7e jaargang nummer 8/9 aug./sept. 2010
IZ0810_cover.indd 1
Special: Installatievakbeurs Hardenberg > Beursoverzicht > Energiezuinig comfort > Levensloopbestendig wonen > Klimaatplafonds
16-8-2010 10:54:47
Daikin laat woningen delen in elkaars energie. er Nog me eeën? ende id verfriss 40,
Bezoek
stand 4
eurs tie Vakb Installa rg be Harden
Daikin Altherma MEGA. Het verfrissende rendement van Daikin VRV met individuele warmtepompen.
Daikin introduceert nu hét warmtepompsysteem voor grootschalige nieuwbouw- en renovatieprojecten, zoals appartementencomplexen. ‘n Slimme combinatie van een VRV buitendeel met per woning een individuele warmtepomp. Daardoor kan energie die bij het koelen aan een woning wordt onttrokken, nuttig worden aangewend voor de eigen warmtapwaterbereiding of voor verwarming en warmtapwaterbereiding in een ándere woning. Het rendement van alle woningen bij elkaar is hierdoor ongekend hoog. En dat is een comfortabel idee: zowel voor de investeerder als voor het milieu. Daikin Altherma MEGA kan in bestaande woningen worden geplaatst zonder aanpassingen in de meterkast of aan de installatie. Bel voor meer informatie (088) 324 54 15 of kijk op www.daikin.nl/oplossingen.
Daikin maakt het u steeds comfortabeler. 390060_adv_MEGA_altherma_A4 met button.indd 1 IZ0810_02.indd 2
11-08-2010 15:55:44 18-8-2010 11:34:31
Zo simpel als het indraaien van een nieuwe lamp...
...is het installeren van een HR(E)-ketel van Intergas Steeds meer installateurs kiezen voor de HR(E)-ketels van Intergas. Geen wonder, want deze energiezuinige ketels bieden niet alleen uitstekende gebruikseigenschappen, ze zijn ook nog eens in een handomdraai geplaatst en ge誰nstalleerd. Ontdek het zelf!
www.intergasverwarming.nl
>>Betrouwbaar in warmte Intergas Verwarming, Postbus 6, 7740 AA Coevorden, tel.: (0524) 51 23 45 www.intergasverwarming.nl
IZ0810_03.indd 3
19-8-2010 11:51:03
lucht • zon • water • aarde
verwarmen & koelen met behulp van de vier elementen
WarmTepompen Modern, onafhankelijk en kostenbesparend verwarmen en koelen.
Hygienik Schoon warm water, pure zekerheid. w w w. i d m - e n e r g i e . c o m
lucHTWarmTepomp De beste en de meest geruisloze.
De Trompet 1719 - 1967 DB Heemskerk - T +31 (0)251 783 183 - w w w.jkcomfortsystems.nl - info@jkcomfortsystems.nl
IZ0810_04.indd 4 adv JK A4 st.indd 1
18-8-2010 11:39:38 8/18/09 2:11:51 PM
JK comfortsystems houdt zich bezig met het leveren
IZ TECHNIEK
van kwaliteitswarmtepompsystemen van 5 tot 500 kW voor verwarming, koeling en tapwatervoor-
Op weg naar kwaliteit…
ziening. Als importeur/leverancier van IDM, een
Lage druk ventilatie
16
fabrikant uit Oostenrijk met inmiddels ruim 35 jaar ervaring, adviseren, berekenen en leveren wij aan in-
Waar installatietechniek en bouwkunde elkaar ontmoeten
stallateurs. Er zijn inmiddels vele grotere en kleinere
Op het snijvlak
20
projecten uitgevoerd, van villa’s, appartementen complexen en sportaccommodaties, tot woonarken
Zonder software geen integrale samenwerking
en zelfs een scheepswerf en een truckwash.
De sleutel tot BIM
24
Ook dit jaar staan wij weer op de beurs in Hardenberg, waar u natuurlijk van harte welkom bent voor
Duurzaam uit de malaise
meer informatie, op stand 305.
Toekomstvisie
28
www.jkcomfortsystems.nl
Een etalage voor technisch onderwijs
32
De Haagse School
Energiezuinig comfort
36
Verwarmen, ventileren, koelen
‘Niemand wil in een ziekenhuis wonen’
38
Levensloopwoning ‘Wel Thuis’
En verder 7 9 11 12 65 67
Van de redactie In de pijplijn, incl. Agenda en IZAP Column Publivent Hardenberg exposantenoverzicht Column Mañana, mañana Af fabriek 7e jaargang nummer 8/9 aug./sept. 2010
Special: Installatievakbeurs Hardenberg > Beursoverzicht > Energiezuinig comfort > Levensloopbestendig wonen > Klimaatplafonds
COLOFON InstallateursZaken (ISSN:1872_6607) Maandelijks verschijnend praktijkblad voor de W-installateur met oog voor techniek én (commerciële) bedrijfsvoering Oplage: 8.000 exemplaren Aandachtsgebieden: gas, water, verwarming, luchtbehandeling, koeling, sanitair, dakbedekking, energie en milieu Een uitgave van: Merlijn Plus BV, Postbus 275, 2740 AG Waddinxveen T: (0182) 63 17 17, F: (0182) 61 78 15 E: info@merlijnplus.nl I: www.merlijnplus.nl Redactie: Frank Stouthart (hoofdredacteur), Ruthger te Marvelde, Wietse Buma (redactie Techniek), Katja van Roosmalen (coördinatie Zakelijk katern), Martijn Bennis, Look Boden, Herman Kleijntjes, Martijn Jorritsma, Jesse Budding, Theo Tangelder (fotografie) E: redactie@merlijnplus.nl Vaste medewerking: Ton Meijer (cartoon), Publivent, VLA, Elly Verburg (OTIB), KEMA. Advertentie-exploitatie: Ruud Struijk T: 0182 63 17 17 E: verkoop@merlijnplus.nl Uitgever: Frank Stouthart Secretariaat: info@merlijnplus.nl Abonnementen: Benelux € 19,50. Buitenland € 58,50. Losse nummers € 5,-. Prijzen per jaar en incl. BTW. Abonnementen lopen automatisch door tenzij 2 maanden voor het einde van de abonnementsperiode schriftelijk bij de uitgever wordt opgezegd E: abonnementen@merlijnplus.nl Vormgeving: Yolanda van der Neut Basis vormgeving: DUO-ontwerp, Utrecht Druk: Ten Brink, Meppel
IZ ZAKELIJK Up-to-date door Leven Lang Leren
46
Competent en concurrerend
Aan de motivatie ligt het niet
50
Een stabiel beeld
Kennis als kracht van de onderneming
52
Voor medewerkers én bedrijf
En verder 42 43 55 57
Zakennieuws Column OTIB Column Kenteq Column KEMA
© Merlijn Plus BV, 2009 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/ of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs. Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs en uitgever aanvaarden echter geen verantwoordelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden.
