tijding. Ledenblad van de IZB, jaargang 80, nr. 1
Juf Annet is in de zomer campingpastor bij Dabar Reacties op het eerste jaar IZB-Focus Voorbij de vanzelfsprekendheid: een ‘vragende’ kerk voor zoekers Missionair pionierswerk onder Arabischtaligen in Leerdam
Blikrichting COLUMN
‘Elke vrijdagavond komen hier zo’n 75 jongeren, van wie de meesten van huis uit niets met de kerk hebben’, zei de vicar in de Anglicaanse kerk na de dienst op de laatste dag van het afgelopen jaar. We verbleven voor vakantie in Hastings, een stad ten zuid-oosten van Londen, ongeveer ter grootte van Alkmaar en we waren aangenaam verrast over de sprankelende geloofsgemeenschap die we er aantroffen. ‘Bedenk wel’, zei de geestelijke, ‘er is pas weer sinds 2014 een gemeente. Daarvóór was er tientallen jaren nobody…’ Onder de 200 kerkgangers, waren heel veel nieuwe gelovigen, benadrukte hij. Via internet vind ik later de gegevens terug. Vanuit Holy Trinity Brompton in Londen, de bakermat van de Alpha-cursus, is aan het begin van deze eeuw een gemeentestichtingsproject ontwikkeld. Zo ontstond een nieuwe geloofsgemeenschap in Brighton. En vanuit Brighton kwamen pioniers naar Hastings. Ook elders ontstonden zo pioniersgemeenten, Bournemouth, Norwich… In 1983 noemde 40% van Engelsen zich nog Anglicaan, zes jaar geleden was dat nog slechts 20%. Maar dwars tegen die trend in, ontstonden her en der nieuwe gemeenten. De vraag is nu: waar focussen we op? Staren we ons blind op de krimp? Of verruimen we onze blik en kijken we naar wat er óók gebeurt? Onwillekeurig dacht ik aan IZB-collega Niels de Jong, missionair predikant van ‘Noorderlicht’ en zijn ‘lege-kruiken’-plan: pionierswerk vanuit oude, in onbruik geraakte kerkgebouwen van Rotterdam. Soms kan het me aangrijpen dat zoveel Nederlanders straal voorbij leven aan het evangelie. Maar liever dan te blijven hangen in de rouw over wat er was, strek ik me in gebed uit naar wat er (weer) komen kan. Veni Creator Spiritus, Kom Schepper Geest! Jurjen de Groot, operationeel directeur
2
Kinderpagina Met ingang van dit nummer nemen we afscheid van de kinderpagina. Het aantal puzzelaars is in de afgelopen jaren gestaag gedaald. De kring trouwe deelnemers sturen we nog een persoonlijk bericht. Het antwoord op de plaatsnamenpuzzel in het vorige nummer was: Amersfoort. Uit de inzendingen zijn zes prijswinnaars getrokken: Jayden Boogaard uit Lexmond, Meike Griffioen uit Zwolle, Anne-Floor Sneep uit Soest, Daan Teeuw uit Hardinxveld-Giessendam, Tessa Gunter uit Sint-Annaland en Stef de With uit Hei en Boeicop. Gefeliciteerd! En hou je de brievenbus in de gaten.
Ledenvergadering IZB: uw inbreng is welkom! We nodigen u hartelijk uit voor de algemene vergadering van de IZB, donderdag 31 mei, 19.30 uur in ‘De Schakel’, Oranjelaan 10 in Nijkerk (vlakbij het NS-station). Als bestuur horen we graag uw mening over de IZB. We vinden het belangrijk om te weten wat u vindt van de recente ontwikkelingen. Ook horen we graag wat volgens u de vragen zijn waar de IZB mee aan de slag zou moeten. Zo weten we of we datgene doen wat u als lid belangrijk vindt en heeft u invloed op de beleidsvorming van de vereniging. We bespreken onder andere een voorstel om de bestuursstructuur aan te passen aan de huidige werkwijze. De vereniging wordt nu geleid door het bestuur en een tweehoofdige directie. We stellen voor dit te veranderen naar het model met een raad van toezicht en raad van bestuur. Deze verandering vraagt om een statutenwijziging. De agenda vermeldt ook een bestuursverkiezing: aftredend en herkiesbaar zijn ds. M.C. Batenburg, drs. A.P. van der Kooy en dr. H. de Leede. IZB-leden hebben het recht tot uiterlijk drie weken vóór de ledenvergadering, dus tot donderdag 10 mei, tegenkandidaten bij het bestuur in te dienen. Als daar geen sprake van is, zal het bestuur de genoemde personen voordragen voor herbenoeming. Tijdens de vergadering zullen we ook het jaarverslag en de jaarrekening 2017 besproken en vastgesteld. We blikken niet alleen terug, maar ook vooruit. Na de officiële jaarvergadering horen we graag uw inbreng bij de bespreking van het meerjarenbeleidsplan.
Ex-moslim Rakaan Alexman doet pionierswerk onder Arabischtaligen in Leerdam
‘Heb je ooit de stem van de goede Herder gehoord?’
De IZB werkt op twee plaatsen in ons land met de stichting Evangelie & Moslims aan missionaire pioniersplekken. In het vorige nummer van Tijding besteedden we aandacht aan het werk in Zeist, dit keer: Leerdam. Rakaan Alexman (47) doet daar missionair werk vanuit enkele lokale hervormde en christelijk-gereformeerde gemeenten.
