κριτική / σύντομα κείμενα για δημόσια γεγονότα στις πόλεις
το OPEN CALL του ΚΜΣΤ(ας πούμε)
http://iordanisstylidis.gr/ http://artwiki.org/Iordanis_Stylidis
κριτική / σύντομα κείμενα για δημόσια γεγονότα στις πόλεις http://artwiki.org/Iordanis_Stylidis http://www.arch.uth.gr/el/staff/I_Stylidis http://6-days-in-eutopia.blogspot.gr/ https://www.facebook.com/iordanis.stylidis
το OPEN CALL του ΚΜΣΤ(ας πούμε) το πολιτικό υπόβαθρο μιας δημόσιας έκθεσης δύναμης και βίας https://issuu.com/iordanisstylidis
https://www.instagram.com/iordanisstylidis/?hl=el
1. Τέχνη: Όρος που προέρχεται από το ρήμα «τίκτω» και σημαίνει την ικανότητα του ανθρώπου να δημιουργεί ή να παράγει κάτι. Η τέχνη ως ικανότητα παραγωγής ενός πράγματος είναι κατα βάση εμπειρική και, ως τέτοια, όπως παρατήρησε ο Αριστοτέλης, διαφέρει από την επιστημονική γνώση. Από γνωσιολογική άποψη, ορισμένως, η τέχνη, κατα τον Αριστοτέλη, είναι υποδεεστέρα της επιστήμης. Η διαφορά τους συνίσταται στο γεγονός ότι ο κάτοχος μιας τέχνης μπορεί να επιτελέσει το έργο του και να δημιουργήσει ένα πράγμα χωρίς να γνωρίζει ακριβώς τις αρχές βάσει των οποίων επιτυγχάνει το στόχο του, ενώ, αντίθετα, ο κάτοχος μιας επιστημονικής γνώσης για κάτι γνωρίζει σε τι συνίσταται αυτό καθώς και την αιτία καθώς και την αιτία για την οποία υπάρχει αυτό, γιατί, δηλαδή, υφίσταται αυτό όπως υφίσταται. (Πελεγρίνης Θεοδόσης, Λεξικό της Φιλοσοφίας, σελ. 575)
Το open call
του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης Και το ζήτημα του εντοπισμού του πολιτικού υποβάθρου μιας δημόσιας έκθεσης δύναμης και βίας
Ό,τι περιέχεται και διαμορφώνει το τακτικό περιεχόμενο της ειδικής περιοχής δράσης, στοχαστικής και χειρονακτικής, που ονομάζουμε, όπως-όπως, πλεόν, τέχνη ήδη υφίσταται ολική ενδελεχή κριτική ώστε να προσδιοριστεί αναστοχαστικά, κριτικά, το εύρος του ιστορικού αποθέματος και η νεοφυής απεριόριστη ποικιλία των πληθωρισμένων καινοφανών χαρακτηριστικών της. Nα αποτελέσει, ίσως, αποκλειστικά, περιοχή του συμβατικού διδακτέου εκπαιδευτικού παραδείγματος για τους τρόπους και τις εκδηλώσεις του πολιτισμού. Nα συμπεριλάβει, αμέσως, τα υλικά αποτελέσματα της τεχνολογίας και των επιστημών ως υπέρτερα πλέον δείγματα και εκδηλώσεις της εύφορης σκέψης και τις πρακτικής της Τέχνης των επιστημονικών πεδίων και της μηχανικής. Ό,τι ονομάζουμε, ακολουθούμε και διευθετούμε στη συνείδησή μας ως τέχνη*¹ είναι μια συστηματική μεταφορά στον υλικό κόσμο επιταγών, πιθανολογήσεων και κριτικών διεμβολισμών της σκέψης, επί των υποβάθρων των κοινωνικών μηχανισμών που συγκρατούν και συναρπάζουν, εφόσον και όταν συμβαίνει, εκπαιδευτικά τους τρόπους της χαρούμενης αυτοδιάθετης ή κατευθυνόμενης συλλογικής συμπεριφοράς. Ο/Η τεχνίτης και παραγωγός σκέπτεται υπέρ και κατά των συνδυασμένων συστημάτων οργάνωσης της κοινωνίας (ιδεολογίες, συστήματα διοίκησης, ιεραρχίες σχέσεων) όπου βρίσκεται συνήθως υποταγμένος/η, μεταμορφώνει την σκέψη του/της
