Jaarplan InnovationQuarter 2019 by InnovationQuarter

jaarplan

2019

INHOUDSOPGAVE

Inleiding 1. Relevante ontwikkelingen

5. Capital

1.1 Meerjarenplan

5.1 Opdracht

1.2 Missiegedreven nationaal

5.2 Prestaties

topsectorenbeleid

5.3 Activiteiten

1.3 Invest-NL 1.4 Tot slot

6. Roadmap Next Economy 6.1 Opdracht

2. Speerpunten sectoren

6.2 Prestaties

2.1 Sectoren

6.3 Activiteiten

2.2 Energie

6.4 Zuid-Hollands Investeringsplatform

2.3 Circulair 2.4 Maritiem & Haven

7. Economic Board Zuid-Holland

2.5 High Tech Systems & Materialen 2.6 Aerospace

8. Organisatie en Communicatie

2.7 ICT 2.8 Cybersecurity 2.9 Life Sciences & Health 2.10 Horticulture

3. Business Development 3.1 Opdracht 3.2 Prestaties 3.3 Activiteiten

4. Foreign Investments & Internationalisering 4.1 Foreign Investments 4.1.1 Opdracht 4.1.2 Prestaties 4.1.3 Activiteiten 4.2 Internationalisering 4.2.1 Opdracht 4.2.2 Prestaties 4.2.3 Activiteiten

9. Begroting

Inleiding Sinds 2014 is InnovationQuarter actief als regionale ontwikkelings maatschappij voor Zuid-Holland. Een unieke samenwerking tussen de Rijksoverheid, provincie, alle grote steden, de universiteiten en de universitair medisch centra in de regio.

ecosysteem kunnen versterken en die zich in Zuid-Holland willen vestigen, zetten we de regio internationaal steviger op de kaart en investeren we substantieel in het onderhouden van relaties met al in Zuid-Holland gevestigde internationale bedrijven. ▶▶ Vanuit Capital helpen we vernieuwende en snelgroeiende bedrijven aan financiering, onder

InnovationQuarter is opgericht om de

meer door zelf risicodragend in deze bedrijven te

economische structuur van de regio duurzaam

investeren. Ook zetten we in op het vergroten

te versterken en het innovatief vermogen van

van het beschikbare investeringskapitaal in de

Zuid-Holland te ontsluiten. Samen met bedrijven,

regio.

cluster- en deltaorganisaties, universiteiten, hogescholen en mbo's, incubators, financiers,

In 2019 zetten wij in op het behalen van de

investeerders en overheden werken we aan

volgende doelstellingen:

sterke ecosystemen en clusters in onze regio. Een regio met een groot innovatiepotentieel door

Business Development: het aanjagen van 40

de sterke kennisinfrastructuur en een diversiteit

business cases en innovatieprojecten en het

aan traditionele en nieuwe sectoren, met veel

realiseren van € 20 mln. aan gemeten uitgelokte

innovatieve bedrijven. In deze regio vinden partijen

private en publieke investeringen.

oplossingen voor een aantal maatschappelijke

vraagstukken. En zetten we samen een volgende

Foreign Investments: het laten landen in Zuid-

stap naar de nieuwe economie door het verzilveren

Holland van 40 bedrijven met een investeringsvolume

van kansen die de digitale en circulaire economie

van € 80 mln. en 120 Investor Relations bezoeken aan

biedt. Ons intensieve netwerk met meer dan

bedrijven.

8.000 ondernemers in de regio en meer dan 500

In het verlengde van de drie kerntaken ondersteunt

investeerders, gecombineerd met ons uitgebreide

InnovationQuarter sinds 2017 ondernemers op het

internationale netwerk, vormt de basis van ons werk.

gebied van internationalisering. In 2019 streven we naar de volgende resultaten:

InnovationQuarter werkt via verschillende activiteiten aan het duurzaam verbeteren van de economische prestaties en aan het benutten van het innovatieve potentieel van Zuid-Holland: ▶▶ Vanuit Business Development smeden we consortia tussen innovatieve bedrijven en waar nodig met kennisinstellingen, gericht op de ontwikkeling van nieuwe business. ▶▶ Vanuit Foreign Investments zoeken we wereldwijd naar bedrijven die ons regionale

▶▶ opzetten, uitvoeren en inbedden van ten minste 3 bestaande en nieuwe hub-to-hub samenwerkingen; ▶▶ organiseren van minimaal 4 eigen missies met ten minste 40 bedrijven; en ▶▶ ondersteunen van 10 missies van partners binnen en buiten de regio.

Capital (de fondsen IQCapital, ENERGIIQ en UNIIQ):

Brede regionale rol

de realisatie van 24 investeringen met een totaal

De opgave vraagt van InnovationQuarter dat

geïnvesteerd vermogen van € 40 mln. (inclusief

ze méér is dan een verbinder, meer dan een

uitgelokte private investeringen).

acquisitieorganisatie en meer dan een investeerder. Ook in 2019 doen we meer dan waar we op basis van

Onze activiteiten moeten in 2019 leiden tot een

hierboven benoemde targets op afgerekend worden.

additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van naar schatting € 140 mln. en de creatie van

Dat ‘meer’ zit in de eerste plaats in de integrale

ruim 600 hoogwaardige arbeidsplaatsen in de

samenwerking tussen onze kerntaken, waardoor

regio. Daarmee is er sprake van continuïteit van

we onze kennis en netwerken optimaal inzetten

onze kritische prestatie indicatoren (kpi’s) ten

voor ondernemers. In reguliere sectormeetings

opzichte van 2018.

delen collega's vanuit Business Development, Roadmap Next Economy, Foreign Investments

Ook voert InnovationQuarter sinds 2015 het

& Internationalisering en Capital actuele

secretariaat van de Economic Board Zuid-Holland.

ontwikkelingen en leads, met als doel vanuit ieders

Dat draagt bij aan synergie tussen enerzijds de

kennis en expertise de toegevoegde waarde van

netwerkkracht, denkkracht en lobbykracht van

InnovationQuarter te versterken.

de Board en anderzijds de executiekracht van InnovationQuarter.

Het ‘meer’ zit ook in het leggen van verbindingen tussen individuele ondernemers onderling en tussen

In aanvulling op de drie kerntaken neemt

(buitenlandse) ondernemers en kennisinstellingen.

InnovationQuarter sinds voorjaar 2018 de

Het ‘meer’ zit in de bijdragen die wij zelf en via de

procesverantwoordelijkheid voor de uitvoering

Economic Board Zuid-Holland leveren aan regionale

van de Roadmap Next Economy (RNE) op zich. Het

beleidsagenda’s. En het ‘meer’ zit niet in de laatste

RNE–team richt zich in 2019 op het structureren,

plaats in de wijze waarop we via onze externe

aanjagen en bewerkstellingen van benodigde

communicatie de innovatieve kracht van onze regio

doorbraken en systeeminterventies in Zuid-Holland

op de kaart zetten.

binnen 5 transitiepaden. Projecten worden op deze manier in gang gezet. Per project wordt een

Leeswijzer

systeeminterventie-strategie opgezet en uitgevoerd.

Hoofdstuk 1 start met een korte reflectie op de uitrol

Er wordt hierbij samengewerkt met ondernemers,

van ons Meerjarenplan 2019-2022 Meer ImpaQt

kennisinstellingen en overheden in Zuid-Holland.

voor Zuid-Holland en gaat vervolgens in op enkele externe ontwikkelingen die relevant zijn voor onze

Voor een deel van deze transitieprojecten is het

organisatie. In hoofdstuk 2 worden de inhoudelijke

maken van een financierbare business case een

focus en speerpunten binnen de verschillende

stevige uitdaging. Per 1 januari 2019 neemt

sectoren voor 2019 aangegeven. In de hoofdstukken

InnovationQuarter de verdere uitwerking en

3 t/m 5 wordt per kerntaak aangegeven wat de

uitvoering van het Zuid-Hollands Investerings-

doelstellingen zijn voor 2019 en welke activiteiten

platform op zich. Een klein kernteam van financial

daarvoor worden uitgevoerd. Vervolgens gaat

engineers gaat projecten in de regio gestructureerd

hoofdstuk 6 in op de doelstellingen en activiteiten

helpen bij het financierbaar maken van hun busi-

voor de Roadmap Next Economy en het Zuid-

ness case en het toegang bieden tot financiering.

Hollands Investeringsplatform. De doorontwikkeling

van de Economic Board Zuid-Holland, waarvan het secretariaat bij InnovationQuarter is ingebed, komt aan de orde in hoofdstuk 7. Na een beknopte toelichting op onze organisatie en communicatieactiviteiten (hoofdstuk 8) eindigt dit jaarplan met onze begroting voor 2019 (hoofdstuk 9). Rinke Zonneveld Directeur InnovationQuarter

1. Relevante ontwikkelingen Dit hoofdstuk beschrijft de voor InnovationQuarter relevante ontwikkelingen die zich in 2018 hebben voorgedaan of die van invloed zullen zijn in 2019. We starten met de inzet van ons Meerjarenplan 2019-2022.

in hand en zullen we nog nadrukkelijker verbinden aan onze activiteiten. We streven ernaar dat projecten en investeringen waar we aan werken zoveel mogelijk bijdragen aan alle drie de vormen van impact. We zijn er van overtuigd dat met deze inzet we

1.1 Meerjarenplan

nog meer verschil kunnen maken in het duurzaam

Uitgangspunt in ons Meerjarenplan is dat we nog

versterken van de economische structuur van

meer nadruk willen leggen op de impact die we

de regio. Dit vraagt enerzijds een vloeiende

creëren. InnovationQuarter is een economische

samenwerking met onze private en publieke

ontwikkelingsmaatschappij dus onder impact

partners, anderzijds intern een strakker inhoudelijk

verstaan we eerst en vooral de strategische inzet

afwegingskader waar we wel en niet voor gaan.

van onze mensen en middelen op een wijze die duurzaam verschil maakt, structuurversterkend is

Vanuit bovenstaande gedachte gaan we per

en aansluit bij huidige en toekomstige sterktes van

sector een integrale strategie opstellen, die in- en

de regio.

extern gedragen wordt en voor ons fungeert als strategisch afwegingskader. Het Meerjarenplan

▶▶

Deze inzet vertaalt zich in direct economische

2019-2022 kent hiertoe een eerste aanzet. Uiterlijk

impact, die zichtbaar wordt in gedane en

tweede kwartaal 2019 zullen we, met input vanuit

uitgelokte investeringen en gecreëerde banen.

de Economic Board Zuid-Holland, komen tot een

Dit is het niveau van de harde KPI’s verbonden

verdere uitwerking in een Meerjarenplan per

aan onze kernactiviteiten.

sector.

Een tweede vorm van impact is de strategisch inspanningen samen met partners om ecosys-

1.2 Missiegedreven nationaal topsectorenbeleid

temen en clusters in onze regio te versterken

Nederland is één van de meest concurrerende

en de internationale aantrekkingskracht van

en innovatieve landen wereldwijd. Om ons land

onze regio te verbeteren.

zo vernieuwend en economisch succesvol te

Onder maatschappelijke impact verstaan we de

houden hebben de minister en staatssecretaris

positieve bijdrage die geleverd wordt aan het

van Economische Zaken en Klimaat (EZK),

oplossen van maatschappelijke vraagstukken

in juli 2018 het nieuwe Missiegedreven

op het gebied van onder meer voeding,

Innovatiebeleid gepresenteerd. Dit bouwt voort

economische impact, die zichtbaar wordt in onze

▶▶

gezondheid, energie en veiligheid.

op de samenwerking uit de Topsectorenaanpak. Hierin staan economische kansen van

Direct economische, strategisch economische en

maatschappelijke uitdagingen - zoals voldoende

maatschappelijke impact gaan ons inziens hand

duurzaam geproduceerd voedsel en betaalbare

en toegankelijke gezondheidzorg - centraal. Sleuteltechnologieën als quantum en kunstmatige intelligentie krijgen een centrale rol. En innovatieve mkb’ers en startups worden actief betrokken bij de nieuwe aanpak. Een aanpak met kansen voor de regio Zuid-Holland.

1.3 Invest-NL Medio 2019 gaat Invest-NL van start onder leiding van voormalig minister van Financien Wouter Bos. De oprichting van Invest-NL is ingegeven vanuit de constatering dat investeringen in projecten en bedrijven op het gebied van maatschappelijke opgaven niet goed van de grond komen, vanwege

InnovationQuarter in 2019 verder aangescherpt. Clusterversterking, maatschappelijke uitdagingen en transitieopgaven zullen naar verwachting meer leidend worden vanuit de verschillende sectoren waarin InnovationQuarter werkt. Het explicieter maken van (regionale) doelstellingen en de doorvertaling van een concrete strategie per sector naar een handelingsperspectief voor InnovationQuarter hoort daarbij. Evenals het maken van duidelijkere samenwerkingsafspraken met onder meer cluster- en deltaorganisaties in de regio. Mogelijkerwijs leiden de genoemde ontwikkelingen ook tot verdere taakuitbreiding of intensivering op bestaande taken.

het onaantrekkelijke (gepercipieerde) risicoprofiel, de te lange terugverdientijd of ontbrekende ontwikkelcapaciteit (opwerken van business cases). Invest-NL start met een kapitaalstorting

De indeling in direct economisch, strategisch economisch en maatschappelijke impact is geïnspireerd door de werkwijze van de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij.

door het Rijk van € 2,5 mld. en gaat investeren op het gebied van maatschappelijke opgaven (energietransitie, duurzaamheid, klimaat) en op het gebied van bedrijfsfinanciering. Het Kabinet ziet de regionale ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s) als een zeer belangrijke economische schakel tussen Rijk en regio. Deze schakelfunctie wordt met de totstandkoming van Invest-NL vermoedelijk alleen maar sterker en belangrijker. Het Rijk en de provincies hebben aangegeven dat de ROM’s zich ontwikkelen tot de regionale evenknie van Invest-NL. Zowel wat betreft het financieringsdomein als ontwikkelingsactiviteiten. Vanuit dezelfde overwegingen die voor oprichting van Invest-NL golden, is er in Zuid-Holland besloten tot de oprichting van het Zuid-Hollands Investeringsplatform. Tevens wordt momenteel de oprichting van een Multisectorfonds onderzocht.

1.4 Tot slot Vanuit het Meerjarenplan voor de periode 2019-2022 wordt de inhoudelijke focus van

2. Speerpunten sectoren 2.1 Sectoren

Jaarplan beschrijft de focus en speerpunten binnen

InnovationQuarter richt haar activiteiten op een

deze sectoren die leidend zijn voor de verschillende

negental sectoren die zijn gedefinieerd op het

activiteiten van InnovationQuarter in 2019.

snijvlak van technologie, maatschappelijke opgaven en de sterktes van Zuid-Holland, en die

2.2 Energie

kansen bieden voor toekomstige bedrijvigheid. Er is

Voor het energiedomein volgt Business

voor deze indeling gekozen op basis van het belang

Development de speerpunten van de Roadmap

voor de vernieuwing van de Zuid-Hollandse

Next Economy (RNE). In 2019 staan de

economie, onze huidige inzet, kennis en expertise,

toepassingsgebieden elektrificatie, Carbon

en op basis van de prioriteiten van de Economic

Capture Usage (CCU), warmte in de industrie,

Board Zuid-Holland en de Roadmap Next Economy.

verduurzaming op industriële schaal in gebouwde omgeving en elektrificatie van de mobiliteit

Duurzaam en schoon

centraal. Hoewel er in de energiesector in onze

▶▶ Energie

regio diverse ontwikkelingen gaande zijn, blijft

▶▶ Circulair

de interesse vanuit het buitenland vooralsnog achter. Vanuit Foreign Investment richten de

Slim en veilig

acquisitie inspanningen zich in 2019 voornamelijk

▶▶ Maritiem & Haven

op Sustainable Energy.

