κριτική / πρόσφυγες
σύντομα κείμενα για δημόσια γεγονότα
ένα καταφύγιο για την ειρήνη
ικέτες και ικέτιδες, φιλόξενοι και φιλοξενία
τεχνική αλληλεγγύη δράση ιστορία
ένα καταφύγιο για την ειρήνη ικέτες και ικέτιδες, φιλόξενοι και φιλοξενία
για τις ιδέες της κ. Σοφίας Χατζηφούντα
ικέτες και ικέτιδες, φιλόξενοι και φιλοξενία
ένα καταφύγιο για την ειρήνη για τις ιδέες της κ. Σοφίας Χατζηφούντα
Λινοπότι, νήσος Κώς
Ιορδάνης Στυλίδης • βιβλία 2019, FACEBOOK ανασκαφή, ISSUU. ψηφιακή έκδοση,
https://issuu.com/iordanisstylidis/docs/001_facebook_excavation_2018_sm_ver
2019, το γλυπτό CASSINI HUYGENS, ISSUU. ψηφιακή έκδοση,
https://issuu.com/iordanisstylidis/docs/the_cassini_huygens_sculpture
2018, οι ΑΤΕΛΕΙΩΤΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ, ISSUU. ψηφιακή έκδοση, https://issuu.com/IordanisStylidis/docs/___________________________________
2018, ΕΚΔΟΤΗΡΙΟ ΣΗΜΑΣΙΩΝ, ISSUU. ψηφιακή έκδοση, https://issuu.com/IordanisStylidis/docs/001________________________________
2013, ΕΝΑ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟ ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ, ΤΟ ΚΕΝΤΡΙ. Θεσσαλονίκη, 2009, ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΝ, CANNOTNOT DESIGN, Θεσσαλονίκη 2009, ΑΦΟΔΕΥΟΝΤΕΣ, 12 σχέδια και 12 κείμενα, ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη, https://issuu.com/IordanisStylidis/docs/deficators_2016_issuu_
2006, ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ, ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη, 2004, ΙΝΔΙΑ, ΔΙΑΜΕΣΟΥ ΙΟΡΔΑΝΙΑΣ, ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη, 2001, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, αυτοέκδοση, Βόλος.
• ψηφιακές ταυτότητες www.iordanisstylidis.gr http://artwiki.org/Iordanis_Stylidis http://www.arch.uth.gr/el/staff/D_Stylidis http://6-days-in-eutopia.blogspot.gr/ http://www.facebook.com/iordanis stylidis https://issuu.com/iordanisstylidis
κριτική /
σύντομα κείμενα για δημόσια γεγονότα για τις ιδέες της κ. Σοφίας Χατζηφούντα
ένα καταφύγιο για την ειρήνη ικέτες και ικέτιδες, φιλόξενοι και φιλοξενία
ο κήπος - 3D rendering - Σοφία Χατζηφούντα
ικέτες και ικέτιδες, φιλόξενοι και φιλοξενεία ένα καταφύγιο για την ειρήνη
Το σχέδιο βήμα, το βήμα σπόρος, τον σπόρο ρίζα και ρίζωμα, το έργο και κτίσμα που θα εκταθεί, θα φυτρώσει, θα ριζώσει όσο χρειάζεται στο έδαφος, στη γη του. Το σχέδιο ρήγμα και στήριγμα, κλαδί και διακλάδωση, ταυτότητα και ποικιλία, παράγωγο και πρωτότυπο Η κ. Σοφία Χατζηφούντα δομικό-αισθητικό ελάχιστο, σημείωμα χώρου και εργάστηκε εντατικά. χρόνου, που αμέσως, σε λίγο, μπορεί να εκτείνεται, να Προσπάθησε και πέτυχε αναπαράγεται, να σπείρεται στα προετοιμασμένα εδάφη την σύσταση και τη γενναία όπου συμβαίνει, εκδηλώνεται η πληρότητά του, και δεν υπεράσπιση του δικού της συμβαίνει, δεν αποσύρεται η σημασία του. και δικού μας νοήματος. Μόνη, όσο χρειάστηκε, σε ομάδα, όταν χρειάστηκε.
ένα καταφύγιο για την ειρήνη κριτική για την εργασία της κ. Σοφίας Χατζηφούντα που παρουσιάστηκε το έτος 2020, στο τμήμα αρχιτεκτόνων μηχανικών του πανεπιστημίου Θεσσαλίας με θέμα την μελέτη, το σχεδιασμό και την κατασκευαστική πρόταση οικισμού-συγκροτήματος προσφύγων για την ειρηνική και εύφορη συλλογική ζωή. Με την εργασία αυτή η κ. Χατζηφούντα ολοκλήρωσε τις σπουδές της και τιμήθηκε με το δίπλωμα Αρχιτέκτονα Μηχανικού.
εικόνα : ΣΥΡΙΑ πόλη Alepo 2006 Ιορδάνης Στυλίδης
ικέτες και ικέτιδες, φιλόξενοι και φιλοξενεία ένα καταφύγιο για την ειρήνη
Ιορδάνης Στυλίδης
Τα κύματα μετανάστευσης που εξαπλώνονται σε ολόκληρο τον πλανήτη δεν είναι θέαμα. Δεν είναι ένα ακόμη έκτακτο επεισόδιο επίδειξης ενδιαφέροντος που, οι πληθυσμοί των χωρών-στόχων (των μυθικών τόπων της “επαγγελίας’’), χρειάζεται να υποστούν· είτε ως τακτική της τηλεοπτικά διευθυνομένης υποχρέωσής τους, ως επαλήθευση, της υποκριτικής, e-πολιτικής διαχείρισης, της διπλωματίας της γραφειοκρατικής καταστολής και της φιλάνθρωπης βίας, είτε ως τακτική μέθοδος βιοπολιτικής ρύθμισης-υποταγής των μετακινουμένων πληθυσμών αθλίων. Η αντίσταση και η πολιτικήφιλοσοφική πίεση στο εσωτερικό των κρατικών δομών (κρατών) που υποχρεώνονται να ανταποκριθούν στο ζήτημα, προέρχεται από και εδράζεται στην πλούσια παραγωγή σκέψης για την ηθική στάση και τις ουσιαστικές φιλοσοφικές-πολιτικές υποχρεώσεις που ζητούνται από τους/τις γενναίους/ες, έμπειρους και έμπειρες πολίτες/τισσες που αποφάσισαν και ‘’κάτι θα κάνουν’’. Η Ευρώπη, ο Καναδάς, και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ορίζουν και περιορίζουν αυτές τις εκδηλώσεις βίας, την πλημμυρίδα των γεγονότων, τις κυνικές, αγριότατες συμπλοκές και τις απώλειες που επιφέρουν. Η συνεχής διασπορά βίας που εφαρμόζεται συστηματικά σε κάθε σημείο του πλανήτη όπου περιέχονται πληθυσμοί με χωρικές-πολιτικές ιδιοκτησίες των κοιτασμάτων ορυκτών υλών επί φυσικών παρθένων πεδίων, συνθλίβει και εξουδετερώνει αμέτρητα πολιτιστικά υπόβαθρα, εξαναγκάζοντας εκατομμύρια ανθρώπων να εγκαταλείψουν τους τόπους τους. Η ενέργεια, οι πρώτες και οι σπάνιες ύλες, τα υλικά που υποστηρίζουν –ποσοτικά και ποιοτικά- το σύγχρονο
10 11
εικόνες : ΕΙΔΟΜΕΝΗ εκκαθάριση 2016 Σοφία Χατζηφούντα
εικόνες : ΣΥΡΙΑ ενδοχώρα 2006 Ιορδάνης Στυλίδης
παγκόσμιο τεχνολογικό υπόβαθρο, ληστεύονται συστηματικά, οι τόποι ρημάζονται, το ίδιο και τα συστήματα εύφορων σχέσεων. Περιοχές εύρωστου νοήματος όπου εκδηλωνόταν σωστά, ειρηνικά, τρόποι ζωής και έκφρασης, τρόποι χειρισμών και ισορροπιών με το περιβάλλον, τρόποι υπεράσπισης της αλληλέγγυας, πλούσιας σε εκδηλώσεις ζωής, τρόποι υπεράσπισης των σημασιών του χώρου, του χρόνου των σχέσεων.