3
Het is belangrijk dat je steun krijgt van anderen. Die heb ik indertijd ontvangen en die probeer ik nu ook zelf te geven.
‘In mijn land gaan mensen met pensioen als ze een jaar of 60 zijn’, zegt de Syriër met een klein grijs snorretje. ‘Ik ben 62. Het is alsof ik mijn leven helemaal opnieuw begin. Ach ja…. Noem het de positieve kant van de oorlog: ik word nu gedwongen om m’n hersens weer te trainen.’ We zitten met bestek in de aanslag in de grote zaal van de Pauluskerk in Leerdam. Het is volle bak vanavond bij de open maaltijd voor senioren, georganiseerd door jeugdvereniging Ichthus. Deze keer heeft de maaltijd een multicultureel tintje. Van de naar schatting honderd bezoekers is zeker een kwart Arabischtalig. Jongeren van de kerk serveren pannenkoeken. De Syriër met twinkelende oogopslag vluchtte drie jaar geleden voor de oorlog. Hij kan zich uitstekend redden in de Nederlandse taal. Complimenten daarover wuift hij weg. ‘Mijn kinderen - die spreken het heel goed’, zegt hij met een mengeling van trots en jaloezie. ‘De taal is als de zee. Ik sta nog maar op het strand…’ Er is een dichter in hem verloren gegaan. ‘De taal’, zegt Rakaan tussen een paar happen door, ‘dat is precies de reden waarom ik 19, 5 jaar geleden voor Nederland koos. Ik moest halsoverkop weg uit het Midden-Oosten, omdat het te gevaarlijk voor mij werd, vanwege mijn sympathieën voor het christelijk geloof. Was ik naar Engeland, Duitsland of Frankrijk gevlucht, dan zouden ze me daar dankzij die talen makkelijker kunnen achterhalen, schatte ik in. Het Nederlandse taalgebied is veel kleiner, dat was veiliger. De eerste jaren ben ik nog best bang geweest dat er naar me zou worden gezocht.’ Rakaan heeft een strategische plek gekozen; vanaf zijn eettafel heeft hij goed zicht op de ingang. Regelmatig sprint hij naar de gang om de Arabischtalige gasten hartelijk te begroeten; ouderen, jongvolwassenen en kinderen. Ook als de maaltijd al volop aan de gang is, hopt hij van de ene naar de andere tafel her en der informerend en gebarend. Er ontgaat hem weinig.
Tunnel Terug bij zijn eigen bord praat hij over zijn dagelijks werk. Hij is rij-instructeur en maakt lange dagen, want naast zijn klantenkring is er het missionaire werk en dat is eigenlijk nooit af. Via zijn Arabischtalige websites onderhoudt hij contact met belangstellenden in ‘gesloten’ landen. Verscheidene van hen zijn via mailcontact met hem tot geloof gekomen. En de kring
4
belangstellenden in Leerdam groeit ook. ‘Waar mogelijk probeer ik ook diaconale hulp te bieden. Voor de één regel ik een advocaat of een dokter, voor de ander bel ik naar de verzekering, een derde help ik met formulieren. We bieden ook een taalcursus aan. Pastorale en diaconale zorg is ontzettend belangrijk voor moslims die tot geloof zijn gekomen. De eerste periode zijn ze enthousiast, in een soort extase. Daarna moeten ze door een donkere tunnel. Ik heb dat zelf ook meegemaakt: je denkt aan de straffen die de islam je in het vooruitzicht stelt als je van dat geloof afvalt. Je krijgt te maken met twijfel en aanvechting. Het is belangrijk dat je in die situatie steun krijgt van anderen. Die heb ik indertijd ontvangen en die probeer ik nu ook zelf te geven. Het liefst zou ik fulltime in dienst van de Heer zijn, maar dat zit er nu eenmaal voorlopig niet in. Mijn moeder en gehandicapte zus – ik had nooit gedacht hen ooit te zullen terugzien – heb ik laten overkomen naar Nederland. Ik zie het maar zo: net als Jozef in Egypte kan ik tegen mijn familie zeggen dat God me vooruit heeft gestuurd…’ Vandaag is hij op de kop af 18 jaar getrouwd, hij zal het vanavond een paar keer herhalen. Een hoogtepunt in zijn meanderende levensloop. Hij groeide op in een streng islamitisch milieu. ‘Van jongs af aan heb ik het verlangen gehad dicht bij God te leven. Dat betekende toen voor mij: jihad, gewapende strijd. Ik leerde stukken van de Koran uit m’n hoofd, wilde imam worden. De scheiding van mijn ouders en het verdriet dat dat met zich meebracht zorgde voor een crisis in mijn geloof. Hoe kon mij dat nu overkomen, terwijl ik me zo inzette voor het God?’ Er waren wel meer vragen. ‘Altijd was er de angst voor de dood, het oordeel. Gek genoeg stimuleerde dat juist de jihad. Want als je als martelaar zou sterven, had je in elk geval de zekerheid dat je in de hemel zou komen.’