εικονα από την νοηματικά ασταθή πρόταση της κ. Marta Minujin (The Parthenon of Books), στο KASSEL (Documenta) 2. Νόημα: Το νόημα –το οποίο γενικώς ορίζεται ως η σημασία μιας λέξης ή μιας φράσης σε δεδομένη γλώσσα η ενός μη γλωσσικού συμβόλου ή σημείου- αποτέλεσε για την φιλοσοφία του 20ου αιώνα κεντρικό ζήτημα συζητήσεων. Ο Βίτγκενστάϊν (Ludwig Wittgenstein, 1889-1951) υποστήριξε πως τα λάθη των φιλοσόφων, κατά το παρελθόν, οφείλονται στην κακομεταχείριση του νοήματος της γλώσσας. Εκείνο, λοιπόν, που απαιτείται για την θεραπεία των φιλοσοφικών σφαλμάτων είναι η αποκατάσταση της ορθής άποψης του νοήματος της γλώσσας και η θεραπευμένη χρήση των λέξεων και των κρίσεων ή προτάσεων. Ο Λόκ (John Lock, 1632-1704), ορισμένως, εισηγήθηκε την καλούμενη θεωρία της ιδέας, σύμφωνα με την οποία χρησιμοποιούμε τις λέξεις, για να περιγράψουμε τις ιδέες και να τις μεταδώσουμε στους άλλους. (Πελεγρίνης Θεοδόσης, Λεξικό της Φιλοσοφίας, σελ. 414) 3. The structure of Scientific Revolutions, Thomas Khun (1922-1996): Ο Thomans Khun είναι αμερικανός φιλόσοφος και ιστορικός της επιστήμης. Γνωστός από το έργο του The structure of Scientific Revolutions (1962) όπου διατύπωσε μια θεωρία διαφορετική από όσες, τότε, είχαν εγκαθιδρυθεί. Αμφισβήτησε το αξίωμα σύμφωνα με το οποίο η επιστήμη προοδεύει αθροιστικά (ανακάλυψη και προσθήκη νέων αληθειών στις υφιστάμενες παλιές αλήθειες) αλλά, αντιθέτως, πρότεινε την ιδέα πως εξελίσσεται και μετασχηματίζεται βάσει της έννοιας του «παραδείγματος». Παράδειγμα είναι ένα σύνολο από αρχές, υποθέσεις και μεθόδους που επιτρέπουν στους επιστήμονες να επιλύουν προβλήματα στην περίοδο της «ομαλής επιστήμης» [normal science]. Η συσσώρευση, όμως, προβλημάτων χωρίς επίλυση προκαλεί βαθμιαία μια «κατάσταση κρίσης» {crisis state] όπου αυξάνονται και δοκιμάζονται ενναλλακτικά στοιχεία ενός ακόμη ακαθόριστου νέου παραδείγματος ώσπου αυτό να επιβληθεί και να ορίσει το νέο πεδίο αρχών, υποθέσεων και μεθόδων. (Πελεγρίνης Θεοδόσης, Λεξικό της Φιλοσοφίας, σελ. 926)
σε υλική εκδοχή και την εκθέτει δημόσια, είτε αυτοδύναμα είτε κατά παραγγελία. Στη συνέχεια, αυτή η παρουσία (ο πίνακας, το γλυπτό, το κείμενο, η επιτέλεση) εκδίδει το νόημα*² στους/στις αναγνώστες/τριες της και συγκρατείυποτάσσει ή αναδιαμορφώνει τις στρατηγικές σκέψεις δομής μετασχηματίζοντας την κοινωνία. Σε εκείνες τις κορυφαίες στιγμές εκδήλωσης πλούσιου και σημαντικού νοήματος, τακτικής και στρατηγικής σημασίας, η ιστορική κίνηση, η ιστορία, διαφοροποιείται εξαιρετικά. Υπό αυτή την ιδιότροπη, για την ανάγκη αυτού του σημειώματος, εποπτεία της ιστορίας της παραγωγής ιδιότυπων αντικειμένων από ελάχιστους, αρκετούς και αναρίθμητους, δημιουργούς μορφών (συστημάτων σημείων) ελάχιστα είναι τα έργα που πέτυχαν να αναδιατάξουν την σκέψη ώστε να μεταβληθεί το παράδειγμα του πολιτισμού (κατά προσέγγιση στο Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων)*� . Το βιβλίο Βίβλος (διάφοροι συγγραφείς και επανεγγραφείς), το βιβλίο Το Μανιφέστο του Κομμουνιστικού κόμματος (Karl Marx), το βιβλίο Η Καταγωγή των ειδών (Charles Darwin), το βιβλίο Η διπλή έλικα (James Watson), το βιβλίο αποφθέγματα του προέδρου Μάο του Μάο Τσε Τούγκ, το βιβλίο Κοράνι (Απαγγελία) αλλά και η επιστημονική τεχνική διαδικασία ανάγνωσης του γονιδιώματος (επιτέλεση, 2003) επηρέασαν βαθμιαία και ολικά την σκέψη, άρα και την προοπτική της προσωπικής θέσης στο μοντέλο του οικείου πολιτισμού προσφέροντας μια βεβαιότατη προοπτική και ρυθμίζοντας τόσο το σύνολο των κωδικοποιημένων σχέσεων όσο και την γενική φιλοσοφική έκφραση της σκέψης για τον αυτοκαθορισμό.
