IZB Tijding 2, 2017 by IZB, passie voor missie

tijding. Ledenblad van de IZB, jaargang 79, nr. 2

De 'lege kruiken' van Rotterdam Tweede termijn voor bijzonder hoogleraar Herman Paul Fondsenwerven voor een missionaire gemeente Kerkproeverij

Glimp van Jezus COLUMN

Aan Luther danken we de kruidige uitspraak dat binnen de gemeente van Jezus Christus de één is geroepen om voor de ander ‘een Christus te zijn’. Een paar weken geleden werd in een stampvolle Royal Albert Hall in Londen Lois Tagle geïnterviewd. Als aartsbisschop van Manilla dient hij de 82 miljoen rooms-katholieken in zijn land. Daarnaast is hij voorzitter van Caritas International, één van de grootste goede doelen-organisaties ter wereld. Indrukwekkender kan ik zijn introductie niet maken, of ik moet er nog aan toevoegen dat hij ook voorzitter is van het Internationale Katholieke Bijbelgenootschap, die in 162 landen werkt. Alles aan deze man straalde eenvoud uit en zijn verlangen om Jezus Christus in zijn leven voorop te stellen bleek uit elk antwoord dat hij gaf. “I take Jesus seriously, and I take myself lightly”. ‘Ik neem Jezus Christus serieus en relativeer mezelf’. En ook deze zinnen nam ik mee: ‘Hoe vaak ben ik niet druk met mezelf en met mijn omgeving en verdwijnt Jezus op de tweede plaats? Hoe zou het zijn wanneer we, in ons gewone leven, meer zouden beseffen dat mensen uit onze omgeving door ons heen de Here Jezus zelf kunnen ontmoeten?’ Tagle maakte een verlangen in mij wakker: Zouden we ons niet veel bewuster op Jezus moeten richten, opdat anderen in onze omgeving een glimp van Hem zien? Soms is in de (wereldwijde) gemeente de één voor de ander een Christus. Lois Tagle was het voor mij. Jurjen de Groot, operationeel directeur

'Hoe vaak ben ik niet druk met mezelf en met mijn omgeving en verdwijnt Jezus op de tweede plaats?'

Steppen voor ‘Het Pand’: ruim 800 euro Vijf Rijssenaren, Thijs van de Riet, Ruben Bolink, Annegré Meerman, Elles Reterink en jeugdwerker Arjan Slagman stepten in twee dagen van hun woonplaats Rijssen naar Groningen. Uitgerekend op twee snikhete dagen in mei, de middag van Hemelvaartsdag en vrijdag. Dat leverde hen verbrande kuiten op. Maar bij aankomst in Groningen was alle leed geleden en overhandigden ze evangelist Jan Waanders tevreden een cheque ter waarde van 795,40 en nog ruim 75 euro aan contanten allemaal bestemd voor nieuwe audiovisuele apparatuur in ‘Het Pand’. Een zoveelste bewijs van de jarenlange warme band tussen Rijssen en Groningen.

PERSBERICHT

Lichtspoor-bijeenkomst:

Beginnen over het einde

Het pastorale gesprek over de naderende dood Een van de ingewikkelde thema’s in het ouderenbezoekwerk is het gesprek over het naderende levenseinde. Hoe snijd je het onderwerp aan? Hoe onderken je barrières om erover te praten? Is er sprake van verdringing, angst voor de dood, voor het onbekende? Wat is er nodig om ‘los te laten’? Is er geloofs(on)zekerheid? Kan iemand in vrede heengaan, verzoend met God, met de naasten, met zichzelf? De redactie van Lichtspoor (uitgave IZB) organiseert zaterdag 28 oktober 2017 in de Nieuwe Kerk in Amersfoort een toerustingsochtend over deze vragen, onder de noemer ‘Beginnen over het einde’. Drs. Nico van der Voet, theoloog, docent, publicist, zal twee lezingen verzorgen. Wie het levenseinde in het pastoraat aan de orde wil stellen, zal eerst zelf zijn/haar eindigheid en kwetsbaarheid onder ogen moeten zien. De eerste lezing zal hierop ingaan, daarna komen bovenstaande vragen aan bod. De bijeenkomst begint om 10.00 uur en is vrij toegankelijk. Er is een collecte voor de bestrijding van de onkosten. In verband met de organisatie is aanmelden noodzakelijk (info@izb.nl). Amersfoort, Nieuwe Kerk, Leusderweg 110. Aanvang: 10.00 uur (inloop/koffie/thee: vanaf 9.30 uur). Sluiting: 12.30 uur.

‘HET EVANGELIE IS HET BESTE

dat je mensen kunt vertellen’

Boerenzoon Niels de Jong (Rotterdam-Noorderlicht) heeft zijn hart verpand aan de stad

Veel kinderen van het dorp gingen naar de reformatorische school. Ik ging naar de ‘gewone’ protestants-christelijke middelbare school. Daar, en via de voetbalclub kwam ik al vroeg in aanraking met leeftijdgenoten uit een onkerkelijke milieu. Voor mij was dat heel vormend; ik ging daardoor veel bewuster geloven.’

‘Het zou toch mooi zijn als iemand uit jullie midden predikant werd’, had een gastpredikant weleens in een preek gezegd. ‘Als dat gebeurt, is de kans groot dat dat Niels is’, zeiden zijn ouders tegen elkaar. Niels: ‘Pas toen ik op mijn 30e predikant werd, hebben ze het mij verteld. Hun intuïtie klopte: als kind was ik altijd al serieus met geloof bezig. Rond mijn 12e kreeg het geloof van mijn ouders een enorme impuls. Ze hielden stille tijd, er werd hardop gebeden aan tafel, we kregen pleegkinderen in huis. Dat maakte indruk op me.