▶▶ High Tech Systems & Materialen

De interesse voor het in 2017 gestarte energie-

▶▶ Aerospace

innovatiefonds ENERGIIQ is gezond met

▶▶ ICT

investeringsmogelijkheden in zowel energie-

▶▶ Cybersecurity

opwekking als -besparing. Sub-segmenten zijn bijvoorbeeld monitoring-software ten behoeve van

Gezond en groen

vermindering van energiegebruik in de gebouwde

▶▶ Life Sciences & Health

omgeving, hergebruik van warmte in de industrie

▶▶ Horticulture

als ook in de gebouwde omgeving, energiebesparende sensoren, apparaten en tools voor

Als InnovationQuarter willen we de komende jaren

photovoltaic zonnepanelen en laadinfrastructuur

nog meer impact creëren binnen deze sectoren en

voor divers elektrisch vervoer & transport.

met name op de crossovers tussen deze sectoren. We gaan in de komende periode samen met de

2.3 Circulair

relevante stakeholders - inclusief de Economic

Vanuit Business Development volgen we de

Board Zuid-Holland - per sector een integrale

speerpunten van de RNE op het gebied van de

strategie opstellen die in- en extern gedragen

circulaire economie. Daarbij ligt volgend jaar de

wordt en voor ons fungeert als strategisch

focus op projecten op het gebied van industrie,

afwegingskader. In het Meerjarenplan 2019-2022

gebouwde omgeving (‘building as a service’) en

hebben we daarvoor een raamwerk neergelegd. Dit

plastics (sluiten plastic pact met brede coalitie van

partijen). Een aantal deelsectoren vallen buiten de

(HTSM) kansrijk zijn voor de uitdagingen binnen de

scope van ENERGIIQ, zoals water, grondstoffen en

andere topsectoren van Zuid-Holland. Quantum

circularity. Vanuit Capital zal InnovationQuarter

computing, energietechnologie (opwekking,

in 2019 inzetten op het onderzoeken van fondsen

transport en distributie energie) en fotonica

of constructies om kapitaalintensieve initiatieven

zijn hierbij belangrijke speerpunten, evenals het

te financieren in bijvoorbeeld de pilot- of

composietencluster.

demofase en voor grootschalige investeringen in

Voor het aantrekken van bedrijven richten we

productiefaciliteiten (dit laatste in samenwerking

ons pro-actief op internationale bedrijven die

met het Zuid-Hollands Investeringsplatform).

een missing link in het ecosysteem kunnen invullen of die een unieke toepassing bieden die

2.4 Maritiem & Haven

voor onze topsectoren waardevol kan zijn. We

Op gebied van Maritiem & Haven zetten we

zien hierbij een sterke opkomst van robotica

komend jaar nadrukkelijk in op digitalisering

(inclusief unmanned systems) en een groei van

(smart maintenance, autonoom varen en big

voorgenomen activiteiten rondom quantum door

data) en verduurzaming (reduceren emissies en

grote ICT-bedrijven.

offshore renewables). Ook continueren we het

De sector komt meer en meer in de grip van verdere

samenwerkingsprogramma Maritime Delta,

automatisering en robotisering waarmee men

dat we vanuit InnovationQuarter op verzoek

hogere efficiency, flexibiliteit en productiviteit

van de markt en partners coördineren. Als

nastreeft. Voor IQCapital en UNIIQ zien we dan

landingsplaats is vooral de regio Rotterdam gewild,

ook interessante ontwikkelingen in dit segment,

ook Drechtsteden wordt actief in de maritieme

specifiek in robotica en sensortechnologie.

propositie meegenomen. De sector ontwikkelt

Met programma’s als SMITZH en versterkte inzet

zich stabiel en we werken voor deze sector nauw

op internationalisering in 2019 willen we bovendien

samen met Rotterdam en DEAL! Drechtsteden,

ecosysteemversterkend werken en vanuit het

onder andere onder de vlag van Rotterdam

cluster naar buiten toe verbindingen leggen ten

Maritime Capital of Europe. De proposities vanuit

behoeve van Europese innovatiesamenwerking,

IQCapital en ENERGIIQ voor de sector Maritiem &

cluster-tot-clustersamenwerkingen en

Haven blijven goed. Innovaties zijn vaak gericht op

marktuitbreiding van de achterliggende

schoner en efficiënter werken.

bedrijvigheid helpen realiseren.

2.5 High Tech Systems & Materialen

2.6 Aerospace

Voor 2019 blijft de digitale transitie binnen onze

De Aerospace sector is voor Zuid-Holland zeer

regio een belangrijke prioriteit. Zo blijft het Smart

relevant, en onderscheidt zich door uitzonderlijke

Manufacturing Industriele Toepassing in Zuid-

bundeling van kennis en kunde op het gebied

Holland programma (SMITZH) een belangrijke rol

van ontwerp en bouw van vliegtuigen, drones

spelen en verkennen we daarnaast welke enabling

en satellieten en het inrichten van vliegvelden.

technologieën van High Tech Systems & Materialen

IQCapital is actief in deze sector met bijvoorbeeld

een investering in een belangrijke toeleverancier

buitenlandse security bedrijven. Met als duidelijke

Airborne. Door de extreem hoge eisen aan

internationale magneet The Hague Security

processen en certificeringen zien we in dit segment

Delta. De nadruk binnen de securitysector ligt

maar weinig startups. Business Development zet

in 2019 vooral op het segment Cybersecurity.

zich het komend jaar in om de volwassen industrie

In dit segment zoomen we vanuit Business

te koppelen aan innovatie startups met nieuwe

Development samen met The Hague Security

technologieën. Sinds 2017 is Foreign Investements

Delta met name in op het cyberweerbaar maken

zich actief gaan richten op het Aerospace

van de hightech maakindustrie en logistiek als

cluster. Dit heeft al geleid tot diverse landingen

cruciale basisvoorwaarde voor digitalisering.

in Delft, Leiden en Noordwijk. De interesse

Landelijk trekken we hierbij op met Brainport

vanuit het buitenland is hoog en de inzet vanuit

Eindhoven en Oost-Nederland. In 2019 kunnen

Foreign Investments wordt in het komende jaar

we vanuit InnovationQuarter een rol spelen in

voortgezet.

het accountmanagement van het cluster; meer private fondsen aan de regio verbinden binnen het

2.7 ICT

security domein; en werken aan concrete projecten

Op gebied van Informatie en Communicatie

zoals het opzetten van een Cross-sectoraal Cyber

Technologie (ICT) willen we de thema’s Blockchain

Security Testbed voor het testen van Internet

(o.a. voor energie en logistiek) en Artificial

of Things en end-to-end in een onafhankelijke

Intelligence invulling geven aan een deel van

omgeving. Ook vanuit Foreign Investments &

het RNE-transitiepad Digitalisering, in nauwe

Internationalisering blijven we in 2019 stevig

samenhang met de andere hightech speerpunten.

inzetten op de kansen in deze sector.

Quantum computing is het overkoepelende thema dat zowel bestaat uit hardware en software, en

2.9 Life Sciences & Health

toepassingsmogelijkheden heeft in veel van de

De ontwikkelthema’s van Life Sciences & Health

Zuid-Hollandse hightech domeinen. Bovendien

(LSH) hangen samen met grote transities in de

zien we kansen voor acquisitie op het gebied van

zorg, namelijk: 'van ziek naar gezond' (waaronder

(algemene) ICT, waar we ons steeds meer proactief

regeneratieve geneeskunde en de crossover

op richten. De ontwikkelingen en kansen op het

voeding en gezondheid), 'van generieke oplossing

gebied van ICT spelen zich veelal cross-sectoraal

naar specifieke oplossing voor één persoon'

af, zoals genoemd bij HTSM, Life Sciences &

(dat betekent aandacht voor diagnostiek en de

Health (MedTech en eHealth) en Cybersecurity.

crossover ICT & Data). Dit betekent dat we ons in

IQCapital en UNIIQ richten zich op de proposities

2019 voornamelijk gaan richten op digital health

waarbij ICT vaak de rode draad is voor bedrijven in

oplossingen, regenerative medicine, medtech,

alle sectoren. De verwachting is dat steeds meer

personalized medicine en diagnostics. En in

security bedrijven op zoek gaan naar groeikapitaal

2019 is er ook aandacht voor belangrijke thema’s

waar IQCapital kansen ziet voor bedrijven die

zoals infectieziekten, preventie en vervanging

zich richten op Blockchain, Cybersecurity, Risk &

van dierproeven. De sector blijft onveranderd

Compliance, Big data en Fintech.

aantrekkelijk voor buitenlandse bedrijven. Binnen LSH hebben we vanuit Foreign Investments

2.8 Cybersecurity

in 2018 onze inzet op het MedTech segment

Het security cluster blijft “hot” met een groot

vergroot en zijn we heel actief rondom de komst

aantal fact finding trips en landingen van

van de European Medicine Agency (EMA) naar

Nederland. Ook voor de landelijke en regionale investeerders blijft de LSH-sector in Zuid-Holland aantrekkelijk. Een kwart van de bedrijven waarin InnovationQuarter geinvesteerd heeft via onze fondsen IQCapital en UNIIQ (ultimo 2017) zitten in de Life Sciences. We begeleiden bestaande participaties in 2019 naar verdere groei en internationalisering.

2.10 Horticulture De speerpunten voor 2019 in Horticulture zijn Voeding & Gezondheid (crossover met Life Sciences & Health), Smart Horticulture (crossover met Smart Industry, ICT en Cybersecurity) en Bio-economie (crossover met circulaire economie). De landingen van buitenlandse bedrijven in Horticulture en Agrifood blijven zich stabiel ontwikkelen en vinden niet alleen in het Westland als kloppend hart van de tuinbouw, maar breder in de regio plaats. Het World Horti Center en de Greenport Horti Campus jagen de samenwerking tussen bedrijven, universiteiten, hogescholen en overheden aan, en bevorderen daarmee de innovatie binnen de tuinbouw. Ook wordt het World Horti Center regelmatig ingezet bij de ontvangst van buitenlandse bedrijven en delegaties. Voor IQCapital ligt de focus op de veelbelovende ontwikkelingen richting voorspellende dataanalyses / machine learning, energie-efficiency en â&#x20AC;&#x2DC;smartâ&#x20AC;&#x2122; (verlichting, warmte, irrigatie).

3. Business Development 3.1 Opdracht

projecten op gebied van blockchain, 3D-printing en

In de opdracht van Business Development

digitalisering van de maakindustrie voorbeelden

staat het aanjagen en realiseren van nieuwe

van deze vertaalslag.

samenwerkingsverbanden op voor de regio onderscheidende innovatiethema’s ook voor 2019

Door meer in te zetten op de integrale verkenning

onverkort centraal. De procesverantwoordelijkheid

van innovatiethema’s in de organisatiebrede

die InnovationQuarter per 2018 voor de Roadmap

sectorteams én de koppeling met het RNE-

Next Economy (RNE) op zich heeft genomen, voegt

team, kunnen we het zwaartepunt van de

daaraan een nieuwe dimensie toe.

Business Developers blijven leggen op de aanjaagfase. We bouwen consortia en zorgen

Het transitiedenken- en doen krijgt meer plek in

voor de levensvatbaarheid van initiatieven. Die

de projecten die vanuit Business Development

initiatieven kunnen van ondernemers komen, maar

aangejaagd gaan worden en al werden. Waar we

ontwikkelen we ook zelf. Het ultieme bewijs van

scherp op blijven, is dat we blijven inzetten op waar

levensvatbaarheid is dat we projecten neerzetten

ondernemers ons om waarderen: het als neutrale

waar ondernemers in willen investeren en waarvan

verbinder concreet maken van de samenwerking

ze, na onze aanjaagrol, zelf de kar van gaan

en het voor ondernemers benutten van ons grote

trekken.

netwerk extern en het intern verbinden met de teams Capital en Foreign Investments en het

Onderdeel van onze opdracht is óók het voor

secretariaat van de Economic Board Zuid-Holland

ondernemers zo overzichtelijk mogelijk maken

(EBZ).

van het innovatielandschap in Zuid-Holland. De cluster- en deltaorganisaties, Havenbedrijf

In het Meerjarenplan en ook in het voorgaande

Rotterdam en ook de kennisinstellingen zijn

hoofdstuk zijn de innovatiethema's benoemd waar

voor ons belangrijke partners als het gaat om

we als InnovationQuarter de komende jaren op in

trends en ontwikkelingen op topniveau te

willen zetten. Een deel van onze capaciteit zullen

signaleren en verkennen. Zo hebben we in 2018

we net als in voorgaande jaren inzetten op gerichte

het Innovatiepact van Greenport West-Holland

verkenningen. Door te sturen op de verbinding

ondertekend en in ons Meerjarenplan expliciet de

met de RNE waarborgen we dat we vanuit een

koppeling gemaakt met de Meerjarenstrategie

gezamenlijke agenda gerichter gaan werken op

van Greenport West-Holland. Ook met de andere

waar de regio het verschil kan maken, geplaatst in

cluster-en deltaorganisaties, zoals HSD, Holland

de context van het verdienvermogen van de regio

Instrumentation en Clean Tech Delta maken we

op middellange en lange termijn. Onze focus zal

zowel op strategisch als op uitvoerend niveau

daarbij in aanvulling op het transitieperspectief van

afspraken. De opgave voor Zuid-Holland is groot

de RNE met name liggen op de kans op vertaling

en vraagt om méér dan informeren en méér dan

naar levensvatbare initiatieven en projecten met

afstemmen, dus: samen werken.

ondernemers. In 2018 en ook eerder zijn onze

maatschappelijke vraagstukken op gebied

1. Het aanjagen van 40 business cases en innovatieprojecten

van voeding, gezondheid, energie, mobiliteit

Een business case is een project met

en veiligheid via innovatieve projecten met

uitsluitend private financiering, terwijl het bij

investerende ondernemers worden ingevuld.

een innovatieproject deels ook om publieke

Het is precies die combinatie die het hart van

financiering kan gaan. In beide gevallen is er een

onze spannende opdracht vormt. Waar we niet

consortium met ondernemers gevormd voor een

van zijn, zijn vergezichten zonder op termijn

levensvatbaar project, waarin ondernemers zelf

een levensvatbaar businessplan. Waar we ook

gaan investeren. Deze meetmethode geldt voor

van wegblijven, zijn projecten die weliswaar

alle regionale ontwikkelingsmaatschappijen.

Het verschil gaan we maken daar waar

business genereren, maar geen verdere appellerende ambitie hebben. De economische en maatschappelijke impact gaan we in onze projecten nog meer centraal stellen.

2. Het realiseren van € 20 mln. aan gemeten uitgelokte private en publieke investeringen Uitgelokte private en publieke investeringen staan

Conform de nieuwe sectorbenadering zetten

centraal in de eerste outputindicator. Belangrijk

we in op Energie, Circulair, Maritiem & Haven,

daarbij is dat deze investeringen gemeten worden,

High Tech Systems & Materialen, Aerospace,

onder meer op een door bedrijven onderschreven

ICT, Cybersecurity, Life Sciences & Health en

business case dan wel een subsidiebeschikking.

Horticulture. Het thema Water, waarin we via onze rol in het Valorisatieprogramma Deltatechnologie

Hiernaast zullen, waar mogelijk in samenwerking

en Water sinds de start van InnovationQuarter

met partners, 20 verkenningen worden uitgevoerd.

hebben geïnvesteerd, komt niet terug in deze

Verkennen van nieuwe innovatiethema’s speelt

sectorbenadering.

een belangrijke rol in de ontwikkeling van het projectportfolio voor 2019 en verder, als ook voor

3.2 Prestaties

de vertaling van de RNE-transitiethema's naar

In de hoofdopdracht van Business Development

initiatieven voor en met ondernemers.

staat het aanjagen van consortia, gericht op nieuwe business, centraal. Daarnaast verkennen

Naast de hierboven genoemde targets levert

we, samen met de cluster- en deltaorganisaties,

Business Development de volgende prestaties

de innovatiethema’s van de toekomst. Dat vertaalt

in 2019:

zich in de volgende prestaties voor 2019:

▶▶ Realisatie van individuele matchmaking tussen ondernemers onderling en tussen ondernemers en kennisinstellingen Ondernemers waarderen ons grote en groeiende netwerk (inclusief dat van Capital

20,0

Aantal business cases en innovatieprojecten

Uitgelokte investeringen (€ mln.)

en Foreign Investments) en geven regelmatig aan juist daardoor met nieuwe partners tot nieuwe business te komen. Omdat de basis van ons werk de relatie is die we met veel ondernemers hebben, zal matchmaking altijd een onderdeel van ons werk zijn. Ook vanuit de

netwerkbijeenkomsten die door onze partners

naar nieuwe markten helpen van ondernemers.

georganiseerd worden, komen regelmatig leads

Ook ten behoeve van de kerntaak Capital zal

die we verder helpen.

vanuit Business Development capaciteit worden ingezet, voor leads voor IQCapital, UNIIQ en

▶▶ Business Development ter versterking van

ENERGIIQ.

andere (kern)taken Naast het leggen van relaties ten behoeve

3.3 Activiteiten

van de eigen projecten, zal vanuit Business

In de activiteiten van Business Development staat

Development ook actief worden bijgedragen

het aanjagen van samenwerkingsverbanden

aan het Investor Relations programma van

gericht op nieuwe business centraal binnen de

Foreign Investments, dat tot doel heeft om

sectoren uit het Meerjarenplan.

in Zuid-Holland gevestigde buitenlandse bedrijven actief te volgen op mogelijkheden

Met inmiddels vijf jaar ervaring sturen we meer en

voor onder meer uitbreidingsinvesteringen. In

beter op conversie naar levensvatbare projecten.

het verlengde van onze Business Development

Onze dienstverlening vanuit Business Development

activiteiten leveren we in het integrale

kan en mag niet exclusief zijn; wél hebben we als

internationaliseringsprogramma van

publieke onderneming de verantwoordelijkheid

InnovationQuarter een bijdrage aan het gericht

om onze mensen en middelen te focussen op

Proces SIGNALEREN ▶ Innovatie-

ontwikkelingen signaleren ▶ Potentiële behoeften

markt onderzoeken

VERKENNEN ▶ Ondernemers

inspireren ▶ Verkennen

economische potentie thema’s ▶ Verkennen

draagvlak en vesteringsbereidheid ondernemers ▶ Organiseren speelveld

om gezamenlijke innovaties te ontwikkelen

AANJAGEN ▶ Consortiumvorming

REALISEREN ▶ Ondernemers

resulterend in

realiseren op basis

projectplan

van businessplan

▶ Smeden en

en afspraken met

formaliseren

consortium nieuwe

samenwerkings-

business en benodigde

verbanden

investeringen

▶ Ondersteuning

bij financieringsmogelijkheden (privaat en/of publiek) ▶ Uitwerken business

case en value case ▶ Borgen financiering ▶ Realiseren kartrekker

uit bedrijfsleven die het consortium naar daadwerkelijke realisatie van new business leidt

de innovatiethema’s van de regio en op de

zoeken we actief naar locaties waar projecten

ondernemers die zowel qua denkkracht, capaciteit

kunnen landen, om actief bij te dragen aan het

als ook financieel kunnen en willen investeren

versterken van regionale innovatiehotspots. Het

in vernieuwende projecten. Door de verbinding

einde van de aanjaagfase wordt gemarkeerd door

met de RNE, zeker ook met het transitiepad Next

een ‘confirmation letter’ van bedrijven en/of een

Education, leggen we vanuit onze opgave de link

beschikking waarin de publieke bijdrage aan een

met het talent van de toekomst en het up-to-date

project wordt vastgelegd.

houden van de kennis van bestaande werknemers. zich in de volgende prestaties voor 2019:

Vanaf 2018 hebben we onze Business Development-capaciteit nadrukkelijk verbonden

A. Verkenningen

met de transitiepaden van de RNE. Die inzet zullen

In 2019 werken we onze afspraken met de

we ook in 2019 vanuit onze basisformatie leveren,

cluster- en deltaorganisaties, kennisinstellingen,

om daarmee de kans op succes voor de regio en de

Havenbedrijf Rotterdam, Kamer van Koophandel

ondernemers en kennisinstellingen daarbinnen te

en andere stakeholders in het economisch domein

vergroten.

verder uit op het gebied van verkenningen. De basis daarvoor is ons Meerjarenplan 2019-2022, inclusief

In de periode 2016-2018 hebben we als additionele

de RNE-transitiepaden. Zo wordt de basis gelegd

activiteit de advisering in het kader van de MKB

voor een nog meer gerichte aanjaagfase.