4. Επιστήμη: Η τεκμηριωμένη και συστηματοποιημένη γνώση του φυσικού κόσμου. Αντιδιαστέλλεται προς την ανθρωπιστική παιδεία. Η επιστήμη κατά τον 6ο και 5ο αιώνα ήταν συνυφασμένη με την φιλοσοφία. Η πρώτη απόπειρα διαχωρισμού προτάθηκε από τον Πλάτωνα. Τοποθετεί την επιστήμη μεταξύ της δόξας και της Φιλοσοφικής γνώσης. Η δόξα –ως εικασία και ως πίστη- είναι η, εν πολλοίς, ευάλωτη γνώση των αισθητών πραγμάτων. Η επιστήμη, κατά τον Πλάτωνα, είναι πιό έγκυρη μορφή γνώσης. Την ύψιστη και θεμελιώδη μορφή γνώσης εξασφαλίζει μόνο η Φιλοσοφία. Ο όρος επιστήμη είναι περιληπτικός και περιλαμβάνει ποικίλα γνωστικά πεδία. Ο Αριστοτέλης προέβη στην συστηματική κατάταξη των επιστημών. Διέκρινε τη γνώση σε τρείς βασικές κατηγορίες : την ποιητική που ερευνά τον τρόπο κατασκευής έργων –όπου περιλαμβάνονται και τα καλλιτεχνήματα- την πρακτική που εξετάζει τις πολιτικές και ηθικές πράξεις του ανθρώπου και την θεωρητική όπου συμπεριέλαβε εκτός από την θεολογία τις μαθηματικές, φυσικές, αστρονομικές και βιολογικές έρευνες. Κατά τον Μπέϊκον (Frances Bacon, 1561-1626) οι επιστήμονες οφείλουν να απαλλαγούν από τις μορφές των προκαταλήψεων –τα είδωλα- ώστε να ακολουθήσουν απρόσκοπτα την επαγωγική μέθοδο προς την διατύπωση αποφάσεων για την αλήθεια ή το ψεύδος. (Πελεγρίνης Θεοδόσης, Λεξικό της Φιλοσοφίας, σελ. 222)
Αντιθέτως, έχουμε πολλαπλά παραδείγματα τεχνητών (ζωγράφων, συγγραφέων, γλυπτών, αρχιτεκτόνων) που υπηρέτησαν και συνέβαλλαν στην προπαγάνδα της εγκατάστασης ενός και πολλών στρεβλών θρησκευτικών μοντέλων διοικητικής ρύθμισης της ζωής, υποταγής σε αλλεπάλληλα δόγματα που συνέτριψαν την σκέψη. Συστημάτων εξουσίας, επιβολής και ιεραρχίας επί των μαζών, παρά την εξαίρετη στοχαστική απελευθέρωση που πρόσφερε από την αρχέγονη ακολουθία της αναγκαιότητας, τη ζωή ως έκφραση των ζωϊκών αντανακλαστικών. Τα έργα τους, φορείς της επιβολής ενός νοήματος δύναμης και εξουσίας δεν συνέβαλλαν καθόλου στην εκπαίδευση στην κριτική, την έρευνα και διαπραγμάτευση των διαρκών ζητημάτων για τον μετασχηματισμό του κόσμου αλλά, αντίθετα, στην διατήρηση της ισχύος της εγκατεστημένης τάξης της θρησκευτικής και διοικητικής ελίτ. Η επιστήμη*⁴ είχε μόλις αρχίσει να συγκροτεί τις περιοχές της σημασίας και των σκοπών της, σε διάσπαρτους θύλακες, χωρίς κέντρο καταγραφής και κρίσης των δειγμάτων των κατακτήσεών της. Ενώ οι πρώτοι επιστήμονες διακινδύνευαν τη ζωή τους καθώς εξέδιδαν τις πρώτες φράσεις, τα αξιώματα για την μορφή και την εμπειρική-αναλυτική εννόηση του κόσμου (επιστημονική μέθοδος (προσέγγιση και ερμηνεία της φύσης), χημεία, βοτανική(βιολογία), μαθηματικά, αστρονομία(φυσική), ανατομία(ιατρική), η ζωγραφική και η γλυπτική αποθέωναν και συντηρούσαν τη χειρότερη στην ιστορία τακτική επιβολής αφρόντιστων και ασταθών δογμάτων. Οι νωπογραφίες*⁵ π.χ. στην οροφή του αποστολικού παλατιού (εργολαβία του Μιχαήλ Άγγελου, 1508-1512), στο Βατικανό, έργο χρηματοδοτημένο από τον ανώτατο θρησκευτικό και πολιτικό ‘’ηγέτη’’ (στο 16ο αιώνα) πάπα Σίξτο Δ’, επιβάλλουν ακριβώς την οπτική υπόθεση ενός τακτικού μυθολογικού
5. Που περιγράφονται κοινότοπα και χωρίς καμμία στοχαστική-κριτική προσέγγιση τόσο του ιστορικού υποβάθρου όσο και των κυρίων και παραπλεύρων πολιτικών-ιδεολογικών διακλαδώσεων των επιδράσεών τους στους πληθυσμούς των παρατηρητών τους. Διευθετώντας περιγραφικά τις κενές ιδιαίτερου νοήματος εικονογραφήσεις ενός μυθολογικού πανθέου, ιμπεριαλιστικού εργαλείου επιβολής νοήματος, που ακόμη συγκρατεί παγιδευμένους πληθυσμούς στα ζητήματά του. Οι πρακτικές αυτές αποδεικνύονται ακριβώς τόσο στα σχόλια των Hugh Honour και John Fleming (περιγραφές των θεολογικών ιεραρχιών και των χωρικών τοποθετήσεών τους, των θεών, των αγγέλων, των προφητών. Αλλά και στην εκδοχή της συμπεριφοράς του εργολάβου τεχνίτη, δηλαδή την ‘’ομοφυλοφιλική τάση’’ του, ως υποστήριγμα και χαρακτηριστικό του έργου…!!!!), όσο και στην απόπειρα του E.H. Gombrich στο βιβλίο του ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ (Η Επίτευξη της Αρμονίας, σελ. 310-312). Οι