'Het is een daad van liefde om medemensen het evangelie niet te onthouden. Sterker, het is het beste wat je aan hen kunt vertellen'

Roeping ‘Ik heb lang geaarzeld over mijn keuze om predikant te worden. “Als je geen roeping hebt, moet je er niet aan beginnen”, zei de dominee op het dorp. Dus schreef ik me in voor bedrijfskunde. Maar van harte ging dat niet, want het verlangen om in dienst van het Koninkrijk te werken bleef. Op een vrijdag heb ik gebeden of God me linksom of rechtsom wilde roepen. De zondag erna hoorde ik een preek over ‘de oogst is groot, de arbeiders zijn weinig’. Tijdens die preek stelde de predikant twee directe vragen aan de gemeente. Ik zei in een stil gebed dat als hij dat een derde keer weer zou doen, ik theologie zou gaan studeren. Toen dat kort daarna gebeurde was het voor mij duidelijk.’ Ik koos voor theologie zonder ooit echt een theologisch boek te hebben gelezen. Maar de studie beviel me. Na mijn vicariaat begon ik als Alpha-coördinator in Gouda. Daar is de liefde voor de stad en voor het missionaire werk gegroeid. In 2007 ging ik aan de slag bij ‘De Samaritaan’ (Rotterdam-Noord), waar ik samen met ds. Henk de Graaff goede jaren heb gehad. Ik heb er vooral ook veel geleerd. Dat heeft me ook geholpen om vanaf 2012 de verantwoordelijkheid voor ‘Noorderlicht’ te dragen; één wijk verderop in Rotterdam-Centrum, met als thuisbasis de Prinsekerk.’ Opknappen ‘Als ik mijn diepste motief voor missionair werk moet omschrijven val ik terug op klassieke theologie: de eer van God en het behoud van mensen. Het is een daad van liefde om medemensen het evangelie niet te onthouden. Sterker, het is het beste wat je aan hen kunt vertellen. Ik geloof dat God het waard is dat mensen hun leven met Hem delen. Ze knappen er van op. Nu al, laat staan voor de eeuwigheid. Van de week had ik een afspraak met een jongen van 23 jaar. Samen met zijn broer komt hij nu een aantal weken in de kerk. Ze waren daarvóór nog nooit in een kerkdienst geweest. Maar ze waren hier gekomen, omdat ze vonden dat het niet goed ging in de samenleving. Te weinig saamhorigheid, omzien naar elkaar. Iets in hen zei dat ze zich meer moesten oriënteren op het geloof. Bij zulke ontmoetingen veer ik op.’ Stad ‘Dat een boerenzoon als ik zo verknocht is geraakt aan het werk in de stad, dat vind ik wel humor van God. Wat me boeit aan de stad? Er woont een grote hoeveelheid mensen op een kluitje – en nog eens heel divers ook. Zelfs al zou maar een paar procent interesse tonen voor het evangelie, zijn dat al heel wat gemeenten. Door de dynamiek van de stadsbevol-

king kun je snel iets opbouwen. Maar het tegenovergestelde is ook waar: een gemeente is kwetsbaar. Door een paar stomme fouten, of een tactloze dominee, kun je ook gemakkelijk mensen kwijt raken. Ik trek graag op met twee categorieën mensen die in de stad ruim zijn vertegenwoordigd: jonge hoogopgeleiden, en mensen die aan de zelfkant zijn beland. Ik heb beiden nodig; God is er niet alleen voor keurige mensen. Het mooist vind ik het, wanneer beide groepen elkaar ontmoeten. De kerk is een van de weinige plekken die deze sociale lagen kan verbinden.’ Nieuwe gemeenten ‘In Noorderlicht heb ik ervaren dat je missionair werk zoveel makkelijker kunt doen vanuit een nieuwe kerkgemeenschap, dan vanuit een bestaande. Misschien is dat wel een oude frustratie. Bij de voetbalclub kon ik makkelijker aan de bar van de kantine over het geloof spreken en iets van de Bijbel delen, dan m’n maten meenemen naar de kerk. Zo’n kerkdienst zou hen niet verder helpen, voelde ik wel aan. In Noorderlicht zie ik dat mensen wel mensen meenemen. Daar doe ik iedere zondag mijn best voor – dat diegene die er voor het eerst is ook aangesproken wordt. Dat hoeft overigens niet ten koste te gaan van de diepgang. Allerlei mensen die al jaren christen zijn komen met veel plezier naar de diensten’. Jaarlijks sluiten zich zo’n 50 tot 75 mensen bij Noorderlicht aan. Dat heeft er toe geleid dat vanaf deze zomer Noorderlicht als een zelfstandige wijkgemeente verder gaat. ‘Ik ben

veel bezig met hoe verder. Want groei heeft ook moeilijke kanten. Hoe blijf je iedereen zien? Hoe betrek je zoveel mogelijk mensen bij het gemeente-zijn, maar ook bij het werk in de wijk? Zouden we niet multicultereler moeten zijn of worden? Moeten we steeds meer mensen in onze gemeente verzamelen of moeten we nadenken over splitsen? Dat soort vragen. Je zou het strategisch denken kunnen noemen. Daar is niets mis mee volgens mij. Paulus wist daar ook van. Hij was bijzonder resultaatgericht. Meer dan eens geeft hij een inkijkje in zijn plannen en ‘strategie’. Ongelijktijdigheid ‘Als gastpredikant merk ik dat er sprake is van een grote ongelijktijdigheid in ontwikkeling in de kerk. In Rotterdam is er op allerlei plekken nieuwe groei te zien en lijkt het dieptepunt van de crisis voorbij, op sommige dorpen lijkt de volkskerk nog tamelijk intact, terwijl andere plekken vooral krimp laten zien. Iedereen moet doen waar hij of zij in zijn context toe geroepen is en dat kan verschillend zijn. Wat me wel irriteert is dat theologen nogal eens bezig zijn om voortdurend zaken rond kerk en geloof in onze samenleving te problematiseren en elkaar te zeggen hoe erg het allemaal niet is. Maar we zijn helemaal niet geroepen om de diepte van de crisis te peilen. We zijn geroepen om te bidden en het evangelie verder te brengen. Laten we daar onze beste energie aan geven.’

De droom van de lege kruiken In augustus 2012 begon het missionaire project ‘Noorderlicht’. Nu, vijf jaar later, wordt het een zelfstandige wijkgemeente van de hervormde gemeente van RotterdamCentrum. Op zondag komen er zo’n 250 tot 300 bezoekers; een groot deel van hen, zeker een derde, heeft geen christelijke achtergrond of ging al jaren niet meer naar de kerk. Verder zijn het veel ex-studenten en christenen die nieuw in Rotterdam komen wonen, die zich bij de gemeente aansluiten. Gebed Niels: ‘De relatief snelle groei gaf me veel te denken. En te bidden. Ik tel de zegeningen hier in Rotterdam. We hebben in de afgelopen 5 jaar zoveel ontvangen, zou dat nu alleen voor óns zijn? Of is ons iets toevertrouwd om daarmee aan de slag te gaan? Ik zie in Rotterdam heel veel kansen voor nieuwe gemeenten om (jonge) mensen te bereiken met het evangelie van Jezus Christus. Dat thema is al geruime tijd onderdeel van mijn persoonlijke gebed. Vorig jaar begon ik de roeping te verstaan om de voorbereidingen te treffen voor een nieuwe gemeente, náást Noorderlicht, speciaal voor jonge, creatieve stadbewoners. Samen met twee mensen uit de doelgroep ben ik bezig die plannen uit te werken. Een aantal mensen die nu in Noorderlicht komen, zouden kunnen gaan participeren in dit initiatief. Los van dit initiatief heb ik het door gebed, bijbelstudie en gesprekken met anderen, op mijn hart gekregen om in andere delen van Rotterdam nieuwe gemeenten te starten, met een vergelijkbaar profiel als Noorderlicht: een open orthodoxe identiteit, heldere prediking van het evangelie van Jezus Christus, een toespitsing op het alledaagse leven. Andere karakteristieken zijn: een eigentijdse liturgie, tijdstippen en vormen die passen bij jonge mensen, een missionaire en diaconale gerichtheid op de wijk, een ‘drive’ om diverse achtergronden samen te brengen in één gemeenschap.’