Innovatieregeling voor de Topsectoren (MIT) Zuid-Holland uitgevoerd. We continueren dat

In 2018 hebben we onze samenwerking met de

als additionele opdracht in 2019. Eind 2018

andere regionale ontwikkelingsmaatschappijen

hebben we samen met de Provincie Zuid-

verbreed. Naast het in 2017 gestarte SmartBase

Holland actief ingezet op het doorvertalen van

met Defensie, hebben we ook geïnvesteerd in het

haalbaarheidsonderzoeken naar nieuwe business,

gezamenlijke project VoedselWaarde.

vanuit de wens om een laagdrempelig instrument

Hiermee geven we als ROM’s zichtbaar invulling

voor ondernemers meer te laten renderen.

aan het partnerschap tussen Rijk en regio, in aansluiting op het meer missiegedreven topsectorenbeleid. Veel maatschappelijk relevante innovatiethema’s (zoals voeding, veiligheid en gezondheid) gaan over provinciegrenzen heen; door onze eigen regionale specialisatie te verbinden met die van andere regio’s ontsluiten we nieuwe netwerken en nieuwe businesskansen die we vervolgens gezamenlijk aanjagen.

B. Aanjagen van samenwerkingsverbanden gericht op nieuwe business Activiteiten die we in de aanjaagfase ondernemen, zijn het vormen van een consortium, het (doen) ontwikkelen van een projectplan en het verkennen van de financieringsmogelijkheden. Daarnaast

2 Begin 2019 worden samen met de TU Delft, gemeente Delft, gemeente Rotterdam en de provincie ZuidHolland eventuele activiteiten door InnovationQuarter op het thema Klimaatadaptatie en Water verkent.

Box 1: Business Development / Observaties 2018 ▶▶ De overgang van de RNE naar InnovationQuarter per februari 2018 heeft er, na enige incubatietijd, toe geleid dat er een stevige verbinding is gelegd tussen de transitieagenda enerzijds en anderzijds capaciteit om de vertaling naar levensvatbare initiatieven te maken met bijbehorende complexiteit en interventies op het gebied van regelgeving en public affairs. Zo hebben we geïnvesteerd om voor het RNE-project Next Generation Woonwijken een grote Interreg-aanvraag te ontwikkelen. In 2019 gaan we die samenwerking verder uitbouwen. ▶▶ Het programma Smart Manufacturing Industriële Toepassingen Zuid-Holland (SMITZH) is in 2018 van start gegaan met concrete activiteiten om ondernemers te ondersteunen in hun digitaliseringsvraagstukken. Voor 2019 bereiden we een opschaling van SMITZH voor, waarbij onder meer internationalisering een belangrijk thema wordt. ▶▶ Ook in 2018 hebben we veel crossovers tussen sectoren gerealiseerd, waaronder Leefstijl als Medicijn (gezondheid & voeding) en blockchain & tuinbouw (digitalisering en horticulture). We hebben twee Dare2Cross-trajecten gerealiseerd, op gebied van Biobased Economy (samen met partners in de Biobased Delta) en "Botox your assets" , samen met I-tanks, Havenbedrijf Rotterdam, Gemeente Rotterdam en Deltalinqs. ▶▶ Qua instrumentarium is en blijft de MKB Innovatieregeling Topsectoren (MIT) Zuid-Holland voor ondernemers een aantrekkelijk en laagdrempelig instrument. Wél is het belangrijk om de ondernemers die een haalbaarheidsonderzoek hebben gedaan, actief te benaderen voor de volgende fase. Daarin werken we als Business Development samen met IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ. ▶▶ Door de groeiende bekendheid van InnovationQuarter en onze projecten merken we dat we steeds vaker benaderd worden voor deelname aan internationale projecten, onder meer in het Interreg-programma. In 2019 willen we dat continueren, waarbij we willen investeren in het vergroten van de slaagkans van de voorstellen. ▶▶ Het merendeel van onze projecten heeft een duidelijke link met maatschappelijke vraagstukken op gebied van voeding, gezondheid, veiligheid, mobiliteit en energie. Zeker waar het gaat om echte transitievraagstukken, staat de nieuwheid van onderwerpen soms op wat gespannen voet met het uitlokken van significante investeringen. In ons Meerjarenplan zetten we impact meer centraal, zonder de resultaatgerichtheid uit het oog te verliezen. Daarmee blijven we goed gepositioneerd om te investeren in het verdienvermogen van de regio, ook op middellange termijn.

4. Foreign Investments & Internationalisering Binnen InnovationQuarter richten we ons internationaal gezien op twee stromen: aantrekken

▶▶ Een toename in (hoog-, laagwaardige en indirecte) werkgelegenheid; en/of

van inkomende investeringen en vestigingen van

▶▶ Een toename in private (R&D) investeringen;

buitenlandse bedrijven (Foreign Investments)

▶▶ Sector/clusterversterkend te zijn (bijv. door

en ondersteuning van uitgaande internationale

onderscheidend te zijn; toegevoegde waarde

activiteiten en handel van in onze regio gevestigde

aan het cluster te leveren door het brengen van

bedrijven (Internationalisering).

strategische (nieuwe) kennis); ▶▶ Hun zogenaamde flagship status; grote

Alhoewel de expertise en werkzaamheden van

bedrijven met een goede, bekende reputatie

beiden taken niet geheel hetzelfde zijn, is er wel

binnen een bepaalde sector.

sprake van kruisbestuiving en synergie. Zo werken we bijvoorbeeld internationaal veelal met hetzelfde

Binnenlandse reallocatie is geen doel op zich van

ambassadeurs- en consulatennetwerk en dezelfde

InnovationQuarter, maar als bedrijven ons daar

partners samen en kunnen we “uitgaande” bedrij-

expliciet om vragen, leveren wij assistentie bij

ven benutten als uithangbord voor onze regio.

vestiging in de regio.

4.1 Foreign Investments

Voor het succesvol vervullen van deze opdracht,

4.1.1 Opdracht

is integrale samenwerking met de teams Business

Directe buitenlandse investeringen dragen bij

Development en Capital cruciaal. We hebben daar-

aan de economie, technologische innovatie en

naast een intensieve samenwerking met de part-

ontwikkeling van een regio en een land. Buiten-

ners van het Invest in Holland netwerk, inclusief

landse bedrijven hebben impact door het genere-

de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA)

ren van economische groei, directe en indirecte

in binnen- en buitenland. Verder werken we nauw

werkgelegenheid, versterken de innovatiekracht

samen met de Nederlandse posten (ambassades en

en geven aansluiting op internationale netwerken

consulten) in het buitenland, met het buitenlandse

en bedrijvigheid. Vanuit de opdracht en missie van

postennetwerk in Nederland, en met specifieke

InnovationQuarter is het aantrekken, behouden

regio’s die interessant zijn voor Zuid-Hollandse

en uitbreiden van buitenlandse ondernemingen

sectoren. Voorbeelden van zulke regio’s zijn Zuid-

specifiek van belang voor het versterken van de

Duitsland, Toronto-Ottawa, Boston Area, Greater

regionale economie.

Washington DC en diverse regio’s in China.

De hoofdopdracht van Foreign Investments is dan

Ook een goede samenwerking met de regionale

ook het promoten van de economische mogelijkhe-

acquisitiepartners The Hague Business Agency

den van de regio in het buitenland en het aantrek-

(THBA) en Rotterdam Partners is van groot belang.

ken, begeleiden en behouden van buitenlandse be-

In 2018 is de samenwerking naar een hoger niveau

drijven naar en in de regio. Met name die bedrijven,

getild, onder ander door het inzichtelijk maken

die impact hebben door:

van de leadslijsten van de drie organistaties en het

gezamenlijk organiseren van diverse events. Deze

gevestigde buitenlandse bedrijven en bijbehorende

lijn zullen we in 2019, ook op strategisch niveau,

follow-up met betrekking tot bijvoorbeeld

voortzetten.

uitbreiding en/of verhuizing en het vastleggen van feedback over het regionale vestigingsklimaat. Via

4.1.2 Prestaties

zowel de Metropoolregio Rotterdam Den Haag als

1. Succesvolle afronding van 40

de Provincie is additioneel budget verkregen om

investeringscases met een totale

deze belangrijke taak te maximaliseren.

investeringsomvang van € 80 mln. Een investeringscase is succesvol afgerond

Naast genoemde afrekenbare targets levert

wanneer een (buitenlandse) onderneming of

Foreign Investments de volgende prestaties in

kennisinstelling zich daadwerkelijk nieuw in

2019:

de regio vestigt dan wel uitbreidt en daarbij

▶▶ Voortzetten van de “10 Reasons to Invest”

actief is geassisteerd door InnovationQuarter.

campagne voor de sterke (sub)sectoren in

Het desbetreffende bedrijf bevestigt dit door

onze regio, om daarmee de internationale

het invullen en tekenen van een zogenaamde

bekendheid van sterke Zuid-Hollandse

confirmation letter.

sectoren verder te verhogen. In 2019 zal de campagne vooral online en via social media

2. Realisatie van 400 nieuwe arbeidsplaatsen

worden voortgezet. In print versie wordt

Het gaat hierbij om het totale aantal additionele

het vooral gebruikt op beurzen en voor

directe arbeidsplaatsen, dat volgens de

specifieke bedrijven. Er komen slecht nog een

onderneming binnen maximaal drie jaar na het

beperkt aantal nieuwe “10 reasons” bij, om de

moment van vestiging of start van de uitbreiding is

sectorfocus niet te veel te verbreden.

gerealiseerd. Ook het behoud van arbeidsplaatsen

▶▶ Opschalen van de marketing &

(indien een bedrijf overweegt om naar een ander

communicatieactiviteiten met betrekking

gebied te verhuizen, maar uiteindelijk toch kiest

tot Foreign Investments. Eind 2017 is een

om te blijven in onze regio) wordt meegerekend.

Engelstalige website gelanceerd, waarop

Deze behouden arbeidsplaatsen worden separaat

de kansen van de regio voor de buitenlandse

gerapporteerd.

doelgroep te vinden zijn. Deze website is in 2018 ingezet voor informatieverspreiding

3. Afleggen van 120 bezoeken in het kader van

over onze regio. Ook zijn er aansprekende

het Investor Relations Programma

videotestimonials van buitenlandse bedrijven op

Dit betreft het bezoeken van reeds in de regio

gepost. De bedoeling is om deze website in 2019

400

120

Aantal bedrijven geland

Investeringsvolume (€ mln.)

Aantal arbeidsplaatsen

Aantal Investor Relationship-bezoeken

verder te ontwikkelen; vooral ook op het gebied

beroep op ons en we zijn goed gepositioneerd

van lead generation. Verder wordt er komend

om de gevraagde ondersteuning te leveren.

jaar ook een Chinese website gelanceerd, wat

De genoemde samenwerking kan gaan om

gezien de interesse van Chinese bedrijven

het afnemen van stagiairs, het financieren

en kansen in China zeer relevant is. In het

van onderzoeken of complete R&D-centers.

verlengde daarvan zullen we actiever worden op

Hiermee wordt voor het bedrijf een innovatie-en

de Chinese social mediakanalen, zoals WeChat.

kenniselement toegevoegd aan de bestaande

▶▶ Softlanding programma’s in samenwerking

operatie of wordt dit onderdeel versterkt.

met buitenlandse regio’s. Ook in 2019

Alhoewel we in eerste instantie geen

gaan we enkele softlanding programma’s

prestatie indicator koppelen aan technology

uitvoeren, tevens vanuit het oogpunt van

matchmaking, houden we wel bij wanneer

internationalisering. In ieder geval zal het

dergelijke projecten succesvol worden afgerond

programma tussen Den Haag/HSD en State of

en welke investering daarmee is gemoeid.

Maryland (Greater Washington DC) in de huidige vorm worden voortgezet; het programma met

4.1.3 Activiteiten

Ottawa wordt mogelijk aangepast. Het nieuwe

Om de genoemde resultaten te bereiken pakt

programma met Boston (zgn “BOSteRDAM

Foreign Investments in 2019 de volgende

Cleantech Link”) gaat in 2019 van start. Verder

activiteiten op, welke zijn ingedeeld in een drietal

kijken we naar uitbreidingsmogelijkheden voor

strategische lijnen. Deze ondersteunen het

andere regio/sector combinaties.

acquisitieproces zoals uitgebeeld in onderstaand

▶▶ Technology matchmaking. Het gaat hierbij

schema.

om het koppelen van buitenlandse bedrijven (nieuw of bestaand) aan een kennisinstelling of innovatieconsortium in Zuid-Holland

waardoor nieuwe samenwerkingen ontstaan. Buitenlandse bedrijven doen hiertoe vaak een

Proces LEAD GENERATION

INFORMATION SUPPLY

▶ Netwerken:

▶ Intake letter

regionaal,

▶ Informatie-

nationaal, internationaal

uitwisseling

FACT FINDING TRIP ▶ Introductie

regio en netwerken ▶ Inzicht in

▶ Regiomarketing

vestigings-

▶ Events en

mogelijkheden

bezoeken

DECISION ▶ Confirmation

letter ▶ Vestiging in

Zuid-Holland

AFTERCARE ▶ Projectonder-

steuning ▶ Services, o.a.

introductie netwerken, HR, pers ▶ Investor

Development

a. Goede balans tussen strategische,

de opvolging kan wel verschillen al naar gelang

proactieve en reactieve acquisitie

het type vestiging.

▶▶ De acquisitieactiviteiten die door InnovationQuarter worden ondernomen, zijn een

b. Inzet buitenlands-, binnenlands- en

combinatie van strategisch, proactief en reactief.

regionaal netwerk voor acquisitie

▶▶ Strategische acquisitie is het gericht

Ons regionale, nationale en internationale netwerk

benaderen en aantrekken van buitenlandse

heeft zeer veel acquisitiekracht in zich. Om dit

bedrijven die een aanvulling vormen op het

goed te benutten vraagt van InnovationQuarter

regionale ecosysteem. Het gaat hier om

om scherp te maken welke informatie nodig is voor

tijds- en arbeidsintensieve en vaak lange

acquisitiedoeleinden. Van partners in het regionale

termijntrajecten, die – indien succesvol

netwerk vraagt het om bewustwording van de

afgerond – de meeste economische impact

relevantie van eigen kennis en netwerken voor

kunnen leveren. Samenwerking met onze

acquisitiedoeleinden en van de noodzaak deze slim

regionale en nationale netwerkpartners is

te ontsluiten.

hierbij van groot belang. In 2019 gaan we

▶▶ Ook in 2019 zal Foreign Investments de kansen

meer inzetten op deze vorm van acquisitie om

en mogelijkheden van Zuid-Holland onder de

met de nieuwe landingen een duurzaam en

aandacht blijven brengen bij het relevante

structuurversterkend effect te creëren; vooral

netwerk en zal het netwerk tevens “afgetast”

binnen de sectoren Cybersecurity, Life Sciences

worden voor wat betreft strategische leads.

