IZB Tijding 2, 2019

tijding.

Ledenblad van de IZB, jaargang 81, nr. 2

Pionieren in Sebaldeburen Ageeth Palland neemt afscheid van Rotterdam-Kralingen Teambuildinsdag IZB-Focus Helpt de ‘Gewone Catechismus’ bij missionaire contacten?

Verrassend gewoon COLUMN

We stonden nog wat na te praten in de ontmoetingsruimte van ‘Kruispunt’ (Amersfoort-Vathorst), na de algemene vergadering van de IZB waarin de nieuwe raad van toezicht was verkozen, het jaarverslag en de jaarrekening waren goedgekeurd. We dronken een glaasje, hapjes werden rondgedeeld; de sfeer was ontspannen. Buiten viel de avondschemering, zagen we door de grote glazen gevel.

Opeens was daar toen die onbekende man. Hij was ietwat onwennig door de schuifdeuren binnengekomen.

Ik had niet speciaal op hem gelet, er waren meer bijeenkomsten gaande in hetzelfde pand, misschien zocht hij de juiste zaal. Naar ik later begreep was hij op zoek naar contact met ‘mensen van de kerk’. Even had hij geaarzeld, toen hij een paar mannen strak in het pak had zien staan. Misschien was hij per abuis toch bij een business-club beland?

Maar nee. Onrustig was zijn hart; zijn ziel zocht rust.

Hij vertelde dat hij in een droom Jezus had gezien, die hem had bemoedigd en getroost: ‘Het komt goed’.

In het kerkgebouw tegenover zijn appartement had hij ’s avonds licht zien branden en was op onderzoek uitgegaan (By the way: Hoe goed is het om een transparant gebouw te hebben!)

Afscheid Henri Wijnne Missionair toeruster Henri Wijnne heeft de overstap gemaakt naar iFunds, een ICT-dienstverlener voor non-profitinstellingen.

Henri heeft ruim 12,5 jaar bij de IZB gewerkt, eerst in de boekhandel, daarna bij de afdeling Vorming en toerusting en de afgelopen jaren bij IZB-Focus. In die laatste functies heeft hij in tal van gemeenten missionaire cursussen verzorgd. Als applicatiebeheerder was hij de onmisbare vraagbaak, steun en toeverlaat voor de medewerkers van het IZB-kantoor in Amersfoort. Tijdens een afscheidsbijeenkomst konden collega’s hem in steekwoorden typeren: ‘Vriendelijk, trouw, vol liefde voor God en mensen, gefocust op Jezus.’ ‘Relaxed’, ‘onverstoorbaar’, ‘bereidwillig’, waren zo wat kwalificaties.

In zijn dankwoord blikte hij terug op een heel goede tijd bij de IZB. ‘En nu ga ik Focus in praktijk brengen.’

Inmiddels is er contact met de man gelegd en maakt hij nader kennis met het evangelie.

Bij de coverfoto van dit nummer: Een verrassend gebeuren. En tegelijk zo gewoon.

Zou dat niet iets van Gods Geest zijn?

Ds. Sjaak van den Berg Algemeen directeur

2

Open maaltijd in Spangen In de zomer van 2017 nam de missionaire pioniersgemeente Geloven in Spangen het initiatief tot een open maaltijd voor buurtbewoners, die inmiddels twee keer per week plaatsvindt. Het mes snijdt aan veel kanten: de eettafel draagt bij aan onderlinge contacten in de stadswijk waarin mensen uit 80 verschillende culturen samenleven. Deelnemers krijgen voor een prikkie een gezonde maaltijd en dat is voor mensen met een lage sociaaleconomische status zeer welkom.

Wijkbewoners kunnen met behoud van uitkering in de keuken aan de slag. ’Door die contacten kunnen mensen open worden over allerlei dingen waar ze mee zitten (schulden-, relatieproblemen, etc.), maar ook doorvragen naar het geloof.

Wij zien beide gebeuren’, zegt buurtpastor Nico van Splunter (IZB). Enkele bewoners hebben weer een baan gevonden, naar eigen zeggen ‘dankzij het vrijwilligerswerk bij Geloven in Spangen, waar we veel hebben geleerd’.

Joost van den Berge en Boukje Hoefnagel gaan pionieren in Sebaldeburen

‘Het evangelie heeft kracht in zichzelf’ Sebaldeburen. Een kleine dorpskerk op het platteland van Groningen. Een vergrijsde gemeente die in de loop van enkele decennia is uitgedund tot gemiddeld twintig kerkgangers. ‘Is het niet al vijf over twaalf?’ vroegen onderzoekers zich af de krimpende dorpsgemeente in 2015 in kaart brachten. ‘Revitalisering van de gemeente is noodzakelijk om een 'sterfhuisconstructie' te voorkomen’, luidde één van de conclusies in hun rapport. Na de zomer gaat Joost van den Berge er aan de slag als missionair pionier voor het dorp en de regio, samen met Boukje Hoefnagel – in juli treden ze in het huwelijk.

‘Het vormgeven van de pioniersplek, voorgaan in de zondagse ontmoetingen, het geven van onderwijs in de gemeente, het

verzorgen van pastoraat en de missionaire gerichtheid op mensen aan de rand van de kerk of buiten de kerkelijke kring – dat zijn taken die het verlangen van mijn hart raken’, aldus Joost. ‘Op haar beurt heeft Boukje passie en kwaliteiten die deze bediening heel goed kunnen aanvullen en versterken.’

Joost groeide op in Zeeland. Na zijn middelbare schooltijd koos hij voor een studie bedrijfskunde, en schreef zich in voor ‘management economie en recht’ aan de Christelijke Hogeschool Ede. ‘Toen ik daaraan begon was ik nog zoekend; ik was in de ban van een goeie job, een flitsende carrière. Aan het begin van het tweede jaar veranderde dat. Het is een geleidelijk proces geweest, waarin je steeds meer inziet dat deze wereld eigenlijk ‘leeg’ is en dat alles te vinden is in God. Op een gegeven moment ontdek je dat je graag in de Bijbel leest,

3

terwijl je daar voorheen niet zoveel behoefte aan had.

Dat is best apart, de periode van de eerste liefde.

Eigenlijk zit ik daar nog steeds middenin.’

