d
11e jaargang nummer 3 maart 2013
Special: Meten en regelen > Met herinregelen de hoofdprijs > Meten aan de cv-ketel > Energiezuinige comfortoplossingen > Warmtebeeldtechnologie
m
-13 11:07
IZ0313_omslag_buiten.indd 3
10-3-2013 16:22:22
IZ0313_03.indd 3
10-3-2013 16:23:46
DUCO at HOME
De totaaloplossing voor een gezond en comfortabel binnenklimaat
Duco CO2 System
Duco Comfort System
DucoTronic System
Eenvoudige ‘natuurlijke’ ventilatie
‘Plug & Play’ met Vraaggestuurde Ventilatie
De ultieme vorm van ‘Natuurlijke’ Ventilatie
De DucoBox wordt gestuurd op basis van
Eenvoudig te installeren Vraaggestuurd
Vraaggestuurd
Natuurlijk
Ventilatiesysteem
CO2 metingen in de leefruimte. Dit maakt het
Natuurlijk Ventilatiesysteem ‘VNV’. Ideaal voor
‘VNV’. Stuurt de luchttoevoer en -afvoer
eenvoudig, efficiënt en budgetvriendelijk.
renovatieprojecten. Ventileert op basis van
volledig automatisch op basis van °C, CO2
Voor de toevoer is een uitgebreid gamma
CO2 en RH (vochtmeting). Meting aan de bron.
en RH (vochtmeting). Meting aan de bron.
zelfregelende roosters beschikbaar.
Communiceert draadloos via Z-wave protocol.
Communiceert draadloos via Z-wave protocol.
0,14
Cwinst
NEN 7120
e C
0,14
winst
NEN 7120
e C
0,11
winst
NEN 7120
e C
0,11
winst
NEN 7120
e
0,11 C4b
C
winst
NEN NEN8088-1 7120
e
C4a 0,11
C
winst
Keuze uit compleet gamma ZR roosters. e
C4b
Tronic
0,14
Cwinst
NEN 8088-1
Tronic C4a NEN 8088-1
C4c C4a
NEN NEN8088-1 7120
NEN8088-1 8088-1 NEN
C4a
CO2
NEN 7120
C4c NEN 8088-1
Comfort CO2
e
Comfort 0,14 Cwinst NEN 7120
e C
0,11
winst
NEN 7120
e C
0,11
winst
NEN 8088-1
NEN 7120
We inspire at www.duco.eu
e
0,11 C4b
C
winst
NEN NEN8088-1 7120
e
C4a 0,11
C
winst
Keuze uit compleet gamma elektronische
Tronic C4b toevoerroosters. NEN 8088-1
Tronic C4a NEN 8088-1
C4c C4a
NEN NEN8088-1 7120
NEN8088-1 8088-1 NEN
C4a
CO2
NEN 8088-1
C4c
e
Comfort
NEN 8088-1
Comfort CO2
e C
0,14
winst
NEN 7120
e
0,11 Cwinst NEN 7120
0,14 Cwinst
C4b
NEN 7120
NEN 8088-1
e
0,11 C4b Cwinst
NEN NEN8088-1 7120
e
C4a 0,11 Cwinst
Tronic C4a NEN 8088-1
C4c C4a
NEN NEN8088-1 7120
NEN8088-1 8088-1 NEN
0,11 Cwinst
C4a
CO2
NEN 7120
NEN 8088-1
e
HOME OF OXYGEN
e
Tronic
C4c
NEN 8088-1
Comfort CO2
info@duco.eu - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33 - fax +32 58 33 00 44
IZ0313_04.indd 4 20111220_Installateurszaken.indd 21
10-3-2013 16:25:09 4/03/13 09:05
Comfor
De nieuwe Blauwe Lijn S4601 ST-serie drukverschilmeters bieden ongekende gebruiksvriendelijkheid,
IZ TECHNIEK
nauwkeurigheid en functionaliteit. De bediening is gemakkelijk door de overzichtelijke Nederlandsta-
Met herinregelen de hoofdprijs
lige menustructuur. Op het grote TFT kleurenscherm
Extra rendement
14
worden de actuele meetwaarde en de maximaal en minimaal gemeten waarde en de barometrische druk
Meten aan de cv-ketel
weergegeven. De toestellen beschikken over een
‘Apk-keuring wenselijk’
16
automatische drukdalingsproef. De serie is voorzien van een oplaadbare Li-Ion accu met een lange
De warmtebeeldcamera, een alziende partner
gebruiksduur en Bluetooth® Smart communicatie.
Warmtebeeldtechnologie
18
Optioneel kan de S4600 ST-serie worden voorzien van een geheugen voor opslag van 100 meetresulta-
Zelfregelend ventilatiesysteem
ten en datalogging. Meer informatie op
Toekomstbestendig wonen
21
www.euro-index.nl.
Visuele infraroodthermometer
22
Missing link
Energiezuinige comfortoplossingen
24
Forumdiscussie
En verder 7 9 13 34 36 45
Van de redactie In de pijplijn, incl. AGENDA en IZAP Column Publivent Aan de slag met bouwkunde Bouwbeurs 2013 Af fabriek
11e jaargang nummer 3 maart 2013
Special: Meten en regelen > Met herinregelen de hoofdprijs > Meten aan de cv-ketel > Energiezuinige comfortoplossingen > Warmtebeeldtechnologie
IZ SANITAIR Alternatieve technieken legionellabestrijding
COLOFON InstallateursZaken (ISSN:1872_6607) Maandelijks verschijnend praktijkblad voor de W-installateur met oog voor techniek én (commerciële) bedrijfsvoering Oplage: 8.000 exemplaren Aandachtsgebieden: gas, water, verwarming, luchtbehandeling, koeling, sanitair, dakbedekking, energie en milieu Een uitgave van: Merlijn Plus BV, Postbus 275, 2740 AG Waddinxveen T: (0182) 63 17 17, F: (0182) 61 78 15 E: info@merlijnplus.nl I: www.merlijnplus.nl Redactie: Frank Stouthart (hoofdredacteur), Ruthger te Marvelde, Wietse Buma E: redactie@merlijnplus.nl Vaste medewerking: Ton Meijer (cartoon), Publivent, Elly Verburg (OTIB), Uneto-VNI, Kiwa, Joost van Hoof (HU), ISSO, Frank Thoonen en Uw Duurzame Woning Advertentie-exploitatie: Ruud Struijk T: 0182 63 17 17 E: r.struijk@merlijnplus.nl Uitgever: Frank Stouthart Secretariaat: info@merlijnplus.nl Abonnementen: Benelux € 19,50. Buitenland € 58,50. Losse nummers € 5,-. Prijzen per jaar en incl. BTW. Abonnementen lopen automatisch door tenzij 2 maanden voor het einde van de abonnementsperiode schriftelijk bij de uitgever wordt opgezegd E: abonnementen@merlijnplus.nl Vormgeving: Yolanda van der Neut Basis vormgeving: DUO-ontwerp, Utrecht Druk: Ten Brink, Meppel © Merlijn Plus BV, 2013 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/ of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs. Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs en uitgever aanvaarden echter geen verantwoordelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden.