aug/sept 2010
IZ0810_inhoud_05.indd 5
5
19-8-2010 12:27:26
duijvelaar pompen
hydro-unit cube slimmer met ruimte en energie
Innovatieve drukverhogings-
Lekwaterdetectie
installatie
Innovatieve lekwatermelding
beheersplan Legionella
Doormelding Gebouw Beheer
Doorstromende leidingen
Systeem
Vervalt als risicofactor in
Compact en krachtig
Nieuwe bouwwijze
Geen risicofactor in
beheersplan Legionella
Wand- en vloermontage
Praktisch
Ruimtebesparend
Energiebesparing
IZ0810_06.indd 6
conventionele installatie
de dynamiek van water
35% besparing t.o.v.
Onopvallend
Slimme interactieve besturing
Betrouwbaar en onderhoudsvriendelijk
Geruisloze werking
www.dp.nl
18-8-2010 11:40:38
van de redactie
Hardenberg Gaat u straks ook naar ‘Hardenberg’? Wat een vraag! Natuurlijk gaat u, de Installatie Vakbeurs is in zijn 12-jarig bestaan uitgegroeid tot een incoon in de branche. En daar wilt u bij zijn. In een ongedwongen sfeer van gedachten wisselen met collega’s en exposanten, dat is de kern. In het Overijsselse beurscomplex weten ze als geen ander hoe je bezoekers in de watten moet leggen. Het full service concept is inmiddels zo vertrouwd dat nadere toelichting overbodig is. Daarom kijken we maar wat er in technisch opzicht te doen is. We hebben exposanten gevraagd ons te laten weten wat ze voor het voetlicht brengen op de beurs. Op de rubriekspagina’s ‘Hardenberg’ vindt u een beknopt overzicht. Anders dan grote broer VSK, kent Hardenberg geen thema. Waar in Utrecht, eerder dit jaar, de VSK-vlaggen fier wapperden onder het motto
‘Waar passie en nieuwe energie samenkomen’, moet Hardenberg het zonder slogan stellen. Laten wij er daarom zelf maar een etiket op plakken: ‘Duurzaamheid, gewoon doén!’ Toegegeven, het klink lichtelijk cliché, maar wat gebeurt er toch veel op dit gebied! Zo hoorden we pas nog dat TU Delft, TNO en het Nationaal Luchten Ruimtevaartlaboratorium een minicentrale hebben ontwikkeld die warmte van uitlaatgassen van bedrijfsmotoren omzet in elektriciteit. Met een unit ter grootte van een zeecontainer zou je 300 huishoudens van stroom kunnen voorzien. In deze uitgave laten wij ons ook niet onbetuigd. Zo brengen we een impressie van De Haagse Hogeschool, die is uitgeroepen tot de meest duurzame onderwijsinstelling van Nederland. En we hebben een mooie projectbeschrijving uit het NoordBrabantse Eersel, waar een appartementencomplex
‘At your service’
werd voorzien van collectieve en individuele warmtepompinstallaties voor verwarming, koeling en ventilatie.
UIT ONZE KOPER/BRONS CATALOGUS www.gizom.nl
Ook in Hardenberg staat hernieuwbare energie hoog op de agenda. Tot ziens op 7, 8 of 9 september!
Als u vandaag voor 16.00 uur belt, hebt u hem morgen in huis: onze uitgebreide catalogus. Een overzichtelijk boekwerk van 36 pagina's waarin u een compleet leveringsprogramma van koperen en bronzen produkten en halffabrikaten aantreft. Vooral ook in grote maten! Wij kunnen meestal uit voorraad leveren.
Aan de leiding in aluminium, koper en brons. Tel. (0598) 61 57 38. Fax (0598) 61 23 52.
aug/sept 2010
IZ0910_vanderedactie.indd 7
7
19-8-2010 11:16:33
cOmbi-kEt ActiEVOO Els rdEEl ! Inform eer b dichtstbijzijij uw nde vestiging
Warmteservice: één adres voor verwarming, sanitair, dakbedekking en installatiemateriaal Warmteservice blijft groeien. Eerder dit jaar opende zij vestigingen in Assen, Hoogeveen en Veendam. Er zijn nu al 48 vestigingen in heel Nederland. Efficiënt werken en voordelig inkopen: daar ligt uw winst Warmteservice biedt een groot assortiment met een zeer gunstige prijsstelling. U vindt hier geen zelfbedieningsconcept of opdringerige vertegenwoordigers, maar vakkundige mensen aan de balie. Warmteservice onderscheidt zich door de persoonlijke benadering en het deskundige advies. Warmteservice richt zich vooral op de ZZP-er en de kleinere installatie- en klusbedrijven.
Alles op het gebied van verwarming, sanitair, dakbedekking en installatiemateriaal Warmteservice is een succesvolle groothandelsketen gericht op de verkoop van alle bekende merken cv-ketels, (design)radiatoren, vloerverwarming en convectorputten. Maar ook voor sanitair, dakbedekking en installatiemateriaal bent u hier aan het juiste adres. Warmteservice Online compleet vernieuwd Recent is de compleet vernieuwde website warmteservice.nl gelanceerd. Noviteiten zijn de CV-ketel kiezer, de verbeterde interne zoekmachine en de product- en installatievideo’s bij vele artikelen. Kijk op warmteservice.nl!
Warmteservice staat ook voor u klaar. bel voor meer informatie 0900-23 56 897 (0900-belnuWs / € 0,01 p.m.). Of bezoek één van de 48 vestigingen en vraag naar de bedrijfsleider.
IZ0810_08.indd 8 1086wslan advertorial.indd 1
bEzOEk O iN HArdEN Ns bErg HAL 2 - STAND 24
6
VElE ActiE
s
kiJk OP W ArmtEsErV icE.