Droom Een droom wakkerde een diep verlangen naar Jezus en het christelijk geloof aan. ‘Dat was levensgevaarlijk, in de omgeving waarin ik toen leefde. Ik kon maar beter vluchten.’ Op de vierde dag van zijn verblijf in Nederland, in het asielzoekerscentrum, krijgt hij weer een droom. ‘Een visioen.’ Rakaan opent zijn laptop en toont tekeningen van de beelden die hij zag. De aanblik van de prenten ontroert hem weer. ‘Je ziet hier Jezus in gesprek met mensen. Ik sloot me aan in
de rij, achteraan. Ik wilde graag naar Hem toe, maar bleef uit respect op afstand. Net op het moment dat ik aan de beurt was, werd ik wakker.’ Het nachtgezicht maakt onuitwisbare indruk op Rakaan. Hij komt in contact met Herman Takken van Evangelie & Moslims, die hem zou begeleiden tot de doop. ‘Herman stond letterlijk dag en nacht voor me klaar. Ik heb hem weleens uit z’n bed gebeld, omdat ik iets over Jezus had gelezen wat ik niet begreep. Hij legde het vriendelijk uit.’ In de zevenenhalf jaar die hij moet wachten op een verblijfsvergunning doet hij veel vrijwilligerswerk voor Evangelie & Moslims. Daarna werkt hij als taxi- en buschauffeur, totdat hij zijn rijschool begint. In de lesauto wordt vaak over het geloof gesproken, bekent hij. ‘Waarom niet? Je moet je tijd goed gebruiken. Niemand weet hoe lang hij leeft. Daarom…’ Het nagerecht bestaat uit ijshoorns. ‘Ik mag er wel twee, toch?’ vraagt Rakaan aan een jongen. ‘Je hebt toch rijles bij mij gevolgd?’ Eén van de twee dochters van Rakaan begeleidt het slotlied op de piano. In een andere ruimte begint de bijbelstudie. Minstens 8 vaste gasten zijn er vanavond niet, vanwege een bruiloft, maar er blijven er nog zo’n 15 over. De groep volgt een serie over de ‘Ik ben’-uitspraken van Jezus; deze keer ‘Ik ben de goede Herder’. Johannes 10 wordt gelezen. De bijbelstudie is tweetalig en dialogisch van opzet. Rakaan stelt persoonlijke vragen. ‘Wie geeft er vandaag zijn leven voor zijn vrienden?’ De aanwezigen hangen aan zijn lippen. ‘Heb je ooit de stem van de goede Herder gehoord? Zou je dat graag willen?’
Gemeente Na een uurtje gaat de groep weer uiteen. Sommigen blijven in de hal napraten bij de koffie. ‘Het is niet mijn opzet om zelf een gemeente te stichten’, zegt Rakaan. Hij heeft geen theologische opleiding gevolgd. Voorlopig zit dat er ook niet in. ‘Als mensen tot geloof komen en gedoopt willen worden, breng ik ze bij één van de plaatselijke gemeenten hier. Het is ook voor hun kinderen veel beter dat ze integreren in een Nederlandstalige gemeente, dan dat ze aan mij of ‘mijn’ geloofsgemeenschap blijven hangen’, zegt hij, bescheiden en dienstbaar. ‘Ik ben zelf gered en wil anderen ook die kans geven. Daarom nodig ik mensen uit. Jezus doet zijn werk. Ik assisteer alleen maar.’
5
Juf Annet is in de zomer campingpastor
Volg het spoor Op de laatste dag vóór de zomervakantie is er op school om 12.00 uur een afsluiting met de kinderen. Meteen daarna fietst juf Annet Rozema vanuit Veenendaal twintig kilometer langs de spoorlijn naar Maarn, waar ze twee weken werkt als campingpastor. Zo ging het de afgelopen drie jaar en zo hoopt ze het ook komende zomer weer te doen. Het is even wennen om hetzelfde tochtje af te leggen bij temperaturen rond het vriespunt, begin februari. Maar ze neemt graag de moeite om ter plekke te praten over haar werk op de uitgestrekte camping. In de zomermaanden telt dit tijdelijke dorp ettelijke duizenden bewoners, nu is de bosrijke omgeving het domein van eekhoorntjes en spechten. Annet: ‘Als ik hier in de zomer met mijn badge op loop, heb ik in een mum van tijd gesprekken met campinggasten. Sommigen ken ik van eerdere ontmoetingen. ‘Hé Annet, kom je weer proberen ons te bekeren? Vorig jaar is het niet gelukt, hè.’ Dat soort grappen kan ik wel waarderen. Anderen kijken naar mijn visitekaartje en zeggen: wacht even, jij bent campingpastor, mag ik eens vragen….. ? En dan volgt er een vraag over het geloof of de kerk, die ze altijd al een keer hadden willen stellen.’ We lopen over de lange ‘hoofdstraat’ van de camping. Ze zwaait naar een paar passerende medewerkers, die in een elektrisch wagentje onderweg zijn naar de volgende onderhoudsklus. ‘Oranje 18 was de afgelopen jaren mijn vertrouwde standplaats’, zegt ze terwijl we naast een nieuw geplante laurierhaag staan. ‘Ze hebben het helemaal veranderd. Uit oogpunt van privacy wel mooi natuurlijk, maar er moeten nog wel bordjes geplaatst worden. Ik moet wel vindbaar blijven. Kijk, daar is het afwashok. Daar doe ik altijd de vaat en niet in de
6
caravan; dat biedt me weer de mogelijkheid tot contact.’ Ze voelt zich als pastor op de camping als een vis in het water. ‘Misschien vooral doordat het niet zoveel anders is als wat ik normaal doe. Ik praat met mensen over het geloof, geef catechisatie, trek met jongeren op, doe pastoraat, ministry-gebed. Ik ben vertrouwenspersoon voor ouders en kinderen op school. Een van mijn collega’s is lid van de plaatselijke commissie die het Dabarwerk in Woudenberg faciliteert. ‘Waarom word jij geen campingpastor?’, vroeg ze een paar jaar geleden. Toen ze vertelde wat het was, heb ik me aangemeld. Dit werk past bij mij.’