28
Bescherming rondom
“Wij willen een partner zijn”
32
Producent sanitairtechniek:
En verder 26 26 31
Druppels Column Van Hoof Column Kiwa
IZ ZAKELIJK Installateur creëert eigen markt
40
Van specialist tot ontzorger
Nieuw instrument voor begeleiding jonge vakmensen
En verder 39 45 50
Column OTIB Column Frank Thoonen Stekelige vragen
maart 2013
IZ0313_inhoud.indd 5
42
Betere afstemming school en bedrijf
5
10-3-2013 16:30:12
Ne f it houdt Nede rland war m
NEFIT TRENDLINE
DE
NIEUWE TREND IN COMPACTE KWALITEITSKETELS
Ontdek de voordelen Compacte High Speed warmtewisselaar: verrassend veel vermogen Low Energy pomp met A+ label: bespaart tot wel â‚Ź 800,- aan energie Handige service-indicator: bespaart u tijd Kijk voor andere voordelen op nefit.nl/professioneel. Of vraag uw groothandel.
47200463 adv TrendLine A4.indd 1 IZ0313_06.indd 6
22-10-12 12:39 10-3-2013 16:31:35
van de redactie
Meten Eén van de activiteiten van installatiedeskundige Bart Brandts is het aanbieden van CO-melders en het verrichten van metingen aan cv-ketels. “Mits goed geïnstalleerd is een moderne cv-ketel veilig”, zegt hij. “Maar soms komen we gevaarlijke situaties tegen.” Wat voor situaties dat zoal zijn, daarvan doet hij in deze uitgave verslag. Een cv-ketel speelt in de belevingswereld van de consument geen grote rol, zo is de ervaring van Brandts, als de ketel werkt is het oké. Brandts betreurt het dat mensen pas belangstelling voor hun warmtebron lijken te krijgen als er in de media berichten verschijnen over koolmonoxidevergiftiging. “Safety first, dat spreekt voor zich. Maar wat mij betreft is energiebesparing toch ook erg belangrijk.” Energiebesparing, in combinatie met een behaaglijk binnenklimaat, staat centraal in de forumdiscussie ‘Energiebesparende comfortoplossingen’, een initiatief van
InstallateursZaken en de Vereniging Huis en Klimaat. Dat goed isoleren vruchten afwerpt, daarvan is de gemiddelde bewoner wel overtuigd. Maar het belang van inregelen en een goede regelbaarheid van installaties lijkt te worden onderschat. Een van de forumdeelnemers daarover: “Regelingen zijn zeer bepalend voor een laag energiegebruik. Maar daarbij moet de knop wel om bij de consument. Momenteel wordt ieder extra dubbeltje dat in een installatie wordt geïnvesteerd als overbodige kosten gezien. Daarbij wordt vergeten dat een dubbeltje méér investeren, tijdens de gebruiksfase voor aanzienlijke besparingen kan zorgen.” In deze uitgave ook aandacht voor warmtebeeldtechnologie, die contactloos meten en monitoren mogelijk maakt. Warmtebeeldcamera’s zijn aan een gestage opmars bezig. Niet alleen het toenemen van de resolutie van de warm-
tebeelden is een grote stap vooruit, dit geldt ook voor de ontwikkeling van bijkomende functionele technologieën die gebruikt worden om de warmtebeelden juist weer te geven en te analyseren. Daarbij komt
dat warmtebeeldcamera’s handzamer en steeds goedkoper worden. Nog even en de IR-camera is net zo’n vanzelfsprekend attribuut voor de installateur als een waterpomptang of een schroefboormachine •
Alle standaard producten en losse onderdelen eenvoudig te bestellen via onze webshop! www.thermoair.com Uw totaalleverancier in luchtbehandeling
maart 2013
IZ0313_vanderedactie.indd 7
7
11-3-2013 14:23:35
JAAR
JAAR
PRODUCT GARANTIE*
DETEKTOR GARANTIE*
* na productregistratie op www.flir.com
T600_FREEGIFT_185x132_NL.indd 1
3/1/13 4:29 PM
TERUGSTROOMBEVEILIGING TBE-EA EASY SERVICE dE VOORdELEN ÉÉn proDuCT Voor DE VoorgESChrEVEn ComBinATiE VAn kEErklEp En AfSluiTEr VErVAngBArE kunSTSTof kEErklEp
De terugstroombeveiligingseenheid TBE-EA “Easy Service” is een compacte terugstroombeveiliging met een controleerbare EA keerklep en een geïntegreerde kogelafsluiter, die het drinkwaternet beschermt tegen het terugstromen van verontreinigd water tot en met vloeistofklasse 2.
TOEpASSINGSVOORBEELdEN BrAnDSlAnghASpElS CV-inSTAllATiES (≤ 45 kW/huiShouDElijk) WATErlEiDingCoolErS
EEnVouDigE ConTrolE VAn kEErklEp
koffiEAuTomATEn DrAnk- En SoEpAuTomATEn
kogEl mET AnTi-kAlk CoATing Vrij VAn DoDE ruimTES
SToomoVEnS
BETrouWBAAr En SErViCEVriEnDElijk
ijSmAChinES
gESChikT Voor pErSTEChniEkEn BlijVEnD SoEpElE BEDiEning korTE inBouWmATEn
VOLdOE dUCT MET ééN pRO EN! AAN ALLE EIS
IZ0313_08_raminex.indd 8
Uitvoering: 28.0326
11-3-2013 14:24:07
Flits !
in de pijplijn
AGENDA 28 maart Evenement ‘De slag om technisch talent’ Houten www.deslagomtechnisch talent.nl 2 april Symposium ‘Slimme, inte grale levering van duur zame schoolgebouwen’ Auditorium, Blauwe Zaal, TU/e www.tue.nl/adms 15 april Basiscursus ‘Bouwcontract en UAV’ Hotel Breukelen, Breukelen www.sdujuridischeopleidin gen.nl 18 april Dagcursus Installatiegeluid Zoetermeer www.peutz.nl 18 april Training ‘Resultaatgericht samenwerken bij renovatie’ Rotterdam www.sbr.nl/agenda
Verduurzamen eigen woning Een energiebesparingsfonds voor woningeigenaren kan sterk bijdragen aan een daling van de nationale ener gieconsumptie. Met behulp van zo’n energiebesparings fonds kunnen meer dan 920.000 woningen rendabel energiezuiniger worden gemaakt, door investerings drempels voor woningeige naren weg te nemen. Dat biedt bovendien circa 15.000 manjaren aan hoogwaar
dige werkgelegenheid in de bouw-, installatie- en techno logiesector. Wel is overheids participatie nodig om tegen aanvaardbare rentes kapitaal aan te kunnen trekken. Dat zeggen de bedrijven die initi atiefnemer zijn van het Natio naal Fonds Energiebesparing (NFEB) naar aanleiding van een haalbaarheidstudie naar het opzetten van een revolverend energiefonds. De studie is de uitkomst van een ‘Green Deal’ tussen de Rijksoverheid en het NFEB. De studie is aangeboden aan minister Blok van Wonen en Rijksdienst •
Achterhoeks installatiebedrijf 100 jaar Wassink Installatie jubileert. Op 2 januari 2013 was het precies 100 jaar geleden dat het bedrijf in Winterswijk werd opgericht als smederij. Een eeuw later is Wassink Installatie een allround instal latiebedrijf met volop ambi ties voor de toekomst. Met vestigingen in Winterswijk en Doetinchem en een trouwe klantenkring van zakelijke en particuliere relaties is Was sink Installatie een bekende naam in Oost-Nederland. Zo’n 85 vakbekwame mede werkers leveren diensten op het gebied van klimaat- en elektrotechniek, inclusief 24-uurs service en onder houd. Duurzaamheid speelt hierbij een belangrijke rol, zowel in de techniek als in de wijze van ondernemen. De directieleden Derk en Anne Wassink vormen de vierde generatie in het familiebe drijf. Onder hun leiding blijft Wassink Installatie werken aan een duurzaam evenwicht tussen people, planet en profit •
www.installatienet.nl
lees meer op
Eerst even IZappen...