σελίδες γεμίζουν από απλοϊκές περιγραφές της σύνθεσης (ποιός και τι είναι που) καθώς και από τη διαπίστωση πως ο εργολάβος-ζωγράφος ήταν πολύ καλός μελετητής-τεχνίτης του σχεδίου (μυϊκό σύστημα, σάρκα, στάσεις των σωμάτων, θέση του παρατηρητή) του ανθρωπίνου σώματος με τίτλους όπως ‘’εκθαμβωτική μαστοριά’’. Εντέλει δεν εννοείται, ούτε προσφέρεται λογικά, το προφανές. Σχεδιάζοντας για το θεϊκό σχολιάζουμε απλώς το ανθρώπινο και, κυρίως, την ιδεώδη και όχι πραγματική θεση του. Σχεδιάζοντας συστήματα θεολογικών παράφορων σχέσεων διαπραγματευόμαστε και θαυμάζουμε την καθημερινότητα και τις απαιτήσεις και εκδηλώσεις της προσπάθειας του ανθρώπου να απελευθερωθεί κατανοώντας, παρατηρώντας και περιγράφοντας, έτσι και αλλιώς, τον εαυτό του, την μορφή του. (Hugh Honor, John Flemming, Ιστορία της Τέχνης, σελ. 421-423) (E.H. Gombrich, Το χρονικό της Τέχνης, σελ. 310-312) 6. Παρά την εξέλιξη των πολιτικών διοικητικών ρυθμίσεων που απέδωσαν ως αποτέλεσμα, μετά από εκλογές όπου συμετέχουν οι πληθυσμοί, ολιγομελή διοικητικά συμβούλια επικρατειών (πολιτικά κυβερνητικά, περιφερειακά συμβούλια) η θεαματική ρύθμιση του ζητήματος της πολιτικής διακυβέρνησης χρειάζεται και προστατεύει την ιδέα ενός/μιάς ανθρώπου-συμβόλου κυβερνήτη. Ενώ, στην περιοχή των τεχνών, μεγάλης έκτασης και ειδικών απαιτήσεων προγράμματα-εργολαβίες πραγματοποιούνται από μια ομάδα εξαιρετικά εξειδικευμένων εργατών η θεαματική ρύθμιση προβάλλει και προπαγανδίζει την μοναδικότητα του πρώτου/της πρώτης συνθέτη-δημιουργού. Ταυτοχρονα οριοθετεί, κατασκευάζει, μία πυραμίδα ‘’δεύτερης’’ και ‘’τρίτης’’ τάξης δημιουργών διατηρώντας, έτσι, με αυτήν την προβολή την εγκατεστημένη κοινωνική ιεραρχία. Μια συστατική πολιτική επιβολή νοήματος εκπορευομένη αμέσως από την θεολογική τάξη. Παρά το γεγονός πως ο, π.χ., ο Pembrandt van Rijn χρησιμοποιούσε τη συνέργεια κορυφαίων τεχνητών στην, σχεδόν βιομηχανική, παραγωγή εργων του που, εντέλει, ήταν συλλογές μορφών (κολάζ κεφαλών) που απεικόνιζαν άτομα της αστικής τάξης που είχαν την ευχέρεια να χρηματοδοτήσουν την ‘’θέση’’ τους στην απεικόνιση, κανένας από τους τεχνήτες του έργου δεν επιβίωσε. Ως ανάμνηση του ονόματός του. Όπως στον πίνακά του De Nachtwacht. (E.H. Gombrich, Το χρονικό της Τέχνης, σελ. 310-312)
μοντέλου εξήγησης του κόσμου, εξουδετερώνουν την αρχιτεκτονική πρόταση, κάθε πρόταση, και περιβάλλουν προστατευτικά, ως φράγμα ιδεολογίας, το διοικητικό κέντρο της θρησκευτικής υπερδύναμης και το κυρίαρχο όργανό της, το κονκλάβιο (κολέγιο των καρδιναλίων για την εκλογή του πάπα, του επισκόπου της Ρώμης). Με τον ίδιο τρόπο ο ίδιος τεχνίτηςεργολάβος, και τα εκτεταμένα σε αριθμό και τεχνική ικανότητα συνεργεία του, κατασκευάζει σειρές γλυπτών μιμούμενος ακριβώς την ελληνική παράδοση (αποδίδοντας απολιθωμένες μορφές –μνημεία και μνήματα) σύμβολα ιδεολογικής ισχύος και άσκοπης εγκατάστασης νοήματος, οδηγούς και φύλακες τις ίδιας αρχής σχέσεων χώρου και χρόνου. Άχρηστα στη θέα τους αλλά και στο φορτίο νοήματος στην σημερινη εποχή. Οι έλληνες τεχνίτες-εργολάβοι παραγγελιών είχαν και αυτοί, προ πολλού, στην δικής τους περίοδο, παγιδευτεί σε αυτή την εκφραστική στρατηγική. Την απεικόνιση, δηλαδή, μορφών της καθημερινής ιεραρχημένης ζωής (πολιτικοί, πολεμιστές, δημαγωγοί, διοικητές, θέοι ενός πανθέου φτωχών παραβολών και υπερβολών της αδύνατης εξέτασης του περιβάλλοντος τους) ως σημαντικών, ισχυρών σε εκείνη την ιστορική στιγμή, απολιθωμένων υποθέσεων στρατηγικής συνοχής των κοινωνιών τους. Οι πληθυσμοί των ανθρώπων που εξέδιδαν το αφομοιωμένο νόημα ιεραρχίας και κυριαρχίας στο καθημερινό πεδίο έκφρασής τους, συγκροτώντας και υπερασπίζοντας τα γεγονότα τους δεν αποτέλεσαν ποτέ ελκυστικές περιοχές απασχόλησης τόσο του βλέμματος και της εύφορης σκέψης όσο και των απεικονιστικών πρακτικών και μεθόδων. Η ιδέα του επικυριάρχου πρώτου άνδρα, στις ιστορικές αλλά, κυρίως, στις σύγχρονες κοινωνίες, άνδρα ή της πρώτης γυναίκας που οδηγεί και καθοδηγεί, διέθετε την ισχύ της και ακόμη τη διαθέτει μετά το πέρασμα τόσων αιώνων*�.