Ik hoor hun ervaringen en hun pijn en probeer ze liefdevol tegemoet te treden. Op de camping ontmoet ze veel ‘verwonde’ mensen. ‘Verwond door anderen, door onveilige thuissituaties, door misbruik, helaas ook binnen de kerk. Ik spreek ook mensen die zijn verwond door de liefdeloze, harde benadering van kerkmensen (‘het staat in de Bijbel, punt uit’), door verschil van mening over de doop, over homoseksualiteit, etc. Daardoor zijn mensen onderweg de band met de kerk kwijtgeraakt. Ik hoor de verhalen over ervaringen en hun pijn aan en probeer ze liefdevol tegemoet te treden. Ik bid dan dat ik de waarheid mag dienen, en Gods liefde over hen mag ‘uitstrooien’.’
Campingpastoraat… iets voor jou? Ook voor komende zomer zoeken we campingpastors (m/v). Actieve gemeenteleden, die twee weken willen wonen en werken op een camping in Nederland. We vragen geen theologische opleiding, wel een hart voor mensen en passie voor het evangelie.
Van elk jaar heeft ze een ‘logboek’ bijgehouden, waarin ze de tientallen ontmoetingen heeft beschreven. En er staan nuttige adressen in: ‘Als we eten over hebben bij een gezamenlijke maaltijd, kunnen we dat bij deze staanplaatsen uitdelen. Deze campinggasten hebben niet veel te besteden.’ ‘Het effect van mijn werk als campingpastor? Daar houd ik me niet veel mee bezig. Ik leg het bij God neer. “Heer, ik heb gezaaid. Wat het aan vruchten oplevert, is aan U.” Als ik hier weer wegfiets, laat ik het los.’ Ze vertelt over een bijzondere ervaring, vorig jaar, op een nazomerdag in september. ‘Ik was van plan een fietstocht te gaan maken, richting Wageningen. Maar toen ik opstapte, kreeg ik sterk het gevoel dat ik de andere kant op moest, naar Woudenberg. Ken je het kinderliedje ‘Volg het spoor’? Dat zat de hele tijd in mijn hoofd. ‘Volg het spoor / en zoek gerust je hele leven door / je ziet het op de bergen / en je ziet het in het dal / de sporen van Zijn handen / vind je overal…’ Ik volgde het spoor en kwam op de camping. Daar had ik drie bijzondere gesprekken. Kennelijk had God dat zo bedoeld.’
De meest basale functie van dit pastoraat is: present zijn. Het gaat dus niet in de eerste plaats om het organiseren van activiteiten, maar aanwezigheid, ‘er zijn’. Je bent beschikbaar voor campinggasten, in het bijzonder voor de volwassenen op de camping. Je bent voor hen gemakkelijk toegankelijk, bent bereid te luisteren naar hun verhalen en problemen, en denkt mee in hun geloofs- en levensvragen. Je werkt samen met het Dabarteam, een groep jongeren die allerlei activiteiten organiseren voor kinderen, tieners en volwassenen om in woord en daad het evangelie te delen. Kijk voor meer informatie op izb.nl/dabar. Voor aanmelding en vragen is dit het mailadres: dabar@izb.nl of bel (033) 461 19 49. Als je je aanmeldt, nodigen we je uit voor een kennismakingsgesprek. Tijdens dit gesprek wordt het campingpastoraat verder toegelicht en kijken we of de rol van campingpastor bij je past. Je kunt dan ook je voorkeur voor een periode en camping aangeven.
7
Presentatie nieuw boek dr. Wim Dekker
Theoloog dr. Wim Dekker, oud-medewerker van de IZB, heeft een boek geschreven dat kan worden beschouwd als een vervolg op Marginaal en missionair; kleine theologie van een krimpende kerk (2011) en Tegendraads en bij de tijd; verder in het spoor van Bonhoeffer (2015). Ging het in die boeken vooral over de manier waarop we vandaag in de marge kerk en christen kunnen zijn, in de nieuwe uitgave staat de vraag centraal hoe we vandaag in onze seculiere en multireligieuze cultuur over God kunnen spreken. Dekker concentreert zich daarbij op de bekende rede van Paulus op de Areopagus (Handelingen 17). In het Woord vooraf schrijft hij: ‘Het boek kan gelezen worden als een kleine samenvatting van het christelijk geloof voor mensen die op zoek zijn naar de vraag: wat is het specifieke en onopgeefbare van het christelijk geloof? En wat moet in ieder geval aan de orde komen, wanneer ik een ander wil vertellen wat dit geloof inhoudt?’ De boekpresentatie vindt plaats op donderdag 14 juni in de Bergkerk, Amersfoort, 20.00 uur. Publicist/presentator Stephan Sanders, die in dagblad Trouw verslag deed van zijn ervaringen als ‘proef-gelovige’ zal een bijdrage leveren aan het programma. Het laatste hoofdstuk in het boek van Dekker is gewijd aan de zoektocht van deze ‘hedendaagse Dionysius de Areopagiet’.