Op gang helpen De ontwikkeling zou vanuit Noorderlicht kunnen worden gefaciliteerd en gestimuleerd. Met ca. 40 mensen die nu deel uitmaken van de Noorderlicht-gemeenschap en die toch al ten zuiden van de Maas wonen, zou in Rotterdam-Zuid gestart kunnen worden. De voorbereidingen kunnen in 2017 worden getroffen, de start kan in 2018 plaatsvinden. Een jaar later kan eenzelfde initiatief starten in Rotterdam-Oost. Een andere optie is dat we ons op bepaalde doelgroepen richten. In ieder geval vind ik het prachtig dat wij in 2012 zelf op gang geholpen zijn door diverse gemeenten uit het land (o.a. Oude Tonge, Bergambacht, Krimpen aan de Lek en andere) en dat Noorderlicht nu op haar beurt weer nieuwe gemeenten kan helpen te starten. In de afgelopen jaren ben ik veel met die vraag bezig geweest, in persoonlijk gebed en bijbellezen. In die periode ben ik steeds bepaald bij het beeld van de ‘lege kruiken’, uit 2 Koningen 4. De weduwe in dat verhaal moet zoveel mogelijk lege kruiken bijeenbrengen, die vervolgens op wonderlijke wijze worden gevuld. Zo hoop ik dat de lege kerken in diverse stadsdelen van Rotterdam door Gods hand opnieuw gevuld worden met zoekers.’ Gehoorzamen Als eenvoudige protestantse jongen heb ik wel tien keer geaarzeld om met dit plan naar buiten te treden. Voor je het weet ben je de ‘dromer van Rotterdam’. Maar het ligt op mijn hart; ik moet het doen. Als God me roept, heb ik te gehoorzamen. Dan vertrouw ik erop dat Hij zorgt voor de dingen waar ik niet voor kan zorgen: medewerkers, gebouwen, financiële middelen, etc. Bijdragen aan de Rotterdamse plannen? Maak uw bijdrage over op bankrekeningnummer NL26 RABO 0302 2061 91 t.n.v. IZB, Amersfoort, onder vermelding van 'Lege kruiken’, Rotterdam.

Zieltjes winnen ‘De kerk mag op papier weer zieltjes winnen’. Onder die kop deed een christelijk dagblad verslag van de laatste synodevergadering. Aanleiding voor deze wat ronkende aankondiging was onder andere de presentatie van het boek, Back to basics, geschreven door Nynke Dijkstra en Sake Stoppels. In het boek, bedoeld om het onderlinge gesprek over missionaire vragen op gang te brengen, is een hoofdstuk gewijd aan de vraag of zieltjes winnen weer mag. De schrijvers streven ernaar geen standpunt in te nemen, maar vooral helder de verschillende posities (en de consequenties daarvan) te beschrijven. De kentering in officiële kerkelijke stukken en in theologische literatuur naar een meer onbekommerd getuigen van het evangelie is uiteraard iets om blij mee te zijn. Al wil dat nog niet zeggen dat iedereen dat vindt, of er ook naar handelt. Drempels Interessant zijn de redenen waarom gelovigen ervoor terugschrikken om anderen te proberen te ‘winnen voor Christus’. Die helpen ons bij het nadenken over de vraag hoe het met onze eigen praktijk staat. Officieel zullen we wel van mening zijn dat het goed is om aan anderen Christus bekend te maken. Maar tegelijkertijd voelen we een drempel, of gaan we (on)bewust het gesprek uit de weg. Mogelijk is onze cultuur daar ook aan debet. We leven in een cultuur die min of meer verplicht dat we een ander vrij laten in zijn/haar opvattingen en keuzes. Wat een ander vindt of gelooft moet diegene helemaal zelf weten. Wie kent niet de innerlijke drempel die ontstaat wanneer we merken dat anderen denken: ‘Fijn voor jou, maar val mij er alsjeblieft niet mee lastig’.

Verschil Hoe dan wel? Een algemene regel is daar niet voor te geven. In ieder geval maakt het ons erg afhankelijk van God. Het vraagt ook om echte interesse in de ander en een goede relatie, wil er ruimte zijn om te getuigen. De ander moet er iets van zien, in jouw leven. De cultuur waarin we vinden dat alle opvattingen even veel waard zijn, kan ons ook nog op een andere manier dwars zitten. In de zin dat je heel diep in je hart zelf eigenlijk ook niet weet of en waarom het evangelie nu echt beter is. Het werkt misschien voor jezelf, maar voor die ander ook? De twijfel over dat aspect van het evangelie, hangt volgens de auteurs wellicht samen met een andere belemmering om te getuigen. Veel gelovigen weten niet te vertellen welk verschil het evangelie nu precies in hun leven heeft gemaakt. Hoe groeizaam is de kerk eigenlijk? vragen de schrijvers zich af. Als je niet merkt dat het evangelie iets ten goede in je verandert, of als je daar geen woorden voor hebt, wordt het heel lastig om daarvan te getuigen. Wie is Jezus eigenlijk? Wie is Hij voor mij? Het antwoord op die vraag, waar in het boek een apart hoofdstuk aan is gewijd, bepaalt uiteindelijk voor een groot deel of we willen en kunnen getuigen. Sjaak van den Berg

N.a.v.: Nynke Dijkstra en Sake Stoppel, Back to basics. Zeven culturele vragen rond missionair kerk-zijn, Boekencentrum, Utrecht 2017 (vooral hoofdstuk 2).