εικονα από το βιβλίο του John Berger : Ways of Seeing 7. Στην ίδια σελίδα παρουσιάζεται και στατιστικός πίνακας που συνδέει την επίσκεψη σε Μουσεία με το επίπεδο μόρφωσης από το βιβλίο L’amour de l’art, των Pierre Bourdieu και Alain Darbel (1969). Για την Ελλάδα αναφέρει : Χωρίς Μόρφωση 0.02, με Στοιχειώδη Μόρφωση 0.3, με Ανωτέρα Μόρφωση 10.5, με Ανωτάτη Μόρφωση 11.5 (χωρίς να εξειδικεύει αν οι επισκέψεις γίνονται με επιλογή και όχι ως επισκέψεις προγραμματισμένες από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα). Στον ίδιο στατιστικό πίνακα η Ολλανδία έχει τα επόμενα μεγέθη : ΧΜ 0, ΣΜ 0.5, ΑΜ 20, ΑΜ 17.3. Μία άλλη στατιστική μεταβλητή που δεν αναφέρεται είναι η αναγωγή αυτών των ποσοστών στο σύνολο του πληθυσμού. (John Berger, Ways of Seeing, σελ. 24)
Συνοψίζοντας, λοιπόν, μπορώ να ισχυριστώ πως το μοντέλο των κοινωνιών στο οποίο υποτάσσονταν και υποτάσσονται ακόμη οι τεχνίτες εργολάβοι υλικών αποδώσεων των σημασιών και των νοημάτων των κυρίαρχων συστημάτων ιδεολογίας (κυρίως γλύπτες, ζωγράφοι, συγγραφείς,. Ο Leonardo (da Vinci), ο Raphael, ο Albrecht Altdorfer, στην αρχιτεκτονική, ο Andrea del Verrocchio, ο Benvenuto Cellini, ο Michael Pacher, στην Γλυπτική, ο Joos van Cleve, ο Giorgione, ο Tintoretto, στη ζωγραφική) δεν έχει αλλάξει ακόμη αν και υφίσταται και εξελίσσεται επί των υπολλειμμάτων τους μια βασανιστική διερεύνηση και νεοφώτιστη –αυτόφωτη- εκτεταμένη κριτική. Η σημαντική διαφορά που χρειάζεται να απασχολήσει την σκέψη και τον στοχασμό είναι πως παρά την εξαιρετική συνεχή κυριαρχία των ελίτ εξουσίας, διοίκησης και οικονομικής διεύθυνσης, κυρίως στις περιοχές του πλανήτη που ονομάζουμε ‘’πεδία έκφρασης του δυτικού πολιτισμού’’ η ισχύς των μεσολαβητών και καθοδηγητών της θρησκευτικής ιδεοληψίας έχει υποχωρήσει και αντικατασταθεί με αυτό που εννοεί και διαθέτει ο John Berger στο βιβλίο του Ways of Seeing (σελ.24, αγγλική έκδοση Penquin). Στην αναφορά του σε στατιστικό πίνακα όπου οι απαντήσεις στην ερώτηση ‘’με τι μοιάζουν τα κτίρια των μουσείων’’ είναι στην συντριπτική τους πλειοψηφία ‘’με ναούς’’ (1980). Συνεχίζει, σχολιάζοντας, ο (εξ) αιρετικός στοχαστής, πως ‘’η πλειοψηφία (των πολιτών, κυρίως των κατοίκων των πόλεων) θεωρεί αξιωματικά πως εκεί, στα μουσεία, συσσωρεύονται ιερά απομεινάρια που συνδέονται με ένα μυστήριο που δεν τους αφορά, το μυστήριο του αμέτρητου πλούτου’’*� . Από αυτή την μικρή στατιστική περιγραφή και το σχόλιο, εξαιτίας της, μπορώ να χρησιμοποιήσω ως επιχείρημα τη σκέψη πως οπωσδήποτε υπάρχει μια διασύνδεση οπτικής
γλυπτό της Carole A. Feuerman που εκτίθεται σε κατάστημα της πόλης KASSEL. Πωλείται.
