale Ondernemerschap. RNE opent beurs
56
/ 7 september Rijksoverheid en regio geven gezamenlijk met € 26 mln. een extra impuls aan de economische kansen van ruimtevaart. De bijdrage gaat naar de Space Campus Noordwijk en naar de modernisering van het onderzoekscentrum ESTEC. € 26 mln. voor ruimtevaartsector
/ 21 september Het Global Centre of Excellence on Climate Adaptation (GCECA) kiest voor vestiging in Rotterdam en Groningen.
Global Centre on Climate Adaptation
/ 20 september Feest tijdens de jaarlijkse personeelsdag op het Scheveningse strand! We vieren dat 5 jaar geleden InnovationQuarter statutair werd opgericht.
5 jaar InnovationQuarter
/ 27 september 10X Genomics, een in Californië gevestigd bedrijf in het genomics-gebied, is uitgebreid naar Nederland en heeft zijn Europese hoofdkantoor in Leiden geopend.
10X Genomics
57
Interview / Remco Pikaart wil de wet veranderen Op digitalisering heeft hij een vurige strategie uitgezet. Remco Pikaart begon als kapitein in het bedrijf van zijn ouders en heeft dat bedrijf – Shipping Factory – inmiddels van hen overgenomen. Hij wil de processen op zijn schepen automatiseren via meerdere ingrepen. Met als uiteindelijk doel de wet te veranderen. Hij wil de overheid laten zien het kán. Dat autonoom varen mogelijk is en je heus met een kleinere bemanning kunt varen zonder in te leveren op kwaliteit en veiligheid. Voor één van die processen werkt hij nu samen met InnovationQuarter in de pilot ‘Blockchain in de Binnenvaart’.
58
Wat is er zo innovatief aan Shipping Factory?
de Binnenvaart’. Die pilot introduceert een
Pikaart zet in drie trajecten in op digitalisering
papierloze administratie in de binnenvaart door
in de binnenvaart. Zijn bedrijf Shipping Factory
de inzet van blockchain. “We worden nu door
is ten eerste een joint venture – Shipping
onder andere de Inspectie Leefomgeving en
Technology – aangegaan met big datapartij
Transport (ILT) verplicht om aan boord papieren
Xomnia om met behulp van kunstmatige
documenten te hebben voor verschillende
intelligentie een van Remco’s schepen autonoom
containers. De hoeveelheid administratie kun je
te laten varen. Ten tweede automatiseert
je niet voorstellen: alle partijen printen dezelfde
hij samen met Shipping Technology de
document uit en leggen ze naast elkaar. Kloppen
stuwplanning van zijn schepen: die planning
de papieren niet, dan moet je je container aan
bepaalt hoe de lading in het ruim geplaatst en
de kant laten staan. En dan vaar je dus met
verdeeld wordt. “Het monitoren van het laad-/
een kleinere lading weg – bepaald niet efficiënt
losproces gebeurt nu nog met een verrekijker, dit
en milieuvriendelijk. Omdat er geen realtime
willen we automatiseren.”
informatie aan boord is, moeten controleurs
En tenslotte is Shipping Factory partner in
bovendien al varende hun controles uitvoeren.
de InnovationQuarter-pilot ‘Blockchain in
Daarom is het zo fijn dat ook toezichthouder ILT
Remco Pikaart (Shipping Factory): “Dankzij automatisering zal shipping steeds aantrekkelijker worden voor zij-instromers.”
als partner betrokken is bij deze pilot. Middels
Hoe heeft InnovationQuarter bijgedragen aan
blockchain kun je die administratie op afstand en
de ontwikkeling van Shipping Factory?
geautomatiseerd monitoren. Dat scheelt onze
“Ik dacht dat mijn eerste gesprek met
bemanning veel manuren, en onze klant veel
Business Developer Jacqueline Schardijn een
kosten.”
kennismakingsgesprek was zoals de meeste:
“Deze eerste pilot draaien we nu tussen Duisburg
leuk, maar je hoort er niks meer van.” Zo
en Rotterdam, maar de ambitie is om de hele
niet bij Jacqueline. Die kwam razendsnel met
binnenvaartsector te laten aanhaken op een
financieringsmogelijkheden en zette een aantal
digitaal platform. Daarna willen we opschalen
partijen bij elkaar. Ik denk dat dat een van de
naar Europees niveau en ook daar regulatoren
grootste krachten is van InnovationQuarter: snel
laten aansluiten.”
schakelen. En partijen boven hun eigen belang uit laten stijgen naar een overkoepelend belang.”
Wat is de maatschappelijke waarde van Shipping Factory?
Wat zijn de plannen voor de toekomst?
“Qua CO₂-uitstoot is de binnenvaart het
“Twee jaar geleden heb ik mezelf ten doel gesteld
goedkoopste en duurzaamste vervoersmiddel,
om over vijf jaar minimaal één schip semi-
vergeleken met andere modaliteiten als het
autonoom te laten varen. Die doelstelling gaan
spoor en de weg. Vergelijk je de uitstoot van
we halen. De drie digitaliseringstrajecten moeten
alle containers op een schip (tot 500) met twee
uiteindelijk samenvallen. Verder denk ik dat het
containers op een vrachtwagen, dan winnen we
beroep toffer wordt. Shipping will be cooler.
dat altijd. De binnenvaart is een cruciale schakel
Het is nu al prachtig, maar nog wat rauwer.
in de logistieke keten. Als sector mogen we best
Dankzij automatisering zal het beroep steeds
wat meer uitgaan van onze kracht.”
aantrekkelijker worden voor zij-instromers.
“Op de uitstoot van fijnstof scoren we
En ik denk dat we daar allemaal van profiteren.
minder goed. Daarom heeft Shipping Factory
Met autonoom wordt de suggestie gewekt
geïnvesteerd in katalysatoren die de uitstoot van
dat we naar onbemande schepen willen, daar
NOx en roet reduceren met 85%.”
geloof ik niet in. We gaan naar ’autonomanned’ , autonoom maar nog steeds bemand.” 59
4. Onze organisatie Hoe zijn we georganiseerd? InnovationQuarter is een besloten vennootschap
Raad van Commissarissen (RvC), die toezicht
(Regionale Ontwikkelingsmaatschappij (ROM)
houdt.
InnovationQuarter B.V.) en kent statutair twee soorten financieel betrokken stakeholders:
De verantwoordelijkheidsverdeling tussen
aandeelhouders en participanten.
Directeur, Raad van Commissarissen (RvC) en Aandeelhouders en de rol van de
Participatiemaatschappij (PPM)
Investeringscommissie zijn uitgewerkt
InnovationQuarter B.V. is een 100%
in de statuten. Aandeelhouders van
dochteronderneming van InnovationQuarter. Er
InnovationQuarter zijn die partijen, die
is een Investeringscommissie (IC) ingesteld, die
het kapitaal bijeen hebben gebracht ten
de directeur van InnovationQuarter adviseert
behoeve van de Participatiemaatschappij. De
omtrent het investeringsbeleid en de concrete
partijen die de organisatie InnovationQuarter
investeringsaanvragen.
financieren (operationele kosten exclusief kosten Capital, welke ten laste komen van de
De vennootschap wordt aangestuurd door de
Participatiemaatschappij) zijn ambtelijk verenigd
Directeur en zijn managementteam en heeft een
in de Participantenraad. De Participantenraad
Schematische weergave van de statutaire structuur
Aandeelhouders
Raad van Commissarissen
Regionale Ontwikkelingssmaatschappij InnovationQuarter B.V.
100%
Investeringscommissie
60
Participatiemaatschappij InnovationQuarter B.V.
Participanten
heeft geen formele status vis-à-vis de
Daarnaast werken we binnen InnovationQuarter
Aandeelhoudersvergadering en dient dus niet
integraal en dwarsdoorsnijdend door
als voorportaal daarvan. De Participantenraad
de organisatie samen op sectorniveau.
brengt jaarlijks advies uit over het concept-
Dit om maximale kennis- en expertisedeling
jaarplan van InnovationQuarter. De Directeur
te bevorderen.
informeert de Raad van Commissarissen, die het jaarplan vaststelt, over dit advies.
Vanaf de start is de structuur en hoe de organisatie wordt aangestuurd en het
Binnen InnovationQuarter kennen we een
organogram – in de basis – niet gewijzigd.
organisatie-indeling op basis van inhoudelijke
Door de groei van de organisatie, zowel in
competenties, te weten Business Development,
aantal mensen als in aanvullende activiteiten,
Foreign Investments & Internationaliseren,
is er aanleiding om het organisatie-
Capital, Operations en Communicatie & Events.
ontwerp en de interne verdeling van taken,
Zowel het secretariaat van de Economic Board
verantwoordelijkheden en bevoegdheden
Zuid-Holland als de Roadmap Next Economy zijn
in 2019 nogmaals kritisch te bezien.
daarnaast separate teams.