Fondsen werven voor missionair werk

'Kicken om hier onderdeel van te zijn' Gert-Jan Duitman en Tiemen Ruit zetten zich in voor ‘Geloven in Spangen’

Het Bellamyplein in Spangen baadt in de avondzon. Een grote groep bewoners prikt een vorkje van de barbecue. Er wordt gevoetbald in de kooi, kinderen dollen wat met elkaar, kletsende buren houden een oogje in het zeil. Geen bankje op het plein is onbezet. ‘Was ik niet betrokken bij Geloven in Spangen, dan zou ik nauwelijks iemand van hen kennen. Nu heb ik veel contacten in de buurt’, zegt Gert-Jan Duitman. Hij woont aan het plein,

tegenover buurtpastor Nico van Splunter. Gert-Jan, werkzaam bij De Nederlandsche Bank, vanaf 1 augustus als secretaris van de directie, is in zijn vrije tijd actief in de fondswervingscommissie van Geloven in Spangen. Op de bank in zijn achtertuin is ook Tiemen Ruit aangeschoven, lid van diezelfde commissie. Net als Gert-Jan studeerde hij bedrijfskunde, hij werkt als beleidsadviseur bij a.s.r. We spreken elkaar op initiatief van Michaël Boon, fondswerver en relatiebeheerder van de IZB, om eens de schijnwerper achter de schermen te plaatsen. Daar wordt hard gebuffeld

'‘Geloven in Spangen’ heeft een goed verhaal, is zelf een goed verhaal'

om begrotingen van missionaire projecten op te stellen en het geld bij elkaar te halen. De planningen zijn spreekwoordelijk ‘ambitieus’, de doelstellingen zijn ‘pittig’. In geval van Spangen: jaarlijks is de commissie verantwoordelijk voor iets meer dan een ton. De commissie werft daarnaast nog geld voor het inloophuis ‘De Brug’ en het missionaire werk vanuit de Pelgrimvaderskerk in Delfshaven, waar beide heren actief in zijn.

9 maanden met terugwerkende kracht subsidie te ontvangen, is niet echt sterk… Inmiddels zijn we veel meer up to date. Dit jaar hadden we de boel nog nooit zo vroeg orde. Dat ervaren we als een grote zegen.’ Het aantal fondsen is beperkt, het onderhouden van het fondswervingsnetwerk luistert dus nauw. Het opstellen van een fondsaanvraag kost veel tijd; als de aanvraag wordt gehonoreerd is de voldoening navenant groot. Tiemen: ‘Als je niets doet, laat je kansen liggen.’ Via de IZB worden ook kerkelijke gemeenten benaderd met het verzoek om zowel inhoudelijk als financieel betrokken te zijn op Geloven in Spangen. Een uitnodiging voor een werkbezoek werpt doorgaans vruchten af, leert de ervaring. Gert-Jan: ‘In de ontmoeting met mensen uit de wijk, de ‘doelgroep’ zie je de kracht van Geloven in Spangen. Dat zijn mensen met een mooier verhaal dan ik kan vertellen. Hun enthousiasme werkt aanstekelijk.’

Brede waaier Het gesprek beperkt zich niet tot de centen. Voorop staat hun persoonlijke betrokkenheid bij de multiculturele geloofsgemeenschap die in de afgelopen jaren in Spangen is ontstaan. ‘Het is kicken om daar onderdeel van uit te maken’, zegt Tiemen. ‘Geloven in Spangen’ heeft een goed verhaal, is zelf een goed verhaal. Gert-Jan: ‘De kerk is maatschappelijk relevant. ’s Zondags zijn er diensten, doordeweeks allerhande programma’s met en voor buurtbewoners: huiswerkbegeleiding, Open vensters projecten voor gezonde voeding, Gert-Jan: ‘In de geschiedenis van meer bewegen, participatie in de Pelgrimvaderskerk hebben we taallessen, etc. Geloven in Spangen de betekenis geleerd van open heeft contacten tot in de haarvaten vensters naar de samenleving. Het v.l.n.r. Gert-Jan Duitman, van de wijk. Nico van Splunter weet als gaat erom dat je relevant bent voor je Tiemen Ruit en Michaël Boon. geen ander wat er speelt, waar de omgeving, op de plek waar je woont en hulpvraag zit. Dat maakt hem tot een werkt. Vandaar dat er veel is geïnvesteerd in interessante gesprekspartner voor de gemeente missionair werk, Alpha- en Bètacursussen, Rotterdam en andere instanties.’ inloophuis ‘De Brug’ en ‘Geloven in Spangen’. Het vraagt ‘Tiemen: ‘De brede waaier aan maatschappelijke activiteiten voortdurend aandacht om die openheid te behouden. Als de doet niets af aan de missionaire doelstellingen van Geloven in zaken goed lopen, heeft een kerkelijke gemeenschap soms de Spangen, We hoeven onszelf geen geweld aan te doen om bij neiging in zichzelf gekeerd te raken. Dan is het zaak iedereen seculiere geldschieters aanvragen te doen. We werken niet bij de les te houden: laten we het waardevolle dat we in de met een verborgen agenda. Organisaties als Stichting afgelopen jaren hebben opgebouwd niet weggooien. We Rotterdam of het Kans Fonds geven weliswaar geen geld aan moeten er samen de schouders onder blijven zetten.’ activiteiten met een religieuze achtergrond, maar Geloven in Tiemen: ‘Door het fondswervingswerk ben ik er achter Spangen kan er aankloppen, vanwege de maatschappelijke gekomen wat de financiële uitdagingen van de kerk zijn en waarde. ‘ wat het belang van geven aan je gemeente is. Het reilen en zeilen van de gemeente heeft zeker voor jongeren iets Grip vanzelfsprekend met als gevolg dat je in eerste instantie geen Het heeft minstens een paar jaar gekost om goed grip te idee hebt wat je op het formulier voor Kerkbalans moet krijgen op het hele fondswervingsproces. Tiemen: ‘Ik herinner invullen. Voor elk initiatief of project is goede informatie en me mijn eerste aanvraag. We liepen toen nog behoorlijk een financieel plan van fundamenteel belang voor de stabiliachter de feiten aan. In september een verzoek uitzenden om teit en de continuïteit van het werk van de kerk.’

Bijzonder hoogleraar Herman Paul

begint aan tweede termijn Sinds 2012 is dr. Herman Paul bijzonder hoogleraar Secularisatiestudies aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn eerste termijn zit er bijna op, na de zomer begint hij aan een tweede. Met publicaties, plannen en projectjes. Een paar vragen.

