IJSLAND IN HET KORT Officiële naam: IJsland Vlag: Blauw met een rood kruis binnen een witte omlijning. De kleuren staan symbool voor IJsland: rood voor de vulkanische vuren, wit herinnert aan de sneeuw en de gletsjers en blauw voor de hemelsblauwe lucht. Omvang: 103.000 km² (40.000 vierkante mijl), net iets groter dan Hongarije of Portugal en iets kleiner dan Cuba. Bevolking: 325.000 (januari 2014). Gemiddelde leeftijd is er 35,6 jaar.
Gletsjers: 11.922 km2 (4.600 vierkante mijl) van het eiland wordt bedekt door gletsjers. Het Vatnajökull Nationaal Park is het grootste nationale park in Europa. Hoogste punt: Hvannadalshnjúkur-piek van 2.110 m Natuurlijke bronnen: Vis, waterkracht, geothermische energie Natuurlijke bedreigingen: Vulkanische activiteit, aardbevingen, lawines, gletsjeroverstromingen Handige websites: iceland.is
Hoofdstad: Reykjavik. De grootste gemeenten zijn Reykjavik* (118.000); Kópavogur* (30.000); Hafnarfjördur* (25.000); Akureyri (17.000); Reykjanesbær (14.000). *steden in de regio van de hoofdstad.
visiticeland.com
Regering: Parlementair constitutioneel republikeins.
En.vedur.is (IJslands Meteorologisch Instituut)
Taal: IJslands. Engels wordt veel gesproken en begrepen. Religie: Overwegend christelijk. Munteenheid: De IJslandse króna (meervoud krónur) - ISK
Inspiredbyiceland.com Safetravel.is Road.is Statice.is En.island.is Cb.is (Centrale Bank van IJsland)
Tijd: IJsland heeft het hele jaar Greenwich Mean Time (GMT).
© PROMOTE ICELAND 2014 Gepubliceerd door Promote Iceland Promoteiceland.is Gedrukt door Ísafoldarprentsmiðja Eco-gecertificeerde druk
MYSTERIEUS IJSLAND Het is geen toeval dat de schrijver Jules Verne de Snæfellsjökull-gletsjer koos als startpunt voor zijn helden in zijn beroemde avontuur “Reis naar het middelpunt der aarde”.
WAAR IEDERE DAG IETS ONVERWACHTS GEBEURT IJsland is een land van grote contrasten en kan niet gemakkelijk worden omschreven. Het bezit de langste gletsjer in Europa, maar ook een aantal van de meest actieve vulkanen. IJsland staat dan ook bekend als “Het land van ijs en vuur”. Maar IJsland is ook het land van donker en licht. Omdat het net onder de poolcirkel ligt, zijn de zomerdagen lang met bijna 24 uur daglicht en de winterdagen kort met bijna geen daglicht. Ook al zijn de winters er donker, ze zijn wel relatief mild en laten een van de mooiste spektakels van de natuur zien: de Aurora Borealis. Op een donkere en heldere nacht danst het Noorderlicht door de lucht boven je in al zijn groene glorie. Je moet wel snel zijn om het te kunnen zien want het verdwijnt vaak net zo snel als het tevoorschijn komt, zo veranderlijk als het weer in IJsland, dat soms op mysterieuze wijze omslaat. Als het weer je niet aanstaat, hoef je vaak maar vijf minuten te wachten. Dat is tenminste wat de IJslanders je vertellen. De gemiddelde temperatuur is gunstig maar de weersomstandigheden kunnen snel omslaan van zonnig naar regen en weer naar zonnig. Dit maakt het dragen van de juiste kleding moeilijk, maar dit dramatische weer draagt wel bij aan de grote verscheidenheid van het landschap en het licht: het verandert bij iedere bocht en in ieder seizoen. Gezien de onvoorspelbaarheid van de elementen is het niet vreemd dat de IJslanders zo’n rijke folkloristische traditie hebben met tovenaars, geesten, elfen, trollen, verborgen mensen en andere mysterieuze wezens. Vele verhalen zijn beïnvloed door de lange donkere winternachten en andere juist weer door de korte zomernachten. IJsland is een vreemde mengelmoes van oude tradities in een nieuwe vorm. IJsland heeft het allebei: het is de jongste
landmassa van Europa, maar heeft het oudste parlement van het continent, gevormd in 930 na Chr. De oorspronkelijke locatie van de het parlement, Thingvellir, is opgenomen in de UNESCO Werelderfgoedlijst en bevindt zich op het hechtingspunt van de tektonische platen van Noord-Amerika en Eurazië, die ieder jaar een paar centimeter verder uit elkaar drijven. In Thingvellir is het mogelijk om tussen de twee continenten te wandelen, of zelfs te duiken. De met mos begroeide lavavelden in het zuidwesten tot de barre hooglanden in het centrum en de hoge fjorden in het noordwesten bevestigen IJslands grote verscheidenheid aan landschappen en licht. Ook wordt er vaak gezegd dat sommige delen van IJsland, zoals de barre hooglanden, zo onaards aandoen, dat mensen het gevoel hebben dat ze op de planeet Mars zijn. Sommige beelden van de Mars-rover Curiosity laten inderdaad gelijkenis zien. Daarbij werd een lavaveld in NoordIJsland gebruikt als trainingsgebied voor NASA-astronauten, waaronder Neil Armstrong, voordat ze voor de eerste keer naar de maan reisden. Alsof IJsland boven aarde al niet wonderbaarlijk genoeg is, onder het oppervlak is er meer te zien. Er bevinden zich onder de grond honderden grotten en vele daarvan kunnen worden bezichtigd. Het is zelfs mogelijk om tijdens de zomer in een vulkaan af te dalen om de beroemde fenomenen van IJsland van dichtbij te bekijken.
AURORA BOREALIS Er is niets beter dan op je rug te liggen, in de donkere winternacht omhoog te kijken en het boeiende Noorderlicht te zien dansen in de hemisfeer. De show begint meestal onverwachts maar het is zeker de moeite waard erop te wachten.
DE POOLCIRKEL IJsland bevindt zich net onder de poolcirkel, met als uitzondering één klein eiland op 40 kilometer afstand. Grímsey, waarop niet meer dan 100 mensen wonen, is met honderdduizenden vogels een paradijs voor vogelspotters.
TUSSEN CONTINENTEN Vanwege de unieke positie op de Mid-Atlantische Rug is IJsland een van de weinige plaatsen op aarde waar het mogelijk is om je tussen twee continentale platen te bevinden. Als je wandelt tussen de Noord-Amerikaanse en de Euraziatische plaat word je er even aan herinnerd hoe klein wij zijn.
GLETSJER-IJS Als je ziet hoe groen IJsland wordt, is het geen wonder dat de mensen zich afvragen hoe het land aan zijn blijkbaar misleidende naam komt. Maar er is wel degelijk een grote hoeveelheid ijs in IJsland. In IJsland bevindt zich de grootste gletsjer in Europa en één tiende van het oppervlak is bedekt met ijs.
ONDER DE OPPERVLAKTE Onder het vulkanische landschap van IJsland bevindt zich een oneindige hoeveelheid grotten en gangen met spectaculaire lavaformaties - slechts een klein deel ervan is verkend of zelfs maar ontdekt.
MIDDERNACHTZON Zomer in IJsland is magisch. Het hele eiland komt tot leven onder het constante zonlicht. Een wandeling in de middernachtzon geeft IJsland een hele andere kleur.
BUITENBAD Als het begint te vriezen en te sneeuwen en er staat een harde, gure wind, is het tijd voor het dichtstbijzijnde bad of geothermische heetwaterbron. De beste manier om de extremen van de natuur van IJsland te beleven is via de sterke contrasten.
RUST IJsland is een plaats waar je kunt genieten van rust. Het is het dunst bevolkte land in Europa brengt je in contact met de natuur. Het geeft je het gevoel alsof je de laatste mens in het universum bent.
