breidt uit

Het nieuwe gebouw zal in 2022 zowel het VLIZ als het ILVO huisvesten.

Het Vlaams Instituut voor de Zee breidt uit

Op 17 september 2021 vond in Oostende de vijfde ledendag van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) plaats. De aanwezigen brachten een bezoek aan de nieuwe campus in opbouw op de Oosteroever in Oostende.

Het toekomstige Marien Station Oostende.

Het VLIZ ontstond in 1999 dankzij de steun van de Vlaamse Regering, de Provincie West-Vlaanderen en het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen. Het instituut bouwt via lidmaatschap een gemeenschap van mensen uit met een passie voor de zee(wetenschappen). Het ondersteunt en voert marien onderzoek uit en werkt samen met nationale en internationale instellingen. Bij het ontstaan telde het VLIZ 12 medewerkers en dat aantal is onderetussen gegroeid tot 134. De activiteiten worden op dit ogenblik uitgevoerd op twee locaties: het Marien Station Oostende (MSO) aan de Slipwaykaai en de InnovOcean Site aan de Wandelaarskaai.

het Marien Station Oostende (MSO)

Het Mariene Station Oostende (MSO) is een kustgebonden hub voor wetenschappers. Het omvat multifunctionele laboratoria, biedt opslagplaats voor wetenschappelijk materiaal en heeft ruimte voor publieksactiviteiten. In 2021 is aan de bouw van een uitbreiding, Ocean Innovation Space (OIS) genaamd, begonnen. Een zeewaterleiding die in juni werd geïnstalleerd, voorziet de laboratoria van vers zeewater. Het IOS omvat onder meer de nieuwe mariene roboticaloods, verschillende laboratoria, nieuwe kantoren en een groot terras op de bovenste verdieping. In een tweede fase zullen verschillende opslagplaatsen en een mariene roboticatestfaciliteit worden toegevoegd. Een oude WO II-bunker op de site zal ingericht worden als een biodatabank en een digitale belevingsruimte. Na de renovatie zal de gehele omgeving eruitzien als een klein visserijdorp, zodat het maritieme verleden bewaard blijft.

Afbeelding: VLIZ.

InnovOcean Campus

Op een boogscheut van het MSO komt het nieuwe IOC. Het gebouw dat InnovOcean Campus werd genoemd, zal zonder meer het VLIZ en het ILVO (het Instituut voor Landbouw, visserij- en voedingsonderzoek) huisvesten. Dat gebouw omvat kantoren, seminarie- en vergaderinfrastructuur, ontvangst- en cateringruimten, een bibliotheek, fysico-chemische laboratoria, laboratoria voor aquacultuur en atelierruimtes en zal in september 2022 in gebruik genomen worden. De kostprijs bedraagt 17 miljoen euro en wordt volledig gedragen door de Vlaamse overheid. Voor cijferliefhebbers: er lopen 160 km elektrische kabels in het gebouw en de buitenmuren zijn getooid met 1,3 miljoen blauwe tegels die verwijzen naar

Het huidige VLIZ-gebouw krijgt een nieuwe bestemming.

de kleur van de zee en de blauwe economie. Het wordt zonder twijfel de nieuwe ontmoetingsplaats voor de zeewetenschappen.

wetenschappelijk duikteam

Het VLIZ beschikt over een zevenkoppig wetenschappelijk duikteam, aangevuld met een vijftal vrijwilligers. Het wetenschappelijk duikteam opereert meestal vanaf de RV Simon Stevin, het kustonderzoeksschip van het VLIZ. De werkzaamheden die het duikteam uitvoert variëren van staalnames (sediment, water, epifauna, …), over het plaatsen van apparatuur (akoestische ontvangers, hydrofonen, ...), tot het uitvoeren van observaties en het vergaren van onderwaterbeelden. Het lokaliseren en bergen van verloren (wetenschappelijke) apparatuur behoort eveneens tot het takenpakket.

Het wetenschappelijk duikteam is reeds ingezet voor verscheidene wetenschappelijke projecten, waaronder LifeWatch en SeArch. In het kader van LifeWatch werden een aantal sensornetwerken uitgezet in het Belgisch deel van de Noordzee. Twee hiervan zijn het Akoestisch Ontvangersnetwerk voor Vissen en het Hydrofoonnetwerk voor Walvisachtigen. Voor beide netwerken worden hydrofonen uitgezet op strategische locaties. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van navigatieboeien, maar waar die niet voorhanden zijn worden onderwaterstructuren, zoals scheepswrakken, gebruikt als basis. De ontvangers worden dan door duikers op de onderwaterstructuren geplaatst.

Binnen het SeArch-project werd door de Hogere Zeevaartschool in Antwerpen in samenwerking met het Vlaams agentschap Onroerend Erfgoed een onderzoek opgestart naar de corrosie en het verval van stalen scheepswrakken. Wetenschappelijke duikers van Onroerend Erfgoed en het VLIZ deden in het kader hiervan plaatdiktemetingen op diverse wrakken in de Noordzee. Het VLIZ zetelt ook in de 'Belgian Working Group on Scientific Diving', die zorgt voor de opleidingen van wetenschappelijke duikers volgens de richtlijnen van het 'European Marine Board Panel on Scientific Diving'. 

PATRICK SWINNEN

Foto: VLIZ (Bart De Smet).

Het VLIZ beschikt over drie onderwaterrobots, waaronder deze Barabas. Hij kan net boven de zeebodem, op een vooraf gedefinieerd traject, varen om zo verschillende metingen uit te voeren. Het VLIZ heeft een meetboei geïnstalleerd ter hoogte van het kunstmatig rif in het C-Power windpark. De boei meet continu de temperatuur, het zoutgehalte, de troebelheid, de stroming, de hoeveelheid opgeloste zuurstof, de zuurtegraad (pH) en de productiviteit van het zeewater. Ze houdt tevens het gedrag en de verplaatstingspatronen van vissen bij en de eventuele aanwezigheid van tandwalvissen.

Foto: VLIZ (Janne Wittoeck).

Foto: VLIZ (Nick Decombel.

De zooSCAN van het VLIZ maakt digitale beelden van zoöplanktonmonsters en analyseert ze op een snelle en halfautomatische wijze. Doordat zoöplankton aan de basis staat van de voedselketen en de samenstelling van zoöplanktonsoorten soms gebruikt wordt om de ecologie van het water in te schatten, biedt de zooSCAN vooral een groot voordeel in het analyseren van grote monstersets.