Het organogram van InnovationQuarter ziet er ultimo 2018 als volgt uit:
Directeur Rinke Zonneveld
Secretariaat EBZ Uitvoering Roadmap Next Economy Communicatie & Events
Strategie
Operations Erik van der Zant
Business Development Gerbert van der Wal
Foreign Investments Chris van Voorden
Capital Francis Quint
Planning & Control
Business Development
Foreign Investments en Investor Relationships
IQCapital
HRM
Regiobranding
UNIIQ
ICT / Facilitair
Internationalisering
ENERGIIQ
61
Human Resource Management InnovationQuarter heeft zich in 2018 verder ontwikkeld, zowel qua capaciteit als qua competenties. Bij het aannemen van nieuwe medewerkers streven we naar een evenwichtige samenstelling en diversiteit van ons personeelsbestand in termen van leeftijd en man-vrouwverhouding. Arbeidsvoorwaarden
van 7,8 in 2017) over alle vragen. Licht stijgende
Met de medewerkers zijn individuele
categorieën waren arbeidsvoorwaarden,
arbeidsovereenkomsten aangegaan. Op alle
interne communicatie, externe communicatie,
medewerkers, inclusief de directeur, zijn algemene
samenwerken/betrokkenheid en licht
arbeidsvoorwaarden van toepassing. Er is geen
dalende categorieën waren management,
sprake van een collectieve arbeidsovereenkomst.
werkomstandigheden, arbeidstevredenheid. Opvallend was de relatief sterke daling in de
De gehanteerde opzegtermijnen zijn
categorie persoonlijke ontwikkeling (7,1 ten
overeenkomstig de geldende regelgeving.
opzichte van 7,5 in 2018), dit is reeds in 2018 serieus
Bij contracten van bepaalde tijd geldt geen
opgepakt.
tussentijdse opzegtermijn. Bij contracten van onbepaalde tijd geldt een opzegtermijn
Loopbaanontwikkeling
van één maand.
De personeelscyclus van InnovationQuarter bestaat uit een jaarlijkse gesprekscyclus van
Deze opzegtermijnen zijn eveneens van
drie onderdelen: planning & ontwikkeling,
toepassing bij beëindiging van arbeidscontracten
functionering en beoordeling. Deze komen in drie
als gevolg van organisatiewijzigingen.
formele gespreksmomenten aan de orde. In 2017 is een traject gestart gericht op
Medezeggenschap
competentieontwikkeling. In 2018 is dit traject
Gezien de omvang van de organisatie is in het
vervolgd en is het verder geïncorporeerd in de
derde kwartaal van 2017 een Ondernemingsraad
personeelscyclus. Besloten is hiertoe over te gaan
(OR) geïnstalleerd, bestaande uit vijf werknemers.
omdat we het voor zowel de doorontwikkeling
In 2018 is intensief overleg geweest met
van InnovationQuarter als die van individuele
de directeur gezien de ontwikkelingen die
medewerkers belangrijk vinden dat medewerkers
InnovationQuarter doormaakt.
inzicht krijgen in hun talenten en hoe deze verder ontwikkeld kunnen worden.
In 2018 zijn twee algemene personeelsvergaderingen georganiseerd. Tijdens de eerste bijeenkomst in mei stonden o.a. ethische dilemma’s centraal die ons werk met zich mee kan brengen en verdere autonomie van onze medewerkers. Tijdens de personeelsbijeenkomst in september zijn de uitkomsten van het medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) besproken. Het onderzoek had een hoge respons (64 van 72) en hoewel gedaald ten opzichte van 2017 een hoge gemiddelde score (7,6 ten opzichte 62
HRM-dashboard
41,2 Aantal medewerkers ultimo
Gemiddelde leeftijd (ultimo)
Gemiddeld aantal FTE
(2017: 43,3)
69/63 61,6/50,8 2018
2017
2018
2017
69,6 Vast contract (2017: 77,6%)
7,3% M/V in het management (ultimo)
M/V in de organisatie (ultimo)
36/33 Man
Vrouw
(2017: 32/31)
4/1 Man
Vrouw
Management t.o.v. werknemers (2017: 7,9%)
1,46% Ziekteverzuim (2017: 0,8%)
(2017: 3/2)
11,5
Personeelsbestand naar activiteiten
(2017: 10,4)
Gemiddeld aantal fte’s
Directie, Strategie, Operations, Communicatie & Events
15,8
13,8
(2017: 15,8)
(2017: 12,7)
Business Development
Foreign Investments en Internationalisering
16,4
4,1
(2017: 16,1)
(2017: 0,8)
Capital (incl. UNIIQ, ENERGIIQ)
Aanvullende activiteiten
63
Opleiding en scholing
Vanuit onze drie kerntaken leveren we volop
Er zijn individuele trainingen gevolgd in het
inspanningen binnen de sector Cleantech,
verlengde van organisatiedoelstellingen en er zijn
waaronder activiteiten vallen gericht op
binnen de teams Capital, Business Development
de transitie naar een biobased economy,
en Foreign Investments collectieve trainingen
decentrale duurzame energieopwekking en
gevolgd om ofwel kennis op een bepaald terrein
-opslag. De invloed hiervan is vele malen groter
aan te scherpen ofwel competenties verder te
dan onze interne inspanningen op dit gebied.
ontwikkelen. InnovationQuarter hecht tevens aan
InnovationQuarter kent wel regelingen die CO₂-
een hoogwaardige kwaliteit van de staftaken.
voetafdruk zoveel als mogelijk moet beperken, zoals flexwerken, werken op locatie, stimuleren
InnovationQuarter investeert op verschillende
van openbaar vervoer, het ter beschikking stellen
manieren in interne kennisdeling en teambuilding.
van een dienstfiets op onze twee locaties en
Niet alleen belangrijk omdat onze medewerkers
twee deelauto’s voor zakelijke afspraken, de
in hun externe contacten ambassadeurs van de
beperking van gebruik van papier, recycling van
gehele organisatie zijn, maar ook om het integrale
papier, chemisch afval.
werken vanzelfsprekend en makkelijker te maken. InnovationQuarter wil een organisatie zijn waarin
Klachtenprocedure
de volgende waarden leidend zijn: ondernemend,
InnovationQuarter kent geen externe
samenwerkend, professioneel en betrokken.
klachtenprocedure. Klantvriendelijkheid is wel uitgangspunt van ons handelen. Wanneer ons
In 2018 is € 160.000 besteed (2017 € 165.000)
dus klachten van externe stakeholders bereiken
aan individuele en collectieve opleidingen,
zullen we daar per individueel geval zorgvuldig
trainingen en ontwikkeling van medewerkers van
op reageren. In het afgelopen jaar is er geen
InnovationQuarter.
sprake geweest van externe klachten.
Huisvesting
Communicatie
InnovationQuarter is gehuisvest in het WTC Den
Zuid-Holland heeft prachtige bedrijven in huis
Haag. Hiernaast heeft InnovationQuarter een
die het waard zijn om meer en beter zichtbaar te
kantoor in het Cambridge Innovation Center (CIC)
worden. Kennisinstellingen zijn op onderdelen
te Rotterdam.
absolute wereldtop en ook dat mag gedeeld worden. InnovationQuarter heeft dan ook als
Klokkenluidersregeling
nadrukkelijke ambitie om de kracht van onze
InnovationQuarter heeft een
regio veel beter op de (inter)nationale kaart te
klokkenluidersregeling, die in het eerste
zetten. Door actief te communiceren en reuring
kwartaal van 2017 formeel is vastgesteld door de
te creëren over al het moois dat Zuid-Holland
Raad van Commissarissen. Vanaf de start van
te bieden heeft op het gebied van economie
InnovationQuarter is een vertrouwenspersoon
en innovatie en door bij te dragen aan vele
aangesteld. In 2018 is één melding neergelegd
evenementen en bijeenkomsten.
bij deze functionaris die conform de ingestelde procedure is geadresseerd bij betrokken partijen en als afgewikkeld beschouwd voor al de betrokken partijen. Milieubeleid
Hoewel onze eigen CO₂-voetafdruk niet is aangemerkt als een materieel onderwerp. 64
We berichten nagenoeg dagelijks via social
met circa 7%. Het directe bereik van onze
media. Ons bereik is in 2018 wederom
maandelijkse nieuwsbrief is in 2018 flink
toegenomen. Het aantal volgers op Twitter
gestegen naar circa 9.400 ontvangers en steeg
steeg met circa 15%, terwijl het aantal volgers
daarmee met 43%. Het directe bereik van onze
op LinkedIn steeg met circa 36 %. Het aantal
Engelse nieuwsbrief die per kwartaal wordt
bezoekers per maand van onze website steeg
uitgestuurd, is in 2018 met 17% gestegen.
