Αδέσποτος (9) 2012

αδέσποτος / 1

αδέσποτος / 2

Το 9ο τεύχος του Αδέσποτου βρίσκεται πλέον στα χέρια σας! Ένα ακόμη τεύχος, γεμάτο νέα θέματα και προτάσεις, από νέους συντάκτες, με νέες συγγραφικές απόπειρες, πάντα με γνώμονα τη γνωστή συνταγή των προηγούμενων τευχών. Όλοι όσοι συνέβαλαν στη δημιουργία του τεύχους αυτού έβαλαν - αν μη τι άλλο- τον καλύτερό τους εαυτό ο καθένας με τον τρόπο του . Οι φοιτητές - συγγραφείς προσπάθησαν να παρουσιάσουν ενδιαφέροντα θέματα σχετικά με την Επιστήμη που καλούμαστε να υπηρετήσουμε , τόσο μέσα από την πρακτική τους εμπειρία , όσο και από την διεθνή βιβλιογραφία. Η αγάπη που δείχνετε για τον «Αδέσποτο» είναι μεγάλη και αυτή είναι που μας γεμίζει με δύναμη και θέληση να προσπαθούμε το κάθε τεύχος να γίνεται όλο και καλύτερο . Ελπίζουμε να σας αρέσει !

Καλή ανάγνωση!

Γενική επιμέλεια – οργάνωση 9ου τεύχους : •Αντώνης Μοναστηρίδης •Αναστασία-Χριστίνα Καρακατσάνη •Κατερίνα Ντέμκα

•Ναταλία Βασιλείου

•Χάρις Τζιαφέρη

Για περισσότερες πληροφορίες που αφορούν αυτή την έκδοση ή την I.V.S.A. Θεσσαλονίκης επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας: www.ivsa.gr ή επικοινωνήστε μαζί μας με e-mail στο: ivsa.thessaloniki@gmail.com

αδέσποτος / 3

Η

Ημερίδα Φοιτητών Κτηνιατρικής

έγινε πραγματικότητα!! από την Σταματίνα Γιαννικάκη

Ξέρατε ότι το Helicobacter pylori στο γάλα εμπλέκεται στην αιτιοπαθογένια σοβαρών ασθενειών του ανθρώπου; Γνωρίζατε ότι οι περισσότεροι ιοί της γρίπης του χοίρου δεν μεταδίδονται στον άνθρωπο; Πώς μπορεί μια κάκωση στη περινεϊκή χώρα ή τη βάση της ουράς να οδηγήσει σε νωτιαία βάδιση; Είχατε ίσως ακούσει ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος πρόκλησης ζωοανθρωπονόσου από τη χλαμυδοφίλωση παπαγάλου ή πώς λειτουργούν τελικά οι κύστεις ωοθηκών στη γονιμότητα της αγελάδας; Μήπως ξέρατε ότι συστηματικά νοσήματα του σκύλου όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, έχουν άμεση σχέση με την περιοδοντική νόσο των δοντιών; Ή ακόμη πόσο σημαντική είναι η χορήγηση πρωτογάλατος για τις πρώτες ώρες της ζωής του νεογέννητου ζώου; Αυτά είναι μόνο μερικά από τα θέματα που παρουσιάσθηκαν στην 1η Ημερίδα Φοιτητών Κτηνιατρικής (ΗΦΚ), η οποία πραγματοποιήθηκε στις 5 Μαΐου 2011, στο Τελλόγλειο Ίδρυμα του Α.Π.Θ.

Η Ημερίδα οργανώθηκε από το παράρτημα Θεσσαλονίκης, της Παγκόσμιας Οργάνωσης Φοιτητών Κτηνιατρικής (IVSA), και ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του Παναγιώτη Καλαμπόκη, πρώην προέδρου της IVSA Θεσσαλονίκης, του οποίου η δράση και το έργο έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην σύσταση, οργάνωση κι αρχική λειτουργία του παραρτήματος της IVSA στη Σχολή μας. Στόχος της Ημερίδας ήταν να δοθεί η ευκαιρία, στους προπτυχιακούς κυρίως φοιτητές, ν’ ασχοληθούν εκτενέστερα μ’ ένα επιστημονικό θέμα και να το παρουσιάσουν στην Πανεπιστημιακή Κοινότητα, ώστε να βελτιώσουν τη θεωρητική κατάρτισή τους αλλά και να «εκτεθούν» στη στρεσογόνο διαδικασία κριτικής, από ένα ακροατήριο κάτοχο του γνωστικού αντικειμένου που θα παρουσίαζαν. Το αποτέλεσμα μάλλον ξεπέρασε τους αρχικούς στόχους και τις προσδοκίες, αφού η ανταπόκριση από φοιτητές, καθηγητές αλλά κι ελεύθερους επαγγελματίες, είτε με τη συμμετοχή τους είτε με τη παρουσία τους, δικαίωσε αυτή την πρωτοβουλία και μας έκαναν να συνειδητοποιήσουμε τις απεριόριστες δυνατότητες που έχουμε όταν λειτουργούμε συλλογικά. Έτσι από στοιχεία ενδεικτικά και μόνο, καθώς αφορούν μόνο όσους συμπλήρωσαν τα έντυπα αξιολόγησης της 1ης ΗΦΚ, οι συμμετοχές ξεπέρασαν τις 172, με

αδέσποτος / 4

τη μεγάλη πλειοψηφία (150 Σύνεδροι), να αφορά φοιτητές (προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς), της Κτηνιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. και του Τμήματος Κτηνιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Π.Θ. Έτσι, εκ μέρους της IVSA Θεσσαλονίκης, θα θέλαμε να πούμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στους Συνέδρους, που , με την παρουσία τους, έδωσαν αφενός υπόσταση σε μια ιδέα, αλλά αφετέρου και μια υπόσχεση για επανάληψη παρόμοιων και καλύτερων εκδηλώσεων.

Μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά την αξιολόγηση της 1ης ΗΦΚ στο site μας: www.ivsa.gr

αδέσποτος / 5

Πρακτική άσκηση από την Ραφαέλλα Καραϊωσήφ

Το πρόγραμμα ατομικών ανταλλαγών της I.V.S.A. δίνει τη δυνατότητα στα μέλη της, να συνδυάσουν την πρακτική τους εξάσκηση με διακοπές στο εξωτερικό. Αυτή τη δυνατότητα εκμεταλλεύτηκα κι εγώ και αποφάσισα να πραγματοποιήσω την υποχρεωτική, μηνιαία θερινή μου άσκηση σε μία ιδιωτική Κτηνιατρική Κλινική Ζώων Συντροφιάς σε μια επαρχιακή πόλη της Αγγλίας, το Burnley. Έχοντας πάντοτε στο νου ότι θα μπορούσα να φιλοξενηθώ από συγγενείς μου, δεν έχασα την ευκαιρία να ψάξω λίγο παραπάνω τις επιλογές μου στην Αγγλία. Η τύχη, οι συγκυρίες και λίγο ψάξιμο με βοήθησαν να βρω την εν λόγω Κλινική. Η πρώτη μου κίνηση ήταν να επικοινωνήσω με την υπεύθυνη ανταλλαγών της I.V.S.A. προκειμένου να διαπιστώσω κατά πόσο ήταν πιθανό να οργανωθεί μια ατομική ανταλλαγή. Εκείνη με τη σειρά της επικοινώνησε με τους ομολόγους της στην Αγγλία. Ο υπεύθυνος ανταλλαγών από το Nottingham προθυμοποιήθηκε να με βοηθήσει. Μου έστειλε να συμπληρώσω μία αίτηση, όπου δήλωσα τα προσωπικά μου στοιχεία και μεταξύ άλλων τον τομέα της κτηνιατρικής και το χρονικό διάστημα που με ενδιαφέρει. Χρειάστηκε, επίσης, να επισυνάψω μία επιστολή με τους

αδέσποτος / 6

στόχους της πρακτικής μου κι ένα σύντομο βιογραφικό. Για να είναι όμως σίγουρος ότι έχω καλή γνώση της Αγγλικής γλώσσας – ποιος ξέρει τι είχαν δει τα μάτια του – μου πρότεινε να κάνουμε μία μικρή συνέντευξη μέσω Skype. Έπειτα, χρειάστηκε ένα τηλεφώνημά του και ένα δικό μου e-mail στην Κλινική για να επιβεβαιώσω την πρακτική. Και αφού όλα πήγαν καλά, το μόνο που έμενε ήταν να κλείσω αεροπορικά εισιτήρια! Λίγους μήνες αργότερα, όταν έφτασα στην Αγγλία, η καθημερινότητά μου άλλαξε ριζικά. Τα πρωινά παρακολουθούσα και συμμετείχα στην προετοιμασία των ασθενών για ποικίλες χειρουργικές επεμβάσεις. Στη συνέχεια, ακολουθούσα τους κτηνιάτρους στα εξεταστήρια ή σε επισκέψεις κατ’ οίκον και άλλοτε τις νοσοκόμες στις διάφορες εργασίες τους. Συνάντησα πολλά ενδιαφέροντα περιστατικά, σκύλους και γάτες διάφορων φυλών, αλλά και ασυνήθιστα είδη κατοικίδιων, όπως κουνάβια. Δε θα ξεχάσω τις συνεδρίες υδροθεραπείας που παρακολούθησα, η οποία είναι μία εναλλακτική μέθοδος φυσιο-θεραπείας. Παρόλο που οι μέρες μου στην Κλινική ήταν αρκετά γεμάτες, έβρισκα χρόνο τα σαββατοκύριακα να κάνω μικρές εξορμήσεις σε κοντινές περιοχές, να επισκεφτώ φίλους μου και να γνωρίσω τις ομορφιές και τις γεύσεις τις Αγγλίας.

Έτσι, λοιπόν, κατάφερα να συνειδητοποιήσω ποιοι είναι οι ρυθμοί της ζωής στην Αγγλία και ειδικότερα να δω πώς λειτουργεί μια Κλινική Ζώων Συντροφιάς. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε η οργάνωση και η τυπικότητα του προσωπικού, αλλά και ο ξεχωριστός ρόλος που είχε ο καθένας στην Κλινική. Οι νοσοκόμες βοηθούσαν και διευκόλυναν το έργο των κτηνιάτρων, ενώ η αντιμετώπιση των τελευταίων από τους ιδιοκτήτες έκανε φανερό ότι η φιλοζωία είναι σε πολύ διαφορετικό επίπεδο από τα δεδομένα της χώρας μας. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ήμουν απόλυτα ευχαριστημένη με την επιλογή μου να πραγματοποιήσω την πρακτική μου στο εξωτερικό. Απέκτησα πολύτιμη κτηνιατρική εμπειρία, βελτίωσα τα Αγγλικά μου και είδα από πρώτο χέρι πώς είναι να ζεις και να εργάζεσαι σε μία ξένη χώρα. Ακόμη πιο σημαντικό ήταν ότι γνώρισα πολλούς ανθρώπους, αντάλλαξα απόψεις και έκανα καινούργιους φίλους. Το προσωπικό της Κλινικής με «αγκάλιασε» από την πρώτη κιόλας μέρα. Ειλικρινά, δε τους περίμενα τόσο φιλικούς. Ήταν πρόθυμοι να μου λύσουν τις απορίες και σύντομα με εμπιστεύθηκαν και μου ανέθεσαν διάφορες αρμοδιότητες.

στην Αγγλία Σίγουρα υπήρξαν κάποιες δυσκολίες στην επικοινωνία κυρίως όσον αφορά την προφορά τους, αλλά και κάποιους ιατρικούς όρους που δεν γνώριζα ακόμη ούτε στα ελληνικά, οι οποίες ξεπεράστηκαν με λίγη υπομονή και τη βοήθεια του διαδικτύου. Άλλωστε, όταν οι άνθρωποι συνυπάρχουν με κοινό παρονομαστή την αγάπη για τα ζώα, όλα γίνονται πιο εύκολα!

Θα πρότεινα ανεπιφύλακτα σε κάποιον που αναρωτιέται πού να κάνει την πρακτική του, να κοιτάξει τις επιλογές που έχει και εκτός συνόρων. Ειδικά αν η διαμονή είναι εξασφαλισμένη, το κόστος δε πιστεύω ότι θα είναι ιδιαίτερα μεγάλο. Οι ευκαιρίες που υπάρχουν είναι πολλές και καθόλου δύσκολο να τις ανακαλύψετε…

οι φοιτητές Στις ατομικές ανταλλαγές κάποιον σε τές εργάζονται ως εθελον ομάδες. εβδ κτηνίατρο μέχρι και για 6 6 μήνες πριν Η αίτηση πρέπει να σταλεί κεψης και η επίσ από την ημερομηνία της έγινε δεκτός ο τελική απάντηση για το αν ν επόμενο μήνα. φοιτητής έρχεται μέσα στο ς μπορείτε να Για περισσότερες πληροφορίε ανταλλαγών νη ύθυ επικοινωνήσετε με την υπε ail.com @gm vsa Ειρήνη Καμενάκη στο eo.i

Τα πρωινά, στην προετοιμασία των ασθενών για το χειρουργείο Υδροθεραπεία: Η Demi (οδηγός τυφλού) απολαμβάνει μία εναλλακτική θεραπεία για τη δυσπλασία ισχύου Μερικοί ασθενείς ήταν ακόμη πιο ξεχωριστοί από το συνηθισμένο!

αδέσποτος / 7

S

Summer school:

Ένα Erasmus μέσα στο καλοκαίρι!

Τα summer school όπως και τα REU (research experience for undergraduate) είναι προγράμματα που στηρίζονται συνήθως με κονδύλια όμοια με τα προγράμματα Erasmus και έχουν ως σκοπό την μάθηση και την έρευνα. Σε ένα REU ο συμμετέχων προσφέρει εργασία με αντάλλαγμα την βελτιστοποίηση των γνώσεων του πάνω σε ένα εξειδικευμένο αντικείμενο και φυσικά την πληρωμή για την εργασία που προσφέρει. Σε ένα summer school o φοιτητής παρακολουθεί μαθήματα εμπλουτίζοντας και εξειδικεύοντας έτσι, τις γνώσεις του σε έναν συγκεκριμένο τομέα της επιστήμης που ακολουθεί. Τα REU όπως και τα summer school μπορούν να θεωρηθούν ως μια καλή «πρόβα» για όσους σκέφτονται να πραγματοποιήσουν ένα διδακτορικό ή κάποιο μεταπτυχιακό στο εξωτερικό, αφού προσφέρουν μια καλή ευκαιρία να βιώσει κάποιος τον διαφορετικό τρόπο που λειτουργούν τα πανεπιστήμια εκτός Ελλάδος.