Nl
18-8-2010 11:43:29 14-07-2010 09:06:16
Flits !
in de pijplijn
AGENDA 7 t/m 9 september Evenementenhal Hardenberg Installatievakbeurs Hardenberg www.evenementenhal hardenberg.nl 29 september Zalencentrum Amershof, Amersfoort Cursus Luchtbehandeling Speciale Ruimten (o.a. computerruimtes) www.tvvl.nl 12 t/m 14 oktober Brabanthallen, Den Bosch Vakbeurs Energie 2010 www.energievakbeurs.nl
Steeds meer energie labels Uit recent onderzoek dat werd uitgevoerd in opdracht van Agentschap NL, divisie NL Energie & Klimaat, blijkt dat per 1 januari 2010 inmid dels 22% van alle woningen in Nederland een energie label heeft. In november 2008, het jaar waarin het energielabel bij verkoop van een woning verplicht werd gesteld, had 7,1% van de totale woningvoorraad een energielabel. In februari 2009 was dit percentage 11,9%. In ruim een jaar is dus een verdubbeling gerealiseerd •
Grootschalige verduur zaming Door een grootschalige wijkaanpak moeten per buurt duizenden bestaande wo ningen van particulieren en corporaties tegelijk energie zuinig gemaakt worden. Dat staat in een projectplan dat
de SEV (Stuurgroep Expe rimenten Volkshuisvesting) binnenkort wil gaan uitrollen. In de wijk komt een mo delwoning en de bewoners worden actief benaderd en voorgelicht. Na de zomer worden gemeenten ge vraagd deel te nemen •
Eerst even IZappen... ACTUEEL
(Bron: Cobouw)
Subsidieregeling energiebesparing Demissionair minister Van Middelkoop van WWI stelt een rijkspremie van 15 mil joen euro beschikbaar. Dit is een premie voor huiseigena ren die hun woning energie zuiniger weten te maken. Lei den de energiebesparende maatregelen tot verbetering van het energielabel dan wordt de premie uitgekeerd. Bij twee energielabelspron gen bedraagt de premie 750 euro. Provincies en gemeen ten kunnen deze premie verhogen. De regeling is per 17 juli ingegaan •
Energiegebruik moet omlaag Het energiegebruik van overheids- en bedrijfsgebou wen moet worden terugge drongen. Dat is de mening van een meerderheid van de bewoners van de tien grootste steden van Neder land. Dit blijkt uit het Smarter Cities onderzoek van IBM. Aan het onderzoek deden ruim 1000 inwoners mee. Het gaat om bewoners van onder meer Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. Van de respondenten vindt 67 procent dat hun stad zuiniger met energie moet omgaan. Daarbij geeft 73 procent van de stedelingen aan zelf ook wel zuiniger met water en energie te willen zijn •
www.installatienet.nl
lees meer op
Klimaatplafonds, bouw kunde of installatietech niek? Klimaatplafonds bevinden zich op het snijvlak van bouwkunde en installa tietechniek. De bouwkun dige kijkt vooral naar de esthetica en akoestiek, de installateur naar verwar men en koelen. Wat zijn de voordelen van kli maatplafonds, voor welke omstandigheden zijn ze geschikt en welke noviteit rekent af met het bekende probleem van de inbouw diepte? P 20 TRENDS Duurzaam uit de malaise Economische malaise of niet, de installatiebranche blijft volop in ontwikkeling. Uit marktonderzoek blijken duurzaam installeren en energiebesparing de toon te zullen aangeven de komende tijd. Laure Itard, werkzaam als installatie branche-deskundige bij de TU Delft en de Haagse Hogeschool, geeft haar kijk op trends in duurzame installatietechniek. P 28 ACTUEEL ‘Een etalage voor tech nisch onderwijs’ De Haagse Hogeschool in Delft is het meest duur zame onderwijsgebouw
van Nederland. Dat is geen gelukkig toeval, maar de realisering van een ambitie waaraan van meet af aan doelgericht is gewerkt. De lat kon zo hoog worden gelegd dankzij de samenwerking van tot op het bot gemotiveerde sparringpartners. P 32 PROJECT Energiezuinige comfort oplossing Installatiebedrijf Schoormans uit Hooge Mierde voorzag een complex met 52 appar tementen van drie collectieve water/water warmtepomp installaties voor verwarming en passieve koeling. Voor warmtapwater en ventilatie beschikt elk appartement daarnaast over een indivi duele ventilatielucht/water warmtepomp met geschei den boiler. P 36 PROJECT ‘Niemand wil in een zieken huis wonen’ Onlangs is in Delft de levens loopgeschikte voorbeeldwo ning ‘Wel Thuis’ geopend. Met behulp van bewezen voorzieningen en technieken is de woning soepel aan te passen aan de wensen en behoeften van heel uiteen lopende doelgroepen. En het mooie is dat het niet gaat om een prestigieus nieuwbouwproject, maar om een gewone galerijflat uit de jaren zeventig. P 38 xxxx 2009
IZ0810_izap_agenda.indd 9
9
16-8-2010 11:32:34
Een kwestie van vakmanschap
Als gespecialiseerd vloerverwarmingsbedrijf heeft Vloerverwarming Nederland eigen monteurs in dienst, die ruime ervaring hebben in het aanleggen van vloerverwarmingssystemen. Maar met alleen ervaring maken we nog geen verschil. Dat hebben er wel meer. Wat het verschil wel maakt? Da’s eigenlijk heel simpel. Vanaf het eerste contact tot en met de aftersales werken er bij Vloerverwarming Nederland stuk voor stuk mensen die nog heel ouderwets….nadenken. Dat scheelt een hoop kopzorgen en de klant geld. Of het nu gaat om een woonkamer of een fabriekshal, Vloerverwarming Nederland regelt het voor u. Simpelweg gezegd: een kwestie van vakmanschap! Bel of mail gerust als u informatie wenst, er ligt een infopakket voor u klaar. Uiteraard kunt u ook een afspraak maken met één van onze specialisten.