8
Donderdagavond 14 juni, Bergkerk, Amersfoort
9
Experimentele pioniersplek OMG in Rotterdam
‘Aanwakkeren is bij ons een kernwoord’ Rotterdam kent sinds ruim een half jaar een missionaire pioniersplek waar het woord creativiteit met hoofdletters wordt geschreven. OMG, Oh My God, richt zich op mensen die niet eenvoudig in hokjes zijn te plaatsen. Of het moet zijn dat ze allemaal ‘zoekers’ zijn. Alles is anders dan doorsnee. Een ontmoeting met één van de gangmakers, Elisabeth de Bruijn.
Over interessante opdrachten gesproken. Ze deed onderzoek onder jongeren van de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt); uiteindelijk sprak ze ca. 120; blijvers én afhakers. Waarom zijn ze vertrokken? Waar zijn ze gebleven? Wat vinden ze van de kerk, het geloof, God…? Wat zou er moeten veranderen of gebeuren willen ze weer aanhaken? Maanden achtereen voerde import-Rotterdammer Elisabeth de Bruijn, pionier in dienst van de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt), gesprekken met jongeren. ‘Ik heb zo ongeveer alle cafeetjes in het centrum wel van binnen gezien.’ Er bleek verrassend veel animo voor het onderzoek; slechts drie personen hielden de boot af. ‘Die bereidheid om mee te werken heeft te maken met de grote loyaliteit aan hun netwerk. Ouders, familieleden en vrienden zitten nog in de vrijgemaakte kerk. Ook al komen ze zelf niet meer in die kerk, ze maken nog wel deel uit van die sociale structuur. En die structuur is hecht; de leden weten veel van elkaar. Voor het onderzoek was het wel een voordeel dat ik een ‘outsider’ ben; ik ben opgegroeid in de hervormde gemeente Zegveld.’ De mal van de kerk Na de lange reeks gesprekken kon ze de balans opmaken. ‘Wat de jongeren in de kerk hoorden, raakte niet aan hun leven. Sommigen zijn nooit innerlijk aangehaakt, de meesten ervoeren de kerk als een ‘bubbel’. Als je in de beschermde omgeving altijd één bepaald beeld van buitenkerkelijken hebt meegekregen en je ontmoet in je studententijd of bij
10
je eerste werkgever ‘heidenen’ die buitengewoon liefdevol zijn, dan gebeurt er iets. Het raakt aan je wereldbeeld. Er waren ook jongeren afgeknapt op de regeltjes en ‘wetten’ van de geloofsgemeenschap. Of ze hadden het gevoel dat ze precies in een ‘mal’ moesten passen. Een vastomlijnd levenspatroon, studeren, werken, trouwen, kinderen krijgen, etc. Voor degenen die niet aan dat plaatje voldoet, voelt dat ongemakkelijk: kinderen van gescheiden ouders, homo’s, mensen die heftige dingen hebben meegemaakt, singles, etc. Iemand zei: “In de kerk voel ik het meest dat ik single ben”.’ Het goede nieuws uit de onderzoeksresultaten is ‘dat het merendeel van de afhakers best nieuwsgierig is naar God en geloof en de betekenis daarvan voor hun leven. Ze hebben alleen nooit geleerd om God te zoeken. In de kerk werd het geloof gepresenteerd als ‘logisch’, een glashelder, duidelijk verhaal. Als je belijdenis hebt gedaan, op je 18e of 19e, dan
ben je er. Het heeft iets gearriveerds, je hebt God in je broekzak. Terwijl geloven juist iets is van levenslang onderweg zijn, zoeken en ontdekken.’ Het onderzoek is intern gepubliceerd, binnen de classis, en sommige gemeenten zijn erdoor ‘wakker geschud’. Elisabeth kreeg als pionier de vrije hand om met afhakers en zoekers de essentie van het christelijk geloof te gaan herontdekken. Het zou een zoektocht worden naar ‘een kerk zonder mal’, een familie met de
bonte verscheidenheid, zo rijk geschakeerd als de kring van Jezus’ discipelen maar kan zijn. Via-via kwam Elisabeth drie companen op het spoor: Willem Dekker, creatieveling en ds. Niels de Jong, missionair pionier van de IZB in Rotterdam, voorganger van de jonge gemeente ‘Noorderlicht’ en Hinke van Abbema, theologie-studente uit de Nederlandsgereformeerde kerk. Aanpassingen Het basisdocument van hun gezamenlijke initiatief opent met de zin: ‘We zien dat allerlei mensen die wel zoekend zijn naar God in hun leven, niet aanhaken bij een van de bestaande vormen van kerk-zijn in Rotterdam en dat waarschijnlijk ook niet gaan doen bij een update van een bestaande vorm.‘ Zeg maar, een kerk out of the box, met veel ruimte voor eigen inbreng, expressie en eigentijdse muziek, ook meer ruimte voor twijfel dan in een gemiddelde kerk. ‘Het is niet zo dat we
