De nieuwe cursus is voortaan digitaal, interactief en wordt continu geüpdatet

Vrijduiken: een nieuwe cursus!

Sinds kort heeft de Sportcommissie een nieuwe cursus vrijduiken. Dit was nodig, want de laatste editie dateerde van 2015 en was ondertussen achterhaald. De nieuwe cursus is voortaan digitaal, interactief en wordt continu geüpdatet. Omdat de cursus niet meer gedrukt wordt, kan ieder NELOS-lid een kijkje nemen, ook de niet-vrijduikers.

Eind 2019 werd duidelijk dat de cursus vrijduiken dringend aan vernieuwing toe was. Op vijf jaar tijd was de cursus zo ver afgeweken van de dagelijkse praktijk dat een nieuwe uitgave noodzakelijk werd. Op zich is apneuduiken nog altijd hetzelfde gebleven, maar de kennis en de protocollen zijn op korte tijd sterk geëvolueerd. Walter Mellaerts, de drijvende kracht achter de Subcommissie Vrijduiken en 3*Instructeur vrijduiken, zocht dus vrijwilligers om het project in goede banen te leiden. Op 2 januari 2020 begonnen de vier leden van de werkgroep 'Cursus 2020' met een 'kick-off meeting'.

strakke timing

Van in het begin hadden we onszelf een strakke timing opgelegd. We moesten hoe dan ook tegen de zomer een bruikbaar document publiceren. We hadden een aantal mogelijke scenario's, waarbij de uiteindelijke keuze afhankelijk zou zijn van de snelheid waarmee we konden werken. In het 'basisscenario' zouden we gewoon de fouten uit de oude cursus halen. Beter dat dan alles te willen veranderen en uiteindelijk niets te bereiken. In het 'nice-to-have-scenario' gingen we voor een nieuwe interactieve publicatie in een volledig nieuw jasje. We hebben zelfs de mogelijkheden op het gebied van e-learning onderzocht, maar dat werd niet weerhouden. Binnen NELOS is er reeds geëxperimenteerd met een e-learningplatform, dat zelfs ingebouwd zit in de huidige website, maar het uitbouwen en het onderhoud ervan vergt talloze manuren, die er gewoonweg niet zijn. Uiteindelijk werd de nieuwe cursus een digitale versie van de vertrouwde cursus, met een beperkte interactiviteit. We gingen wel veel verder dan louter een verbeterde versie: ook structureel hebben we de nieuwe cursus aangepast.

Foto: NELOS-archief.

Dit zijn de belangrijkste aanpassingen:

3We drukken de cursus niet meer op papier, wat niet enkel goedkoper is, maar ook beter is voor het milieu (tenminste als niet iedereen hem begint af te printen). Het belangrijkste voordeel is dat we op die manier elke fout onmiddellijk kunnen verbeteren. Het gekozen pdf-formaat werkt op alle toestellen en laat toe om een beperkte interactiviteit in te bouwen, dit onder de vorm van links naar foto's, video's en webpagina's. 3 De leerstof bestaat voortaan uit een algemeen hoofdstuk 'Recreatief vrijdui

ken' en twee specifieke delen voor de kandidaten 'Adventure' en 'Advanced' vrijduiker. De kandidaten moeten niet meer op verschillenden plaatsen zoeken welke leerstof bij welk brevet hoort; de indeling is dus veel overzichtelijker geworden. 3 De leerstof van de verschillende brevetten beantwoordt vanaf nu ook volledig aan de strenge CMAS-normen die sinds enkele jaren van kracht zijn. Zo telt de cursus een splinternieuw hoofdstuk over getijden en vrijduiken op zee. 3 De indeling van de 'sterren' komt voortaan overeen met de CMAS-brevetten: Discovery, 1*FD, 2*FD en 3*FD. De benamingen blijven 'Discovery', 'Adventure', 'Advanced' en 'Master', alleen het aantal CMAS-sterren is anders. In een latere fase zullen we de materie voor 'Master vrijduiker' bundelen en in een aparte pdf publiceren, als uitbreiding van de cursus. Dit is een werk van lange