VULKANEN - ONDERDEEL VAN HET LEVEN Vulkaanactiviteit is onderdeel van het leven in IJsland, de mensen hebben geleerd om te leven met de nadelen maar ook met de aanwezige voordelen, zoals geothermische energie en een prachtige natuurlijke omgeving IJsland bevindt zich boven op de Mid-Atlantische Rug, een scheur in de oceaanbodem van 40.000 km lang, veroorzaakt door de separatie van de NoordAmerikaanse en Euraziatische tektonische platen. Zelfs nu groeit de landmassa ongeveer 2,5 cm per jaar, omdat de scheur steeds wijder wordt op de punten waar de twee tektonische platen bij elkaar komen. Als gevolg daarvan behoort het westelijke deel van IJsland, aan de westelijke zijde van de vulkanische zones, tot de Noord-Amerikaanse plaat, en het oostelijke deel tot de Euraziatische plaat, waardoor IJsland zich eigenlijk op twee continenten bevindt. Ook is dit een van de meest vulkanisch actieve gebieden ter wereld. Gemiddeld zijn er op IJsland iedere 5 jaar vulkanische uitbarstingen. Sinds de middeleeuwen is een derde van de lava die de aarde bedekt afkomstig uit IJsland. Het record van lavastromen in de wereldgeschiedenis werd vastgesteld in IJsland in de zomer van 1783, toen een keten van 25 km aan kraters, Lakagigar, ten zuidwesten van VatnajĂśkull, 14 km3 lava uitstortte. Dezelfde geologische activiteit is ook verantwoordelijk voor een aantal van de meest aangrijpende stukken natuur in IJsland. De berglandschappen, de zwarte lavavelden, en de geothermische baden en geisers zijn het resultaat van het continue samenspel van vulkanische activiteit en natuurlijke elementen. De bewoners van IJsland maken hier ook gebruik van in de vorm van onuitputtelijke geothermische energie. Meer dan 90% van de huishoudens in IJsland wordt verwarmd door natuurlijke geothermische warmte - een van de goedkoopste en schoonste vormen van energie die er bestaat. Bijna overal zijn heetwaterbronnen en het smeltwater dat wordt gecreĂŤerd door subglaciale vulkanen verschaft het land een overvloedige bron van hydro-elektrische stroom. Met al deze krachten vlak onder de aardkorst is veiligheid een van de belangrijkste aangelegenheden in IJsland. Alle seismische activiteit wordt nauwlettend in de gaten gehouden en de infrastructuur is ontworpen met natuurlijke catastrofen in het achterhoofd. Met als resultaat dat ernstige bedreigingen extreem zeldzaam zijn.
11
12
HEB JE OOIT DE LUCHT ZIEN DANSEN? Tijdens heldere winternachten worden er vele sightseeing-excursies georganiseerd rondom dit spectaculaire natuurlijke fenomeen. De extreem donkere IJslandse winter heeft een aantal
te zien. Het kan niet worden gegarandeerd dat je de borealis
lichtpuntjes. Tussen september en april wordt IJsland
kunt zien tijdens je verblijf maar de kans wordt vergroot als
getrakteerd op een geweldige natuurlijke lichtshow: de
je buiten de dichtbevolkte gebieden blijft, vooral ver weg van
aurora borealis. Dit fenomeen, dat zijn naam te danken
de verlichte hoofdstad.
heeft aan de Romeinse godin van de dageraad Aurora en de Griekse naam voor de noordenwind Boreas, wordt ook wel het Noorderlicht genoemd, omdat het zich in de hoogste breedtegraden afspeelt.
Het Noorderlicht kan ook vanuit de stad worden gezien, op koude winternachten verspreidt het nieuws zich snel onder de plaatselijke bewoners en trekken zij er op uit om dit wonder te bekijken. Het gebeurt maar al te vaak dat
Het Noorderlicht verschijnt als deeltjes van de zon vrijkomen
mensen het Noorderlicht missen, niet omdat het er niet is
bij zonne-explosies. Als deze deeltjes in aanraking komen
maar omdat ze ‘s avonds laat of ‘s morgens vroeg niet naar
met de atmosfeer van het magnetisch veld van de aarde
de lucht kijken.
komt er energie vrij en wordt de hemel kleurrijk verlicht. Het Noorderlicht verschijnt hoog boven het oppervlak van de aarde, waar de atmosfeer extreem ijl is, op een hoogte van 100-250 km.
Het is altijd de vraag of het het waard is ervoor op te blijven en uit het raam te kijken en er zijn een aantal factoren ter overweging, zoals de tijd dat de zon opkomt, ondergaat, de maan opkomt en bewolking. Het IJslandse meteorologisch
Tijdens heldere winternachten worden er vele sightseeing-
instituut verstrekt hierover informatie op de website (www.
excursies georganiseerd rondom dit spectaculaire -maar
vedur.is), met een handige Aurora activiteitenvoorspelling.
onvoorspelbare - natuurlijke fenomeen. De ideale locatie
De voorspelling wordt berekend op een schaal van 0-9,
om het te zien kan variëren maar excursieleiders weten
waarbij 0 rustig is en 9 fel. Als er een donkere en heldere
precies hoe ze op het licht moeten “jagen”, door locaties te
hemel is, kan zelfs een gematigde voorspelling van 3 of zelfs
vinden waar de condities het beste zijn om het licht die nacht
2 genoeg zijn om het duizelingwekkende licht te zien.
puur ijsLAND
Spa is een moderne uitvinding, maar het baden in geothermische baden is een zeer oude traditie die teruggaat naar de nederzettingen.
IJSLAND: EEN NATUURLIJKE BRON Geothermische energie verwarmt meer dan 170 zwembaden in IJsland. Het IJslandse dieet is rijk aan ingrediënten van de hoogste kwaliteit, gekweekt, grootgebracht en gevangen in de ongerepte natuur en bereid met de hoogste zorgvuldigheid. Van nature is visserij de grootste industrie in IJsland. IJslandse kabeljauw en schelvis zijn altijd ruimschoots aanwezig en zijn al sinds jaar en dag de basis van het IJslandse dieet. In de vele rivieren van IJsland zijn zoetwatervis, zalm en de ridderforel te vinden. IJslandse schapen hebben een rustig leven en grazen vrij in de bergen voordat ze in de herfst naar beneden worden gebracht. Dit goede en natuurlijke leven kan er iets mee te maken hebben dat het IJslandse lamsvlees wereldberoemd is voor de uitzonderlijke smaak. De luchtkwaliteit in IJsland is zeer goed vanwege het NoordAtlantische oceaanklimaat en de constante wind. Daarbij is het overgrote deel van de energie van het land afkomstig van herbruikbare energiebronnen. Voor het verwarmen van meer dan 90% van de gebouwen in IJsland en de meeste zwembaden wordt geothermische energie gebruikt, een veel schoner alternatief voor fossiele brandstoffen. De IJslanders maken ook veel gebruik van de natuurlijke heetwaterbronnen en geothermische meren, zoals het beroemde Blue Lagoon en de Mývatn-natuurbaden, die zeer veel silicaat en andere mineralen bevatten, die een verjongend effect op de huid hebben. Zwemmen is een populaire bezigheid in IJsland. In de hoofdstad zijn veel zwembaden en bijna alle steden en dorpen, hoe klein ook, hebben een eigen gemeentelijk zwembad. Zwemles is verplicht op school en mensen van alle leeftijden ontmoeten elkaar bij het zwembad en ontspannen in de geothermische heetwaterbaden, die vaak dezelfde functie hebben als het plaatselijke café in andere landen en waar de laatste roddels worden besproken. De kwaliteit van het drinkwater in IJsland is uitzonderlijk goed door de wateraanvoer uit de bergen en van de gletsjers. Het is zelfs heel veilig (en zelfs aan te bevelen) dit water direct uit de bron te drinken. En kraanwater is slechts één waterleiding verwijderd.
GENIET VAN DE SMAAK VAN IJSLAND Het beste wat de IJslandse keuken te bieden heeft is de locatie. De IJslandse restaurants zijn omgeven door de beste viswateren ter wereld en een schone omgeving en hebben daardoor de puurste ingrediënten tot hun beschikking. De voedselproductie in IJsland is gericht op kwaliteit en verse ingrediënten. Of het nu vers gevangen vis is of vrij grazende IJslandse lam, biologisch gekweekte groenten of op de ouderwetse manier gemaakt zeezout, de pure IJslandse natuur verstrekt gezonde voedingsmiddelen aan de plaatselijke bevolking en de wereldmarkten. Duurzaamheid en veilige productie zijn belangrijk. De IJslanders hebben eeuwenlang vertrouwd op hun innoverende en creatieve manier van productie, opslag en voorbereiding van voeding. Hun creatieve mentaliteit leidt tot nieuwe, verse producten en opwindende delicatessen. De IJslandse vis staat bekend om zijn hoge kwaliteit. Deze wordt op een verantwoorde manier gevangen en bereid volgens de hoogste industriële normen, waardoor het een felbegeerd artikel is. De IJslandse lam is ook een bron van nationale trots, en staat bekend om zijn zachte vlees. De biologische groenten worden gekweekt in geothermische kassen in heel IJsland en voorzien voor groot deel in de behoefte van de bewoners. Skyr, een smakelijk mager zuivelproduct
met een hoog proteïnegehalte - vergelijkbaar met yoghurt - is nog een unieke delicatesse uit IJsland. Deze en andere verse ingrediënten vormen de basis van een rijke IJslandse eetcultuur. Chefs in IJsland omarmen de New Nordic cuisine. New Nordic cuisine is een filosofie die uitgaat van regionale ingrediënten en de nadruk legt op puurheid, eenvoud en ethisch verantwoorde productie. Menu’s worden dus samengesteld op basis van de ingrediënten van het seizoen. De IJslandse natuur, de mensen en de cultuur hebben alle een invloed op IJslandse voedingsproductie en cuisine. Er is een grote verscheidenheid aan kwalitatief goede restaurants in IJsland, veel van hen hebben zich gespecialiseerd in het gebruik van kwalitatieve IJslandse ingrediënten. Sommigen kiezen voor de traditionele keuken, anderen kiezen ervoor nieuwe wegen in te slaan bij de bereiding van eten. Veel IJslandse chefs zijn onderscheiden met internationale awards, zij combineren de verse kwaliteitsproducten, familietradities, innovatieve denkwijze en hun professionele ervaring bij het bereiden van gedenkwaardige en heerlijke maaltijden.