twijfel tot norm verheffen. Twijfel is stilstand, zoeken is op pad gaan, onderweg zijn. We zijn vooral een vragende kerk. Er is ruimte om alles te bevragen; we leunen niet op vanzelfsprekendheden. Zo komen we dichterbij een ruwe versie van kerk-zijn, in alle bescheidenheid gezegd: een pure vorm. Een gemeenschap die niet alleen op zondag actief is, maar het hele leven. We eten samen, delen het leven. Alle aanpassingen aan het traditionele concept worden gedaan, in de hoop ‘dat mensen verrast worden door wie God is en anders-dan-anders gaan leven, in relatie tot Hem’. Inmiddels is die missionaire pioniersplek ruim een half jaar oud, de inkt van de eerste evaluatie is nog nat. ‘Probeersels’ noemt Elisabeth de activiteiten waarmee ze 4, 5 keer per maand oppoppen. Bijvoorbeeld? ‘Een walk-on, op 7 januari, een wandeling in tweetallen, langs de Maas, waarin we niet zomaar in het algemeen over goeie voornemens praatten, maar over drijfveren. Wat heeft je hart? Wat wil je graag stimuleren in je leven?’ Of, ander voorbeeld, een ‘aanwakkersessie’ in een openbare tuin. Gesprekken over de vraag welke zaken in je leven je zuurstof zou willen geven? We mediteerden over een bijbeltekst (‘Ik ben gekomen om vuur te brengen op aarde’) en iedere deelnemer kreeg een brandhout: “waarin zou jij aangewakkerd willen worden?”’ Comfort and challenge ‘Een rode draad in ons aanbod is dat we zoeken waar God raakt aan ons leven en ons leven raakt aan God. Het onderlinge gesprek is belangrijk. Bezoekers moeten het gevoel hebben “hier kom ik thuis”. We blijven niet in de comfortzone hangen. Het evangelie geeft ook niet alleen maar een aai over je bol, het daagt ook steeds weer uit. ‘Aanwakkeren’ is een kernwoord in alle experimenten die we op touw zetten. We doen niets alléén, maar werken altijd samen met één of meer personen uit onze doelgroep. Een voorbeeld is een goed bezocht event waarin we het bijbelboek Prediker centraal stelden aan de hand van popliedjes van Bløf, De Dijk, The Scene, Stef Bos. Het programma werd ingeleid door een kerkverlater van midden twintig; haar man was overleden. Ze zou pas weer een voet in de kerk zetten als daar de popmuziek zou klinken.’ Droom De praktijk leert dat OMG goed scoort onder mensen die zijn afgehaakt bij de kerk. In haar werk (‘ik wandel door de stad’) ontmoet Elisabeth een brede doelgroep van geslaagde en gesjeesde Rotterdammers. Millenials die hun droom najagen en mensen van wie het leven in de berm is beland – en alles wat daar tussen zit. ’De meeste impact van mijn werk zit misschien wel in die individuele gesprekken. Zodra je mensen in een groep bijeenbrengt, doe je vaak al concessies, terwijl de jongere generaties gewend zijn aan differentiatie en maatwerk. Mijn droom is dat we over een aantal jaar in het centrum van de stad een vaste stek hebben waar de bonte doelgroep van OMG zich thuisvoelt, en waar mensen zeer worden aangewakkerd tot een leven met God.’
11
ADVERTENTIE
Gratis bundel columns Ga naar de vernieuwde website en schrijf u in voor de nieuwsbrief, dan blijft u op de hoogte van ons werk. Als welkomstgeschenk ontvangt u de bundel ‘Vensters’, columns uit de dagelijkse praktijk van missionaire werkers en -predikanten van de IZB.
€ 16,9
5
€ 12,9
9
Heilige strijd
Waar was je?
Essay over het verlangen naar veiligheid en het einde van het kwaad. Areopagus (IZB) organiseert dit voorjaar een studiedag over deze uitgave.
Een boeiende bijdrage aan het gesprek over schepping en evolutie, door natuurwetenschapper prof. dr.ir. J. van Bemmel, oud-bestuurslid IZB.
Bestel de boeken via www.kameel.nl Met uw bestelling steunt u het missionaire werk van IZB. Een deel van de winst schenkt Kameel.nl als gift aan de IZB.
Om alvast in de agenda te zetten
IZB-Kooravond Zaterdag 22 september 2018, 19.30 uur, St. Joriskerk, Amersfoort Met medewerking van: - Het Hervormd Mannenkoor IJsselmuiden/ Grafhorst, o.l.v. Freddy Veldkamp - Christelijk jongerenkoor Jigdaljahu, o.l.v. Bert Noteboom
12
‘Focus verdiept je geloof en geeft het handen en voeten' Reacties op één jaar Focus Het eerste jaar van de Focuspilot is omgevlogen, zo ervaren de deelnemende gemeenten het. Door middel van enquêtes en interviews kijken we terug. Wat is er in het afgelopen jaar gebeurd? Marcel Saarloos uit Ooltgensplaat vertelt: ‘Hoewel ik al jaren actief ben in onze zendings- en evangelisatiecommissie, ben ik gaan nadenken ‘wat straal ik nu werkelijk uit’? Wie ben ik in Jezus Christus? Focus heeft mijn persoonlijk geloofsleven meer vorm gegeven. En dat proces van vorming en bewustwording groeit langzaam verder. Ook in de gemeente zie ik openheid ontstaan, onder jongeren maar ook ouderen.’