Αφγανιστάν Σενεγάλη Νιγηρία Συρία Ιράκ Σουδάν Πακιστάν Ινδονησία
Η ακριβής και βέβαιη εμπειρία του και της ανθρώπου που «εγκαταλείπουν τους τόπους τους», το ρήμαγμα των τόπων και της ιστορίας, η εξάλειψη της μνήμης, του χρόνου των διηγήσεων για την ζωή, είναι, πιά, θέμα , τεχνοτροπία και ύφος, μετάδοση είδησης. Είναι, πιά, εκπομπή, τμήμα μιας και αλλεπάλληλων τελετών σκόπιμης κατανάλωσης της εξουδετερωμένης/εμπορευματοποιημένης ουσίας τους. Η ακριβής και βέβαιη εμπειρία συντρίβεται από κομψά ερωτήματα, από υποθέσεις, καθοδηγώντας τυπικές τηλεοπτικές εκδηλώσεις συμπάθειας. Oφείλει, αντίθετα, να οδηγήσει σε αιτήματα, σε κριτική, σε τακτική και έκτακτη συνεχή δράση. Να ορίσει ακριβώς την συνέπεια και την ακρίβεια της φιλοξενίας, την ανεπιφύλακτη προστασία, τη γενναία, αλτρουϊστική, πολιτική δράση και την αντίσταση, την πολιτική-ακτιβιστική απαίτηση για τον ασφαλή γυρισμό, την επιστροφή. Αυτή η κορυφαία υποχρέωση του/της πολιτικού ανθρώπου, διαμεσολαβείται, τώρα, στην Ευρώπη, τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Εξευτελίζεται, υποτάσσεται πλήρως και οριοθετείται, εξουδετερώνεται, από την αποκλειστική βία των θεαματικών διδασκαλιών που προσφέρονται
κάθε στιγμή, συνέχεια, από τους εντεταλμένους δημοσιογραφικούς οργανισμούς-μηχανισμούς, τις κυβερνητικές ομάδες των υποταγμένων ανθρώπων στις ιεραρχικές σχέσεις ευρέων συμπαγών ή/και ομότροπων ομάδων τοπικής, υπερ-εθνικής, πολυ-εθνικής εξουσίας. Εξαντλείται στις τηλεοπτικές φασιστικές απεραντολογίες (ο τεχνικός κατακερματισμός της ακρίβειας μιας μεταδιδόμενης συζήτησης είναι τυπική φασιστική τακτική εξουδετέρωσης του νοήματος), εξαντλεί τους ελάχιστους τακτικούς και έκτακτους αγωνιστές, τις αγωνίστριες, περιορίζοντας τις πολιτικές εκδόσεις τους στα περιθώρια των τηλεοπτικών ευρημάτων. Επειδή, λοιπόν, χρειάζεται να οδηγήσουμε ώστε να οδηγηθούμε, να ορίσουμε ώστε να οριστούμε, να τακτοποιήσουμε με αυστηρότητα και ακρίβεια τους στόχους και τα μέσα, πρέπει να εφεύρουμε νέα υπόβαθρα σημασίας. Να δημιουργήσουμε, τα απαραίτητα υπόβαθρα που θα ξεσηκώσουν τον ενθουσιασμό, θα προσελκύσουν τους μεγάλους αριθμούς των ανενεργών συμπολιτών/τισσών μας, εδώ και εκεί, παντού, συνέχεια. Να δημιουργήσουμε κείμενα και εικόνες, τα σημαντικά πειστήρια με τα οποία, εξαιτίας τους, θα διαρρηχθούν πλήρως οι συνθήκες αδράνειας και απάθειας, θα αναμορφωθεί κάθε και όλες οι συνειδήσεις που λιμνάζουν σε ιδεολογικά και φιλοσοφικά τέλματα σημασίας.
14 15
Η κ. Σοφία Χατζηφούντα εργάστηκε εντατικά. Προσπάθησε και πέτυχε την σύσταση και τη γενναία υπεράσπιση του δικού της και δικού μας νοήματος. Μόνη, όσο χρειάστηκε, σε ομάδα, όταν χρειάστηκε.
εικόνα : ΕΙΔΟΜΕΝΗ έξοδος 2016 Σοφία Χατζηφούντα
Η κ. Σοφία Χατζηφούντα εργάστηκε εντατικά. Προσπάθησε και πέτυχε την σύσταση και τη γενναία υπεράσπιση του δικού της και δικού μας νοήματος. Μόνη, όσο χρειάστηκε, σε ομάδα, όταν χρειάστηκε. Για την κοινή υπόθεση, το έκτακτο ερώτημα, το πολιτικό και φιλοσοφικό ζήτημα, το δείγμα και το κεφάλαιο σημασίας που κατόρθωσε να εκδώσει σε πλήρη, συστηματική, ολοκληρωμένη αφήγηση, επιζητώντας την διασφάλιση του προτάγματος της αλληλεγγύης· την υπεράσπιση του χώρου, του χρόνου και των σχέσεων χιλιάδων ανθρώπων· Φυγάδων, που πρέπει να εννοήσουν την αιτία, να κοιτάξουν γενναία εκεί, στο εκεί τους, και να επιστρέψουν, όταν έρθει ο καιρός, χαρούμενοι/χαρούμενες στην γενέθλια γη. Ξένων, που πρέπει να πλυθούν και να καθαριστούν από σκέψεις, να χωνευτούν στις γιορτές της υποδοχής τους. Ερημιτών, ερημιτισσών, που πρέπει να εκδώσουν το λαμπρό κείμενο της εμπειρίας τους ώστε να εννοήσουν, να εννοήσουμε, την ερημία τους. Ικετών και ικετιδών μιας και όλων των διαβεβαιώσεων απρόθεσμου ασύλου· όπως και αν το εννοούν, όπως και αν το θέλουν και το επιδιώκουν, ώστε να οριοθετηθούν σωστά τα παραδείγματα, να λυθούν τα αινίγματα, να προταθούν οι δύσκολες ασκήσεις που οδηγούν στην θεραπεία της σκέψης και του στοχασμού· στη σημαντική αντιμετώπιση της απεριόριστης βίας που εκλύεται, εγκαθιδρύεται, από τους/τις άτιμους/ες ακολούθους των τυποποιημένων τακτικών επιβολής της μαζικης αδράνειας, περιορίζοντας αδίστακτα κάθε αίτημα, κάθε πράξη εισόδου στην ειρηνική ζωή.
16 17
στην αρχιτεκτονική υπερασπιζόμαστε τον χώρο, τον χρόνο και τις σχέσεις. Υπερασπιζόμαστε την φιλοσοφία της οικονομίας ό,τι καλύτερο είναι δυνατό δηλαδή με την μικρότερη κατανάλωση ενέργειας. Υλικών, κόπου, σημασίας, νοήματος.