IJSLANDSE SPECIALITEITEN DIE JE MOET PROBEREN SKYR Skyr is een gecultiveerd zuivelproduct dat qua textuur op yoghurt lijkt, maar eigenlijk een zachte kaas is. Skyr is populair vanwege het lage vetgehalte en hoog proteïnegehalte. Het is heerlijk met bosbessen en een dot slagroom. Ook wel bekend als IJslands superfood.
LAMSVLEES De lammeren van IJsland grazen al generaties lang in het wild in de IJslandse hooglanden en eten vooral het bergkruiden, waardoor dit magere gourmetvlees zijn delicate smaak krijgt.
PLOKKFISKUR Plokkfiskur is een visstamppot van gekookte vis, aardappelen en uien, geserveerd met een witte saus en rúgbrauð. Traditioneel werd dit gerecht gebruikt om restjes in te verwerken maar nu is het een originele delicatesse.
RÚGBRAUÐ IJslands roggebrood, donker en compact, meestal behoorlijk zoet en traditioneel gebakken in een pot of gestoomd in een speciale houten doos, die wordt begraven naast een heetwaterbron. Vaak geserveerd bij een visgerecht. Zeer gezond.
HARÐFISKUR Gedroogde vis, meestal schelvis, Atlantische zeewolf of kabeljauw. Nog een superfood uit IJsland, omdat het een bijna pure bron van proteïne is. Het is een populaire snack voor kinderen, maar ook voor volwassenen, en heerlijk met een dunne laag boter erop.
ÍSLENSKT BRENNIVÍN Deze IJslandse schnaps, ook wel de Zwarte Dood genoemd, is geen gerecht, maar maakt wel degelijk onderdeel uit van de IJslandse culinaire cultuur. Het is gemaakt van gefermenteerde aardappelen en op smaak gebracht met karwijzaad. Wordt meestal koud geschonken.
Ridderforel De ridderforel is een heerlijke zoetwatervis die alleen in het hoge noorden te vinden is. Het is een basisingrediënt in de IJslandse keuken en wordt gepekeld, gerookt en gegrild.
IJSLANDS AMBACHTELIJK BIER Relatief gezien zijn de IJslanders laat begonnen met het drinken van bier: sinds 1989. In de laatste jaren zijn er een aantal microbrouwerijen ontsproten in het land en de ambachtelijk gebrouwen bieren zijn nu verkrijgbaar in IJsland.
KJÖTSÚPA IJslandse kjötsúpa, vertaald als ‘vleessoep’, is een hartige lamssoep met groenten. Het is een populair wintergerecht, maar wordt in de restaurants en thuis het hele jaar gegeten.
DE IJSLANDSE HOTDOG In de afgelopen jaren is IJsland beroemd geworden door de hotdog. Als je de hotdog besteld als “eina með öllu” (eentje met alles) heeft hij rauwe ui, gebakken ui, ketchup, mosterd en remoulade.
Cultureel Ijsland De IJslandse cultuur is ontstaan en ontwikkeld door isolatie en de extreme krachten van de natuur. De huidige IJslandse cultuur is sterk geworteld in oude gebruiken en tradities, maar is tegelijkertijd modern en vooruitstrevend.
íslensk Menning* De IJslandse taal is altijd een essentieel onderdeel geweest van de identiteit van dit eiland. Vergeleken met de moderne taal die in de andere noordelijke landen wordt gesproken, lijkt het IJslands nog het meest op het Oudnoors dat ooit in de noordelijke landen werd gesproken. IJsland is het laatste Europese land dat werd bevolkt en is, tot op de dag van vandaag, het dunst bevolkte land van het continent. In de tiende eeuw streken de emigranten uit Scandinavië en de Britse eilanden er neer en bleef het een geïsoleerde natie van voornamelijk boeren en vissers tot aan het begin van de twintigste eeuw. Isolement en de extreme krachten van de natuur hebben IJsland gevormd door de jaren en hebben een veerkrachtig volk gevormd met sterke familiebanden, sterke zin voor traditie en een intense band met de natuur. Door de eeuwen heen heeft IJsland een unieke traditie van verhalen en literatuur ontwikkeld, te beginnen met de IJslandse sages van de tiende en elfde eeuw. Het zou te veel zijn om te zeggen dat de IJslanders de oude sages nog steeds kunnen lezen, maar het is waar dat het IJslands zorgvuldig bewaard is gebleven door de eeuwen heen en dat het de taal is die het minst is veranderd van de noordelijke landen. Deze erfenis van literatuur en taal vormt het land tot op de dag van vandaag. In 2011 was Reykjavik de eerste niet-Engelssprekende stad ter wereld die werd geselecteerd als UNESCO Literatuurstad, en ieder jaar publiceert IJsland meer boeken per hoofd van de bevolking dan in andere landen. IJslanders hebben een sterke relatie met folklore en traditie. Zij vieren verschillende unieke feestdagen en feesten die verbonden zijn met de Noorse tradities, terwijl andere die verbonden zijn met de Christelijke kalender, en op een meer wereldse manier worden gevierd door de meeste IJslanders. De huidige IJslandse cultuur is sterk geworteld in gebruiken en tradities, maar is tegelijkertijd modern en progressief. IJsland heeft een hoge levensstandaard, verregaande politieke vrijheid en speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van duurzaamheid en milieuvriendelijkheid.
ÍSLENSK TUNGA** De IJslandse taal is altijd een levendig onderdeel geweest van de identiteit van dit eiland. Vergeleken met de moderne taal die in andere noordelijke landen wordt gesproken, lijkt het IJslands nog het meest op het Oudnoors dat ooit in de noordelijke landen werd gesproken. Dit komt voornamelijk door eeuwenlange isolatie in combinatie met de bewuste strijd van de bewoners om de taal te behouden. De beweging voor het behoud van de
taal begon in de 18e eeuw, toen het IJslands beïnvloed werd door het Deens, en er is sindsdien een dominant linguïstisch beleid in het land. Ieder jaar, op 16 november, “de dag van het IJslands”, reikt de Minister van Onderwijs en Cultuur de Jónas Hallgrímssonaward uit aan een IJslander die op welke manier dan ook heeft bijgedragen een de groei van de IJslandse taal. Deze datum is de geboortedag van de geliefde IJslandse dichter Jónas Hallgrímsson, die streed ter verdediging van het IJslands, tegen de Deense invloed in de 19e eeuw. In plaats van buitenlandse woorden te gebruiken voor nieuwe concepten, wordt er een nieuw uniek IJslands woord gecreëerd, of oude woorden die hun betekenis in de tijd hebben verloren worden opnieuw gebruikt. Het woord voor computer bijvoorbeeld, is Tölva, een combinatie van tala (“cijfer”) en völva (“zieneres”). En het woord voor iPad is spjaldtölva, dat een combinatie is van spjald (“plaat”) en tölva (“computer”). Om het IJslands te beschermen moet iedere IJslandse baby een naam krijgen uit het register van goedgekeurde namen, of een aanvraag sturen naar een speciaal namencomité, die deze naam accepteert of weigert op basis van de IJslandse orthografie- en grammaticaregels. Tegen de Europese conventie van familienamen in, behoudt IJsland het patronieme en matronieme naamsysteem. Iedereen - inclusief de president en minister-president - wordt aangesproken met de voornaam omdat de achternaam alleen aangeeft dat ze de zoon of dochter zijn van hun vader of moeder, waarvan de laatste in populariteit groeit. Er zijn twee IJslandse woorden die hun weg hebben gevonden naar het Nederlands en, niet verwonderlijk, deze hebben te maken met geologie. Dit zijn de woorden “geiser”, afgeleid van een geiser in IJsland die Geyser heet, en “jökulhlaup”, een wetenschappelijke term om een gletsjeroverstroming te beschrijven, die wordt veroorzaakt door plotseling smeltend ijs als gevolg van bijvoorbeeld een subglaciale eruptie.