13
Bewustwording Dat Focus een bewustwordingsproces op gang brengt, komt in veel reacties naar voren. ‘Focus leidt wat mij betreft niet zozeer tot een verandering, maar meer tot een verdieping. Ik besef meer dat ik de ontmoeting met Jezus dagelijks nodig heb om in mijn gewone doen en laten de juiste keuzes te maken,’ zegt een kerkenraadslid. Iemand vult aan: ‘Ik ben me meer dagelijks bewust van de manier waarop ik met allerlei mensen en situaties omga. Hierin probeer ik steeds de "meetlat" van het geloof en Jezus te betrekken.’
Gebed Veel deelnemers aan Focus geven aan dat het vooral hun gebedsleven een impuls geeft: ‘Ik ben me bewuster van mijn geloofsleven en probeer meer tijd te nemen voor gebed.’ Iemand voegt toe: ‘Het bezig-zijn met het gebed, het nadenken over het gebed in het algemeen en de inhoud ervan, en het bidden zelf, krijgen een steeds grotere plaats.’ Anderen zien nog weinig effect door hun deelname aan Focus en delen dat er voor hen nog geen belangrijke verandering in hun persoonlijk geloof is gekomen. Al wordt daar wel aan toegevoegd dat het Focusmateriaal meer structuur geeft in de gesprekken binnen het gezin, aan tafel bijvoorbeeld. Iemand merkt op dat 'Focus in je hoofd gaat zitten en dat je in specifieke situaties denkt; "ja, en nu moet ik er iets mee". Soms lukt dat dan ook, andere keren laat je toch die deur weer dichtvallen.’
Verandering en vernieuwing Het IZB-Focustraject heeft mij het eerste jaar geleerd meer naar God en Jezus te kijken. Er is meer ruimte gekomen voor verandering en vernieuwing. Niet alleen bij mezelf, maar ook in de gemeente. Vorige week hadden we bijvoorbeeld een gemeenteavond over ziekenzalving. In onze gemeente niet zo bekend. We hebben hierover gelezen uit de Bijbel en hebben ervaringen gedeeld. Hoe verschillend we ook zijn, God bindt ons door Zijn Woord. Het was een fijne avond. We hebben afgesloten met gebed, want alles wat ons bezig houdt, mogen we in Zijn handen leggen. Dat geeft rust en vertrouwen voor nu en in de toekomst!’ Froukje Hagen, Hilversum
14
Nieuwe wegen ‘In onze gemeente helpt het Focustraject om ons perspectief op gemeente-zijn bij te stellen. Van een redelijk gesloten club van gelijkgestemden, naar een meer open werk- en leergemeenschap die alles eigenlijk ook niet zo goed (meer) weet. En die dus wel nieuwe wegen moet zoeken om Jezus zichtbaar en werkelijk te maken. Dat is dan denk ik vooral mijn persoonlijk perspectief, omdat het traject in de gemeente wel breed wordt geaccepteerd, maar niet altijd wordt gezien als een noodzakelijk veranderingstraject. En soms ook wel als overbodig (‘maar dit doen we toch allemaal al’) of veeleisend (‘we moeten al zoveel en dan komt dit er ook nog bij’). Maar het gesprek hierover is ook nuttig en helpend.’ Dirk Louter, Alblasserdam
In gesprek De gesprekken op de kring worden intensiever en er wordt steeds meer gedeeld. ‘Ik zie met name verandering in mijn contact met andere gemeenteleden. Daarin heb ik voeding gevonden voor mijn persoonlijk geloof. Interessant om met mensen van andere leeftijden over het geloof te spreken, of ook met gemeenteleden die ik niet eerder sprak.’ Ook buiten de kerkmuren wordt het geloofsgesprek steeds vaker gevoerd: ‘Je wordt wat vrijmoediger in gesprek met niet gelovigen. Dit komt omdat je intensiever je geloof beleeft.’
Dagelijks leven ‘Als je niet telkens dicht bij God bent, dan is het risico groot dat er een verschil ontstaat tussen de zondag en de rest van de week. Focus heeft me geholpen om bewust te zijn van dat risico, en me geholpen om de relatie met God levend te houden. Met het Focusmateriaal krijg je continu handvaten om het geloof uit te dragen die je goed kan gebruiken in het dagelijks leven.’ Anderen bevestigen dat: ‘Ik verlang ernaar om mijn geloof meer en meer in alle facetten van mijn leven een plaats te geven, en Focus helpt mij daarbij. Heel concreet is de belangrijkste verandering die Focus voor mij teweeg heeft gebracht dat het ook meer gestalte krijgt bij het dagelijks werk dat ik mag doen. Bijvoorbeeld in de ontmoeting met collega's.’