Missionair De studieresultaten lieten te wensen over en Joost was genoodzaakt van opleiding te switchen. ‘Toen koos ik de studie die inmiddels aansloot bij mijn verlangen: Godsdienst Pastoraal Werk, aan de Gereformeerde Hogeschool Zwolle. In die tijd heb ik gebeden: “Als dit uw weg is, wil ik mijn beste krachten aan U geven.’

Daarna ben ik verder gegaan met de universitaire studie theologie.’ Hij begon in Apeldoorn, vervolgde de studie aan de Vrije Universiteit. Deze zomer rondt hij zijn masterstudie af aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven (België). ‘De bachelor was meer gericht op het ‘traditionele’ predikantschap en ik zou daarvoor hebben kunnen kiezen.

Maar als gemeentepredikant zou mijn hart toch vooral uitgaan naar de verkondiging van het evangelie. Ik denk dat ik niet het type ben voor een gevestigde kerk.’

Zijn masterscriptie gaat over het metafoorgebruik in

4

Mattheüs 9:37: ‘De oogst is wel groot, maar er zijn weinig arbeiders.‘ Joost: ‘Alles wat abstract is kunnen we alleen maar aanduiden in termen van onze concrete werkelijkheid. Dan kiezen we metaforen en vergelijken bijvoorbeeld liefde met een reis. Een goede metafoor is veel meer dan een woord, het beïnvloedt het denken. Neem de metafoor van het Koninkrijk; dat gaat over een koning, onderdanen, over een gebied, grenzen, etc. Als Jezus in Mattheüs 9 over mensen spreekt in termen van ‘oogst’, beïnvloedt dat onze kijk op hen.

Dat is de kracht van het beeldgebruik.’

Verzoenen Het cv van Joost verraadt een passie voor missionair werk.

‘Zendeling’ is een benaming waar hij zich vertrouwd bij voelt. Hij nam deel aan evangelisatieactiviteiten in Apeldoorn, Kerkrade, Leuven, Renesse en Amsterdam. Soms ging het om straatwerk of huis-aan-huisbezoek. ‘Het mooiste vind ik als in die ontmoetingen Jezus Christus ter sprake kan komen. Daar maak ik geen geheim van, maar verder volg ik geen vastomlijnd patroon. Ik wil eerst goed luisteren. Waar zit die ander? Waar denkt hij of zij over na? Soms gebruikten we gesprekskaartjes met vragen: wat is

het doel in uw leven? Dat is een mooie opening voor gesprek.

Uiteindelijk hoop je in het gesprek uit te komen bij Jezus Christus, over de belofte van eeuwig leven, over zijn liefde voor God en mensen. En de hartstochtelijke uitroep van Paulus: “Laat u met God verzoenen!” Het is belangrijk je steeds te realiseren dat je niet spreekt in eigen kracht, want dan raak je snel teleurgesteld. De kracht ligt in Christus en het vertrouwen op God. Getuigen is recht uit je hart spreken. Zeg open en eerlijk wie God voor je is, wat de verlossing door Jezus Christus voor jou betekent. Het evangelie heeft kracht in zichzelf.’

Avontuur Sebaldeburen - de naam van het dorp is voor Joost en Boukje synoniem aan avontuur. Ze kennen het onderzoeksrapport, waarin nogal wat sombere stemmen klinken. ‘We gaan niet in eigen kracht. Je kunt nog zo’n indrukwekkend cv op tafel leggen, of zoveel ervaring in huis hebben. Alles wat je in eigen kracht opbouwt, valt vroeg of laat om. God is een God van wonderen, daar houden we ons aan vast. In de aanloop naar de beslissing lazen we Jeremia 1 waarin God zegt: “Overal waarheen Ik u zenden zal, zult u gaan en alles wat Ik u gebieden zal, zult u spreken. Ik ben met u om u te redden.”

Alleen God is bij machte om het sluimerende verlangen in de kleine dorpsgemeente weer aan te wakkeren. Als de gemeente weer vanuit die hoop en verwachting gaat leven, en met enthousiasme over het evangelie spreekt, trekt dat vanzelf mensen aan.’

De jonge missionaire pioniers beseffen in een lange traditie te staan. De eerste preek die in 1807 in het ‘nieuwe kerkgebouw’ van Sebaldeburen, werd uitgesproken, is een mooi motto voor hun werk. ‘Het is een groot en heilig woord, ’t geen gij bewaren moet: Hebt God lief en uw medemenschen als u zelven! O mogt dit gebouw steeds aan deze waarheden, steeds aan de verbreiding van derzelver kracht geheiligd, en aan de heilzame bedoelingen van onzen Heer Jezus Christus toegewijd zijn. Mogt zijn Geest steeds hier leven, hier werken!

Bidden wij God, dat hij hetzelve daartoe heilige, en tot eenen overvloedigen zegen zette.’

‘Het mooiste vind ik als in ontmoetingen Jezus Christus ter sprake kan komen. Maar ik volg geen vastomlijnd patroon. Ik wil eerst goed luisteren’

‘Ontworteld’ dienstbaar zijn Sebaldeburen krijgt twee werkers voor één vacature, zo lijkt het. Feit is dat onderwijzeres Boukje Hoefnagel, haar huidige baan in Soest opzegt en er na de zomer samen met haar man pionierswerk gaat doen. Haar roots liggen in de Hervormde gemeente Kampen en vandaaruit is ze de ‘kartrekker’ van de tweewekelijkse kinder- en tienerclub in het Asielzoekerscentrum in Dronten. ‘Via de kinderen kregen we ook contact met ouders.

Ik vind het belangrijk om met hen te komen tot een gelijkwaardige relatie – waarin je over en weer van elkaar leert. Ik leer van hun veerkracht, ze hebben tegen hun wil huis en haard moeten verlaten, ze zijn compleet ontworteld. Ze weten dat ze anderen nodig hebben.

In feite hebben we allemaal anderen nodig.’ Iets van die ‘ontworteling’ heeft ze nu zelf voor de boeg. Boukje: ‘In Sebaldeburen zijn nauwelijks kinderen en in de directe omgeving is er ook geen AZC. Maar er komen vast andere zaken op ons pad. Bijvoorbeeld het organiseren van open maaltijden. Ik heb de bevoegdheid om godsdienstonderwijs te geven op openbare scholen, wie weet liggen daar mogelijkheden.

Ik zie er naar uit om me in het dorp of in de directe omgeving dienstbaar te maken.’