* IJslandse cultuur ** IJslandse taal
Kerst in IJsland verschilt erg met de kerst zoals ze in de meeste andere landen wordt. gevierd.
VIER DE FEESTDAGEN IN IJSLAND IJsland is de ideale plaats om de feestdagen te vieren. De IJslandse cultuur heeft een rijke kersttraditie. En om eerlijk te zijn, voor een feest met zoveel lichtjes is het best handig dat het zo donker is. De IJslanders vieren 13 dagen kerst en de traditie is gericht op lekker eten en familie. Deze viering is bij de meeste IJslanders diepgeworteld, omdat het samenvalt met de donkerste periode van het jaar en de tijd van het jaar dat de dagen weer langer gaan worden. Daarom leggen de IJslanders extra nadruk op het licht tijdens de viering van het Joelfeest (Yuletide). De IJslanders versieren hun huizen aan de binnen- en buitenkant met kerstverlichting. En, zoals in vele andere delen van de wereld, staat er in de huiskamer een schitterend versierde kerstboom. Maar kerst wordt in IJsland ook behoorlijk anders gevierd dan in andere landen. Om te beginnen heeft IJsland niet één maar 13 Kerstmannen, met de vrolijke naam Jólasveinar (Joëljongens). In plaats van dat ze vanaf de Noordpool met een arrenslee met rendieren komen vliegen, wonen de Jólasveinar in de bergen
en lopen ze één voor één tot kerstavond naar de dorpen om de kinderen kleine cadeautjes te brengen. Dit was niet altijd het geval. Volgens de IJslandse traditie hebben hun zonden iets te maken met hun slechte genen en/of opvoeding. Zij zijn de kinderen van de driehoofdige reuzin Grýla - die graag stamppot van stoute kinderen eet - en haar derde echtgenoot Leppalúði, die een vergelijkbaar lelijk monster was. Maar misschien wel erger is hun kat Jólakötturinn, waarvan wel wordt gezegd dat hij de kinderen opeet die op eerste kerstdag geen nieuwe kleren krijgen. Oudejaarsavond is waarschijnlijk wel het grootste feest van het jaar. De hele avond is er vuurwerk te zien, met als hoogtepunt om middernacht, als de lucht minutenlang oplicht en de brandweerauto’s en boten in de haven hun toeters en bellen laten horen en zo het nieuwe jaar inluiden. Het is zeker het mooiste vuurwerkspektakel dat je ooit zult zien.
VRIJHEID
& GELIJKHEID
Individuele vrijheid is een belangrijk onderdeel van de IJslandse identiteit sinds de nederzetting. Noorse boeren en zeemannen vluchtten voor politieke vervolging en gingen op zoek naar een nieuw land waar zij hun eigen baas konden zijn. Omdat het land geen centrale regering had, werden alle beslissingen genomen tijdens regionale en nationale bijeenkomsten na discussie en overleg. Ondanks dat IJsland 700 jaar viel onder het juk van Noorwegen en Denemarken, zijn onafhankelijkheid en zelfredzaamheid altijd een belangrijk kenmerk van de IJslandse mentaliteit geweest. De nationale bijeenkomst, Althingi, werd tijdens deze periode nog steeds gehouden en is nu IJslands belangrijkste regerende orgaan, IJsland heeft hierdoor de oudste parlementaire democratie ter wereld. Ondanks alle oude tradities is de IJslandse politiek vooruitstrevend. Het land haalt regelmatig de hoogste plaats in onderzoeken naar politieke vrijheid, gelijkheid van de seksen en menselijke ontwikkeling. IJsland koos de eerste vrouwelijke president ter wereld in 1980. Het land stond de afgelopen jaren op de eerste plaats in het Global Gender Gap Report van het Wereld Economisch Forum. Deze meting betekent dat IJsland het land is waar vrouwen het meest kunnen profiteren van gelijke kansen op onderwijs en gezondheidszorg. Ook kunnen vrouwen volledig deelnemen aan het politieke en economische leven in het land. Vrouwen bekleden hoge plaatsen in de politieke macht, hebben bijna evenveel zetels in het parlement als mannen en hebben ongeveer evenveel professionele en technische banen als mannen. IJsland is ook toonaangevend in de LHBT-rechten. In 2009 kozen de IJslanders de eerste openlijk homoseksuele minister ter wereld. Geregistreerd partnerschap voor stellen van dezelfde sekse is wettelijk toegestaan sinds 1996. Een nieuwe wet in 2010 zorgde er niet alleen voor dat het homohuwelijk legaal werd, maar ook dat het huwelijk een genderneutraal instituut werd, wat betekent dat er wettelijk geen onderscheid wordt gemaakt tussen hetero- en homohuwelijken. Het land viert het Gay Pride festival in Reykjavik zo uitbundig alsof het een nationale feestdag is. Ongeveer een kwart van de bevolking woont het feest jaarlijks bij - en het wordt niet als vreemd beschouwd dat de voormalige burgemeester van Reykjavik, Jón Gnarr, op het festival verschijnt als drag. IJsland wordt ook regelmatig benoemd tot de meest vredelievende natie ter wereld volgens de Global Peace Index, die gepubliceerd wordt door het Institute for Economics and Peace. Het Amerikaanse leger had in Keflavík in de tweede Wereldoorlog een basis, en een kleine militaire vertegenwoordiging tot 2006, maar IJsland zelf heeft nog nooit een eigen leger gehad. De criminaliteit van IJsland is een van de laagste ter wereld. Agressieve criminaliteit is zeldzaam in IJsland maar wordt wel serieus genomen door de IJslandse politie. Automatische geweren en de meeste handpistolen zijn illegaal in IJsland. De IJslandse politie, met uitzondering van de Viking-eenheid (het SWAT-team), draagt geen wapens bij zich. Foto: Imagine Peace Tower is een openluchtkunstwerk gemaakt door Yoko Ono en opgedragen aan John Lennon. Het bevindt zich op Viðey-eiland, Reykjavik.
CREATIEF IJSLAND Voor een ge誰soleerd eiland in de Noord-Atlantische oceaan is creativiteit erg belangrijk. Schrijven en muziek zijn er een integraal onderdeel van het leven op het platteland sinds de 9e eeuw, toen IJsland werd bewoond.
IJSLAND ALS INSPIRATIEBRON Creatieve zielen in IJsland halen hun inspiratie nog steeds uit het dramatische landschap, de cultuur, de donkere winters en de heldere zomers. Hoe dan ook, IJsland kan ook een inspiratiebron zijn voor jou.