GASTCOLUMN
Missionaire uitdaging Met een goeie vriend zat ik in een cafeetje. Hij moest even bellen en verdween naar buiten. Onwillekeurig volgde ik een gesprek van een groep tieners aan een tafeltje naast me. Ik proefde aan de toon en de gebaren dat het onderwerp een bepaalde mate van urgentie had. Het ging over een jongen die uit de kast was gekomen. Blijkbaar een jongen die bij de groep bekend was. De jongen had te kennen gegeven zich geen man of vrouw te voelen en met beide seksen intiem te kunnen en willen zijn. De meningen vlogen over tafel en nogal onverbloemd werden allerlei scenario’s bedacht en besproken. Onder luid gelach werd een situatie voorgesteld. Het leven van tieners aan een tafeltje in een kroeg. Wat me het meest trof was de vraag van een van de jongens: ‘Ik weet zo langzamerhand niet meer of er nog iets normaal is, wat goed is of slecht en wat het beste is...weten jullie dat?’ Het gesprek viel gelijk opvallend stil en de verwarring werd met een instemmend geknik bevestigd. De stilte werd al snel opgevuld met een bepaalde mate van onverschilligheid: ‘Wat boeit mij dat…’ ‘Laten ze het zelf lekker uitzoeken.’ Dat raakte me. Zomaar een groep tieners in gesprek over een kwestie waarin meningen nog kunnen worden gedeeld en begrip kan worden geuit maar waar niemand meer weet of er nog iets goed, normaal, laat staan wenselijk is. Het lijkt de kerk wel, dacht ik even. Ja, we kiezen voor een warme, betrokken, begrip- en liefdevolle benadering op welk thema dan ook. We willen naast onze broeders en zusters staan en meeleven waar mogelijk. Absoluut zegenrijk en broodnodig voor een gemeente. Maar ergens blijft de vraag van die jongen bij me hangen. ‘Ik weet zo langzamerhand niet meer of er nog iets normaal is, wat goed is of slecht en wat het beste is...weten jullie dat?’ Snel wordt bij de term ‘missionaire’ kerk gedacht aan een kerk die volop in de samenleving staat en midden in de wijk of buurt actief is. Het is geweldig als we deze plek innemen. Maar ik geloof tegelijkertijd dat de essentie van de missionaire kerk schuilgaat in het verlangen en de noodzaak om de realiteit van het leven te spiegelen aan de Waarheid en dat dit soms verdergaat dan begrip alleen. Durven we de kwetsbare thema’s nog in gesprek te brengen en het Licht erover te laten schijnen? Dat is misschien wel juist dé missionaire uitdaging die aan de gemeente van Christus is gegeven. Bram Rebergen directeur Youth for Christ Nederland
COLOFON
80e jaargang nr. 1 – maart 2018 Tijding is een gratis kwartaal-uitgave van de IZB – vereniging voor zending in Nederland en wordt toegezonden aan de leden. IZB-lidmaatschap: aanmelden bij de IZB. De contributie is e 10,- per jaar. Opzegging lidmaatschap voor 1 november. De IZB is een missionaire organisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland en stimuleert, adviseert en ondersteunt gemeenten en gemeenteleden in het evangelisatiewerk door middel van toerusting, materialen en missionaire werkers. Bestuur Ds. M.C. Batenburg, voorzitter ds. R.F. de Wit, secretaris A.P. van der Kooy, penningmeester dr. J. van den Born ds. M. van Dam mw. drs. Z.A. Jansen-Smit dr. H. de Leede ds. A. van Lingen ds. J. van Walsum Directie Dr. J.A. van den Berg Ing. G.J. de Groot IZB Breestraat 59-61 3811 BH Amersfoort tel.: 033-4611949 e-mail: info@izb.nl internet: www.izb.nl IBAN: NL26 RABO 0302 2061 91 BIC: RABONL2U Uw steun Steun de zending in Nederland door uw gebed, door uw IZB-lidmaatschap of door een gift. U kunt de IZB ook op laten nemen in uw testament. Graag willen we u helpen om dat te regelen. U kunt hiervoor vrijblijvend een afspraak maken via tel. 033-4611949 of info@izb.nl. Redactie Afd. Communicatie IZB Foto’s Heiko Bertram (pag. 13) Sjaak Boot (pag. 2) Koos van Noppen (cover, pag. 3, 4, 5) Overname artikelen Overname van artikelen is toegestaan met bronvermelding.
15
Zaterdag 2 juni 2018
Toer voor het Goede doel Sponsorfietstocht, 150 km langs pioniersplekken van de IZB: Een aantrekkelijk parcours van Amersfoort, via Utrecht en Amsterdam, terug naar Amersfoort. Bij elke pleisterplaats krijgen deelnemers uit de eerste hand informatie over het missionaire werk. Meld je aan op www.toervoorhetgoededoel.nl. Of doneer een bedrag als sponsor. De opbrengst komt geheel ten goede aan het werk.
S A V E
T H E
D A T E
Donderdagavond 7 juni 2018, Amersfoort
Hoezo,
'geheel anders'? Inspirerende bijeenkomst over christen-zijn in het bedrijfsleven U kunt zich gratis aanmelden via
izb.nl/ondernemersevent
Foto Ben Tiggelaar: Elisabeth Ismail
Neem gerust uw zakenrelaties mee.
Dr. Ben Tiggelaar gedragswetenschapper
Voor ondernem ers en leiding gevenden
Ds. Ron van der Spoel predikant-pionier