5

Ageeth Palland was missionair en diaconaal werker in ‘De Esch’ en Kralingen

‘God werkt ook door het kwetsbare’ ‘Van weerstand tegen het evangelie heb ik weinig gemerkt. Het proces van kerkverlating voltrok zich in de families van deze Rotterdammers al drie generaties geleden.

Je komt hier verbazingwekkend veel onwetendheid tegen over wat de kerk is en doet. Je doet er goed aan je in te stellen op een soort religieus analfabetisme. Dat maakt dat mensen oprecht nieuwsgierig kunnen zijn naar het christelijk geloof.

En voor de betrokkenheid op de wijk was veel waardering.

Zelf heb ik geleerd om vrijmoediger te zijn om met mensen te bidden. Eerder bad ik vooral voor mensen na afloop van een gesprek. Nu bied ik vaker aan samen met mensen te bidden, ook als ze (nog) niet gelovig zijn. Het wordt maar zelden geweigerd.’

Ageeth Palland was de afgelopen zeven jaar missionair werker in Rotterdam-Kralingen. ‘Iemand van het wijkteam belde me op over een ernstig zieke vrouw, die behoefte had aan een gesprek. ‘Ze heeft zich omringd met allerlei boeken over het

6

geloof….’

Veel verder kwam ze niet. Ik was “van de kerk”, dus ik zou er wel raad mee weten. De vrouw in kwestie kwam voorheen weleens bij het Open Huis, kerkelijk was ze niet. We hebben haar de laatste maanden van haar leven kunnen begeleiden. Naderhand heb ik de dame van het wijkteam nog wel een compliment gegeven, dat ze wél de alertheid had om de hulpvraag op te vangen en door te spelen.’

Een deel van het werkterrein van Ageeth was ‘De Esch’, de woonwijk bij de watertoren aan de voet van de Van Brienenoordbrug, Het is een relatief kleine wijk met weinig sociale voorzieningen en mede daardoor weinig sociale cohesie. Veel hoogbouw, het ene woonblok na het andere. ‘De samenstelling van de bevolking is in de afgelopen jaren sterk gewijzigd.

Jonge gezinnen trekken weg. De vroeg gepensioneerden die in de jaren ’80 blij waren met een appartement in de Esch,

zien de wijk veranderen.

“Tegenwoordig wordt iedereen maar in de vrijkomende appartementen gedouwd”, zeggen de senioren die blijven. Je mag het niet hardop zeggen, maar de wijk is wel wat aan het verloederen. Er wordt in drugs gehandeld, het aantal mensen met problematische schulden stijgt.’ De school was al gesloten – Ageeth en de vrijwilligers benutten het leeggekomen pand voor het missionair-diaconale werk. ‘De kinderclub en de tienerclub werden door steeds minder kinderen bezocht, de tienerclub hebben we moeten stoppen. Andere initiatieven sloegen beter aan, zoals de buurtmaaltijd of het uitgiftepunt van de Voedselbank. We zaten er anti-kraak’; aan die gedoogconstructie kwam een einde.’

Eilandje De maandelijkse Esch-maaltijden voorzagen in een behoefte. ‘Het was goed om te zien dat we bij de organisatie een beroep konden doen op vrijwilligers uit de Hervormde gemeente in Bleiswijk. Dat was een mooi voorbeeld van groeiende betrokkenheid: Waar ze eerder dienend op de achtergrond aanwezig waren, gingen ze gaandeweg ook persoonlijke contacten aan met de bezoekers.

Dit leidde tot mooie gesprekken die wederzijds gewaardeerd werden. Op grond van die ervaringen zou ik kerkelijke gemeenten in het land willen oproepen: “Kom eens van je eilandje; zoek een structurele verbinding met een missionair project of een jonge missionaire pioniersgemeente. Je kunt daar met vrijwilligerswerk en een lerende houding van grote betekenis zijn. Omgekeerd steek je er ook veel van op. Ik genoot ervan als ik de vrijwilligers onderling hoorde zeggen: “Zoiets zouden wij bij ons ook eens moeten doen…” De maaltijden zorgden voor meer samenhang in wijk en onderlinge betrokkenheid naar elkaar. Vooroordelen over het christelijk geloof werden weggenomen en een aantal mensen gingen ook de Esch Meetings op zondag bezoeken. Een mevrouw heeft vervolgens zelfs belijdenis in de kerk gedaan.

Ze is een echte sleutelfiguur, die allerlei mensen uit de wijk uitnodigt voor activiteiten.’

Ook andere gemeenten waren betrokken bij het werk van Ageeth in Rotterdam-Kralingen (West): Molenaarsgraaf, Krimpen aan den IJssel (twee wijkgemeenten), Dirksland, Polsbroek en Vlist. ‘Catechisanten uit Dirksland kwamen verscheidene

keren op excursie. We bezochten in het kader van ‘Serve the City’ ook Havenzicht, de daklozenopvang. In gesprek met de manager ontdekten ze dat daar nooit een warme maaltijd werd geserveerd. Zij hebben toen toegezegd regelmatig te koken voor de daklozen. Dat loopt goed.

In Kralingen deden we mee met de pilot 3D: ‘dagelijks dichtbij dienen’ Met gemeenteleden heb ik nagedacht hoe zij, in hun straat, buurt of sociale omgeving nieuwe contacten kunnen aangaan en van betekenis kunnen zijn. Sommige gemeenteleden gingen praktisch aan de slag door geveltuintjes en een bankje in de straat te plaatsen. Anderen durfden het aan om met collega’s diepgaandere gesprekken te voeren. Bij mijn afscheid zei een gemeentelid: ‘Daar heb ik geleerd dat kansen om het Evangelie te delen bijna letterlijk op straat liggen!”’

‘Ik heb geleerd om vrijmoediger te zijn om met mensen te bidden. Het wordt maar zelden geweigerd.’

Clou Bijzondere herinneringen bewaart Ageeth aan de contacten met voormalige dak- en thuislozen van Stichting De Ontmoeting.

‘We hebben een Alphacursus met hen georganiseerd en die voortgezet met bijeenkomsten waarin we samen een gedeelte uit de Bijbel lazen. Dat was voor de meeste deelnemers een nieuwe ervaring. Prachtig vond ik primaire reacties. “Die zin vind ik wel zo mooi” – zei iemand dan. Zonder het zelf helemaal te beseffen had hij dan de clou te pakken.