Mediadashboard
2018
8.015
2018
9.398
per maand
2017
7.486
2017
6.581
2018
6.955 2017
6.051
2018
4.103
2018
1.560
2017
3.006 1
1
2017 1.335 2
3
3
Aantal volgers (1), Aantal bezoekers gemiddeld per maand (2), Aantal abonnees (3)
Mediakanalen InnovationQuarter
65
TerugblIQ4 / 4 oktober Het Canadese bedrijf Magnet Forensics opent zijn Europese hoofdkantoor op de campus van het Nederlandse veiligheidscluster ‘The Hague Security Delta’. Magnet Forensics in Den Haag
/ 5 oktober Op vrijdag 5 oktober werd de Maritime Delta Monitor overhandigd door wethouder Maarten Burggraaf (Dordrecht) aan Agnes Mulder, voorzitter Tweede Kamer commissie I&W. Hoe staat de sector er voor en welke koers varen we richting de toekomst? Maritime Delta Monitor
/ 10 oktober vers+ is gelanceerd tijdens het vers+ diner op maat bij Koppert Cress in Monster. De honderd deelnemers kregen gerechten voorgeschoteld die waren gebaseerd op hun persoonlijke metabolisme. vers + diner
/ 11 oktober InnovationQuarter en Greentown Labs, de grootste cleantech-incubator in de Verenigde Staten, lanceerden de “BOSteRDAM” cleantech link tijdens een bezoek van de Nederlandse offshore wind delegatie aan Greentown Labs. Lancering BOSteRDAM
/ 9 november Minister-president Rutte heeft de nieuwe productiefaciliteit van Airbus Defence and Space Netherlands in Oegstgeest geopend. De ‘smart factory’ is opgezet volgens industrie 4.0 methoden. Nieuwe productiefaciliteit voor Airbus
66
/ 8 november InnovationQuarter hosts het regiobezoek in Zuid-Holland voor de InvestinHolland partners en organiseert de jaarlijkse InvestInHolland Masterclass op de Pier in Scheveningen. NFIA Masterclass
/ 22 november Het Delftse Momo Medical ontvangt een investering van FundIQare. Momo Medical ontwikkelde een oplossing die doorligwonden voorkomt bij kwetsbare ouderen en chronisch zieken. Investering voor Momo Medical
/ 23 november De MRDH maakte € 1,4 mln. cofinanciering vrij om de vorming van regionale campussen te versnellen. De MRDH en InnovationQuarter werken nauw samen aan het opzetten van een lerend campusnetwerk.
€ 1,4 mln. voor campussen
/ 27 november De Rotterdamse startup Clockworks heeft een ‘idiot proof’ oplossing bedacht om water-, gas- en elektriciteitsmeters automatisch af te lezen met de camera van je mobiele telefoon. Clockworks ontvangt een investering van € 300.000 uit het seedfonds UNIIQ. Clockworks ontvangt investering
/ 12 december Samenwerken loont! Dat was het centrale thema van Het Diner dat plaatsvond in Lijm & Cultuur in Delft. Op uitnodiging van Jaap Smit, Ahmed Aboutaleb, Pauline Krikke, Jan Kees de Jager en Rinke Zonneveld kwamen 150 van de belangrijkste spelers uit bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden in de regio bijeen.
Het Diner
67
5. Onze governance De Nederlandse corporate governance code richt zich op de governance van beursgenoteerde vennootschappen en geeft een richtsnoer voor effectieve samenwerking en bestuur. Naleving van de corporate governance code draagt bij aan het vertrouwen in goed en verantwoord bestuur van vennootschappen en de inbedding in de maatschappij. Hoewel InnovationQuarter niet beursgenoteerd is, passen wij de principes en best practices uit de Corporate Governance toe, voor zover deze van toepassing zijn op een organisatie van onze omvang en inrichting. De governancestructuur van InnovationQuarter is gebaseerd op Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, de corporate governance code, de statuten, de aandeelhoudersinstructie en diverse interne reglementen.
Langetermijnwaardecreatie Het instrumentarium voor het bewerkstelligen
code nageleefd. De externe accountant wordt in
van een deugdelijk en transparant stelsel van
de Audit Commissie, Raad van Commissarissen
checks and balances dat de directeur, Raad van
en vergadering van aandeelhouders bevraagd
Commissarissen en de organisatie hanteert
over zijn verklaring omtrent de getrouwheid
bestaat met name uit het meerjarenplan,
van de jaarrekening. Voorts wordt door de
jaarplan, de begroting, kwartaalrapportages
directeur, Raad van Commissarissen een
over de activiteiten en het investeringsportfolio
weloverwogen voordracht tot (her)benoeming
en een op de organisatie toegesneden
van een externe accountant uitgebracht. De
administratieve organisatie en interne
Audit Commissie bespreekt het auditplan met
beheersing. Periodiek wordt hierover
de externe accountant voorafgaand aan de
gerapporteerd aan de Audit Commissie en de
controle. De externe accountant rapporteert
Raad van Commissarissen. Ten aanzien van de
datgene wat hij met betrekking tot zijn controle
financiĂŤle verslaglegging houdt de Raad van
van de jaarrekening en de daaraan gerelateerde
Commissarissen meerdere malen per jaar (in
controles onder de aandacht van de directeur
de reguliere vergaderingen) toezicht op het
en de Raad wil brengen. Bevindingen worden
volgen van de interne procedures die verband
opgenomen in de managementletter en het
houden met het opstellen en de publicatie van
accountantsverslag aan de Directie, de Audit
het jaarverslag, de jaarrekening en andere
Commissie en de Raad van Commissarissen.
(periodieke) rapportages.
Vanaf boekjaar 2016 wordt door de externe accountant ten behoeve van de aandeelhouders
Met betrekking tot de rol, benoeming, beloning
en participanten ook een boardletter opgesteld
en beoordeling van het functioneren van de
met de bevindingen van de externe accountant.
externe accountant worden de bepalingen uit de
68
Risicobeheersing en verantwoording
De uitdaging daarbij is om risico’s (ongewenste
Het beheersen van risico’s van
gebeurtenissen) die op uiteenlopende
InnovationQuarter maakt deel uit van
wijze gerelateerd zijn aan (het behalen van)
de dagelijkse werkzaamheden van
verschillende organisatiedoelstellingen te
InnovationQuarter. Zo is bijvoorbeeld
prioriteren op basis van kwalitatieve en
risicobeheersing rondom het investeringsproces
kwantitatieve beschouwingen. Voor de
feitelijk core business. Een set van
risicowaardering wordt onderscheid gemaakt
beheersmaatregelen is ingevoerd met een groot
tussen kans en impact volgens onderstaande
aantal checks and balances die intern en extern
onderverdeling.
wordt geverifieerd voordat wordt overgegaan tot investering.
Om het identificeren van risico’s gestructureerd te laten plaatsvinden en ervoor te zorgen dat
Hoewel het aangaan van risico’s inherent
potentiële risico’s systematisch geïdentificeerd
is aan onze investeringsactiviteiten is de
kunnen worden, is een aantal deelverzamelingen
risicobereidheid ten aanzien van non-compliance
gedefinieerd dat tezamen de ruimte biedt om
relatief laag, dit gezien de verwachtingen
alle relevante ondernemingsrisico’s in onder te
en de eisen van belanghebbenden en de
brengen. De belangrijkste deelverzamelingen
maatschappij als geheel. Ook worden fraude of
worden gevormd door de kerntaken omdat
pogingen daartoe niet getolereerd. Om fraude
deze kerntaken direct gerelateerd zijn aan
te voorkomen zijn passende maatregelen
de geformuleerde organisatiedoelstellingen.
genomen, waaronder de invoering van twee (of
Naast de risico’s die specifiek van toepassing
meer) paar ogen principe bij fraude gevoelige
zijn op (of binnen) de kerntaken, worden ook
processen.
een aantal organisatiebrede risico’s onderkend, voornamelijk gerelateerd aan ondersteunende
InnovationQuarter maakt gebruik van een
processen binnen Directie, Strategie,
risicoregister om de ondernemingsrisico’s te
Communicatie & Events en Operations.
identificeren, te analyseren en te beheersen.
Impact doelstellingen Impact doelstellingen 0-5%
Zeer geringe impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen mogelijk (0-5% van KPI)
5-10%
Beperkte impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen (deels) mogelijk (5-10% van KPI)
€ 50-100
10-25%
Aanzienlijke impact op de organisatiedoelstellingen, niet volledig corrigeerbaar/niet compenseerbaar (10-25% van KPI)
€ 100-250
25-50%
Grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (25-50% van KPI)
€ 250-500
> 50%
Kans
Zeer grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (> 50% van KPI)
< € 50
> € 500
Impact (in duizenden euro’s)
69
Risicomatrix Kans → Laag
Middel
Hoog
70
▶▶ (Gedeeltelijk) wegvallen van exploitatiebijdragen.
▶▶ Samenwerkingsverbanden, portfolio en internationale bedrijven presteren en ontwikkelen niet volgens verwachting.
▶▶ Inzet middelen (tijd/geld) in trajecten zonder perspectief.