Το δικό μου ταξίδι ξεκίνησε, όταν πέρυσι αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα της σχολής μας οι ανακοινώσεις για δυο summer school και ένα REU. Ένα στο πανεπιστήμιο του Cambridge στην Μ. Βρετάνια -το οποίο προσέφερε μαθήματα εντός του πανεπιστημίου και έρευνα στους συγκεκριμένους τομείς- και ένα δεύτερο στην Κτηνιατρική σχολή του Brno στην Τσεχία -που αφορούσε την ασφάλεια και την υγιεινή των τροφίμων. Το REU διοργανωνόταν από το πανεπιστήμιο NimBios στο Tennessee των ΗΠΑ και ήταν σχετικό με επιδημιολογικές μελέτες και δειγματοληψίες πληθυσμού άγριων ζώων για διαφορά νοσήματα. Όντας ένας άνθρωπος που του αρέσουν τα τρόφιμα ως ειδικότητα της Κτηνιατρικής, αποφάσισα να δηλώσω συμμέτοχη στο summer school στο Brno- κάτι που ακόμα θεωρώ ως μια παρά πολύ καλή κίνηση!

στην τελετή αποφοίτησης...

αδέσποτος / 8

Φτάνοντας σε μια χώρα του εξωτερικού κάποιος, εύκολα μπορεί να διαπιστώσει τις διάφορες που υπάρχουν σε σχέση με το ελληνικό πανεπιστήμιο. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Κτηνιατρική σχολή στο Brno της Τσεχίας είναι χωρισμένη σε δυο κλάδους: έναν που αφόρα τον έλεγχο τροφίμων και την οικολογία και έναν που αφόρα καθαρά την κλινική κτηνιατρική. Τα μαθήματα ήταν πολύ καλά οργανωμένα! Το μάθημα διαδεχόταν το αντίστοιχο εργαστήριο του την ίδια ημέρα και δινόταν μεγαλύτερη έμφαση στο πρακτικό μέρος της μάθησης. Το πρόγραμμα αποτελούνταν από μαθήματα που αφορούσαν, όχι μόνο την υγιεινή των τροφίμων, αλλά γενικά την πορεία του κρέατος από την φάρμα ως το πιάτο του καταναλωτή, με αντικείμενα όπως: Αναπαραγωγή και διατροφή των ζώων που προορίζονται για παραγωγή κρέατος, έλεγχος του κρέατος σε πρακτικό επίπεδο (σφαγεία), έλεγχος σε επίπεδο εργαστηριού, έλεγχος του γάλακτος, των αυγών του μελιού και των αλιευμάτων, και επίσης τοξικολογία, μικροβιολογία και χημεία τροφίμων. Φυσικά, υπήρχαν εργαστηριακά μαθήματα πάνω στην αξιολόγηση του κρέατος με τις αισθήσεις ( Sensorics ) και στο σύστημα HACCP. Εκτός από το πρόγραμμα, που ήταν αρκετά πολύπλευρο, αξίζει να αναφέρουμε ότι και οι καθηγητές, το βοηθητικό προσωπικό και οι μεταπτυχιακοί φοιτητές ήταν ιδιαίτερα προσιτοί και με διάθεση να βοηθήσουν σε κάθε απορία μας. Πέρα από αυτά οι εγκαταστάσεις που ήδη προϋπήρχαν είχαν τέτοιο προσανατολισμό ώστε το θεωρητικό κομμάτι να σχετίζεται άμεσα με την μάθηση (όπως η ύπαρξη

του Παναγιώτη Μπαλλά

εξάσκηση στο πανεπιστημιακό σφαγείο

πανεπιστημιακού σφαγείου για εξάσκηση των φοιτητών ή η επεξεργασία και η συλλογή μελιού από τους φοιτητές). Βέβαια, μέσα από ένα summer school κάποιος δεν αποκομίζει μόνο γνώσεις, αλλά και φιλίες και μια πολύ ωραία ανταλλαγή απόψεων, ιδεών, σκέψεων και συνηθειών με φοιτητές από χώρες με διαφορετικές νοοτροπίες και διαφορετική προσέγγιση σε θέματα που αφορούν όχι μόνο την κτηνιατρική αλλά και την καθημερινότητα μας. Συνοψίζοντας, ένα summer school η ένα REU διευρύνει τους ορίζοντες ενός φοιτητή όσων αφορά τις γνώσεις, τον βοηθά να συμπληρώσει τις ήδη υπάρχουσες εμπειρίες του και να αποκτήσει πολυπρισματική θέαση του αντικείμενου με το οποίο ασχολείται. Ακόμα, βοηθά στην δημιουργία νέων φίλων και στην προσομοίωση της εμπειρίας του να ζεις όπως ένας “φοιτητής του εξωτερικού” Επιπρόσθετα, συμβάλει στην εξοικείωση με την ιδέα του μεταπτυχιακού σε μια ξένη χώρα (λόγω της χρήσης της Αγγλικής γλώσσας ή της αντίστοιχης γλώσσας της χώρας, του γεγονότος ότι μαθαίνεις τις συνήθειες των ανθρώπων εκεί και εναρμονίζεσαι καλύτερα μετέπειτα). Κλείνοντας, θα πω απλά ότι ποτέ ένα κείμενο δεν θα μπορέσει να αντικαταστήσει την πραγματική εμπειρία… Γι’αυτό όσοι ενδιαφέρεστε, μη διστάζετε (!) δηλώστε συμμετοχή για να ζήσετε όλα αυτά που διαβάσατε παραπάνω και ακόμη περισσότερα!

αδέσποτος / 9

Η ευζωία των παραγωγικών ζώων

σε νέες βάσεις Η έννοια της ευζωίας των παραγωγικών ζώων, έχει αποκτήσει -την τελευταία εικοσαετία- αρκετά μεγάλες διαστάσεις. Λόγω της ολοένα και αυξανόμενης κατανάλωσης ζωικών προϊόντων, συνεπώς και της εκμετάλλευσης των ζώων αυτών, πολλοί καταναλωτές αλλά και κάποιες φιλοζωικές οργανώσεις άρχισαν να ασκούν μεγάλη πίεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πίεση, η οποία στοχεύει στη θέσπιση νόμων που εξασφαλίζουν κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης των παραγωγικών ζώων, αλλά και παραγωγή ζωικών προϊόντων υψηλής ποιότητας και ασφάλειας. Ειδικότερα, κύρια απαίτηση των καταναλωτών, αποτελεί η θέσπιση αυστηρής νομοθεσίας και ξεκάθαρων κανόνων που διασφαλίζουν την ευζωία των παραγωγικών ζώων, καθ’ όλη την διάρκεια της εκτροφής, μεταφοράς, αλλά και σφαγής τους.

από την Ντέμη Πανταζάτου

1. Η Ελευθερία-Απαλλαγή από δίψα, πείνα και μη αποδεκτή διατροφή

2. Η Ελευθερία-Απαλλαγή από έλλειψη στέγης και άνεσης

3. Η Ελευθερία-Απαλλαγή κανονισμών που αφορούν τόσο στην ευζωία των παραγωγικών ζώων γενικότερα, όσο και σε επιμέρους κανόνες που προάγουν τη σωστή εκτροφή, μεταφορά και σφαγή κάθε είδους ξεχωριστά. Η τρέχουσα πολιτική της Ε.Ε., βασίζεται κυρίως σε μια σειρά προϋποθέσεων που αρχικά υιοθέτησε από το Αγγλικό Αγροτικό Συμβούλιο για την Ευζωία των Παραγωγικών Ζώων (Farm Animal Welfare Council). Οι προϋποθέσεις αυτές ή «ελευθερίες» κατά το FAWC, είναι:

Η Ε.Ε. ανταποκρίθηκε στις πιέσεις αυτές και προχώρησε στη δημιουργία, καθώς και υιοθέτηση μιας σειράς αρχών και

από ασθένειες, πόνο και τραυματισμούς (πρόληψηθεραπεία)

4. Η Ελευθερία επίδειξης και έκφρασης των φυσιολογικών παραμέτρων συμπεριφοράς (αρμόνια με το περιβάλλον)

5. Η Ελευθερία-Απαλλαγή από φόβο και στρες (ανθρώπινη επιμέλεια)

Εύη Ιωαννίδου, Μετεκπαιδευόμενη Κτηνίατρος, Κλινική Παραγωγικών Ζώων Κτηνιατρική σχολή Α.Π.Θ.

ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΑ ΖΩΑ - ΕΚΤΡΟΦΗ ΑΓΕΛΑΔΩΝ Στοιχεία εκτροφής

Ιστορικό

Μονάδα 100 γαλακτοπαραγωγών αγελάδων Holstein με 20 μοσχάρια ηλικίας μέχρι 1 μήνα. Οι αγελάδες είναι πλήρως εμβολιασμένες για εντεροτοξινογόνο E. coli, Rotavirus, Coronavirus, BVD, IBR. Τα νεογέννητα μοσχάρια απομακρύνονται από τις μάνες τους αμέσως μετά τον τοκετό και σταβλίζονται ανά τετράδες. Ο ομφάλιος λώρος απολυμαίνεται με εμβάπτιση σε πυκνό ιωδιούχο διάλυμα. Τα νεογέννητα λαμβάνουν 4L πρωτόγαλα καλής ποιότητας τις πρώτες 12 ώρες της ζωής τους, εκ των οποίων τα 2L χορηγούνται τις πρώτες 2 ώρες. Μετά την 3η μέρα διατρέφονται με υποκατάστατο γάλακτος, ειδικό για μοσχάρια. Από την 1η εβδομάδα έχουν στη διάθεσή τους για κατανάλωση φύραμα ειδικής σύνθεσης για μόσχους.

Τον τελευταίο μήνα εμφανίστηκαν, στην πλειονότητα των μοσχαριών ηλικίας 5 ως 20 ημερών, κρούσματα διάρροιας, με κόπρανα κιτρινόχρωμα και υδαρούς σύστασης. Σε πολλά ζώα η διάρροια αυτοπεριορίστηκε μετά από 6 – 8 μέρες, ενώ μερικά κατέληξαν. Παρά τη χορήγηση αντιβίωσης από τον παραγωγό τα κρούσματα συνεχίστηκαν. Τα ζώα που επιβίωσαν εμφανίζουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη και κακή θρεπτική κατάσταση. Κλινική εικόνα Προσκομίστηκαν στην Κλινική Παραγωγικών Ζώων 2 μοσχάρια ηλικίας 5 και 9 ημερών με κιτρινόχρωμη, υδαρή διάρροια που εμφανίστηκε δυο μέρες

πριν. Το πρώτο παρουσίαζε μειωμένη όρεξη και μειωμένο αντανακλαστικό θηλασμού, κατάπτωση, μέτριου βαθμού αφυδάτωση (ενόφθαλμο, ξηρούς – κολλώδεις βλεννογόνους, μειωμένη ελαστικότητα δέρματος) και βρισκόταν σε στερνική κατάκλιση, ενώ το δεύτερο είχε μάλλον φυσιολογική όρεξη και μικρού βαθμού αφυδάτωση. Σε κανένα από τους 2 μόσχους δεν είχε δοθεί αγωγή με αντιβιοτικά.

1. Ποια θεωρείτε ως τα πιο πιθανά αίτια της διάρροιας;

2. Ποιες εργαστηριακές εξετάσεις θα επιλέγατε για να θέσετε διάγνωση;

Διαβάστε την εργαστηριακή διερεύνηση και την θεραπευτική αντιμετώπιση στη σελ 22

αδέσποτος / 10

Πρόσφατες αξιολογήσεις της αποτελεσματικότητας της πολιτικής της Ε.Ε. γύρω από την ευζωία των παραγωγικών ζώων, έδειξαν ότι σε πολλές περιπτώσεις παρατηρήθηκε μεγάλη βελτίωση των μεθόδων εκτροφής και χειρισμού των ζώων. (Evaluation of the EU policy on animal welfare- ΕEUPAW 2009/2010). Ενώ οι αξιολογήσεις ήταν θετικές, υπάρχουν ακόμη πολύ μεγάλα περιθώρια βελτίωσης της νομοθεσίας. Για το λόγο αυτό, οι αρμόδιες επιτροπές της Ε.Ε. συνεχίζουν να εξελίσσουν διαρκώς τα συστήματα αξιολόγησης της ευζωίας, αλλά και να προσθέτουν νέες παραμέτρους. Ένας από τους στόχους της Ε.Ε. που βρίσκονται σε εξέλιξη, είναι η δημιουργία «δεικτών ευζωίας», ώστε να γίνεται πλέον μια αντικειμενικότερη εκτίμηση των μοντέλων διασφάλισης της ευζωίας. Οι δείκτες αυτοί, αποτελούν μια μορφή μονάδας μέτρησης και σχετίζονται με την ανατομία του ζώου, τη φυσιολογία, την παθολογία και τη συμπεριφορά του. Με τη χρήση αυτών των δεικτών, η διαδικασία αξιολόγησης της ευζωίας των ζώων μιας μονάδας, θα αποκτήσει μια πιο επιστημονική προσέγγιση. Εξίσου αξιοσημείωτη είναι και η πρόσφατα δημιουργηθείσα στρατηγική 2012-2015, η οποία στοχεύει στην καλύτερη εφαρμογή των κανόνων που ήδη έχουν θεσπιστεί, καθώς και στη διασαφήνιση μερικών από αυτούς (The EU Animal Welfare Strategy 2012-2015).