Foto: Freepik.com.

adem, want momenteel bestaat er geen afgewerkte cursus voor 'Master FD'. We moeten echt van bijna nul beginnen en op dat niveau is de complexiteit zo hoog dat alle teksten eerst de goedkeuring moeten krijgen van een groep experts. Ook de Geneeskundige Commissie zal de relevante teksten moeten fiatteren. 3 De oude cursus was gedeeltelijk gebaseerd op artikels en publicaties, overgenomen uit de NELOS-cursus Theorie sportduiken en herwerkte vertalingen uit de Engelstalige cursusboeken van 'Pure apnea', waarmee de Sportcommissie in 2014 een samenwerkingsverband ondertekend heeft. Maar bijv. een vrijduikmasker kies je niet op dezelfde manier als een gewone duikbril, er zijn bij ons ook geen 'hekkensluiters' en vrijduikers kunnen niet 'even opstijgen' als ze hun oren niet meteen kunnen klaren. We hebben dus alle verwijzingen naar de wereld van het sportduiken uit de cursus gehaald. 3 Sommige belangrijke thema's en onderdelen zijn toegevoegd of herschreven, zoals taravana, vrijduikstages of 'rope rescue'. Tevens hebben we de cursus anders ingedeeld om herhalingen te voorkomen. Ook is er telkens een nieuw leerstofoverzicht op het einde van de delen 'Adventure' en 'Advanced'. De meerkeuze-examenvragen werden aangepast om ze nog beter af te stemmen op de inhoud van de nieuwe cursus. 3 Voor de oude cursus hadden de toenmalige auteurs enkele illustraties geko

zen waar bijv. snorkelaars of recreatieve vrijduikers op te zien zijn. Dit deden ze bij gebrek aan andere foto's of soms was het zelfs een bewuste keuze als aandachtstrekker. De werkgroep heeft de foto's en afbeeldingen aangepast aan de realiteit van de 'echte' vrijduikwereld. Sommigen zullen het jammer vinden, maar de halfnaakte snorkelende 'babe' staat niet meer op de cover van de nieuwe cursus. We hebben gekozen voor een foto van een vrijduiker aan de daallijn die wel een correcte vrijduikhouding heeft. 3 Uiteraard hebben we de inhoudelijke fouten verbeterd. Sommige elementen waren fout, misleidend of zelfs gevaarlijk, zoals het beweren dat hyperventileren je apneu met 50% verlengt (er stond wel boven vermeld dat het niet correct was, maar dan kunnen we het beter gewoon niet vermelden). Andere zaken hadden geen wetenschappelijke basis, zoals het bewusteloos raken als de ppO 2 onder 0,1 bar zakt tijdens een vrijduik. Er zijn ook protocollen die veranderd zijn. Zo geven we bijv. geen rukken meer aan de daallijn bij een keerpunt, omdat plotselinge bewegingen op grote diepte het risico op een longsqueeze verhogen. Tenslotte hebben we een hoop neveninformatie gewoon verwijderd, omdat het niet (meer) relevant was. 3 Er werd ook een bijzondere zorg besteed aan de eindredactie in de hoop een resultaat zonder taalfouten af te leveren. Mocht er toch een taalflater aan onze aandacht ontsnapt zijn of er zijn andere onnauwkeurigheden, aarzel niet om ons erop te wijzen via een mailtje naar vrijduiken@nelos.be.

download de cursus

Het resultaat kan iedereen zien door zich aan te melden op de NELOS-website, daar op de opleiding 'Vrijduiken' te klikken en dan de cursus 'NELOS-cursus_Vrijduiken. pdf' te downloaden. Je kan de pdf ook terugvinden in het documentencentrum, onder de rubriek 'Documenten vrijduiken' of onder 'Dossiers & cursussen'. De pdf is 55 MB groot, omdat we ervoor gekozen hebben de kwaliteit van de illustraties te garanderen, ook als je inzoomt.

Veel lees- en leergenot! 

LAURENT SCHMITZ