ACTUEEL Met herinregelen de hoofdprijs Hoe vaak heeft u de afgelopen jaren al over verduurzaming gelezen of zelf advies verstrekt over dit onderwerp? Als we er al zo lang over praten is het toch wel duidelijk wat we bedoelen? Niet dus. Er is een waaier aan opvattin gen over hoe verduurza ming in de praktijk handen en voeten moet worden gegeven. Voorlopig lijkt het in de installatiewereld vooral te draaien om ener giebesparing en om dat te realiseren is meet- en regeltechniek hard nodig. Frans Wolffenbuttel, eigenaar van een eigen adviesbureau is er iedere dag mee bezig. P 14 PRAKTIJK Meten aan de cv-ketel Installatiedeskundige Bart Brandts is samen met zijn vrouw Carola directeur/ eigenaar van Ketelplan.nl. Eén van de activiteiten van het bedrijf, met vestigin gen in Huissen en Oss, is het aanbieden van COmelders voor cv-ketels. “Mits goed geïnstalleerd, is een moderne ketel vei lig”, zegt Brandts. “Maar
soms komen we gevaarlijke situaties tegen.” P 16 REGELEN Energiezuinige comfortoplossingen Comfort is onlosmakelijk met ons leven verbonden. Een passende comfortregeling is daarbij noodzakelijk om de cv-installatie optimaal te laten renderen én een positief effect te hebben op de (stook)kosten. Maar wat betekenen die regelingen in de praktijk? Zijn comfort en spaarzaamheid eigenlijk wel te combineren? Vragen die aan de orde kwamen tijdens een forumdiscussie over energiezuinige comfortoplos singen. P 24 GELD Installateur creëert eigen markt Een krimpende markt vraagt om inventiviteit. Zeker als er sprake is van hevige concur rentie. De installateur moet zelf de boer op gaan om ‘werk’ binnen te halen. Veel opdrachtgevers willen wel investeren, maar hebben niet de financiële middelen voor handen. Hoe ga je daarmee om als installateur? Stichting KIEN heeft een interessante suggestie: zet een ESCo op. P 40 februari maart 2013
IZ0313_IZAP_agenda_idp.indd 3
93
10-3-2013 16:34:21
Flits !
in de pijplijn Pompenfabrikant volgt eigen advies op
Kerk neemt zonne-energieinstallatie in gebruik
De Petrus Canisiuskerk in Nijmegen neemt een zonneenergiesysteem met 110 zonnepanelen in gebruik. Dit systeem werd ontworpen door Greentech Energy, met panelen van de Duitse producent Centrosolar, en is met een vermogen van 27.000 Wattpiek de grootste zonneenergie-installatie op een kerk in Nederland. Het systeem werd gedeeltelijk gefinancierd met een subsidie van de gemeente Nijmegen. Woensdag 6 februari stelde wethouder Van der Meer de installatie officieel in werking. De kerk verwacht met de zonne-energie-installatie ruim veertig procent van haar stroomverbruik zelf te kunnen opwekken. Met de installatie van dit grote zonne-energiesysteem is de Petrus Canisiuskerk nu tevens aangesloten bij de Groene Kerkenactie. Dit platform is opgericht met als doel kerken milieu ontlastende maatregelen met elkaar te laten delen en kennis hierover uit te wisselen. Vrijwilligers van de kerkgemeenschap verzorgden zelf de montage in samenwerking met de montagepartner van Greentech Energy, RTP Elektrotechniek •
In 2012 heeft Grundfos meer dan 500 pompen en motoren vervangen in haar fabrieken in Denemarken. Hierdoor bespaarden ze dezelfde hoeveelheid energie die 253.000 huishoudens in één jaar gebruiken, en de daaraan gekoppelde hoeveelheid geproduceerde CO2. De investering van de installatiekosten zal binnen anderhalf jaar worden terugverdiend door de besparingen op de energierekeningen.
Samenwerkingsverband wint herinrichting kantorencomplex Advies- en Ingenieursbureau Oranjewoud heeft samen met de architectenbureaus cepezed en Hofman Dujardin de Europese aanbesteding gewonnen voor het multidisciplinair ontwerpteam ten behoeve van de herinrichting van het kantorencomplex De Resident in Den Haag. De opdracht omvat het integrale ontwerp van een atrium en het interieur van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het Ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid in Den Haag. De ministeries worden gevestigd in de gebouwen Castalia en Helicon, die onderdeel zijn van het gebouwencomplex De Resident. Het project heeft een totale grootte van 55.000 m2.
Groothandelaar breidt uit in eigen huis
Recentelijk heeft Warmteservice twee nieuwe ruimten aangebouwd aan het hoofdkantoor. Een ruimte voor de afdelingen Marketing en Automatisering, zodat deze afdelingen optimaal kunnen samenwerken, en een ruimte waar trainingen gegeven zullen worden. Verleden jaar zijn er ruim 30.000 sanitair artikelen toegevoegd aan het assortiment. Daarnaast kunt u medio 2013 een compleet nieuw design van Warmteservice.nl verwachten, zowel desktop als mobiel. Om deze projecten te realiseren zijn er extra medewerkers aangenomen •
Verwen uw klant met de Remeha Calenta De Remeha Calenta is dé cv-ketel voor de comfortliefhebber.
Remeha Calenta CW4, CW5, CW6
Een krachtige ketel met een korte opwarmtijd. Daardoor is het
n
snel aangenaam warm in huis. De Calenta levert ook extreem snel warm water in royale hoeveelheden. Ondanks zijn grote vermogen is de Calenta een van de zuinigste ketels op de markt.