Στην αρχιτεκτονική υπερασπιζόμαστε τον χώρο, τον χρόνο και τις σχέσεις των ανθρώπων. Υπερασπιζόμαστε τη φιλοσοφία της οικονομίας. Γι’ αυτό προσπαθούμε να διαθέσουμε δημόσια ένα ή και πολλά τακτοποιημένα σωστά νοήματα. Να σχεδιάσουμε, όλα όσα χρειάζεται να σχεδιαστούν, να ειπωθούν, να διατεθούν, στην δημόσια κριτική τους. Η οικονομία των προτάσεων χρειάζεται να ακολουθεί τον τρόπο της φυσικής οικονομίας. Ό,τι καλύτερο είναι δυνατό, δηλαδή, με τη μικρότερη κατανάλωση ενέργειας, εργασίας, υλικών, κόπου, σημασίας. Για να συναντήσουμε εκείνο, κάθε εκείνο και όλα τα σημαντικότερα αποτελέσματά του που, αφού υποστούν την κριτική, μπορούν σωστά να τροποποιηθούν, να μεταβληθούν, να μεταμορφωθούν, να μετακινηθούν εκεί, όταν και παντού. Γι’ αυτό, στην αρχιτεκτονική, τη σκέψη και τη συγγραφή, το σχέδιο, την κατασκευη των απαραίτητων αλγορίθμων τεχνικής-φιλοσοφικής συμπεριφοράς, σχεδιάζουμε. Συζητάμε, κοιτώντας τα σχέδια της ημέρας, τις λέξεις και τις προτάσεις που έτσι, σχεδιάζοντας, ορίζουμε τη φύση τους· τους πρόσκαιρους πρώτους και τους αλλεπάλληλους ύστερους ορισμούς, τις ώριμες τακτικές προτάσεις χώρου και χρόνου· τις περιγραφές τρόπων και τελετών (τόσο κοντά ή μακριά, δίπλα, στην άλλη πλευρά, εκεί, έως τότε, τόσο) όπου, επάνω και εξαιτίας τους θα ευημερήσει ο και η άνθρωπος που θα κατοικήσει την ουσία του νοήματός τους. Κρίνουμε και διαθέτουμε την κρίση μας στην δημόσια κριτική. Διορθώνουμε, εξετάζουμε και πάλι.
18 19
εικόνα : ΣΥΡΙΑ πόλεις, ερείπια 2006 Ιορδάνης Στυλίδης
Στην αρχιτεκτονική πρακτική αλλά και, οπωσδήποτε, στην πορεία της εκπαίδευσης, δημιουργούμε, κάθε φορά, και ελέγχουμε ένα τακτικό σύστημα νοηματοδότησης. Εδώ, σε αυτή την σημαντική πρότασή της, η κ. Σοφία Χατζηφούντα αναζήτησε, όρισε, έκρινε, τακτοποίησε και διευθέτησε λογικά, το ένα μετά το άλλο και τη μεταξύ τους σχέση, το περιεχόμενο των ιδεών που εκκρεμούν και είναι ήδη εκτεθειμένες στην δημόσια σφαίρα διαλόγων όπου δοκιμάζονται· το περιεχόμενο της ιδέας του γεγονότος της παγκόσμιας φυγής από τους τόπους και τις σημασίες των τόπων, το περιεχόμενο της ισχυρής ιδέας για τους τόπους χαράς και ευτυχίας “κάπου αλλού”, το περιεχομενο της ιδέας για το υποχρεωτικό ρίσκο της ζωής, την απώλεια του παιδιού, της/του συντρόφου, των γονιών, στα άγνωστα εδάφη και τους κυματισμούς της θάλασσας, στα περάσματα· το περιεχόμενο της ιδέας του δικαιώματος του πρόσφυγα, του ικέτη, του φιλόξενου και της φιλοξενουμένου ανθρώπου· το περιεχόμενο της ιδέας για την γνώση και τη διασπορά της, τη μεταβολή, τις πρακτικές της αλληλεγγύης, τα αποτελέσματα κάθε και όλων των εμπειριών για την αλληλέγγυα ζωή. Στο νησί Κως, σε μια μυστική (κάπου εκεί) και δημόσια (εδώ ακριβώς) λεπτομέρεια της επιφάνειάς του, το Λινοπότι, υπάρχουν τα εγκαταλελειμμένα κτίρια του Ιταλικού στρατοπέδου από την εποχή της επικυριαρχίας επί του νησιού. Χώροι, εγκαταστάσεις, καταφύγια για την εκπαίδευση, την ιατρική φροντίδα, την μέριμνα όσων και όλων των ανθρώπων που χρειάζονταν το πολύ λίγο και το αρκετό, το έκτακτο και το ουσιώδες, το σταθερό έδαφος για το πρώτο βήμα, για να μάθουν να βηματίζουν, για να σηκωθούν όρθιοι, όρθιες, καθώς πρόκειται να επιχειρήσουν την πρώτη, αβέβαιη, ασταθή και άγουρη, ανάγνωση του κόσμου τους. Εκεί, τότε, στην κατοχή, τον πόλεμο, η
20 21
ζωή όριζε και περιόριζε την επιθυμία των ανθρώπων. Αν και, εκεί, τότε, ο ορίζοντας, η θέα, μαγνήτιζαν το ενδιαφέρον, συνάρπαζαν τη σκέψη, για το ένα και τα πολλά βήματα που κάποτε θα ήταν δυνατόν να επιτευχθούν. Από το νησί Κως και άλλα νησιά κοντά στην ασιατική ακτή ξεκίνησαν χιλιάδες άνθρωποι και ταξίδεψαν προς την εγγύς ανατολή, τα εδάφη, τους τόπους και τα τοπία της Συρίας. Τη μυθική πόλη Αλέπο (Χαλέπι) αλλά και νοτιότερα έως την Έγιπτο, το Λίβανο, την Παλαιστίνη. Πρόσφυγες, γενναίοι και αποφασιστικοί, άνδρες και γυναίκες, πραγματοποίησαν την έξοδό τους προς την ειρήνη, την ησυχία, τη γαλήνη των απλών και σίγουρων καθημερινών σχέσεων, τη φροντίδα των παιδιών, τη φροντίδα της τακτικής πορείας προς το ακαθόριστο και άστατο μέλλον, μακριά από τον κατακλυσμό του πολέμου. Ο καιρός πέρασε και ο πόλεμος ρήμαξε εκείνη την χώρα αλλά και τις μνήμες όσων, τότε, για πολύ, στήριξαν και ενδυνάμωσαν την ζωή τους και τις ζωές των άλλων. Στο νησί Κως έφτασε η πρώτη ομάδα και ζήτησε, κοιτώντας κατάματα, το άσυλο, την προστασία της. Έφτασε και η επόμενη ομάδα, οι εκατό και οι χίλιοι άνθρωποι. Οι χιλιάδες. Εκεί, στο νησί Κως, οι κάτοικοί του χρειάστηκε να εργαστούν για τη φιλοξενία, την υποδοχή, τις επισκέψεις και τη διαμονή. Εκεί χρειάστηκε να στηριχτούν και να στηρίξουν συλλογικά τις πρώτες και τις επόμενες υποθέσεις τους ώστε να απαντηθούν ερωτήσεις, να εξηγηθεί, να αποκτήσει νόημα και σημασία η ιδέα και οι ιδέες για τη σωτηρία και τη συνέχεια της ζωής των ανθρώπων που γέμισαν αμέσως τα διαθέσιμα εδάφη, τη χώρα, τις καλλιέργειες, τα άδεια κτίρια.
Εκεί, τότε, η κ. Σοφία Χατζηφούντα άρχισε να επισκέπτεται την ιστορία, την προσωπική και κοινόχρηστη ιστορία, να τακτοποιεί σωστά και να διευκρινίζει τις λεπτομέρειες, να διαγνώσκει, να διαβεβαιώνει, να τροφοδοτεί, να αναπτύσσει το περιεχόμενο της πρώτης και της επόμενης παραγράφου μιας αφήγησης, της αφήγησής της, που μπορούσε να οδηγήσει, θα οδηγούσε, στην μεταβολή και ωρίμανση των ιδεών της/μας/τους για τον κόσμο και τον/την άνθρωπο. Εκεί, τότε, για πολύ, από τότε και μετά, φρόντισε και προστάτεψε το σύστημα των σκέψεών της, διέθεσε την ουσία του, περιόρισε τον εαυτό της στην πειθαρχία της έρευνάς της, διέθεσε τον εαυτό της στην πρώτη και τις επόμενες διευκρινήσεις, τις συζητήσεις για την διαμόρφωση ενός κειμένου, ισχυρού και έκτακτου, τακτικού και βεβαιωμένου, από τη δύναμη των διαλόγων, της δημόσιας κριτικής και ρύθμισής του. Ένα κείμενο, δόγμα και παιχνίδισμα, εννοιών, σκέψεων, σχεδίων, περιγραφών, φιλοσοφικών και πολιτικών, τεχνικών και αισθητικών διαβεβαιώσεων, προέκυψε από τον κόπο της.