& Health, High Tech Systems en Materialen, en

▶▶ Iedere (buitenlandse) deelname aan een missie

Aerospace. ▶▶ Proactieve acquisitie is het sectorbreed

of beurs wordt maximaal benut, door het samenwerken met de NFIA en/of ambassade

benaderen van buitenlandse bedrijven met

ter plaatse en het bezoeken van (potentiële)

een acquisitiedoelstelling. In het kader van

leads in de regio van het event. En deze partijen

proactieve (en overigens ook strategische)

doelgericht blijven informeren aan de hand van

acquisitie nemen we selectief deel aan relevante

toesturen van de sectorale value propositions,

missies, sectorspecifieke internationale events

‘10 reasons to invest’ materialen en informatie

zoals beurzen en conferenties en onderhouden

over relevante events in onze regio.

we actief contacten met NFIA-kantoren,

▶▶ We zijn actief met het nationaal, regionaal

consulaten en ambassades. Proactieve

en lokaal inventariseren, kennismaken

acquisitie wordt waar mogelijk ingezet op de

met en activeren van intermediairs, te

sectoren zoals beschreven in hoofdstuk 2.

weten: banken, makelaars, advocaten- en

▶▶ Reactieve acquisitie wordt voornamelijk vormgegeven door follow-up van

accountantskantoren, relocators en overige relevante serviceproviders.

binnenkomende vragen en leads (direct of bijvoorbeeld via partnerorganisaties of de

c. Investor Relations programma intensiveren

website). Reactieve acquisitie vindt niet alleen

Via het Investor Relations (IR) programma

plaats binnen de gedeelde speerpuntsectoren,

onderhouden wij contact met reeds in de regio

maar ook daarbuiten. Feitelijk wordt elke

gevestigde buitenlandse bedrijven. Enerzijds om

vraag met betrekking tot (mogelijkheden van)

signalen op te vangen over het vestigingsklimaat.

vestiging opgevolgd, onafhankelijk van de

Anderzijds om vroegtijdig signalen op te kunnen

sector en land van herkomst. De intensiteit van

vangen over eventuele wensen over uitbreiding

of verhuizing en andere vraagstukken. Het

Internationalisering gaat voor InnovationQuarter

IR-programma zorgt (ook bij de andere Invest in

verder dan handelsbevordering alleen. Zo

Holland partners) gemiddeld voor ruim 20 % van

voerden we in het kader van ons Smart Industry

de succesvol afgeronde investeringscases en in

programma SMITZH enkele innovatiemissies uit

het algemeen verlopen deze projecten sneller en

en organiseerden we begin 2018 een innovatie-

zijn groter in omvang dan nieuwe projecten. Het

en handelsmissie met het thema ‘Cyber Secure

IR-programma is een expliciet onderdeel van de

Port Cities’ naar Israël, waarbij naast een groepje

opdracht van het Ministerie van Economische

ondernemers ook het Havenbedrijf Rotterdam,

Zaken aan de ROM’s. Daarnaast worden onze

Gemeente Rotterdam, CIC, Port XL en enkele

IR-activiteiten medegefinancierd door de MRDH en

investeerders betrokken waren.

de provincie Zuid-Holland. Tot slot geldt dat internationaliseringactiviteiten Daar dit programma substantieel bijdraagt aan ons

ook onze acquisitie-inspanningen versterken: de

Foreign Investments resultaat en daar de projecten

ondernemers en vertegenwoordigers uit onze

die hieruit voorkomen in het algemeen groter

speerpuntsectoren die we meenemen naar het

zijn en sneller worden afgerond, zullen we onze

buitenland zijn de beste ambassadeurs voor ons

inzet op IR in 2019 verhogen. We zullen daarom

regionale vestigingsklimaat.

120 in plaats van 100 (zoals in de afgelopen jaren) bezoeken aan reeds gevestigde bedrijven gaan

4.2.1 Opdracht

uitvoeren.

Met onze inzet op internationalisering willen we ondernemers ondersteunen bij het internationaal

Verder organiseren we - mede vanuit dit

opschalen van hun activiteiten. We richten ons

programma - ook in 2019 weer enkele

daarbij op bedrijven waarmee we werken binnen

netwerkevents voor onze buitenlandse bedrijven

onze business development trajecten of bedrijven

– zowel lokaal (denk aan Leiden en Drechtsteden

die in het licht van onze taken op het gebied van

International) als regionaal (onze jaarlijkse

financiering tot onze doelgroep behoren. Onze

IR-event in oktober, LINQ).

dienstverlening op het thema internationalisering is daarmee niet generiek, maar specifiek. We

4.2 Internationalisering

creëren toegevoegde waarde door een sterke

Wij voeren ons Internationaliseringsprogramma

focus op:

uit in het verlengde van onze kerntaken: vanuit

1. Kansrijke product/technologie - markt

ons werk met en voor bedrijven. Vanuit Business Development en Capital leggen we een koppeling met de bedrijven enerzijds en benutten we de buitenlandnetwerken en activiteiten van Foreign Investments anderzijds. Leden van de Economic Board Zuid-Holland worden waar mogelijk betrokken als delegatieleider of ambassadeur die deuren opent voor ondernemers die anders gesloten blijven.

combinaties; 2. Hub-to-hub samenwerkingen met andere technologie- en innovatiehotspots wereldwijd.

Box 2: Foreign Investments / Observaties 2018 ▶▶ InnovationQuarter als leadsource. Ook in 2018 heeft InnovationQuarter een groot gedeelte van de leadportefeuille zelf gegenereerd. Voor meer dan 50% van de portfolio zijn wij zelf de leadsource geweest. Dit maakt ons minder afhankelijk van andere partners voor het genereren van nieuwe leads. ▶▶ Landen van Herkomst. Er is in 2018 wat veranderd aan de mix van landen van herkomst. In de afgelopen jaren is de VS het belangrijkste land van herkomst geweest, met daaropvolgend China. Dit is in 2018 echter veranderd; momenteel is China het belangrijkste land zowel qua resultaten als qua leads. Er zijn minder bedrijven uit de VS gekomen en de interesse onder mogelijke vestigers is afgenomen door met name de aankondiging van aangepaste belastingmaatregelen in de VS, ten behoeve van het investeren in het eigen land. Buitenlandse investeringen worden daarom bij veel bedrijven stopgezet of uitgesteld. We zien nog steeds veel interesse uit China en er zijn enkele andere landen sterk in opkomst, zoals India, Turkije en Zuid-Afrika. ▶▶ Sterke sectoren en segmenten. In 2018 is de sector met zowel de meeste leads als gelande bedrijven Life Sciences & Health (LSH), gevolgd door Safety & Security. Binnen het LSH-domein is er een stijgende interesse vanuit bedrijven in de Medische Technologie waar te nemen. Voor Safety & Security geldt dat voor het segment Cybersecurity. We zien verder een stijging in (cross over) ICT-projecten, bijvoorbeeld op het gebied van Artificial Intelligence en Big Data anlyse. Overige sectoren zijn redelijk stabiel gebleven. ▶▶ Aantal Fact Finding Trips blijft hoog. Het aantal georganiseerde Fact Finding Trips (FFT; verkenningsbezoeken van buitenlandse bedrijven aan de regio, voorafgaand aan daadwerkelijke vestiging) is ook dit jaar weer uitzonderlijk hoog (per medio september al +/- 90 FFT’s). Daar bedrijven pas op FFT komen als er al duidelijke interesse in vestiging in de regio is gewekt, is dit een goede indicator voor toekomstig resultaat. Hierbij moet opgemerkt worden, dat het organiseren van een FFT een arbeidsintensief proces is, daar het gaat om een tailor made programma per bedrijf dat op bezoek komt. ▶▶ Trend is kleinere, specifieke vestigingen. Een wereldwijde FDI-trend is het oprichten van kleine, specifieke vestigingen die een bepaald sectoraal ecosysteem zoeken om in te bedden. Naast natuurlijk toegang tot markt is toegang tot technologie, kennis en talent van steeds groter belang. We moeten daar onze acquisitie inzet en service goed op afstemmen. ▶▶ Brexit & EMA. De ontwikkelingen rondom de Brexit houden we nauwlettend in de gaten. Los van de ontwikkelingen in de UK, is de Brexit ook gespreksonderwerp tijdens de IR-gesprekken met reeds gevestigde bedrijven in onze regio. Op dit gebied werken we samen met de NFIA en met onze regionale acquisitiepartners. Omdat de implicaties van de Brexit nog steeds niet helder zijn, merken we echter dat het bij bedrijven vooral tot onzekerheid leidt. Verder zijn we heel actief met de spin-off rondom de komst van de EMA. Samen met de NFIA, Amsterdam in Business en Invest in Utrecht hebben we een nationale taskforce opgericht.

4.2.2 Prestaties

ons afwegingskader om te bepalen op welke

We werken in 2019 binnen de nu beschikbare

kansen en vragen we in welke mate inzetten en

capaciteit met een focus op het verhogen van onze

met wie we daarbij samenwerken.

impact in 3 sectoren: Cybersecurity, High Tech Systems & Materialen (met name vanuit SMITZH)

In 2019 werken we tevens aan de volgende

en Energie & Circulair (Cleantech): Renewable

activiteiten:

(offshore) Energy en Circulair / Biobased Economy.

▶▶ Inbedding en wederzijdse versterking van ons

In 2019 beogen wij daarbinnen de volgende

programma en dat van partners binnen Trade &

activiteiten te realiseren:

Innovate NL en aanhaken van partners in onze

▶▶ Opzetten, uitvoeren en inbedden van de bestaande en nieuwe hub-to-hub samenwerkingen: ten minste drie in 2019; ▶▶ Organiseren van minimaal vier eigen missies of andersoortige buitenlandse activiteiten waaraan ten minste 40 bedrijven deelnemen; ▶▶ Ondersteunen van tien missies en andere

eigen netwerken bij Trade & Innovate NL. ▶▶ Verdere ontwikkeling van sectorale internationaliseringsstrategieën in samenwerking met onze stakeholders in die sectoren in de regio. ▶▶ Doorontwikkeling van communicatieactiviteiten voor

activiteiten van partners binnen en buiten de

internationalisering: vernieuwen en uitbreiden

regio ten behoeve van internationalisering

van informatie op de InnovationQuarter

van ten minste 40 bedrijven uit de

website en ontwikkeling van een

speerpuntsectoren van InnovationQuarter.

internationaliseringsgids met overzicht van belangrijkste informatie, do’s & don’ts, en

4.2.3 Activiteiten

ondersteunende instrumenten en organisaties

We bouwen in 2019 verder op de basis die in 2017 en

waar ondernemers kunnen aankloppen.

2018 is gelegd. De kern van onze activiteiten wordt gevormd door: ▶▶ Ontwikkelen van gerichte activiteiten voor groepen ondernemers op specifieke sectormarkt combinaties, zoals in vorige paragraaf benoemd; ▶▶ Ontwikkeling, uitrol en inbedding van strategische hub-to-hub samenwerkingsprogramma’s. Een voorbeeld hiervan is het samenwerkingsprogramma dat wij momenteel uitwerken met een aantal partners in Boston: de “BOSteRDAM Cleantech Link”. Onze uitvoeringsagenda komt tot stand op basis van voortdurende monitoring van interne activiteiten vanuit onze kerntaken (signaleren van vraag) en van het internationale speelveld van onze sectoren (signaleren van kansen). We gebruiken

5. Capital 5.1 Opdracht

van ENERGIIQ). Doel is om bedrijven verder te

InnovationQuarter is een proactieve en betrokken

helpen groeien. Dit varieert van het verstrekken

investeerder met als doelstelling de toegang tot

van seed capital tot aan het financieren van

kapitaal voor innovatieve Zuid-Hollandse bedrijven

MBO/MBI of acquistiefinanciering. IQCapital

in alle levensfasen te vergroten. InnovationQuarter

verstrekt leningen en/of aandelenkapitaal met

investeert in uiteenlopende sectoren, en waar

een maximum investeringsbedrag van

mogelijk in bedrijven die een bijdrage leveren aan

€ 5 mln. Het uitgangspunt van IQCapital is om

de transitieopgave zoals vastgelegd in de Roadmap

te participeren in een consortium met private

Next Economy. Om de financieringen voor deze

investeerders.

bedrijven te realiseren werkt InnovationQuarter

▶▶ UNIIQ financiert innovaties in de proof-of-

Capital samen met vele partners binnen en buiten

concept fase in alle speerpuntsectoren. Doel is

de regio. Door een groot netwerk met private

om innovaties sneller naar de markt te brengen.

investeerders zorgen we dat ook meer privaat

UNIIQ verstrekt converteerbare achtergestelde

kapitaal zijn weg vindt naar onze regio en samen

leningen van € 300.000. UNIIQ is een

zorgen we voor een grotere financiële draagkracht

gezamenlijk initiatief van TU Delft, Universiteit

om de innovatieve bedrijven in de regio te

Leiden, Erasmus MC en InnovationQuarter,

financieren.

mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie, de provincie Zuid-Holland en de gemeenten

InnovationQuarter investeert vanuit drie fondsen:

Den Haag, Rotterdam en Leiden. Namens

IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ:

deze partners voert InnovationQuarter het

▶▶ IQCapital investeert in innovatieve bedrijven

fondsmanagement.

vanaf de proof-of-concept fase tot en met

▶▶ ENERGIIQ is het energie-innovatiefonds van

volwassenheid in alle speerpuntsectoren (met

de provincie Zuid-Holland en verstrekt kapitaal

uitzondering van bedrijven binnen de focus

aan (MKB) ondernemingen die hun bewezen

Samenhang van de fondsen van InnovationQuarter ten opzichte van de levensfasen van ondernemingen.

Financieringsvormen en investeringsbedragen van de drie fondsen

energie-innovatie gaan commercialiseren.

5.2 Prestaties

Doel is om een bijdrage te leveren aan

Dit jaarplan beschrijft de doelstellingen en

de energietransitie en de uitstoot van

activiteiten van InnovationQuarter Capital, als

broeikasgassen in Zuid-Holland te reduceren.

beheerder van de fondsen en de activiteiten van

ENERGIIQ verstrekt op maat gemaakte

de fondsen IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ. UNIIQ

financiële instrumenten waaronder aandelen en

en ENERGIIQ stellen daarnaast een eigen jaarplan

leningen. De investeringshoogte voor ENERGIIQ

vast waarin doelstellingen en activiteiten met de

ligt tussen € 200.000 en maximaal

respectievelijke partners en stakeholders worden

€ 4,3 mln., waarbij ENERGIIQ maximaal 50% van

afgesproken.

de totale investeringsbehoefte op zich neemt

en maximaal 50% van private co-investeerders

De drie fondsen sturen niet alleen op een

moet komen. InnovationQuarter voert het

rendementsdoelstelling, maar ook op het

fondsmanagement namens de Provincie Zuid-

realiseren van impact op de economie in Zuid-

Holland.

Holland. Om onze opdracht te verwezenlijken worden door de drie fondsen in 2019 de volgende

De drie fondsen sluiten op elkaar aan en

prestaties beoogd:

zorgen ervoor dat Capital door de verschillende levensfasen een partner is voor innovatieve ondernemers in Zuid-Holland.

24 Nieuwe investeringen

Verstrekte financieringen (€ mln.)

Uitgelokte investeringen (€ mln.)

Voorheen rapporteerde InnovationQuarter Capital

door private investeerders (inschatting € 3 mln.),

op de verwachte groei in werkgelegenheid bij

waarmee het totaal beschikbaar gekomen

de ondernemingen waarin zij investeert. Deze

vermogen voor onze portfoliobedrijven naar

indicator past echter niet bij de vaak dynamische

verwachting uitkomt op circa € 23 mln. in 2019.

ontwikkelingen binnen een startup of scale-up. Met ingang van 2019 gaat InnovationQuarter

b. UNIIQ

daarom rapporteren over het totale aantal

Realisatie van 10 investeringen

arbeidsplaatsen bij de ondernemingen waarin

UNIIQ heeft KPI’s op het gebied van een aantal

InnovationQuarter Capital heeft geïnvesteerd.

investeringen, toeleiding naar kapitaal en

Dit getal is een indicatie van de impact van onze

aantrekken vervolgfinanciering. Activiteiten

investeringen op de regionale economie. Vanaf

vanuit UNIIQ gericht op ‘toeleiding naar kapitaal’

begin 2019 zal InnovationQuarter Capital dit

zijn additioneel aan het verstrekken van de

opnemen in de rapportages. Hier wordt geen

proof-of-concept financiering. Hieronder valt

kwantitatieve doelstelling aan gekoppeld,

ook het vergroten van de investor readiness van

aangezien een daling van dit getal ook positief kan

ondernemingen.

zijn (bijvoorbeeld in het geval van een exit). Daarnaast is de doelstelling om voor een aantal

Uitsplitsing prestaties naar fonds

bedrijven in het portfolio die door de proofof-concept heen komen vervolgfinanciering

a. IQCapital

te realiseren. Voor 2019 is gepland dat UNIIQ

Realisatie van 10 investeringen

tien investeringen zal realiseren. Verder is de

In 2019 verwacht InnovationQuarter vanuit

verwachting dat 50 ondernemers geholpen

IQCapital, in tien bedrijven te investeren.

worden middels het toeleiding kapitaal proces en

Dit betreft zowel investeringen in nieuwe

vijf portfoliobedrijven vervolgfinanciering hebben

bedrijven als het realiseren van vervolgrondes bij

aangetrokken. Verdere uitwerking van deze KPI’s

portfoliobedrijven.

vindt plaats in het jaarplan van UNIIQ.