n n n n n
Snel warmwater in royale hoeveelheden Gelijktijdig warm water tappen Hoog rendement, laag verbruik Energiezuinige, modulerende A-klasse pomp Onderhoudsarm en servicevriendelijk Meer regeltechnische mogelijkheden
Meer Meer weten? weten? Scan Scan de de QR-code QR-code met met uw uw smartphone smartphone of of ga ga naar naar nl.remeha.com/CalentaComfort nl.remeha.com/CalentaComfort
IZ0313_idp_remeha.indd 10
10-3-2013 16:35:13
Betere voorlichting ventilatie en airconditioning
Bouw energieneutraal bedrijfspand van start
ISSO en Airco-Kenniscentrum.nl gaan een samenwerking aan om het kennisniveau en de voorlichting aan de gebruikers van ventilatie en airconditioning te verbeteren. Het kopen van een black box zorgt nu nog te vaak voor miscommunicatie en conflicten tussen gebruiker èn installateur. Het bundelen van expertise en het vergroten van transparantie biedt soelaas. Peter Uges, initiatiefnemer van het Airco-Kenniscentrum: “Vanuit ons kenniscentrum richten wij ons voornamelijk op het voorlichten van gebruikers en opdrachtgevers over ventilatie en airconditioning. In toenemende mate wordt onze website ook bezocht door architecten, aannemers en makelaars. Het ISSO richt zich op haar beurt specifiek op de installateur. Door beide werelden bij elkaar te brengen neemt het kennisniveau toe en is er een betere aansluiting tussen opdrachtgevers en leveranciers. Het platform biedt eveneens een podium voor innovaties in deze markt” •
Op 20 februari is de bouw van het nieuwe bedrijfspand voor Nature’s Pride officieel van start gegaan. In aanwezigheid van burgemeester J. van der Tak en wethouder T.A.M. Duijvestijn van gemeente Westland is de ‘eerste’ paal geslagen. Nature’s Pride is één van Nederlands grootste importeurs van exotisch fruit. Het concern neemt verantwoordelijkheid voor de impact die de bedrijfsactiviteiten hebben op de samenleving
lees meer op
www.installatienet.nl
en het milieu. De bouw van het nieuwe onderkomen, een ontwerp van architect Paul de Ruiter, markeert een volgende mijlpaal in dit streven: het wordt namelijk een van de meest duurzame bedrijfspanden van West-
Europa. DWA is bij de nieuwbouw betrokken als adviseur duurzaamheid, technische installaties en subsidies. Als alles volgens plan verloopt wordt het nieuwe pand in november 2013 opgeleverd •
Samenwerking versterkt Op donderdag 14 februari ondertekenden de heer Van der Brink, directeur Instituut voor Gebouwde Omgeving van Hogeschool Rotterdam, en de heer Van de Laar, concerndirecteur Facilitaire Bedrijven Nederland van Facilicom Services Group, een convenant. Met dit convenant spreken Facilicom en Hogeschool Rotterdam uit dat zij de samenwerking versterken door concrete afspraken te maken over kennisontwikkeling en kennisdeling, praktijkopdrachten, stage- en afstudeerplaatsen. Het convenant richt zich in eerste instantie op samenwerking rond de opleidingen Facility Management en Bouwkunde van
het Instituut voor Gebouwde Omgeving. Daarbij wordt de nadruk gelegd op thema’s als hospitality, hostmanship, BIM (Building Information Modeling), serviceconcepten, in- en verkoop, strategische huisvesting en dienstverleningsconcepten in de zorg •
Calenta Comfort aCtie Bij aanschaf en installatie van een Remeha Calenta een
waardeCheque van
€ 100,voor uw klant!
Actieperiode: van 14 januari t/m 30 april 2013
IZ0313_idp_remeha.indd 11
10-3-2013 16:35:18
Xxx in de xxx pijplijn xxxxxx
Flits !
leeslees meermeer op op
www.installatienet.nl www.installatienet.nl
VLA distantieert zich van artikel over vraag gestuurde ventilatie De VLA (Vereniging Leveranciers Luchttechnische Apparaten) reageerde op het artikel ‘Vraaggestuurd de weg kwijt’ in de InstallateursZaken van februari 2013. De integrale weergave van deze reactie is als volgt: “Met verbazing hebben de leden van de VLA (Vereniging Leveranciers Luchttechnische Apparaten) kennis genomen van het artikel ‘Vraaggestuurd de weg kwijt’ in de InstallateursZaken van februari 2013. De vereniging distantieert zich van de inhoud en vindt het kwalijk dat de redactie een ‘bezorgde bouwfysicus’ anoniem aan het woord laat. De afgelopen jaren is
Installatieconcern bedwingt CO2-prestatieladder Van Dorp installaties bv is het eerste grote installatiebedrijf dat voor alle vestigingen en onderliggende entiteiten (27 stuks) gecertificeerd is voor niveau 5 van de CO2-prestatieladder. Van Dorp installaties is al jarenlang actief om duurzame initiatieven te ontplooien of hierin te participeren. Het bedrijf is dan ook zeer trots op het behalen van het CO2 Bewust Certificaat niveau 5 en bedankt alle betrokkenen die deze prestatie mogelijk hebben gemaakt. Uniek in dit proces is dat Van Dorp installaties zelfstandig 12
er veel te doen geweest over de kwaliteit van ventilatiesystemen in woningen. Op de beweringen in het artikel is inhoudelijk en feitelijk veel af te dingen. Wij nodigen ‘mister anoniem’ uit voor een gesprek met de betreffende fabrikanten. In dit gesprek kan een inhoudelijke discussie worden gevoerd over de kwaliteit van vraaggestuurde ventilatie. InstallateursZaken kan hier een artikel aan wijden, waarbij het principe van hoor en wederhoor wordt toegepast. De ventilatie-industrie wordt verweten niets te doen aan kwaliteitsborging. De VLA heeft zich de afgelopen jaren als geen ander ingezet om te zorgen dat bewoners krijgen waar ze recht op hebben: een goed binnenklimaat.
We noemen de volgende wapenfeiten: - introductie van de Ventilatieprestatiekeuring (VPK BRL 8010), waarbij getoetst wordt of het ventilatiesysteem doet wat het moet doen; - opname van de VPK in het actieplan woonhuisventilatie, waarbij alle partijen in de bouwkolom zich hebben verplicht om te komen tot kwaliteitsborging; - opzet van een meldpunt ventilatie voor bewoners samen met Vereniging Eigen Huis en Woonbond incl. campagne; - opleiding voor installateurs samen met Uneto-VNI; - continue dialoog met overheid en bouwketen om te waarborgen dat bij renovatie isoleren altijd samen
gaat met ventileren. Uiteraard moeten deze acties zich in de praktijk bewijzen. Daarom is het zo belangrijk dat de overheid de gemaakte afspraak nauwkeurig monitort. De fabrikanten verenigd in de VLA zullen blijven aandringen op kwaliteitsborging in de praktijk vanuit een welbegrepen eigenbelang.”