περιγραφής (φόρμας) αλλά και κειμενικής βεβαιότητας (περιεχομένου) μεταξύ της ιστορικής περιοχής νοήματος της λεγόμενης ‘’υψηλής τέχνης’’ (πίνακες, γλυπτά, κείμενα) και της νέας δομής, τεχνικής εγκατάστασης χειρισμών και χειριστών, της περιοχής επιβολής νοήματος που ονομαζουμε συμβατικά ‘’σύγχρονη τέχνη’’. Προφανώς οι αναλυτικές επιμετρήσεις σχέσεων αλλά και οι εξειδικευμένες τακτικές κριτικής των πολλαπλασίων νέων εκφραστικών συνόλων (οπτικο-ακουστικές εκφραστικές τυπολογίες –video, ταινίες, εγκαταστάσεις αντικειμένων και κειμένων –κατασκευές χώρου, επιτελέσεις, εννοιολογικές διευθετήσεις και υπερβολές, οικειοποιήσεις και διαφυγές από και επί των αντικειμένων και των σχέσεών τους) μπορούν και συχνά μεταφέρουν το κωδικοποιημένο σχεσιακό τους σύστημα σημασίας στην υπερβολή μιας καίριας νοηματικής σύστασης που ‘’λένε πως’’ ρυθμίζει ισχυρά την ιδέα του πλήθους (των πολιτών) για την ταυτότητα του κόσμου που το περιλαμβάνει (το πλήθος των πολιτών). Αμφιβάλλω. Γιαυτό θεωρώ πως ό,τι ονομάζουμε σήμερα ‘’σύστημα κυριαρχικών πολιτικών σχέσεων επί των εκφράσεων’’ (‘’τέχνη’’, αν το θέλετε) είναι μία δεσμευμένη ιεραρχημένη διαδικασία οικονομικών συναλλαγών, θεαματικής και πραγματικής επιβολής και επίδειξης κοινωνικής δύναμης που υποκινείται και συντηρείται από την ειδική ολιγαρχία πλούτου και κοινωνικής θέσης και τους συνοδούς επιμελητές και επιμελήτριες, εργάτες/ τριες των σκοπών τους. Τα αντικείμενα, ακόμη και ο/η παραγωγός έργου (ως αντικείμενο), διαθέτουν την προσωπικότητά τους ή τα προϊόντα τους σε μία αυτοτροφοδούμενη έμπειρη και τακτική αγορά που διαμορφώνει και κατανέμει τις τιμολογήσεις τους (αντικειμένων και ανθρώπων). Φυσικά, όπως και στο τυπικό εμπορικό σύστημα
στον κήπο του ΜοΜΑ (Νέα Υόρκη) την επιτομή του πωλητηρίου ‘‘έχουμε απ’όλα’’. Στην αυλή συσσωρεύονται συντριβάνια, κήποι, γλυπτά, καφενεία και εστιατόρια με ένα και μόνο σκοπό, την κατανάλωση.
προϊόντων (φρούτα, λαχανικά, τηλεοράσεις, αυτοκίνητα, άνθρωποι) χρειάζεται μία και πολλαπλές διατιμήσεις/ τιμολογήσεις ανά εποχή, περιοχή, ενότητα σχέσεων, παραγωγό σχέσης, μεταφορικά κόστη, τεχνικά χαρακτηριστικά των έργων, ζήτηση και προσφορά. Η σύγχρονη αυτή ‘’θεολογία’’ σχέσεων και υποθέσεων για το ιδεώδες, το υπερβολικο ή υπερβατικό, κοστολογείται, πιστώνεται και χρεώνεται, ελίσσεται και αναδιατάσσεται στο χρηματιστήριό της, βαθμονομεί και αναβαθμίζει εκλεκτικά τους super star, τις παλλακίδες και τους εραστές της. Παρά το γεγονός της δυνατής δημιουργίας εκλεκτών διατυπώσεων (εκεί, στις περιοχές των εκδόσεων και των εκδιδομένων), προτάσεων που μπορούν να αναβαθμίσουν την ιδέα μας και να εξοπλίσουν τις πρακτικές μας για την κοινή ζωή, την εκφραστική των συλλογικών μας υποθέσεων, την ανάγκη απόλυσης και υιοθέτησης νέων ζωτικών μεθόδων και τεχνικων σκέψης και διαπραγμάτευσης με το πραγματικό, όλα συνθλίβονται και απορροφώνται από την ανεξέλεγκτη δυναμική του ιεραρχημένου δικτύου σχέσεων και αποτιμήσεων. Ακόμη περισσότερο, εξαιτίας της δημιουργίας και εγκατάστασης ενός νέου ιερατείου, φράχτη κάθε διαπραγμάτευσης και κάθε ορισμού των σχέσεων μεταξύ των πολυτίμων αντικειμένων και του κοινού των καταναλωτών και κατόχων τους. Σωροί από νέους επισκόπους διαπραγμάτευσης των ποικιλιών του περιεχομένου και άρχοντες/ισες του ιστορικού αποθέματος (επιμελητές, ιστορικοί, διευθυντές, χορηγοί, εργατοϋπάλληλοι, συντηρητές) συστήνουν το νέο θρησκευτικής δομής σώμα υπερασπιστών και διευθετών-φυλάκων της σημασίας και των σηματοδοτήσεων. Η παραγωγή και η ποικιλία των προϊόντων αλλά και οι παραγωγοί και οι πωλητές πλαστής σημασίας έχουν ήδη σχηματίσει μια ενιαία αγορά αντικειμένων, αποθηκών
Η αποθήκη Neue Galerie στην πόλη KASSEL της Γερμανίας. 8. Κατ’αντιπαράθεση χρειάζεται να αναφέρω την πρακτική των επιστημονικών-ακαδημαϊκών συνεδρίων. Εκεί, στα συνέδρια, κάθε περίληψη εργασίας (κάθε έργο, δηλαδή) αποστέλλεται τυχαία σε ένα σώμα ελεγκτών που συναποτελούν την Επιστημονική επιτροπή του συνεδρίου. Οι δυο ή περισσότεροι ελεγκτές/τριες διαβάζουν και αναφέρουν την κριτική τους που δεσμεύεται από μία σειρά προαποφασισμένων ιδιοτήτων/χαρακτηριστικών. Η κριτική ή η απόρριψη αποστέλεται στον/ στην συντάκτη/τρια είτε ως τελική ανακοίνωση είτε ως ενδιάμεσο στάδιο διορθώσεων (τυπικών ή ουσιαστικών) και ακολουθεί νέος έλεγχος. Εφόσον υπάρχει νέα διαμόρφωση το πλήρες κείμενο γίνεται αποδεκτό. Ακόμη και στην περίπτωση απόρριψης υπάρχει η δυνατότητα νέας διαπραγμάτευσης του περιεχομένου του έργου.