Uitgaande van een gemiddeld investeringsbedrag

Het gecommitteerd vermogen vanuit UNIIQ is

van € 0,8 mln. is de verwachting dat IQCapital in

met tien investeringen € 3,0 mln. voor 2019. Het

2018 € 8 mln. investeert.

totale gecommitteerde vermogen komt hiermee naar schatting uit op bijna € 8 mln. per ultimo 2018

IQCapital werkt op dealbasis samen met

sinds de start van het fonds. Ook zal in volgende

private co-investeerders. Zo vergroten we de

financieringsronden worden geïnvesteerd in

beschikbaarheid van kapitaal voor Zuid-Hollandse

de UNIIQ-bedrijven door private investeerders

ondernemers. Deze KPI betreft de private

(inschatting € 2 mln.), waarmee het totaal

investering en geeft de mate van leverage aan

beschikbaar gekomen vermogen voor onze UNIIQ

die we met IQCapital weten te realiseren bij

bedrijven naar verwachting uitkomt op circa € 5

onze portfoliobedrijven. In 2019 verwachten we

mln. in 2019.

dat de investeringen van IQCapital 1,5x zoveel private co-investeringen zullen uitlokken (€ 12 mln.). Ook zal in volgende financieringsronden worden geïnvesteerd in onze portfoliobedrijven

Box 3: Capital / Observaties IQCapital 2018 ▶▶ We zien een tekort aan financiering ontstaan voor vervolgrondes voor de verdere groei. Hiermee is ook de focus van IQCapital aan het verschuiven van startup financier naar het realiseren van vervolgrondes voor groei. In 2018 zijn bij diverse portfoliobedrijven vervolgrondes gerealiseerd en we verwachten dat dit in 2019 ook het geval zal zijn. Met deze verschuiving blijft er voldoende kapitaal beschikbaar voor startende bedrijven. ▶▶ Er is relatief veel privaat kapitaal beschikbaar voor services en software bedrijven. Daarentegen zijn er nauwelijks private partijen die (vroege fase) hardware/ technologiebedrijven financieren. Aangezien Zuid-Holland juist een groot aantal bedrijven in de maakindustrie kent, wil IQCapital zich in 2019 meer op dit segment gaan richten om ook daar meer financieringen mogelijk te maken. ▶▶ Zuid-Holland kent veel succesvolle MKB-ers met innovatieve oplossingen en mooie groeikansen. Deze bedrijven worden nog onvoldoende bediend met kapitaal om groei, innovatie of opvolging te financieren. Vaak zijn deze ondernemers ook onvoldoende bekend met de mogelijkheden buiten de huisbank om. Als publieke investeerder ziet IQCapital een rol om deze bedrijven te informeren en financieringsvormen op maat aan te bieden.

Box 4: Capital / Observaties UNIIQ 2018 ▶▶ Ook bij het proof-of-concept fonds speelt het beperkte aanbod van investeerders in (vroege fase) hardware/technologie bedrijven een rol. Het wel of niet zicht hebben op vervolgfinanciering heeft invloed op het investeringsbeslissingsproces van UNIIQ. ▶▶ Het aantal proof-of-concept aanvragen uit de regio blijft onverminderd groot. Ondanks een toename aan privaat kapitaal blijft er een duidelijke behoefte bij ondernemers voor proof-ofconcept financiering door UNIIQ. Niet alleen de noodzakelijke financiële impuls, maar ook de actieve bijdrage van het team wordt gezien als grote toegevoegde waarde. ▶▶ Co-financiering is bij UNIIQ geen voorwaarde. Het moeten aantrekken van co-financiering in een fase waar investeerders veelal wegblijven zou belemmerend werken. Echter, als co-financiering met een partij mogelijk is - die naast financiële bij voorkeur ook additionele toegevoegde waarde heeft - dan zal getracht worden dit te realiseren.

Box 5: Capital / Observaties ENERGIIQ 2018 ▶▶ Ook in 2018 is de aandacht van diverse investeerders en financiers voor energietransitie merkbaar en weer toegenomen. Het is goed te signaleren dat de ingezette energietransitie onontkoombaar, maar de wijze waarop en de tijd waarin is onzeker. ▶▶ Er zijn nieuwe investeringsfondsen van bijvoorbeeld (Nederlandse) banken die zich toeleggen op risicodragende investeringen die bijdragen aan de energietransitie, maar ook impact funds met nieuwe of vervolg-fondsen zijn actief. Daarnaast signaleert ENERGIIQ ook in toenemende mate interesse van informele investeerders (danwel institutioneel ofwel individueel georganiseerd) op dit thema. ▶▶ Markten rondom energietransitie zijn veelbelovend maar onvolwassen met aanzienlijke toetredingbarrières voor nieuwe technologie onder andere in de industrie, de gebouwde omgeving, vervoer & mobiliteit maar ook binnen offshore. Afnemers van producten en diensten in deze segmenten zijn inherent risico-avers waardoor de tijd tot marktintroductie lang en onvoorspelbaar is. ▶▶ ENERGIIQ tracht ook in 2019 een zinvolle bijdrage te leveren aan deze investeringsmogelijkheden met CO2-reductie potentie maar met aanzienlijke groeiuitdagingen.

c. ENERGIIQ

5.3 Activiteiten InnovationQuarter Capital

Realisatie van 4 investeringen

InnovationQuarter Capital beheert inmiddels drie

ENERGIIQ verwacht in 2019 in vier bedrijven te

fondsen, wat aanzienlijke synergie oplevert door de

investeren. Daarmee verwacht ENERGIIQ € 6

wijze waarop de fondsen met elkaar en met overige

mln. aan geïnvesteerd vermogen en € 6 mln. aan

teams van InnovationQuarter samenwerken. In

uitgelokte private investeringen. Waarmee het

2019 worden op dit vlak de volgende activiteiten

totaal beschikbaar gekomen vermogen voor onze

door InnovationQuarter Capital ondernomen:

ENERGIIQ-bedrijven naar verwachting uitkomt op circa € 12 mln. in 2019.

1. Beheren van IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ

Het maatschappelijk rendement van ENERGIIQ

InnovationQuarter voert niet alleen het beheer

wordt uitgedrukt in de verwachte bijdrage van

uit over het eigen fonds, IQCapital, maar doet

de investeringen aan CO2-reductie die valt toe te

dat ook voor de fondsen die met en op verzoek

rekenen aan de provincie Zuid-Holland. Daarnaast

van onze aandeelhouders zijn opgezet: UNIIQ en

weegt de impact op werkgelegenheid mee. De

ENERGIIQ. InnovationQuarter Capital zet haar

achtergrond van deze ambitie wordt in meer detail

team actief in voor alle fondsen. Daarnaast wordt

uitgewerkt in het jaarplan ENERGIIQ.

de hele backoffice van alle fondsen (administratie, control, HR en communicatie) uitgevoerd door InnovationQuarter. Hiermee leveren we niet alleen een hoge kwaliteit aan dienstverlening

maar behalen we ook schaalvoordelen in het

3. Focus op groei-MKB

fondsmanagement en kunnen we de beheerkosten

In 2019 zal meer focus op dit segment van de

zo laag mogelijk houden wat ten goede komt aan

markt worden gelegd. Het betreft bedrijven met

de rendementsdoelstellingen van de fondsen. Ook

een bewezen trackrecord waar zich een event

de ondernemingen in de investeringsportfolioâ&#x20AC;&#x2122;s

voordoet: een opvolgingsvraagstuk, het opstarten

profiteren van de krachtige communicatie

van een nieuwe productlijn, internationale

van InnovationQuarter. Incidenteel wordt de

uitbreiding of een management buy-out. Kortom:

expertise van medewerkers (bijvoorbeeld op HR of

bedrijven die duurzaam willen doorgroeien en

control) ingezet bij concrete vraagstukken in een

een strategisch partner zoeken die risicodragend

onderneming.

kapitaal kan inbrengen om deze groei te realiseren.

InnovationQuarter stuurt actief op een heldere

4. Managementbegeleiding groeibedrijven

positionering van de drie fondsen in de markt

Binnen de drie fondsen hebben we een diverse

ten opzichte van elkaar om de dealflow voor

groep ondernemers in het portfolio: van groen tot

de fondsen te optimaliseren. Daarnaast wordt

rijp. De ondernemers lopen vaak tegen dezelfde

actief ingezet op doorstroming van bedrijven

soort vragen en uitdagingen aan. Wij zijn ervan

tussen de fondsen, middels het realiseren van

overtuigd dat ze veel met en van elkaar kunnen

vervolgfinanciering met private partijen. Zo

leren. Dit willen we in 2019 gaan stimuleren door

hebben twee bedrijven in 2018 na UNIIQ een

ondernemers via een reeks thematische kennis-

vervolginvestering gerealiseerd waarbij ook

sessies met elkaar in contact te brengen.

IQCapital een rol speelt. Deze doorstroom is overigens geen automatisme: ieder fonds neemt

We merken nog steeds dat de financieringswereld

een eigen investeringsbesluit op grond van de

voor veel ondernemers moeilijk is te doorgronden.

doelstellingen en professionele inschatting van het

Zo kregen de ROMâ&#x20AC;&#x2122;s vanuit Startup Delta de

team en de investeringscommissie.

terugkoppeling dat er vaak onduidelijkheid is over de voorwaarden zoals die door investeerders

2. Versterken van het ecosysteem en clusters

worden gehanteerd. De ROMâ&#x20AC;&#x2122;s hebben mede

Om de financieringsketen in onze regio te

mogelijkheden. In het verleden hebben we hiervoor

versterken investeert InnovationQuarter niet

bijvoorbeeld een Financieringsgids opgesteld. In

alleen direct via de fondsen die zij beheert, maar

2019 volgen we dit op met praktische informatie in

zoekt zij ook actief naar mogelijkheden voor

de vorm van artikelen en blogs. Daarbij verwijzen

nieuwe fondsen om de zwakke schakels in de keten

we bij voorkeur naar de vele reeds bestaande goede

te versterken. Dit was de drijvende kracht achter de

bronnen zoals de Nationale Financieringswijzer.

oprichting van UNIIQ in 2016 en ENERGIIQ in 2017, maar ook achter fondsinvesteringen zoals bij het Rotterdam Port Fund. Ook voor 2019 onderzoeken wij de mogelijkheden voor fondsinvesteringen en het opzetten van nieuwe fondsen om de financieringscapaciteit in onze regio verder te vergroten.

een taak om ondernemers te wijzen op de

Activiteiten fondsen: IQCapital, UNIIQ,

wijze dat deze optimaal aansluit bij de behoefte

ENERGIIQ

en levensfase van de onderneming. UNIIQ

Om bovengenoemde prestaties te kunnen leveren

werkt met een vast instrument in de vorm van

zet InnovationQuarter Capital, evenals in 2018,

een ondernemersvriendelijke converteerbare

in op het doen van investeringen, het stimuleren

lening. De doelstelling van dit instrument is dat

van groei van bedrijven en het vergroten van

een vervolgronde maximaal wordt gefaciliteerd

de transparantie van de aanwezige financiële

door conversie of aflossing, te beslissen door de

instrumenten voor ondernemers. Daartoe worden

ondernemer. IQCapital en ENERGIIQ hebben

de volgende activiteiten ondernomen:

veel vrijheid in het bepalen van de infrastructuur en voorwaarden van een investering. Een

1. Financiering op maat voor innovatieve

specifiek instrument zal echter altijd binnen de

ondernemingen in Zuid-Holland

bandbreedte blijven van een gezonde risico/

Met het flexibele investeringsinstrumentarium

rendementsverhouding en voorwaarden die de

van de drie fondsen, van lening tot versterking van

toets van de markt kunnen doorstaan.

het eigen vermogen, kunnen wij de ondernemers in onze regio een financiering op maat bieden.

Onze werkwijze om tot een investering te komen

Wij structureren een investering op zodanige

staat in onderstaand schema uitgewerkt.

Proces AANMELDING ▶ Telefonische

screening ▶ Leads overleg

PITCHDAG

INVESTMENT PROPOSITIE

QUICKSCAN

DUE DILLIGENCE

▶ Basic research

▶ Go/No-go

▶ Termsheet

▶ Externe DO

▶ Overleg in

▶ Teamoverleg

▶ Pitch in IC

▶ Closing

team

documents

BEHEER / WAARDECREATIE ▶ Performance

updates ▶ Waarde groei ▶ Dossier

opbouw

EXIT / RENDEMENT ▶ Benaderen

potentiele kopers ▶ Verkoop van

aandelen

▶ Exit plan

De duur van deze trajecten hangt af van de

gemiddeld genomen 6 tot 9 maanden in beslag.

complexiteit van de investeringsvraag en daarmee

Per jaar bereiken ons pro-actief 300-400

samenhangend de structuur. UNIIQ heeft, in

financieringsaanvragen. Op basis van de

lijn met de vroege fase waarin de doelgroep zich

ervaringen binnen IQCapital en ENERGIIQ

bevindt, een zeer kort proces met een gemiddelde

en de dealflow tot en met ultimo 2018 is de

doorlooptijd tussen de 2 à 3 maanden. De

conversie-ratio 2-3% van het aantal beoordeelde

doorlooptijd wordt verkort door te werken met

investeringsmogelijkheden.

standaard leningsovereenkomsten en doordat co-financiering geen vereiste is. Per jaar komen gemiddeld 175 aanvragen binnen. Bij IQCapital en ENERGIIQ neemt dit proces

2. Ondernemingen investor ready maken

Dit betekent dat in hun plannen een aantal

Het realiseren van een investeringsronde is

cruciale issues rondom bijvoorbeeld markt,

een complex proces. Een goede voorbereiding

teamsamenstelling, intellectueel eigendom en

is essentieel voor de slagingskans. Naast het

financieringsstructuur nog onvoldoende zijn

commercieel en technisch valideren van het

beantwoord. In onze dagelijkse contacten met

businessmodel moet de onderneming een

ondernemers staan wij natuurlijk regelmatig stil

aantal zaken goed op orde hebben om ‘investor

bij deze issues, met name vanuit de Investment

ready’ te zijn. Te denken valt aan: een degelijk en

Managers van onze investeringsfondsen, maar het

onderbouwd businessplan, deugdelijke financiële

ontbreekt nog aan een gestructureerde aanpak in

projecties, afspraken over de betrokkenheid en

de regio.

relaties tussen aandeelhouders en het opschonen van de balans.

Onze collega’s van de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM) hebben

Veel ondernemers die bij de fondsen aankloppen

afgelopen jaren een dergelijke gestructureerd

zijn nog niet investor ready. De fondsen vervullen

programma ontwikkelt. Inmiddels hebben enkele

hier een waardevolle rol door ondernemers

tientallen ondernemers aan dit programma

feedback te geven op hun propositie en hun

deelgenomen. Zij waarderen het programma met

netwerken in te zetten voor het vinden van een

een 8,2, maar belangrijker is nog dat de helft van

solide investeringsconsortium.

de ondernemers die dit programma heeft afgerond financiering heeft aangetrokken.

Vooral UNIIQ besteed hier veel aandacht aan, zowel bij de bedrijven in het portfolio, als bij

Op basis van deze ervaringen willen we komend

bedrijven die (nog) niet voor financiering door

jaar een dergelijk programma toegesneden op de

UNIIQ in aanmerking komen.