Als je de Bijbel leest met mensen die stuk voor stuk nogal wat ellende achter de rug hebben, zie je nog weer scherper wat een rijkdom ‘genade’ eigenlijk is. Ze waarderen de Bijbel omdat-ie zo eerlijk is. Het gaat vaak niet over superhelden, maar over echte mensen, die door schade en schande wijs worden, soms ook plat op hun bek gaan, maar altijd een tweede kans krijgen. Dat raakt aan hun levensverhaal. Ik ben me gezegend gevoeld, tijdens die ontmoetingen.’

Kwetsbaar De hervormde gemeente van Rotterdam-Kralingen (West), de thuisbasis van het werk, is vacant sinds het vertrek van ds. Mark van Pelt. Dat betekent dat én de gemeente én het missionaire werk aan een nieuw hoofdstuk beginnen, een zoektocht naar nieuwe kansen en mogelijkheden.

‘De gemeente is de laatste jaren verjongd, er zijn gezinnen met kleine kinderen. Dat betekent ook dat de ouders in het spitsuur van hun leven zitten. De kerkenraad is ook relatief jong. Het werk is hier altijd kleinschalig en kwetsbaar. Wen er maar aan, zou ik zeggen. Toen ik hier zeven jaar geleden begon, heb ik ook weleens gedacht: moet ik het hier mee doen? Maar ik heb geleerd dat God door het kleine en kwetsbare heen werkt. Als je trouw je werk doet, op de plek die God je geeft, kun je van betekenis zijn.’

7

Ontmoeting met ondernemer Gijsbert Verduijn

Niemand komt zonder reden op je pad ‘Niemand komt zonder reden op je pad’. De tekst op de ansicht kaart die Gijsbert Verduijn onlangs van een zakenpartner ontving, is voor hem meer dan een tegeltjeswijsheid. ‘Als je gelooft dat God je leven leidt en als je dichtbij Hem leeft,

Welkom op het event Bent u ook ondernemer/leidinggevende?

Kom dan naar de landelijke toerustingsavond met gedragswetenschapper Ben Tiggelaar en predikant-pionier Ron van der Spoel, donderdag 4 juli, 19.30 uur in Utrecht. Ga naar izb.nl/ondernemersevent en meld u aan. De toegang is vrij.

krijgt die zin diepgang. ‘

Gijsbert Verduijn is een van de ondernemers uit het relatienetwerk van de IZB. Zijn consultancybedrijf B-ITprice.com is gevestigd in een kantoorpand in hartje Bodegraven, pal naast de Lutherse kerk. Het is een voormalig bankgebouw; de vergaderzaal bevindt zich achter de kluisdeur. ‘Laatst hielden we er nog bijbelstudie. Geen gekke plek toch? Het evangelie is tenslotte kostbaar…’

Crisis Acht jaar geleden zat hij volledig aan de grond. ‘Ik was door alle bodems heen gezakt, zakelijk en persoonlijk. Fysiek en mentaal was ik aan het eind van mijn Latijn. Ik kon niets anders

8

doen dan me naar God uitstrekken.’ Tijdens de tocht door het diepe dal beleefde hij een geestelijke doorbraak. ‘Of ik voordien niet als christen leefde? Ik had het geloof van huis uit meegekregen, maar ik lééfde er niet uit. Van een liefdesrelatie met God was geen sprake. In de business ging ik over lijken. Ik verlangde naar een mooi huis en een dikke auto. Kerk en geloof waren wel onderdeel van mijn leven, maar randzaken.

Ik beleefde ze beslist niet zo intens als nu.

In de crisisperiode hoorde ik een preek over de wonderbare spijziging: vijf broden, twee vissen. De symbolische uitleg raakte me diep in mijn hart: soms moet je eerst gebroken worden, om tot zegen te zijn.

Intermediair Ik kreeg het op m’n hart om een eigen adviesbureau te beginnen, op het gebied van ICT. In mijn vorige baan had ik gezien hoe klanten met handen en voeten gebonden waren aan contracten voor automatiseringssystemen waar ze nog niet de helft effectief van benutten. Puur omdat de sector nogal gedreven wordt door omzetdoelstellingen. Klanten hebben doorgaans onvoldoende kennis en ervaring om de juiste beslissingen te nemen. Het is daarom een dankbare taak om daar als intermediair tussen klanten en ICT-leveranciers iets aan te doen.’ Hij werkt momenteel aan de opzet van een digitale marktplaats om klanten op een eenvoudige manier wegwijs te maken in de jungle van aanbieders van ICT-oplossingen.

Nadat ik mijn bedrijf had opgericht was ik er klaar voor. Ik liep het vuur uit mijn sloffen op netwerkbijeenkomsten en belde me een slag in de rondte, maar niemand zat op me te wachten… Wél werd ik via gebeden, gesprekken en preken steeds bepaald bij de tekst: “Zoek eerst het Koninkrijk van God en zijn gerechtigheid en dan zullen al die andere dingen je erbij gegeven worden.” Ik liet het aan God over om te bepalen wat ik daarmee moest. Ik schreef me in voor een bijbelschool, met als thema “Het Koninkrijk van God”. En geloof het of niet, maar na de eerste les kwamen de klanten naar mij toe… ‘ Rust ‘God is mijn Baas’ heeft hij daarom op een A4’tje boven zijn bureau gehangen. ‘Wandelen met God is een heerlijk bestaan.

Hij laat me zien welke beslissingen ik moet nemen. Niet dat ik dat altijd eenvoudig vind. Daarom hangt er nog een A4’tje naast, met onder andere deze tekst: ‘Ik weet als geen ander waar jij doorheen gaat. Heb je het gevoel dat je overspoeld wordt door zorgen? Met al je gedachten ben Ik vertrouwd. Ik wil je zo graag mijn rust geven, ook in die gedachten die op je afstormen. Mag Ik het van je overnemen? Wil je alles wat jij voelt en denkt ondergeschikt maken aan alles wat Ik tot je zeg?’

Deze zomer Dabar – ook voor late beslissers Je ziet hier een foto van gemotiveerde Dabarvrijwilligers, tijdens een landelijke toerustingsbijeenkomst, eind mei.

Als je zelf nog dubt over je vakantiebesteding: Dabar, de IZB-tak die missionair werk op campings verzorgt, doet graag een beroep op je! Meld je nog gerust aan voor één of twee weken. Elke zomer wonen en werken honderden jongeren als Dabar-vrijwilliger op campings in ons land.