alle maatregelen wist te treffen en alle partijen kon overtuigen mee te doen. Niveau 5 stelt namelijk niet alleen hoge eisen aan de duurzaamheid en transparantie van de eigen organisatie, maar ook aan die van de leveranciers en onderaannemers. Jaarlijks moeten bijvoorbeeld alle A-aanbieders de CO2 footprint van de eigen organisatie aanleveren. Zij worden op deze wijze gestimuleerd om na te denken over het eigen energiegebruik, de bijbehorende CO2-emissies en hoe zij die kunnen reduceren. Het beoogde sneeuwbaleffect krijgt daarmee vorm •
Binnenklimaatspecialisten bundelen krachten
totaal 45.000 m2. Sinds tien jaar is Galletti Eurovent gecertificeerd voor het volledig productengamma. VB klimaattechniek en Galletti airconditioning gaan nauw samenwerken om in de toekomst nieuwe duurzame, innovatieve oplossingen te kunnen bieden •
VB Klimaattechniek bv en Galletti airconditioning slaan de handen ineen. Het gehele productenpakket van Galletti airconditioning zal exclusief vertegenwoordigd worden door VB Klimaattechniek bv uit Valkenswaard. Hiermee verstevigt VB klimaattechniek zijn positie op de markt van lucht-water en water-water systemen. Galletti airconditioning is al meer dan 100 jaar een producent van airconditioningproducten. De productiecapaciteit is verdeeld over drie fabrieken met een oppervlakte van in
Namens de VLA Ir. C.A. de Schipper MBA Branchemanager Naschrift redactie: de uitnodiging van de VLA voor een gesprek met de betreffende fabrikanten hebben wij aan onze anonieme bron voorgelegd, maar deze wilde hierop niet ingaan •
maart 2013
IZ0313_idplang_12.indd 12
10-3-2013 16:36:02
COLUMN Heerlen, 10 april 2018 KLIMAATSYSTEEM
TOILET MODULE
Voordelen: • Tijdwinst bij montage: module is al voorzien van de juiste sparingen • Verwarmingslichaam, koelsysteem en afbouwplaat in één • Behaaglijkheid door 100% stralingswarmte • 100% diffusiedichte leidingen • Vele afwerkingen mogelijk: onder andere betegelen, behangen, schilderen • Uitermate geschikt in combinatie met vloerverwarming • Aan te sluiten op bestaande CV (bij renovatie) • Maatwerk mogelijk
t de glijkheid me aa h be n e Gemak odule arm ToiletM w ni U E W U NIE
‘Geachte installateur. Onlangs ontvingen wij uw aangiftebtw. De Belastingdienst heeft besloten uw aangifte-btw niet ontvankelijk te verklaren en retourneert daarom de door u aangeleverde bescheiden. De reden hiervoor is dat u niet aan de voorwaarden heeft voldaan die aan een btwaangifte zijn verbonden. Btw is belasting over toegevoegde waarde. Ons is echter gebleken dat u geen toegevoegde waarde heeft geleverd. De Belastingdienst is daarom van mening dat u geen recht heeft op betaling van btw. U zult ter compensatie een BWW-aangiftebiljet ontvangen. De BWW betreft Belasting Werkelijke Waarde. De BWW wordt bepaald door het verschil te nemen tussen de waarde die u had kunnen leveren en de waarde die u feitelijk heeft geleverd. De belastingdienst gebruikt BWW-inkomsten om de ontbrekende waarde door iemand anders alsnog toe te laten voegen.’ U denkt misschien: waar ben ik nu toch in beland? Is die Meester nou helemaal gek geworden? Dat laatste kan ik natuurlijk niet geheel ontkrachten, maar toch kwam dit fictieve verhaal niet uit de lucht vallen. Ik was afgelopen week op de Bouwbeurs en sprak een heleboel leveranciers binnen de installatietechniek, waaronder velen uit de ventilatie-industrie. Een groot deel van de leveranciers begrijpt inmiddels heel goed dat de markt vraagt om gegarandeerde prestaties. Omdat het kennelijk niet meevalt om deze prestaties binnen de traditionele rolverdeling in de bouwkolom gerealiseerd te krijgen, nemen ze het heft in eigen hand. De leverancier doet een stap omhoog in de bouwkolom en gaat prestaties aanbieden en garanderen! Ze geven aan dat zij zelf gaan bepalen hoe hun producten worden toegepast en door wie ze worden gemonteerd. Om grip op het proces en de kwaliteit en de prestaties te houden… U kunt dus straks voor het acquireren van werk misschien beter bij de leveranciers op de koffie dan bij uw huidige opdrachtgevers. De wereld verandert in snel tempo. U zult zich af moeten vragen wat nu en straks uw toegevoegde waarde is. Natuurlijk zijn er voorbeelden van installateurs bij wie de boodschap al enige tijd geland is. Installateurs die waarde, beleving en prestaties leveren. Tot welke categorie behoort u? Betaalt u over 5 jaar nog btw? André Meester Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV
Nijverheidsweg 3 | 7251 JV VORDEN Tel: +31 (0) 575-555777 | Fax: +31 (0) 575-551128 E-mail: info@uniwarm.nl
www.uniwarm.nl maart 2013 23022011_Advertenties Vloer_Toilet_Wand Plafond Uniwarm.indd 2
IZ0313_column_publivent.indd 13
13
18-05-11 12:23
10-3-2013 16:38:35
Actueel
Extra rendement
Met herinregelen de ho o Hoe vaak heeft u de afgelopen jaren al over verduurzaming gelezen of zelf advies verstrekt over dit onderwerp? Als we er al zo lang over praten is het toch wel duidelijk wat we bedoelen? Niet dus. Er is een waaier aan opvattingen over hoe verduurzaming in de praktijk handen
eenlopende klanten over de vloer. Van scholen en winkels tot kantoorpanden. “We zijn niet actief in de seriematige woningbouw. Daar is het aandeel regeltechniek vooralsnog beperkt, hoewel er zo zoetjes aan wel verandering in komt door de groeiende populariteit van domotica-oplossingen.”
en voeten moet worden gegeven. Voorlopig lijkt het in de installatieFouten wereld vooral te draaien om energiebesparing en om dat te realiseren is meet- en regeltechniek hard nodig. Frans Wolffenbuttel, eigenaar van een adviesbureau, is er iedere dag mee bezig. Sommige mannen vallen op blondines, anderen geven de voorkeur aan brunettes. En waar de één liever een bazige vrouw heeft, houdt de ander liever zelf de broek aan. We praten als mannen allemaal over ‘de ideale vrouw’, maar hebben hele verschillende plaatjes in ons hoofd. Alhoewel; op één punt blijkt er wel sprake te zijn van een duidelijke voorkeur. Zo’n 80% van de mannen valt op brunettes, slechts 20% prefereert blondines. En zo heeft ook de bouw- en installatiewereld duidelijke voorkeuren. Kijk maar naar duurzaamheid, dat wordt veelal geassocieerd met energiebesparing. Er is een minderheid die er radicaal andere opvattingen op na houdt. Daar behoren bijvoorbeeld Cradle to Cradle aanhangers toe. Zij vinden dat energiebesparing vooral neerkomt op ‘het minder doen van iets slechts’ (namelijk het verbranden van fossiele brandstoffen). Als zij het hebben over duurzaamheid bedoelen ze, heel kort door de bocht, het leveren van meerwaarde.
Energiebesparing Voorlopig kunnen hun opvattingen nog maar rekenen op weinig respons. In de bouwkolom zelf wordt breed ingezet op energiebesparing. De meet- en regelspecialist plukt er de vruchten van. 14
Frans Wolffenbuttel begon in 2009 een eigen adviesbureau. Een gewaagde stap in een economisch gezien onzekere tijd. Gelukkig heeft het goed uitgepakt. Wolffenbuttel Duurzaam Advies Centrum helpt klanten om hun energiekosten te reduceren. Een klus, die vanwege het gigantische aantal slecht ingeregelde installaties, doorgaans kan rekenen op een succesvol eindresultaat.
Slechte inregeling Zo’n 50% van de installaties is slecht ingeregeld, schat Wolffenbuttel. De adviseur praat uit ervaring. In een vorig leven was hij werkzaam bij installatiebedrijven als GTI en Stork. Eigenlijk is zijn schatting nog aan de behoudende kant. Volgens onderzoek, onder andere van TNO, is ruim 70% van de installaties slecht ingeregeld. Hoe dat komt? Wolffenbuttel: “Meet- en regeltechniek is een ondergeschoven kindje. Installateurs nemen veel te laat contact met ons op. En dat terwijl meet- en regeltechniek steeds belangrijker wordt in de gebouwde omgeving. Meer en meer technische installaties zijn ervan afhankelijk voor hun functioneren.”