Zuid-Hollandse leest als pilot in onze regio gaan draaien. We zullen hiertoe afspraken maken met de

Op jaarbasis spreken wij een 800-tal bedrijven

relevante partners.

die op zoek zijn naar financiering voor hun groei. Jonge startups maar ook meer volwassen MKB

3. Verdere groei van portfoliobedrijven

die er van overtuigd zijn dat hun bedrijf, hun

Vanuit de fondsen bieden wij de ondernemers

product de wereld kan veroveren. Ondanks dat we

meer dan alleen geld. Na de investering blijven

afgelopen jaren tot de meest actieve investeerders

wij actief betrokken bij het bedrijf om het te

van Nederland behoorden financieren ook wij

begeleiden naar een volgende groeifase. Dit

slechts een beperkt deel van de bedrijven die zich

doen we op verschillende manieren. Zo vindt

bij ons melden. Private investeerders stappen

onder meer structureel intensief overleg plaats

zelfs in een nog lager percentage bedrijven.

over de voortgang op sales, operatie, strategie

Eén van achterliggende redenen is dat veel

en financiën. Ook helpen we het bedrijf bij het

ondernemers in de optiek van investeerders nog

professionaliseren van de financiële organisatie

niet investor ready zijn. Zij moeten door de ogen

en bij het opstellen van een 100-dagen-plan.

van financiers leren kijken naar hun propositie, en

Daarnaast zetten we ervaren ondernemers in als

ook een beter overzicht krijgen van alle mogelijke

commissaris en huren we waar nodig externe

financieringsbronnen.

begeleiding in bij het verbeteren van de sales. Ook schakelen we vanzelfsprekend de kennis en het

netwerk van collega’s vanuit de andere teams in

geïnvesteerd wordt proberen wij de ondernemers

om te zorgen dat de onderneming een grotere

zo goed mogelijk te begeleiden naar andere

groei kan realiseren.

financiers. Uit de honderden gesprekken die wij jaarlijks voeren blijkt dat de investeringswereld

De ontwikkeling van startup naar scale-up en

ondoorzichtig is voor ondernemers. Het

uiteindelijk gevestigde onderneming vergt in de

aantrekken van kapitaal is niet de expertise van

meeste gevallen meerdere investeringsrondes

de ondernemer. De Investment Managers hebben

met verschillende soorten financiers. Voor het

daarentegen veel ervaring en een aanzienlijk

faciliteren van de groei is de beschikbaarheid

netwerk binnen deze wereld. Dit wordt actief

van voldoende (vervolg)kapitaal essentieel. De

ingezet om ondernemers aan tafel te krijgen bij

Investment Manager staat de ondernemer bij

potentiële co-investeerders. Meetings worden

in dit proces. Uiteindelijk is het realiseren van

opgezet om ondernemers voor te stellen en om te

vervolgfinanciering en/of verkoop van ons belang

sparren over proposities. Daarnaast wordt advies

het doel. Per participatie wordt tijdig een exit-plan

gegeven over RVO-regelingen en alternatieve

gemaakt waarin ondermeer acties worden

financieringsmogelijkheden.

opgenomen ten aanzien van waardegroei en het benaderen van mogelijke kopers.

5. Het aantrekken van additioneel kapitaal via fonds-in-fonds investeringen

Bovenstaande activiteiten gelden voor de fondsen

Middels fonds-in-fonds investeringen kunnen

IQCapital en ENERGIIQ. Voor UNIIQ geldt een

wij met een beperkte eigen investering toegang

iets ander traject in de beheerfase. Dit komt door

krijgen tot substantiële - vaak sectorspecifieke –

de relatief korte tijd dat we een onderneming in

private investeringsfondsen. Daarnaast boren wij

portfolio hebben. Zodra vervolgfinanciering wordt

zo additionele (sector) specifieke expertise, nieuwe

aangetrokken zal de actieve begeleiding worden

netwerken en leadflow aan. Een additioneel

overgedragen aan de nieuwe partijen. UNIIQ

voordeel is dat wij zo ook ons investeringsrisico

monitort en ondersteunt de ondernemingen

kunnen spreiden door in fondsen te investeren

actief gedurende de proof-of-concept fase. Dit

die in een andere levensfase van bedrijven

bestaat onder andere uit maandgesprekken,

investeren. Ook kunnen deze fondsen als follow-up

monitoren milestones en helpen bij

investeerder fungeren voor onze portfoliobedrijven.

vervolgfinancieringstrajecten. IQCapital heeft tot op heden in vier fondsen In 2019 willen we het netwerk van ondernemers uit

geïnvesteerd: BioGeneration Ventures

onze portfoliobedrijven meer gaan verbinden om

(investeringen per bedrijf tot € 10 mln. met name

met en van elkaar te leren op concrete strategische

gericht op drug development segment), HPE

onderwerpen. Hiervoor organiseren we een aantal

(investeringen per bedrijf tot € 30 mln. onder

kennis-sessies, bijvoorbeeld met externe experts op

meer gericht op high tech/ smart industry sector),

het gebied van bedrijfscultuur, HR-vraagstukken of

Connected Capital (investeringen per bedrijf tot € 8

verdienmodellen.

mln. primair gericht op scale-up bedrijven in IT) en Rotterdam Port Fund (investeringen tot € 10 mln.

4. Het begeleiden van ondernemers naar

per bedrijf, primair gericht op havengerelateerde

externe financiers

bedrijven).

Ook als vanuit de drie fondsen niet direct

In dit laatste fonds, gericht op haveninnovaties,

heeft IQCapital samen met Rotterdam Port Fund

heeft IQCapital niet alleen geïnvesteerd maar ook

geïnvesteerd in een onderneming.

geholpen bij het opzetten van dit fonds. In 2018

Box 6: Capital / Algemene Observaties in 2018 ▶▶ De ROMs zijn nog steeds als publieke financier verantwoordelijk voor meer dan de helft van alle risicovolle investeringen in vroege fase bedrijven in Nederland. ▶▶ Uit extern onderzoek blijkt dat Capital, als beheerder van de drie investeringsfondsen, nog steeds een van de meest actieve investeerders van Nederland is. ▶▶ Er komt steeds meer investeringsgeld beschikbaar via nieuwe Nederlandse fondsen, vermogende individuen en alternatieve vormen van financiering zoals crowdfunding. Desondanks blijft de rol van ROMs aanzienlijk. Veel van deze nieuwe investeerders hebben consortiumfinanciering als uitgangspunt en waarderen de professionele houding en betrokkenheid van een ROM. ▶▶ In 2018 hebben wij in een aantal vervolginvesteringen ons netwerk van internationale fondsen verder uitgebreid. Er komt zo meer investeringsgeld vanuit internationale fondsen beschikbaar in Nederland. Juist daar blijkt er bij het vormen van investeringsconsortia toch ook een behoefte aan een ROM, als lokale investeerder met goede publieke relaties. ▶▶ Er wordt op incidentele basis samengewerkt met corporate venture fondsen. Deze samenwerkingen zijn positief. In 2019 gaat InnovationQuarter meer structurele aansluiting zoeken bij deze fondsen. Met een aantal venture fondsen van grote bedrijven die in onze regio zijn gevestigd hebben we regelmatig contact en werken we aan structurele samenwerking. Hierbij kan worden gedacht aan KPN, Shell en DSM.

6. Roadmap Next Economy 6.1 Opdracht

gevolg relatief hoge werkloosheidspercentages.

Vanaf voorjaar 2018 heeft InnovationQuarter in

De regionale economie heeft weliswaar afgelopen

opdracht van de provincie Zuid-Holland, MRDH,

paar jaar een voorzichtige inhaalslag gemaakt,

gemeente Rotterdam en gemeente Den Haag

maar het voorgaande decennium zakte de regio

de uitvoeringsagenda Roadmap Next Economy

weg op alle relevante ranglijsten en was er zelfs

(RNE) op zich genomen. De langetermijnvisie

sprake van een dalend bruto regionaal product.

werd in 2016 opgesteld onder leiding van de

Ook staan diverse sterke economische sectoren

MRDH, met behulp van vele partijen in de

zoals het havenindustrieel complex en de

regio en geĂŻnspireerd door de Third Industrial

tuinbouwsector voor de opgave om in de komende

Revolution van Jeremy Rifkin. Met deze visie is

10-15 jaar hun huidige verdienmodellen drastisch

veel momentum gecreĂŤerd en Next Economy een

te transformeren. De energietransitie, de digitale

veelbesproken begrip geworden. Het besef dat

transitie en de circulaire transitie komen er hoe

onze regio voor grote economische transities staat,

dan ook aan. Om de regio sterker uit die transities

is met de Roadmap sterk gegroeid. De oplevering

te laten komen is het nodig deze in samenhang

van de Roadmap eind 2016 markeert de overgang

te zien, ze aan te vullen met maatschappelijke

naar de uitvoeringsfase. Na een overgangsjaar

transities en ze integraal te sturen.

is InnovationQuarter medio september 2017 gevraagd om de uitvoering van de RNE op zich te

In de nieuwe economie smelten internet- en

nemen. Dit vanuit de wens om de uitvoering in te

communicatietechnologie samen met nieuwe

bedden in een bestaande, tripartiete structuur met

vormen van decentrale energie. Dit heeft

private rechtspersoonlijkheid, doorzettingskracht,

vergaande gevolgen voor communicatie,

een zakelijke cultuur en een groot netwerk bij

mobiliteit, energieopwekking en- verbruik,

bedrijven en kennisinstellingen.

en ook voor de manier waarop de economie is georganiseerd. Van een gecentraliseerde, verticaal

De Roadmap Next Economy richt zich naast

georganiseerde economie bewegen we naar

digitalisering, de energietransitie en circulaire

een laterale, decentrale en circulaire economie,

economie ook op het onderwijs van de toekomst en

gebaseerd op samenwerking. Dit heeft grote

hoe de samenleving met deze transities om moet

impact op de integrale economische en fysieke

gaan.

infrastructuur. Om te komen tot de next economy zijn er grote veranderingen nodig in bestaande

De urgentie is groot. Onze regio kent een

kaders en structuren: systeeminterventies. Het

bovengemiddeld hoge uitstoot van CO2 door

RNE-team onderzoekt samen met ondernemers,

de industrie. Door de uitstoot van fijnstof is de

overheden en onderwijsinstellingen welke

levensverwachting gemiddeld lager dan in de rest

veranderingen dat zijn en hoe we hier het beste op

van Nederland en er is een sterke mismatch tussen

kunnen anticiperen.

de arbeidsvraag en het arbeidsaanbod met als

Transitiepaden

kansen te zien en met een ondernemende blik te

De RNE biedt de overkoepelende strategie die tot

kijken. En het onderwijs zal steeds nauwer moeten

voor kort leek te ontbreken in de regio en die de

aansluiten bij de voortdurend veranderende

fundamentele vragen adresseert die de transitie

beroepspraktijk: bij wat ondernemers willen, en

naar een nieuwe economie opwerpt. Via een vijftal

bij de actuele, maatschappelijke vraagstukken

transitiepaden wordt een handelingsperspectief

en praktische problemen van de samenleving.

geschetst voor de regio. De transitiepaden

Dit transitiepad wil samen met ondernemers,

fungeren hierbij als stippen aan de horizon waar via

overheden en onderwijsinstellingen deze transitie

verschillende projecten aan bijgedragen kan worden:

versnellen.

1. Smart Digital Delta. Dit transitiepad

5. Next Society. Dit transitiepad omvat

omvat alle ontwikkelingen rond snelle digitale

verschillende aspecten van de toekomstige

verbindingen, big-dataplatforms, slimme logistiek,

maatschappij in onze regio. Het gaat daarbij

slimme mobiliteit, sensoren, internet of things,

over nieuwe arbeidsmarktafspraken,

et cetera. Het omvat alle acties die moeten

gemeenschapsbezit, burgercoöperaties, bottom-

worden ondernomen om een uitgekiende digitale

up-bewegingen, sociale ondernemers en sociale

infrastructuur op te zetten waarmee de regio zijn

innovatie. Het betreft alle acties die nodig zijn om

dataproductiviteit kan verhogen, met inbegrip van

een meer inclusieve maatschappij op te bouwen.

een juridische infrastructuur die vertrouwen biedt in een gedigitaliseerde markt.

In het oorspronkelijke visiedocument uit 2016 werd ook het transitiepad Entrepreneurial

2. Smart Energy Delta. Dit transitiepad

Region beschreven. Omdat het versterken

omvat alles wat te maken heeft met onderling

van het ondernemerschap van de regio in het

verbonden slimme energiesystemen, duurzame

DNA van InnovationQuarter zit, is besloten

energiebronnen, conversie- en opslagtechnologie,

om dit niet langer als een apart transitiepad te

energiebesparing, opslag van koolstofdioxide,

benoemen. Een aantal van de projecten uit het

warmte-uitwisseling en de gehele elektrische

transitiepad Entrepreneurial Region zijn reeds

en waterstofinfrastructuur. Het omvat alle

lopende activiteiten van InnovationQuarter en

acties die moeten worden ondernomen om een

haar partners. De thema’s uit dit transitiepad,

infrastructuur op te zetten voor hernieuwbare

zoals nieuwe ondernemingsmodellen,

energie.

nieuwe producten en diensten, nieuwe samenwerkingsvormen worden waar nodig in

3. Circular Economy. Dit transitiepad

de andere transitiepaden opgepakt. Benodigde

streeft naar een hoogwaardige benutting en

interventies in de regio die werden genoemd in

maximaal hergebruik van grondstoffen binnen

het oorspronkelijke RNE-document worden al

de regio: grondstoffen gebruiken voor nieuwe

ontwikkeld door InnovationQuarter. Voorbeelden

producten, innovatieve technologieën en nieuwe

hiervan zijn het SMITZH-programma voor

businessmodellen.

fieldlabs en het programma “Dare2Cross” voor het aanjagen van cross-sectorale innovatie

4. Next Education. Dit transitiepad richt zich op

– ontstaan in de Drechtsteden en uitgerold

een nieuwe manier van denken over onderwijs:

vanuit InnovationQuarter. Hoofd Business

mensen leren hun leven lang, zullen moeten leren

Development van InnovationQuarter fungeert

Box 7: Roadmap Next Economy / Observaties 2018 ▶▶ Er is voldoende creativiteit in de regio aanwezig om te komen tot innovatieve projecten op de genoemde transitiepaden. De belangrijkste doorbraken bevinden zich in de crossovers tussen de transitiepaden zoals bijvoorbeeld. E-mobility waarbij energie en digitalisering elkaar vinden. ▶▶ De projecten waarvoor in 2017 een business case is gemaakt en die zijn aangeboden aan de Europese Investeringsbank (EIB), zijn vrijwel allemaal in ontwikkeling met medeneming van de adviezen van de EIB die in juni 2018 zijn uitgebracht. Het Business Development team werkt daarbij nauw samen met het RNE-team. ▶▶ De klimaat- en energieakkoorden van de verschillende landelijke tafels zijn voor het energietransitiepad inspiratie en startpunt. Het RNE-team richt zich op de meer uitdagende langetermijnprojecten in de akkoorden met als doel de realisering ervan te versnellen. ▶▶ De aansluiting van Holland Rijnland en Drechtsteden bij de RNE-beweging biedt kansen in cross-over sectoren zoals de maritieme sector, Life Sciences & Health. ▶▶ Next Society zal de komende jaren een beweging van onderop moeten worden, waarin het zelf organiserend vermogen van burgers centraal komt te staan. De subcultuur van lokale burgerinitiatieven in de 'crowd economy' zal actief moeten worden gesteund en 'opgetild' tot robuuste vormen van coöperatieve samenwerking op wijkniveau. Dergelijke initiatieven zijn nog dun gezaaid. ▶▶ Ondernemerschap en (platform)technologie wordt nog nauwelijks effectief ingezet om economisch profijt en sociale impact te genereren voor, door en met bewoners. ▶▶ Met name rond de verduurzaming van de gebouwde omgeving starten momenteel in de regio tegelijkertijd veel trajecten op. Dit biedt kansen om onderzoek, aanpak en belemmeringen met elkaar te delen. En dit maakt lobby voor (systeem)interventies sterker en kan dubbeling (in uitgaven) bij gelijksoortige projecten voorkomen. ▶▶ Leidend thema bij Next Education zal het onderwerp 'Leven Lang Ontwikkelen' worden, in lijn met de recente besluiten van de Economic Board Zuid-Holland inzake een Zuid-Hollandse Human Capital Agenda. ▶▶ Nieuwe technologieën moeten versneld ontwikkeld en ingevoer worden om de kritische sectoren in Zuid-Holland te versterken en een grotere toegevoegde waarde te laten leveren. Voorbeelden zijn de versnelde digitalisering van het havencomplex, het versnellen van capabilities als “growth as a service” en diensten en infrastructuren op basis van slimme publieke digitale knooppunten.

Box 8: Systeeminterventies ▶▶ Systeeminterventies gaan over het gericht inzetten op versnelling van opkomende niches, het opvoeren van veranderdruk op dominante regimes (of kaders, de status quo) en het anticiperen op processen van uitfaseren van de status quo. In de vroege fase van transities gaat het in de praktijk vooral over het ontwikkelen van urgentie en visie, mobiliseren van transformatieve netwerken en het creëren van ruimte voor radicale vernieuwing. ▶▶ In een interventiestrategie komt alle informatie over een (doorbraak)project samen: wat (doorbraak) door wie (noodzakelijke actor) wanneer (tijdpad) moet worden gedaan om de doorbraak in dit project mogelijk te maken. Dit kan gaan over organisatorische, wettelijke, financiële of culturele interventies. Een interventiestrategie vraagt om communicatie. Daarin staat hoe en door wie welke noodzakelijke actoren worden beïnvloed om systemen te veranderen en welk verhaal en argumenten nodig zijn.

als eerste contactpersoon voor de afstemming

Dat kan zijn in woonwijken of bedrijventerreinen,

met de relevante partners op het gebied van

maar uiteraard ook in de grote industriegebieden

Entrepreneurial Region. vanuit InnovationQuarter.

zoals de Rotterdamse Haven of in het Westland.