Κι ενώ η νομοθεσία της Ε.Ε. σχετικά με την ευζωία των ζώων έχει σημειώσει τόσο ραγδαία βελτίωση, σε πολλές χώρες -συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδαςη νομοθεσία δεν έχει εναρμονιστεί με το Ευρωπαϊκό κεκτημένο. Στην Ελλάδα συγκεκριμένα, σε γενικές γραμμές, οι συνθήκες διαβίωσης των παραγωγικών ζώων δεν ανταποκρίνονται ούτε στο ελάχιστο των

Ευρωπαϊκών προτύπων. Στα περισσότερα εκτροφεία της χώρας, υπάρχει έλλειψη κατάλληλου εξοπλισμού και υποδομών, ενώ ελλιπέστατη είναι και η τεχνική κατάρτιση των περισσοτέρων εργαζομένων. Οι παραπάνω παράμετροι, σε συνδυασμό με τη συνεχή ζήτηση ολοένα και υψηλότερης παραγωγής ζωικών προϊόντων, την απουσία ελέγχου των προδιαγραφών των παραγωγικών μονάδων και τις ασάφειες της ελληνικής νομοθεσίας, έχουν ως αποτέλεσμα την παρατήρηση πολύ χαμηλών επιπέδων ευζωίας. Στις περισσότερες ελληνικές μονάδες, οι ακατάλληλες εγκαταστάσεις που δεν

ανταποκρίνονται στα ευρωπαϊκά πρότυπα ασφαλείας, οι κακές συνθήκες σταβλισμού (υγρασία, εξαερισμός, θερμοκρασία), η έλλειψη του απαραίτητου χώρου ανά ζώο και οι λανθασμένοι χειρισμοί, είναι δυστυχώς ένα σύνηθες φαινόμενο. Συμπερασματικά, τα περιθώρια βελτίωσης είναι πολύ μεγάλα, αλλά το ενδιαφέρον γύρω από το συγκεκριμένο θέμα, πολύ μικρό. Συνοψίζοντας, πρέπει να αναφέρουμε ότι η βελτίωση της ευζωίας των ζώων, είναι μια σταδιακή διαδικασία, η οποία μπορεί να ξεκινήσει, αφού συνειδητοποιήσουμε πως το σημαντικότερο ρόλο σε αυτή, κατέχει ο άνθρωπος. Ο ίδιος ο παραγωγός λοιπόν, καθορίζει την ποιότητα ζωής, συνεπώς την ποιότητα των προϊόντων που παράγουν τα ζώα που αυτός εκτρέφει. Ωστόσο, εκτός από τον παραγωγό, υπεύθυνοι είναι και οι καταναλωτές, οι κυβερνήσεις, οι επιχειρηματίες που μεταπωλούν τα παραγόμενα προϊόντα. Στοχεύοντας στα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, πίεση πρέπει να ασκήσουμε, με βασική κατεύθυνση τη βελτίωση των συνθηκών εκτροφής των παραγωγικών ζώων -σύμφωνα πάντα με τις προδιαγραφές ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άλλωστε, ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφερόμαστε στα ζώα - αδέσποτα, παραγωγικά, ή κατοικίδια- αντανακλά την παιδεία και τον πολιτισμό μας, ως μέλη μιας ευρύτερης κοινωνίας.

Φίλιππος Λυγδάς, μεταπτυχιακός φοιτητής, Κλινική ζώων συντροφιάς, Κτηνιατρική σχολή Α.Π.Θ.

ΖΩΑ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑΣ - ΓΑΤΑ Ιστορικό Νεαρή, θηλυκή ακέραιη γάτα , ημιαδέσποτη, μη εμβολιασμένη και μη αποπαρασιτισμένη, προσκομίστηκε στην Κλινική ζώων συντροφιάς του Α.Π.Θ. με ιστορικό διογκωμένων συμμετρικά μαστών για χρονικό διάστημα 2 εβδομάδων. Κλινική εξέταση Η θερμοκρασία της γάτας, ο αριθμός των αναπνοών/ λεπτό, ο αριθμός των καρδιακών παλμών και οι λοιπές παράμετροι της βασικής κλινικής εξέτασης κυμαινόταν σε φυσιολογικά επίπεδα. Κατά την εξέταση των μαστών διαπιστώθηκε ότι οι μαστοί ήταν συμπαγείς, μη επώδυνοι, δεν ήταν θερμοί και υπήρχε μια εξέλκωση στο δεξιό πρώτο μαστό (εικ 1).

Ποια είναι η διαφορική σας διάγνωση;

Εικ. 1 Η γάτα η οποία ονομάστηκε από τους φοιτητές «Πάμελα», μόλις ήρθε στις κλινικές

Διαβάστε τη διερεύνηση του περιστατικού στη σελ 23

αδέσποτος / 11

EHEC:

ο πανικός του καλοκαριου από την Βενάρδου Μπριγκίτα-Αλεξάνδρα

Ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα του περασμένου καλοκαιριού ήταν τα πολυάριθμα κρούσματα διάρροιας στη Γερμανία, με αποκορύφωμα τον θάνατο δύο ατόμων, που αρχικά αποδόθηκαν σε επιμολυσμένα με EHEC (Enterohemorrhagic E.coli) αγγούρια που καταναλώθηκαν από τον προσβεβλημένο πληθυσμό. Ωστόσο, το γεγονός αυτό δεν θα μονοπωλήσει το παρόν άρθρο, του οποίου κύριο θέμα θα είναι μια καλύτερη «γνωριμία» με τον παραπάνω μικροοργανισμό. Η EHEC δεν είναι τίποτα άλλο από μία ομάδα παθογόνων στελεχών της Escherichia coli (E.coli), η οποία αποτελεί μέλος της φυσιολογικής χλωρίδας του εντέρου του ανθρώπου και των ζώων και έχει ευεργετική δράση στην ομαλή λειτουργία του. Συγκεκριμένα, παίζει σημαντικό ρόλο στην πέψη των τροφών και στην προστασία του εντερικού βλεννογόνου έναντι του αποικισμού του από διάφορους άλλους παθογόνους μικροοργανισμούς μέσω του μικροβιακού ανταγωνισμού που ασκεί. Επιπλέον, είναι ένα από τα ελάχιστα μικρόβια του έντερου που αναπτύσσεται παρουσία οξυγόνου και μέσω της κατανάλωσής του δημιουργεί κατάλληλο περιβάλλον για την ανάπτυξη των ωφέλιμων αναερόβιων μικροβίων του εντέρου. Επομένως, πρόκειται για έναν μικροοργανισμό απαραίτητο για την διατήρηση της υγείας του ανθρώπινου οργανισμού.

Εκτός, όμως, από τα οφέλη στην υγεία του ανθρώπου έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προσέγγιση της Βιολογίας και της βαθύτερης γνώση αυτής, καθώς πρόκειται για τον μικροοργανισμόμοντέλο. Συγκεκριμένα το στέλεχος E.coli K-12, που χρησιμοποιήθηκε από τους επιστήμονες για δεκαετίες για την καλύτερη κατανόηση των βιολογικών εξεργασιών, συνέβαλλε ουσιαστικά στην ανακάλυψη της δομής του DNA και στην κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του, στον προσδιορισμό του τρόπου δράσης των ιών, ενώ, χρησιμοποιήθηκε και για την παραγωγή διάφορων βιολογικών προϊόντων όπως είναι η ινσουλίνη και η ρεννίνη. Ωστόσο, υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος, που αντιπροσωπεύουν τα παθογόνα στελέχη της E.coli. Αυτά, πέραν του κοινού με τα ωφέλιμα στελέχη γονιδιώματος που διαθέτουν, φέρουν και γονίδια στα οποία οφείλεται η παθογένεια τους. Τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτουν τα παθογόνα στελέχη είναι τρία : Εύκολη πρόσβαση στο έντερο, που εξασφαλίζεται με την τροφή και το νερό Εξασφάλιση την παραμονής τους στον εντερικό βλεννογόνο, που διασφαλίζεται είτε μέσω ειδικών βλεφαρίδων προσκόλλησης που διαθέτουν είτε με την παραγωγή ιντιμίνης και Παρεμπόδιση των φυσιολογικών λειτουργιών των εντερικών κυττάρων που επιτυγχάνεται με την παραγωγή τοξινών που έχουν τοπική ή γενικευμένη δράση ή με την απευθείας προσβολή των κυττάρων Με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά διακρίνουμε τις εξής κατηγορίες παθογόνων E.coli: •ETEC(Enterotoxigenic E.coli ) •EIEC(Enteroinvasive E.coli) •EPEC(Enteropathogenic E.coli) •EAEC(Enteroaggregative E.coli) •EHEC(Enterohemorrhagic E.coli) Η ταυτοποίηση των στελεχών της E.coli βασίζεται στην εξέταση δύο αντιγονικών δεικτών, του σωματικού αντιγόνου (Ο) και του βλεφαριδικού αντιγόνου (Η). Με βάση αυτούς τους δυο δείκτες προσδιορίζεται η παθογόνος δράση του στελέχους.

τρισδιάστατη εικόνα της E.coli

αδέσποτος / 12

Σε ότι αφορά ειδικότερα την EHEC γνωστή και ως STEC(Shigatoxigenic E.coli) ή VTEC (Verotoxigenic E.coli), πρόκειται για ομάδα

παθογόνων στελεχών που παράγουν ιντιμίνη και μία Shiga ή Vero-τοξίνη με παθογόνο δράση. Οι συχνότερες μορφές εκδήλωσης της προσβολής από αυτά τα στελέχη είναι η αιμορραγική διάρροια και, μερικές φορές, η βλάβη στους νεφρούς. Τελική κατάληξη της νόσου μπορεί να αποτελέσει το θανατηφόρο αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο (Hemolytic Uremic Syndrome-HUS). Ο κυριότερος αντιπρόσωπος αυτής της ομάδας είναι η E. coli Ο157:Η7 υπεύθυνη για πληθώρα κρουσμάτων. Κύρια αποθήκη της EHEC στη φύση θεωρείται το έντερο των βοοειδών και των προβάτων. Σημαντικός παράγοντας για την εκδήλωση της νόσου στον άνθρωπο, εκτός από την παρουσία του παθογόνου, είναι η κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος. Άτομα με υγιές ανοσοποιητικό σύστημα είναι πολύ πιθανόν να καταπολεμήσουν τη νόσο πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα. Αντίθετα, άτομα με ανεπαρκές ανοσοποιητικό σύστημα, όπως είναι τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι καθώς και τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα, αποτελούν τις ευπαθείς ομάδες, που μετά από τη μόλυνση θα νοσήσουν. Ακόμη, άτομα που είχαν προσβληθεί στο παρελθόν, διαθέτουν ανοσοποιητική μνήμη που εξασφαλίζει στον οργανισμό την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της επαναμόλυνσης. Άλλος παράγοντας που παίζει σημαντικό ρόλο είναι η ποσότητα του μικροοργανισμού (αριθμός κυττάρων EHEC), η οποία προσλαμβάνεται από τον οργανισμό, καθώς αυτή καθορίζει την βαρύτητα της νόσου. Τα κυριότερα μέσα διασποράς του είναι τα τρόφιμα και το νερό που μολύνονται σε κάποιο στάδιο παραγωγής ή επεξεργασίας τους. Ειδικότερα, τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης ευθύνονται για το μεγαλύτερο ποσοστό των κρουσμάτων. Ο κυριότερος τρόπος μόλυνσής τους είναι μέσω της χρήσης μη ή ατελώς «χωνεμένης» κοπριάς ως λίπασμα. Τα κόπρανα των βοοειδών περιέχουν συχνά τα παραπάνω παθογόνα στελέχη τα οποία , ωστόσο, καταστρέφονται με την διαδικασία της χώνευσης. Εκτός, όμως, από την κοπριά, τα φυτικά τρόφιμα μπορεί να έρθουν σε επαφή και με κόπρανα άγριων ζώων, όπως άγρια πουλιά, ελάφια κλπ. Στα τρόφιμα ζωικής προέλευσης η μόλυνση οφείλεται συνήθως σε λανθασμένους χειρισμούς κατά τον εκσπλαχνισμό του ζώου μετά την

σφαγή με αποτέλεσμα την διάνοιξη του γαστρεντερικού σωλήνα. Στην περίπτωση αυτή η μόλυνση του σφαγίου του ζώου είναι επιφανειακή, αλλά η περαιτέρω επεξεργασία του κρέατος όπως η παραγωγή κιμά οδηγεί στη διασπορά των παθογόνων σε όλη την μάζα του κρέατος. Εκτός από το κρέας, τα παθογόνα στελέχη μπορεί να ανευρεθούν και στο γάλα μετά την άμελξη πλημμελώς καθαρισμένων μαστών. Τέλος, και τα δύο είδη τροφίμων μπορεί να μολυνθούν σε μεταγενέστερα στάδια παραγωγής λόγω ανθρωπίνου σφάλματος( μη τήρηση κανόνων υγιεινής, επαφή έτοιμων και ωμών τροφίμων κλπ). Εξίσου σημαντικός είναι και ο ρόλος του νερού όπου ανευρίσκεται, επίσης, ο μικροοργανισμός. Μέσω του ποτίσματος διασπείρεται στα φρούτα και λαχανικά, τα οποία επιμολύνονται επιφανειακά. Μπορεί όμως να ανευρεθεί και εντός των κυττάρων των φυτών που αναπτύσσονται παρουσία νερού όπως τα φυλλώδη λαχανικά. Ακόμη, όλα τα τρόφιμα μπορούν να επιμολυνθούν σε επόμενα στάδια παραγωγής από τη χρήση μολυσμένου νερού. Άλλο μέσο διασποράς των παθογόνων στελεχών αποτελεί η άμεση επαφή με τα ζώα. Άτομα, όπως κτηνοτρόφοι, εργάτες και κτηνίατροι, τα οποία εργάζονται με ζώα και συνεπώς εκτίθενται άμεσα στα κόπρανά τους μπορούν να μολυνθούν σε περίπτωση μη τήρησης των κανόνων ατομικής υγιεινής. Ακόμη, νερά που χρησιμοποιούνται για ψυχαγωγικούς σκοπούς, όπως πισίνες, μπορεί να φέρουν τα στελέχη αυτά τα οποία επιβιώνουν σε περιπτώσεις πλημμελούς χλωρίωσής τους. Ποτάμια και λίμνες μπορεί, επίσης, να είναι επιβαρυμένα. Για την διασφάλιση της υγιεινής των τροφίμων θα πρέπει να τηρούνται τα ακόλουθα κυριότερα μέτρα: •Αυστηρή τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής •Κατάλληλη επεξεργασία της κοπριάς προτού χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα •Κατάλληλη και επαρκής θερμική επεξεργασία κατά την παράγωγή των τροφίμων (π.χ. παστερίωση του γάλακτος και των χυμών κλπ) •Προστασία των έτοιμων τροφίμων από των κίνδυνο των επιμολύνσεων