▶▶ Structuur en organisatie ontwikkelt zich niet passend met omgeving en activiteiten. ▶▶ Relatie financiering en uitkomst (impact) wordt complexer te leggen door stakeholders waardoor financiering achter(wege) blijft
▶▶ Politieke invloed op besluitvorming; ▶▶ Niet voldoen aan wet-, regelgeving en richtlijnen (compliance).
▶▶ Negatieve berichtgeving omtrent InnovationQuarter.
Aanzienlijk Zeer gering
Beperkt
Impact →
Groot
Zeer groot
Zeer gering
Zeer hoog
Voor elke deelverzameling is de
In de risicomatrix hebben we de belangrijkste
risicomanagementcyclus van toepassing.
risico’s uit het risicoregister opgenomen en in
Het te volgen proces is daarbij telkens hetzelfde.
een risicomatrix geplaatst, waarbij we rekening
De verschillende stappen zijn:
houden met de genomen beheersmaatregelen.
▶▶ Risico-identificatie: identificatie van
Hoewel niet uitputtend zijn de belangrijkste
risico’s met oorzaak, gebeurtenis en
geïmplementeerde beheersmaatregelen:
gevolg. In deze activiteit worden de risico’s
▶▶ Actieve, open en proactieve communicatie
geïnventariseerd die het behalen van de organisatiedoelstellingen negatief kunnen beïnvloeden. Deze risico’s kunnen een
met aandeelhouders, participanten, stakeholders en medewerkers; ▶▶ Effectieve inrichting van de administratieve
verstorende werking hebben die direct
en bedrijfsprocessen, budgettering,
ingrijpt op een van de kerntaken of indirect
monitoring van afspraken, (voortgang)
via een van de ondersteunende processen. Na de identificatie is het belangrijk de
rapportages; ▶▶ Uitvoerige en actieve uitvoering van due
ongewenste gebeurtenis en zwakte in detail
diligence en beheer van investeringen
te analyseren en de oorzaken en gevolgen
en screening van ondernemingen en
goed te formuleren. Een voorwaarde om de
samenwerkingspartners.
juiste beheersmaatregelen te kunnen bepalen is het precies formuleren van risico’s wat
InnovationQuarter maakt geen gebruik van
betreft oorzaken en gevolgen.
financiële instrumenten ter afdekking van
▶▶ Risico-beoordeling: hierbij gaat het om het
risico’s ten aanzien van activa, passiva, financiële
bepalen van de verwachtingswaarde van
toestand en resultaat en schat de prijs-, krediet-,
risico’s. Dit is het product van de kans van
liquiditeits- en kasstroomrisico’s in als zeer gering.
optreden en impact als een risico optreedt. Aan de hand van de beoordeling kunnen de risico’s worden geprioriteerd; welke zijn de belangrijkste om als eerste verder te beheersen door de organisatie. ▶▶ Plannen beheersmaatregelen:identificeren en selecteren van beheersmaatregelen aan de hand van de keuze van de risicorespons (vermijden/uitsluiten, reduceren, noodvoorziening treffen, overdragen/ transfer, delen of accepteren van het risico). Hoe wordt omgegaan met eventuele kosten voor het uitvoeren van beheersmaatregelen. ▶▶ De gekozen beheersmaatregelen worden aan een persoon gekoppeld (actiehouder) die vervolgens verantwoordelijk is voor het tijdig uitvoeren van beheersmaatregelen (acties). ▶▶ Implementeren beheersmaatregelen: uitvoeren van beheersmaatregelen (acties). ▶▶ Evaluatie beheersmaatregelen: evalueren of maatregelen ingevoerd en effectief zijn. ▶▶ Communicatie: periodieke rapportages.
71
Effectief bestuur en toezicht Bij de bespreking van de organisatieontwikkeling
InnovationQuarter wordt getypeerd door
en -structuur en de uitkomsten en
een professionele, informele werksfeer
de actiepunten van het jaarlijks
en werknemers hebben de mogelijkheid
medewerkerstevredenheidsonderzoek met de
om vermeende misstanden en
Raad van Commissarissen en de medewerkers
onregelmatigheden te melden volgens de
tijdens de personeelsbijeenkomsten is cultuur
meldingsprocedure zoals opgenomen in de
onderwerp van de bespreking.
klokkenluidersregeling InnovationQuarter.
InnovationQuarter is een organisatie waarin de
Waarna passend en onafhankelijk onderzoek naar
volgende waarden leidend zijn:
signalen van misstanden en onregelmatigheden
▶▶ Ondernemend: InnovationQuarter is
wordt gedaan en, indien een misstand of
een actieve, uitnodigende en verbindende
onregelmatigheid is geconstateerd, een adequate
organisatie, die zichtbaar is in het veld;
opvolging van eventuele aanbevelingen tot
op zoek naar kansen in de markt; creatief
herstelacties plaatsvindt.
in het bedenken en toepassen van ideeën, oplossingen en methodes om
De externe accountant heeft de gelegenheid
zijn doelstellingen te bereiken; gericht op
gekregen van de Audit Commissie en Raad
aansprekende resultaten.
van Commissarissen om te melden of hij bij de
▶▶ Samenwerkend:: InnovationQuarter werkt samen met partners aan het realiseren
uitoefening van zijn opdracht een misstand of onregelmatigheid constateert of vermoedt.
van zijn doelstellingen; resultaten zijn gezamenlijke resultaten, die de innovatie-
De externe accountant heeft de gelegenheid
en concurrentiekracht van Zuid-Holland
gekregen van de Audit Commissie en Raad
versterken.
van Commissarissen om te melden of hij bij de
▶▶ Professioneel: InnovationQuarter heeft een helder profiel: partijen in het veld weten
uitoefening van zijn opdracht een misstand of onregelmatigheid constateert of vermoedt.
waar InnovationQuarter voor gaat en staat; medewerkers van InnovationQuarter zijn
InnovationQuarter is organisatiebreed zeer alert
gecommitteerd, zelfstartend en intrinsiek
om (alle schijn van) belangenverstrengelingen
gemotiveerd om hun werk goed te doen.
tegen te gaan binnen de organisatie. Elke vorm
Zij halen het beste uit zichzelf en bieden
van schijn van belangenverstrengeling tussen
het beste aan de mensen en organisaties
vennootschap, directeur en/of commissarissen
waarmee zij werken.
moet worden vermeden. Indien mogelijk (de schijn
▶▶ Betrokken: InnovationQuarter is een
van) tegenstrijdige belangen aan de orde zijn, dan
bevlogen samenwerkingspartner,
zal directeur of commissaris niet deelnemen aan
met de ambitie om van Zuid-Holland
de beraadslaging en besluitvorming. Eind 2017
een economische topregio te maken.
heeft een herinventarisatie plaatsgevonden van
InnovationQuarter is transparant (qua profiel,
de nevenwerkzaamheden van onze werknemers,
doelstellingen en strategie) en benaderbaar.
dit aanvullend op de opgave bij in dienst treden en formele meldingsplicht van een werknemer van nevenwerkzaamheden.
72
Beloningen
Algemene vergadering
InnovationQuarter past vrijwillig de Wet
In 2018 hebben twee Aandeelhouders-
normering bezoldiging topfunctionarissen
vergaderingen plaatsgevonden waar onder andere
publieke en semipublieke sector (WNT) toe.
de volgende agendapunten ter besluitvorming en
De directeur heeft een contract voor
ter kennisname zijn voorgelegd:
onbepaalde tijd en de bezoldiging is niet
▶▶ Vaststelling agenda’s en verslagen algemene
afhankelijk van de prestaties van de organisatie,
vergadering;
noch zijn er aspecten van maatschappelijk
▶▶ Vaststellen Jaarverslag 2017;
verantwoord ondernemen opgenomen
▶▶ Bestemming van het resultaat 2017;
in de beloningsstructuur. De Raad van
▶▶ Bespreking Meerjarenplan 2019–2022 en
Commissarissen stelt de beloning vast op basis van de door de remuneratiecommissie voorgestelde beloning, na functionerings- en
Jaarplan 2019; ▶▶ Decharge directeur en leden van de Raad van Commissarissen;
beloningsgesprek met de directeur.
▶▶ Vaststelling profielschets voorzitter Raad van
De (systematiek van de) bezoldiging van
▶▶ (Her)benoeming twee leden en voorzitter
Commissarissen nieuw te werven voorzitter; de commissarissen is bij oprichting van de
Raad van Commissarissen;
vennootschap door de Algemene Vergadering
▶▶ Beloning Raad van Commissarissen;
van Aandeelhouders goedgekeurd.
▶▶ Afspraken nog te besteden
In de jaarrekening is de bezoldiging van de
exploitatiebijdragen: aanvullende activiteiten
directeur en de commissarissen opgenomen.
en opdrachten;
De bezoldiging valt zowel binnen de WNT normering als de gestelde voorwaarden
▶▶ Algemene stand van zaken InnovationQuarter.
en kaders vastgesteld door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
De externe accountant stelt ten behoeve van de aandeelhouders van de vennootschap een board letter op en de externe accountant kan over zijn verklaring omtrent de getrouwheid van de jaarrekening worden bevraagd door de algemene vergadering. De externe accountant woonde de vergadering bij waar de bespreking en vaststelling van de jaarrekening 2017 was geagendeerd.