Klanten Wolffenbuttel komt bij de meest uit-
Wolffenbuttel is zelf al 27 jaar actief is in de installatiewereld. Hij vindt het betreurenswaardig dat hij op het gebied van luchtbehandeling en ventilatie nog steeds tegen dezelfde fouten aanloopt, als in zijn begintijd. “Luchthoeveelheden die verkeerd zijn afgesteld bijvoorbeeld. Daardoor krijgen gebruikers te kampen met een te hoog CO2-gehalte of juist met tochtklachten. Andere veelgemaakte fouten zijn de onjuiste plaatsing van ventilatieroosters, of de aan- en afzuig te dicht bij elkaar positioneren. Dat is vragen om comfortklachten.” In verwarmingsland is het beeld al niet veel anders. Ook hier worden al tientallen jaren dezelfde fouten gemaakt. “Door onjuiste temperatuurinstellingen wordt een gebouw te diep gekoeld of met te warm water verwarmd.” Zelfs bij duurzame installaties, waar je toch wat meer alertheid zou verwachten, gaat nog van alles mis bij het inregelen. “Zo kom ik regelmatig warmtepompen tegen die voortdurend op vollast draaien, terwijl het merendeel van de tijd deellast al volstaat.” Dat is leuk voor de energieleverancier, maar slecht voor de portemonnee van de gebruiker.
Stappenplan Als Wolffenbuttel wordt ingeschakeld, volgt hij een drie stappenplan om de problemen op te lossen. “Ik neem eerst de installatie onder de loep. Daarbij kijk ik naar de kwaliteit van het ontwerp en controleer ik of er ook daadwerkelijk is aangelegd wat er op papier staat.
maart 2013
IZ0313_TA_metherinregelen.indd 14
10-3-2013 16:39:34
o ofdprijs Vervolgens ga ik herinregelen. Tot slot blijven we de installatie nog een tijd monitoren, om indien nodig verder te kunnen finetunen. Na het inregelen en finetunen wordt er over het algemeen een besparing gerealiseerd tussen de 10 en 30%, afhankelijk van de grote en complexheid van de technische installatie.”
Belang Hoewel het comfortniveau van gebouwen nog geen topprioriteit lijkt te zijn van veel eigenaren, is er wel steeds meer aandacht voor. Bovendien zijn gebouweigenaren er zich inmiddels wel van bewust, dat betere systeemprestaties ook leiden tot lagere energierekeningen en een langere levensduur van hun technische installaties. Toch valt er nog behoorlijk wat missiewerk te verrichten voordat het belang van inregelen en herinregelen goed zal zijn doorgedrongen in de gehele bouwkolom, zegt Wolffenbuttel.
Frans Wolffenbuttel
Integraal ontwerp
Tips
Een belangrijke stap in de goede richting is, om al direct in de ontwerpfase meet-en regelspecialisten in te schakelen. Zij kunnen immers alle partijen attenderen op het belang van een goed ingeregeld systeem en de juiste tools aanreiken. Wolffenbuttel is daarmee een pleitbezorger van integraal ontwerpen. Ook met het oog op de toekomst. “De markt heeft behoefte aan flexibele gebouwen. Gebouwen die makkelijk van functie kunnen veranderen; die bij wijze van spreken zijn om te turnen van kantoorpand naar studentencomplex. Dat heeft installatietechnische consequenties. Je moet per stramien gaan inregelen. Het luistert dus allemaal veel nauwer dan vroeger. Daarnaast zal de opdrachtgever ook extra alert zijn op de geleverde kwaliteit; want des te kleiner het stramien, des te duurder het project voor hem zal uitvallen.”
Herinregelen voorkom je liever, want dat kan je geld kosten en je reputatie als vakman een fikse knauw geven. Hoe zorg je er als installateur voor, dat bij de aanleg van het systeem alles naar wens verloopt? Wolffenbuttel geeft enkele tips: - Betrek direct meet- en regelspecialisten bij het ontwerp; - Inventariseer nauwkeurig de klantenwens; vraag door zonder gelijk met standaardoplossingen op de proppen te komen; - Heb je bepaalde technieken niet goed in de vingers, ga er dan niet zelf mee aan de slag, maar zoek de samenwerking op met specialisten. Doe je dat niet, dan loop je een te groot risico een slecht ingeregelde installatie op te leveren.
Toekomst Voor Wolffenbuttel is er dus werk aan de winkel. Van concurrentie heeft hij vooralsnog weinig te duchten. “Meet- en regeltechniek is geen sexy vak. Om eerlijk te zijn; we hebben als branche een schreeuwend tekort aan specialisten.” Voorlopig zullen hij en zijn concullega’s zich vooral richten
op energiebesparende maatregelen. “Maar ik besef ook wel, dat de voorraad fossiele brandstoffen eindig is. We moeten nog een stap verder gaan, door beter gebruik te maken van restwarmte bijvoorbeeld en op grotere schaal hernieuwbare energiebronnen in te zetten. Maar dat is vooralsnog toekomstmuziek.” • maart 2013
IZ0313_TA_metherinregelen.indd 15
15
10-3-2013 16:39:40
Praktijk
‘APK-KEURING WENSELIJK’
Meten aan de cv-ketel Installatiedeskundige Bart Brandts is samen met zijn vrouw Carola directeur/eigenaar van Ketelplan.nl. Eén van de activiteiten van het bedrijf, met vestigingen in Huissen en Oss, is het aanbieden van COmelders voor cv-ketels. “Mits goed geïnstalleerd, is een moderne ketel veilig”, zegt Brandts. “Maar soms komen we gevaarlijke situaties tegen.” Het is hartje winter als we dit artikel schrijven en het stookseizoen is in volle gang. Ketelplan.nl heeft het druk en zorgt ervoor dat de klandizie er warmpjes bijzit. Onwillige ketels worden weer in conditie gebracht of zo nodig vervangen. De keuringsactiviteiten staan op een wat lager pitje. Een cv-ketel speelt in de belevingswereld van de consument geen grote rol, zo is de ervaring van Brandts. “Als de ketel werkt is het oké.” Maar zodra er in de media berichten verschijnen over koolmonoxidevergiftiging, komt er een kortstondige opleving in het veiligheidsbewustzijn. “Mensen schrikken op zo’n moment als het ware even wakker. We krijgen na een ernstig incident ook ineens meer aanvragen voor CO-melders.” De directeur van Ketelplan.nl betreurt het dat consumenten in het algemeen niet wat meer aandacht hebben voor hun warmtebron. “Safety first, dat spreekt voor zich. Maar wat mij betreft is energiebesparing toch ook erg belangrijk. En om een optimaal rendement te bereiken, zul je moeten meten.”