Dit is tot op de dag van vandaag nog steeds zo, de creatieve industrie heeft meer dan 5% van de werkende bevolking in dienst, dat is meer dan de visindustrie en de landbouw bij elkaar en het heeft een groter aandeel in het BBP dan de landbouw. Vooral de IJslandse muziek heeft een groot publiek bereikt in de afgelopen jaren op globaal niveau, dankzij internationale popsterren als Björk en Sigur Rós. Beiden zijn ongetwijfeld beïnvloed door de diepgewortelde IJslandse tradities. Een bepaalde vorm van narratieve poëzie, de Oud-IJslandse rímur, die oraal wordt overgebracht en uit de 14e eeuw stamt, is doorgedrongen tot de modernere werken van Sigur Rós. IJslandse muziek heeft een waardig thuis gevonden om talenten te tonen in de Harpa Concertzaal en Conferentiecentrum, een gebouw dat de prestigieuze Mies Van Der Rohe architectuuraward ontving. Ook heeft IJsland een aantal getalenteerde schrijvers voortgebracht, waaronder de Nobelprijswinnaar Halldór Laxness en, recenter, de schrijvers van misdaadromans Yrsa Sigurðardóttir en Arnaldur Indriðason, van wie de boeken in vele talen over de hele wereld zijn vertaald. IJsland heeft een goed onderwezen bevolking met een relatief hoog aantal geletterden. Het is geen toeval dat de hoofdstad van IJsland, Reykjavik, de eerste niet-Engelssprekende stad ter wereld was die werd geselecteerd als UNESCO Literatuurstad in 2011. Dramatische kunsten zijn ook een basis voor de IJslandse cultuur. Veel gerespecteerde schrijvers uit het land schrijven alleen theaterwerken, of passen hun voorgaand werk aan voor de bühne. IJslandse theaters worden steeds populairder onder de plaatselijke bevolking en het relatief jonge IJslandse dansgezelschap maakt snel opkomst, zowel plaatselijk als in het buitenland. Ook de filmindustrie maakt furore in de laatste jaren en maken graag gebruik van de toestroom van Hollywood-regisseurs die
naar IJsland komen om te filmen in het ongelooflijke landschap van IJsland. IJslandse film hebben enthousiaste kijkers in het buitenland gekregen. Vooral het werk van Baltasar Kormákur is erg succesvol, zoals ‘101 Reykjavik’, dat is gebaseerd op een boek van de IJslandse auteur Hallgrímur Helgason, en ‘Mýrin’ (“Jar City”), gebaseerd op een boek van Arnaldur Indriðason. Zijn film uit 2012, ‘The Deep’, die het waargebeurde verhaal vertelt van een visser die midden in de winter naar de kust zwom toen zijn boot aan de zuidkust van IJsland was gezonken, werd genomineerd voor de beste buitenlandse film tijdens de 85e Academy Awards. IJslandse kunstenaars, zoals Ragnar Kjartansson, die met zijn performance art vaak verschillende media als schilderijen, muziek en video’s gebruikt; en Katrín Sigurðardóttir die met haar beeldhouwwerk de grenzen tussen fysische structuren en perceptie onderzoekt, hebben bijgedragen aan een goede reputatie van IJslandse kunstenaars om wereldwijde aandacht krijgen. De in opkomst zijnde video game-ontwikkelaars op wereldniveau bevestigen nog eens hoe belangrijk innovatie en creativiteit zijn voor de IJslandse maatschappij. Het massaal gespeelde online multiplayer-spel ‘Eve Online’ en het vrijetijdsspelletje Quizup zijn bijvoorbeeld in IJsland gemaakt en hebben wereldwijd een hoog aantal aanmeldingen. IJslandse ontwerpers zoeken naar innovatie en duurzaamheid, en hebben daarmee een groeiend respect verworven voor IJslandse kunstenaars in internationale kringen en ondersteunen zo de reputatie voor creativiteit die het land heeft. Maar IJsland is waarschijnlijk nog het bekendst om de iconische wollen trui, de lopapeysa. Modeontwerpen en algemeen ontwerpen zijn nu veelzijdige en bloeiende industrieën in IJsland. Het DesignMarch-festival in Reykjavik groeit en ontwikkelt zich ieder jaar, het Reykjavik Modefestival bevestigt dit nog eens.
FESTIVALS IN IJSLAND De spaarzame IJslandse bevolking houdt er van om bij elkaar te komen. Het hele jaar rond vind je in IJsland muziek-, film- en modefestivals. Tijdens de zomer trekken de stadsfestivals grote groepen mensen uit het hele land, en domineren de kalender. Met de vele uren licht in de zomer en de lange avonden in de winter, is er niets beter dan een goed festival in IJsland. Ga voor meer selecties naar www.visiticeland.com
Sónar Reykjavík
DesignMarch
Tectonics Music Festival
Sónar, het muziekfestival voor “geavanceerde muziek en multimediakunst” is opgericht in 1994 in Barcelona en is uitgebreid naar een groot aantal steden over de hele wereld, waaronder Reykjavik, en is daarmee hard op weg een van de belangrijkste muziekfestivals op de jaarlijkse kalender te worden.
Gedurende vier dagen in maart is Reykjavik gevuld met exposities, evenementen en conferenties over design. Ook het jaarlijkse Reykjavik Modefestival valt daar tegenwoordig onder.
Het jaarlijkse Tectonics Festival is opgezet in IJsland door Ilan Volkov en de bedoeling is om symfonische orkesten moderner en meer experimenteel te laten spelen. Het programma varieert per jaar maar er is altijd een samensmelting van klassiek en modern, improvisatie, elektronische muziek en rock.
REYKJAVIK MODEFESTIVAL
REYKJAVIK KUNSTFESTIVAL
Het Reykjavik Modefestival is het belangrijkste platform voor de altijd gedurfde en getalenteerde IJslandse modeontwerpers. Het festival laat de ontwikkeling en mogelijkheden in de IJslandse mode-industrie zien.
Het Reykjavik kunstfestival is een viering van alle soorten kunst en sinds 1970 een basisingrediënt voor het culturele leven in Reykjavik. Het festival duurt twee weken en vindt plaats op verschillende locaties in de stad.
REYKJAVIK SHORT & DOCS
DARK MUSIC DAYS Het nieuwe jaarlijkse muziekfestival Dark Music Days is een hedendaags muziekevenement met een groeiende populariteit. Het festival wordt georganiseerd door de IJslandse Composer Society in samenwerking met de beste artiesten van het land.
ALDREI FÓR ÉG SUÐUR Ieder paasweekend trekken IJslanders van over het hele land naar Ísafjörður, een klein vissersdorpje in de westelijke fjorden van IJsland. Waarom? Zij gaan naar het beroemde en beruchte gratis rockfestival dat wordt georganiseerd om lokaal talent samen met de grootste IJslandse namen te zien spelen.
Een filmfestival met een wereldwijde selectie sexy, grappige, overweldigende, educatieve korte films, animatiefilms en documentaires.
IJSLANDSE WINTERSPELEN De noordelijke slopestyle free skicompetitie van het seizoen vindt plaats in Akureyri, een van de populairste skibestemmingen van IJsland. Dit is een unieke kans voor skiërs en enthousiastelingen om deze stad bij de poolcirkel te ontdekken en beleven.
EISTNAFLUG
ICELAND AIRWAVES
In een willekeurig fjord aan de oostkust van IJsland komen de vriendelijkste duivelshoorn blazende metalheads ter wereld bij elkaw ar voor een weekend van crowdsurfen en andere metalgerelateerde activiteiten. ww
Ledere herfst vliegen duizenden mensen naar Reykjavik voor Iceland Airwaves, een muziekfestival van vijf dagen waarbij honderden muzikanten optreden in bars en cafés in de stad en in Harpa, de relatief nieuwe concertzaal en tevens het conferentiecentrum van IJsland.
REYKJAVIK PRIDE Tienduizenden IJslanders en bezoekers uit het buitenland komen samen in Reykjavik om mee te doen aan de jaarlijkse Reykjavik Pride Parade, of deze te bekijken, gevolgd door een openluchtconcert. De parade is ongetwijfeld het hoogtepunt maar er vinden ook een groot aantal andere festiviteiten plaats gedurende de week.
LÓKAL Het internationale theaterfestival Lókal is een jaarlijks evenement in Reykjavik, met theatervoorstellingen van over de hele wereld. Het doel van dit festival is het IJslandse en internationale vernieuwende theater dichter bij elkaar te brengen.
REYKJAVIK DANCE FESTIVAL Dit is meer dan een festival, het is meer een gemeenschap rondom dansen en choreografie. Een decor voor iedereen die meedoet en collectief op zoek wil gaan naar andere manieren van doen, denken, zien, horen, spreken, maken en deelnemen.
HET REYKJAVIK INTERNATIONALE LITERATUURFESTIVAL Ieder jaar in september organiseert het Reykjavik Internationale Literatuurfestival lezingen, seminars, interviews en discussies met zowel buitenlandse als IJslandse schrijvers.
SEQUENCES
ALL TOMORROW’S PARTIES Het internationale muziekfestival All Tomorrow’s Parties komt nu ook naar IJsland en vindt plaats in een verlaten NAVO luchtbasis bij Keflavík, waardoor het hele evenement een bijzondere achtergrond krijgt voor het beluisteren van de A-lijst artiesten.
SKJALDBORG FILMFESTIVAL Het Skjaldborg filmfestival vindt plaats in de pinkstervakantie in het kleine kustplaatsje Patreksfjörður. Het festival biedt filmmakers en enthousiastelingen van documentaires de kans om in een forum over de rijke en groeiende documentaire- en filmindustrie van Ijsland te discussiëren.
REYKJAVIK JAZZ FESTIVAL Het Reykjavik Jazz Festival presenteert de beste IJslandse jazz, met exotische vleugjes uit de internationale jazz scene.
LUNGA KUNSTFESTIVAL
Dit festival wordt iedere zomer gehouden in Seyðisfjörður, een klein dorpje in OostIJsland. Het LungA Kunstfestival trekt artiesten aan om een week lang deel te nemen aan workshops en bezoekers om de resultaten te bekijken in de exposities en te genieten van het afsluitende concert met populaire IJslandse bands.
Sequences is een festival van tien dagen dat ieder jaar in IJsland plaatsvindt en uitsluitend gaat om real-time visuele kunst, met name time-based performances, sonic works, video’s en tussenkomst van het publiek.