73
Bijlagen
FinanciĂŤle kengetallen (realisatie versus begroting) Overzicht portfoliobedrijven Personalia directeur en leden van de Raad van Commissarissen Over dit verslag Toelichting belangrijkste indicatoren Gebruikte begrippen en termen
74
Financiële kengetallen Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)
2018
Begroting 2018
2017
PARTICIPATIEBEDRIJF Opbrengsten verkoop
–
participaties
–
375
Af: Aanschafwaarde verkochte participaties Liquidatie/faillissementen
–
–
–
–
(375) –
–
–
–
Transactieresultaat
–
–
–
Afboeking openstaande leningen
–
–
–
–
–
–
Dotaties aan voorzieningen
(585)
(250)
(448)
–
–
–
Vrijval als gevolg van afboeking in verband met verkoop, liquidatie etc. Mutaties voorzieningen
Ontvangen dividend
(585)
(250)
–
–
–
–
503
430
390
Rente liquide middelen
34
–
46
Overige vergoedingen
543
520
462
Ontvangen rente leningen u/g
Overige opbrengsten Opbrengsten P-bedrijf
Personeelskosten Bedrijfskosten Algemene kosten Kosten P-bedrijf Resultaat P-bedrijf
(448)
1.080
950
898
495
700
450
1.278
1.426
1.406
90
90
93
190
306
280
1.558
1.792
1.779
(1.063)
(1.092)
(1.329)
75
Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)
2018
Begroting 2018
2017
ONTWIKKELINGSBEDRIJF Exploitatiebijdragen Overige opbrengsten
4.641
4.515
4.545
–
–
–
4.641
Personeelskosten
4.515
4.545
3.298
3.224
3.334
Bedrijfskosten
782
621
533
Algemene kosten
561
Kosten O-bedrijf Resultaat O-bedrijf
Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)
680
678
4.641
4.515
4.545
–
–
–
2018
Begroting 2018
2017
OVERIGE ACTIVITEITEN Opbrengsten
1.716
1.225
Personeelskosten
1.691
1.278
829
Bedrijfskosten
1.197
335
396
255
74
–
Algemene kosten Kosten overige activiteiten
3.143
1.687
1.225
Resultaat overige activiteiten/buitengewone posten
8
29
–
Totaal resultaat InnovationQuarter
76
3.151
(1.055)
(1.063)
(1.329)
Overzicht portfoliobedrijven MIMETAS B.V. levert ‘organ-on-achip’ technologie waarop menselijke
IQCapital
weefsels in fysiologisch relevante modellen worden nagebouwd. De voorspellende waarde daarvan zijn veel groter dan bestaande methoden
Airborne ontwikkelt en produceert
IMSystems introduceert de
composiet oplossingen in de
Archimedes Drive, een nieuwe
sectoren Aerospace, Defensie en
technologiestandaard voor
Maritieme Industrie.
vertragingskasten, met de potentie
www.mimetas.com
een revolutie in de robotica www.airborne-international.com
industrie teweeg te brengen.
MOCS combineert engineering- en advieswerk met het lanceren van
www.imsystems.nl
nieuwe producten in de maritieme, offshore en civiele sector. www.mocs.nl
Barge Master is een toonaangevend bedrijf
IRM systems levert specialistische
op het gebied van
diensten en engineering voor de
bewegingscompensatiesystemen
gehele levensduur van onshore en
Momo Medical produceert een
voor de offshore-industrie.
offshore pijpleidingsystemen.
slim patiëntmonitoringssysteem
www.barge-master.com
www.irm-sys.com
dat verpleegkundigen helpt om decubitus (‘doorligwonden’) te voorkomen door de verpleging van informatie en waarschuwingen te voorzien over de houding en bewegingen van de patiënt. www.momomedical.com
Cybersprint geeft bedrijven grip
McNetiq biedt de gepatenteerde en
op hun online reputatie door de
bekroonde Controlock-technologie.
websites en apps voor bedrijven in
Deze magneettoepassing is de
kaart te brengen met als doel om
meest veilige, kostenefficiënte,
hacking en phishing tegen te gaan.
duurzame en flexibele tijdelijke
Munisense is marktleider in het
staalverbinding zonder het gebruik
online en realtime monitoren van
van lassen.
omgevingsparameters, zoals geluid,
www.cybersprint.nl
water en binnenklimaat. www.mcnetiq.nl www.munisense.nl
FiberCore is dé specialist voor bruggen, sluisdeuren en andere
Milgro is een onafhankelijke
zwaar te belasten constructies
solution provider op het gebied van
Ncardia is leverancier van humane
van vezelversterkte kunststof
afval- en grondstoffenmanagement
testsystemen gebaseerd op zelf
(composiet).
op basis van een circulair-
gekweekte hartspiercellen uit
economische visie.
menselijke stamcellen.
www.milgro.nl
www.ncardia.com
www.fibercore-europe.com
77
Onegini biedt bedrijven
RISKID biedt
Toxys is gespecialiseerd in een
een softwareoplossing om
risicomanagementsoftware
nieuwe generatie van innovatieve
gevoelige informatie te delen via
(SaaS-oplossing) aan een brede
toxiciteitstesten.
smartphone apps.
klantengroep in de publieke en private sector, waaronder
www.onegini.com
www.toxys.com
gemeentes, spoorwegen, medische centra, risk- consultancy- en projectmanagementbureaus. www.riskid.nl
Oxy-low specialiseert zich
Tradecloud is een online platform
in alternatieve biologische
waarmee productiebedrijven en
insecten behandelmethoden en
technische groothandels hun
kwaliteitsbewaring van food en
inkoop en verkoopprocessen kunnen integreren met hun
non-food commodities door middel van laag-zuurstof behandeling.
Robot Robots Company (RRC)
klanten en leveranciers.
bouwt robots voor de zorg www.oxylow.com
en beveiliging, die autonoom
www.tradecloud1.com
taken uitvoeren en anticiperen op steeds veranderende omstandigheden. www.robotsecuritysystems.com VarmX ontwikkelt een nieuw therapeutisch eiwit om acute
Parkbee maakt parkeergarages
Solar Monkey
van bedrijven toegankelijk voor
(orale antibloedstollingsmiddelen)
voor betaalbaar en gemakkelijk parkeren op toplocaties. www.parkbee.com
bloedingen te stoppen bij patiënten die factor Xa remmers
het grote publiek en zorgt zo Solar Monkey biedt installateurs
gebruiken, zoals trombose
van zonnepanelen de beste
patiënten.
software om een systeem te ontwerpen, de opbrengst
www.varmx.com
nauwkeurig te berekenen en deze vervolgens te garanderen aan zijn klanten. www.solarmonkey.nl Quantib ontwikkelt software waarmee het analyseren van MRI beelden sneller, efficiënter en
Xinaps ontwikkelt smart tools voor
goedkoper wordt. De software
BIM applicaties zoals Revit die het leven van architecten makkelijker
maakt ook nieuwe vormen van analyse mogelijk.
Tiledmedia, een spin-off van
maken.
TNO, zorgt voor een significante www.quantib.com
toename van kwaliteit van Virtual Reality-diensten en een reductie in de vereiste bandbreedte voor het streamen van VR-content. www.tiledmedia.com
78
www.xinaps.com
IQCapital fonds-in-fonds investeringen
BioGeneration Capital Fund III is
HPE Growth Capital investeert in
WSF is een startupincubator in Den
het derde fonds van BioGeneration
ondernemingen met schaalbare
Haag. Via het WSF Connectivity
Ventures. Het fonds richt zich
technologie in een groeifase. HPE
Accelerator programma
op bedrijven in de life sciences &
investeert in technologiebedrijven
maken startups een versnelde
health sector.
in de Hi-Tech Hardware, New
ontwikkeling door om hun bedrijf
Materials en Software & Internet.
‘investor ready’ te maken en om te kunnen opschalen in de West-
www.biogenerationventures.com www.hpegrowthcapital.com
Europese markt. Het doel is dat de ondernemingen zich uiteindelijk duurzaam vestigen in Den Haag en omgeving. www.worldstartupfactory.com
Connected Capital investeert in innovatieve en snel groeiende
Rotterdam Port Fund streeft
bedrijven geleid door exceptionele
naar een portfolio van 10 tot 15
management team en actief in
bedrijven. Het fonds investeert
markten die opgeschud worden
in haven gerelateerde bedrijven
door vergaande digitalisering.
waarbij de focus zal liggen op bedrijven in Nederland en België.
www.connectedcapital.nl www.rotterdamportfund.com
InnovationQuarter fondsen in beheer
ENERGIIQ Logotype
10.08.2017
UNIIQ helpt ondernemers in Zuid-
ENERGIIQ is het energie-
Holland om hun unieke innovatie
innovatiefonds van Zuid-Holland.
sneller naar de markt te brengen.