Dalweg 160 6865 CX Doorwerth tel: 026 : 339 14 41 fax: 026 : 339 14 42
w w w. v l o e r v e r w a r m i n g n e d e r l a n d . n l midden@vloer verwarmingnederland.nl
IZ0810_10.indd 10
18-8-2010 11:45:29
lees meer op
www.installatienet.nl
Vers bloed voor installatiesector Begin juni ondertekenden Kenteq en Stichting Opleidingsbedrijf InstallatieWerk Nederland een overeenkomst om leerlingen die bij InstallatieWerk hun opleiding volgen te beoordelen met de competentiegerichtebeoordelingsinstrumenten van Kenteq. Op deze manier zorgt InstallatieWerk samen met Kenteq dat de arbeidsmarkt voorzien wordt van goed opgeleide en vakbekwame technici in de installatie- en elektrobranche •
Lezingencyclus over ventilatie Evenals in de voorgaande jaren organiseren Alusta, Bergschenhoek, CaubergHuygen en TNO een lezingenserie over ventilatie. Het actuele thema van dit jaar is ‘Presteren in ventileren’. Deskundige sprekers van de genoemde bedrijven en organisaties verzorgen tijdens vier middagen presentaties over de noodzaak om een ventilatiesysteem te selecteren en te installeren dat probleemloos werkt. Daarnaast presenteren zij praktische handvatten waarmee marktpartijen kwaliteit in ventilatie kunnen realiseren •
Dakdekkers krijgen lichter werk Dat dakdekkers zich vertillen aan te zware rollen met dakbedekking, moet binnenkort tot de verleden tijd behoren. In een nieuwe cao is vastgelegd dat de ambachtslieden vanaf 2012 geen dakrollen mogen tillen die zwaarder zijn dan 25 kilo. Dat heeft vakbond CNV Vakmensen bekendgemaakt. Werkne-
mers in welke sector dan ook mogen geen handmatig tilwerk verrichten van boven de 25 kilo. Dat is een regel die de arbeidsinspectie hanteert. Voor dakrollen, die tussen de 25 en 40 kilo wegen, geldt nu nog een uitzondering •
Duurzaam Bouwen inzichtelijk gemaakt Duurzaam ontwikkelen wordt zowel financieel als maatschappelijk steeds belangrijker, maar door de vele technische ontwikkelingen en veranderende regelgeving niet eenvoudiger. Het Innovatie Centrum Duurzaam Bouwen (ICDuBo) in Rotterdam toont op een oppervlakte van maar liefst 2.000 m2 concrete, actuele voorbeelden en informatie over duurzaam bouwen aan alle betrokkenen in het bouwproces. Hiermee wil het onafhankelijke centrum duurzame toepassingen in de gebouwde omgeving stimuleren •
Arbocatalogus plakke daken goedgekeurd De aanvullende arbocatalogus in de sector platte daken in de bikudak is door de Arbeidsinspectie goedgekeurd. Lawaai, klimaat, trillingen en gevaarlijke stoffen zijn een deel van de onderwerpen die in de arbocatalogus besproken worden. Dit oplossingenboek, dat door werkgevers en werknemers in de sector is opgesteld, is gemakkelijk digitaal te bereiken via arbocatalogusplattedaken.nl. Via geïnventariseerde risico’s kunnen werknemers eenvoudig de mogelijkheden voor betere bescherming opzoeken •
COLUMN
Druk Ik wil het met u eens hebben over ‘druk’. U heeft het waarschijnlijk net als ik altijd maar druk. Ik hoop daarom, dat u het niet te druk heeft om deze column te lezen. Het feit echter dat u al tot hier gekomen bent, is vooralsnog hoopgevend. Het woord druk wordt in onze taal voor verschillende doeleinden gebruikt. En of we het nu hebben over werkdruk, luchtdruk of bloeddruk; teveel druk is meestal niet goed. Dat geldt ook voor het drukverlies in ventilatiesystemen. De praktijk leert ons, dat marktpartijen zich hierover in onvoldoende mate druk maken. Als de ventilator maar voldoende druk oplevert, dan komt het wel goed, zo is de gebruikelijke redenatie. In een gemiddeld ventilatiesysteem wordt al gauw 150-200 Pascal druk opgemaakt. Vervolgens gaan we ons druk maken over het halen van de capaciteitseisen. Om het hoge (onnodige) drukverlies te compenseren moet de ventilator veel meer vermogen leveren en dat gaat gepaard met –u raadt het al- onnodig veel geluiddruk. Als u zich vervolgens realiseert, dat geluidhinder de meest voorkomende klacht is waar bewoners zich druk over maken en dat vrij eenvoudig een standaard afvoersysteem kan worden gemaakt met een drukverlies van 50 Pascal of minder, dan wordt het de hoogste tijd dat we ons eens druk gaan maken over de vraag hoe wij lage druk ventilatiesystemen kunnen maken. Het verlagen van de druk in kanalen, is één van de onderwerpen die besproken wordt tijdens de lokale symposia die we met Publivent dit jaar wederom organiseren. De eerste paar sessies zijn inmiddels achter de rug. U kunt zich voor de sessies in september en oktober echter nog aanmelden. In een paar uur tijd geven wij u, via presentaties en demonstraties, praktisch inzicht en handvatten om te komen tot ventilatiesystemen met weinig drukverlies en veel minder geluiddruk. Ik hoop dat de drukte in uw agenda het toelaat één van deze sessies te bezoeken. Over de kosten hoeft u zich in ieder geval niet druk te maken. U kunt zich kosteloos aanmelden op www.publivent.nl. Ik hoop dat het heel druk wordt! André Meester Algemeen directeur Alusta Natuurlijke Ventilatietechniek BV Onder auspiciën van
aug/sept 2010
IZ0810_idp_publivent.indd 11
11
16-8-2010 11:33:47
exposantenoverzicht Op 7, 8 en 9 september gaat de 12e editie van Installatie Vakbeurs Hardenberg van start. Deze oorspronkelijk regionaal georiënteerde vakbeurs trekt al jarenlang vakbezoekers uit alle hoeken van het land. Bedrijven presenteren hun nieuwste ontwikkelingen en noviteiten in een gemoedelijke en ontspannen sfeer. In 2009 namen bijna 400 exposanten deel in Hardenberg. De beursorganisatie verwacht de komende editie een zelfde aantal exposanten te verwelkomen, waarop meer dan 15.000 bezoekers af zullen komen. De vakbeurs is dagelijks toegankelijk van 14.00 tot 22.00 uur. Meer informatie vindt u op: www.evenementenhal.nl. Op deze pagina en elders in deze uitgave geven verschillende exposanten alvast een voorpoefje van hun deelname.