Je eerste termijn smaakt naar meer… Kreeg je voldoende respons? Nieuwe impulsen? ‘Ik begon mijn eerste termijn met verbazing: hoe komt het dat kerkmensen al hun theologische bagage lijken te vergeten zodra ze over secularisatie komen te spreken? Dat ze onbeschaamd nostalgisch worden naar het verleden en van de toekomst louter onheil verwachten? Maar al snel kwam ik erachter dat zulke kritiek alleen fijnproevers interesseert. Veel meer respons kreeg ik op een ander thema: secularisatie van verlangen. Mensen herkennen dat hun verlangens naar status, succes en geluk de hele dag door worden geprikkeld. Of dat bijdraagt aan een leven met Christus, valt te betwijfelen. Maar waarom hebben we het in de kerk dan zo weinig over verlangen?’ Cursus Er verschijnen deze zomer twee boekjes van jouw hand: Secularisatie; een kleine geschiedenis van een groot verhaal (eind deze maand bij Amsterdam University Press) en De slag om het hart; over secularisatie van verlangen (eind augustus bij Boekencentrum). ‘Die zijn een soort tweeluik. Het eerste, historische boekje gaat na waar ons secularisatiesjabloon vandaan komt en

'Of het nu gaat over gezondheid of over secularisatie, angst en onzekerheid houden verband met de verhalen waarin we leven'

waarom het zo onuitroeibaar is. Het tweede, theologische boekje is constructiever van aard: het probeert secularisatie uit de sfeer van kerkelijke statistieken te halen door in te zoomen op verlangen. In hoeverre is ons verlangen geseculariseerd? En heeft de kerk een antwoord op misvorming van verlangen?’ Over dat laatste boekje ga je een cursus voor predikanten geven. Waarmee kan ik mijn predikant motiveren deel te nemen? ‘Verlangen is een relevant thema, deels natuurlijk omdat onze kapitalistische cultuur om manipulatie van verlangens draait. Maar ook omdat theologen van Augustinus tot Calvijn, vóór de opkomst van Verlichting en piëtisme, verlangen in hun mensbeeld centraal hadden staan. De cursus brengt Augustinus daarom in gesprek met onze ‘economie van verlangen’: wat kunnen wij van de kerkvader leren?’ Toekomst Je bent echtgenoot, vader van een jong gezin, en naast je werk in Groningen universitair docent in Leiden. En je bent onder medische behandeling. Hoe rooi je dat allemaal in één agenda? ‘Bij mijn oratie, net na de geboorte van onze oudste dochter,

grapte ik dat mijn leven zich tussen leer- en kinderstoel zou afspelen. Maar zolang de kinderen om zeven uur op bed liggen, kan ik ’s avonds achter de computer zitten. Een paar avonden per week doorwerken, dat hoort er dan wel bij, als ik tenminste ook af en toe op het schoolplein wil staan en de woensdagen met mijn dochters thuis wil zijn.’ En daar is het ziekenhuis nog bijgekomen, ja. (Paul is onder medische behandeling voor een gezwel in zijn hoofd – red.] Naar de bestralingskamer nam ik een cd met adventscantates van Bach mee. Want of het nu gaat over gezondheid of over secularisatie, angst en onzekerheid houden verband met de verhalen waarin we leven. Ik luister Bach omdat ik in hoop wil leven, uitziend naar Gods toekomst – wat de medische statistieken ook zeggen.’ Wat zijn je plannen voor de komende jaren? ‘Er staan een paar kleine projectjes op stapel. Maar vooral hoop ik, in het verlengde van de cursus, een wat steviger boek te schrijven dat de lijnen uit eerder werk doortrekt en samenbrengt. Shoppen in adventstijd, luidt mijn werktitel – daar klinken de Bach-cantates dus in mee.’

'In hoeverre is ons verlangen geseculariseerd? En heeft de kerk een antwoord op misvorming van verlangen?’

Cursus voor predikanten:

Secularisatie van het hart; over (mis)vorming van verlangen In het kader van de permanente educatie voor predikanten geeft dr. Herman Paul, bijzonder hoogleraar Secularisatiestudies, komend najaar in Amersfoort de cursus Secularisatie van het hart: over vorming en misvorming van verlangen. De cursus leert deelnemers vanuit het perspectief van ‘verlangen’ naar mensenlevens, culturele trends en kerkelijke praktijken te kijken. Ze reikt handvatten aan om over verlangen het gesprek aan te gaan – in het pastoraat, in missionaire ontmoetingen of in gesprek over de liturgie. De cursus wordt georganiseerd door de IZB en de GZB, en vindt plaats op drie vrijdagmiddagen: 22 september, 27 oktober en 1 december 2017, van 13.00-16.00 uur in de Bergkerk in Amersfoort. Voor meer informatie en aanmelding: ds. Jan-Maarten Goedhart, njm.goedhart@izb.nl / 06-44397169.

Afscheid Liesbeth van Velzen-Vermaas Tijdens de algemene ledenvergadering op donderdag 11 mei in Nijkerk, heeft het bestuur van de IZB afscheid genomen van Liesbeth van Velzen-Vermaas uit Harderwijk. Gedurende twaalf jaar heeft zij een zeer gewaardeerde inbreng gehad. Het bestuur heeft een kleine commissie gevormd, samen met enkele externen, die onderzoeken wat in deze tijd voor de IZB de juiste bestuursvorm is. In afwachting van de resultaten wordt gewacht met het invullen van de vacature. Dr. Jaap van den Born, ds. Martin van Dam en ds. Hans van Walsum zijn herkozen. Het jaarverslag en de jaarrekening 2016 zijn in de vergadering gepresenteerd. Ze zijn online beschikbaar via www.izb.nl. Een papieren exemplaar is op te vragen via het IZB-kantoor.

Tweede predikant voor de ‘Noorder’ Twee predikanten, Visser & Visser, vormen vanaf september 2017 in de Amsterdamse Noorderkerk een team met ieder een eigen aandachtsgebied. Ds. Paul Visser heeft de laatste jaren veel nieuwe contacten buiten de kerk gelegd. Als ‘missionair pionier’ gaat hij dat verder uitwerken voor de bewoners in en buiten de Jordaan. Met persoonlijke ontmoetingen, Bijbelklassen en activiteiten voor jongeren op zoek naar inspiratie en zingeving. Hij krijgt een collega, ds. Johan Visser, die zich vooral gaat richten op de gemeenteleden binnen de Noorderkerk. Met onder andere geestelijke begeleiding, Bijbelstudies en diaconale activiteiten. Johan Visser (44) is sinds 2007 predikant van de Christusgemeente in Antwerpen-Oost, die deel uitmaakt van de Verenigde Protestantse Kerk in België. Eerder werkte hij bij de koepel van christelijke studentenverenigingen (IFES). Zowel Paul als Johan zullen voorgaan in de erediensten van de Noorderkerk.