REYKJAVIK INTERNATIONAL FILMFESTIVAL RIFF vindt ieder jaar laat in september plaats en duurt elf dagen. Het filmfestival heeft als hoogtepunt de onafhankelijke films van over de hele wereld met de nadruk op nieuwe filmmakers. RIFF moedigt de interactie tussen film en andere kunstvormen aan door concerten, foto-exposities en meer te organiseren.
IJSLAND OP HET WITTE DOEK Over buitenaardse locaties gesproken: IJsland komt regelmatig voor in de populaire HBO-serie Game of Thrones. Scènes die zich afspelen ten noorden van de muur zijn vaak geschoten in IJsland, maar de IJslandse natuur is ook te zien in andere delen van Westeros.
“Ik wilde al in IJsland filmen sinds ik daar voor de eerste keer ben geweest, in de 90er jaren. Het is een van de meest unieke en inspirerende landschappen op deze aarde”; zegt Darren Aronofsky, van wie de film Noah (2014), een episch verhaal over een arkbouwer, werd verfilmd in IJsland. Maar Aronofsky is niet de enige. Filmmakers worden al langer aangetrokken door IJsland, geïnspireerd door de schoonheid, lange dagen met daglicht en het gevarieerde landschap dat het mogelijk maakt verschillende werelden te creëren binnen korte afstand. Velen herinneren zich The Flags of Our Father (2006), het epische drama over de Tweede Wereldoorlog van Clint Eastwood, een beschrijving van één kant van de strijd om Iwo Jima en de mannen die vereeuwigd werden in een van de meest iconische oorlogsfoto’s van onze tijd. De film werd bijna geheeld geschoten op het schiereiland Reykjanes. Een ander voorbeeld is The Secret Life of Walter Mitty (2013) van Ben Stiller, voor een groot deel in IJsland gefilmd, waarin IJsland locaties in Groenland, Afghanistan en de Himalaya (en uiteraard IJsland zelf) moet uitbeelden. De avonturen van Lara Croft in Tomb Raider (2001) speelde zich gedeeltelijk af in Siberië en het IJslandse gletsjermeer Jökulsárlón beeldde de ijstoendra uit. Later was James Bond verwikkeld in een epische autorace over een met ijs beslagen oppervlakte van hetzelfde meer in Die Another Day (2002). Hetzelfde meer werd ook gebruikt voor de verfilming van de openingsscène van A View To A Kill (1985), waar Bond zijn aanzienlijke skitalenten laat zien in een ontsnapping aan de Russische slechteriken. In 2005
reisde een haveloze Bruce Wayne af naar Bhutan om te trainen met zijn mentor en later aartsvijand Ra’s al Ghul en League of Shadows, in Batman Begins van Christopher Nolan. Zoals je al geraden hebt: de scènes werden gefilmd in IJsland en het grote schietgevecht op precies hetzelfde gletsjermeer. Andere superhelden, zoals Judge Dredd (1995) en The Mighty Thor (Thor: The Dark World, 2013) zijn ook in IJsland gefilmd, het buitenaardse decor is creatief gebruikt in het sci-fi-genre voor zowel andere planeten als een post-apocalyptische wereld. Prometheus (2013), de prequel van de Alien-serie, werd grotendeels gefilmd in IJsland, met de bijzonder boeiende openingsscène bij de waterval Dettifoss. In Oblivion was Tom Cruise te zien terwijl hij langs de zwarte zanden van het IJslandse binnenland racete, dat dienst deed als New England na een nucleaire oorlog. Scènes van Interstellar (2014) en Star Trek: Into Darkness (2013) zijn ook in IJsland gefilmd. Over buitenaardse locaties gesproken: IJsland komt regelmatig voor in de populaire HBO-serie Game of Thrones. Scènes die zich afspelen ten noorden van de muur zijn vaak geschoten in IJsland maar de IJslandse natuur is ook te zien in andere delen van Westeros. En het is niet alleen de IJslandse natuur die voorkomt in de serie. Ook de IJslandse band Sigur Rós en deelnemer aan de Sterkste man van de wereld Hafthór Júlíus Björnsson komen erin voor. Geïnteresseerde bezoekers kunnen naar bekende decors in het land reizen, aangegeven op de map op www.filminiceland.com.
PRACHTIG REYKJAVIK Klein, veilig en vriendelijk: Reykjavik is een moderne stad nauw verbonden met de natuur.
DE KLEINE HOOFDSTAD MET EEN GROOT HART Vergis je niet: een constante stroom van energie en vele evenementen houden de stad levendig en sidderend van opwinding.
Vergis je niet: een constante stroom van energie en vele evenementen houden de stad levendig en sidderend van opwinding. Reykjavik is, met 120.000 inwoners, niet een echte metropolis. Een paar wolkenkrabbers sieren de lucht, er zijn nauwelijks files en gezichten zijn bekend. Maar vergis je niet: een constante stroom van energie en vele evenementen houden de stad levendig en sidderend van opwinding. Zonnige dagen voelen aan als spontane vakantiedagen in Reykjavik. Austurvรถllur, een groen plein voor het parlementsgebouw,
loopt vol met zonnebaders en picknickende mensen, de lokale bevolking en toeristen slenteren langs de Laugavegur, winkelen, drinken koffie en kijken naar mensen. Dorstige mensen proberen een plaatsje te bemachtigen op de overvolle terrassen tijdens happy hour. Zingende straatmuzikanten verschijnen op de stoepen, performance artiesten doen hun kunsten en een lopend orkest verschijnt plotseling. Er kan van alles gebeuren. Het centrum van Reykjavik (ook bekend als 101 vanwege de postcode) is het epicentrum van
de rijke cultuur en kunsten van IJsland. Overdag is er voornamelijk een cafécultuur. De constante zoem van de conversaties in de vele cafés houdt de stad levendig. Gratis Wi-Fi en koffie bijschenken is heel gewoon, waardoor de cafégangers van Reykjavik graag blijven hangen totdat ze genoeg hebben van de zwarte elixer. Als de dag in de avond overgaat, stromen de restaurants van de stad vol met mensen. Door heel 101 getuigen de grappige muurschilderingen en straatartiesten van het creatieve en prettige karakter van de
stad. Kunstgalerieën zoals het Reykjavik Kunstmuseum en de Nationale Galerie tonen het werk van klassieke IJslandse kunstenaars en de kleinere onafhankelijke galerieën laten het werk zien van modernere IJslandse en internationale artiesten. Er zijn verschillende musea die de cultuur en geschiedenis van zowel de stad als het land conserveren. Reykjavik is benoemd tot UNESCO Literatuurstad en is dan ook het epicentrum van IJslandse literatuur, je zult er schatten aan literaire werken vinden en een rijkdom aan getalenteerde dichters en schrijvers.
IJsland
GEEN BESTEMMING MAAR EEN AVONTUUR
AVONTUURLIJK IJSLAND In IJsland bevindt het avontuur zich altijd dichtbij. Rijd 20 minuten in een willekeurige richting en je vind jezelf in een afgelegen gebied midden in een spectaculair IJslands landschap. Maar deze landschappen zijn niet alleen om naar te kijken.
GEMAAKT VOOR EXTREME BELEVING IJsland is perfect voor een extreme beleving. Er zijn genoeg bergen, vulkanen, gletsjers, rivieren, meren, grotten en ander onherbergzaam terrein waardoor IJsland een paradijs is voor iedere outdoor enthousiasteling. De wandelsport is al lang een populaire activiteit in IJsland en je
Nauthólsvík, windsurfen in de baai of uit de stad trekken om de
kunt er prachtige paden vinden door alle delen van het land, van
IJslandse golven te beleven, waar op goede dagen een kleine
korte dagtochten tot trektochten van verschillende dagen, zoals
groep surfers te zien is.
het 53 km lange en beroemde Laugavegur-pad, dat je langs de Eyjafjallajökull-vulkaan en naar de prachtige binnenlanden van IJsland leidt. Dit pad wordt als een van de meest spectaculaire wandelpaden ter wereld beschouwd. De
IJslandse
heuvels
bieden
In de oceaan of in een gletsjerrivier, voor koud water hoef je niet bang te zijn als je je goed voorbereidt. Wildwaterkanoën is zelfs een klassieke activiteit die meer door de IJslanders wordt gedaan dan door de toeristen. In 1983 hebben meer dan 150.000
en
IJslanders, dat is ongeveer de helft van de bevolking, de Hvítá-
snowboardmogelijkheden van de late herfst tot aan de lente.
uitstekende
ski-
rivier in Zuid-IJsland afgedaald. Gevorderde rafters kunnen ook
Door het hele land kun je uitstekende skiresorts vinden, vooral
de Jökulsá-rivier in Oost-IJsland proberen, met een 4+ niveau
in de westelijke fjorden, Noord-IJsland, Oost-IJsland en dichtbij
aan stroomversnellingen.