Ze organiseren er een heel programma: sport- en spelactiviteiten, een kinder- en tienerclub, avondsluitingen, laagdrempelige campingdiensten, etc. Alle vrijwilligers werken in teamverband; ieder brengt zijn/haar eigen gaven en talenten in.

Het is uitdagend, avontuurlijk en intensief. Je geeft veel, maar de ervaring leert dat je er ook heel veel voor terugkrijgt. Je doet ervaringen op in geloof en missionair werk, die je je leven lang bijblijven. En – daar is het uiteraard om begonnen - je kunt van grote betekenis zijn in de levens van mensen, die vrijwel nooit een christen in hun omgeving ontmoeten.

Overweeg het, neem contact op, laat je bijpraten en schrijf je in. Ook late beslissers ontvangen we met open armen. www.izb.nl/dabar

Weelde De grens tussen werk en privé is in zijn weekagenda nogal vloeiend, vertelt Gijsbert. ‘Als zzp’er heb ik de weelde om mijn tijd zelf in te delen. Tussen de zakelijke afspraken door maak ik ook tijd om een bak koffie te drinken met mensen die op zoek zijn naar God. Ik ben betrokken bij een huiskring voor jong-volwassenen. Er zijn jongeren bij die dreigen af te haken bij de traditionele kerk, anderen hebben thuis niets van het evangelie meegekregen. Het is gaaf om hen te helpen groeien in geloof om het Woord van God zo met hen te delen, dat het niet alleen maar in hun hoofd zit, maar ook kan afdalen naar hun hart. Hier en daar ken ik ook mensen die financiële problemen hebben, in de schuldhulpverlening zitten. Ik help hen in de zoektocht naar oplossingen, bied een luisterend oor.

Mijn primaire doel is om er te zijn voor de dienst in het Koninkrijk van God. Het gaat erom dat de Geest de ruimte krijgt om zijn werk te doen. Met die houding zie ik dan wel wie Hij vandaag op mijn pad brengt.’

9

Is ‘Gewone Catechismus’ bruikbaar in missionaire contacten?

Woorden geven aan je geloof

De IZB ontwikkelde ooit een cursus met de titel: Woorden vinden. De naam geeft exact weer waar het om gaat in deze cursus. Steeds vaker ontmoeten christenen medemensen, die niet onverschillig zijn, maar intussen geen enkel idee hebben van wat christenen geloven. Zij kunnen deze mensen dan natuurlijk verwijzen naar een boekje of een website.

Maar dat komt niet sterk over. Geloof is meer dan een gevoel. Het is een gevoel, dat zich gehecht heeft aan een zaak. Welke zaak? Daar moet toch iets van uit te leggen zijn.

Drie theologen, Theo Pleizier, Arnold Huijgen en Dolf te Velde, schreven een boekje, dat onder andere als doel heeft hierbij behulpzaam te zijn. Ze noemden het boekje: Gewone Catechismus. In 100 vragen en antwoorden geven ze een samenvatting van wat christenen geloven. In het woord vooraf leggen ze uit, dat ze daarmee willen staan in de traditie van de bekende Heidelbergse catechismus. Het is echter niet hun bedoeling deze op vereenvoudigde wijze weer te geven.

Evenmin willen ze met hun vragen- en antwoordenboek iets nieuws er tegenover stellen. Elke tijd vraagt echter om een nieuwe verwoording, zo stellen zij. In de tijd van de Reformatie waren er ook veel meer leerboekjes dan alleen dat van Heidelberg. Dus alle ruimte om steeds weer iets te proberen.

De titel ‘Gewone catechismus’ geeft dit precies aan: gewoon weer een keer proberen het belangrijkste te zeggen, maar dan in de woorden van de eigen tijd. Meer pretenties hebben de schrijvers niet, maar minder intussen ook niet.

10

Geen nieuwe belijdenis Nu is het bijzondere van de Heidelbergse catechismus dat het een van de vele leerboekjes was in de tijd van de Reformatie, maar dat het sinds de synode van Dordrecht in 1618/19 tegelijk een van de drie belijdenisgeschriften van de Gereformeerde Kerk in Nederland is geworden. De opstellers van de ‘Gewone catechismus’ willen deze twee zaken duidelijk scheiden en stellen zeker geen nieuw belijdenisgeschrift te willen introduceren.

Ze weten zich verbonden met het belijden van de kerk van alle eeuwen en dus ook met het belijden zoals dat in de Heidelbergse catechismus naar voren komt. Ze maken dat onder andere duidelijk door precies zoals de Heidelberger een uitleg te geven van het christelijk geloof aan de hand van de twaalf artikelen van het geloof, de Tien Geboden en het Onze Vader.

De Heidelberger catechismus kent een drieslag die in de loop van de eeuwen hele generaties gelovigen heeft gestempeld: ellende , verlossing en dankbaarheid. Hierdoor geïnspireerd

heeft de ‘Gewone catechismus’ ook een drieslag: vertrouwen, volgen en verwachten. En ten laatste, de Heidelbergse Catechismus is vooral klassiek geworden door de eerste vraag en het eerste antwoord: ‘Wat is uw enige troost in leven en in sterven?’ Deze vraag geeft sturing aan alles wat volgt. Het gaat in de uiteenzetting van de geloofsleer niet om een dorre theorie, maar om iets dat alles te maken heeft met een existentieel houvast.

Geluk centraal De opstellers van de ‘Gewone catechismus’ hebben lang nagedacht over een dergelijke existentiële openingsvraag en zijn toen uitgekomen bij: ‘Waarin vind jij je geluk?’ Ze motiveren deze keus in hun woord vooraf vanuit het feit, dat in onze cultuur het zoeken naar persoonlijk levensgeluk heel centraal staat. Van meet af kan dus zo het gesprek met onze tijdgenoten gevoerd worden. Een christen is iemand , die deel uitmaakt van zijn cultuur. Intussen geeft hij dan wel een heel opvallend antwoord op de vraag naar geluk. ‘Mijn geluk is, dat Jezus Christus mij gevonden heeft.’ Dat is een mooi antwoord en daarmee legt een christen meteen zijn papieren op tafel. Hij zoekt ook naar geluk, maar tegelijk is het voor hem geen zoektocht meer. Hij is immers gevonden.

Schepping en evolutie Aansluiting bij onze cultuur blijkt ook in de manier waarop over de schepping wordt gesproken. Vraag 25 luidt: ’Wat bedoel je als je zegt dat God de wereld heeft gemaakt-de evolutietheorie zegt toch dat alles spontaan is ontwikkeld?’.