22 23
Κείμενο ονομάσαμε μαζί, όχι μόνο το σύστημα των λέξεων και των * ο Βορράς της επιθυμίας φράσεων, των παραγράφων που σήμαιναν, αυστηρά, την ιδέα της, περιέχει κάθε και περιέχεται σε καθε απόπειρα να οριστεί η την ιδέα μας, για το πέρασμα από το αβέβαιο τώρα στο γαλήνιο και σχέση με την επιθυμία του/της ειρηνικό αύριο, την κριτική για το είδος και τον τρόπο του βηματισμού, ανθρώπου να κοινωνήσει στην πλήρη, ευτυχή και αλληλέγγυα των βηματισμών στην άγνωστη και γνωστή γεωγραφία, τη διάθεση ζωή. και το πείσμα να διασχιστεί σωστά το ενδιάμεσο διάστημα από τη Στο Βορρά της επιθυμίας, όμως, κάθε και όλα τα επιθυμητά βραχώδη παραλία έως το ισόγειο ζεστό διαμέρισμα στο βορρά της καταρρέουν. Ο Βορράς αποκαλύπτεται. Ως σημείο, επιθυμίας* να συντελεστεί όπως πρέπει η αποχώρηση από την έρημο περιοχή και κέντρο της άτακτης και τον κρότο των πολεμικών μηχανών στην ησυχία μιας γειτονιάς που δυστοπίας.
Κείμενο ονομάσαμε και τις σειρές των σχεδίων, τα έως εδώ και τα μέχρις εκεί...
θα συγκρατήσει για πολύ, ποιός ξέρει, την ήσυχη ζωή που εξελίσσεται 24 25 όσο χρειάζεται και πρέπει. Κείμενο ονομάσαμε και την πειθαρχία της καταγραφής των λεπτομερειών του εδάφους, την ανάγνωση του εδάφους και των οριστικών ή πρόσκαιρων εκδηλώσεων της γης, του καιρού, των έκτακτων επισκεπτών αλλά και των σχεδιαστών και υπερασπιστών της ζωής που εκκρεμεί στις διαπιστώσεις και τον υπόλοιπο φόβο της. Κείμενο ονομάσαμε και τις σειρές των σχεδίων, τα έως εδώ και τα μέχρις εκεί, τις προδιαγραφές των χυτευμένων σωλήνων και των προτυποποιημένων κλιμακοστασίων, τις σαφείς περιγραφές των επίπλων, τις υποθέσεις για την χαρά και την ηρεμία που θα προκληθεί από ένα κάθισμα, το ευρύχωρο προσωρινό δωμάτιο, τη γεωμετρία του παράθυρου που τοποθετήθηκε –θα τοποθετηθεί- εκεί ακριβώς ή αντίθετα, τον τρόπο που ο ικέτης και η πρόσφυγας γυναίκα * το αρχείο των συνομιλιών ουσιαστικός τακτικός θα χρειαστεί να αφεθεί σε ένα περίπατο έως ότου βρεί τη θέση της/ ο βηματισμος, συστατικό ου, το χρόνο και το χώρο της/ου. Θα αφεθεί να ησυχάσει, στην ησυχία κάθε ώριμης αναζήτησης, της/ου, εκεί, στο σημείο που θα διαλέξει, στην πλαγιά του λόφου και που, βαθμιαία, συνδυάζει και συνδέει τα επιμέρους από εκεί να ατενίσει τον ορίζοντα προς τον τόπο που άφησε και θέλει σε ορισμένες εξαιρετικές σκοπών. Η να γυρίσει, τον τόπο που εξέδωσε το σώμα και τη σκέψη της/ου μέσα στρατηγικές ολοκλήρωση της εκπαιδευτικής από τον ορυμαγδό της μάχης, του πολέμου, και, θα την/ον υποδεχτεί λειτουργίας που αποδίδει, με το κείμενο, το σχέδιο, το πάλι, κάποτε, στο τότε της επιστροφής της/ου. λόγο, ένα πλήρες αποτέλεσμα, Κείμενο ονομάσαμε το αρχείο των συνομιλιών* των συναντήσεων μια ολοκληρωμένη πρόταση την κοινωνία όπου έχει και των ανταποκρίσεων. Καθώς ωριμάσαμε, μαζί, διερευνώντας τις προς ήδη εντοπιστεί και οφείλει να εύπλαστες και ασταθείς, συμπαγείς και βέβαιες οριοθετήσεις των ολοκληρωθεί.
Γενικό διάγραμμα της μονάδας υγείας Επισημαίνονται οι χώροι όπου αναπτύσσονται οι λειτουργίες μιας ολοκληρωμένης μονάδας υγείας Στα υπάρχοντα κτίρια του παλαιού Ιταλικού στρατοπέδου σχέδιο : Σοφία Χατζηφούντα ↓
τακτικών του σχεδιασμού έως τη στιγμή της ολοκλήρωσής του, εώς το τώρα αυτής της δημόσιας έκδοσης του επιτεύγματός της. Η κ. Σοφία Χατζηφούντα διάλεξε την περιπλάνηση, την περιπέτεια της πρώτης και των αλλεπάλληλων συσχετισμών με το κορυφαίο ζήτημα των καιρών. Διάλεξε και πέτυχε να απομακρυνθεί τόσο πολύ, όσο μακρύτερα μπόρεσε από το πλαστό και άστατο πεδίο της τυπικής, θεαματικής, γνώσης ώστε εκεί, στους τόπους και τις επικράτειες όπου βασάνισε τη σκέψη και το σώμα της, να συμπληρώσει σωστά τα ρήγματα σημασίας που οριοθετούν την διαφορά μεταξύ της εφήμερης και άσκοπης χειρονομίας που εκδίδεται και λαμποκοπά στη στιγμή της χωρίς να εναποθέσει την σημασία της, να διασπείρει τα ουσιαστικά στοχαστικά της ευρήματα, στους τόσους, στις τόσες, που θα τα μεταφέρουν στο μέλλον, και εκείνης της σκόπιμης και αξιοπρεπούς πολιτικής πράξης που θα εγγραφεί σωστά, θα επηρεάσει, θα διαμορφώσει το ανθεκτικό υπόβαθρο των αξιώσεων για την ζωή και την συμπεριφορά που τόσο επιθυμούμε. Από εκείνο το τόσο μακριά επέστρεψε. Από εκείνο το τότε των περιπετειών της κατάφερε να συγκροτήσει σε συμπαγείς ορισμούς και ακριβείς ενότητες την πρώτη και τις επόμενες φράσεις, το πρώτο και τα επόμενα σχέδια, τα πολλά, τα ανεξάντλητα μονοπάτια εξηγήσεων για το σκοπό της, τον τρόπο, τους τρόπους, που αυτός ο σκοπός, διαμορφωμένος σε κείμενο, συζήτηση, σχέδια και περιγραφές, πρωτόκολλα, λεπτομερή και αναλυτικά προγράμματα συμπεριφοράς και υπεράσπισης των ανθρώπων, μπορεί να συμπληρωθεί εντελώς, να ολοκληρωθεί σε μία τεχνική και ιδεολογική, ταυτόχρονα, απάντηση για την υποχρέωση, για τη συγγνώμη, για την υποχώρηση, την εξαπόλυση της συμπάθειας
26 27
εικόνα : ΕΙΔΟΜΕΝΗ έξοδος 2016
του πολιτισμού που χρόνια τώρα ρημάζει μεγάλες περιοχές της υδρογείου, στους τελευταίους και τελευταίες ικέτες και ικέτιδες που προσέρχονται στα εδάφη του.