Βιέννη:Τα αγγούρια ξαναχτυπούν-EHEC•Ακτινοβόληση των τροφίμων εφόσον επιτρέπεται από την νομοθεσία •Χρήση βακτηριοφάγων στα τρόφιμα για την καταπολέμηση του κινδύνου εφόσον επιτρέπεται από την νομοθεσία •Χρήση πιστοποιημένης ασφάλειας νερού •Καλό πλύσιμο φρούτων και λαχανικών •Κατάλληλη μεταχείριση και επαρκής θερμική επεξεργασία των τροφίμων από των καταναλωτή Ολοκληρώνοντας, θα γίνει μια σύντομη αναφορά στα κρούσματα της Γερμανίας, τα οποία μονοπώλησαν για μεγάλο χρονικό διάστημα το επιστημονικό ενδιαφέρον της βορειοδυτικής, κυρίως, Ευρώπης. Συγκεκριμένα, στις 22 Μαΐου του 2011 παρατηρήθηκε προοδευτική αύξηση των κρουσμάτων αιμορραγικής διάρροιας και, κυρίως, το HUS. Το παράδοξο της υπόθεσης αποτέλεσαν τα αυξημένα ποσοστά προσβολής των ενηλίκων (87%) και ιδιαίτερα των γυναικών(68%). Αποκορύφωμα της έξαρσης του νοσήματος αποτέλεσε ο θάνατος 2 ατόμων. Μετά από εργαστηριακές εξετάσεις που πραγματοποιήθηκαν σε δείγματα ασθενών, απομονώθηκε ως

υπεύθυνος παράγοντας ένα στέλεχος της ομάδας STEC ή EHEC και, πιο συγκεκριμένα, το Ο104:Η4. Το παθογόνο αυτό σπάνια προκαλεί τέτοιας έκτασης επιδημία σε αντίθεση με την Ο157:Η7, η οποία είχε θεωρηθεί αρχικώς ως ο υπεύθυνος παράγοντας. Επισήμως, η πηγή της μόλυνσης δεν έχει επιβεβαιωθεί, αλλά οι υπεύθυνες αρχές θεωρούν ως πιθανούς «ενόχους» ορισμένα ωμά λαχανικά και συγκεκριμένα τα αγγούρια, τις ντομάτες και το μαρούλι, αν και μεταγενέστερες έρευνες ενοχοποίησαν βολβούς φασολιών . Η υποψία αυτή ενισχύεται και από την ανεύρεση του υπεύθυνου παράγοντα σε δείγματα αγγουριών ισπανικής προελεύσεως. Παρόλα αυτά, η έρευνα βρίσκεται ακόμα υπό εξέλιξη, ενώ μέχρι και σήμερα αναφέρονται περιστατικά με τα προαναφερθέντα συμπτώματα, τόσο στη Γερμανία, όσο και σε άλλες βορειοευρωπαϊκές χώρες. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στην αναπληρώτρια καθηγήτρια κ. Ιωσηφίδου Ελένη, που βοήθησε στη δυνατόν καλύτερη παρουσίαση του παραπάνω άρθρου!!!

αδέσποτος / 13

αδέσποτος / 14

αδέσποτος / 15

Η σχέση των ομάδων αίματος με την ασφάλεια της μετάγγισης αίματος και την ισοερυθρόλυση των νεογνών στη γάτα

από την Κατερίνα Ντέμκα

ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Τα πρώτα στοιχεία για την περιγραφή ενός συστήματος ομάδων αίματος της γάτας, το οποίο περιελάμβανε τις ομάδες Α και Β προέκυψαν το 1950. Μια τρίτη ομάδα αίματος, η ΑΒ, περιγράφηκε το 1980. Οι ομάδες Α και Β κληρονομούνται με βάση τους νόμους του Μέντελ, μέσω αυτοσωματικών γονιδίων που εκφράζουν τις ομάδες Α και Β και βρίσκονται στον ίδιο γονιδιακό τόπο. Η ομάδα Α είναι δεσπόζουσα έναντι της ομάδας Β. Ένα τρίτο αλληλόμορφο γονίδιο, το ΑΒ, που επιτρέπει την ισοδύναμη έκφραση των φαινοτύπων Α και Β, πιστεύεται ότι καθορίζει την κληρονομικότητα της ομάδας ΑΒ. Δεν υπάρχουν γάτες με ομάδα αίματος Ο. Η ομάδα αίματος δε σχετίζεται με το φύλο ή το χρώμα του τριχώματος. Η συχνότητα των ομάδων αίματος στις γάτες ποικίλλει σημαντικά με βάση την φυλή και την γεωγραφική περιοχή. Στην Ελλάδα, γύρω στο 78,3% των γατών Κοινής Ευρωπαϊκής φυλής έχουν ομάδα αίματος Α, ενώ ομάδα αίματος Β παρουσιάζει ένα σημαντικό ποσοστό που φτάνει περίπου το 20%. Από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες της ζωής τους, όλες οι γάτες των ομάδων αίματος Α και Β εμφανίζουν φυσικά αντί-Β και αντί-Α αλλοαντισώματα, αντίστοιχα, κατά παρόμοιο τρόπο με τον άνθρωπο και σε αντίθεση με το σκύλο. Γάτες της ομάδας Β εμφανίζουν κατά κανόνα υψηλούς τίτλους αντι-Α αντισωμάτων, ενώ οι γάτες ομάδας Α έχουν συνήθως χαμηλούς τίτλους αντί-Β αντισωμάτων, γεγονός που έχει ιδιαίτερη σημασία στην ασφάλεια των μεταγγίσεων. Οι γάτες με ομάδα αίματος ΑΒ δεν έχουν αντί-Α ή αντί-Β αντισώματα.

Κάρτα προσδιορισμού της ομάδας αίματος της γάτας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η γάτα είναι ομάδας Α.

αδέσποτος / 16

Θέση του δότη, κατά τη λήψη του αίματος.

Η ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΓΑΤΑ Η κύρια ένδειξη για μετάγγιση ολικού αίματος στις γάτες είναι η σοβαρή αναιμία.

Προϋποθέσεις ασφαλούς μετάγγισης Α. Λόγω του κινδύνου των απειλητικών για τη ζωή επιπλοκών ασυμβατότητας, είναι επιτακτική η ανάγκη να προσδιοριστεί η ομάδα αίματος της γάτας πριν από τη μετάγγιση. Οι υψηλοί τίτλοι αντι-Α αντισωμάτων που απαντώνται στις γάτες ομάδας αίματος Β, οδηγούν σε σοβαρή οξεία ενδοαγγειακή αιμολυτική αναιμία, όταν αυτές μεταγγιστούν από γάτες ομάδας Α. Αντιθέτως, η καταστροφή των ερυθροκυττάρων ομάδας Β που έχουν μεταγγισθεί σε γάτα ομάδας αίματος Α, αποτελεί συνήθως μία εξωαγγειακή και πιο χρόνια διαδικασία. Ο προσδιορισμός της ομάδας αίματος μπορεί να πραγματοποιηθεί σε οποιοδήποτε εμπορικό εργαστήριο, από δείγμα ολικού αίματος. Εναλλακτικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορες μέθοδοι στην κλινική πράξη, συμπεριλαμβανομένου ενός συστήματος εύχρηστων καρτών, όπου η ταυτοποίηση βασίζεται στη χρήση αντι-Α αντιορού για την ανίχνευση αντιγόνων ομάδας αίματος Α και λεκτίνης του Triticim vulgaris για την ανίχνευση αντιγόνων ομάδας αίματος Β. Β. Οι αιμοδότες θα πρέπει να είναι υγιείς, αποκλειστικά οικόσιτες γάτες με καλή ιδιοσυγκρασία για εύκολο χειρισμό και συγκράτηση και να ζυγίζουν τουλάχιστον 5kg. Γάτες με μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή οποιουδήποτε είδους, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται

ως αιμοδότες. Οι δότες θα πρέπει επίσης να ελέγχονται για λοιμώδη νοσήματα (ιογενή λευχαιμία και ανοσοανεπάρκεια, αιμοτρόπο μυκοπλάσμωαση), ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μετάδοσής τους. Ακόμη, πριν την αιμοδοσία, οι δότες θα πρέπει να υποβάλλονται σε λεπτομερή κλινική εξέταση. Οι κατοικίδιες γάτες, δε θα πρέπει να δίνουν αίμα συχνότερα από μία φορά/ μήνα. Γ. Απαραίτητη είναι η δοκιμή συμβατότητας (cross matching) μεταξύ δότη και δέκτη, η οποία ανιχνεύει ασυμβατότητες που μπορεί να σχετίζονται ή όχι με την ομάδα αίματος. Δ. Τέλος, πριν τη μετάγγιση, πραγματοποιείται λεπτομερής κλινική εξέταση του δέκτη, ενώ συνεχίζουμε να ελέγχουμε την κλινική του εικόνα κατά τη μετάγγιση, αλλά και μετά από αυτή. Εάν υπάρξει κάποια ένδειξη αντίδρασης, σε οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της μετάγγισης, η μετάγγιση θα πρέπει να διακόπτεται αμέσως.

Επιπλοκές της μετάγγισης Ο ασθενής παρακολουθείται συνεχώς για οποιαδήποτε συμπτώματα αντιδράσεων, που διακρίνονται γενικά σε ανοσολογικές και μη ανοσολογικές. Οι ανοσολογικές αντιδράσεις ταξινομούνται περαιτέρω ως αιμολυτικές ή μη αιμολυτικές. Οι αιμολυτικές αντιδράσεις μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες.

Οξεία αιμολυτική αντίδραση Καθώς οι γάτες έχουν φυσικά αλλοαντισώματα έναντι των αντιγόνων των ερυθροκυττάρων διαφορετικής ομάδας αίματος, οξεία αιμολυτική αντίδραση μπορεί να παρουσιαστεί στην πρώτη μετάγγιση, με μη συμβατή ομάδα αίματος. Εάν αίμα της ομάδας Β μεταγγισθεί σε γάτα ομάδας αίματος Α, οι σχετικές ανεπιθύμητες ενέργειες θεωρούνται ήπιες. Εάν όμως, αίμα της ομάδας Α δοθεί σε γάτα με ομάδα αίματος Β, η αντίδραση είναι σοβαρή και δυνητικά θανατηφόρος.

Πρόληψη των αντιδράσεων Οι οξείες αιμολυτικές αντιδράσεις μπορούν να αποφευχθούν με τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού, τον προσδιορισμό των ομάδων αίματος του δότη και του δέκτη, και τη δοκιμή συμβατότητας. Σε περίπτωση εμφάνισής της, η μετάγγιση θα πρέπει να διακοπεί. Ακολουθεί η χορήγηση κολλοειδών και κρυσταλλοειδών διαλυμάτων, με στόχο τη βελτίωση της πίεσης του αίματος, τη

διατήρηση της νεφρικής αιμάτωσης και τη φυσιολογική παραγωγή ούρου. Εάν σημειωθεί υποξαιμία, ενδείκνυται η χορήγηση οξυγόνου.

Η ΙΣΟΕΡΥΘΡΟΛΥΣΗ ΤΩΝ ΝΕΟΓΝΩΝ Η ισοερυθρόλυση των νεογνών χαρακτηρίζεται από την ανοσολογική καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων στα νεογέννητα γατάκια. Η περιγεννητική θνησιμότητα στα γατάκια κατά τις δύο πρώτες εβδομάδες της ζωής τους, σχετίζεται αναμφισβήτητα και με την ισοερυθρόλυση. Η ισοερυθρόλυση των νεογνών αφορά στα γατάκια με ομάδες αίματος Α και ΑΒ, τα οποία γεννήθηκαν από μητέρα με ομάδα αίματος Β, λαμβάνοντας αντισώματα αντι-Α κατά τον θηλασμό, τις πρώτες 1-2 ημέρες της ζωής τους.

Κλινική εικόνα Τα κλινικά χαρακτηριστικά της ισοερυθρόλυσης εξαρτώνται από το βαθμό και τη σοβαρότητα της αιμόλυσης. Η αιμόλυση οδηγεί σε αναιμία, ή διάχυτη ενδοαγγειακή πήξη. Το χαρακτηριστικό κλινικό εύρημα για τη διάγνωση της ισοερυθρόλυσης των νεογνών είναι τα σκούρα καστανέρυθρα ούρα, τα οποία υποδεικνύουν σοβαρή ενδοαγγειακή αιμόλυση και αιμοσφαιρινουρία, ενώ επιπλέον μπορεί να εμφανιστεί ίκτερος, ωχρότητα των βλεννογόνων, καθώς και

γενικευμένη μυϊκή αδυναμία, με συχνή κατάληξη το θάνατο κατά την πρώτη εβδομάδα. Κάποια γατάκια μπορεί να πεθάνουν μέσα σε λίγες μόνο ώρες, δίχως να εμφανιστούν καθόλου κλινικά συμπτώματα. Αυτά που θα επιζήσουν, ενδεχομένως να εμφανίσουν νέκρωση της άκρης της ουράς τους.

Αντιμετώπιση Η θεραπεία της ισοερυθρόλυσης των νεογνών, θα πρέπει να είναι άμεση. Τα στάδια της θεραπείας περιλαμβάνουν τη μετάγγιση αίματος, κατά προτίμηση ομάδας Β, συχνά με την ενδοστική οδό, καθώς και την χορήγηση κρυσταλλειδών διαλυμάτων. Όταν εμφανιστούν τα πρώτα κλινικά συμπτώματα, τα γατάκια που ανήκουν στην ομάδα αίματος Α ή ΑΒ θα πρέπει να απομακρυνθούν αμέσως από τις μητέρες τους, ενώ αυτά που ανήκουν στην ομάδα αίματος Β μπορούν να συνεχίσουν να θηλάζουν.