Open systemen Ketelplan.nl plaatst op aanvraag COmelders en verricht daarbij verschillende metingen. Naast koolmonoxide wordt zuurstof gemeten, de omgevingstemperatuur en de rookgastemperatuur. Wat zijn belangrijke risicofactoren? Brandts: “Zoals bekend, brengen open systemen de meeste risico’s met zich 16
mee. Indien een ruimte met een geiser, open haard of cv-ketel zonder externe luchttoevoer onvoldoende wordt geventileerd, is er sprake van een potentieel gevaarlijke situatie. De grootte van het risico kun je vaststellen door onder normale gebruiksomstandigheden het koolmonoxide- en zuurstofgehalte te meten in de omgevingslucht. En door het zuurstofgehalte in een cv-ketel te meten kun je bepalen of het verbrandingsproces goed verloopt. Als een ketel een goede verbranding heeft, is de lucht/gasverhouding altijd constant. Iedere cv-ketelfabrikant hanteert daar een bepaalde, bij zijn toestellen passende waarde voor.”
Condens Een moderne cv-ketel is veilig. Dat wil zeggen, als hij volgens de voorschriften is geïnstalleerd. “Bij een nieuwe HRketel heb je veel condensvorming in de rookgassen. Die condens moet kunnen terugvloeien, de ketel in. Als het rookgaskanaal niet met een klein afschot naar de ketel toe is aangelegd, kan het condenswater niet terug. Dit doet zich met name voor in horizontale kanalen,
wanneer er een nieuw rookgaskanaal van kunststof door een schoorsteen getrokken moet worden. Als daar ergens een knik in zit met een verzakking, loopt het vol met condenswater en kunnen de gassen moeilijker weg. Als gevolg daarvan kan de ketel in zichzelf gaan branden. Dan heb je ook kans op koolmonoxide”, legt Brandts uit. “Een ander punt is dat je geen dunwandig aluminium mag gebruiken voor rookgasafvoeren van HR-ketels. Condens is zuur en zou zich door de wand heen kunnen vreten, waardoor rookgassen vrijkomen. Dikwandig aluminium is prima.”
Doorgezaagd In woningen die oorspronkelijk een VRketel hadden, wordt later dikwijls een HR-ketel geplaatst. Bij een VR-ketel heb je geen condensafvoer nodig, maar bij een HR-ketel wel. Brandts: “Soms wordt daar wat te licht over gedacht en plaatst men gewoon een koperen buisje van 15 mm, waar het water doorheen kan. In het begin functioneert dat nog wel. Maar het condenswater gaat reageren met het koper en na korte tijd zit dat buisje dicht. Wij installeren alleen maar afvoeren van PVC, 32 of 40 mm, afhankelijk van de situatie en de grootte van de ketel.” De temperatuur van rookgassen vertelt veel over het functioneren van een cv-ketel. Hoe lager de temperatuur, hoe beter het rendement van de ketel. “Normaal gesproken doe je een rookgasmeting vlak boven de ketel, via een gaatje in de rookgasafvoer. Sommige ketels hebben daar een keurige
Bart Brandts, directeur van Ketelplan.nl, is voorstander van een landelijke APKkeuring van cv-ketels. “Bij een keuring blijft het, wat ons betreft, niet bij meten aan en visuele controle van de ketel. Dan pak je meteen het hele leidingnet mee en de gasreduceer, vanaf de meterkast tot en met het schoorsteenkanaal.”
maart 2013
IZ0313_TA_meten.indd 16
10-3-2013 16:40:24
Installatiedeskundige Bart Brandts voert een CO-meting uit.
voorziening voor, in de vorm van een schroefdopje. Is die er niet, dan moet je een gaatje boren en later weer met een drukknopje afdichten. Maar van de week zag ik bij een klant dat het rookgaskanaal was doorgezaagd en met aluminium tape weer aan elkaar was geplakt. Dat is gewoon beunhazerij. Daar word ik absoluut niet blij van.”
houdt met dit risico of er helemaal niet bij stilstaat.” Gaat het volgens Brandts goed in ketelland? “We hebben uitstekende installatiebedrijven in Nederland, en kundige zzp’ers. Die leveren vakwerk. Maar waar ik beducht voor ben, dat zijn de ‘handige jongens’ die voor een vriendenprijsje een ketel aan de muur hangen. Nazorg,
daar doen ze niet aan en die kunnen ze ook helemaal niet leveren. Als professionele installateurs moeten we de consument die een cv-ketel zoekt, wijzen op de noodzaak en de voordelen van vakkundige advisering, installatie, inbedrijfstelling en serviceverlening. Voor de veiligheid en voor het behalen van een optimaal rendement.” •
IJsafzetting Een actueel probleem is dat van ijsafzetting aan de rookgasafvoer. “We hebben net een koudegolf achter de rug”, memoreert Brandts, “toen deed zich het probleem van ijsafzetting regelmatig voor. In het bijzonder bij oudere horizontale muurdoorvoeren waarbij het condenswater gewoon naar buiten loopt. Als het water eenmaal gaat aanvriezen en de vorstperiode houdt aan, dan vormt zich op den duur een ijsklomp in de afvoer. Op een gegeven moment kunnen de rookgassen niet goed meer weg en is er risico op koolmonoxide. Mijn gevoel is dat de consument onvoldoende rekening mee
De Europese Richtlijn energieprestaties voor gebouwen (EPBD) besteedt onder meer aandacht aan de mogelijkheid van keuring van cv-ketels in gebouwen. Achterliggende gedachte is dat cv-ketels zuiniger omgaan met energie als ze goed afgesteld zijn en regelmatig onderhouden worden door gekwalificeerde vakmensen. De installatiebranche is eveneens voorstander van een periodieke keurig, maar wil graag een stap verder gaan door ook aspecten als veiligheid, binnenmilieu en comfort mee te nemen. Op die manier wordt een bijdrage geleverd aan het beheersbaar houden van de woonlasten en aan het voorkomen van ongevallen en schades. Een werkgroep, samengesteld uit vertegenwoordigers van de VFK (Nederlandse cv-ketelfabrikanten), Uneto-VNI (installatiebranche) en Agentschap NL, is bezig voorstellen uit te werken over de vereiste vakkennis, het benodigde instrumentarium en de wijze van rapporteren en administreren.
maart 2013
IZ0313_TA_meten.indd 17
17
10-3-2013 16:40:28
WARMTEBEELDTECHNOLOGIE
Tools
De warmtebeeldcamer a Het infrarood is al meer dan twee eeuwen geleden ontdekt. Toch is de praktische toepassing ervan, in de vorm van warmtebeeldtechnologie, pas de laatste jaren in een stroomversnelling geraakt. Toenemende gebruiksmogelijkheden en dalende verkoopprijzen dragen bij aan de populariteit van de warmtebeeldcamera. De eerste commerciële warmtebeeldcamera werd verkocht in 1965 en diende voor de inspectie van hoogspanningsleidingen. Sindsdien is warmtebeeldtechnologie geëvolueerd. Warmtebeeldcamera’s zijn compacte systemen geworden, die eruitzien als een digitale videocamera of een digitale fotocamera. Ze zijn gemakkelijk te gebruiken en kunnen heldere, real-time hoge resolutie beelden genereren.
de temperatuur snel te scannen en te visualiseren. Thermografieprogramma’s dragen bij aan aanzienlijke kostenbesparingen. Het gebruik van een warmtebeeldcamera, als zelfstandig hulpmiddel of in combinatie met andere methoden zoals blowerdoor-systemen, versnelt het werk aanzienlijk. Warmtebeelden laten energieverliezen duidelijk zien zonder het gebruik van destructieve testmethoden.