Ιορδάνης Στυλίδης
Η κ. Σοφία Χατζηφούντα επισκέφτηκε την ιστορία του τόπου διευκρινίζοντας, διευθετώντας, τα αποθέματα των διαθέσεων των πρωταγωνιστών στην επικράτεια του νησιού Κως. Στάθηκε μακριά, όσο χρειαζόταν, για να ασκήσει την γαλήνια εποπτεία, αποτύπωσε τις ζωτικές και τις άστατες φράσεις αλλά και τις αποδείξεις των περιεχομένων τους, το τακτικό και έκτακτο απόθεμα των κειμένων για το χώρο και το χρόνο του τόπου, όπως διατυπώθηκε και διασφαλίστηκε, κτίστηκε, προτάθηκε στην πραγματικότητα. Όπως φάνηκε, γεννήθηκε, εγκαταστάθηκε και όρισε ακριβώς τη συνέπεια και το ενδιαφέρον των εκδοτών μηχανικών και αρχιτεκτόνων, των εργατών, των κατοίκων και υπερασπιστών των κοινοτήτων, των συνοδών και των επιστατών της χαράς, της υποψίας, της βίας, της λήθης, που περιγράφηκαν και μνημονεύονται πλέον από τους/τις περιοίκους της υπόθεσης του. Τα συστατικά της επιλογής της επαλήθευσαν ακριβώς κάθε και όλες τις λεπτομέρειες των συζητήσεων που, φαίνεται πως, όρισαν και πρόκειται πλέον να ορίζουν για πολύ την στρατηγική οδό των επιχειρημάτων της. Την ιδέα, το επιχείρημα της κατασκευής του πεδίου της φιλοξενίας των προσφύγων και ικετών, την ιδέα και το χειρισμό, το συνδυασμό, των κληρονομηθέντων κτιρίων και του νεου εύπλαστου, εκτατού, ρυθμικού, πλήρους υποβάθρου σχέσεων
αρμονίας, συνεργασίας, συνέπειας και ειρηνικού σκοπού, την ιδέα και την περιγραφή του ενδιάμεσου χώρου αναπόλησης, ευτυχίας, ρεμβασμού και διαμονής στην ησυχία.
Την ιδέα για την διάθεση της παιδείας για την απο-ανάπτυξη, τις καλλιέργειες, την εφαρμογή των κορυφαίων σχέσεων των ανθρώπων με την γη, με τους μηχανισμούς και τις τελετές της σποράς, της προσοχής της ζωής των φυτών, της συγκομιδής και των γιορτών γύρω από τα μεγάλα τραπέζια, • την ιδέα της αυτάρκειας, της ενεργειακής αυτονομίας, της εμπιστοσύνης στην συλλογική εργασία και τον κέρδος των κοινόχρηστων αποτελεσμάτων της, • την ιδέα για τη θέα, την πρόταση για τη θέση του σώματος προς τη θέα, το προς εκεί, εκεί, εκεί, πολύ μακριά πίσω από την καμπύλη γραμμή του ορίζοντα, • την ιδέα για το μείγμα, τα μείγματα, των πολιτισμών που, έτσι, γι’αυτό, αναμορφώνουν συνέχεια την επιφάνεια της υδρογείου μας • την ιδέα για το σκοπό και το επίτευγμα της εξουδετέρωσης της ειδικής και γενικής εφαρμογής βίας από τον τρόπο, τους τρόπους των συνδυσμένων αποπειρών προστασίας της ειρήνης. Η κ. Σοφία Χατζηφούντα σχεδίασε το πρώτο της σχέδιο και έγραψε την απαραίτητη φράση ώστε να εκκινήσει σωστά η αλληλουχία των πράξεών της. Σχεδίασε ένα σχήμα, γνωστό και άγνωστο. Σχήμα κλωβό, περίγραμμα, σκελετό και υποστήριγμα του πολιτισμού του ανθρωπισμού. Περιέγραψε την τεχνική και μηχανική συνθήκη υπό την εξέλιξη της οποίας από αυτό το πρώτο σχήμα-
28 29
Γενικό διάγραμμα του ‘‘Καταφυγίου για την Ειρήνη’’ Επισημαίνονται οι χώροι, οι σχέσεις των χώρων και των ενδιαμέσων περιοχών νοήματος (διαδρομές, φυτεύσεις, ανάγλυφο του εδάφους) Περιοχή Λινοπότι, νήσος Κως.
Οι λέξεις, το λεξιλόγιο Επισημαίνονται οι επιφάνειες (εμβαδά) όπου αναπτύσσονται οι λειτουργίες του οικισμού καθ’ύψος, εις βάθος, εξελισσόμενες σε συστάδες διαμερισμάτων, οικισμούς και κοινότητες.
σχέδιο : Σοφία Χατζηφούντα ↓
σχέδιο : Σοφία Χατζηφούντα
→
καλλιέργειες
κήποι μονάδα υγείας
καταφύγιο της ειρήνης
περίγραμμα θα φυτρώσει, θα αναπτυχθεί, θα εξελιχθεί ο οργανισμός, εδώ και εκεί, οπουδήποτε, ώστε να περιθάλψει, να ησυχάσει τα σώματα και τους τρόπους των φυγάδων. Από αυτό το πρώτο σχέδιο φανερώθηκε η αξία του πρωτοφανούς στοχασμού της. Το σχέδιο βήμα, το βήμα σπόρος, το σπόρο ρίζα και ρίζωμα, το έργο και κτίσμα που θα εκταθεί, θα φυτρώσει, θα ριζώσει όσο χρειάζεται στο έδαφος, στη γη του. Το σχέδιο ρήγμα και στήριγμα, κλαδί και διακλάδωση, ταυτότητα και ποικιλία, παράγωγο και πρωτότυπο δομικό-αισθητικό ελάχιστο σημείωμα χώρου και χρόνου που αμέσως, σε λίγο, μπορεί να εκτείνεται, να αναπαράγεται, να σπείρεται στα προετοιμασμένα εδάφη όπου συμβαίνει, εκδηλώνεται η πληρότητά του, και δεν συμβαίνει, αποσύρεται η σημασία του. Από εκείνο το πρώτο σχέδιο δημιουργήθηκαν οι επόμενες πολλές και πλήρεις περιγραφές για τον κόσμο της βίας, τον κόσμο της μέριμνας, τον κόσμο της συμπόνιας και της περίθαλψης. Τους κόσμους των γεγονότων, εδώ και εκεί στην υδρόγειό μας. Τους κόσμους της εγρήγορσης και της υπεράσπισης των ανθρώπων που φεύγουν και χάνονται στις νύχτες τους, που εγκαταλείπουν και εγκαταλείπονται στα ρήγματα της σημασίας και του νοήματος, που σέρνονται και χτυπιούνται από όλους τους ανέμους και τους κυματισμούς των βουνών και των θαλασσών. Έως τη στιγμή που θα συναντηθούν και θα προστατευθούν στο σχέδιο και το σχήμα, στη φράση και την περιγραφή, στην αφήγηση και την
30 31
Προοπτικό - τομή Επιδεικνύεται η σχέση της κατασκευής με το έδαφος και το υπέδαφος, η σχέση με τον καιρό και την διακύμανση της θερμότητας του τόπου, κάθε τόπου, η σχέση με το τοπίο, η σχέση με τις αλληλοσυμπληρούμενες τεχνικέςαισθητικές, ιδιότητες του έργου σχέδια : Σοφία Χατζηφούντα
εικόνα : ΕΙΔΟΜΕΝΗ έξοδος 2015 Σοφία Χατζηφούντα