Πρόληψη Η καλύτερη μέθοδος για την πρόληψη της ισοερυθρόλυσης, είναι η αποφυγή μιας μη συμβατής σύζευξης μεταξύ θηλυκής γάτας με Β ομάδα αίματος και αρσενικής γάτας με Α ομάδα αίματος. Η γνώση του τύπου αίματος του γονέα είναι απαραίτητη για την πρόληψη της ισοερυθρόλυσης.

Εξοπλισμός για τη συλλογή αίματος, που περιλαμβάνει πεταλούδα, καθετήρα, σύριγγα με αντιπηκτικό.

Πρόγνωση Η ισοερυθρόλυση των νεογνών είναι σχετικά σπάνια, αλλά το ποσοστό θνησιμότητας υψηλό. Είναι μια κατάσταση που μπορεί να προληφθεί και ο καλύτερος τρόπος συνίσταται στον προσδιορισμό της ομάδας αίματος των προγόνων, πριν από την αναπαραγωγή των γατών, ιδιαίτερα των καθαρόαιμων, κυρίως εκείνων που ανήκουν σε φυλές με υψηλή συχνότητα εμφάνισης ζώων με Β ομάδα αίματος.

Καλοήθης υπερπλασία των μαστών της γάτας Η υπερπλασία των μαστών της γάτας (επίσης γνωστή και ως ινοεπιθηλιακή νεοπλασία της γάτας, ινοαδενομάτωση του μαστού της γάτας, ινοαδένωμα της γάτας ή ινοαδενωματώδης υπερπλασία) είναι μια μη νεοπλασματική, καλοήθης κατάσταση, μοναδική στις γάτες (Allen 1973,Nimmo and Plummer 1981). Η κατάσταση χαρακτηρίζεται από γρήγορη ανάπτυξη ενός ή περισσότερων μαστικών αδένων εξαιτίας της υπερτροφίας του μαστικού επιθηλίου και των πόρων κάτω από την επίδραση των προγεσταγόνων (Allen 1973). Συνήθως, συναντάται σε νεαρά (<2 ετών), ακέραια θηλυκά άτομα μετά από έγχυση προγεσταγόνων, τη στιγμή της ενήβωσης, ή κατά τη διάρκεια του πρώτου οιστρικού κύκλου, κατά τη διάρκεια της κύησης ή της ψευδοκύησης (Hayden and others 1989). Στους αρσενικούς γάτους, η κατάσταση πάντα σχετίζεται με τη χορήγηση συνθετικών προγεσταγόνων όπως megestrol acetate,delmadinon acetate ή MPA (Hayden and others 1989,Go¨rlinger and others 2002). Σπάνια, η κατάσταση μπορεί να συναντηθεί και σε μεγαλύτερα ζώα (8, 10 ,13 ετών). (Allen 1973, Hayden and others 1989, Wehrend and others 2001). Αν και ο ακριβής μηχανισμός της παθογένεσης παραμένει άγνωστος, ανοσοιστοχημικές μελέτες έχουν δείξει την παρουσία υποδοχέων προγεστερόνης, οιστρογόνων, αυξητικής ορμόνης και ινσουλίνηςαυξητικού παράγοντα 1 στο κυτταρόπλασμα ή στον πυρηνίσκο των υπερπλαστικών ιστών κάτι που υποδηλώνει ενδοκρινική προέλευση (Ordas and others 2004, Loretti and others 2005). Η ικανότητα της προγεστερόνης ή των προγεσταγόνων να προκαλέσει υπερπλαστικές αλλαγές στους μαζικούς αδένες μπορεί να εξαρτάται τουλάχιστον ως ένα βαθμό, στη σύνδεση –ευαισθητοποίηση των οιστρογόνων. Τα οιστρογόνα μπορούν καθώς συνδέονται στους υποδοχείς των οιστρογόνων, οι οποίοι βρίσκονται στα επιθηλιακά κύτταρα των εκφορητικών πόρων και στα στρωματικά κύτταρα των μαστικών αδένων, να προκαλούν τη σύνθεση ενδοκυτταρικών υποδοχέων για την προγεστερόνη. Η αυξημένη παραγωγή υποδοχέων της προγεστερόνης στους μαστικούς ιστούς μπορεί να μεγεθύνει την αντίδραση παρουσία προγεστερόνης, οδηγώντας σε τοπική σύνθεση

αυξητικής ορμόνης και όμοιων με ινσουλίνη αυξητικών παραγόντων στα επιθηλιακά μαστικά κύτταρα και να οδηγήσει σε υπερπλαστικές αλλαγές.

(Mol and others 1996). Σε αυτή την εργασία( P. Jurga and others 2011) όλες οι γάτες στην αρχή της εξέλιξης των αλλοιώσεων είχαν και υψηλά επίπεδα οιστρογόνων. Η θεραπεία περιλαμβάνει την εφαρμογή ψυχρών επιθεμάτων και υποδόρια χορήγηση 10 mg/kg aglepristone (Alizine; Virbac), ενός ανταγωνιστή των υποδοχέων της προγεστερόνης, για 2 συνεχόμενες ημέρες και μετά ξανά την 7η ημέρα και μετά κάθε εβδομάδα μέχρι να εξαφανιστούν τα συμπτώματα. Σε μια άλλη μελέτη (Wehrend and others 2001), η αγκλεπριστόνη δινόταν για 5 συνεχόμενες ημέρες με την ίδια δοσολογία. Και τα δύο πρωτόκολλα, αν και το πρώτο είναι πιο διαδεδομένο, έχουν πλήρη επιτυχία γύρω στις 5 εβδομάδες. Στις παρενέργειες της θεραπείας συμπεριλαμβάνονται ο τοπικός ερεθισμός του δέρματος, και εφόσον οι γάτες είναι έγκυες, αποβολή και συνεπακόλουθα ενδομητρίτιδας (S Görlinger,2002, D Nak 2004, P Jurka 2011 ). Στις γάτες που έχουν λάβει προγεσταγόνα μακράς δράσης, τα συμπτώματα της υπερπλασίας των μαστών μπορεί να ξαναεμφανιστούν (Görlinger and others 2002, P. Jurga and others 2011). Η κλασική θεραπεία ήταν κάποτε κυρίως βασισμένη στην απομάκρυνση της πηγής των προγεσταγόνων. Αυτό και μόνο θα μπορούσε να αντιστρέψει τις αλλοιώσεις αλλά έχει αποδειχτεί ότι η απομάκρυνση μόνο των ωοθηκών ή η διακοπή της θεραπείας με προγεσταγόνα δεν αρκεί πάντα για να ανακουφιστεί το ζώο από τα συμπτώματα. Κάποιες φορές τα νεοπλάσματα συνεχίζουν να μεγεθύνονται (Misdorp and others 1999, Loretti and others 2005). Πολλά φάρμακα έχουν χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της υπερπλασίας των μαστών της γάτας , συμπεριλαμβανομένων των γλυκοκορτικοειδών, ΜΣΑΦ, αντιβιοτικών, φουροσεμίδης και αναστολέων προλακτίνης, με ποικίλη επιτυχία (Misdorp and others 1999). Η χειρουργική θεραπεία με μαστεκτομή δεν είναι πάντα αποτελεσματική. Μπορεί να προκαλέσει θάνατο ή τόσο σοβαρό τραυματισμό ώστε το προσβεβλημένο ζώο να θανατωθεί (Loretti and others 2005).

αδέσποτος / 17

Προϊούσα πνευμονία του προβάτου από την Ελένη Μαγκαφουράκη Η προϊούσα πνευμονία του προβάτου, γνωστή και ως Μaedi-Visna, είναι ιογενές, χρόνιο, καχεξιογόνο νόσημα που χαρακτηρίζεται από προσβολή των πνευμόνων, του κεντρικού νευρικού συστήματος, του μαστού και των αρθρώσεων. Η νόσος έχει παγκόσμια εξάπλωση, με εξαίρεση τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία. Θεωρείται αιτία σημαντικών οικονομικών απωλειών σε όλη την Ευρώπη λόγω των θανάτων ενηλίκων και νεογέννητων, της μείωσης της γαλακτοπαραγωγής και του ρυθμού ανάπτυξης των αμνών και της πρώιμης απόσυρσης από την αναπαραγωγή. Η νόσος είναι ευρέως διαδεδομένη και στη χώρα μας και αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για την προβατοτροφία.

Ο ιός

Ο υπεύθυνος ιός ανήκει στο γένος Lentivirus της οικογένειας Retroviridae. Στο γένος αυτό ταξινομούνται οι «βραδείς ιοί» που προκαλούν χρόνια νοσήματα, με μεγάλο χρόνο εξέλιξης και εκδηλώνονται είτε ως εκφυλιστικά νοσήματα (π.χ. ο ιός Μaedi-Visna) είτε ως ανοσοανεπάρκεια (π.χ. ο ιός του AIDS). Χαρακτηριστικό γνώρισμα των ιώσεων αυτών είναι το φαινόμενο της επίμονης λοίμωξης. Η μόλυνση, δηλαδή, διατηρείται για όλη τη ζωή του ζώου, το οποίο κατά συνέπεια αποτελεί ισόβιο φορέα του ιού. Μετάδοση του ιού στα πρόβατα όλων των ηλικιών γίνεται οριζόντια, με τις αναπνευστικές εκκρίσεις, ιδιαίτερα σε εντατικά εκτρεφόμενα ποίμνια, μετά από μακροχρόνια στενή συμβίωση. Ο κύριος τρόπος, όμως, μόλυνσης των αρνιών είναι μέσω του πρωτογάλακτος ή του γάλακτος, όταν αυτά περιέχουν μολυσμένα μακροφάγα. Η συχνή ανάπτυξη μαστίτιδας στα μολυσμένα ζώα αυξάνει τις πιθανότητες μετάδοσης με αυτόν τον τρόπο. Πιθανή θεωρείται, επίσης, η μετάδοση μέσω του σπέρματος και κάθετα, από τη μητέρα στο έμβρυο, διαμέσου του πλακούντα. Ο ιός της προϊούσας πνευμονίας προσβάλλει τα μονοκύτταρα, τα οποία χρησιμοποιεί ως «Δούρειο ίππο» για τη μεταφορά του στους ιστούς. Όταν τα μονοκύτταρα διαφοροποιηθούν σε ιστικά μακροφάγα ενεργοποιείται ο πολλαπλασιασμός του ιού και εκδηλώνεται η κυτταροτοξική του δράση. Προοδευτικά αναπτυσσόμενη φλεγμονή παρατηρείται σε διάφορα όργανα με μεγαλύτερη συχνότητα στον πνεύμονα και στο μαστό και με μικρότερη στον εγκέφαλο και στις αρθρώσεις. Κατά τη διάρκεια της λοίμωξης αναπτύσσεται ανοσία, η οποία όμως δεν είναι ικανή να προστατεύσει τον ξενιστή από την εκδήλωση της νόσου. Tα αντισώματα, που ανιχνεύονται 2-3 μήνες μετά τη μόλυνση, αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τον ιό. Η έκταση της φλεγμονής και κατά συνέπεια η ένταση της νόσου ποικίλει ανάλογα με τη φυλή των προβάτων.

Κλινική εικόνα

Η περίοδος επώασης είναι μεγάλη, οπότε η κλινική νόσος εμφανίζεται σε ζώα > 2 ετών. Το συχνότερο σύμπτωμα είναι η δύσπνοια, η οποία είναι ιδιαίτερα έντονη όταν τα ζώα

1

2

καταβάλλουν σωματική προσπάθεια. Ο βήχας, το ρινικό έκκριμα και ο πυρετός εμφανίζονται σπάνια, κυρίως όταν συνυπάρχουν βακτηριακές επιπλοκές. Στα αρχικά στάδια της νόσου τα ζώα φαίνονται αδύναμα και καθώς η νόσος εξελίσσεται γίνονται καχεκτικά, παρά τη φυσιολογική όρεξη που εμφανίζουν. Η κλινική πορεία της νόσου μπορεί να διαρκέσει μήνες ή χρόνια, αλλά συνήθως επιταχύνεται από στρεσσικές καταστάσεις, όπως η κυοφορία. Η νευρική μορφή της νόσου χαρακτηρίζεται από αταξία, ιδιαίτερα των οπίσθιων άκρων, κατάκλιση, παραπληγία, τετραπληγία και παράλυση. Τα ζώα μένουν πίσω στο κοπάδι και παρουσιάζουν μυϊκό τρόμο, ιδιαίτερα της κεφαλής, και συσπάσεις των χειλέων. Με την εξέλιξη της νόσου μπορεί να παρουσιάζουν τύφλωση, ενώ το αντανακλαστικό της επαναφοράς είναι θετικό. Η νόσος διαρκεί ένα μήνα ή και περισσότερο, και καταλήγει πάντα στο θάνατο. Η προσβολή του μαστικού αδένα μπορεί να αφορά το ένα ή και τα δύο ημιμόρια, τα οποία αναπτύσσουν χρόνια σκληρυντική μαστίτιδα. Η σύσταση του γάλακτος δε μεταβάλλεται, η ποσότητά του όμως σταδιακά μειώνεται. Η αρθρίτιδα εκδηλώνεται με ελαφριά διόγκωση των προσβεβλημένων αρθρώσεων, κυρίως του καρπού ή του ταρσού.