Grundfos
438
Schiphol werkt al enige jaren aan het duurzamer maken van de luchthaven. Zo heeft het de ambitie uitgesproken om in 2012 CO2-neutraal te zijn en in 2020 zelf 20 procent van de benodigde energie duurzaam op te wekken. Hiervoor wordt de komende jaren een aantal investeringen gepleegd, waarbij Grundfos één van de partners is. In veel pompsystemen kan meer dan de helft van het energiegebruik worden bespaard door over te schakelen naar efficiëntere pompen. Daarom liet de luchthaven door Grundfos Pompaudits uitvoeren alvorens zij overging tot de aanschaf van nieuwe hydrofoorsets. De Grundfos Pompaudit is een controle van het pompensysteem. Duidelijk wordt hoeveel energie er bespaard kan worden door over te schakelen naar een efficiëntere pomp •
Kusters
118
Kusters Technische Handelsonderneming, importeur van Gree Air Conditioning, introduceert een door lucht 12
gevoede warmtepomp van 9 kW, geschikt voor radiatoren en/of vloerverwarming met een uitlaattemperatuur van 55-60 °C. Het leveren van warm water is daardoor mede mogelijk. De KFRS-9 bestaat uit een buitendeel, een externe Hydrobox (warmtewisselaar en pomp), elektromontageunit en LCDpaneel. De warmtepomp is geschikt om grote thermische opslagtanks (boilers) snel te verwarmen of huizen te voorzien van verwarming en/of warm water. Het toestel bezit een extra grote warmtewisselaar om grote volumestromen van warm water over te brengen naar een boiler. Deze lucht/water warmtepomp garandeert een hoge efficiëntie en een constante hoge capaciteit tot -15 °C, aldus de leverancier. Het toestel wordt gesubsidieerd door de overheid. Verder levert Kusters ook
grotere warmtepompen met een capaciteit van 16 kW en 32 kW vermogen •
Schako
318
Schako luchtbeheersing presenteert het combinatierooster KWB. Met dit rooster kan de ruimte geventileerd worden vanuit de wand. Het is speciaal geschikt voor gebouwen die zijn voorzien van betonkernactivering, waarbij een verlaagd plafond ontbreekt. Het rooster bestaat uit een toevoergedeelte dat de ruimte met geconditioneerde lucht doorspoelt zonder tochtproblemen te veroorzaken. De lucht wordt weer afgevoerd via het retourgedeelte van het rooster. Zowel het toevoer- als retourgedeelte kan in verschillende verschijningsvormen worden geleverd, zodat het rooster fraai in de ruimte kan worden geïntegreerd. Tevens op de stand van Schako o.a het PIL-plafondrooster en het PIL-B-vloerrooster, waarmee geconditioneerde lucht tochtvrij in de ruimte kan worden ingeblazen. Luchtsnelheden en luchtturbulentie in de leefzone zijn aanzienlijk lager in vergelijking met wervelroosters, aldus de leverancier •
Ubbink
441
Zonne-energie is duurzame energie. De zon is overal beschikbaar, het zonlicht is gratis en goed om te zetten in elektriciteit. Een systeem om zonlicht om te zetten
in elektriciteit is bovendien gemakkelijk te installeren en goed te installeren op plaatsen waar elektriciteit nodig is, bijvoorbeeld op een woonhuis. Het Ubbink zonneenergiesysteem zet zonlicht om in elektriciteit. Het wordt geleverd als een totaalpakket met daarin alle benodigde componenten. Het is kanten-klaar voor plaatsing •
Magnum
239
Magnum levert duurzame en energiezuinige vloerverwarmingssystemen met vaak een levenslange warmtegarantie. De systemen worden geleverd met Magnum Intelligent-Control thermostaten. Deze thermostaat leert gaandeweg de ideale opwarmtijd van de vloer kennen en past daarop automatisch zijn programma aan. De gebruiker stelt in dat hij de vloer om 7 uur ’s ochtends 23°C warm wilt hebben en de thermostaat doet de rest. De thermostaat is gemakkelijk te programmeren en bedienen, aldus de leverancier. Standaard wordt hij geleverd met twee (Polar wit) frames: modern hoekig of klassiek afgerond. Deze frames zijn tevens in drie extra verschillende kleuren verkrijgbaar: pergamon, zilver en grafiet zwart •
aug/sept 2010
IZ0810_Hardenberg_li1.indd 12
16-8-2010 10:57:39
Vloerverwarming met Fonterra Reno
De uiterst lage opbouwhoogte (18 mm droogbouwsysteemplaat) is het ideale uitgangspunt voor renovatie.
De Viega polybuteenbuis is extreem flexibel en daardoor montagevriendelijk.
Doordat de gietvloer rechtstreeks kan worden afgewerkt, kunnen alle vloerafwerkingen snel worden gelegd.
Dankzij de nieuwe constructie (bevestigingsnokken) en de innovatieve gietmassa is de montagetijd korter.
Viega. Altijd beter. Info: Tel.: 035 538 04 42, Fax: 035 538 07 53, E-mail: info@viega.nl, http://www.viega.nl
VIEGNL0015 Adv InstallateursZaken_01jr.indd 1 IZ0810_13.indd 13
05-08-10 10:59 18-8-2010 11:47:06
exposantenoverzicht Altena
406
Slagvaardig, flexibel en innovatief. Zo karakteriseert Altena zich. Eén aanspreekpunt: van nieuwbouw tot onderhoud. De Altena Group is partner op het gebied van onderhoud aan klimaatinstallaties. Sterk met eigen merk, zoals Alucoat®507 voor het coaten van condensors, verdampers. Of Global-Line® en Global-Cell®; duurzame kunststof alternatieven voor luchtbehandelingskasten, aanzuigplenums en luchtbehandelen. Altena is verder breed gespecialiseerd. Het bedrijf verricht onderhoud volgens NEN 2767, verzorgt legionellabeheersing, doet microbiologisch en bacteriologisch onderzoek en vervangt lagers, ventilatoren, warmtewisselaars en complete delen van luchtbehandelingskasten. Hierbij wordt voldaan aan de hoogste veiligheidsnormering •
NMC
639
NMC is fabrikant van Climaflex en Climaflex XT leidingisolatie. De fabrikant was in 1991 wereldwijd de eerste die zijn productieapparaat volledig CFK- en HCFK-vrij maakte. In 1994 produceerde NMC als eerste een zelfklevend gemaakte leidingisolatie, type Climaflex XT met een hotmelt. In 2001werd voor alle Climaflex-producten een betere isolatiewaarde bereikt: 0,038 W/mK bij +40 °C gemeten. Nu introduceert NMC met 14
Climaflex en Climaflex XT de hoogst mogelijke Europese brandveiligheidsklasse voor polyethyleenschuimen: Bs2d0. Het leveringsprogramma (via de groothandel) van Climaflex en Climaflex XT gaat van 12 mm tot 114 mm in diverse dikten •
Verholt
425