απεικόνιση, στο υλικό πλήρες και στιβαρό έργο, την κατασκευή του εξαιρετικού συστήματος σχέσεων χώρου και χρόνου που παρουσίασε και όρισε στην πραγματικότητα. Η κατασκευή που σχεδίασε και προτείνει ως τεχνικό-αισθητικό πολιτικό ολοκλήρωμα η κ. Σοφία Χατζηφούντα, περιλαμβάνει και περιλαμβάνεται στο ουσιαστικό τρισδιάστατο χωρικό υπόβαθρο της αρχιτεκτονικής· τον κάνναβο. Η πρώτη μονάδα της, σπόρος εξέλιξης και μεταβολής, άνθος και εκκίνηση της περιγραφής της, προσφέρει τη μορφή του ορισμένου από τις πλευρές του ιδανικού κύβου στην πραγματικότητα που συστήνει. Ο κύβος, σπόρος, στοιχείο και πρώτη λέξη, την οδήγησε γρήγορα στην δημιουργία ενός πλήρους κειμένου-οδηγού για την κατασκευή, τη διαμονή, την ισορροπία με τον καιρό, τη διάγνωση και τη θεραπεία των αναγκών της ζωής στο εδώ της πρόσκαιρης ή διαρκέστερης διαμονής, τη μαθητεία και τις πρακτικές της συλλογικής ζωής και δράσης. Καθώς η λέξη (για το χώρο, το χρόνο και τις σχέσεις) της κ. Σοφίας Χατζηφούντα αναπτύσσεται, χαμηλά και κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, ψηλά, ψηλότερα, όσο χρειάζεται ως υποχρέωση και ανταπόκριση στην ιδιοτροπία του τόπου και του καιρού, προς την ανατολή και τη θέα του απέραντου πελάγους, προς το νότο της νοσταλγίας και της προετοιμασίας της επιστροφής, προς το βορρά, τόπο και σημείο του άτακτου ονείρου που όταν έρθει η στιγμή να καταρρεύσει, θα οδηγήσει πάλι την επιθυμία στον συγκλονισμό της επιστροφής, την επιστροφή. Προς τη δύση, την απόφαση της παραμονής σε αυτό και κάθε παρόμοιο και ορισμένο πλέγμα οικισμού, οπουδήποτε στον πλανήτη χρειάζεται, ορίζοντας, αποφασίζοντας, την έκδοση του εαυτού από την συντεταγμένη πολιτική σημασία του και
32 33
Κατόψεις Επιδεικνύονται οι ποικιλίες χρήσεων και διαθέσεων προστασίας των προσφύγων, οι χώροι εκπαίδευσης, συγκέντρωσης και στοχασμού, οι συσταδες ειρηνικής εκδήλωσης της ζωής, οι κοινότητες. σχέδια : Σοφία Χατζηφούντα
τη μεταμόρφωση, την παράδοσή του στην αισθητική και πολιτική συμπεριφορά της συμβίωσης. Ο κύβος, κατασκευή και έργο, ιδέα και πράξη, ορίζεται, σχεδιάζεται, εκδίδεται στην απέραντη επικράτεια του στοχασμού και, μετά, διαμορφώνεται, συμμορφώνεται ακολουθώντας τις γραμμές, τις σκιές, τις διευθύνσεις, τις σημειώσεις, τις ερωτήσεις που οδηγούν σε ατελείς και τέλειους διαλόγους. Αποκτά, εντέλει, νόημα και συνοχή, εκτίθεται, εκτέθηκε δημόσια και δημόσια συζητήθηκε. Ο κύβος και η έξοχη εξέλιξή του. Εκεί, στο νησί Κώς, εκεί, στην χώρα Yemen, στις θερμότερες των ερήμων της, εκεί στην χώρα BanglaDesh, για να φιλοξενήσει τους ικέτες Royinga, εκεί στην χώρα Kenya, για να στεγάσει χιλιάδες απάτριδες ανθρώπους, εκεί, στο Iraq, στο Pakistan, στο Sikkim, φιλοξενώντας τους ικέτες από το Tibet. Από αυτή την πρώτη λέξη όχημα και σύστημα, κατασκευή και άσυλο, η κ. Σοφια Χατζηφούντα μπόρεσε να ολοκληρώσει ένα ανολοκλήρωτο στις προθέσεις και τακτικές έργο κορυφαίας σημασίας. Ο κύβος, η λέξη της, περιλαμβάνει και υποστηρίζει ό,τι χρειάζεται για όσο χρειάζεται.
Ένα δωμάτιο για τη γυναίκα και ένα ακόμη για την οικογένεια, ένα δωμάτιο για την ησυχία και ένα ακόμη για την προστασία από τον ήλιο και τη βροχή. Ένα στέγαστρο και μία αυλή όπου οι σκιές βοηθούν και ησυχάζουν τη σκέψη. Ένα τραπέζι και όσα καθίσματα χρειάζονται, για όσο χρειάζονται, ώστε ο άνδρας και η γυναίκα να διηγηθούν, να θρηνήσουν, να ζητήσουν, να μείνουν στη σιωπή τους, καθόσον προστατεύονται από τις παρουσίες των συντρόφων τους. Μια σκάλα για να ανέβουν στο χώρο και τους χώρους όπου μπορούν να μείνουν και να αναπολήσουν, να αφήσουν το σώμα τους να φωλιάσει σε ένα σώμα, να αγκαλιάσουν και να αγκαλιαστούν, να κοιτάξουν στην ησυχία του μεσημεριού και του δειλινού προς εκείνο το κάθε εκεί και να αναπολήσουν ή να ξεχάσουν, να απολύσουν την διάθεσή τους· να κατέβουν, κάτω από το έδαφος, ώστε να αποσυρθούν στα υπόλοιπα των σκέψεων, να διαθέσουν τις τελευταίες φράσεις της ημέρας πριν τον ήσυχο ύπνο· να περιορίσουν τους εαυτούς από την απεριόριστη θέα και τον καιρό ώστε να ασχοληθούν με την σημασία μιας ανάμνησης, μιας σημαντικής λεπτομέρειας της εξόδου τους, που
Όψη Η όψη της μονάδας καθέτων καλλιεργειών. Χώρος παιδείας, εργασίας και διάθεσης τεχνικών καλλιέργειας . σχέδια : Σοφία Χατζηφούντα
κάποτε, ίσως αν συμβεί, όταν θα συμβεί, θα διευκολύνει την τελετή και την πειθαρχία του γυρισμού. Η κατασκευή της προστασίας, αυτών και όλων των σχέσεων φιλοξενίας, ησυχίας, των σχέσεων τακτικής μαθητείας και αυτεπίγνωσης, των σχέσεων εξευγενισμού και απελευθέρωσης της γνώσης είναι και παραμένει έτοιμη, ορίζεται και κατασκευάζεται, μεταφέρεται και νοηματοδοτεί, εδώ, σε αυτό το εδώ του εδάφους στο νησί Κως, αλλά και στο έδαφος της χώρας Syria, στο έδαφος της χώρας Palestine, στο έδαφος της χώρας Sahrawi Arab Democratic Republic, στο Kurdistan· καθώς χρειάζεται η εννόηση των στρατηγικών για την γη, την αυτάρκεια των κοινοτήτων, την ενεργειακή αυτονομία, την προστασία των ιδανικών αριθμών για τη σωστή εφαρμογή του κοινοτισμού, τη σωστή εφαρμογή των κατακτήσεων της σκέψης για τις πρακτικές των καλλιεργειών, την προσοχή, το ενδιαφέρον για την ισορροπία με το κλίμα και τον καιρό· την ακρίβεια και τη συνέπεια, τη μέριμνα, την προσοχή, την τακτοποίηση των πρώτων σημαντικών βημάτων και των βέβαιων πολιτικών βηματισμών. Ώστε, τη στιγμή της επιστροφής, τη στιγμή που θα εκδηλωθεί η νοσταλγία, η υποχρέωση του γυρισμού, ο και η άνθρωπος ικέτης/τιδα να επιστρέψει ισχυρός/ή γνώστης και εφαρμοστής, αναμορφωτής του ρημαγμένου τόπου του/της. Αυτή την μοναδική στιγμή που ο πρόσφυγας της υδρογείου, η φυγάς γυναίκα θα εννοήσουν τον σκοπό τους, θα περιορίσουν την άτακτη σκέψη, τη ρημαγμένη ιδέα τους για τον χώρο και το χρόνο, θα διαλέξουν την άσκηση και την πειθαρχία, στους σκοπούς και τις μεθόδους της πολιτικής, τεχνικής, φιλοσοφικής σκέψης για την οικονομία των ανθρώπων με το περιβάλλον τους, θα προστατεύσει η ισχυρή πρόταση της κ. Σοφίας Χατζηφούντα.