Het hoofd Business Development van

Projecten worden zoveel mogelijk vanuit de

InnovationQuarter zal als eerste contactpersoon

transitiepaden aan elkaar gekoppeld om zo de

fungeren voor de afstemming met de relevante

waarde van de RNE-transitie economisch aan te

partners op het gebied van entrepreneurial region.

tonen. Ook kan dan duidelijk worden hoe de directe omgeving van burgers en ondernemers in de regio

6.2 Prestaties

door de RNE wordt beïnvloed: hoe ziet de toekomst

Het RNE-team richt zich op het dichterbij brengen

eruit? Uiteraard zijn er ook projecten die sec binnen

van de nieuwe economische infrastructuren. In

de transitiepaden zelf worden uitgevoerd.

2019 focussen we op het bewerkstellingen van benodigde doorbraken en systeeminterventies

Resultaat

om de bovengenoemde transitiepaden verstandig

In 2019 ontwikkelen we een gestructureerde

te versnellen. De in totaal 15 projecten op de 5

manier om in deze regio met alle “willing and able”

transitiepaden worden verrijkt en gebruikt om de

partijen aan systeeminterventies voor projecten

urgentie en substantie van systeeminterventies

te werken die de transitie naar de Next Economy

te onderzoeken en aan te tonen. Communicatie

dichterbij brengen. We stellen samen per project

en outreach vormt een belangrijk onderdeel en zal

een interventiestrategie op waarbij aandacht

binnen bestaande netwerken worden aangeboden.

wordt besteed aan de omgeving van het project, de belangen, de innovatieve niches die in het project

Uitvoeringsstrategie

ontwikkeld worden, de barrières en de manier om

De projecten per transitiepad staan niet op zichzelf.

die barrières uit de weg te helpen. Gezamenlijk

Ze worden zo veel mogelijk geconcentreerd en

beïnvloeden we de partijen die de status quo

in samenhang in integrale projecten uitgevoerd.

kunnen (of zouden moeten) doorbreken. In de 2e

helft van 2019 ontstaat zo kennis over de meest

verrijken van projecten, interventiestrategieën

effectieve manier van handelen en versnellen, die

ontwikkelen, financial engineering, lobby voor

weer wordt gebruikt voor een volgende ronde

systeeminterventies, ondersteunen van regionale

projecten. Meer informatie hierover is te vinden in

clusterorganisaties, communicatie en het

het RNE-jaarplan.

stroomlijnen van regionale toekomstagenda’s met de RNE-agenda.

6.3 Activiteiten We bouwen in 2019 verder op de basis die

Werkwijze

we in 2018 hebben gelegd. De kern van onze

Het centrale proces van het RNE-team ziet er als

activiteiten wordt gevormd door een proces van:

volgt uit:

Proces ONTWIKKELEN

VERRIJKEN

INTERVENTIES

COALITIES

FINANCIEREN

COMMUNICEREN

Toekomstvisie

Projecten

Barrieres

Tactische coalities

Financierings

Communiceren over

omzetten

binnen de

onderzoeken

sluiten om

strategieën

projecten, transitie

in duidelijke

ontwikkelpaden

en omzetten

projecten via

ontwikkelen

en interventies

ontwikkelpaden

verrijken met

in interventie

interventies te

te gebruiken als

RNE-invalshoek

strategieën

versnellen

tunnel

1. Doorontwikkelen

3. Interventies

De transitiepaden in de toekomstvisie zoals in

Met projecteigenaren en een brede kring van

de oorspronkelijke Roadmap Next Economy

belanghebbenden onderzoeken we wat er

beschreven, worden doorlopend doorontwikkeld.

nodig is om het project (zo mogelijk verrijkt) in

We zetten ze om naar duidelijke ontwikkelpaden

gang te zetten. We onderzoeken en analyseren

waarbij de gewenste eindsituatie helder is en

barrieres en de manier waarop die kunnen

daardoor ook de richting van de stappen ernaartoe.

worden weggenomen. Dat wordt weergegeven

Hiermee wordt ook een vorm van afweging

in een interventiestrategie waarin helder staat

mogelijk gemaakt. Dit doorontwikkelen is iets

wat (doorbraak) door wie (noodzakelijke actor)

wat regelmatig in het proces terug zal komen, we

wanneer (tijdpad) moet worden gedaan om de

werken niet vanuit een statisch ontwikkelpad.

doorbraak in dit project mogelijk te maken. Dit kan gaan over organisatorische, wettelijke, financiële

2. Verrijken

of culturele interventies.

Met de projecten waarmee we hands-on aan de slag gaan, werken we aan een verrijking van

4. Coalities

inhoud en proces om de innovatie en transitie die

Met de projecteigenaren, belanghebbenden

een dergelijk project teweegbrengt zo ver mogelijk

en mogelijke andere medestanders wordt een

op te rekken.

communicatiestrategie opgesteld. Daarin staat hoe en door wie welke noodzakelijke actoren

worden beïnvloed om systemen te veranderen

gericht op directe actie door ondernemers,

en welk verhaal we vertellen. In een eerdere fase,

ondersteund door benodigde beleidsruimte

werken we ook aan het bij elkaar brengen van

vanuit overheden. Waar nodig worden op deze

coalities voor projecten die nog op gang moeten

clusters programma's ontwikkeld. Met bestaande

worden getrokken.

ondernemersnetwerken in de regio worden zes bijeenkomsten georganiseerd waar informatie over

5. Financiering

de RNE wordt gedeeld en ondernemers onderling

Ondertussen wordt in samenwerking met het

hun ideeën en oplossingen presenteren.

Zuid-Hollands Investeringsplatform onderzocht welke projecten kansrijk zijn om financiering te

Dit vraagt nauwe samenwerking met regionale

regelen, welke inspanningen daarbij nodig zijn,

partners op de volgende activiteiten:

hoe de financiële business case er uitziet, welke

▶▶ Met de andere teams binnen InnovationQuarter

belemmeringen en mogelijke interventies daarbij

alsmede met het in oprichting zijnde Zuid-

spelen en welke rol de regionale publieke partners

Hollands Investeringsplatform wordt

kunnen spelen in het financieringsplan.

nauw samengewerkt om ondersteuning te bieden aan projectideeën in verschillende

6. Communicatie Uiteraard wordt via de voor RNE

ontwikkelingsfasen. ▶▶ Met de overheidsorganisaties in de regio wordt

en InnovationQuarter beschikbare

nauw samengewerkt, zowel in projecten als in

communicatiekanalen aandacht gegeven aan

het alignen van (beleids)agenda’s met het RNE

de projecten en de fase waarin zij zich bevinden.

gedachtengoed.

Daarnaast worden regelmatig – samen met

▶▶ We ontwikkelen een relevant overzicht van

de bestaande (ondernemers-) netwerken in de

fondsen en subsidies die in lijn zijn met de

regio informatie- en inspiratiebijeenkomsten

projecten waaraan wordt gewerkt en maken

georganiseerd waar de betreffende

gerichte en succesvolle aanvragen mogelijk.

projecteigenaren een podium wordt geboden.

▶▶ We bieden succesvolle projecten en de creatieve ondernemers die daarbij horen een podium om

Activiteiten Per transitiepad worden in 2019 drie à vier

hun ideeën uit te dragen. ▶▶ We sturen gericht op beïnvloeding en lobby

projecten op deze manier in gang gezet, samen

met gestructureerde systeeminterventie-

met de RNE-teams in de regio. Voor deze projecten

strategieën. We onderzoeken de benodigde

wordt een interventiestrategie opgesteld en

doorbraken of veranderingen (op bijvoorbeeld

uitgevoerd. Hiervoor worden tactische coalities

technologisch, wettelijk, cultureel of

gevormd met ondernemers, wetenschap en

financieel terrein) en zorgen voor een heldere

overheid. Er wordt nadrukkelijk gelet op de

presentatie bij partijen waarvan actie wordt

samenhang tussen de projecten en de crossovers

verwacht. We gebruiken daarbij het netwerk

tussen de transitiepaden. Nieuwe beweging in de

van InnovationQuarter, de bestuurskracht in

regio met nieuwe projectideeën worden uiteraard

de Economic Board Zuid-Holland (EBZ) en de

ook meegenomen in de werkzaamheden.

cluster – en overheidsorganisaties in de regio. ▶▶ We sturen samen met de Strategy Group en

Voor drie clusters, waaronder smart mobility,

de EBZ op de samenhang en voortgang van

worden “deep-dive” sessies georganiseerd

de projecten en zorgen voor integratie tussen

de transitiepaden. Hierover worden nadere

regionale financiers en financieringsinstrumenten.

afspraken gemaakt.

In die zin is het ook een voorportaal voor Invest-NL. De EIB concludeert ook dat binnen de Roadmap

6.4 Zuid-Hollands Investeringsplatform

Next Economy de transitiepaden Next Society

Eind 2017 heeft de bestuurlijke InvestmentBoard

en Next Education vooral op publieke middelen

besloten in te stemmen met de oprichting

aangewezen zijn. Bij de transitiepaden Smart

van een Regionaal Investeringsplatform en

Energy Delta, Smart Digital Delta en Circular

InnovationQuarter te vragen hiervoor het

Economy en een deel van de Entrepreneurial

kwartiermakerschap op zich te nemen.

Region projecten is sprake van projecten met terugverdiencapaciteit, die in beginsel grotendeels

Een groot deel van de regionale transitieprojecten

via leningen en eigen vermogen te financieren zijn.

komt niet tot financierbare business cases. Dit

De Nederlandse kapitaalmarkt en het (regionale)

vergt aanvullende expertise, met name op het

aanbod van revolverende fondsen bieden een ruime

gebied van financial engineering, het ontwikkelen

mate van financieringsmogelijkheden. De EIB

van goede business cases en regie richting

constateert echter dat sprake is van een mismatch

financiers. De Europese Investeringsbank (EIB)

wat betreft risicobereidheid ten aanzien van

heeft een analyse verricht van de regionale

innovatieve transitieprojecten.

projectenportfolio, waaronder vele RNE-projecten, en geadviseerd dat allereerst technical assistance

Additioneel aanbod in de vorm van een zogenaamd

op orde moet worden gebracht, en op iets langere

multisector fonds (MSF) zou opgericht kunnen

termijn (2020) risicodragend vermogen moet

worden om de transitieopgaven op het gebied

worden gemobiliseerd voor de transitieopgaven in

van energietransitie, digitalisering en circulariteit

de regio. Het Zuid-Hollands Investeringsplatform

mede mogelijk te maken. In 2018 is onderzoek door

(ZIP) vormt de regionale uitwerking van dit

de publieke partners gestart naar de vormgeving

zogeheten technical assistance platform.

en het draagvlak bij de publieke partners voor een dergelijk fonds. Daarbij wordt ook gekeken naar

Het ZIP wil:

de vraag of een fonds wel het meest geschikte

▶▶

kansrijke investeringsopgaven identificeren;

instument is, of dat de doelen niet beter via een

▶▶

professionele ondersteuning bieden op

andersoortige gezamenlijke faciliteit ondersteund

investeringsprojecten;

kunnen worden. Op basis van de uitkomsten van

▶▶

matchen van kapitaalbehoefte; en

dit onderzoek zal de eventuele betrokkenheid en

▶▶

begeleiden totstandkoming

rol van InnovationQuarter bij een gezamenlijke

financieringsarrangementen.

faciliteit worden bepaald.

Met een klein kernteam gepositioneerd bij InnovationQuarter en casemanagers bij de provincie, de gemeente Rotterdam en de gemeente Den Haag start het ZIP per 1 januari 2019. De regionale publieke partners bepalen welke projecten relevant zijn en in aanmerking komen voor ondersteuning door het platform. Het ZIP richt zich op het brede scala aan Europese, nationale en

7. Secretariaat Economic Board Zuid-Holland De Economic Board Zuid-Holland (EBZ),

InnovationQuarter voedt de EBZ via het

opgericht in 2014 onder de naam Economische

secretariaat met ‘business intelligence’,

Programmaraad Zuidvleugel, heeft net als

kansen én knelpunten voor het innovatieve

InnovationQuarter de ambitie om innovatief

MKB in de regio. In interactie met collega’s

vermogen te ontsluiten en duurzame economische

binnen de organisatie, met name vanuit de

groei in Zuid-Holland aan te jagen. Dit doet

kerntaak Business Development, kan het

de board door netwerkkracht, denkkracht en

EBZ-secretariaat strategische agendapunten

lobbykracht te mobiliseren. Het secretariaat van de

voorbereiden en agenderen, zoals dat ook

Economic Board Zuid-Holland wordt gevoerd door

gebeurt in interactie met andere organisaties in

InnovationQuarter.

de regio. Anderzijds is InnovationQuarter een belangrijke uitvoeringspartner voor de EBZ; indien

De onderscheiden taken en activiteiten van de EBZ

relevant wordt voorafgaand aan agendering

(daarbij ondersteund door het secretariaat) en

in de EBZ bekeken welke bijdrage en capaciteit

InnovationQuarter sluiten goed op elkaar aan en

InnovationQuarter kan leveren om besluiten van

versterken elkaar. De board richt zich primair op

de EBZ in de praktijk vorm te geven.

strategische initiatieven vanuit het bedrijfsleven. Daarnaast spant zij zich in voor goede

In 2019 krijgt de samenwerking tussen

randvoorwaarden voor een succesvolle regionale

InnovationQuarter en EBZ verder vorm.

economie, zoals human capital en bereikbaarheid.

De denkkracht van de EBZ wordt gemobiliseerd

Specifiek voor de Roadmap Next Economy geldt

bij het uitwerken van het Meerjarenplan en sector

dat de EBZ een regionale bijdrage levert op de

strategieën van InnovationQuarter. EBZ-leden

inhoudelijke strategische sturing. Tenminste één

die actief zijn binnen de speerpuntsectoren en

keer per jaar worden de voortgang en plannen

experts vanuit hun netwerk worden gevraagd

op deze trajecten besproken aan de hand van

hierover mee te denken en deze te accorderen.

de vragen ‘doen we de goede dingen’ en ‘doen

Verder ontwikkelt het EBZ-secretariaat zich binnen

we de goede dingen goed’? Daarnaast wordt

InnovationQuarter door als aanspreekpunt voor

aan elk transitiepad van de RNE een bestuurlijk

het leveren van inbreng in regionale en nationale

ambassadeur vanuit de board gekoppeld.

beleidstrajecten. Waar nodig haalt het EBZ-secretariaat daarbij kennis op bij collega’s van

Synergie InnovationQuarter en Economic

InnovationQuarter. Ook krijgt het secretariaat

Board Zuid-Holland

extra capaciteit om de taken op lobbykracht uit te

Het secretariaat van de EBZ is ingebed in de

bouwen.

organisatie van InnovationQuarter, wat bijdraagt aan synergie tussen enerzijds de netwerkkracht, denkkracht en lobbykracht van de Board en anderzijds de zaken waar InnovationQuarter in de praktijk aan werkt.

8. Organisatie en Communicatie Organisatieontwikkeling

(finance, planning & control, HRM, communicatie

Onze organisatie heeft vanaf de start in 2014

en ondersteuning) op het allerhoogste

op meerdere fronten een flinke ontwikkeling

professionele niveau is. Zoals onder meer blijkt

doorgemaakt, niet in het laatst waar het gaat om

uit de rapportages van de accountant is hier

personele groei. Organisatiegroei is geen doel op

zeer zeker sprake van. Ook blijven we continu

zich, maar een logisch gevolg van het grote beroep

investeren in het verbeteren van onze ICT- en

dat bedrijven op onze dienstverlening doen en de

managementinformatiesystemen. Een volgende

besluiten van onze aandeelhouders en financiers

stap is de lancering van een eigen intranet eind

om onze basisfinanciering te verhogen, dan wel

2018.

additionele taken bij ons neer te leggen. In de tweede helft van 2018 heeft organisatieOndanks de sterke groei is vergeleken met de

en adviesbureau P2 een APK verricht van

andere ROMâ&#x20AC;&#x2122;s en met Brainport Development

onze organisatie. Eventuele aanpassingen

de exploitatiebijdrage die InnovationQuarter

in het organisatie-ontwerp en de interne

ontvangt van haar financiers nog steeds

bevoegdhedenverdeling zullen in de loop van 2019

bescheiden3, zeker ook bezien de uitdagingen die

worden doorgevoerd.

de regionale economie kent.

Medewerkerstevredenheidsonderzoek InnovationQuarter is ook in 2018 verder gegroeid:

Ook in 2018 is een

van gemiddeld 55,8 fte in 2017 naar verwachting

Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO)

gemiddeld 61,7 fte in 2018. In de begroting wordt

uitgevoerd met wederom een hoge respons (89%)

uitgegaan van een gemiddelde 71,64 fte in 2019.

en een hoge gemiddelde score (7,6). Daarmee is

Deze groei is het gevolg van het oppakken van

er sprake van een lichte daling van de gemiddelde

additionele activiteiten zoals RNE en ZIP.

score ten opzichte van 2017 (7,8). De hoogste scores zijn op de gebieden van

De groei van de organisatie brengt vanzelfsprekend

arbeidstevredenheid, organisatie en externe

een nieuwe dynamiek met zich mee. Vanuit

communicatie, dit is onveranderd ten opzichte van

sturingsperspectief is met name het behoud van de

voorgaande jaren.

integrale manier van werken een aandachtspunt.