IZB Focus:

Terug naar de basis Tien gemeenten in Nederland zijn sinds januari betrokken bij een pilot van zogeheten IZB-Focustrajecten. De missionaire toerusting van de IZB aan gemeenten is op een nieuwe leest geschoeid. In plaats van kortlopende, incidentele ontmoetingen, gaan we langdurige relaties aan met gemeenten. Primaire gesprekspartner is niet de evangelisatie- of zendingscommissie, maar de kerkenraad, de plek waar het beleid van de gemeente wordt uitgestippeld. Vandaaruit wordt gemeente-brede missionaire toerusting gegeven. Om het proces te ondersteunen worden IZB-medewerkers voor een aantal uren per week gedetacheerd in gemeenten. In dit nummer van Tijding de eerste indrukken vanuit twee gemeenten: Alblasserdam en Maarssen.

Als bestuurslid van de IZB had ds. Hans van Walsum (AlblasserDe wijkgemeente van de Ontmoetingskerk kent veel oudere, dam) de ontwikkeling van IZB-Focus met belangstelling trouwe kerkgangers die de kerk ‘met blote handen’ hebben gevolgd. ‘Daarbij vielen vaak de woorden als ‘innerlijke opgebouwd, vertelt Van Walsum. ‘Jarenlang hadden ze het secularisatie’, verlegenheid en verlangen. Zeer goed, gezellig en fijn met elkaar. Maar hun kinderen herkenbaar. Ook in mijn gemeente kom ik haakten soms af, kwamen niet meer als mensen tegen die wel meedoen, maar zich vanzelfsprekend iedere zondag naar de zo nu en dan afvragen: waarom eigenlijk kerk, er vielen lege plekken. Dat proces nog?’ roept vragen bij hen op: ‘Hoe krijgen De hervormde Ontmoetingskerk, we weer een volle kerk? Hoe wordt waar Van Walsum aan verbonden is, het weer als toen…? zit midden in een proces van nadere Maar moet dat laatste eigenlijk wel? samenwerking met de gereforEn als de kerk aan relevantie verliest, meerde Havenkerk. Samen haakten betekent dat dat het evangelie er ze aan bij IZB-Focus. ‘In het proces ook van samen optrekken hebben we ons niet meer toe doet? Wat is eigenlijk geconcentreerd op de vraag: wie willen het evangelie?’ we zijn? Je kunt makkelijk grote woorden ‘Een van de thema’s van IZB-Focus is, dat Hans van Walsum spreken over ‘een Christus-belijdende gemeenteleden weten wat ze geloven. gemeenschap’, of over ‘kerk-zijn voor het dorp’, Daarbij komt dan meteen ook de vraag aan bod maar dat blijft nog vrij algemeen. IZB-Focus helpt het wat dat betekent voor het dagelijks leven. Hoe gesprek daarover te verdiepen.’ overbruggen we de kloof tussen zondag en maandag? Hoe rusten we mensen toe om christen te zijn in het dagelijks leven, in het bedrijf, op kantoor, in de buurt, thuis? Het verlies van de volle kerk, kan zich op termijn vertalen in winst, namelijk meer contacten over de muren van de kerk heen.’

‘Een van de thema’s van IZBFocus is, dat gemeenteleden weten wat ze geloven'

Open ‘Net als zoveel kerken hebben we een uitnodigend ‘mission statement’: open naar God, open voor mensen. Maar als we eerlijk zijn, blijkt dat in de praktijk nog een hele dobber. Hoe open zijn we voor leden van onze gemeente? Hoe open zijn we naar God? Hoe vaak spreken we met Hem en over Hem?

'Als je de lat te hoog legt, werkt dat alleen maar frustrerend, constateren beide predikanten'

Bidden is voor velen niet vanzelfsprekend. Al zingen we wel graag Opwekkingsliederen, een spontaan gesprek over persoonlijk geloof is niet zo gebruikelijk.’ Basaal Die ervaringen verschillen niet zoveel van die van zijn collega, ds. Gert-Jan Codée uit Maarssen. IZB-Focus brengt aan het licht dat Gert-Jan Codée we terug moeten naar de basis van het christelijk geloof, zegt hij. ‘Te vaak hebben we gemakshalve aangenomen, dat ”we het allemaal geloven”. Zolang je er niet over doorpraat, kan dat beeld in de gemeente prima intact blijven. Maar toen ik anderhalf jaar geleden aan de slag ging met het thema ‘Lees je Bijbel, bid elke dag’, bleek me hoeveel gemeenteleden dat best lastig vinden.’ Focus brengt verdieping en verbreding en laat mensen in de spiegel kijken. Als je het evangelie wilt delen met de ander, moet je zelf weten wat je gelooft. Wie is Jezus voor jou? Spreek je daar weleens over, om te beginnen dichtbij huis, met je man of vrouw, je kinderen?’ Zo bezien heeft IZB-Focus iets van een verfrissende douche. ‘In het gesprek dat Focus losmaakt, ontdekken gemeenteleden: ‘Hé, blijkbaar ben ik niet de enige die hiermee worstelt…’ Vrucht Codée is in oktober 2014 bevestigd als predikant van de Ichthusgemeente in Maarssen. ‘Kort na mijn intrede ben ik met anderen een mannenkring begonnen, mijn vrouw Anne-Marieke nam het initiatief tot een vrouwenkring. Zo zijn er meer levendige kernen in de gemeente. Het aantrekkelijke van IZB-Focus vind ik dat het een accolade slaat om de hele gemeente, niet alleen om een paar enthousiaste groepjes. Al moet je ook vaststellen dat er altijd gemeenteleden blijven die trouw naar de kerk komen, maar die geen belangstelling hebben voor een kring of een groep. Als je de lat te hoog legt, werkt dat alleen maar frustrerend, constateren beide predikanten. Van Walsum: ‘Is Focus alleen geslaagd als de hele gemeente er mee bezig is? Dat is voor mij een onbereikbaar ideaal. Ik tel de zegeningen: er zijn mooie ontmoetingen op de kringen rond het Focus-materiaal, er is een nieuwe kring bij gekomen, binnen het jeugdwerk ontstaan initiatieven. Het heeft ook tijd nodig om vrucht te dragen.’