36 37
Απεικονίσεις των χώρων-λειτουργιών των καθέτων καλλιεργειών και του οικισμού των προσφύγων που μπορεί να εκταθεί σε κάθε διεύθυνση και να προσαρμοστεί σε κάθε περιβάλλον. προοπτικά : Σοφία Χατζηφούντα
Εκεί, στους χώρους, τις λεπτομέρειες, τις διαβάσεις, τις αυλές και τις στάσεις, τις ανόδους και τις καθόδους των ανθρώπων που δεν είναι, όπως λέει, όπως εννοεί, όπως επιμένει, τα υποκείμενα της άστατης, υποκριτικής και βίαιης στην ουσία της βοήθειας αλλά οι προσωπικότητες που σε λίγο, στο λίγο της περιόδου όπου θα ησυχάσουν και θα παιδευτούν με τις σκέψεις και τη μαθητεία τους, θα ανορθωθούν, θα υψωθούν. Γίγαντες εφαρμοστές άντρες και γιγάντιες σοφές γυναίκες που θα κοιτάξουν γενναία προς τους τόπους τους. Γενναία. Ελεύθεροι, ελεύθερες, από τους περιορισμούς της τυποποιημένης φτωχής σκέψης για την ζωή, απελευθερωμένοι/ ες, εδώ και εκεί, σε αυτόν τον τεχνικό-εκπαιδευτικό θύλακα γεγονότων, σε κάθε παρόμοιο, όμοιο, θύλακα, οπουδήποτε στην υδρόγειο πραγματοποιηθεί και ενεργοποιηθεί. Διότι έτσι και γι΄αυτό σχεδιάστηκε. Συμβατό και ασύμβατο, τεχνικά απλό και σύνθετο, αισθητικά βέβαιο και ασφαλές, φιλοσοφικά αρκετό όπως τα δείγματα και τα σπαράγματα της φιλοσοφίας που ρυθμίζουν σωστά τη συλλογική ζωή για αιώνες. Εκεί, λοιπόν, στην οικία, το άσυλο, το σωτήριο τόπο για την άσκηση στη μαθητεία, την παράδοση του σώματος και της σκέψης στη γαλήνια ειρηνική ζωή, το ιδεώδες πεδίο βάφτισης σε κάθε και όλες τις κατακτήσεις του πολιτισμού, θα αποδοθεί το χρέος του κόσμου μας· του βίαιου, βάρβαρου, αγριοτάτου κόσμου της Ευρώπης που κατασπαράζει συστηματικά τους τόπους και τα τοπία τους· τους χώρους, τους χρόνους και τις σχέσεις των ανθρώπων.
38 39
εικόνα : ΣΥΡΙΑ ενδοχώρα, Παλμύρα 2006 Ιορδάνης Στυλίδης
Εκεί, στο εσωτερικό των παλαιών κτιρίων της Ιταλικής κατοχής που ήδη, λέει, σχεδίασε και υπερασπίζεται, η κ. Σοφία Χατζηφούντα θα απαλυνθεί ο πόνος του σώματος και του νου, θα ησυχάσει το τρέμισμα των χεριών και του βλέμματος, θα περιποιηθεί πολύ η σκέψη, θα συγχωρηθεί ότι χρειάζεται να συγχωρηθεί και θα σημαδευτεί δυνατά, με σημάδι στο σώμα, το υπόλοιπο της φρίκης αιώνων. Μετά, αμέσως ή αργότερα, στον ενδεδειγμένο χρόνο της διάθεσης κάθε άνδρα και γυναίκας, θα αρχίσουν οι περίπατοι και οι επισκέψεις στους Κήπους. Στους Κήπους θα διαλυθούν οι υπόλοιποι φόβοι, ό,τι έμεινε από τις αμυδρές αναμνήσεις της βίας, των αβέβαιων επικίνδυνων πορειών, των βημάτων που οδηγούσαν και δεν οδηγούσαν στο οριστικό και το αόριστο καταφύγιο. Στους Κήπους θα ησυχάσουν οι άνθρωποι, θα κοιτάξουν ο ένας τον άλλο, θα ξεκινήσουν την πρώτη και όλες τις επόμενες συζητήσεις. Εκεί, στους κήπους, στα μικρά συντριβάνια, στις δεξαμενές του νερού για το πότισμα θα ποτιστεί το σώμα τους. Εκεί, στους Κήπους, τους παραδείσους των παραδόσεων της εγγύς και της μέσης Ανατολής, θα εγκαταλειφθεί σωστά ο εαυτός που υπέφερε και περιηγήθηκε σπάταλα σε ερήμους σημασίας και νοήματος και θα κτιστεί η προσωπικότητα του έμπειρου οδηγού άνδρα πολίτη του κόσμου, της στοχαστικής και βέβαιης κατασκευάστριας των κόσμων που μέλλεται να δημιουργηθούν στα εδώ και τα εκεί της υδρογείου. Στους Κήπους, εκεί, μας είπε, σχεδιάζοντας και περιγράφοντας τη δόξα τους, η κ. Σοφία Χατζηφούντα, θα συναντήσουν και θα συναντηθούν με τον πρωϊνό ήλιο, τη μεσημεριανή βροχή, τη δροσιά του απογεύματος, τις πρώτες ασταθείς σκιές και τις επόμενες βαθιές
40 41
Απεικόνιση των κήπων Χώρων θεραπείας και στοχασμού, άσκησης της σκέψης και της νοσταλγίας προοπτικό : Σοφία Χατζηφούντα
λίμνες σκοταδιού που δεν κρύβουν τίποτε θανάσιμο, κανέναν κίνδυνο θανάτου. Όπως γινόταν και γίνεται ακόμη στους τόπους τους· στους τόπους και τα τοπία της χώρας Syria, στη χώρα των Κούρδων, την χώρα Iraq και τη χώρα Afganistan. Στους κήπους θα χαιρετηθούν και θα χαιρετήσουν τις εύφορες συναντήσεις τους, την έκπληξή τους για το είναι του παρόντος σκοπού και το ατελές πάθος του παρελθόντος τους που ήδη εξασθενεί και περιορίζεται, για το πάθος των γνώσεων που ήδη θησαυρίζουν και σχολιάζουν, που ήδη, έκθαμβοι και σημαντικοί, λαμπρές και σίγουρες, τακτοποιούν και επαληθεύουν, επισημαίνουν και σημειώνουν, μαθαίνουν, βυθίζονται και απολαμβάνουν στην ακατάπαυστη φροντίδα τους, τις γνώσεις, για τον εαυτό, την ομάδα, τον πλανήτη, την πολιτική φιλοσοφία, την οικολογία, την διακυβέρνηση της αυτο-διεύθυνσης, την αυτάρκεια των οικισμών, την κλίμακα και την σημασία της διαφύλαξης της ισορροπίας των οικοσυστημάτων, την περιποίηση του σώματος, των σχέσεων, των φυτών και των ζώων, την περιποίηση της εκπαίδευσης στη λιτή αφθονία, την ήπια και ισχυρή τεχνολογία, τις επιστήμες, την έρευνα. Εκεί, λοιπόν, στο βορρά αυτού του τόπου απόλυσης και αναγέννησης, ορισμού και βάφτισης στις ιδέες ενός νέου μοντέλου πολιτισμού, ήπιου, σοφότερου, γενναιότερου, ειρηνικού και αλληλέγγυου, θα ασκηθούν στις προστατευμένες από τον καιρό καλλιέργειες, τις θεραπείες των φυτών από την τυχαιότητα των καιρικών φαινομένων, την αδιάσπαστη προσοχή στην μελέτη των λεπτομερειών της φυτικής παραγωγής και της ολοκληρωμένης περιβαλλοντικής συσχέτισης, την ακρίβεια των ποσοτήτων και τη διάθεση της παραγωγής ώς δείγμα και υπόδειγμα σοφίας της οικονομίας, την άσκηση στη μαθητεία της αισθητικής που