Met het fonds investeren wij in
Wij bieden ondernemers het
ondernemingen, die klaar zijn voor
startkapitaal om hun plannen te
het commercialiseren van hun
realiseren en de risicovolste fase
bewezen energie-innovatie, die
van concept tot veelbelovend
leidt tot CO₂-reductie.
bedrijf te overbruggen. www.energiiq.nl www.uniiq.nl
79
UNIIQ
Condi Food ontwikkelt non-
Hercules werkt aan een medicijn
destructieve inspectietechnologie
dat het lichaam beter in staat
Amylon Therapeutics ontwikkelt
voor voedsel, op basis van
stelt om de groei en uitzaaiing van
een kandidaatmedicijn tegen
hyperspectrale beeldopnamen.
verschillende vormen van kanker te verminderen.
de Katwijkse Ziekte, die formeel Hereditary Cerebral Hemorrhage
www.condifood.com www.hercules-pharma.nl
with Amyloidosis, Dutch Type (HCHWA-D) heet. www.amylon.com Fibriant richt zich op de ontwikkeling en productie van
Andrupos ontwikkelt een systeem
recombinant fibrinogeen, een
IMSystems introduceert de
eiwit dat voorkomt in ons bloed
Archimedes Drive, een nieuwe
en een belangrijke rol speelt bij
technologiestandaard voor
bloedstolling, weefselherstel en
vertragingskasten, met de
natuurlijke afweer.
potentie een revolutie in de robotica industrie teweeg te
waarmee de echtheid van waardedocumenten kan worden
www.fibriant.com
brengen.
geverifieerd door ze te herleiden www.imsystems.nl
naar hun bron (printer). www.andrupos.com Gearbox ontwikkelt een “digitale keurmeester voor groente en fruit”. Daartoe combineert
LeydenJar Technologies ontwikkelt
Clockworks ontwikkelt
Gearbox hardware, software en
een nieuw anodemateriaal om
beeldherkenningssoftware om met
AI kennis om uiteindelijk groente
de energiedichtheid van Li-on
behulp van deep learning via één
en fruit volledig automatisch te
batterijen significant (tot +50%) te
foto genomen met een mobiele
sorteren op kwaliteit.
vergroten.
www.gearboxinnovations.com
www.leyden-jar.com
telefoon gas/water/elektrameters nauwkeurig af te lezen. www.clockworks.co
LongBloom heeft een Concord ontwikkelt een
Hardt Global Mobility zet zich
gepatenteerd proces ontwikkeld
mobiel systeem om acute
in voor het concept van een
om bloemen op een schonere en
zorg te verlenen aan te vroeg
‘global village’ door een nieuw
langdurige (minimaal 6 maanden)
geboren baby’s, zonder dat de
transportsysteem te ontwikkelen
manier te preserveren.
navelstreng doorgeknipt hoeft
dat zo snel is als een vliegtuig, zo
te worden. Hierdoor worden de
gemakkelijk als de trein, voor een
overlevingskansen van de baby
fractie van de kosten.
vergroot. www.hardt.global www.concordneonatal.com
80
www.longbloom.com
Manometric ontwikkelt een
Oceans of Energy ontwikkelt een
Sensius werkt aan nieuwe
complete workflow, inclusief
drijvend platform op zee voor
kankerbehandelingen
3D-scanner, voor de productie van
het opwekken van hernieuwbare
met hyperthermie om de
3D-geprinte hand-pols braces. Dit
energie. Hiermee worden drijvende
behandelmogelijkheden voor
brengt comfortabele maatwerk
solar farms in de toekomst
patiënten met hoofd-halskanker te
braces binnen handbereik van alle
mogelijk gemaakt.
verbeteren.
www.oceansofenergy.blue
www.sensius.biz
artrose patiënten. www.manometric.nl
Qlayers ontwikkelt hardMayht ontwikkelt revolutionaire
en software om volledig
SeraNovo ontwikkelt een methode
luidsprekertechnologie
geautomatiseerd te coaten
om de absorptie van orale
waarmee luidsprekers vele
waardoor de coating homogener
medicijnen die moeilijk oplosbaar
malen compacter, krachtiger en
wordt en het proces efficiënter,
zijn in water te verbeteren.
goedkoper geproduceerd kunnen
veiliger en duurzamer is. www.seranovo.com
worden dan conventionele speakers.
www.qlayers.com
www.mayht.com
SemioticLabs voorspelt wanneer en waarom elektromotoren en
Tracefy ontwikkelt een track en
MyLife Technologies ontwikkelt
roterend equipment faalt. Klanten
trace oplossing voor e-bikes om
pleisters met nanoporeuze
van Semiotic Labs gebruiken de
aan fleetowners, fietsmerken,
micronaalden waarmee medicatie
oplossingen om onderhoud in
en consumenten waardevolle
op een pijnloze en eenvoudige
te plannen voordat machines
inzichten te verschaffen.
manier kan worden toegediend.
uitvallen.
www.mylifetechnologies.nl
www.semioticlabs.com
Numeric Biotech ontwikkelt
Sense Glove zorgt voor de meest
VarmX ontwikkelt een nieuw
een nieuwe therapie waarmee
natuurlijke interactie in VR en AR.
therapeutisch eiwit om acute
senescente cellen uit het
Met Sense Glove kan een virtueel
bloedingen te stoppen bij
menselijk lichaam verwijderd
object aangeraakt, gevoeld en
patiënten die factor Xa remmers
kunnen worden, waarmee
gemanipuleerd worden alsof het
(orale antibloedstollingsmiddelen)
ouderdomsziekten en kanker
een echt object is.
gebruiken, zoals bijvoorbeeld
www.tracefy.com
trombose patiënten.
mogelijk beter kunnen worden behandeld.
www.senseglove.com www.varmx.com
www.numericbiotech.com
81
VIBES.technology slaat een brug
Wolk Company is de bedenker
tussen simulatie en metingen
van WOLK, een airbagriem ter
aan geluid en trilling in high-tech
voorkoming van heupfracturen.
engineering omgevingen, om ongewenste trilling vroegtijdig
www.wolkcompany.com
in het ontwerpproces te identificeren, en uit te bannen. www.vibestechnology.com
ENERGIIQ
INNECS EXASUN is een Nederlandse
Innecs Power Systems biedt
SET Fund III investeert in Europese
ontwikkelaar en producent van
oplossingen voor een efficiënte
bedrijven met schaalbare
hoge kwaliteit zonnepanelen
energieconversie van (industriële)
oplossingen die bijdragen aan de
voor gebouw-geïntegreerde
klanten. Deze oplossingen
transitie van de vraag, het aanbod
toepassingen.
verhogen de energie-efficiëntie en
en de distributie van energie.
verlagen de (CO2) emissie. www.setventures.com
www.exasun.com www.innecs.nl
82
Personalia directeur en leden van de Raad van Commissarissen Directeur
R. (Rinke) Zonneveld Geboortejaar
1971
Nationaliteit
Nederlandse
Benoemd
Directeur (per 23-09-2013)
Eind huidige termijn
Onbepaalde tijd
Voorgaande functie
Directeur Ondernemerschap bij het Ministerie van Economische Zaken
Nevenfuncties
Voorzitter VCS - vereniging van wetenschapsmusea en science centra Lid van het bestuur SmartPort Lid van het bestuur Stichting Venture CafĂŠ Rotterdam Lid raad van toezicht Erasmus Centre for Entrepreneurship
Raad van Commissarissen
M.E. (Marike) van Lier Lels Geboortejaar
1959
Nationaliteit
Nederlandse
Benoemd
Voorzitter Raad van Commissarissen (per 23-11-2018)
Eind huidige termijn Commissies Huidige positie/ loopbaan
22-11-2022 Voorzitter Remuneratiecommissie Non executieve Board member RELX plc Lid raad van commissaris NS Lid raad van commissaris Dura Vermeer
(Neven)functies
Lid Bestuur vereniging Aegon Lid Investeringscommissie Quadrum
B.N.M. (Brigitte) van der Maarel Geboortejaar
1968
Nationaliteit
Nederlandse
Benoemd Eind huidige termijn Commissies Huidige positie/ loopbaan (Neven)functies
Lid Raad van Commissarissen (per 03-02-2014) 02-02-2022 (niet herbenoembaar) Voorzitter Audit Commissie Head of NIBC Mezzanine & Equity Partners Voorzitter investeringscommissie Topfonds Gelderland Lid Raad van Commissarissen en Voorzitter Audit Commissie Meerlanden N.V. Lid Raad van Eigen Wijzen CPI Governance
83
L.J.A. (Leo) Brand Geboortejaar
1965
Nationaliteit
Nederlandse
Benoemd Eind huidige termijn Commissies Huidige positie/ loopbaan (Neven)functies
Lid Raad van Commissarissen (per 23-03-2018) 22-03-2022 Lid Audit Commissie Chief Information Officer (CIO) VOPAK Commissaries PortXL
C.A.M. (Kees) de Koning Geboortejaar
1958
Nationaliteit
Nederlandse
Benoemd Eind huidige termijn Commissies Huidige positie/ loopbaan (Neven)functies
Lid Raad van Commissarissen (per 03-02-2014) 02-02-2022 (niet herbenoembaar) Lid Audit Commissie Bestuurder Consualis Consulting Group B.V. Lid raad van toezicht en auditcommissie NLR - Nederlands Luchten Ruimtevaartcentrum Voorzitter van de Raad van Commissarissen van Hardt Hyperloop Voorzitter van de Raad van Commissarissen van RGS Development B.V. Chairman of the Board, Eartex EAVE Ltd., London UK
P.J. (Peter) van Zunderd Geboortejaar
1947
Nationaliteit
Nederlandse
Benoemd Eind huidige termijn Commissies Huidige positie/ loopbaan
Lid Raad van Commissarissen (per 02-06-2014) 01-06-2021 (niet herbenoembaar) Lid Remuneratiecommissie Carrière bij de politie van 1968 tot en met 2007, o.a. als hoofdcommissaris van het Korps Landelijke Politiediensten en voorzitter van het College van Bestuur van de Politieacademie
(Neven)functies
Strategisch adviseur Pandora Intelligence Voorzitter klachtencommissie Bijzondere Opsporingsdiensten Voorzitter Raad van Advies IMPEC - Improving Performance Governments (Vice)voorzitter audit commissie NVAO - Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie Lid bestuur VVD gemeente Goirle Ethics and disciplinary inspector UEFA Lid bestuur stichting Annetje van Puijenbroek Lid Visitatiecommissie kwaliteitsstelsel Veiligheidsregioâ&#x20AC;&#x2122;s
84
Over dit verslag Met dit jaarverslag leggen we verantwoording
het Jaarverslag 2016 hebben 254 organisaties
af over onze activiteiten in 2018. Bij het opmaken
deelgenomen en InnovationQuarter heeft
van het jaarverslag volgen we relevante (inter)
een score behaald van 142 van de 200 (2015:
nationale richtlijnen en best practices.