Παθολογοανατομικές αλλοιώσεις

Οι μακροσκοπικές αλλοιώσεις της προϊούσας πνευμονίας αφορούν κυρίως τους πνεύμονες και τα μεσοπνευμόνια λεμφογάγγλια. Οι πνεύμονες αυξάνονται σε μέγεθος και ζυγίζουν μέχρι 10 φορές περισσότερο από το φυσιολογικό βάρος. Συχνά, είναι φανερά τα αποτυπώματα των πλευρών στην επιφάνειά τους. Δε συμπτύσσονται κατά τη διάνοιξη της θωρακικής κοιλότητας και έχουν σύσταση ελαστική, σαν καουτσούκ. Η επιφάνεια τομής είναι στεγνή και το χρώμα τους καστανόφαιο, αντί το φυσιολογικό ρόδινο. Τα λεμφογάγγλια είναι διογκωμένα λόγω υπερπλασίας (Εικόνα 1). Οι ιστοπαθολογικές αλλοιώσεις των πνευμόνων, χαρακτηρίζονται από, την παρουσία χρόνιας διάμεσης πνευμονίας, υπερπλασία των λείων μυϊκών ινών και πάχυνση των μεσοκυψελιδικών διαφραγμάτων λόγω διήθησης από μονοπύρηνα κύτταρα (μακροφάγα και λεμφοκύτταρα). Παθογνωμονική αλλοίωση της νόσου αποτελεί η παρουσία διηθήσεων με τη μορφή λεμφοζιδιακών σχηματισμών στο πνευμονικό παρέγχυμα (Εικόνα 2). Το κυρίαρχο ιστοπαθολογικό χαρακτηριστικό της νευρικής μορφής της νόσου είναι η χρόνια, μη πυώδης φλεγμονή του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού και η έντονη κενοτοπίωση της λευκής ουσίας (Εικόνα 3). Οι προσβεβλημένες περιοχές κατανέμονται γύρω από τις κοιλίες και αφορούν τόσο τη λευκή όσο και τη φαιά ουσία. Στην περίπτωση της μαστίτιδας, παρατηρείται διάχυτη διήθηση μονοκυττάρων και έντονη λεμφοειδής υπερπλασία, καθώς και ίνωση, κυρίως στη βάση του μαστού.

3

Διάγνωση

Η διάγνωση βασίζεται στην αξιολόγηση της κλινικής εικόνας σε συνδυασμό με εργαστηριακές εξετάσεις. Η διάγνωση στηρίζεται στα μακροσκοπικά ευρήματα και στις ιστοπαθολογικές αλλοιώσεις γιατί τόσο η αναπνευστική όσο και οι άλλες μορφές της νόσου έχουν παρόμοια συμπτωματολογία με άλλα νοσήματα που αφορούν το αναπνευστικό ή το νευρικό σύστημα, τους μαστούς και τις αρθρώσεις. Παθολογικά υλικά που αποστέλλονται στο εργαστήριο για την εργαστηριακή διάγνωση είναι: από ζωντανά ζώα αίμα ή γάλα και από νεκρά πνεύμονες, εγκέφαλος, νωτιαίος μυελός, μαστός ή αρθρικός υμένας. Η συνήθης μέθοδος διάγνωσης σε ζωντανά ζώα είναι η ανίχνευση αντισωμάτων με ELISA ή ανοσοδιάχυση σε άγαρ (AGID). Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι ο χρόνος που απαιτείται για την δημιουργία αντισωμάτων είναι μεγάλος κι ένα ποσοστό ζώων μπορεί να μην εμφανίσει ποτέ αντισώματα. Έτσι, η μη ανίχνευση αντισωμάτων δεν αποδεικνύει ότι το ζώο δεν είναι μολυσμένο. Η απομόνωση και η ταυτοποίηση του ιού δε χρησιμοποιείται για διάγνωση ρουτίνας γιατί ο χρόνος που απαιτείται για τη λήψη αποτελεσμάτων είναι πολύ μεγάλος. Αν κρίνεται απαραίτητο, τότε γίνεται συγκαλλιέργεια μολυσμένων μονοκυττάρων αίματος ή λευκοκυττάρων γάλακτος ζωντανού ζώου με κύτταρα χοριοειδούς πλέγματος εγκεφάλου ή ιστοκαλλιέργειες, αν τα παθολογικά υλικά προέρχονται από νεκρό ζώο. Η ανίχνευση του νουκλεϊκού οξέος του ιού με PCR πλεονεκτεί από άποψη ευαισθησίας, καθώς ανιχνεύει τη μόλυνση και σε ζώα που δεν έχουν αντισώματα, αλλά προς το παρόν στην Ελλάδα χρησιμοποιείται μόνο στην έρευνα.

Πρόληψη

Καθώς θεραπεία για τη νόσο δεν υπάρχει και το ανοσοποιητικό σύστημα του ζώου αδυνατεί να καταπολεμήσει τον ιό, είναι σημαντικό να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης. Προς το παρόν, δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για την προϊούσα πνευμονία. Πολλές χώρες εφαρμόζουν προγράμματα ελέγχου και εκρίζωσης της νόσου, τα οποία περιλαμβάνουν ετήσιες ορολογικές εξετάσεις και απομάκρυνση όλων των οροθετικών ζώων και των απογόνων τους, έως ότου, για δύο συνεχή έτη δε διαγνωσθούν θετικά ζώα. Στις μολυσμένες εκτροφές, πρέπει να γίνεται απομάκρυνση των αρνιών από τη μητέρα τους αμέσως μετά τη γέννηση τους και τεχνητή γαλουχία με ελεγμένο πρωτόγαλα και γάλα. Τα άρρωστα ζώα αξιοποιούνται έγκαιρα, πριν την εμφάνιση καχεξίας, γιατί τότε τα σφάγια απορρίπτονται. Οι σωστές συνθήκες υγιεινής συμβάλουν στον περιορισμό της νόσου και κυρίως των δευτερογενών επιπλοκών. Στις μη μολυσμένες εκτροφές, στόχος είναι η αποτροπή εισόδου του ιού σε αυτές. Τα ζώα δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με ζώα άλλων -μη απαλλαγμένων από τη νόσο- εκτροφών (π.χ. χρήση κριαριών για οχεία). Απαραίτητος είναι ο ορολογικός έλεγχος των ζώων αντικατάστασης, για να αποφευχθεί η είσοδος θετικών ζώων στην εκτροφή. Η προϊούσα πνευμονία του προβάτου είναι νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης και ανήκει στον κατάλογο Β του Διεθνούς Γραφείου Επιζωοτιών. Ευχαριστούμε θερμά τους καθηγητές του Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατομικής της σχολής μας, για την ευγενική προσφορά των φωτογραφιών του αρχείου τους!

Φωτ. αρχείο Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατομικής, Κτηνιατρική σχολή, Α.Π.Θ.

αδέσποτος / 18

αδέσποτος / 19

Οι συχνότερες ακαρεώσεις των κουνελιών συντροφιάς1 Ζαχαρίας (Άρης) Βουγιούκαλος Σύμφωνα με τα δεδομένα της κλινικής ζώων συντροφιάς της κτηνιατρικής σχολής ΑΠΘ (Σεπτέμβριος 2006 - Αύγουστος 2010)

1

Ψωροπτική ψώρα Η ψωροπτική ψώρα οφείλεται στην ανάπτυξη του ακάρεος Psoroptes cuniculi. Το άκαρι παρασιτεί την επιφάνεια του δέρματος των αυτιών, της κεφαλής, του λαιμού και των άκρων των κουνελιών. Αποτελεί πολύ συχνό δερματικό πρόβλημα, καθώς και αίτιο ωτίτιδας στα ζώα αυτά. Η μόλυνση γίνεται είτε από το μολυσμένο περιβάλλον, είτε μέσω επαφής με μολυσμένα ζώα. Η παρασίτωση συνήθως περιορίζεται στην άνω επιφάνεια του έξω ακουστικού πόρου. Οι αλλοιώσεις είναι κυρίως αμφοτερόπλευρες και ξεκινούν από τον ωτικό κόγχο ελάχιστες μέρες μετά τη μόλυνση, για να επεκταθούν στην εσωτερική επιφάνεια του πτερυγίου του αυτιού που εμφανίζεται αρχικά υπεραιμική. Μερικές φορές μπορούν να προσβληθούν μέσω της μεταφοράς των παρασίτων κατά τη διάρκεια της περιποίησης του τριχώματος και άλλες περιοχές, όπως το πρόσωπο, η λαμυρίδα, τα εξωτερικά γεννητικά

όργανα, και τα άκρα. Τα πρώτα σημάδια της παρασίτωσης περιλαμβάνουν την παρουσία ασυνήθιστης ποσότητας σκουρόχρωμου ωτικού εκκρίματος και ποσότητας φολίδων κολλημένων βαθιά στον ακουστικό πόρο και το πτερύγιο. Γίνεται αντιληπτή και η παρουσία έντονης οσμής. Οι έντονα επώδυνες αλλοιώσεις συνίστανται από πτώση του τριχώματος, παχιές, ξηρές και πιτυρόμορφες φολίδες και καφέρυθρες εφελκίδες που εντοπίζονται στην εσωτερική επιφάνεια των αυτιών. Η επιφάνεια του δέρματος εμφανίζεται παχυμένη, διαβρωμένη, ερυθηματώδης, με αιμορραγίες και εξίδρωμα. Τα κουνέλια, λόγω του έντονου κνησμού είναι ανήσυχα, τινάζουν το κεφάλι και ξύνουν τα αυτιά τους σε αντικείμενα ή χρησιμοποιώντας τα πίσω άκρα. Σε έντονες και χρόνιες μολύνσεις το ζώο μπορεί να είναι απαθές, αδύναμο και καχεκτικό. Η πάσχουσα περιοχή μπορεί να επιμολυνθεί από βακτήρια και να προκληθούν δερματίτιδες, μέση και έσω

Εικόνα 2. Ωτικό έκκριμα, φολίδες και εφελκίδες στον έξω ακουστικό πόρο κουνελιού με ψωρόπτωση. Φωτ. Αρχείο Α. Κουτίνα / Φ. Καλτσογιάννη ΚΖΣ, ΑΠΘ

Εικόνα 3. Υποτρίχωση στην έξω επιφάνεια του πτερυγίου ωτός κουνελιού με ψωρόπτωση. Φωτ. Αρχείο Α. Κουτίνα / Φ. Καλτσογιάννη ΚΖΣ, ΑΠΘ

Εικόνα 1. Psoroptes cuniculi Φωτ. Αρχείο Α. Κουτίνα / Φ. Καλτσογιάννη ΚΖΣ, ΑΠΘ

ωτίτιδα, μηνιγγίτιδα, ακόμη και ο θάνατος του ζώου. Η διάγνωση γίνεται με απλή επισκόπηση, με ωτοσκόπηση, με επιφανειακά ξέσματα δέρματος, με μικροσκοπική εξέταση του εξιδρώματος και των εφελκίδων, καθώς και με την παρασιτολογική εξέταση του έξω ακουστικού πόρου. Στη διαφορική διάγνωση περιλαμβάνονται άλλα αίτια ωτίτιδας καθώς και άλλες ακαρεώσεις. Η θεραπεία γίνεται σε όλα τα ζώα που συμβιούν. Συστηματικά μπορεί να χορηγηθεί ιβερμεκτίνη, σελαμεκτίνη, μοξιδεκτίνη. Τοπικά μπορεί να χορηγηθεί ιβερμεκτίνη διαλυμένη με προπυλενική γλυκόλη. Παράλληλα συνίσταται η σχολαστική καθαριότητα του κλουβιού και των σκευών των μολυσμένων ζώων. Το ζώο επανελέγχεται ένα μήνα μετά τη θεραπεία. Για την πρόληψη επαναμόλυνσης από το περιβάλλον μπορούν να χρησιμοποιηθούν ήπια αντιπαρασιτικά σκευάσματα. Η πρόγνωση της νόσου είναι ευνοϊκή.

Σεϋλετιέλλωση Η σεϋλετιέλλωση οφείλεται στην ανάπτυξη του ακάρεος Cheyletiella parasitivorax. Το άκαρι αυτό παρασιτεί το τρίχωμα και την επιφάνεια του δέρματος της κάτω κοιλιακής χώρας, της ουράς, της ράχης, και των πλευρικών επιφανειών του σώματος των κουνελιών. Λόγω του μεγάλου του μεγέθους, του λευκού χρώματος και της φολιδόμορφης όψης, χαρακτηρίζεται ως «περιπλανώμενη πιτυρίδα». Η μόλυνση γίνεται κατά την επαφή με μολυσμένα ζώα ή από το μολυσμένο περιβάλλον. Επίσης μπορεί να μεταφερθεί από ένα ζώο στο άλλο με

αδέσποτος / 20

τη βοήθεια των ψύλλων. Η Cheyletiella parasitivorax μπορεί να προσβάλει και τον άνθρωπο. Επιπλέον, αποτελεί σημαντικό φορέα του ιού της μυξομάτωσης στα κουνέλια. Η νόσος συχνά συνδέεται με παχυσαρκία, οδοντικά, και κινητικά προβλήματα. Αυτά, λόγω του έντονου πόνου που προκαλούν, στερούν τη δυνατότητα αυτοπεριποίησης. Πολλές φορές η κλινική εκδήλωση της νόσου δεν είναι αντιληπτή από τον ιδιοκτήτη, ενώ άλλες φορές τα ζώα είναι ασυμπτωματικά. Συχνότερες περιοχές εντόπισης είναι

Εικόνα 4. Cheyletiella parasitivorax Φωτ. Αρχείο Α. Κουτίνα / Φ. Καλτσογιάννη ΚΖΣ, ΑΠΘ

Εικόνα 5. Αλωπεκία, με ψωριόμορφες φολίδες στην περιοχή μεταξύ των ωμοπλατών σε κουνέλι με σεϋλετιέλλωση. Φωτ. Αρχείο Α. Κουτίνα / Φ. Καλτσογιάννη ΚΖΣ, ΑΠΘ

αυτές της ουράς, των ωμοπλατών, και κατά μήκος της κοιλιάς. Χαρακτηρίζεται από αποφολιδωτική δερματίτιδα. Οι φολίδες και οι εφελκίδες είναι λευκούφαιού χρώματος. Το υποκείμενο δέρμα

μπορεί να παρουσιάζει ερύθημα και φλεγμονή. Η πάσχουσα περιοχή συχνά χαρακτηρίζεται από αλωπεκία. Ο κνησμός δε θεωρείται κύριο σύμπτωμα αλλά είναι πιθανός. Σε βαριά παρασίτωση είναι δυνατό να επεκταθούν οι αλλοιώσεις και σε άλλες περιοχές του σώματος. Τα λαγόμορφα σε αυτή την περίπτωση εμφανίζουν κατάπτωση και πόνο. Στη διάγνωση συνεισφέρει σημαντικά η κλινική εικόνα και το λεπτομερές ιστορικό του ζώου. Προβλήματα από άλλα συστήματα συχνά πυροδοτούν την υπέρμετρη ανάπτυξη των παρασίτων. Τα ακάρεα εντοπίζονται με επισκόπηση, με την τεχνική της συγκολλητικής ταινίας, την τεχνική της κτένας, με τριχόγραμμα καθώς και με επιφανειακά ξέσματα δέρματος. Στη διαφορική διάγνωση περιλαμβάνονται άλλες ακαρεώσεις, η σμηγματαδενίτιδα καθώς και η τοπική

αντίδραση υπερευαισθησίας έπειτα από υποδόρια έγχυση. Η θεραπεία περιλαμβάνει όλα τα ζώα που έρχονται σε επαφή με τα μολυσμένα κουνέλια. Χορηγείται συστηματικά ιβερμεκτίνη ή σελαμεκτίνη. Τοπικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί διάλυμα θειάσβεστου, σκόνη καρμπαρίλ ή ήπια σκευάσματα πυρεθροειδών. Παράλληλα με την αντιμετώπιση του παρασίτου θα πρέπει να αντιμετωπίζεται και η πρωτογενής νόσος/αιτία. Το ζώο επανελέγχεται μετά από 1 μήνα. Σε περίπτωση που διαβιούν μαζί με λαγόμορφα και άλλα είδη (π.χ. σκύλος, γάτα, ινδικό χοιρίδιο) θα πρέπει να εξετάζονται και αυτά καθώς μπορεί να αποτελέσουν αποθήκη του παρασίτου. Η πρόγνωση είναι ευνοϊκή μόνο εφόσον δε συνυπάρχουν άλλα προβλήματα. Σε αντίθετη περίπτωση είναι επιφυλακτική ως δυσμενής.