IZB-Focus, ook voor ouderen Ria van der Staaij, is als lid van het pastorale team van de Ichtusgemeente in Maarssen, actief in het ouderenbezoekwerk. Voor de bijbel- en gesprekskringen van ouderen maakt ze een aangepaste versie van de IZB-Focusboekjes. ‘In de bijbelstudies komen heel persoonlijke vragen aan bod. Dat is de oudere generatie niet zo gewend. Desondanks merk ik dat meer kringleden actief deelnemen aan het gesprek, omdat ze door de vragen worden uitgedaagd.’ Als gepensioneerd verpleegkundige die ook heel wat jaartjes in de thuiszorg heeft gewerkt, voelt Ria zich als een vis in het water bij de verschillende ouderenkringen: een kring van 70-plussers in het verenigingsgebouw ‘Het Trefpunt’, een interkerkelijke bijbelkring in een woon-zorgcentrum en een aantal betrokkenen in een tehuis voor begeleid wonen. ‘Ik maak van het Focus-materiaal een A4-boekje met een groteletter-versie. Als er onbekende liederen staan aangegeven, zoek ik iets waar ze meer vertrouwd mee zijn en inhoudelijk aansluit bij het thema.’ Ook voor haar persoonlijk leven vindt Ria IZB-Focus een eyeopener. ‘De wijze waarop thema’s als “Jezus ontmoeten” en “Jezus dichtbij” worden behandeld, is anders dan een bijbels dagboekje. Het is verdiepend. Ik merk dat ik in het dagelijks leven meer met die thema’s bezig ben. In het ouderenbezoekwerk ben ik allereerst gespitst op wat de ander te vertellen heeft, maar tijdens het gesprek probeer ik een creatieve vertaalslag te maken om zo gemeenteleden die niet deelnemen aan een kring toch bij het gemeentebrede Focustraject te betrekken. Een sterk punt van IZB-Focus vind ik dat de hele gemeente met hetzelfde thema bezig is. Er wordt een aantal keer over gepreekt en in de nabespreking tref je een mix van gemeenteleden, van alle generaties. Ik hoop van harte dat IZB-Focus, dat als doel heeft een verandering en vernieuwing door Heilige Geest, een opwekking zal betekenen; voor mij persoonlijk en voor de tien gemeenten die met het project bezig zijn. Hopelijk vindt het ook navolging in andere kerken, zodat Gods gemeente zichtbaar wordt en zo vrucht zal dragen buiten de kerk. Dat zou een gebedsverhoring zijn.’

'Degenen die het meest enthousiast aan de slag gaan met de praktijkopdrachten, zijn de Alpha-cursisten. Blijkbaar zit daar al meer beweging in’

‘Doe naar wat je van het evangelie begrepen hebt’ Tineke van den Toren-Kool is lid van de IZB-Focustrajectgroep van de Ontmoetingskerk - Havenkerk in Alblasserdam. ‘Terug naar de Bron’, ‘wakker worden’, ‘opnieuw leren waarom we kerk-zijn’ – die woorden komen boven als Tineke de gemeente-avond van 12 oktober 2016 in herinnering roept waar het IZB-Focusproject werd gepresenteerd. Twee dingen komen sinds die avond steeds op mijn netvlies, zegt Tineke: ‘We hebben elkaar nodig om de rijkdom van het evangelie – alle kanten van de diamant – te ontdekken. En een gevleugelde uitspraak van mijn vader, die vorig jaar overleed: ‘Doe naar wat je van het evangelie begrepen hebt.’ In zijn werk als makelaar praktiseerde hij dat ook. Een boer met één koe behandelde hij met net zoveel égards als iemand met wie hij een grote transactie kon sluiten. “In Gods Koninkrijk is er geen sprake van groot en klein”.’ Tineke werkt als makelaar in de Alblasserwaard en is moeder van vier kinderen. ‘IZB-Focus is een oproep aan gemeenteleden om om zich heen te kijken, om met aandacht te leven in het leven van alledag. Je ontmoet nooit iemand ‘zomaar’, realiseer je dat je van grote betekenis kunt zijn in iemands leven. Het IZB-Focustraject wil bij gemeenteleden eenzelfde antenne ontwikkelen. Iedereen verblijft door de week in een omgeving waarin hij of zij het verschil kan maken. We mogen zaaien en zijn gelukkig niet verantwoordelijk voor de oogst.’

Beweging Het materiaal van Focus is in beide gemeenten enthousiast ontvangen. Codée: ‘Van sommigen kreeg ik wel te horen dat er wat huiver was bij de persoonlijke vragen bij de bijbelstudies. Het is nu eenmaal veiliger om buiten schot te blijven in een discussie over ‘wat er nu precies staat’, dan om te zeggen hoe een bijbeltekst je in beweging zet. Die aanzetten tot vrijmoedigheid in de boekjes van IZB-Focus waardeer ik. Degenen die het meest enthousiast aan de slag gaan met de praktijkopdrachten, zijn de Alpha-cursisten. Blijkbaar zit daar al meer beweging in.’ Vormen Na afloop van een ochtenddienst in mei dronken de kerkgangers een kop koffie en gingen in tweetallen op pad, om aan de hand van een paar vragen met elkaar te spreken over de preek, over de Emmaüsgangers. Eerder hadden ze op een zondag een preekbespreking en maaltijd, waarbij kerkgangers uit verschillende generaties elkaar ontmoetten. Codée: ‘Eigenlijk zijn het simpele werkvormen, die bijdragen aan het onderlinge geloofsgesprek. Zelf had ik een ontmoeting met iemand die zich afvroeg: ‘wat is het doel in mijn leven? Zit ik wel op de goede weg?’ Kort daarna hadden we een predikantendag van IZB-Focus met Neil Hudson (LICC), die liet zien dat in de Bijbel heel veel mensen het gevoel hadden dat ze op een verkeerde plek zaten. In Egypte, in de woestijn, in Babel, in het Romeinse Rijk. Het was een eyeopener om het gesprek voort te zetten.’ Van Walsum hoopt en verwacht dat IZB-Focus nog een hoge vlucht gaat nemen. ‘Daar worden gemeenten niet slechter van. Het gaat om een concentratie op Jezus Christus. Juist vanwege dat brandpunt kan het materiaal heel goed in de breedte van de kerk worden gebruikt.’

GAST COLUMN

COLOFON Waarom nou weer zo’n campagne? En dan die naam: kerkproeverij? Alleen het woord ‘kerk’ roept al zoveel verschillende beelden op. En ‘proeverij’ spreekt postmoderne mensen misschien wel aan, maar het is natuurlijk de vrijblijvendheid ten top! Zo is er inderdaad van alles aan te merken op het woord. Toch blijf ik enthousiast over de nieuwe campagne. Uniek is al dat het zo breed gedragen wordt: van Rooms-katholiek tot Pinkster en van Remonstrants tot Vrijgemaakt.