137) en is daarmee op de ranglijst op plaats 91 (2015: 89) geëindigd. Met deze eindscore
In het jaarverslag 2015 hebben we een eerste
bevinden we ons in het peloton van de
aanzet gedaan om het traditionele jaarverslag
Transparantiebenchmark. Er is een nieuwe opzet
meer te integreren met de rapportage over onze
van de Transparantiebenchmark vanaf 2018, de
maatschappelijke functie in de regio en leggen
frequentie van de benchmark gaat van jaarlijks
we verantwoording af over ons maatschappelijk
naar tweejaarlijks. Ook met dit jaarverslag zullen
verantwoord ondernemen (MVO) en onze
deelnemen aan de Transparantiebenchmark.
behaalde resultaten op de materiële thema’s. In dit jaarverslag rapporteren we over de resultaten
Bij de jaarrekening en het jaarverslag nemen
en het maatschappelijk rendement daarvan:
wij de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2
het aantal gecreëerde nieuwe arbeidsplaatsen,
BW en de Richtlijnen van de Jaarverslaggeving
het aantal gerealiseerde innovatieprojecten,
in acht. Omdat de vaststelling van de materiële
het additioneel geïnvesteerd private kapitaal.
thema’s voor InnovationQuarter nog in
Er zijn geen veranderingen in de definities en
ontwikkeling is, zijn alleen de ‘in accordance’ –
meetmethoden van de data in vergelijking met
Core aspecten van de G4-richtlijn van het Global
voorgaande jaren. En er zijn geen onzekerheden
Reporting Initiative (GRI) van de algemene
of inherente beperkingen in de data gevonden
standaard informatievoorziening in de hierop
als gevolg van de metingen, schattingen of
volgende tabel opgenomen inclusief verwijzing
berekeningen.
naar voorliggend jaarverslag en jaarrekening
Welke maatschappelijke uitdagingen
2018waar deze informatie is opgenomen.
we adresseren komt in Onze omgeving
Met dit jaarverslag leggen we verantwoording
en Onze strategie aan de orde.
af over onze activiteiten in 2018 en is er weer
In 2015 is een start gemaakt met de
een stap gezet richting de integratie van het
inventarisatie van de materiële thema’s voor
traditionele jaarverslag naar een integratie
InnovationQuarter. In 2016 heeft een verdere
met de rapportage over het maatschappelijk
verificatie en aanpassing van de materiële
ondernemen. Bij het opmaken van het
thema’s plaatsgevonden in dialoog met onze
jaarverslag volgen we relevante (inter)nationale
participanten en interne toetsing met de
richtlijnen en best practices.
medewerkers die direct contact hebben met
EY is de onafhankelijke externe accountant
onze stakeholders. Het nog beter in kaart
van InnovationQuarter en heeft de opdracht
brengen van de materiële thema’s is een
gekregen om een oordeel te geven over de
doorlopend proces en wordt de komende jaren
jaarrekening en rapporteert hierover met
voorgezet.
behulp van de controleverklaring van de onafhankelijke accountant, zoals opgenomen in
Met het jaarverslag 2016 hebben we
de jaarrekening.
deelgenomen aan de Transparantiebenchmark. Deze benchmark is uitgevoerd door EY in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken. Aan de Transparantiebenchmark voor 85
GRI-tabel #
Indicator
Referentie
Gerapporteerd
Voorwoord, Verslag van de Raad van Commissarissen, Verslag van de Directie
Volledig
Algemene standaard informatievoorziening Strategie en Analyse G4-1
Verklaring Directie /Raad van Commissarissen over de relevantie van duurzame ontwikkeling voor de organisatie en haar strategie
Organisatieprofiel G4-3
Naam organisatie
Onze organisatie/Hoe zijn we georganiseerd, Jaarrekening
Volledig
G4-4
Producten en diensten
Onze strategie
Volledig
G4-5
Locatie hoofdkantoor
Colofon, Onze organisatie/ Human resource management / Huisvesting
Volledig
G4-6
Landen waarin actief
Onze strategie, Onze resultaten
Volledig
G4-7
Eigendomsstructuur en rechtsvorm
Onze omgeving / aandeelhouders, Onze organisatie/ hoe zijn we georganiseerd, Jaarrekening
Volledig
G4-8
Afzetmarkten
Onze strategie
Volledig
G4-9
Omvang organisatie
Onze organisatie/Human resource management/HRM-dashboard
Volledig
G4-10
Samenstelling personeelsbestand
Onze organisatie/Human resource management/HRM-dashboard
Volledig
G4-11
Percentage medewerkers dat onder cao valt
Onze organisatie / Human resource management / arbeidsvoorwaarden
Volledig
G4-12
Waardeketen
Onze strategie
Volledig
G4-13
Significante organisatorische wijzigingen
Onze organisatie/ Hoe zijn we georganiseerd
Volledig
G4-14
Toepassing Precautionary Principle
Governance
Volledig
G4-15
Extern geformuleerde duurzaamheidsprincipes en initiatieven die de organisatie onderschrijft/toepast
Human Resource management
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2019 e.v.
G4-16
Lidmaatschap van verenigingen (zoals brancheverenigingen en/of nationale/ internationale belangenorganisaties
Hoe te interpreteren? In principe geen lid, wel veel samenwerkingen e.d. Niet van toepassing, geen lidmaatschappen
Volledig
Materialiteit en Afbakening
86
G4-17
Basis verslaggeving dochters/ samenwerkingsverbanden
Jaarrekening
Volledig
G4-18
Proces bepaling inhoud en afbakening verslag
Onze omgeving, Over dit verslag
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2019 e.v.
G4-19
Identificatie materiële aspecten vanuit proces bepaling inhoud van het verslag
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2019 e.v.
G4-20 Materiële aspecten voor de organisatie
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2019 e.v.
G4-21
Materiële aspecten voor de omgeving
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2019 e.v.
G4-22
Gevolgen herformuleringen
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2019 e.v.
G4-23
Significante wijzigingen t.a.v. reikwijdte Er zijn geen veranderingen in de en afbakening t.o.v. vorige verslagperiodes definities en meetmethoden van de data in vergelijking met voorgaande jaren.
Volledig
#
Indicator
Referentie
Gerapporteerd
Algemene standaard informatievoorziening Betrokkenheid belanghebbenden G4-24
Lijst van betrokken belanghebbenden
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Volledig
G4-25
Selectie van belanghebbenden
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2019 e.v.
G4-26
Benadering van belanghebbenden
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2019 e.v.
G4-27
Reactie organisatie op onderwerpen/ vraagstukken die naar voren zijn gekomen door betrokkenheid belanghebbenden
Onze omgeving/materiële onderwerpen
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2019 e.v.
Grondslagen voor verslaggeving G4-28
Verslagleggingsperiode
Over dit verslag, Jaarrekening
Volledig
G4-29
Datum voorgaande verslag
Over dit verslag, Jaarrekening
Volledig
G4-30 Verslaggevingscyclus
Over dit verslag, Jaarrekening
Volledig (Kalenderjaar)
G4-31
Contactgegevens
Colofon
Volledig
G4-32
GRI-tabel
Over dit verslag
Gedeeltelijk, verdere uitwerking 2019 e.v.