συντήρησης και διατήρησης, εκτάκτων και τακτικών τελετών υπενθύμισης και συνεχούς ανα-διαπραγμάτευσης περιεχομένου στήν ίδια και περίκλειστη ειδική ιστορία πωλήσεων και αγορών. Που, φυσικά, ως ρυθμισμένη και ομότροπη κάθε άλλης ειδικής αγοράς προϊόντων, περικλείει και αποκλείει, οπλισμένη από τη μεταφυσική των τεχνικών υποθέσεών της (ελεγχόμενες ποικιλίες κειμένων κριτικής, περιοδικά, ιστοσελίδες, εξαιρετικούς στοχαστές στην παραφροσύνη τους, αίθουσες εκθέσεων, εντυπωσιακά δημόσια γεγονότα με κρατικές χρηματοδοτήσεις, κλειστές ομάδες συμφερόντων και ελέγχου/αποκλεισμού) αναρίθμητες εκφραστικές διαθέσεις ώστε τα αποδεκτά προϊόντα και οι παραγωγοί τους να νέμονται τις αξίες και τις αξιολογήσεις που δημιουργεί, προστατεύει και διαθέτει. Ένα τεράστιο έλλειμα δημοκρατίας στο απέραντο πεδίο της έκφρασης και της δυνατότητας της απρόσκοπτης δημόσιας διάθεσής της. Σημαντικό παράδειγμα είναι το λεγόμενο open call του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην πόλη της Θεσσαλονίκης όπου οι «ιερείς και οι ιέρειες» της «σκέψης» και της ίδιας (της δικής τους) αδίστακτης μεθόδου επιλογής, επέλεξαν χωρίς καμμία δημόσια απόδειξη τόσο των πρακτικών όσο και των προγραμματικών τακτικών κρίσης 35 «τυχερούς/ες, ικανούς/ ες», ως εκθέτες και εκθέματα, αποκλείοντας «έτσι» εκατοντάδες μετόχους (1352 – 35 = 1317...!) στην πρόσκληση ως, προφανώς, υποδεεστέρους μια δημόσιας επίδειξης της ικανότητας, της διάθεσης, των ονείρων τους*�. Ας στοχαστούμε για λίγο αυτόν τον μεγάλο αριθμό. 1317. Διέθεσαν, στη συνέχεια, τον διαχωρισμό που κατασκεύασαν, δημόσια, χωρίς καμμία παρουσίαση της κριτικής τους αλλά και της μεθόδου που χρησιμοποιησαν, επισημοποιώντας τη ρύθμισή τους, το «υλικό τους», σε άξιους και 1317 ανάξιους. Μια σκοτεινή στιγμή επιβολής και ρύθμισης που σαν αυτή
ι να υπενθυμίσουμε ιαυτή την συμπεριφ από το άγριο παρελθ ης Ευρωπαϊκής στορίας...?
ε φορά θόν
έχουν καταχωρηθεί άπειρες στην ανθρώπινη ιστορία. Είτε ως εφήμερα συμπτώματα είτε ως ισχυρά ιδεολογικά υπόβαθρα ολοκληρωτικών απάνθρωπων σχέσεων βίας και υποταγής. 1317 δημιουργοί, εργάτες, συντάκτες/τριες μιας οπτικής υπόθεσης που χρειαζόταν να διατεθεί δημόσια και να συναντήσει την κριτική της εκχώρησαν, δυστυχώς, την διάθεσή τους και παγιδεύτηκαν ως «ανταποκριθέντες/θείσες» καλλιτέχνες στην ανοιχτή πρόσκληση που, εντέλει, ρήμαξε τον ενθουσιασμό τους. Στην άλλη πλευρά, στην σκοτεινή και απάνθρωπη ιερατική πλευρά που διαθέτει την πνευματική και στοχαστική αρρώστια της στα κτίρια του Κρατικού μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, οι εργασίες και οι στολισμοί, οι εκδόσεις και οι επέτειοι συνεχίζονται επί της «τελικής επιλογής» όπως αναφέρει το δελτίο τύπου. Λίγοι, 10; (άλλος ένας, μικρός, αυτή τη φορά, αριθμός) άστατοι πολιτικά και στοχαστικά νέοι/νέες, με «σπουδές», εύκολα, χωρίς συνέπειες, αποφασισαν και ανακοίνωσαν πως «έτσι είναι». Παραδόθηκαν στην αγριότητα, την ανθρωποφαγία και το ρήμαγμα των υποθέσεων τόσων. Που και αυτοί, οι μέτοχοι στο διαγωνισμό open call, αποδέχτηκαν άκριτα τη διαδικασία, έρμαια της πολιτικής τους αδυναμίας, αλλά και απελπισμένοι κυνηγοί μιας ευκαιρίας, ενός δώρου της τύχης. Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης είναι υπόλογο ως δημόσιο ίδρυμα για αυτή την καταστρεπτική αντι-κοινωνική συμπεριφορά. Την εξυπηρέτηση, την ενδυνάμωση των διπόλων δυνατότητας-αδυναμίας, άξιων-ανάξιων, επιτυχημένωναποτυχημένων αλλά και την ενδυνάμωση της ιδέας πως η δυναμική και η αξία της δημόσιας έκθεσης δημιουργιών, σκέψεων και πρακτικών, αποτελεί πεδίο επιβολής και εκδήλωσης κυριαρχικού δικαιώματος μιας ομάδας που δεν έχει και δεν πρέπει να έχει κανένα τέτοιο δικαίωμα. Τι να υπενθυμίσουμε γιαυτή την συμπεριφορά από το άγριο παρελθόν της Ευρωπαϊκής Ιστορίας...? Χρειάζεται να το πούμε...?