Reykjavik.
Omdat IJsland een van de weinige eilanden is op de Mid-
Voor diegenen die liever gemotoriseerd op avontuur gaan is het
Atlantische Rug, geeft het niet alleen de kans om dit geologische
mogelijk te kiezen tussen excursies met gids per sneeuwmobiel
fenomeen te bekijken, maar de nog uniekere kans om te
rond de gletsjers van IJsland, of een jeepsafari door de
snorkelen of te duiken tussen de continentale platen. Je moet
hooglanden, het ongerepte binnenland van IJsland.
je daarvoor wel begeven in een gletsjerrivier die uitloopt in
Ook al denk je bij IJsland niet direct aan watersporten, ze zijn wel degelijk aanwezig op dit Noord-Atlantische eiland. Alle kinderen leren op school zwemmen en zwemmen is nog steeds een populaire bezigheid voor IJslanders van alle leeftijden. De
Thingvallavatn, het grootste meer van IJsland, maar het koude water biedt vaak de beste zichtbaarheid, waardoor je de jongste aardkorst ter wereld, die nog steeds 2 cm per jaar groeit, met eigen ogen kunt zien.
geothermische energie onder je voeten verwarmt meer dan 170
De IJslandse natuur delen met de natuurlijke bewoners is
zwembaden door het hele land, en er is niets mooier dan langs
net zo’n unieke ervaring. Je kunt walvissen spotten op een
de weg te stoppen om vervolgens op zoek te gaan naar één van
van de vele boten die rond het eiland varen, het vogelleven
de vele natuurlijke heetwaterbaden die IJsland rijk is en die vaak
bestuderen, of het binnenland ontdekken op de rug van een
net even buiten het zicht verscholen liggen.
IJslands paard, je zult je blijven verbazen over de boeiende
Voor een adrenalinekick kunnen bezoekers ook lid worden van de plaatselijke zeezwemmersclub en een duik nemen in
schoonheid van het ruige landschap.
ACTIEF IN IJSLAND SURFEN In de afgelopen jaren heeft IJsland een reputatie opgedaan als surfplek. De golven kunnen er eersteklas zijn, al heb je wel een speciaal dikke wetsuit nodig vanwege de watertemperatuur. Een kleine groep surfers beoefent hun sport het hele jaar door en er zijn een aantal touroperators voor bezoekers.
SUPER JEEP De hooglanden van IJsland zijn ruig en besneeuwd. Het is echter mogelijk
SNEEUWMOBIEL
om gedurende bijna het hele jaar delen van de
Een prettige en misschien
hooglanden per jeep te
minder inspannend alternatief
verkennen.
voor de wandelsport is reizen per sneeuwmobiel, een geweldige manier om de verschillende gletsjers op IJsland te ontdekken.
WALVIS SPOTTEN De populairste activiteit op IJsland is walvis spotten. Als je iets verder doorreist naar Noord-IJsland, vind je een aantal van de beste plekken van het land om walvissen te spotten.
ZALMVISSEN In IJsland bevinden zich een aantal van de beste rivieren ter wereld om op zalm te vissen. Sommige wereldberoemde zalmvissers komen regelmatig naar IJsland om een hengeltje uit te gooien.
WANDELEN Van korte wandelingen tot trektochten van meerdere dagen, de bergen van IJsland lenen zich voor iedere soort en bieden ongelooflijk mooie uitzichten. In het zuidelijke deel van het Vatnajรถkull Nationaal Park bijvoorbeeld, biedt Skaftafell een geweldig uitzicht over kartelige pieken, glinsterende ijskappen, en barre vloedvlakten die zich uitstrekken in de richting van de zee.
IJSKLIMMEN Omdat de gletsjers smelten en bewegen, veranderen ze van dag tot dag. Je kunt echter altijd wel een verticale ijsmuur vinden en er worden het hele jaar door excursies georganiseerd voor ieder niveau.
RIVIERRAFTEN Voor diegenen die niet bang zijn voor een beetje gletsjerwater heeft IJsland geweldige rivieren om te raften en zwemmen als de boot niet snel genoeg gaat.
KAJAKKEN De heldere rivieren in IJsland zijn perfect geschikt om te kajakken op een stroompje en er zijn maar weinig dingen in het leven die kajakken in de kalme zee van een willekeurig fjord overtreffen.
GROTBEZOEK Overal in IJsland zijn lavagrotten en andere grotten te vinden. Een kleine opening in de grond leidt vaak naar een onverwachte wereld onder de grond, vol met geologische formaties als stalagmieten en stalactieten die je nergens anders zult vinden.
PAARDRIJDEN Hoe kun je het IJslandse landschap beter bekijken dan vanaf de rug van een paard? De IJslandse paarden zijn kleiner dan gemiddeld maar durf ze geen pony’s te noemen. Met twee extra loopjes is een rit op een IJslandse paard een bijzondere ervaring.
DUIKEN Meestal worden duiken en snorkelen geassocieerd met tropische eilanden en exotische vissen, maar het gletsjerwater van IJsland biedt een zeer goede zichtbaarheid en het zicht op de jongste aardkorst die uitstulpt van de Mid-Atlantische Rug is spectaculair.
DUURZAAM IJSLAND Omdat IJsland een klein eiland is in het midden van de Noord-Atlantische Oceaan, moest het middelen vinden om zoveel mogelijk in eigen onderhoudend te voorzien. Om die reden worden alle bronnen zo goed mogelijk gebruikt. De belangrijkste daarvan zijn de herbruikbare energie en de visserij.
Voor een land dat grotendeels afhankelijk is van zijn eigen duurzame beheer van de bronnen is milieubescherming een topprioriteit in IJsland. IJsland gebruikt groene energie en gezien de economische afhankelijkheid van de visserij en de export van zeeproducten, is de duurzame verwerking van levende grondstoffen uit de zee zowel economisch als milieutechnisch gezien een prioriteit. Het is natuurlijk een mythe dat IJsland de grootste producent van bananen in Europa is, maar IJsland heeft wel een aantal kassen, die met geothermische energie worden verwarmd, waardoor IJsland groenten en fruit kan telen die anders niet in dit klimaat zouden groeien. Visserij is al lang de grootste industrie van IJsland, en vis is het meest geëxporteerde product. Om de visvoorraad van IJsland te beschermen is er na
jarenlange studie in 1990 een quotasysteem geïntroduceerd, dat succesvol is gebleken voor de bescherming van deze belangrijke bron. Reykjavik, wat ‘Rookbaai” betekent, refereert aan de stoom die uit de nabij gelegen heetwaterbronnen komt, en die de inwoners in het begin van de 20e eeuw gebruikten om hun kleren in te wassen. In 1930 werd het eerste openbare gebouw verwarmd met geothermische energie. Vandaag de dag wordt geothermische energie gebruikt om 90% van de gebouwen in het land te verwarmen en voor 25% van de elektriciteitsproductie. De rest van de energiebehoefte wordt voldaan door emissievrije waterkracht, en daardoor is IJsland een van de groenste landen ter wereld.
Suðureyri Flateyri
Bolungarvík Hnífsdalur Ísafjörður Súðavík
DRANGAJÖKULL D DRA AN
Þingeyri
Hofsós
Djúpavík Skagaströnd
Sauðárkrókur Hólmavík
Bíldudalur Tálknafjörður Patreksfjörður
Drangsnes
Blönduós Varmahlíð
Brjánslækur Reykhólar Hvammstangi Laugarbakki Borðeyri Búðardalur
Stykkishólmur
Hellissandur
Rif Ólafsvík
Grundarfjörður
HO
SNÆFELLSJÖKULL SN NÆFELLSJÖ ÆF ÖK KULL LLL
LANGJÖKULL Borgarnes
Akranes Laugavatn
Mosfellsbær
Reykjavík
Hafnarfjörður
Flúðir
Kópavogur Hver H Hveragerði
Keflavík
Selfo S osss Selfoss Grindavík
Þorlákshöfn
Eyrarbakki E Ey yr Stokkseyri Hella S Hvolsvöllur
MÝRDALSJÖ EYJAFJALLAJÖKULL EY
Vestmannaeyjar
Grímsey Raufarhöfn
Kópasker Þórshöfn Siglufjörður Ólafsfjörður
Húsavík
Bakkafjörður
Hrísey Dalvík Grenivík
Vopnafjörður Akureyri
Laugar Mývatn Bakkagerði
Egilsstaðir
Seyðisfjörður Neskaupsstaður Nes Nesk aupsstaðurr Eskifjörður Reyðarfjörður Fáskrúðsfjörður
OFSJÖKULL
Stöðvarfjörður Breiðdalsvík
Djúpivogur
VATNAJÖKULL
Höfn í Hornafirði
Stad / gemeente Bezienswaardigheid Ringweg (nr. 1) Secundaire weg Bergweg
Kirkjubæjarklaustur
ÖKULL
50 km Vík í Mýrdal
100 km 50 mi
100 mi
IJSLAND - ALGEMENE INFORMATIE PASPOORT EN VISUMS
IJsland is lid van het Schengenverdrag dat reizigers uit de 22 EU-landen vrijstelt van individuele grenscontroles. Voor reizigers buiten het Schengengebied is een geldig paspoort nodig, dat ten minste drie maanden na de datum van aankomst geldig is. Ga voor meer informatie over paspoorten en visums, en over de reglementen van het Schengengebied, naar de website van de IJslandse Immigratiedienst: www.utl.is.