Antwoord: ’Ik geloof dat alles wat bestaat, is voortgekomen uit een idee van God, dat alle variatie tussen planten, dieren

en mensen door Hem is bedacht. Of het nu kort of lang heeft geduurd, of alle soorten apart zijn gemaakt of dat ze uit elkaar zijn voortgekomen, dat doet niets af aan de liefdevolle bedoeling waarmee God deze wereld, maar ook mij, tot zijn eer gemaakt heeft’. Toen de schrijvers dit formuleerden, zullen ze wel verwacht hebben, dat hier commentaar op zou komen. Wie de pers gevolgd heeft, weet dat dit ook prompt is gebeurd. Juist de laatste tijd is de discussie schepping en evolutie weer op scherp komen te staan. Voor een behoorlijk aantal christenen, die in de traditie staan van het gereformeerde belijden, kunnen schepping en evolutie niet samengaan. Er ligt dan wel een groot probleem wanneer het gaat om de geloofsverantwoording in een cultuur, die leeft bij een wereldbeeld, waar evolutie niet uit weg te denken valt. Moeten onze tijdgenoten dan eerst bekeerd worden tot een ander wereldbeeld voordat het christelijk geloof voor hen relevant kan worden? Als het antwoord hierop ‘ja’ zou zijn, dan heeft dat grote consequenties. Terecht hebben de opstellers van de gewone catechismus hier bewust niet voor gekozen. Discussies over een wereldbeeld mogen geen belemmering vormen voor de ontmoeting met God in Jezus Christus.

Bestaat God? Hierbij aansluitend heb ik echter wel een vraag. Waarom wordt alleen op dit punt zo uitdrukkelijk het gesprek gezocht met het seculiere wereldbeeld? Voor mij sprong vraag 25 er niet zozeer uit, omdat relativerend over de evolutietheorie gesproken wordt, maar veel meer omdat ik verder in deze catechismus weinig het gesprek met het seculiere denken aantref. Om een voorbeeld te noemen, vraag 19. ‘Je gelooft in God. Hoe weet je dat Hij er ook echt is?’ Goede vraag, denk ik dan.

11

PERSONALIA

Want die vraag ligt op de bodem van heel onze cultuur en ligt daarom ook op de bodem van menigeen die ’s zondags in de kerk zit. Zeer benieuwd naar het antwoord, lees ik dan: ’God heeft zich bekend gemaakt aan Abraham, Izak en Jakob, aan Israëls profeten en aan Jezus’ leerlingen. Wereldwijd inspireert zijn Geest mensen om de weg van Jezus te volgen.

Gelukkig laat God zich nog steeds kennen als de Levende’. Dit is een mooi antwoord, waarin ik veel herken. Maar is het ook een antwoord op de vraag: ’Hoe weet je dat Hij er ook echt is? ’Misschien zullen de opstellers nu zeggen, dat het voor een christen het belangrijkste is wat er op dit punt te zeggen valt.

Een christen is iemand, die aangeraakt is door de roepstem van Jezus en hoe meer hij toegewijd deze weg gaat, hoe meer hij zal ervaren, dat de Levende zelf bij ons is. Maar zou het antwoord dan niet beter kunnen luiden: ‘Deze vraag heb ik losgelaten. Ik heb namelijk ontdekt, dat ik in de toeschouwershouding op deze vraag nooit een antwoord krijg. Ik verwonder me erover, dat ik ben aangeraakt. Ik geloof, dat God zelf hier achter zit. Maar mijn geloof is kwetsbaar. Daarom bid ik ook steeds: ’Heer, ik geloof. Kom mijn ongeloof te hulp’.

Missionair?

Welnu, iets in deze trant. Daarmee kom ik dan tegelijk bij het gevoel dat ik uiteindelijk aan deze catechismus in zijn geheel overhield: echt een boekje voor gelovigen, die het mooi vinden dat de zaken van het geloof in wat andere woorden worden weergegeven dan in de taal van de 17e eeuw, een update van klassiek christelijk belijden. Ik moest vaak denken aan de ‘Christelijke Dogmatiek’ van Gijsbert van de Brink en Kees van der Kooi, die enkele jaren geleden uitkwam. Theologisch en ook wat betreft het taalveld is er veel verwantschap tussen deze dogmatiek en de Gewone catechismus. Maar op mensen die veel aanvechting kennen of die nog meer aan de zijlijn staan kan het allemaal behoorlijk massief overkomen. Wie woorden zoekt om met zijn seculiere tijdgenoot in gesprek te komen en ook met de seculiere tijdgenoot in zijn eigen hart, zal nog wel vaak een vertaalslag moeten maken. Misschien moet er naast een gewone catechismus ook nog eens een missionaire catechismus komen.

Dr. Wim Dekker, Oosterwolde N.a.v. Theo Pleizier, Arnold Huijgen en Dolf te Velde, Gewone Catechismus.

Christelijk geloof in 100 vragen en antwoorden, Kok Boekencentrum, 240 p. € 12,99.

12

De IZB heeft twee nieuwe communicatiemedewerkers benoemd. Op de afdeling Communicatie, Relatiebeheer en Fondsenwerving treedt Anneke Verhoeven per 1 augustus in dienst, anderhalve maand later begint Tineke van der Zwaag bij IZB-Focus. Saillant detail: beiden zijn afkomstig van dezelfde werkgever, de NPV in Veenendaal.

Beiden zijn lid van dezelfde kerkelijke gemeente, de Amersfoortse wijkgemeente St. Joriskerk, die momenteel deelneemt aan een IZB-Focustraject.

Anneke heeft veel ervaring in de journalistiek; ze werkte jarenlang voor het Reformatorisch Dagblad en de radio-1-redactie van de Evangelische Omroep. Momenteel is ze ook eindredacteur van het blad Wapenveld. Tineke studeerde Nederlands in Utrecht en journalistiek in Amsterdam en werkte de afgelopen 8 jaar als communicatieadviseur bij de NPV. Beiden treden parttime in dienst; hun benoeming is het gevolg van een herschikking van taken. Koos van Noppen, hoofd communicatie, gaat na de zomer op eigen verzoek parttime voor de IZB werken.

Nog een wisseling van de wacht op de afdeling Communicatie.

Ivar van Loen, die in de afgelopen jaren zijn stempel heeft gezet op de vormgeving van de communicatiekanalen van de IZB, heeft een baan aanvaard bij het reclamebureau CRC in Leusden, waar hij reeds parttime werkzaam was.