Σαρκοπτική ψώρα

Εικόνα 6. Sarcoptes scabiei var cuniculi Φωτ. Αρχείο Α. Κουτίνα / Φ. Καλτσογιάννη ΚΖΣ, ΑΠΘ

Η σαρκοπτική ψώρα οφείλεται στην ανάπτυξη του ακάρεος Sarcoptes scabiei var cuniculi. Είναι παρασίτωση της κεράτινης στιβάδας του δέρματος των κουνελιών. Η μετάδοση μπορεί να γίνει άμεσα με επαφή, είτε έμμεσα με διάφορα αντικείμενα. Υπάρχει μια μακρά περίοδος επώασης από τη μόλυνση μέχρι την εκδήλωση των κλινικών συμπτωμάτων. Οι αλλοιώσεις συνήθως αφορούν τα εξωτερικά γεννητικά όργανα και το δέρμα της κεφαλής, και εντοπίζονται περιοφθαλμικά, στο ακρορίνιο, και τα πτερύγια των αυτιών. Στα πρώιμα στάδια οι αλλοιώσεις εμφανίζονται στα χείλη και το ακρορίνιο, στη συνέχεια επεκτείνονται στο δέρμα

Εικόνα 8. Υποτρίχωση και παχιές φολίδες στο ακρορίνιο και περιοφθαλμικά σε κουνέλι με σαρκοπτική ψώρα. Φωτ. Αρχείο Α. Κουτίνα / Φ. Καλτσογιάννη ΚΖΣ, ΑΠΘ

του κεφαλιού και τον τράχηλο και αν δεν αντιμετωπιστούν στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και των άκρων. Στην επιφάνεια του δέρματος παρατηρείται αρχικά υποτρίχωση, υπερκεράτωση, βλατίδες, και οζίδια σε μικρές εστίες. Στην πορεία, το δέρμα εμφανίζει πάχυνση, πτύχωση και στην περιφέρεια των αλλοιώσεων μπορεί να εμφανιστεί ζώνη κερατινοποποιημένων κυττάρων. Οι εστίες μπορεί να επιμολυνθούν από πυογόνα βακτήρια. Η δερματίτιδα που προκαλείται είναι εφελκιδώδης και συνοδεύεται από αλωπεκία. Τα ζώα έχουν έντονο κνησμό. Ξύνουν και γλύφουν τις αλλοιώσεις με μεγάλη ένταση. Σε έντονες παρασιτώσεις το κουνέλι εμφανίζεται ληθαργικό και μπορεί να καταλήξει μέσα σε λίγες εβδομάδες. Η διάγνωση γίνεται κυρίως με τη βοήθεια επιδερμικών ή/και βαθέων ξεσμάτων δέρματος, καθώς και με την επεξεργασία δερματικών αλλοιώσεων σε διάλυμα καυστικού νατρίου ή καλίου και μικροσκόπιση. Γενικά, είναι δύσκολη η ανεύρεση των παρασίτων και για αυτό απαιτείται μεγάλος αριθμός δειγμάτων. Στη διαφορική διάγνωση περιλαμβάνονται άλλες ακαρεώσεις. Καθώς η νόσος είναι εξαιρετικά μεταδοτική, καλύτερα η θεραπεία να

περιλαμβάνει όλα τα ζώα. Πολλές φορές η θεραπεία γίνεται μόνο με βάση τα κλινικά συμπτώματα αφού η ανεύρεση των παρασίτων είναι πολύ δύσκολη ως αδύνατη. Χορηγείται συστηματικά ιβερμεκτίνη ή σελαμεκτίνη. Προτείνεται ο επανέλεγχος του ζώου έπειτα από ένα μήνα. Επιβάλλεται η αυστηρή καθαριότητα του χώρου και των αντικειμένων που έρχονται σε επαφή με τα ζώα, ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ήπια αντιπαρασιτικά στο χώρο. Η ηλεκτρική σκούπα κενού βοηθά στην απομάκρυνση των τριχών στις οποίες μπορεί να επιβιώνει το παράσιτο. Η πρόγνωση είναι γενικά ευνοϊκή.

Εικόνα 9. Χαρακτηριστικές αλλοιώσεις σαρκοπτικής ψώρας σε κουνέλι (ακρορίνιο, πτερύγιο ωτός, άκρα) Φωτ. Αρχείο Α. Κουτίνα / Φ. Καλτσογιάννη ΚΖΣ, ΑΠΘ

Εικόνα 10. Παχιές εφελκίδες στην επιφάνεια ωτός κουνελιού με σαρκοπτική ψώρα. Ο έξω ακουστικός πόρος δε φέρει αλλοιώσεις. Φωτ. Αρχείο Α. Κουτίνα / Φ. Καλτσογιάννη ΚΖΣ, ΑΠΘ

Εικόνα 7. Αλλοιώσεις σαρκοπτικής ψώρας στη βάση των νυχιών κουνελιού. Φωτ. Αρχείο Α. Κουτίνα / Φ. Καλτσογιάννη ΚΖΣ, ΑΠΘ

Ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ στον κ. Κουτίνα Αλέξανδρο και την κ. Καλτσογιάννη Φλώρα για την πολύτιμη βοήθεια τους!

αδέσποτος / 21

Κατοικίδια γουρουνάκια, μεγέθους… «μίνι» !! από την Έλσα Παναγοπούλου

Τα μίνι γουρουνάκια! Όσοι αντικρίζετε αυτόν τον όρο για πρώτη φορά, είναι πιθανό να μείνετε έκπληκτοι, απορημένοι και δικαιολογημένα προβληματισμένοι, αναλογιζόμενοι την ύπαρξη ενός γουρουνιού μέσα σε ένα ανθρώπινο σπίτι. Το απόλυτο σενάριο καταστροφής! Συμπέρασμα λογικό και αναμενόμενο, καθώς τα ζώα αυτά είναι στενά συνδεδεμένα με ακαθαρσίες και λάσπες. Ωστόσο, τα οικόσιτα γουρουνάκια δεν έχουν καμία απολύτως σχέση, με την κλασσική και παρεξηγημένη εικόνα του εκτρεφόμενου χοιριδίου.

Μήπως ψάχνετε για κατοικίδιο ζωάκι; Στο άκουσμα αυτής της φράσης, το μυαλό του καθενός πλάθει εικόνες με χαριτωμένα σκυλάκια, γατάκια, κουνελάκια, ακόμη και ποντικάκια! Λοιπόν, αγαπητοί μου φιλόζωοι και λάτρεις των μικρών χνουδωτών μας φίλων, σας έχω νέα! Μια νέα μόδα, ταχύτατα εξελισσόμενη, έρχεται από τη Μεγάλη Βρετανία για να σας προτείνει ένα ασυνήθιστο είδος συντροφιάς.

Συνέχεια από τη σελίδα 10

Πρόκειται για ζώα φιλικά, αξιαγάπητα και ευφυέστατα, καθώς ο χοίρος κατατάσσεται στην 4η θέση της λίστας των πιο έξυπνων ειδών μετά τον άνθρωπο, τις μαϊμούδες και τα δελφίνια. Όσοι τολμηροί έχουν υιοθετήσει μίνι γουρουνάκια, τα περιγράφουν ως πλάσματα φιλήσυχα, παιχνιδιάρικα, στοργικά με τον ιδιοκτήτη τους, εύκολα εκπαιδευόμενα και το κυριότερο: εκπληκτικά καθαρά! Με ελάχιστη υπομονή, μαθαίνουν να ‘’επιτελούν’’ τις φυσικές τους ανάγκες στο σημείο του σπιτιού που τους υποδεικνύεται, το οποίο και καλύπτεται με ειδική άμμο, παρόμοια με αυτή που χρησιμοποιείται στις γάτες.

ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΑ ΖΩΑ - ΕΚΤΡΟΦΗ ΑΓΕΛΑΔΩΝ

Εργαστηριακή διερεύνηση Λήφθηκε αίμα με και χωρίς αντιπηκτικό (για γενική εξέταση αίματος και βιοχημικές εξετάσεις, αντίστοιχα) και κόπρανα από το απευθυσμένο για μικροβιολογικές (απομόνωσηE. coli, Salmonella, Rotavirus, Coronavirus και αντιβιόγραμμα) και παρασιτολογικές εξετάσεις (αναζήτηση Cryptosporidium spp., με τροποποιημένη χρώση Ziehl - Nielsen). Μοσχάρια που κατέληξαν στην εκτροφή εξετάστηκαν νεκροτομικά και λήφθηκαν δείγματα εντέρου για ιστολογικές και μικροβιολογικές εξετάσεις. Ταυτόχρονα, ελέγχθηκε η σύσταση και ο τρόπος παρασκευής και χορήγησης του υποκατάστατου γάλακτος στην εκτροφή (διατροφικής αιτιολογίας διάρροια). Η γενική εξέταση αίματος έδειξε αυξημένο αιματοκρίτη και η βιοχημική υπογλυκαιμία, υπονατριαιμία, υποχλωριαιμία και υποκαλιαιμία. Οι μικροβιολογικές εξετάσεις από το δεύτερο μοσχάρι ήταν αρνητικές, ενώ από το πρώτο μοσχάρι απομονώθηκε εντεροτοξινογόνο στέλεχος E. coli ευαίσθητο στη γενταμυκίνη. Στα επιχρίσματα κοπράνων και των δύο ζώων βρέθηκε μεγάλος αριθμός ωοκύστεων Cryptosporidium parvum.

αδέσποτος / 22

Θεραπευτική αντιμετώπιση Στα ασθενή ζώα που προσκομίστηκαν στην κλινική και σ’ αυτά που παρέμειναν στη μονάδα, χορηγήθηκαν: 1)

halofuginone per os, 0,1 mg/ kg ΣΒ για 7 μέρες,

2)

γενταμυκίνη im, 2 mg/ kg ΣΒ TID για 3 μέρες, για αντιμετώπιση των μικτών μολύνσεων με E. coli,

3)

φλουνιξινική μεγλουμίνη im 2,2 mg/kg ΣΒ για αντιμετώπιση της ενδοτοξίνωσης, και

4)

εμπορικά σκευάσματα ηλεκτρολυτών διαλυμένα σε 2 L νερό per os, ενώ στα ζώα με μέτρια – έντονη αφυδάτωση χορηγήθηκε επιπλέον φυσιολογικός ορός iv, σε ποσότητα ανάλογη με την αφυδάτωση και δεξτρόζη 5% με διττανθρακικό νάτριο σε συγκέντρωση ανάλογα με τη μεταβολική οξέωση. Η χορήγηση γάλακτος δεν διακόπηκε κατά τη διάρκεια της θεραπείας.

Επιπλέον, τα ασθενή ζώα απομονώθηκαν από τα υγιή στην εκτροφή. Συστήθηκε στον παραγωγό να φτιάξει ατομικά box για τα νεογέννητα και να απολυμαίνει συστηματικά τους χώρους και τον εξοπλισμό με αμμωνιούχα απολυμαντικά ή με φορμόλη 10%. Προληπτικά, προτάθηκε η χορήγηση halofouginone per os, 0,1 mg/ kg ΣΒ στα νεογέννητα μοσχάρια από τη 2η μέρα της ζωής τους, για 7 μέρες.

Όσο για την εκπαίδευσή τους, ακούν το όνομά τους και μπορούν να εκπαιδευτούν ώστε να ακολουθούν και να εκτελούν φωνητικές εντολές. Επιπλέον, είναι ιδανικά για μια χαλαρή βόλτα με το λουράκι τους, χωρίς όμως να απαιτούν το αυστηρό σε συχνότητα πρόγραμμα περιπάτων που χρειάζονται τα αγαπημένα μας σκυλάκια. Η διατροφή τους περιλαμβάνει ένα ειδικό σιτηρέσιο, πλούσιο σε βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία, αλλά φτωχό σε πρωτεΐνες. Απαγορεύεται να καταναλώνουν κρέας ή τροφή σκύλου και πρέπει να έχουν συνεχή πρόσβαση σε νερό, καθώς αφυδατώνονται πολύ εύκολα. Όσον αφορά στη σωματική του διάπλαση, ένα γουρουνάκι μινιατούρα ζυγίζει τους πρώτους μήνες της ζωής του ελάχιστα μόνο κιλά (2-4 kg) ενώ σε πλήρη ανάπτυξη μπορεί να φτάσει τα 20-30 κιλά βάρος και 30-40 εκατοστά ύψος. Βέβαια, επειδή ο τρόπος εκτροφής των συγκεκριμένων οικόσιτων χοιριδίων είναι διαφορετικός και σχετικά άγνωστος στο ευρύ κοινό, οι υποψήφιοι ιδιοκτήτες οφείλουν να ελέγχουν σωστά και διεξοδικά τη φάρμα προέλευσης του ζώου, αν δεν θέλουν να βρεθούν προ δυσάρεστων εκπλήξεων!