Verholt introduceert een lijn meetinstrumenten van MRU, waaronder de Spectra plus en de Optima 7 rookgasanalysemeters. Voor de Sciosinspecteur is er de handzame rookgasanalysemeter Nova 2000 voor het controleren van ketels met een vermogen van meer dan 130 kW. De MRU Vario Industrial is toepasbaar voor de Bems. Deze compacte rookgasanalysemeter is samen te stellen met diverse opties, waaronder Ndir-cellen. Op het gebied van pompen en pompsystemen, waaronder warmte- en koude opslagsystemen, presenteert Verholt de mogelijkheden om gezamenlijk een dergelijk project uit te voeren. Van het boren van de bron tot en met het aanleggen van leidingsystemen tot aan de TSA kan Verholt adviseren en de werkzaamheden desgewenst uitvoeren •
Viega
531
Met het vernieuwde vloerwarmingssysteem Fonterra Reno sluit Viega Nederland aan op de marktvraag naar snelle renovatiemethoden. Tot de innovatieve details behoort de mogelijkheid om de droogbouwsysteemplaat
nu dankzij een eigen gietmasssa, direct af te werken voor het plaatsen van zowel tegels als houten vloeren. De minimale opbouwhoogte van het systeem is interessant voor renovatieprojecten. De systeemplaten lenen zich voor montage door één persoon en bieden optimaal houvast voor de polybuteenleidingen. Deze buis laat zich ook bij lagere temperaturen goed verwerken. Gecombineerd met de gietmassa wordt een stabiele ondergrond verkregen waardoor extra afwerkplaten niet meer nodig zijn. Na het plaatsen van de leidingen wordt een speciale gietmassa toegepast die uitstekende vloeieigenschappen heeft en nastrijken overbodig maakt. Na 2 tot 4 uur is de vloer begaanbaar •
KSB
druk en opvoerhoogte. De verkregen bedrijfsgegevens worden door PumpMeter voortdurend geanalyseerd en ‘vertaald’ naar een belastingsprofiel dat de gebruiker erop wijst of hij door toepassing van een toerentalregeling of door andere maatregelen al dan niet energie kan besparen. Het apparaat is af fabriek op de pomp gemonteerd en kan daardoor eenvoudig in bedrijf worden genomen. Gemeten en berekende waarden worden afwisselend weergegeven op een overzichtelijk display. In een grafiekvoorstelling wordt de gebruiker het bereik getoond, waarin de pomp op een bepaald moment werkt. Zo ziet de pompgebruiker in één oogopslag of in een bepaald geval de beschikbaarheid van de pomp in gevaar komt en/of de pomp efficiënt en dus kostenbesparend werkt •
Aquaberg
569
401
KSB Nederland brengt een nieuwe, economische monitoringunit voor pompen op de markt. Deze PumpMeter omvat drukopnemers en een meet- en analyseeenheid, die op de pomp is bevestigd. Het apparaat registreert de grootheden zuigdruk, einddruk, verschil-
Aquaberg presenteert de nieuwe Aquaberg 4016146. Deze kunststof vloerput met RVS-rooster is geschikt voor een tegelmaat van 146 x 146 mm. De vloerput heeft een geringe inbouwdiepte en is verticaal én horizontaal verstelbaar. Dat past dus altijd. De nieuwe vloerput is ook leverbaar met een onderaansluiting (Aquaberg 4015146) •
aug/sept 2010
IZ0810_Hardenberg_li2.indd 14
16-8-2010 11:34:53
Vakbeurs, elektra, sanitair, verwarming en klimaatbeheersing
17 – 19 november 2010 Hamburg
Grijp uw kans … Verzamel uw team en kom naar de GET Nord 2010: ■ Bekijk de nieuwste producten ■ Praat met experts op het gebied van de planning tot de uitvoering ■ Laat u bijscholen op themagerelateerde vakforums Foto: © panthermedia.net/Kati Neudert
■ Breid uw netwerk uit ■ Win sensationele prijzen bij het spel „Get more“ van de groothandel, bijv. 200 kaartjes voor het concert van Uriah Heep en de Hooters, iPads en nog veel meer. Tot ziens op de GET Nord 2010! De vertegenwoordiger van de Hamburg Messe in Nederland: Fair Format · Cora Burger · Tel.: +31 55 5330400 E-Mail: Media@Fairformat.nl
www.get-nord.com De partners van GET Nord Landesgruppe Hamburg Schleswig-Holstein Mecklenburg-Vorpommern
Hamburger Bezirksverein e.V. Arbeitskreis Technische Gebäudeausrüstung
Mitglied im
IZ0810_15.indd 15
18-8-2010 11:48:31
Praktijk
lage druk en ventilatie
Op weg naar kwaliteit… In opeenvolgende uitgaven van IZ zal Publivent in een serie praktijkgerichte artikelen aandacht besteden aan het verbeteren van de kwaliteit van ventilatiesystemen. In dit tweede artikel gaat Wil de Gids, werkzaam bij TNO Bouw en Ondergrond, in op de voordelen van lage druk ventilatiesystemen. Lage drukken in ventilatiesystemen betekenen een lager energiegebruik voor het transporteren van lucht. “Is lage druk energetisch dan zo belangrijk”, wordt vaak gevraagd? Het antwoord is een volmondig “ja”. Omdat de ventilatievraag steeds beter afgestemd wordt op de ventilatie behoefte, wordt de bijdrage van ventilatoren steeds belangrijker. Daar komt nog bij dat hoe lager de druk is in het systeem, des te lager het toerental van de ventilator kan zijn. En dat betekent weer een lager geluidniveau. Om het geluidsprobleem van ventilatoren tegen te gaan is het trouwens ook een goede maatregel om bij de ventilatorkeuze een ‘oversized’ ventilator te kiezen. ‘Oversized’ ventilatoren produceren, omdat ze op een lager toerental draaien, minder geluid. Bijkomend voordeel is de mogelijkheid om op te toeren, als om welke reden dan ook een stukje capaciteit te kort komt en zo toch aan de bewoner te leveren, wat is beloofd.
Energiegebruik Hoe groot is het energiegebruik nu in de praktijk? Laten we als uitgangspunt de resultaten van het EU onderzoek TipVent [1] nemen. Een goed ontworpen ventilatiesysteem met natuurlijke toevoer en mechanische afvoer, in een standaard eengezinswoning, heeft een opgenomen elektrisch vermogen van ongeveer 0,5 W(att) per dm3/s. Dus voor 42 dm3/s, een vaak gebruikt minimum voor de afvoer van keuken, toilet en badruimte, is het gebruik 16
van de ventilator 21 W (zie figuur 1). In de bouwpraktijk komen echter veel ventilatoren voor, waarvan het vermogen eerder 30 – 40 W bedraagt. Voor een systeem met mechanische toe- en afvoer en warmteterugwinning (systeem D) is het opgenomen vermogen van een goed ontwerp in een standaard woning ruim 130 W (zie figuur 2).