42 43
οι κήποι
εκπηγάζει και διαμορφώνεται στα ποικίλα σχήματα, τις ανεπαίσθητες και ισχυρές αποχρώσεις, τη μηχανική των φυτικών εκδηλώσεων. Στο μεγάλο φράγμα-θερμοκήπιο των κάθετων καλλιεργειών θα διαβάσουν κάθε και όλες τις τακτικές και στρατηγικές λεπτομέρειές του. Εκεί σε αυτό το σημείο της μαθητείας τους και σε κάθε σημείο όπου αυτό θα αναδημιουργηθεί, στις ερήμους της χώρας Syria, στις οάσεις της χώρας Iraq, στις κοίτες και τα υπόγεια ποτάμια της χώρας Afganistan, στις στέπες της χώρας Somalia, στα υψίπεδα της χώρας Kenya και της ημιαυτόνομης περιοχής West Sahara (Morocco). Η κ. Σοφία Χατζηφούντα περιηγήθηκε και έμαθε πολλά για τη βία. Έφυγε μακριά από τις συμβάσεις της τυποποιημένης μαθητείας στην περιορισμένη και την ένδοξη αρχιτεκτονική. Την ιδεώδη, δηλαδή, ενεργοποίηση του χώρου, του χρόνου και των σχέσεων των ανθρώπων με την ουσία και τα συμπτώματα, τις ενδείξεις και τις αποδείξεις για την πολιτική της ζωής στην υδρόγειο. Ίσως να σχεδίασε για πολύ, να σημείωσε, να κατέγραψε λέξεις, φράσεις, που πρώτα συσσωρεύτηκαν χωρίς να οδηγούν σε ένα σαφές και ακριβές φιλοσοφικό νόημα αλλά αργότερα, πολύ αργότερα, καθως τα θραύσματα και τα ρήγματα σημασίας τακτοποιούνταν, φάνηκε να συνθέτουν ένα πλέγμα αλληλοσυνδεόμενων χωρικών νοημάτων που ενεργοποίησαν την διάθεσή της. Από αυτά τα σημεία και τα θραύσματα χρειάστηκε να διαμορφώσει το πρώτο και τα πολλά επόμενα ερωτήματα, τα εκκρεμή και τα άστατα ερωτήματα για τις αδιάκοπες κινήσεις και τα βάσανα εκατομμυρίων ανθρώπων, τα περιορισμένα και τα ατελή ερωτήματα για τις πολιτικές και φιλοσοφικές υποχρεώσεις της, τα σημαντικά και τα ικανά ερωτήματα για τις τεχνικές και αισθητικές
44 45
οι καλλιέργειες
χωρικές-αισθητικές σημασιοδοτήσεις τόπων και τοπίων, τα ορισμένα και τα σαφή σχέδια συναρθρωμένων λειτουργιών που αποδίδουν και πλουτίζουν τη στοχαστική δράση των ανθρώπων που αγωνίζονται για το ενδιαφέρον τους, τα ακριβή ερωτήματα που την οδήγησαν στην ολοκλήρωση του σκοπού της. Γι’ αυτό, για τη γιορτή του μέλλοντος, τότε, επιτεύγματός της χρειάστηκε να συμπλακούμε σε αδιάκοπες συζητήσεις, σε επισημάνσεις, φυγές, συμπτώσεις ιδεών και κριτικές περιπλανήσεις. Χρειάστηκε να ζητήσουμε την βοήθεια των στοχαστών που επιχείρησαν και επιχειρούν σθεναρά να εντοπίσουν και να κατασκευάσουν ένα πλήρες και σταθερό υπόβαθρο ιδεών, τεχνικών και φιλοσοφικών επισημάνσεων που να απαντούν σε ό,τι χρειάζεται και μπορεί να απαντηθεί. Βρέθηκε, θέλοντας-μη θέλοντας στο κέντρο των σημαντικών πηγών της κρίσης του βαρβαρότερου μοντέλου πολιτισμού που εξαπολύθηκε στό μέσο του εικοστού αιώνα. Και, με τον τρόπο της, τον ευφυή, ακούραστο, τρόπο της, μπόρεσε να συνδυάσει, να αγαπήσει, δηλαδή, τις αντιφάσεις και τα φαινόμενά του. Απάντησε με σαφήνεια και ακρίβεια εκθέτοντας την κορυφαία ιδέα της για μια ειρηνική, σοφή ρύθμιση του βιαιότερου όλων των συμπτωμάτων της θέσης μας. Στο εδώ των υποχρεώσεών μας. Η κ. Σοφία Χατζηφούντα ξεπέρασε κάθε στερεότυπο, κάθε ατελές υπόβαθρο περιορισμένης σκέψης, κάθε ατέλεια και εμμονή που εντόπισε, θεραπεύοντας την αδυναμία τους. Για τους και τις ικέτες και υποτελείς στην βία της φιλανθρωπίας ανθρώπους πρότεινε και τακτοποίησε στο χώρο και το χρόνο ένα άσυλο εκπαίδευσης, γαλήνιας ζωής, ειρήνης και ανάδυσης στον κόσμο της σκέψης, της αυτεπίγνωσης, της παιδείας στην τεχνική και το στοχασμό• ανάδυσης
στον κόσμο των επιδιώξεων, των επιτευγμάτων της επιστήμης και της τεχνολογίας, τον κόσμο της πολιτικής φιλοσοφίας, της αυτοδιεύθυνσης των κοινοτήτων, του κοινοτισμού των χειριστών και υπερασπιστών των ανθρώπων που ήδη, τώρα και βαθιά στο μέλλον, οι άνδρες και οι γυναίκες, οι νέοι, οι νέες και οι γηραιότεροι μεταφορείς και σπορείς της γνώσης, θα διαχειρίζονται τα εύφορα εμβαδά των εδαφών τους, θα παρατηρούν, θα μετρούν και θα αφουγκράζονται τη γη και τον καιρό, τα ποτάμια, τις λίμνες και τα παράλια, τη θάλασσα, κάθε έκταση της υδρογείου μας. Θα κατασκευάζουν τα βάθρα και θα μετρούν, θα χρησιμοποιούν σωστά, την επαρκή και διαρκή ανανεώσιμη ενέργειά τους. Θα ακολουθούν και θα προστατεύουν τα δίκτυα των επικοινωνιών που ήδη διασυνδέουν κάθε περιοχή του πλανήτη, θα προστατεύουν την παραγωγή και τη διανομή, τα δίκτυα των εφοδίων, των στοχαστικών και των υλικών απαραίτητων μεριστών δειγμάτων της προόδου τους, σταθεροποιώντας την ζωή σε λιτή αφθονία, επιμερίζοντας τον μόχθο και την χαρά, μοιράζοντας όσα χρειάζονται. Τι όραμα...!
46 47
Παρουσίαση της διπλωματικής εργασίας ‘‘ένα καταφύγιο για την ειρήνη’’ Τμήμα αρχιτεκτόνων του πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Φεβρουάριος, 2020. ← poster, πρόσκληση για την παρουσίαση της εργασίας