Laagst scorende onderdelen zijn persoonlijke

Juist daarin zien wij immers het onderscheidende

ontwikkeling en arbeidsvoorwaarden. Het MTO

karakter van InnovationQuarter. Dit betekent

is besproken met het hele team tijdens een

dat kennisdeling een prominente plaats inneemt

personeelsbijeenkomst en vormt een belangrijke

binnen onze organisatie.

leidraad voor verdere gesprekken over de doorontwikkeling van onze organisatie. En vraagt

Juist bij een sterk groeiende organisatie is het van

voor 2019 extra Human Resource aandacht op met

groot belang dat de kwaliteit van de backoffice

name instroom en doorstroom.

Instroom: het werving & selectieproces

is in alle kerntaken. Voor ieder team wordt een

is geoptimaliseerd, er wordt een

op-maat communicatiestrategie ontwikkeld

onboardingprogramma opgezet, de ontwikkeling

met daarin de uitsplitsing van doelgroepen en

van onze junioren krijgt meer invulling met een

communicatiedoelstellingen.

programma en competentiemanagement wordt meer en meer gebruikt om inzicht in talent te

Het aantal volgers op de social media kanalen

krijgen en dit optimaal in te zetten. Uiteraard

en het aantal lezers van de nieuwsbrief blijft

ondersteund door training on the job en externe

stijgen. In 2018 is een onlinestrategie opgesteld,

opleidingen.

die in 2019 verder wordt ingezet. Onderdeel van

Het werken met stagiairs is geĂŻntensiveerd,

deze strategie is om in de externe communicatie

er zijn inmiddels 5 stageplaatsen binnen

meer aan storytelling te doen in aanvulling op de

InnovationQuarter beschikbaar binnen alle

gebruikelijke communicatie over de resultaten.

disciplines.

Door middel van testimonials, longreads, colums/ blogs en stories over projecten, bedrijven,

Doorstroom: het competentiemanagement

samenwerkingen, landingen en investeringen

geeft een leidraad om met onze medewerkers

wordt het verhaal verteld wat er allemaal voor

het gesprek aan te gaan met betrekking tot

moois gebeurt in de regio en wat de rol van

ontwikkeling en inzicht in de eigen loopbaan.

InnovationQuarter hierin is.

Vanuit HR wordt gestuurd op relevante opleidingen en eventueel coaching. Uit het MTO

In 2018 is de techniek van de website vernieuwd

kwam naar voren dat onze medewerkers hun

waarmee de doorontwikkeling van de website voor

eigen ontwikkeling en de doorgroeimogelijkheden

een groot deel in huis kan worden geregeld. De

lager dan eerdere jaren hebben beoordeeld.

Engelse website wordt in 2019 verder toegespitst

Deze signalen zijn ter harte genomen en

op de customer journey van de buitenlandse

binnen HR wordt hier meer focus op gelegd. De

ondernemer. Een belangrijke uitbreiding van de

doorgroeimogelijkheden zijn bij InnovationQuarter

Nederlandse website is de communicatie over

aanwezig, zij het in beperkte mate.

lopende projecten van Business Development.

Klanttevredenheidsonderzoek

Regiobranding

Onderzoeksbureau Motivaction heeft op verzoek

InnovationQuarter heeft in 2016 en 2017 samen met

van InnovationQuarter in 2017 een imago- en

marketingorganisaties en communicatieafdelingen

klanttevredenheidsonderzoek (KTO) uitgevoerd. In

van partners in de regio gewerkt aan de

2019 zal een volgende KTO uitgevoerd worden door

doorvertaling van de regiobranding storyline

een nader te selecteren externe partij. De ROMâ&#x20AC;&#x2122;s

naar concrete tools. Eind 2017 is de toolkit op de

zullen een gezamenlijke opdracht uitzetten bij deze

website van InnovationQuarter gelanceerd. De

externe partij.

tools kunnen partners in de regio gebruiken voor de ondersteuning van hun eigen marketing.

Externe Communicatie De ambitie voor 2019 is om de externe

In 2018 is door middel van besprekingen met de

communicatie steeds meer te diversifiĂŤren op de

klankbordgroep en een-op-een gesprekken met een

verschillende doelgroepen en meer uit te dragen

grote groep partners het belang van regiobranding

wat de rol en bijdrage van InnovationQuarter

onderstreept en de ervaringen met de huidige tools

opgehaald. Deze informatie wordt gebruikt voor

De OR heeft zich ten doel gesteld om vanuit een

de verdere invulling van de toolkit in 2019. Het is

positieve grondhouding met het management mee

inmiddels mogelijk om met een extra ad-on van 5

te denken over de toekomstige ontwikkelingen

seconden de regiobranding film voor een bedrijf of

van de organisatie. Ook in 2019 zal de OR dit

instelling te “personaliseren”. In 2018 zijn de eerste

constructieve gesprek met directie voortzetten.

filmpjes op deze wijze gemaakt. InnovationQuarter blijft de centrale regie over de regiobranding voeren, en in 2019 wordt aan de verdere uitbreiding van de tools en promotie van de regiobranding toolkit gewerkt, zodat effectief gebruik toeneemt.

Ondernemingsraad De Ondernemingsraad (OR) is bij onder andere de huisvesting, de uitslagen van het MTO en de update van het Personeelshandboek om advies / instemming gevraagd. Na het instellen van de OR is ook een OR-reglement opgesteld. Maandelijks wordt met de directie overlegd over lopende onderwerpen. De notulen van deze besprekingen worden, behoudens vertrouwelijke en persoonlijke onderwerpen, beschikbaar gesteld aan alle medewerkers. Naast eerder genoemde activiteiten heeft de OR ook een eigen afgeschermde e-mailbox waar medewerkers opmerkingen en vragen vertrouwelijk kunnen deponeren. Tegelijkertijd met het MTO heeft de OR ook een aantal interviews gehouden met, random gekozen, medewerkers om ook hun input op een aantal onderwerpen die in de organisatie leven te vernemen in eigen bewoording. Dit is goed bevallen en zal jaarlijks herhaald worden.

3 Exploitatiebijdrage plus aanvullende opdrachten in miljoen euro’s per miljoen inwoners: Brainport Development 11,8 mln, BOM 3,5 mln, LIOF 3,1 mln, OostNL 2,3 mln, NOM 1,8 mln en InnovationQuarter 1,3 mln. (cijfers 2015) 4 Directie en staffuncties 13,4 fte, Business Development 15,1 fte, Foreign Investments en Internationalisering 14,8 fte, IQCapital 11,4 fte, UNIIQ 3,8 fte en ENERGIIQ 3,9 fte, EBZ 1,8 fte, RNE 4,4 fte, ZIP 3 fte.

9. Begroting Inleiding

Belastingen

De kernactiviteiten van InnovationQuarter worden

De Ontwikkelings- en Participatieactiviteiten zijn

onderverdeeld in de Ontwikkelingsactiviteiten

BTW-vrijgestelde activiteiten, met als gevolg dat de

InnovationQuarter en Participatieactiviteiten

betaalde BTW niet aftrekbaar is. De gerapporteerde

InnovationQuarter ieder met een separate

bedragen zijn derhalve inclusief BTW.

financieringsstromen. ▶▶ De kosten van het Ontwikkelingsbedrijf

De Beheer & Aanvullende activiteiten zijn deels

(Foreign Investments, Business Development,

vrijgesteld van BTW, en deels diensten verricht

Internationalisering) worden gefinancierd

als ondernemer. De gerapporteerde bedragen zijn

door de jaarlijkse exploitatiebijdragen van onze

respectievelijk inclusief BTW en exclusief BTW,

participanten.

afhankelijk van de aard van de activiteiten en

▶▶ Het participatiebedrijf wordt gefinancierd

diensten.

door het aandelenkapitaal van onze aandeelhouders en (toekomstig) rendement

Sinds 1 januari 2016 is InnovationQuarter

investeringsportefeuille.

vennootschapsbelastingplichtig. In de gerapporteerde bedragen is geen rekening

Naast deze kernactiviteiten voeren we ook meer

gehouden met een vennootschapsbelastinglast

en meer aanvullende activiteiten uit namens

gezien het begrote negatieve resultaat.

of ten behoeve van onze participanten en aandeelhouders. Deze (fonds-)beheer en andere aanvullende activiteiten worden additioneel

gefinancierd.

Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s) Ontwikkelingsbedrijf Participatiebedrijf Beheer & Aanvullende activiteiten

Begroting 2019

Begroting 2018

4.642

4.515

847

950

3.924

Opbrengsten

1.716 9.413

7.181

Ontwikkelingsactiviteiten

4.642

4.486

Participatieactiviteiten

2.080

2.042

3.924

1.716

Beheer & Aanvullende activiteiten Kosten

Ontwikkelingsbedrijf Participatiebedrijf Beheer & Aanvullende activiteiten Resultaat

10.646

8.244

(1.233)

(1.092)

(1.233)

(1.063)

Toelichting Begroting Ontwikkelingsbedrijf InnovationQuarter Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)

Begroting 2019

Exploitatiebijdragen

Personeelskosten

Begroting 2018

4.642

4.515

3.578

3.224

Bedrijfskosten

494

612

Directe kosten

570

Kosten O-bedrijf

650 4.642

4.486

Resultaat O-bedrijf

De kosten van het Ontwikkelingsbedrijf (Foreign Investments, Business Development, Internationalisering) worden gefinancierd door de jaarlijkse exploitatiebijdragen van onze participanten. De onderverdeling van de Exploitatiebijdragen in de begroting is als volgt: Exploitatiebijdragen (in duizenden euro’s)

Begroting 2019

Begroting 2018

Ministerie van Economische Zaken

1.040

1.015

Provincie Zuid-Holland

1.500

Gemeente Rotterdam

500

Gemeente Den Haag

400

Gemeente Delft

200

152

150

Gemeente Westland

100

Drechtsteden

100

Gemeente Zoetermeer

100

Technische Universiteit Delft

150

Erasmus Universiteit Rotterdam

100

MRDH

250

Gemeente Leiden

Universiteit Leiden

Exploitatiebijdragen

4.642

4.515

InnovationQuarter heeft één loonlijst, gecentraliseerde corporate governance structuur (RvC, directie), staffuncties (strategie, operations en communicatie & events) en faciliteiten. Deze kosten worden gealloceerd over de verschillende activiteiten: Ontwikkelings-, Participatie- en (fonds-)beheer- en aanvullende(ontwikkelings)activiteiten.

De personeelskosten maken een belangrijk onderdeel uit van de totaal kosten van al de activiteiten over 2019. InnovationQuarter heeft één loonlijst, in de begroting 2019 wordt uitgegaan van een bezetting van 71,6 FTE (Begroting 2018: 58,9 FTE). De personeelskosten worden gealloceerd aan verschillende activiteiten: Ontwikkelings-, Participatie- en (fonds )beheer- en aanvullende (ontwikkelings-) activiteiten: Personeelskosten (in duizenden euro’s) Salaris- en overige personeelskosten Kosten Externen (Inhuur, RvC, Stage) Werving & Selectie en HR-adviezen

Begroting 2019

Begroting 2018

7.363

5.731

132

141

56 7.547

5.928

Allocatie: Participatieactiviteiten

(1.541)

(1.426)

Fondsbeheeractiviteiten

(904)

(854)

Overige aanvullende activiteiten

(1.524)

Allocatie personeelskosten Ontwikkelingsactiviteiten

(424) (3.969)

(2.704)

3.578

3.224

InnovationQuarter heeft naast één loonlijst ook centraal de staffuncties en faciliteiten ondergebracht. De hieraan gerelateerde bedrijfskosten worden gealloceerd aan de verschillende activiteiten: Bedrijfskosten (in duizenden euro’s)

Begroting 2019

Bedrijfskosten

Begroting 2018

1.122

983

Allocatie: Participatieactiviteiten

(189)

(268)

Fondsbeheeractiviteiten

(136)

(103)

Overige aanvullende activiteiten

(303)

Allocatie bedrijfskosten Ontwikkelingsactiviteiten

(628)

(371)

494

612

De directe kosten zijn de taakstellende bedragen voor de out-of-pocket kosten gerelateerd aan de ontwikkelingsactiviteiten.

Toelichting Begroting Participatiebedrijf FinanciĂŤle kerngegevens (in duizenden euroâ&#x20AC;&#x2122;s)

Begroting 2019

Begroting 2018

Opbrengst verkoop participaties Af: Aanschafwaarde verkochte Participaties

Liquidatie / faillissementen

Transactieresultaat

Afboeking openstaande leningen

Dotaties aan voorzieningen Vrijval a.g.v. afboeking i.v.m. verkoop, liquidatie, etc.

(250)

Mutaties voorzieningen

Ontvangen dividend Ontvangen rente leningen u/g Rente liquide middelen Overige vergoedingen

(250)

558

430

289

520

Overige opbrengsten

847

950

Opbrengsten Participatiebedrijf

597

700

Personeelskosten Directe kosten Algemene kosten Kosten Participatiebedrijf Resultaat Participatiebedrijf

1.541

1.426

229

306

60 1.830

1.792

(1.233)

(1.092)

Het participatiebedrijf wordt gefinancierd door

De personeelskosten ad € 1.541.000 (begroting

het aandelenkapitaal van onze aandeelhouders en

2018: € 1.426.000) betreft de allocatie van de

(toekomstig) rendement investeringsportefeuille.

personeelskosten vanuit InnovationQuarter.

Gedurende de aanloopfase van IQCapital en

De bedrijfskosten betreffen de allocatie vanuit

gezien de gemiddelde looptijd van een investering

InnovationQuarter ad € 189.000 (begroting

van vijf tot acht jaar wordt over 2019 nog geen

2018: € 268.000) en de vergoedingen

transactieopbrengst Participaties begroot.

Investeringscommissie ad € 40.000 (begroting

Tweemaal per jaar wordt de gehele portefeuille

2018: € 38.000).

integraal gewaardeerd om vast te stellen of een voorziening voorzichtigheidshalve moet worden

De directe kosten zijn de taakstellende bedragen

gevormd. Dit wordt gedaan op basis van concrete

voor de out-of-pocket kosten gerelateerd aan de

aanwijzingen en de inschatting van de situatie. Bij

Participatieactiviteiten.

surceance en faillissement wordt de investering direct afgeboekt, zover er geen zekerheden zijn verkregen. In de forecast wordt voor de vorming van de voorziening en eventuele afboeking een bedrag ad € 250.000 opgenomen (idem begroting 2018). De opbrengsten van het Participatiebedrijf kunnen als volgt uitgesplitst worden: ▶▶ Rentebaten van € 558.000 op de huidige en nog uit te zetten leningen; ▶▶ Rentebaten van nihil over de beschikbare liquide middelen; er wordt geen rente vergoed op de spaarrekeningen en deposito’s en de verwachting is dat deze situatie niet wijzigt de komende periode. In de begroting is géén rekening gehouden met eventuele negatieve rente op spaarrekeningen en deposito’s; ▶▶ Vanuit de EFRO-middelen wordt een dekking van beheerskosten verwacht van € 289.000.

Toelichting Beheer en Aanvullende activiteiten Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)

Begroting 2019

Fondsbeheeractiviteiten (ENERGIIQ en UNIIQ)

1.140

Overige (ontwikkelings)activiteiten

2.784

Opbrengsten

Personeelskosten Bedrijfskosten Functiespecifieke kosten

Begroting 2018 1.116 600

3.924

1.716

2.428

1.278

439

103

1.057

335

Kosten aanvullende activiteiten

3.924

1.716

Resultaat aanvullende activiteiten

(Fonds-)beheeractiviteiten en Aanvullende activiteiten die additioneel en extern gefinancierd worden (minimaal) kostendekkend uitgevoerd door InnovationQuarter. De personeelskosten betreft de allocatie van de personeelskosten vanuit InnovationQuarter. De post bedrijfskosten betreft allocatie vanuit InnovationQuarter van de algemene bedrijfskosten. De post directe kosten betreft de directe out-of-pocket kosten gerelateerd aan deze activiteiten. In de begroting wordt uitgegaan van de volgende (opbrengsten) overige (ontwikkelings)activiteiten: Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)

Begroting 2019

Begroting 2018

1.200

Zuid-Hollands Investeringsplatform 6

650

Economic Board Zuid-Holland

300

200

127

Roadmap Next Economy 5

SMITZH 2e fase t/m 04-2019 MIT 2019 Overige aanvullende activiteiten Totaal

419

400 2.784

600

5 Financiering RNE voor 2019 & 2020 à € 1,2 mln. per jaar (inclusief Next Economy en Next Education) conform de verdeling, te weten € 400.000 Provincie Zuid-Holland, € 400.000 MRDH (inclusief Rijnland en Drechtsteden), € 200.000 gemeente Den Haag en € 200.000 gemeente Rotterdam. 6 Totale publieke bijdrage van initieel € 1 mln. tot medio 2020, de totale kosten zullen evenredig worden verdeeld, te weten 1/3-deel Provincie Zuid-Holland, 1/3-deel MRDH (inclusief Rijnland en Drechtsteden) en 1/6-deel gemeente Den Haag en 1/6-deel gemeente Rotterdam.

COLOFON

Jaarplan InnovationQuarter Ontwerp Walvis & Mosmans Druk Drukkerij van de Sande