AANKOMST IN IJSLAND
Er zijn busdiensten tussen Reykjavik en Keflavík International Airport die aansluiten op aankomende en vertrekkende vluchten, met gegarandeerde zitplaatsen. De bussen vertrekken iedere 4560 minuten vanaf Keflavík. De rit tussen het vliegveld en Reykjavik duurt ongeveer 45 minuten. Voor vertrekkende vluchten wordt aanbevolen een bus te nemen die 2,5 uur voor je vluchttijd vertrekt. Het is mogelijk om een transfer naar je hotel te regelen. Er zijn taxidiensten van en naar het vliegveld aanwezig. De autoferry MS Nörrona vaart wekelijks tussen Denemarken en Seyðisfjörður in Oost-IJsland, zodat bezoekers de mogelijkheid hebben hun eigen vervoersmiddel mee te brengen.
RIJDEN IN IJSLAND
Rondweg nr. 1 rondom IJsland heeft een lengte van 1.332 km (827 mijl). De algemene snelheidslimiet is 50 km per uur in de bebouwde kom, 80 km per uur op landwegen van zand en stenen en 90 km per uur op de geasfalteerde landwegen. De grote snelwegen zijn geasfalteerd. De meeste bergwegen zijn tot eind juni gesloten, of zelfs nog langer, vanwege de sneeuw en modder, waardoor ze onberijdbaar zijn. Ga voor meer informatie naar www.safetravel. is. De meeste wegen in het binnenland van IJsland zijn van los zand en stenen, en in het bijzonder los aan de kant van de weg. De bergwegen zijn behoorlijk smal en niet geschikt voor hard rijden. Hetzelfde geldt voor een aantal bruggen waar maar één auto tegelijk overheen kan rijden. Informatie over de gesteldheid van de weg, tel.: +522-1000, dagelijks 8.00–16.00 uur. www.road.is.
De nationale taal is IJslands. Engels en wordt bijna overal in het land gesproken. Op school wordt als derde taal Deens onderwezen.
Het is wettelijk verboden buiten de openbare aangeven wegen te rijden. De IJslandse natuur is delicaat en bandensporen kunnen buiten de wegen substantiële schade aanrichten aan de vegetatie en afdrukken achterlaten die tientallen jaren te zien zullen zijn. Respecteer de natuur en rijd voorzichtig. Op sommige bergroutes wordt het sterk aangeraden met twee of meer auto’s te rijden. Passagiers voor en achter in de auto zijn wettelijk verplicht veiligheidsriemen te gebruiken. Het is wettelijk verboden te rijden onder invloed van alcohol en telefoneren tijdens het rijden is ook strikt verboden.
MEDISCHE ZORG
NATIONALE PARKEN
TAAL
Apotheken heten “Apótek” en zijn tijdens normale kantooruren geopend. Er zijn er maar een aantal ‘s avonds geopend. Je kunt medische zorg krijgen tijdens normale kantooruren in een medisch centrum, in het IJslands “Heilsugæslustöð” geheten. Bel voor meer informatie +354-585-1300 of ga naar www.heilsugaeslan. is. Medische hulp: er is een medisch centrum in alle grote steden en dorpen in IJsland. Het alarmnummer (24 uur) in IJsland is 112. Ziektekostenverzekering: inwoners van EER-landen moeten hun Europese Gezondheidskaart meenemen, anders moeten zij de volledige kosten betalen. Inwoners van niet EER-landen vallen niet onder de EER-regeling en zullen de volledige kosten in rekening worden gebracht. Neem voor meer informatie contact op met de IJslandse Ziektekostenverzekering. Tel.: +354-515-0100, Fax: +354-515-0051 Kantooruren: 10.00–15.00 uur. www.sjukra.is. Speciale inentingen zijn niet nodig voor IJsland.
Er zijn drie nationale parken in IJsland, ieder met zijn eigen bezienswaardigheden. Thingvellir ligt in een kloof tussen de Noord-Atlantische en Euraziatische platen. Het is een plaats van historisch, cultureel en geologisch belang, en staat vermeld op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Snæfellsjökull National Park bevat een vulkaan en gletsjer, en is doordrongen van mysterie en romantiek. Het is het enige park dat zich uitstrekt vanaf de kust tot aan de bergtoppen. Vatnajökull National Park is het grootste nationale park van Europa met een oppervlakte van 13.600 km2. Het park omvat, onder andere de volgende gebieden, de Vatnajökull-gletsjer, Skaftafell, Jökulsárgljúfur, Lakagígar en Langisjór.
BANKEN EN POSTKANTOREN
Openingstijden zijn van maandag tot vrijdag, 9.00 - 16.00 uur. Geldautomaten kun je in alle steden en dorpen in het land vinden. Zoek daarvoor het “Hraðbanki”-symbool. Alle grote creditcard en betaalkaarten worden geaccepteerd, vooral in IJslandse hotels, restaurants, winkels en benzinestations. Traveller’s cheques worden in de meeste hotels en bij toeristeninformatie geaccepteerd. De meest gebruikte kaarten in IJsland zijn MasterCard en VISA. Geld wisselen: de IJslandse munteenheid is de króna (ISK). Alle IJslandse banken wisselen geld. Postkantoren: openingstijden zijn van maandag tot vrijdag, 9.00 18.00 uur. Meer informatie op postur.is/en
KLIMAAT EN KLEDING
Dankzij de Golfstroom heeft IJsland een koel gematigd zeeklimaat: koel in de zomer en redelijk mild in de winter. Het weer is echter wel veranderlijk en toeristen moeten voorbereid zijn op onverwachte weersomstandigheden. Voor informatie over het weer: tel.: 902-0600. http://en.vedur.is. Tijdens je reis in IJsland kun je het beste lichtgewicht wollen kleding, een trui of vest, een waterdichte (regen)jas en stevige wandelschoenen meenemen. Reizigers die kamperen of die de binnenlanden intrekken hebben warm ondergoed, sokken, rubberen laarzen en een warme slaapzak nodig.
WINKELEN
De winkels in IJsland zijn op internationaal niveau en hebben een breed aanbod. Plaatselijke specialiteiten zijn onder andere wollen kleding (truien, mutsen en handschoenen bijvoorbeeld), keramiek, glaswerk en zilveren sieraden. De algemene openingstijden zijn van 10.00 - 18.00 uur. Zaterdag 10.00/11.00 - 14.00/18.00 uur
KWALITEITSGARANTIE
Vakinn is de officiële organisatie voor kwaliteitsgarantie voor het IJslandse toerisme. Alleen organisaties die voldoen aan de hoogste normen in alle aspecten van de sector en aan de beoordelingscriteria mogen het Vakinn-label dragen - het officiële kwaliteitslabel voor toerisme in IJsland. Als je een bedrijf ziet met het Vakinn-label, kun je er op vertrouwen dat het een betrouwbaar en professioneel bedrijf is. Onderkomens zijn verdeeld in verschillende categorieën. Binnen iedere categorie bestaat de variatie van één tot vijf sterren, zoals algemeen bekend.
BELASTINGVRIJ WINKELEN
De BTW in IJsland is 25,5%, of 7% op speciale artikelen. Om een teruggave aan te vragen, moet je een permanent adres buiten IJsland opgeven. Het minimale bedrag voor een enkele kwitantie om in aanmerking te komen voor belastingvrij winkelen is ISK 4.000- De artikelen moet binnen drie maanden na aankoop worden geëxporteerd. De maximale teruggave is 15% van de aankoopprijs.
NUTTIGE TELEFOONNUMMERS Alarmnummer: 112 Politie: 444 1000 Medische bijstand: 1770 Informatie: 1818
Visiticeland.com | Inspiredbyiceland.com