Bouwsector
De installatiebranche
Eén van de sectoren die al snel ontdekte dat warmtebeelden waardevolle informatie geven die niet te genereren is met een ander hulpmiddel, was de bouwindustrie. Van een exotische technologie zijn warmtebeeldcamera’s uitgegroeid tot een hulpmiddel dat wereldwijd gebruikt wordt door een groot aantal bouwinspecteurs. De bouwindustrie neemt 40 procent van de energievraag van de EU voor haar rekening. In deze sector liggen de grootste kansen voor efficiënt energiegebruik. Vanwege deze kansen heeft de Europese Commissie een richtlijn opgesteld voor de energieprestaties van gebouwen (EPDB). Dankzij recente stimulerende maatregelen in veel landen zal de vraag naar luchtdichtheidsproeven en andere onderzoeksmethoden naar efficiënt energiegebruik toenemen.
Ook in de installatiebranche bewijst de infraroodcamera zijn nut. Voorbeelden van praktische toepassingen zijn:
Contactloos en snel Een warmtebeeldcamera is een contactloos instrument dat in staat is om van een geheel oppervlak de verdeling van 18
HVAC-installaties Verwarmings-, ventilatie- en airconditioning- (HVAC) systemen moeten goed worden onderhouden. Ze moeten lucht aanleveren met de juiste vochtigheid en temperatuur, en vervuilende invloeden wegfilteren. Warmtebeeldcamera’s kunnen helpen om te bepalen of HVAC-installaties goed werken, om zo een goede kwaliteit van de lucht te garanderen.
Elektrische storingen Elk gebouw bevat elektrische installaties. Warmtebeeldtechnologie kan worden gebruikt om elektrische kasten, zekeringen, verbindingen, et cetera, te scannen. Problemen die met het blote oog niet te zien zijn, kunnen worden gedetecteerd en verholpen. Indien er niet wordt opgetreden, kunnen elektrische problemen leiden tot oververhitting van installaties. Bovendien kunnen er vonken ontstaan, die mogelijk brand veroorzaken.
Warmtebeeldcamera’s van nu Lokaliseren van lekken in vloerverwarming Warmtebeeldcamera’s zijn een handig hulpmiddel om leidingen te vinden en te controleren op lekkage, zelfs wanneer waterleidingen zijn gelegd in de vloer of onder gips. De warmte van de buizen straalt door het oppervlak en het patroon kan gemakkelijk worden gedetecteerd.
Sanitair Een warmtebeeldcamera helpt om geblokkeerde of gebroken leidingen te detecteren. Door heet water door de leidingen te laten stromen is het mogelijk om de omvang en locatie van het probleem te bepalen bij leidingen geïnstalleerd onder de vloer of in een wand. Het water geeft warmte af en het probleemgebied zal duidelijk zichtbaar worden op een warmtebeeld.
Sinds kort kunnen ‘high end’ camera’s warmtebeelden in HD-kwaliteit te produceren. Op warmtebeelden van 1280 x 1024 pixels zijn de kleinste details te zien en kan er heel nauwkeurig worden gemeten. Dergelijke hoge resoluties zijn vooral interessant voor wetenschappers en R&D-professionals. Niet alleen het toenemen van de resolutie van de warmtebeelden is een grote stap vooruit, dit geldt ook voor de ontwikkeling van bijkomende functionele technologieën die gebruikt worden om de warmtebeelden juist weer te geven en te analyseren. Daarbij komt dat warmtebeeldcamera’s niet alleen handzamer worden, maar ook steeds meer kunnen voor een steeds lagere prijs. Nog even en de IR-camera is net zo’n vanzelfsprekend attribuut voor de installateur als een waterpomptang of een schroefboormachine •
maart 2013
IZ0313_TA_dewarmtebeeldcamera.indd 18
10-3-2013 16:41:13
r a, een alziende partner De werking van de warmtebeeldcamera: Infra-
Warmtebeeldcamera’s maken gebruik van infraroodstraling. Infraroodstraling ligt tussen het zichtbare gedeelte en de microgolfgedeelten van het elektromagnetisch spectrum. De primaire bron van infraroodstraling is warmte of thermische straling. Elk voorwerp met een temperatuur boven het absolute nulpunt (-273,15 graden Celsius of 0 graden Kelvin) straalt energie uit in het infraroodgebied. Zelfs voorwerpen die wij als zeer koud bestempelen, zoals ijsblokjes, geven infraroodstraling af. Elke dag komen wij in aanraking met infraroodstraling. Zoals de warmte van zonlicht of van een kachel die brandt: het is allemaal infrarood. Hoewel wij het niet met onze ogen kunnen waarnemen, voelen onze huidzenuwen de warmte. Hoe warmer een voorwerp is, hoe meer infraroodstraling het afgeeft.
roodenergie (A) die door een voorwerp wordt afgegeven, gaat via de optische lenzen (B) naar de infrarooddetector (C). De informatie gaat vervolgens van de detector naar de sensorelektronica (D), waar het beeld wordt verwerkt. De elektronica vertaalt de van de detector ontvangen gegevens naar een beeld (E), dat in de viewfinder, op een standaardvideomonitor of een LCD-scherm, kan worden bekeken.
De warmtebeeldcamera maakt zichtbaar wat voor het menselijk oog verborgen blijft.
Zoveel mensen, zoveel zinnen. Bij het selecteren van een warmtebeeldcamera hanteert iedereen zijn eigen criteria. Voor de één is de prijs doorslaggevend, terwijl de ander juist kijkt naar de beschikbare functionaliteiten. Maar los daarvan willen de meeste aspirant-gebruikers gewoon kwaliteit, het toestel moet goed zijn. Net als bij een digitale camera het geval is, geldt ook voor een warmtebeeldcamera: hoe meer pixels, hoe hoger de resolutie en des te scherper het warmtebeeld. Hierbij moet bedacht worden dat de resolutie van het scherm losstaat van de resolutie van de detector. De resolutie van het LCD-scherm is misschien wel 640 x 480 pixels, maar als de detector een oplossend vermogen heeft van slechts 160 x 120 pixels, dan is de hogere waarde van het scherm niet relevant. Anders gezegd: je kunt een lagere detectorresolutie niet gebruiken om ‘uit te zenden’ in een hogere resolutie, zelfs als het LCD-scherm de mogelijkheid heeft om meer pixels te tonen. In 1800 ontdekte Sir William Herschel het infrarood. Daarmee legde hij de basis voor de huidige warmtebeeld technologie. Ruim 200 jaar later ontwikkelt de thermografie zich nog steeds. En ook het aantal toepassingsmogelijkheden van deze technologie is nog niet uitgeput.
IZ0313_TA_dewarmtebeeldcamera.indd 19
Hebt u nog geen ervaring met warmtebeeldcamera’s? Informeert u dan vooral naar de beschikbaarheid van klantenservice en technische ondersteuning na aankoop. Daarnaast is het mogelijk trainingen te volgen voor, of na aankoop van een warmtebeeldcamera, om zo vertrouwd te raken met de ins en outs van warmtebeeldtechnologie.
10-3-2013 16:41:21
Multifunctionele meetinstrumenten voor de klimaatprofessional
www.testo.nl/klimaat 16 t/m 18 april
23 0983 13TES-08
Voor iedere installateur een passende rookgasanalyser met de laagste onderhoudskosten!
IZ0313_20.indd 20
www.testo.nl/rookgas
10-3-2013 16:42:03