βιογραφικό δελτίο Ο Ιορδάνης Στυλίδης γεννήθηκε στην πόλη Έδεσσα του νομού Πέλλας το 1959. Απόφοιτος της σχολής Αρχιτεκτόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, είναι αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και διδάσκει τα μαθήματα «Σχεδιασμός χώρων μικρής κλίμακας και αντικειμένων», «Αρχιτεκτονική σύνθεση ΙΙΙ», «Αρχιτεκτονική σύνθεση ΙV» και «Επικοινωνία και Σχεδιασμός». Κατέχει, επίσης, το πτυχίο Οικονομικών σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Ως εικαστικός ακτιβιστής έχει στο ενεργητικό του 20 (είκοσι) ατομικές εκθέσεις καθώς και πολλαπλές συμμετοχές σε Μπιενάλε και Τριεννάλε στην Ευρώπη από το 1980. Οι τελευταίες δύο εκθέσεις του είναι ψηφιακές και βρίσκονται στην ιστοσελίδα του, στη θέση video.
οι ΑΤΕΛΕΙΩΤΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ / σύντομα κείμενα για τις εικόνες https://issuu.com/iordanisstylidis/docs/___________________________________
stilidis2@gmail.com ΕΚΔΟΤΗΡΙΟ ΣΗΜΑΣΙΩΝ / σύντομα κείμενα για έκτακτα γεγονότα https://issuu.com/iordanisstylidis/docs/001________________________________
Παράλληλα με το διδακτικό του έργο διοργανώνει, διευθύνει και συμμετέχει σε εκπαιδευτικά ταξίδια (Ινδία, Ομάν, Αίγυπτος, Νεπάλ, Γερμανία, Τουρκία, Συρία, Ιορδανία, Αυστρία, Ελβετία, Ηνωμένες Πολιτείες), συλλογικά εργαστήρια σχεδιασμού σε κοινότητες της ελληνικής περιφέρειας (Δάσος Ελατιάς/Νομός Δράμας, Κοινότητα Βλάστης/Νομός Κοζάνης, δήμος Φερών/Νομός Έβρου, δήμος Μακρυνίτσας/Νομός Μαγνησίας, δήμος Σφακιωτών/Νομός Λευκάδας, δ.δ. Ολυμπιάδας/Νομός Χαλκιδικής, δ.δ. Γεφυρουδίου/Νομός Σερρών, περιοχή Χρυσοπηγής/δήμος Σερρών, περιοχή Αργαλαστής (συνεδριακό κέντρο ΠΑΟΥ-Π.Θ.) /δήμος Μαγνησίας, καθώς και ανιχνεύσεις πόλεων (Βερολίνο, Ιστανμπούλ, Βενετία). Τόσο στα εκπαιδευτικά ταξίδια όσο, κυρίως, στα πολυεθνικά και διαπανεπιστημιακά εργαστήρια τεκμηρίωσης και σχεδιασμού, (όπως το καλοκαιρινό σπουδαστήριο της U.M.A.R. στην Αίγυπτο (Κάϊρο) το 2009 όπου και έλαβε μέρος ως επιβλέπων καθηγητής-επιστημονικός υπεύθυνος αλλά και εκείνο στο Πόρτ-Σαϊντ της Εγίπτου) επιχειρείται η επέκταση και ο εμπλουτισμός της συμβατικής εκπαιδευτικής διαδικασίας με ειδικές διαλέξεις, συζητήσεις και σχεδιαστικές πρακτικές για τα ζωτικά ζητήματα της Αρχιτεκτονικής θεωρίας και πράξης αλλά και την ανίχνευση και διατύπωση λόγου για τους τόπους και τα τοπία, που βρίσκονται, συνήθως, στο περιθώριο των ειδικών και τυπικών ακαδημαϊκών πειθαρχιών και προσεγγίσεων.
http://www.arch.uth.gr/DDW2014/
http://www.arch.uth.gr/PAW2015/
http://www.arch.uth.gr/LAKE2017/main.html
Η διευκρίνηση, η ανάλυση και η διευρεύνηση in situ των συστατικών στοιχείων των ταυτοτήτων για το τοπίο, την πολυπολιτισμικότητα και την συνύπαρξη πολιτισμικών ενοτήτων ως γεννετήρια ιδιότητα των περιφερειών και των μητροπόλεων του πλανήτη, την εκπαίδευση στο στοχασμό και την ανάλυση των φαινομένων αλλά και των δομικών υποβάθρων των πόλεων, την εκπαίδευση στον σχεδιασμό και την δημιουργία αρχείων διελεύσεων (ημερολογίων), την εκπαίδευση στην αναγνώριση και τις τακτικές της αυτεπίγνωσης, των παραμέτρων δηλαδή και των λεπτομερειών της κοινής ζωής σε κοινότητες, τμήματα πόλεων και μητροπολιτικών λεπτομερειών του πλανήτη, αποτελεί ένα ακόμη ειδικό πεδίο πρακτικής και στοχασμού στο πλαίσιο των ερευνητικών του ιδιοτήτων. https://www.youtube.com/watch?v=n8JeokvI7yw
το ατυχές έργο του Piotr Uklański στην DOCUMENTA