G4-33
Beleid en huidige praktijk met betrekking tot externe assurance
Over dit verslag
Volledig
Onze governance
Volledig
Onze governance
Volledig
Governance G4-34
Governancestructuur
Ethiek en integriteit G4-56
Waarden en normen van de organisatie
87
Toelichting belangrijkste indicatoren In het Jaarverslag communiceren we over onze prestaties (indicatoren) voor het boekjaar. De realisatie van de indicatoren zetten we af tegen de verwachte prestaties zoals gepresenteerd in ons Jaarplan. De basis uitgangspunten van hoe we deze prestaties meten en vastleggen zijn hieronder opgenomen.
Business Development
werken, wordt het resultaat verdeeld over
Met ingang van 2017 gelden voor de 5 regionale
de betreffende ROM’s. We nemen alleen een
ontwikkelingsmaatschappijen LIOF, BOM, OOST
resultaat op als we belangrijk of bepalend
NL, NOM en InnovationQuarter geharmoniseerde
geweest zijn voor het slagen van het project.
resultaatafspraken voor Business Development:
Voor bepaalde projecten nemen we op basis
▶▶ Aantal business cases en innovatieprojecten:
van onze inzet een afslag op het resultaat.
Projecten worden onderverdeeld
naar de herkomst van de middelen.
Foreign Investments
Innovatieprojecten zijn projecten waarin
De indicatoren van Foreign Investments
zowel private als publieke middelen
worden conform de richtlijnen NFIA gemeten
beschikbaar zijn. Projecten met alleen private
en gepresenteerd. Als bewijs van onderstaande
financiering noemen we business case. Als
indicatoren geldt een getekende confirmation
bewijs voor een succesvol innovatieproject
letter van de betreffende ondernemingen,
geldt een subsidiebeschikking, al dan niet
waarin zij een indicatie geven van de te
met de verwijzing naar het achterliggende
verwachten nieuwe arbeidsplaatsen en
projectplan. Voor de business case geldt een
geïnvesteerd vermogen.
getekende confirmation letter, naar analogie
▶▶ Aantal bedrijven geland.
van de werkwijze bij Foreign Investments.
▶▶ Investeringsvolume (€ mln.): Totale
▶▶ Uitgelokte investeringen (€ mln.): Voor
investeringsomvang, dat volgens de
innovatieprojecten worden de totale
onderneming binnen maximaal 3 jaar na
projectkosten van gefinancierde projecten,
het moment van vestiging of uitbreiding is
gebaseerd op projectvoorstellen, gedeeld door de verwachte looptijd van het project,
gerealiseerd. ▶▶ Aantal arbeidsplaatsen: Additionele
verantwoord als Uitgelokte investeringen.
arbeidsplaatsen, dat volgens de onderneming
Zo wordt bijvoorbeeld een EFRO-project van
binnen maximaal 3 jaar na het moment van
€ 4 miljoen met een looptijd van 5 jaar voor €
vestiging of uitbreiding is gerealiseerd. Bij
800.000 meegeteld in het betreffende jaar.
de gecreëerde arbeidsplaatsen (FTE) wordt
▶▶ Voor een business case worden de
uitgegaan van een tijdspanne van 3 jaar.
totale projectkosten van gefinancierde projecten, gebaseerd op projectvoorstellen,
Verder geldt nog dat we op bepaalde projecten
verantwoord als Uitgelokte investeringen.
een afslag nemen op het aantal FTE of
▶▶ Voor projecten waar meer ROM’s tegelijk aan 88
Investeringen indien de genoemde getallen
onrealistisch worden geacht (in samenspraak
onze portfolio-bedrijven. Bovenstaande is
met NFIA) wordt deze naar beneden bijgesteld.
exclusief fund-in-fund FTE.
Ook wordt conform de richtlijnen van NFIA aantal bedrijven die zijn behouden voor de regio met bijbehorende investeringen en FTE meegenomen in het resultaat. ▶▶ Voor de IR-bezoeken wordt een lijst bijgehouden en gezamenlijk met RP en THBA jaarlijks een additioneel rapport opgesteld. Capital
▶▶ Aantal nieuwe investeringen: Als bewijs van aantal (nieuwe) investeringen (IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ) geldt een getekende investeringsovereenkomst binnen de rapportage periode. ▶▶ Verstrekte financieringen: Deze indicator betreft het totaal geïnvesteerd vermogen gedurende de rapportageperiode, de uitgangspunten van vaststelling van deze indicator zijn als volgt: De toegezegde investeringen van eigen middelen van IQCapital, ENERGIIQ en UNIIQ, de onderbouwing is gebaseerd op investeringsovereenkomst(en); ▶▶ Uitgelokte investeringen: Betreft de gedurende de rapportageperiode de toegezegde investeringen door derden bij de portfoliobedrijven van IQCapital, UNIIQ of ENERGIIQ (N.B. bij UNIIQ ‘echte derden’ niet zijnde de projectpartners -EMC, UL, TUD) het bewijsstuk zijn de investeringsovereenkomsten van derden. Deze indicator is exclusief het ingelegd fundin-fund vermogen door derden. ▶▶ Aantal arbeidsplaatsen: Voor het totaal aantal arbeidsplaatsen (FTE) wordt alleen IQCapital en ENERGIIQ meegenomen, UNIIQ niet omdat deze niet deze doelstelling kent. De FTE (geprojecteerde FTE over 3 jaar minus huidig aantal FTE) worden alleen meegenomen op moment van investering in een (nieuw) portfolio-bedrijf. Op moment nieuwe ronde wordt een nieuwe nulmeting gedaan op basis van input ontvangen van 89
Gebruikte begrippen en termen BD
Kernactiviteit Business Development
BDIH
Big Data Innovatie Hub Zoetermeer
BOM
Brabantse Ontwikkelings Maatschappij
CADC
Composite Automation Development
IR KPI
MIT
Topsectoren. Memorandum of Understanding
uitvoering/ beheer van de fondsen
MTO
Medewerkerstevredenheids-
Een Interreg project Companion diagnostics businesses) project plans to improve healthcare by enhanced adoption of
onderzoek NFIA
Netherlands Foreign Investment Agency
RNE RP
Roadmap Next Economy RotterdamPartners
Personalized Medicine in North-West
RTHA
Rotterdam The Hague Airport
Europe. The objective is to establish a
SDDE
Secure Digital Data Exchange een
network, which supports SMEs along the
intensieve verkenning naar het
value chain of Companion diagnostics (Cdx)
realiseren van veilige digitale da-
development.
ta-uitwisseling. SDDE, inmiddels hernoemd naar Next Delta.
Grote bedrijven die internationaal opereren met een belangrijke vestiging in Nederland.
SHINE
Shared value creation in the Health-
Data centra.
care economy through INtegrated
EBZ
Economic Board Zuid-Holland
business modEls. The Intterreg
EIB
European Investment Bank
SHINE project aims to push transna-
European Life Sciences Growth Fund
tional and cross-sector co-operation
European Medicines Agency.
in the healthcare economy, in order
De Europese Unie (EU) wil de economische
to disseminate the most innovative
verschillen tussen de Europese regio’s
healthcare solutions and to develop
verkleinen. Dat doet de EU met het
new economic activities for SMEs
DC’s
ELSGF EMA EFRO
across the North Sea Region.
Europees Fonds voor Regionale FFT FI FME FTE HTSM Interreg
Ontwikkeling (EFRO).
SMITZH
Kernactiviteit Foreign Investments
Smart Manufacturing Industriële Toepassingen Zuid-Holland
Fact Finding Trips
THBP
The Hague Business Partners
De ondernemersorganisatie voor de
VS
Verenigde Staten
technologische industrie
VK
Verenigd Koninkrijk
Fulltime-equivalent
ZIP
Zuid-Hollands Investeringsplatform
High Tech Systemen en Materialen Het Interreg Community Initiative, kortweg Interreg, is een Europees programma dat zich inzet voor grensvervaging in Europa. Interreg, betaald door de Europese Unie, probeert de samenwerking te bevorderen tussen regionale gebieden in verschillende landen.
90
Mkb-innovatiestimulering Regio en
MoU
expedited for small and medium-sized
Corporates
Het Leiden Bio Science Park.
Kernactiviteit Capital, waaronder IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ
Codex4SMEs’
Kritieke prestatie-indicator(en)/ Key performance indicator(s)
LBSP
Centre CAP
Investor Relations
COLOFON Druk: Van de Sande Het InnovationQuarter jaarverslag is gedrukt op gerecycled papier (60% recyclede en 40% primaire FSC-gecertificeerde vezels). Š InnovationQuarter IQ032019
WTC The Hague Prinses Margrietplantsoen 32 2595 BR den haag +3188 4747 255 info@innovationquarter.nl www.innovationquarter.nl
91