Kerkproeverij Drs. Jan Wessels MissieNederland

De kunst zal zijn om het goed te ‘framen’, zoals ze dat vandaag de dag zo mooi zeggen. Nee, het gaat niet om een ‘Terugkomzondag’ voor kerkverlaters. En het gaat al helemaal niet om hoge verwachtingen. Verwacht geen succesvolle campagne in de zin van kerken die weer vol zullen stromen. Allereerst, omdat het succes niet van ons afhangt. Daar zorgt God wel voor. Wij mogen zaaien en planten en begieten, maar ‘het is God die de wasdom geeft’ (1 Korintiërs 3:6-7). In de tweede plaats ook omdat het niet om de kerk gaat, maar om het Koninkrijk. Geheim “En de Here voegde dagelijks toe tot de kring van hen die behouden werden” lezen we aan het eind van Handelingen 2. Je vraagt je af wat het geheim was daarachter. Was het de stevige, goed gereformeerde prediking, de hechte gemeenschap, de heiligheid van de sacramenten of hun voortdurend gebed? Was het de aankleding van de eredienst of de goede opvang van gasten bij de deur? Het was er allemaal onderdeel van. Die obsessieve focus op het aantal kerkgangers (en kerkverlaters) kenden ze trouwens helemaal niet. Christen zijn werd ook niet versmald tot die één of twee kerkdiensten op zondag. Het was veel meer een manier van leven: van zondag tot zondag! Twenty-four-seven! Jong en oud, mannen en vrouwen, ambtsdragers en gemeenteleden. Twee dingen springen er echter iedere keer weer uit als je over die eerste gemeente in Jeruzalem leest: hun eensgezindheid en hun vrijmoedigheid. Het zat ‘m niet in de gelikte podium-events, worship, de praise-band, maar in hun onverschrokken enthousiasme over hun Here en Heiland, Jezus Christus. Iedere dag waren ze eensgezind in de tempel en loofden ze God en stonden in de gunst van het volk. Reclame Ik ben er van overtuigd dat het vandaag nog precies zo werkt. Wat is het geheim van explosief groeiende kerken? Of laat ik het anders zeggen: wat is de beste reclame voor de Kerk? Dat zijn enthousiaste en authentieke christenen die midden in de wereld staan en anderen aansteken en uitnodigen om Jezus te ontmoeten. Zoals Filippus zijn vriend Natanaël uitnodigde: Kom en zie (Johannes 1:46). Het mooie is: als mensen eenmaal met Jezus in contact komen, dan gebeuren er altijd wonderen. Ik besef dat daar in veel gevallen een grote cultuurverandering voor nodig is. Van gastvrij naar uitnodigend. Dat lijkt niet zo’n groot verschil, maar dat is het wel. Daar kan een gezamenlijke campagne juist goed bij helpen. Een Afrikaans spreekwoord zegt: Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder.

78e jaargang nr. 2 – juni 2017 Tijding is een gratis kwartaal-uitgave van de IZB – vereniging voor zending in Nederland en wordt toegezonden aan de leden. IZB-lidmaatschap: aanmelden bij de IZB. De contributie is e 10,- per jaar. Opzegging lidmaatschap voor 1 november. De IZB is een missionaire organisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland en stimuleert, adviseert en ondersteunt gemeenten en gemeenteleden in het evangelisatiewerk door middel van toerusting, materialen en missionaire werkers. Bestuur Ds. M.C. Batenburg, voorzitter ds. R.F. de Wit, secretaris A.P. van der Kooy, penningmeester dr. J. van den Born ds. M. van Dam mw. drs. Z.A. Jansen-Smit dr. H. de Leede ds. A. van Lingen ds. J. van Walsum Directie Dr. J.A. van den Berg Ing. G.J. de Groot IZB Breestraat 59-61 3811 BH Amersfoort tel.: 033-4611949 e-mail: info@izb.nl internet: www.izb.nl IBAN: NL26 RABO 0302 2061 91 BIC: RABONL2U Uw steun Steun de zending in Nederland door uw gebed, door uw IZB-lidmaatschap of door een gift. U kunt de IZB ook op laten nemen in uw testament. Graag willen we u helpen om dat te regelen. U kunt hiervoor vrijblijvend een afspraak maken via tel. 033-4611949 of info@izb.nl. Redactie Afd. Communicatie IZB Foto’s Cover: CampingLife, vakantiekamp voor bewoners van Spangen. Violetta Riedel (cover, pag. 8) Sjaak Boot (pag. 2, 5, 6) Koos van Noppen (pag. 3, 9, 10, 11, 12, 13) Overname artikelen Overname van artikelen is toegestaan met bronvermelding.

Kinderpagina , l a a m e l l a o l l Ha Zon, zwemmen, laatste schooldag,… Jij moet nu vast denken aan de zomervakantie! Heerlijk om een paar weken niet naar school te hoeven en tijd te hebben voor andere dingen. Het is natuurlijk niet zo dat je in de vakantie opeens niets meer doet, dat is heel saai… Daarom heeft deze Tijding een leuke actieve opdracht over Geloof & Vakantie. We zijn namelijk benieuwd op welke plekken jij in deze zomervakantie christelijk geloof tegenkomt. Misschien ga je naar de vakantiebijbelclub, of maak je een leuke wandeling langs een bijzondere kerk of mooie kapel. Je leest een bijbeltekst bij een monument of een gebouw of je klimt naar een bergtop waar een groot kruis staat. Maak een foto van jouw ‘Geloof & Vakantie’-plek en stuur die naar info@izb.nl (zet ook je naam en adres in de e-mail). Let op dat je foto van goede kwaliteit is en beschrijf kort waar je de foto hebt gemaakt. Inzenden kan tot maandag 14 augustus a.s. We kiezen de drie mooiste en verrassendste foto’s uit en die worden in de volgende Tijding geplaatst. De winnaars ontvangen natuurlijk een leuke prijs!

F o t o wedstrijd!

De prijswinnaars van de vorige puzzel zijn: Annette Huijzer uit Sliedrecht, Erik Wessels uit Nunspeet, Hadassa van Vliet uit Lekkerkerk, Julius van 't Slot uit Oldebroek, Loïs Ijmker uit Noordscheschut, Wen-Li van Dieren uit Woudenberg. Gefeliciteerd allemaal!