Zijn plaats is intussen ingenomen door Steven Zwarts uit Nieuwkoop. Steven werkte sinds zijn opleiding interactieve media in Amsterdam als ‘digital designer’, sinds 2012 bij reclamestudio Gemini Design.

Hij wordt bij de IZB verantwoordelijk voor de vormgeving van folders, brochures, de website en social media. Ivar blijft betrokken bij de opmaak van Tijding, Echo en Lichtspoor.

Verhalen delen bij teambuilding IZB-Focus Op een zonnige zaterdagmorgen arriveren leden van elk Focusteam, van Almkerk tot Huizen en van Middelburg tot Groningen, bij de Joriskerk in het hart van Amersfoort. Ze hebben er een (soms verre) reis voor over.

Een Focusteam heeft tot taak het IZB Focustraject in goede banen te leiden. Tijdens het maandelijks overleg vindt inhoudelijke bezinning plaats, en hier komen de lijntjes van kerkenraad, kring- en jeugdwerk samen. Gezamenlijk met predikant en trajectbegeleider worden Focusdiensten en toerustingsmomenten voorbereid. Want Focus wil zoveel mogelijk aansluiten bij de bestaande structuren in de gemeente. Geen nieuwe dingen doen, maar dezelfde dingen anders doen.

Afgelopen januari zijn opnieuw tien gemeenten van start gegaan: voor de IZB een goede reden om deze teams bij elkaar te brengen voor een ontmoetings- en inspiratiemorgen. En ze zijn gekomen: veertig enthousiaste Focusteamleden uit alle

gemeenten, die met en ook áán elkaar willen leren. Op de drempel van de morgen groeten velen elkaar voor het eerst, maar nog voor de teambuilding officieel begint, laten de aanwezigen zien dat ze het Focusonderdeel ‘verhalen delen’ al goed onder de knie hebben.

Er worden veel ervaringen uitgewisseld.

Inspiratiemorgen Heel bewust is de meeting kort en bondig gehouden. De morgen (van tien tot één) is in drie delen geknipt: een bijbelstudie, een inkijkje in het veranderproces dat Focus teweeg hoopt te brengen en tenslotte de uitwisseling van inspiratieverhalen.

Minstens zo belangrijk was trouwens het onderlinge gesprek en de bemoediging die daarvan uitging.

Ds. Jan-Maarten Goedhart las met ons het begin van Romeinen 12, waar gesproken wordt over het offer dat God welgevallig is. De navolging van Christus trekt ons niet uit het gewone, daagse leven vandaan, maar zet ons daar juist middenin. In

‘Dat was een mooie dag! Kort en bondig, echt heel zinvol.

Ik werd er enthousiast van.’

Vincent Zijnge, wijkgemeente St. Joriskerk Amersfoort

13

alle concreetheid spreekt Paulus over het christenleven.

‘Wanneer we nadenken over evangelisatie en missionair gemeente-zijn, denken we al snel aan methoden en activiteiten.

Maar er is geestelijke verdieping nodig: wie is Jezus Christus voor ons en hoe leven wij met Hem?’ Focus is meer dan een boekje Nu kun je niet alleen op een geestelijke manier naar verandering kijken, maar ook op procesmatige wijze. Martijn van den Boogaart (trajectbegeleider in de Goudse St. Jansgemeente en in Krimpen aan de Lek) droeg diverse inzichten aan. De plaatselijke gemeente is met Focus gestart vanuit urgentiebesef èn verlangen. Wij willen het materiaal zo breed mogelijk in de gemeente neerleggen. Maar Focus is meer dan een boekje.

Er wordt visie gevraagd, de communicatie moet helder zijn, invoelingsvermogen waar de gemeente ‘staat’ is nodig, bezinning door de kerkenraad. Uiteindelijk blijkt het traject van twee jaar kort te zijn, en is er volharding nodig.

‘Mooie inspiratievoorbeelden!

Bemoedigend om te zien dat we allemaal door min of meer hetzelfde proces gaan, met Focus.’

Karel Mak, wijkgemeente De Acker, Pijnacker

Verhalen delen Het laatste onderdeel: inspiratieverhalen en praktijkvoorbeelden werden voor het voetlicht gehaald en gedeeld. Verrassend hoe elke gemeente weer op eigen manier bij Focus aanhaakt.

Denk aan een Focuswandeling als alternatief voor een reguliere kring, een speeddate om – na de zondagmorgendienst – gemeenteleden met elkaar in gesprek te brengen of een doorgeefcolumn in het kerkblad over geloven op het werk.

Na de lunch gingen de Focusteamleden met nieuwe inspiratie naar huis: mensen met hart voor de Zaak.

Ds. Klaas van Meijeren, IZB-Focustrajectbegeleider

Breng ‘Vakantiepastor.nl’ onder aandacht van toeristen De IZB werkt samen met de stichting ‘Welkom in de kerk’, een organisatie die in de regio Overijssel aan de weg timmert met missionaire initiatieven onder vakantiegangers.

Sinds een aantal jaren organiseren zij in de zomermaanden de Vakantiepastor.nl. In de maanden juli en augustus kunnen recreanten per mail of telefoon (desnoods anoniem) contact leggen met een predikant.

‘In de vakantie stappen mensen uit hun dagelijkse ritme.

Je bent op een andere plek, doet andere dingen, eet andere dingen. Plotseling is er geen tijdsdruk meer, is er tijd om te praten, om na te denken, om tot jezelf te komen. Soms komen dan ook zaken naar boven die in ‘het normale dagelijkse leven’ onder de oppervlakte blijven.

Ook spanningen in de relatie of in het gezin kunnen in zo’n vakantieperiode tot een uitbarsting komen. In zulke situaties kan de Vakantiepastor.nl van pas komen’, zegt Johan ten Brinke uit Wierden, die betrokken is bij het initiatief. ‘De hulplijn wordt niet platgebeld of –gemaild’, maar het is belangrijk dat we de mogelijkheid bieden’ Als kerken geven we een signaal af: als je vastloopt, als je het niet meer ziet zitten, als een gesprek of hulp nodig hebt, is de kerk er voor jou.’

EVEN PRATEN? Bel of mail de Vakantiepastor baar bereikjuni van ug t/m a

47 26 06 166 8 19.0 0 elke dag van uur tot 21.0 0

vakantie pastor@ gmail.com binnen 24 uur

reactie

zonder kosten, zonder verplichting

De vakantiepastor staat voor u klaar dankzij stichting Welkom in de Kerk en de IZB.