Οι εκτροφείς, προωθούν τα μίνι γουρουνάκια ως άριστα κατοικίδια για κάθε οικογένεια, καθώς και ως μια εναλλακτική πρόταση για όσους επιθυμούν ένα ζωάκι, αλλά εμφανίζουν κάποιας μορφής αλλεργία και συνεπώς είναι αδύνατο να αποκτήσουν σκύλο ή γάτα. Και τέλος, περνάμε στο μείζον θέμα, το κόστος αγοράς! Στις χώρες όπου η αγορά μίνι γουρουνιών ως ζώα συντροφιάς είναι εξαιρετικά διαδεδομένη -Αυστραλία, ΗΠΑ και κυρίως Αγγλία- η τιμή του ενός κυμαίνεται από 800 έως και 1500 ευρώ. Μάλιστα, για να αποκτήσει κάποιος ένα γουρουνάκι, πρέπει να μπει σε λίστα αναμονής! Στη χώρα μας, αυτή η περίεργη μόδα δεν έχει εισβάλει ακόμη. Δεν υπάρχει καμία μονάδα εκτροφής τέτοιων γουρουνιών και κανένας πιθανός τρόπος απόκτησης αυτού του αξιολάτρευτου κατοικίδιου. Μιλάω και από προσωπική εμπειρία, καθώς μια δική μου σύντομη έρευνα αγοράς στο διαδίκτυο, δεν είχε κανένα απολύτως αποτέλεσμα. Η αίσθηση όμως που μου δημιουργήθηκε, είναι μια μεγάλη συμπάθεια, αλλά και περιέργεια για να μάθω ακόμη περισσότερα για αυτά τα μικρά, τρυφερά πλασματάκια. Ελπίζω να αρέσουν και σε εσάς!

Συνέχεια από τη σελίδα 11 Η κύρια διαφορική διάγνωση για τις μάζες του μαστικού αδένα στη γάτα περιλαμβάνει: α) την καλοήθη υπερπλασία, β) τη μαστίτιδα και γ) τη νεοπλασία των μαστικών αδένων. Η διαφοροποίηση μεταξύ αυτών των παθήσεων απαιτεί ένα πλήρες ιστορικό, λεπτομερή κλινική εξέταση, αξιολόγηση με υπέρηχο των προσβεβλημένων αδένων και βιοψία. Ένα πλήρες ιστορικό πρέπει να περιλαμβάνει το φύλο, ηλικία, αναπαραγωγική δραστηριότητα (ακέραιο/στειρωμένο, έγκυο ή μη έγκυο, ηλικία στείρωσης), τη χρήση προγεσταγόνων (όνομα φαρμάκου, δοσολογία και διάρκεια χορήγησης) διάρκεια κλινικών συμπτωμάτων και το ρυθμό ανάπτυξης της μάζας. Στην κλινική εξέταση, η θέση, το σχήμα και το μέγεθος της μάζας, ο αριθμός των προσβεβλημένων αδένων, η παρουσία τραύματος, η φλεγμονή ή η εξέλκωση των αλλοιώσεων, η σχέση τους με τους υποκείμενους ιστούς, εάν τα λεμφογάγγλια της περιοχής είναι διογκωμένα καθώς και η παρουσία μετάστασης πρέπει να αξιολογηθούν. Η μαστίτιδα εμφανίζεται μετά τον τοκετό ή σε ψευδοκύηση στις θηλάζουσες γάτες και χαρακτηρίζεται από θερμή, ερυθηματώδη, επίπονη διόγκωση ενός ή περισσότερων μαστών με σημάδια συστηματικής ασθένειας συμπεριλαμβανομένου της αυξημένης θερμοκρασίας σώματος, της ανορεξίας, της κατάπτωσης και του εμέτου (Kustritz 2004). Η ανάπτυξη μαστίτιδας δευτερογενώς της καλοήθους υπερπλασίας, η οποία επιπλέκει την κατάσταση, έχει αναφερθεί στο παρελθόν

ΖΩΑ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑΣ - ΓΑΤΑ (Chisholm 1993). Πυώδες ή αιμορραγικό υγρό μπορεί να εκκριθεί από τους προσβεβλημένους αδένες. Τα νεοπλάσματα των μαστικών αδένων συμβαίνουν πιο συχνά σε ακέραιες μεσήλικες γάτες, με τη μέγιστη συχνότητα εμφάνισης σε γάτες 10 με 14 ετών, και οι κοινές ευρωπαϊκές και οι Σιαμέζες γάτες εμφανίζεται να έχουν μια προδιάθεση. Οι περισσότερες γάτες με νεοπλάσματα των μαστών εμφανίζονται με περιγεγραμμένα, συνήθως εξελκωμένα , μονήρη ή πολλαπλά οζίδια. (Hayes and Mooney 1985). Η μακροσκοπική εμφάνιση μπορεί να είναι δυσδιάκριτη από μία καλοήθη υπερτροφία των μαστών. Η υπερηχοτομογραφική εξέταση μπορεί να βοηθήσει στο διαχωρισμό μεταξύ καλόηθων ή κακόηθων καταστάσεων των μαστικών αδένων. Οι καλοήθεις καταστάσεις συμπεριλαμβανομένου της καλοήθους υπερπλασίας των μαστικών αδένων της γάτας , χαρακτηρίζονται στον υπέρηχο από ομαλά όρια, σφαιρικό ή οβάλ σχήμα , σκίαση στις άκρες της αλλοίωσης και ομογενή υφή (Wehrend and others 2001,Vitasek and Dendisova 2006). Παρόλα αυτά, οι κακοήθεις ιστοί (κακοήθη νεοπλάσματα) εμφανίζουν ένα πολυμορφικό σχήμα με ακανόνιστα όρια, ετερογενής εσωτερική ηχοδομή και καθόλου σκίαση γύρω από τα όρια του ιστού (Gonzales de Bulnes and others 1998). Είναι σημαντικό να θυμάται κανείς ότι τα υπερηχοτομογραφικά ευρήματα πρέπει να θεωρούνται ως ένα συμπλήρωμα στα ευρήματα από το ιστορικό και την κλινική εξέταση όταν προσπαθούμε να διαχωρίσουμε καλοήθεις και κακοήθεις αλλοιώσεις.

*διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες για την καλοήθη υπερπλασία στη σελίδα 17

Εικ.2 Α)καλοήθης όγκος με ομαλά όρια και ακουστική ενίσχυση β) καρκίνωμα του μαστού χωρίς καθαρά όρια και με ακουστική σκίαση γ) αδενοκαρκίνωμα του μαστού χωρίς καθαρά όρια και με ανώμαλο σχήμα δ) κακοήθης μικτός καρκίνος με καταστροφή του μαζικού ιστού

Εικ3. Υπέρηχος μαστών στη «Πάμελα» το περιστατικό μας. Ομαλά όρια, συνεχής ομαλή ηχοδομή, με όλα τα χαρακτηριστικά της καλοήθους αλλοίωσης που προαναφέρθηκαν

Εικ.4 υπέρηχος κοιλιάς στην «Πάμελα». Ήταν έγκυος!!

Τέλος, για να τεθεί η τελική διάγνωση χρειάζεται μια βιοψία ιδιαίτερα σε ζώα > 5 ετών, σε ζώα που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία σε διάστημα 3- 4 εβδομάδων ή σε ζώα τα οποία έχουν φλεγμονώδεις αλλοιώσεις στο μαστό. Σε νεαρά ζώα όπου υπάρχει ιστορικό χορήγησης προγεσταγόνων η βιοψία δεν είναι απαραίτητη.

αδέσποτος / 23

Σήμανση με

Microchip:

όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε της Μαρίας Μπογογιαννίδου

Τι είναι και πως τοποθετείται ; Πρόκειται για μια κάψουλα (εικ 1) που περιλαμβάνει ηλεκτρονικά στοιχεία (έναν μοναδικό κωδικό αριθμό, ο οποίος ανάλογα με το πρότυπο ISO που χρησιμοποιεί η εταιρία κατασκευής μπορεί να έχει και κάποια γράμματα τα οποία συχνά φανερώνουν την χώρα προέλευσης) και εμφυτεύεται στο ζώο σχεδόν ανώδυνα, χωρίς αναισθητοποίηση, μέσω μιας ειδικής σύριγγας, συνήθως (για την περίπτωση σκύλου-γάτας) από την αριστερή πλευρά του τραχήλου και παραμένει αόρατη, σεβόμενη την αισθητική του ζώου. Αυτός ο αριθμός αποτελεί την «ταυτότητα» του ζώου και θεωρείτε διεθνώς ως η πιο αξιόπιστη μέθοδος σήμανσης. Η διαδικασία είναι ίδια όπως και σε μια απλή ένεση (εμβόλιο, αντιβίωση κτλ). Μπορεί να γίνει και από την ηλικία του 1 μήνα. Παρόλο που η εμφύτευση στο ζώο γίνεται με μια αρκετά μεγάλη βελόνα, δεν προκαλείται έντονος πόνος ούτε αναφέρονται ενοχλήσεις μετά από την τοποθέτηση του. Η τοποθέτηση δεν κρατάει πάνω από 1 λεπτό. Αμέσως μετά, συμπληρώνεται ένα έγγραφο που αναφέρει τα στοιχεία του ζώου καθώς και τα στοιχεία του ιδιοκτήτη. Αυτά καταχωρούνται σε μια βάση δεδομένων από τον ΠΚΣ (Πανελλήνιο Κτηνιατρικό Σύλλογο). Γίνεται δηλαδή ένα «ταίριασμα» των στοιχείων του ζώου και του ιδιοκτήτη με τον αριθμό ταυτοποίησης του ζώου.

Ελληνική νομοθεσία Η τοποθέτηση ηλεκτρονικής ταυτότητας, όπως λέγεται στα ελληνικά το microchip, έγινε υποχρεωτική. Οι νέοι ιδιοκτήτες και οι ήδη κατέχοντες σκύλο οποιασδήποτε ηλικίας και κατηγορίας υποχρεούνται να σημαίνουν το σκύλο τους σύμφωνα με την παραγρ. 1α του άρθρου 2 του Ν. 3170/2003. Η πολιτεία προβλέπει χρηματικό πρόστιμο στον ιδιοκτήτη του ζώου που δεν φέρει Microchip. Η νομοθεσία αυτή αφορά μόνο τους σκύλους αλλά όλα τα ζώα μπορούν και πρέπει να σημαίνονται και να καταγράφονται. Με κάθε επίσκεψη του ζώου για εξέταση, ο κτηνίατρος σαν πρώτο του καθήκον έχει να «διαβάσει» την ταυτοποίηση του ζώου (εικ 3). Με μια ειδική συσκευή (σκάνερ) ανιχνεύει τον αριθμό ταυτοποίησης του ζώου και διασταυρώνει τα αληθή στοιχεία στο βιβλιάριο του -μια διαδικασία που δεν διαρκεί πάνω

αδέσποτος / 24

από 40 sec. Εάν διαπιστώσει ότι πρόκειται για κατοικίδιο χωρίς microchip, καθήκον του είναι να επισημάνει στον συνοδό την αναγκαιότητα του και να του προτείνει την άμεση τοποθέτηση. Σε περίπτωση που ο συνοδός αρνηθεί, ο κτηνίατρος έχει το δικαίωμα να αρνηθεί την περεταίρω εξέταση του ζώου (Νόμος 3170/2003). Κάθε σκύλος που πρόκειται να ταξιδέψει με αεροπλάνο, πλοίο, ή τρένο, είναι υποχρεωτικό να φέρει microchip. Σε περίπτωση ελέγχου, εκτός από το χρηματικό πρόστιμο που επιβάλεται στον συνοδό του σκύλου, είναι πολύ πιθανόν να του απαγορέψουν το ταξίδι. Ειδικότερα, το microchip απαιτείται για τα ζώα που ταξιδεύουν διεθνώς.

Εικ.1: microchip:11 mm μήκος, 1 mm πάχος, 0,67 gr βάρος, κατασκευασμένο από βιοενεργό γυαλί, με ειδική αντιολισθητική επικάλυψη ώστε να μην μετακινείται

Η σήμανση των ζώων θεωρείται απαραίτητη και υποχρεωτική για τους εξής λόγους:

 Για να επιστρέψουμε το ζώο στον ιδιοκτήτη αν χαθεί. το microchip θεωρείται σωτήριο, καθώς αποτελεί μια ταυτότητα που όμως δεν κόβεται ή χάνεται από το κολάρο.

 Για να μειώσουμε τον αριθμό

των εγκαταλελειμμένων ώστε να περιορίσουμε τον αριθμό των αδέσποτων ζώων σε περιπτώσεις εγκατάλειψης σκύλων με καταχωρημένο microchip μπορεί να γίνει καταγγελία-μήνυση που τιμωρείται από το νόμο

Εικ. 2: Τοποθέτηση microchip

 Για να εξαλείψουμε τις κλοπές  Για να μπορεί να ταξιδέψει το ζώο με αεροπλάνο, τρένο ή πλοίο.

Παρόλα αυτά, μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων επιλέγει να μη τοποθετήσει microchip στα ζώα του με το επιχείρημα πως δεν υπάρχει ουσιαστικό όφελος για τον ιδιοκτήτη. Ας μη ξεχνάμε όμως πως η χρήση αυτής της τεχνολογίας βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο και σίγουρα η εξέλιξή της θα είναι ραγδαία. Είναι στο δικό μας χέρι ως πολίτες, ιδιοκτήτες ή/ και κτηνίατροι να χρησιμοποιήσουμε την υπάρχουσα τεχνολογία προς όφελός μας.

Εικ. 3: Ανίχνευση του microchip με ειδική συσκευή σκάνερ

αδέσποτος / 25

αδέσποτος / 26

Φωτογραφία από τον Φάνη Λιάτη

αδέσποτος / 27

αδέσποτος / 28