Haalbaarheid Binnen het EU project TipVent is bereikt, dat het opgenomen vermogen tot een derde van de referentie-eis is teruggebracht door een aantal maatregelen te nemen (zie figuur 2 en 3). Met relatief simpele maatregelen is het energiegebruik verder teruggebracht. Deze maatregelen zijn: Het verlagen van het drukverlies in bochten, het verlagen van het drukverlies van de instortkanalen en de wisselstroomventilator vervangen door een gelijkstroomventilator en een afvoerkap, waarbij de wind altijd een positieve bijdrage levert op de druk in de afvoer. Het vermogen van de ventilator is voor een geoptimaliseerd systeem, vooral bij een ruimere diameter van kanalen in RESHYVENT [2] zelfs teruggebracht naar circa 2 W bij een ventilatiestroom van circa 42 dm3/s. Hierbij dient eerlijkheidshalve wel te worden opgemerkt dat voor de regeling van het ventilatiesysteem ook ongeveer 2 W nodig was.
zeggen: “Componenten kiezen met een lage weerstand”. Dat is maar gedeeltelijk juist. Want een lage weerstand van een component kan bij hoge luchtsnelheden toch nog een behoorlijk drukverschil opleveren. De kern zit echt in een lagere luchtsnelheid in het kanalenstelsel. Als we bijvoorbeeld het leidingstelsel van een ventilatiesysteem C met natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wijzigen van rond 125 mm diameter naar rond 150 mm, betekent dat een snelheidsverlaging van 30%. Omdat het drukverlies kwadratisch met de snelheid is, levert dit dus ongeveer een halvering van het drukverlies op. Het verlagen van de luchtsnelheden in het kanalensysteem is zeer belangrijk. Streef bij een systeem met natuurlijke toevoer en mechanische afvoer naar een totaaldruk over de ventilator van minder dan 50 Pa. Daarbij horen luchtsnelheden in het kanalensysteem van minder dan 3,5 m/s in het hoofdkanaal en minder dan 1,5 m/s in een aftakkanaal. En een druk over de ventielen van minder dan 15 Pa.
Totaaldruk Zelfs een totaaldruk van 30 Pa is haalbaar, zoals uit het TipVent onderzoek is gebleken. Dat betekent gladde bochten
Kern Wat is de kern van lage druksystemen ontwerpen? Vanzelfsprekend zult u
Fig.1 Het referentie ventilatiesysteem C [1] TipVent
aug/sept 2010
IZ0810_TA_opweg.indd 16
16-8-2010 11:44:03
nt
en overgangen naar bijvoorbeeld rechthoekige instortkanalen of meerdere aftakkanalen. Zou men in het beste TipVent voorbeeld ook nog een grotere kanaaldiameter kiezen, bijvoorbeeld rond 150mm in plaats van rond 125 mm en lagere weerstand ventielen, dan kan dat de totaaldruk nog verlagen van 30 Pa naar circa 15 Pa. Ook bij systeem D met warmteterugwinning is het belangrijk om te streven naar een lagere druk over de warmtewisselaar. Dit zal wellicht resulteren in een lager energetisch rendement, maar de winst in transportenergie zal dat voor een groot deel weer compenseren.
Resultaat Halvering ten opzichte van het huidige niveau (van 30 W naar 15 W) levert per woning 450 MJ per jaar op. Omdat het hier elektriciteitsgebruik betreft, is de besparing in kWh wellicht interessanter. In kWh bedraagt de besparing per woning dus circa 130 kWh. Als we kosten van een kWh op circa 0,25 cent stellen, is dat voor een bewoner een besparing van € 32,50 per jaar. Voor een bewoner zullen financiële en energetische redenen geen echte stimulans zijn om voor een lage druksysteem te kiezen. Wel zal de bewoner minder hinder ondervinden van geluid. Maar voor Nederland als geheel met 6 miljoen woningen, waarvan ongeveer 80% (4,8 miljoen woningen) systeem C hebben met natuurlijke toevoer en mechanische afvoer, is een besparing op het elektriciteitsgebruik van circa 625 miljoen kWh mogelijk. Dat staat gelijk aan het elektriciteitsgebruik van ruim 200.000 huishoudens.
zal iets merken van die fluctuaties en ook op de gemiddelde ventilatiestroom heeft het geen invloed.”Een andere consequentie is dat bij het ontwerp van het ventilatiesysteem met name de weerstandsberekening nauwkeurig moet worden gemaakt. De leidingweerstanden bepalen in belangrijker mate dan bij traditionele systemen de uiteindelijke volumestromen. Het inregelen zal soms wat lastiger kunnen zijn, hoewel bij een echt lage weerstand van de ventielen, de relatieve invloed van een verandering op de stroom door een ander ventiel kleiner wordt. Lage druk ventilatiesystemen zijn wel iets gevoeliger voor geluidhinder via ‘overspraak’. Omdat de openingen en kanalen iets ruimer worden, wordt het geluid dat is geproduceerd in een ruimte minder gedempt door het ventilatiesysteem en dus zullen bijvoorbeeld keukengeluiden soms beter hoorbaar zijn in het toilet.
is dus niet waarschijnlijk dat bewoners hierin een motief zullen vinden om aan energiebesparing te doen. Maar voor Nederland als geheel zou de 15 W verlaging van alle 4,9 miljoen systemen C een elektriciteitsbesparing opleveren van 625 miljoen kWh •
Referenties [1] Eindrapport EU project Towards improved performances of mechanical ventilation systems TipVent . WTCB, Brussel, mei 2000. [2] EU project Residential hybrid ventilation RESHYVENT. Cauberg Huygen, Maastricht, december 2004.
Slotopmerkingen De elektrische energie voor ventilatoren kan voor woningventilatiesystemen met eenvoudige maatregelen gemakkelijk worden teruggebracht met een factor 2. Met gebruikmaking van de best beschikbare kennis is zelfs het terugbrengen met een factor 5 mogelijk. Per 10 W verlaging levert het per woning circa 300 MJ op. Dat staat ongeveer gelijk aan 130 kWh elektriciteitsgebruik. Het
Ffig.2 Het vermogen van de ventilator per dm3/s volumestroom
Nadelen Iedereen zal zich nu afvragen of er ook nadelen zijn verbonden aan lage druk ventilatie systemen. Het antwoord daarop is vanzelfsprekend: “Ja” . Door de lagere drukken in het systeem zullen verstoringen zoals het openen van ramen en deuren relatief meer invloed hebben op de volumestromen. Deze kunnen grotere fluctuaties vertonen. Maar op de vraag of dat zo erg is, is het antwoord: “Nee, want vrijwel niemand
IZ0810_TA_opweg.indd 17
Fig.3 Geoptimaliseerd systeem C binnen TipVent
16-8-2010 11:44:09
Sanitair | Tegels | Installatiematerialen
Het bijzondere van zink ontdekt u bij Dales Met zink is meer mogelijk. Zeker als u gebruik maakt van de zinkstraat van Dales B.V. Naast klantspecifieke maatwerk zinkgoten, verzorgen wij bijvoorbeeld ook complete gevelbekleding. Mail voor de mogelijkheden naar zink@dales.nl of neem contact op met één van onze vestigingen:
Doetinchem (Zinkstraat)
Nijmegen
Tilburg
Utrecht De Meern
Bedrijvenweg 10 (Postbus 61, 7000 AB)
Energieweg 58 (6541 CX)
Pallasstraat 1 (5048 CJ)
Molensteijn 25 (3454 PT)
T: 0314 - 37 77 77
T: 024 - 372 65 00
T: 013 - 542 43 21
T: 030 - 658 56 54
Dales verrast.