19.006_Wal en Water_Vakantiepastor Poster_A3.indd 1

29-05-19 14:15

Een waardevol initiatief, waar de IZB graag landelijke bekendheid aan geeft, door middel van het verspreiden van bijgaande poster. Als u in een toeristisch gebied woont, kunt u gratis één of meer exemplaren toegestuurd krijgen, om te verspreiden via winkels, campings, VVV’s, openbare gebouwen of horecagelegenheden. Mailt u dan even naar info@izb.nl.

14

GAST COLUMN

COLOFON

81e jaargang nr. 2 – juni 2019

Toeristen in de kapel Je ziet ze komen op sneakers, slippers of wandelschoenen, reisgids in de hand en mobiel of camera in de aanslag. Toeristen in Amsterdam. Uitgenodigd door een open deur in de monumentale Noorderkerk en een bord dat ze welkom zijn in de Noorderkapel stappen ze het portaal in, werpen een blik in het kleine kapelletje, kijken of ze toch nog ergens toegang tot de kerk kunnen krijgen en maken dan snel rechtsomkeert — op weg naar de volgende bezienswaardigheid of een horecagelegenheid.

Sinds vorig jaar is onze kerk een kapelletje rijker, waar mensen een aantal morgens in de week welkom zijn om te bidden, stil te zijn, een tekst te lezen en een kaarsje aan te steken. De kapel kent een aantal vaste bezoekers en uit het gastenboek blijkt dat ook voorbijgangers uit binnen- of buitenland er even stil worden en God zoeken. Een oudere mevrouw uit de buurt vond in de kapel God weer terug, nam contact op en kon gesteund door bezoek uit de kerk het laatste stukje van haar levensweg in vrede gaan. Maar verreweg de grootste groep bezoekers zijn de toeristen voor wie deze kleine kapel een teleurstelling is.

Naar mijn gevoel is dit kapelbezoek illustratief voor ons missionair kerk-zijn in het algemeen.

Er druppelen mensen binnen met verlangen — Godzoekers, stiltezoekers, terugkeerders, gebrokenen van hart — maar de grote stroom gaat als een toerist door het leven en verlangt hooguit naar een oppervlakkige belevenis. Voor hen is een kerk niet meer dan het monument van een dode of vage god of een religieuze attractie in het openlucht museum Europa.

Als ik een tijdje naar toeristen kijk, overvalt mij een triest gevoel van leegheid, van walging soms.

Het massatoerisme, dat het centrum van Amsterdam beheerst, is een spiegel van onze belachelijk oppervlakkige en tragische manier van leven, zoals Ilja Leonard Pfeijffer beschrijft in zijn laatste roman Grand Hotel Europa. De toeristen zijn dus ook een confronterende spiegel voor ons, volgelingen van Jezus. Zijn wij de beheerders en bezoekers van reli-toeristische attracties en belevenissen geworden of zijn wij pelgrims, die in geloof, wonend in tenten, samen met broeders en zusters van allerlei slag op weg zijn naar de stad zonder kapellen en kerken, omdat God er zelf alles, in allen zal zijn?

Ds. Johan Visser, Amsterdam

Tijding is een gratis kwartaal-uitgave van de IZB – vereniging voor zending in Nederland en wordt toegezonden aan de leden. IZB-lidmaatschap: aanmelden bij de IZB. De contributie is € 10,- per jaar. Opzegging lidmaatschap voor 1 november.

De IZB is een missionaire organisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland en stimuleert, adviseert en ondersteunt gemeenten en gemeenteleden in het evangelisatiewerk door middel van toerusting, materialen en missionaire werkers.

Raad van Toezicht Kernleden Ds. Marco Batenburg, Gouda, voorzitter Mr. Jelly Posthumus, Amersfoort, secretaris Ds. Martin van Dam, Baarn Drs. Inez Jansen-Smit, Geldrop Drs. Bram van der Kooy, Den Hoorn Dr, Bert de Leede, Amersfoort Bart van Lunteren, Houten Voice-leden Gert van den Bos, Assen, Nienke Freije, Nijmegen Ds. Anthon van Lingen, Nieuw-Lekkerland Alexander Pleizier, Nijkerk Ds. Giel Schormans, Voorburg Netty Toes-Groenendijk, Rotterdam Ds. Hans van Walsum, Alblasserdam Directeur Dr. Sjaak van den Berg, Amersfoort IZB Breestraat 59-61 3811 BH Amersfoort Tel.: (033) 461 19 49 E-mail: info@izb.nl Internet: www.izb.nl IBAN: NL26 RABO 0302 2061 91 BIC: RABONL2U Uw steun Steun de zending in Nederland door uw gebed, door uw IZB-lidmaatschap of door een gift.

U kunt de IZB ook op laten nemen in uw testament. Graag willen we u helpen om dat te regelen. U kunt hiervoor vrijblijvend een afspraak maken via tel. (033) 461 19 49 of info@izb.nl.

Redactie Afd. Communicatie IZB Fotoverantwoording Wikimedia, Bayke de Vries: pag. 4.

Koos van Noppen: pag. 2, 3, 6, 8 en 12.

Nico van Splunter: cover.

Unsplash.com: pag. 10.

Overname artikelen Overname van artikelen is toegestaan met bronvermelding.

15

Preekfestival 17 september 2019

Predikanten en theologiestudenten, komende Prinsjesdag bent u hartelijk welkom in Amersfoort. Voor een breed opgezet programma met lezingen en workshops, in kerken en kapellen in de binnenstad.

Ter bemoediging en inspiratie.

Kijk voor alle informatie en aanmelding op Preekfestival.nl

Toe aan een nieuwe lading?

WELKOM OP DE PREDIKANTENOCHTEND De IZB gelooft in uw roeping. Daarom organiseren we nu het seizoen ten einde loopt een ochtend om nieuwe inspiratie op te doen. We praten u bij over actuele ontwikkelen in ons werkveld en u kunt tijdens de gratis lunch met medewerkers in gesprek. Vind bemoediging, inspiratie en nieuwe ideeën.

Woensdagmorgen 3 juli, 10.00-13.00 uur ‘Kruispunt’, Amersfoort Vathorst

Aanmelden kan gratis via izb.nl/predikantenochtend