Kijk voor meer informatie, openingstijden of het maken van een afspraak op www.dales.nl.
Voldoen de materialen die U gebruikt aan de nieuwe Europese normen? ® CLIMAFLEX® XT
INSUL-TUBE SOLAR
CLIMAFLEX® en CLIMAFLEX® XT (zelfklevend) isolatie voor verwarming- en sanitairleidingen. Voldoet als enigste aan de nieuwe Europese norm inzake brandveiligheid. BLs2d0 = equivalent voor TNO: NEN 6065/6066 klasse 1
INSUL-TUBE® SOLAR, een uniek concept van hoge temperatuurisolatie en RVS-ribbelbuis, voorzien van sensorkabel en verbindingsset voor alle solartoepassingen. Verkrijgbaar op rollen van 10m - 15m - 20m - 25m en 50m voor DN 16, 20 en 25.
UW
NIE
Isolatietechnieken NMC sa Gert-Noël-Strasse 4731 Eynatten Tel. 087 - 85 85 00 Fax: 087 - 85 83 55
IZ0810_18_dales.indd 18
www.nmc-nl.nl
20-8-2010 10:28:06
exposantenoverzicht Auerhaan
155
bedrijfneming, onderhoud en het zoeken van storingen. Door het slim toepassen van dit schakelmateriaal kan voorkomen worden dat er in- en uitganguitbreidingen nodig zijn. Ook voor bestaande installaties ligt deze oplossing binnen handbereik, aldus de fabrikant •
Kampmann Er worden subsidies verstrekt om het binnenklimaat van scholen te verbeteren. Auerhaan heeft in de afgelopen jaren veel kennis en ervaring opgedaan op dit gebied. De fluisterstille schoolunits van Auerhaan voldoen aan de in de subsidieregeling gestelde voorwaarden. Dit wordt ondersteund door een rapport van Peutz, onafhankelijk adviesbureau op het gebied van akoestiek en bouwfysica. In Lelystad heeft deze leverancier een klaslokaal nagebouwd. Hierin kunnen alle leverbare ventilatiesystemen worden getoond en gedemonstreerd en kunt u dus zelf de stilte en goede luchtkwaliteit van de fluisterstille schoolunits ervaren. Technische informatie, beschikbare subsidieregelingen en de achtergronden van de fluisterstille schoolunit vindt u op website van Auerhaan. Ook het rapport van Peutz is hier te downloaden •
Faber
427
Nobø komt met een oplossing voor (bij)verwarming in bijvoorbeeld een badkamer of serre: het glazen stralingspaneel. Geschikt voor een omgeving met beperkte ruimte, waar storende elementen niet gewenst zijn. Met het glazen stralingspaneel, verkrijg-
baar in een transparante en spiegeluitvoering, gaat dit verwarmingsproduct op in haar omgeving. Daarnaast kan een persoonlijke invulling worden gegeven aan het paneel door het te laten vervaardigen met een privé afbeelding. De stralingspanelen zijn geschikt voor zowel horizontale als verticale wandmontage. De omlijsting bestaat uit geborsteld aluminium. Het stralingspaneel is verkrijgbaar in diverse vermogens van zowel 750 W, 900 W als 1.100W en in drie verschillende formaten: 1.400 x 400 mm, 500 mm of 600 mm. Via het draadloze bedieningspaneel kunnen maximaal tien stralingspanelen aangestuurd worden •
HCS
502
Kampmann ontwikkelt, produceert en verhandelt systeemtoepassingen voor o.a. verwarming, koeling en ventilatie. Het betreft producten van het hoogste kwaliteitsniveau, aldus de fabrikant. Een consequente servicegerichtheid vormt de basis van haar succes. Voor alle systeemtoepassingen kan Kampmann een mix toepassen van standaard en speciaal aangepaste producten. Kampmann begeleidt het traject vanaf de selectie tot en met de termijngerichte levering •
GasNed
407
518
HCS Building Automation presenteert de SmartWireDarwin van Moeller. Dit schakelmateriaal is voorzien van datacommunicatie (CAN open) om met de HCS 3200-regelaar te communiceren. De stuurstroombedrading tussen schakelmateriaal en besturing is vervangen door kant-en-klare-verbindingen. Bedradingfouten behoren daarmee bijna tot het verleden. Dit resulteert in overzichtelijkere installatiewerkzaamheden tijdens in
De Bespaarinstallateur is een formule van GasNed: een installateurcollectief met ruim 220 aangesloten installatiebedrijven. GasNed ondersteunt installateurs met financierings- en serviceconcepten, reclamediensten en collectieve inkoop. De formule Bespaarinstallateur vervult een spilfunctie tussen installatietechniek en eindgebruiker. Door bedrijfsondersteuning, profilering, advies en kennisdeling kunt
u uw bedrijf transformeren van traditioneel naar duurzaam. Inmiddels zijn er 55 Bespaarinstallateurs door heel Nederland. Zij maken gebruik van de ondersteunende diensten die worden geleverd vanuit de formule. Zo is er ondersteuning op het gebied van subsidies, maatwerkadvies en het financieren van duurzame installaties. De Bespaarinstallateur maakt ook gebruik van alle communicatiemiddelen die voorhanden zijn. Van kant-en-klare productadvertenties, standaard mailings en rekenschema’s tot en met complete autobelettering•
Stairmobil
604
Met de Stairmobil® kan bijna iedere trap zonder veel fysieke inspanning en ergonomisch verantwoord worden genomen. Het mobiele apparaat tilt met gemak tot 120 kg. Voor de bediening is maar één persoon nodig. Hij is smal en daardoor goed wendbaar, waardoor bijvoorbeeld een cv-ketel gemakkelijk via een wenteltrap naar boven of beneden kan worden gebracht; zelfs via een vlizotrap. De Stairmobil® is voorzien van een liftsysteem, waarmee de cv-ketel op hoogte kan worden gebracht voor de montage •
aug/sept 2010
IZ0810_Hardenberg_re1.indd 19
19
16-8-2010 11:36:05